zakres 1 - geodezyjne pomiary

sytuacyjno-wysokościowe



Pomiary sytuacyjno - wysokościowe oraz inwentaryzacja i
ewidencja sieci uzbrojenia terenu (G-4, G-7) i wytyczne techniczne

Przepisy prawne



Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24
marca 1999 r. w sprawie standardów technicznych dotyczących geodezji,
kartografii oraz krajowego systemu informacji o terenie. (Dz.U. nr 30 z dnia 12
kwietnia 1999 r. poz. 297)



Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 12
lipca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu założenia i prowadzenia
krajowego systemu informacji o terenie (Dz.U. Nr 80, poz. 866).



O-1. Ogólne zasady wykonywania prac geodezyjnych ( z 1979 r., wyd. czwarte 1988 r.)



G-4. Pomiary sytuacyjne i wysokościowe (z 1979 r., ze zmianą z 1983 r.; wyd. 2002 r.).



G-4. 1: 2007. Pomiary sytuacyjne i wysokościowe metodami bezpośrednimi wraz z załącznikami



Wytyczne techniczne G-1.12 Pomiary satelitarne oparte na systemie precyzyjnego pozycjonowania
ASG-EUPOS (Projekt z dnia 1.03.2008 r. z poprawkami).



G-7. Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu (z 1998 r.; wyd.. 1998 r.).



K-1. Mapa zasadnicza (z 1979 r., ze zmianą z 1984 r.; wyd. 1987 r.).



K-1. Podstawowa mapa kraju (z 1995 r.; wyd. 1995 r.)



K-1. Mapa zasadnicza (z 1998 r.; wyd.. 1998 r.).



K-1.8: 2007. Prowadzenie i aktualizacja mapy zasadniczej na terenach objętych wpływami

eksploatacji górniczej (z 28.12.2007 r.)

Pomiary syt-wys O-1 §§ 10-11

Pomiary sytuacyjne i wysokościowe stanowią zespół czynności

geodezyjnych, mających na celu określenie wzajemnego,

przestrzennego położenia szczegółów terenowych dla

przedstawienia ich na mapie profilach lub modelach

numerycznych.

Pomiarom sytuacyjnym podlegają charakterystyczne punkty

szczegółów terenowych, których rzut na płaszczyznę

poziomą określa się z pomiarów.

Pomiar szczegółów terenowych, których ze względu na zbyt

małe wymiary rzutu konturu nie można przedstawić z

dostateczną wyrazistością w skali mapy należy wykonywać

w sposób uproszczony mierząc środek danego szczegółu.

Dotyczy to szczegółów pokazywanych na mapie symbolami.

Pomiary syt-wys O-1 §§ 10-11

Pomiarowi wysokościowemu podlegają charakterystyczne

punkty szczegółów terenowych lub charakterystyczne

punkty naturalnych i sztucznych form ukształtowania

terenu.

Pomiary sytuacyjne i pomiary wysokościowe powinny być

wykonywane w oparciu o osnowę geodezyjną poziomą i

wysokościową.

Pomiary uzupełniające mogą być wykonywane w oparciu o

szczegóły terenowe I grupy dokładnościowej pomiaru.

 

Dokładność pomiarów

Szczegóły terenowe ze względu na ich charakter

i różne wymagania dokładnościowe pomiaru dzieli

się na trzy grupy:

Dokładność pomiarów

1/ I grupa - przedmioty sytuacji terenowej o wyraźnych

konturach zachowujących swą niezmienność w okresach
wieloletnich, trwale związane z podłożem jak:

a/ znaki graniczne : granicy Państwa jednostek podziału

administracyjnego, jednostek gospodarczych
nieruchomości i działek;

b/ zastabilizowane znakami trwałymi : punkty osnowy

wysokościowej naziemne, punkty podstawowej osnowy
grawimetrycznej i punkty wiekowe osnowy magnetycznej;

c/ budynki, budowle i urządzenia techniczne w tym mosty,

wiadukty, tunele, estakady ściany oporowe itp.;

d/ elementy naziemne uzbrojenia terenu i szczegóły uliczne.

