IF 2010

GEOLOGIA STRUKTURALNA - pytania treningowe 2

1

GEOLOGIA STRUKTURALNA

pytania treningowe

2

Uwaga! z powodu naturalnych niedokładności konstrukcji otrzymane wyniki

mogą różnić się o pojedyncze stopnie od podanych w odpowiedzi

Spadek i zanurzanie prostej widocznej na płaszczyźnie niepionowej (lineacje
rzeczywiste jak hieroglify prądowe czy rysy ślizgowe lub wirtualne powstałe jako
krawędź przecięcia dowolnej płaszczyzny z inną płaszczyzną niepionową).
Przykładami lineacji wirtualnych są linie przecięcia żył mineralnych, uskoków,
warstwowania czy kliważu z niepionową ścianą odsłonięcia lub inną niepionową
powierzchnią jak strop/spąg warstwy.

1. Ściana o biegu 030-210° jest nachylona 70° na SE. Lineacja upadu pozornego ma
na niej spadek 25NE. Na drugiej ścianie 290-110° nachylonej 80° na SW spadek
upadu pozornego wynosi 30NW. Podaj lineację upadów pozornych widocznych na
ś

cianach odkrywki w zapisie brytyjskim (kąt i kierunek zanurzania).

Odp. 25-038 i 30-284.

Krawędź przecięcia płaszczyzny nachylonej i pionowej (np. upad pozorny na
przekroju pionowym)

2. Podaj lineacje upadów pozornych (kąt i kierunek zanurzania) z zadania 1 przy
założeniu pionowego położenia ścian odkrywki oraz ich spadki.

Odp. 28-030 i 33-290. Spadki odpowiednio wynoszą 28NE i 33NW.

Położenie płaszczyzny wyznaczonej przez dwie proste (np. położenie powierzchni
warstwowania itp. z dwu lineacji widocznych na powierzchniach niepionowych).
Uwaga: konstrukcja analogiczna do wyznaczenia biegu i upadu rzeczywistego z
lineacji upadów pozornych na ścianach/przekrojach pionowych.

3. Wyznacz położenie powierzchni widocznej na ścianach odkrywki z zad. 1
(znajdując łuk zawierający obie lineacje). Narysuj pełny symbol graficzny.

Odp. 336/43

Kąt między prostymi

4. Pomierz kąt między prostymi definiującymi powierzchnię z zad. 1.

Odp. Kąt ostry wynosi 82°

Normalna do płaszczyzny wyznaczonej pękiem prostych (oś fałdu z łuku

π).

5. Zaleganie warstw w skrzydłach fałdu wynosi: A. 101/60NE; B. 334/30;

C. 232/43. Oblicz jego oś metodą łuku

π

(z pomocą normalnych do uławicenia),

narysuj symbol graficzny i podaj zapis brytyjski.

Odp. 22-295

IF 2010

GEOLOGIA STRUKTURALNA - pytania treningowe 2

2

Krawędź przecięcia 2. płaszczyzn

6. Wyznacz oś fałdu jako krawędź przecięcia pow. A i C z zad. 5. Narysuj symbol
graficzny.

Odp. 22-295.

Płaszczyzna wyznaczona przez dwie proste (np. bieg i upad rzeczywisty
powierzchni z lineacji upadów pozornych)

7. Wyznacz położenie powierzchni wykorzystując odpowiedź na zad. 2. jako dane.
Zapisz położenie uskoku cyfrowo i symbolem na mapie?

Odp. porównaj z zad. 3

Rotacje prostych i płaszczyzn wokół osi poziomej

8. Na powierzchni warstw odwróconych zalegających 180/30 pomierzono hieroglif
prądowy o spadku 40E p (kierunek paleoprądu przeciwny do kierunku zanurzania
lineacji). Jaki był pierwotny kierunek paleoprądu?

Odp. 230°. Komentarz: Aby wyobrazić sobie cały obrót wystarczy spojrzeć na wnętrze
swojej dłoni. Strop warstwy znajduje się w tym momencie tam, gdzie niewidoczny
grzbiet ręki. Najpierw musimy obrócić dłoń do pionu (normalna "wystająca" z
grzbietu ręki wędruje lewoskrętnie po równiku po dolnej półkuli 60° aż znajdzie się na
obwodzie siatki (na N). Teraz z braku górnej pólkuli przerzucamy ją na S i znowu w
górę siatki 90°, aż znajdzie się w jej środku. Punkt oznaczający hieroglif też musi
przewędrować 150° po swoim równoleżniku (kole małym), lądująa na obwodzie siatki
na azymucie 50°. Ponieważ jednak kierunek paleopradu był przeciwny do kierunku
zanurzania hieroglifu odpowiedź brzmi: 50°+180°=230°.

PYTANIE EXTRA nieco trudniejsze dla nieco ambitniejszych zawodników

Kąt między płaszczyznami (np. kąt między uskokami) i położenie dwusiecznej tego
kąta (np. płaszczyzna zawierająca osie naprężeń

σ1

i

σ2

)

9. Pod jakim przecinają się powierzchnie uskoków A: 308/42 i B: 052/42. Zakładając
ich powstanie w tym samym polu naprężeń podaj położenie osi maxymalnej
kompresji.

Odp. Jako kąt między płaszczyznami wybieramy z dwu możliwych kąt ostry.
Mierzymy go jako kąt ostry między normalnymi do uskoków, tu 64°. Jego dwusieczna
ma położenie 30-180, ale dwusieczna kąta ostrego między uskokami leży prostopadle
do dwusiecznej kąta między normalnymi, w tym przypadku na kierunku 090-270°
(proszę rozrysować sobie w przekroju dwie płaszczyzny przecinające się ok. 30° i
normalne do nich). Oś

σ1

jest zatem położona na kierunku 090-270° i tym razem

pozioma. Przecięcie łuków obu uskoków wyznacza oś

σ2

zapadającą 30° ku N. Jeśli

w momencie powstawania uskoków odpowiednie osie pola naprężeń były poziome lub
pionowe to zawierający uskoki blok uległ później rotacji wokół osi poziomej W-E:

IF 2010

GEOLOGIA STRUKTURALNA - pytania treningowe 2

3

1- 30° ku N (oś

σ2

pierwotnie pozioma, pierwotne pole nasuwcze przy kompresji

poziomej na kier. W-E) lub
2- 60° ku S (oś

σ2

pierwotnie pionowa, pierwotne pole przesuwcze przy kompresji

poziomej na kier. W-E)

Zauważ że krawędź przecięcia obu uskoków (przecięcie ich łuków) pokrywa się z
normalną do powierzchni zawierającej normalne do uskoków (powierzchnia ta jest
prostopadła do uskoków a więc i do ich wspólnej krawędzi). Jest to powierzchnia

σ1/σ3,

a w tym przypadku oś

σ3

leży w środku jej łuku (zapis 70-180).