Dokładność pomiarów

2/ II grupa - przedmioty sytuacji terenowej o mniej

wyraźnych i mniej trwałych konturach jak:

a/ ustabilizowane krawędzie budowli ziemnych: nasypów,

wykopów, grobli, wałów, przeciwpowodziowych, nie
rozgraniczone drogi publiczne;

b/ elementy podziemne uzbrojenia terenu i drugorzędne

szczegóły uliczne;

c/ urządzenia terenów użyteczności publicznej lub o

charakterze zbliżonym jak zieleńców, parków boisk
sportowych, drzewa przyuliczne itp.;

Dokładność pomiarów

3/ III grupa - przedmioty sytuacyjne o niewyraźnych

obrysach lub małego znaczenia gospodarczego jak:

a/ punkty załamania konturów użytków gruntowych i

konturów klasyfikacyjnych;

b/ naturalne linie brzegowe wód płynących i

stojących / wody o nie uregulowanej linii

brzegowej;

c/ linie podziałowe na oddziały w lasach

państwowych;

d/ punkty załamania dróg dojazdowych

przebiegających wewnątrz terenów stanowiących

własność państwa, lub dróg dojazdowych

prywatnych.

Dokładność pomiarów

Pomiar sytuacyjny położenia szczegółów terenowych

względem poziomej osnowy geodezyjnej powinien
być wykonany z następującą dokładnością:

- dla

I grupy

szczegółów terenowych ±

0,10

m

- dla

II grupy

szczegółów terenowych ±

0,30

m

- dla

III grupy

szczegółów terenowych ±

0,50

m

Dokładność pomiarów

Wysokości charakterystycznych punktów terenowych należy

określać względem wysokościowej osnowy geodezyjnej z
następującą dokładnością:

- dla elementów naziemnych uzbrojenia terenu

± 0,01 m

- na budowlach i urządzeniach technicznych o konstrukcji

trwałej

± 0,05 m

- na budowlach i urządzeniach technicznych ziemnych oraz

na urządzeniach technicznych podziemnych, zakrytych

±

0,10 m

-

średni błąd określenia wysokości charakterystycznych
punktów terenowych nie powinien przekraczać wielkości
mH =

1/5

zasadniczego cięcia warstwicowego

Dokładność pomiarów

Pomiary sytuacyjne i pomiary wysokościowe szczegółów

terenowych wykonywane metodami pomiaru

bezpośredniego powinny być prowadzone z

dokładnością określoną w ust. 2 i 3 bez względu na skalę

mapy, jaka jest przewidywana w czasie wykonywania

pomiaru.

Rodzaje szczegółów terenowych, stanowiących przedmiot

zainteresowania niektórych tylko branż techniczno -

gospodarczych oraz metody i dokładności pomiaru

takich szczegółów są określone w instrukcjach

resortowych lub ustalone w zależności od potrzeb.

 

Ogólne zasady wykonywania

obliczeń w pracach geodezyjnych

Wszelkie obliczenia geodezyjne powinny być wykonywane

zgodnie z zasadami teorii przenoszenia się błędów i
zasadami rachunku prawdopodobieństwa.

Wyniki pomiarów i obliczeń powinny zawierać cyfry

znaczące i zera występujące na końcu liczby, określające
rząd wielkości liczby oraz jej dokładności.

Przy wykonywaniu obliczeń należy stosować reguły

rachunkowe podane w załączniku nr 2 –
zasady Bradis-Kryłowa .

Instrukcja techniczna G-4

Pomiar sytuacyjny

jest to zespół czynności

technicznych pozwalających na określenie

kształtu, wielkości i wzajemnego położenia

szczegółów terenowych, umożliwiających

przedstawienie ich obrazów w rzucie

prostokątnym na powierzchnię odniesienia.

Pomiar wysokościowy

jest to zespół czynności

technicznych pozwalających na określenie

wysokości punktów względem przyjętego

poziomu odniesienia i umożliwiających

przedstawienie form ukształtowania terenu.

Instrukcja techniczna G-4

Pomiar uzupełniający

jest to zespół czynności

technicznych pozwalających na dostosowanie

dokumentów geodezyjno-kartograficznych do ich

zgodności z terenem w zakresie ustalonej dla

nich treści.

Pomiary sytuacyjne lub wysokościowe mające na

celu przystosowanie map do określonych zadań

gospodarczych, traktować należy jako pomiary

uzupełniające.

Instrukcja G-4

§ 3

Stosowanie metod, narzędzi i materiałów nie

przewidzianych niniejszą instrukcją jest

dopuszczalne, a metod będących wynikiem

postępu technicznego jest zalecane, pod

warunkiem zachowania wymaganych dokładności

opracowań wynikowych.

PRACE PRZYGOTOWAWCZE DO

WYKONANIA POMIARÓW

1.Wykonawca pomiarów zobowiązany jest zgłosić

prace.

2. Wykonawca powinien otrzymać z ośrodka.

dokumentacji geodezyjno-kartograficznej
informacje.

3. Analiza istniejących materiałów.
4. Wywiad terenowy.
5. Warunki techniczne wykonania roboty.

PRZEDMIOT POMIARÓW SYTUACYJNYCH

 

Pomiary sytuacyjne wykonuje się w oparciu o geodezyjną

osnowę poziomą szczegółową i pomiarową.

Przedmiotem pomiarów sytuacyjnych są szczegóły terenowe

wykazane znakami umownymi w instrukcji technicznej

K-1 dla mapy w skali 1 : 500

. Są to: naziemne szczegóły

terenowe, urządzenia podziemne oraz podstawowe

elementy ewidencji gruntów.

Przy opracowywaniu mapy zasadniczej

fotogrametrycznymi metodami pomiaru nie należy

wykonywać pomiarów uzupełniających szczegółów

terenowych nie wykazywanych na mapie w danej skali.

Ustalenie to nie dotyczy elementów podziemnego

uzbrojenia terenu.

PRZEDMIOT POMIARÓW SYTUACYJNYCH

 

W przypadku dokonywania pomiaru granic działek,

których przebieg nie został uprzednio ustalony,

należy przed przystąpieniem do pomiaru dokonać

ustalenia granic zgodnie z obowiązującymi w

tym zakresie przepisami.

Przedmiotem pomiarów sytuacyjnych w

uzasadnionych przypadkach mogą być także inne

szczegóły terenowe, ustalone w instrukcjach

resortowych lub w warunkach technicznych robót

wykonywanych dla celów specjalnych.

Pomiary sytuacyjne

W czasie wykonywania pomiarów sytuacyjnych

należy zebrać następujące informacje,

charakteryzujące mierzony obiekt lub szczegóły

terenowe:

a) nazwy jednostek podziału administracyjnego,

b) nazwy wsi, przysiółków, uroczysk itp.,

c) nazwy ulic, placów,

d) nazwy rzek, potoków, kanałów, jezior itp.,

e) rodzaje użytków gruntowych,

f) rodzaj i charakter obiektów budowlanych oraz

numery porządkowe budynków lub nieruchomości,

g) rodzaje urządzeń podziemnych lub ich

przeznaczenie.

BEZPOŚREDNIE POMIARY SYTUACYJNE

Szczegóły terenowe I grupy dokładnościowej

powinny byś mierzone wraz z elementami
kontrolnymi, do których zalicza się:

a) drugie, niezależne wyznaczenie położenia

szczegółów,

b) miary czołowe (tzw. czołówki),
c) miary przeciwprostokątne (tzw. podpórki),
d) miary do punktów przecięcia się linii

pomiarowych z granicami działek i konturów lub
ich przedłużeniami.

Metoda domiarów prostokątnych

Metoda domiarów prostokątnych polega na pomiarze rzędnej

i odciętej mierzonego punktu sytuacyjnego względem
linii, na którą rzutujemy dany punkt.
Metoda ta zalecana jest do stosowania w terenach
zainwestowanych, charakteryzujących się nieznaczną
różnicą poziomów między linią pomiarową a punktem
sytuacyjnym.

Przy pomiarze metodą domiarów prostokątnych należy linie

łączące punkty osnów tyczyć, dzieląc je na odcinki o
długości 50-100 m, zależnie od grupy dokładnościowej
mierzonych szczegółów terenowych.

Metoda domiarów prostokątnych

Grupa dokładnościowa

szczegółów terenowych

I i II

III

Sposób tyczenia linii
łączących punkty osnów
(linie pomiarowe)

długość linii do tyczenia

węgielnicą
dwupryzmatyczną lub w
dowolny sposób

do 150 m

do 200 m

Lornetką

do 300 m

do 500 m

Teodolitem

ponad 300 m

ponad 500 m

maksymalna długość
odcinków po
przetyczeniu

około 50 m

około 100 m

Metoda domiarów prostokątnych

Grupa dokładnościowa szczegółów

terenowych

Wymagania

I

II

III

sprzęt do
wyznaczenia
prostopadłej

węgielnica dwupryzmatyczna

dopuszczalne
rzędne

25 m

50 m

70 m

dokładność
pomiaru

0.05 m

0.05 m

0.10 m

Metoda bieguna

Metoda biegunowa

polega na pomiarze odległości od

stanowiska instrumentu do punktu celowania oraz
pomiarze kierunku na ten punkt,

Pomiar szczegółów

metodą biegunową wykonywać należy

ze stanowisk instrumentu, którymi w zasadzie powinny
być punkty osnowy szczegółowej i pomiarowej.

Szczegóły terenowe II i III

grupy dokładnościowej mierzyć

można ze stanowisk obieranych na punktach sytuacyjnych
I grupy dokładnościowej, w szczególności na
zastabilizowanych lub zamarkowanych punktach
załamania granic, które zostały uprzednio pomierzone
wraz z elementami kontrolnymi.

Metoda biegunowa

Pomiar szczegółów terenowych metodą biegunową może być

wykonywany z zastosowaniem następujących sposobów pomiaru

odległości:

a) optycznie - przy czym rozróżnia się pomiar tachimetryczny,

dalmierczy oraz stolikowy,

b) elektrooptycznie - tzw. pomiar dokładny,

c) bezpośrednio

Pomiar tachimetryczny wykonuje się przy użyciu zwykłych

tachimetrów nitkowych lub redukcyjnych diagramowych.

Pomiar dalmierczy wykonuje się przy użyciu dalmierzy

dwuobrazowych.

Pomiar stolikowy wykonuje się przy użyciu kierownic

autoredukcyjnych, stolika topograficznego z centrownikiem oraz

łat niwelacyjnych.

Pomiar elektrooptyczny wykonuje się przy użyciu dalmierzy

elektromagnetycznych.

Bezpośredni pomiar odległości stosowany w szczególnych

przypadkach wykonuje się przymiarem wstęgowym.

 

Metoda biegunowa

1. Zaleca się wykonywanie pomiaru sytuacyjnego

przy pomocy tachimetru elektronicznego lub
teodolitu sprzężonego z dalmierzem
elektrooptycznym metodą biegunową.

2. Pomiar metodą biegunową wykonuje się

narzędziami spełniającymi warunki podane w
poniższej tablicy.

Metoda biegunowa

Pomiar sytuacyjno-wysokościowy

3.

Pomiar szczegółów terenowych zaliczonych do I grupy

dokładności musi być uzupełniony pomiarem sprawdzającym:

pomiarem czołówek, pomiarem odległości do punktów przecięć

konturów lub ich przedłużeń z bokami osnowy, pomiarem

odległości od innych szczegółów terenowych lub pomiarem z

innego stanowiska.

4. Stanowiskami instrumentu mogą być punkty pomiarowej

osnowy sytuacyjnej lub punkty osnowy wyższego rzędu, a także

punkty na prostej (na boku osnowy) – punkty posiłkowe.

5. Na stanowisku instrumentu obserwuje się co najmniej dwa

kierunki orientujące na punkty osnowy. Ostatni odczyt na

stanowisku wykonuje się po powtórnym wycelowaniu na punkt

przyjęty za początkowy.

6. Odległość do mierzonych punktów szczegółów I grupy

dokładności nie może przekroczyć podwójnej długości głównej

celowej orientacyjnej na stanowisku, zaś do punktów

szczegółów II i III grupy dokładności – czterokrotnej jej

długości.

Metoda biegunowa

7. Dla pomiaru punktów szczegółów II (z wyjątkiem

niestabilizowanych punktów granic działek) i III grupy dokładności

dopuszcza się stosowanie stanowisk na stabilizowanych punktach

szczegółów I grupy dokładności (np. znak graniczny), pod

warunkiem sprawdzenia położenia tych punktów. Nawiązaniem

kierunkowym takiego stanowiska musi być stabilizowany punkt I

grupy dokładności, w odległości co najmniej 100 m. Odległości do

mierzonych punktów nie mogą przekraczać długość celowej

nawiązania.

8. Zapisy kierunków i długości prowadzi się w dzienniku pomiarowym

lub

rejestruje automatycznie w zależności od typu instrumentu, z

równoczesnym sporządzeniem szkicu polowego w formie

klasycznej lub numerycznej.

9. Łaty dalmiercze lub zwierciadła ustawia się na mierzonych punktach

sytuacyjnych. W przypadku ustawienia łat lub zwierciadeł

mimośrodowo należy uwzględnić elementy mimośrodu.

10. Łaty i lustra powinny być zaopatrzone w libele umożliwiające ich

pionowe ustawienie podczas pomiaru.

Metoda biegunowa

Instrukcja G-4:

Na każdym stanowisku instrumentu należy zaobserwować

kierunki nawiązujące do dwóch punktów osnowy. Ostatni

odczyt na stanowisku powinien być wykonany po

powtórnym wycelowaniu do punktu przyjętego za

początkowy.

Zapisy kierunków i długości prowadzi się w dzienniku

pomiarowym lub rejestruje automatycznie w zależności od

typu dalmierza, z równoczesnym sporządzaniem szkicu

polowego.

Łaty dalmiercze lub zwierciadła należy w zasadzie ustawiać na

mierzonych punktach sytuacyjnych. Dopuszcza się

ustawienie łat lub zwierciadeł mimośrodowo, pod warunkiem

wyznaczenia elementów mimośrodu.

W szczególnych przypadkach dopuszcza się jednokierunkowe

nawiązanie do punktów osnowy (tzw. bagnet) pod

warunkiem wykonania pomiaru kontrolnego.

Metoda biegunowa

Nowe wytyczne G.4-1:

W zupełnie wyjątkowych przypadkach (np. zakamarki gęstej

zabudowy), gdzie dawniej stosowano ciągi jednostronnie

nawiązane (wiszące), złożone z jednego boku (bagnet) lub co

najwyżej dwu boków – dopuszcza się konstrukcję ciągu

zamkniętego (tzw. agrafkę) przez powrót ciągiem prawie

równoległym (np. przez ten sam przejazd w budynku) do

punktu na prostej bliskiego punktowi początkowemu, o ile to

możliwe – z pomiarem kąta na kierunek nawiązujący inny

niż początkowy. Ciąg taki traktuje się jako ciąg drugiego

rzędu.

Pomiar metodą wcięć

1. Dobór jednego ze sposobów wykonania pomiaru metodą

wcięć, tj. Wcięcia kątowego, liniowego lub kątowo-

liniowego w przód lub wstecz, uzależniony jest od

usytuowania szczegółów terenowych względem punktów

osnowy poziomej lub linii pomiarowych oraz od

charakteru terenu.

2. Do prawidłowego wyznaczenia punktu wcięciem

konieczne jest, aby kąt przecięcia prostych

wyznaczających (obrazujących miejsca geometryczne

obserwacji) zawierał się w granicach 50-150g, a stosunek

długości odcinków wyznaczających nie był większy niż

4:1 (ostatni z warunków nie dotyczy osnowy zakładanej

metodą GPS)

Pomiar metodą wcięć

3. Pomiar metodą wcięć wykonuje się narzędziami

spełniającymi warunki jak dla pomiaru metodą biegunową.

4. Pomiar szczegółów terenowych I grupy dokładności musi

być uzupełniony pomiarem sprawdzającym: pomiarem co

najmniej jednego elementu nadliczbowego wcięcia,

pomiarem odległości między wciętymi punktami,

pomiarem czołówek, pomiarem odległości do punktów

przecięć konturów lub ich przedłużeń z bokami osnowy

lub pomiarem odległości od innych szczegółów

terenowych I grupy dokładności.

SYSTEM GPS

GPS - zasada działania

segment kosmiczny

24 satelitów umieszczonych po cztery na sześciu orbitach

nachylonych względem równika pod kątem 55° równomiernie

rozłożonych w długości geograficznej. Satelity te poruszają się

po orbitach prawie kołowych na wysokości ok. 20200 km.

Każdy z nich obiega ziemię w czasie 12 godzin. Satelity są

rozmieszczone tak, aby do każdego punktu na ziemi docierał

zawsze sygnał z czterech satelitów jednocześnie. Każdy satelita

systemu wysyła dwie fale nośne o częstotliwościach

L1=1575.42 MHz L2=1227.60 MHz. System GPS jest więc

systemem jednokierunkowym. Nośna L1 modulowana jest

kodem C/A o częstotliwości 1.023 MHz. Fala L1 zawiera

informacje m. in. o efemerydach pokładowych satelity,

parametrach zegara satelity, współczynnikach modelu

jonosfery. Ponadto sygnały z satelity mogą być zakodowane

kodami bezpieczeństwa.

GPS - zasada działania

segment kontrolny

5 stacji śledzących (Hawaii, Colorado Springs, Ascension,

Diego Garcia, Kwajalen), rozmieszczonych dookoła kuli

ziemskiej. System pełni funkcje kontrolne

segment użytkownika

skupia wszystkich użytkowników, zarówno cywilnych, jak i

wojskowych, którzy używają różnego rodzaju odbiorniki,

odbierające sygnały z satelitów.

GPS – technika pomiaru

W przypadku

pomiarów bezwzględnych

tylko jeden odbiornik

satelitarny GPS może wyznaczyć współrzędne stanowiska

anteny w układzie, w którym podawane są orbity satelitów

GPS (układ geocentryczny WGS 84) odniesione do początku

układu, tj. do środka ciężkości Ziemi. Pomiary te są głównie

wykorzystywane w nawigacji morskiej i lotniczej, ze względu

na swoją niską dokładność rzędu kilku metrów.

W przypadku

pomiarów względnych

potrzebne są przynajmniej

dwa odbiorniki GPS. W tych metodach nie wyznacza się

współrzędnych X, Y, Z stanowisk, lecz różnice współrzędnych

DX, DY, DZ pomiędzy wszystkimi punktami satelitarnymi

uczestniczącymi w pomiarze. Dokładność tych metod jest

znacznie wyższa głównie ze względu na fakt, że wiele błędów,

którymi są obarczone pomiary satelitarne w wyznaczaniu

różnic eliminują się. Metody względne można podzielić na

technologie pomiarów

Technologie pomiarów względnych

Technologia

pomiarów statycznych

GPS jest technologią najwyższej

dokładności. Oba odbiorniki uczestniczące w pomiarze pozostają

stacjonarne w ciągu całej sesji (kampanii) obserwacyjnej. Możliwe

jest zbieranie obserwacji z wielu sesji obserwacyjnych (np. po kilka

godzin dziennie), zaś zebrany materiał jest poddawany opracowaniu

po zakończeniu całej kampanii obserwacyjnej. Długość sesji

(kampanii) obserwacyjnej zależy głównie od żądanej dokładności

(przeznaczenia sieci) i od odległości między punktami i – jak

wynika z wieloletnich doświadczeń różnych ośrodków – wynosi:

30-90 min. dla sieci lokalnych

1-2 dni dla punktów odniesienia sieci krajowych i geodynamicznych o

charakterze lokalnym i państwowym

4-6 dni dla sieci kontynentalnych i podstawowych sieci

geodynamicznych regionalnych

Technologie pomiarów względnych

Ogólne wytyczne dla obserwacji w reżimie statycznym są następujące:

minimalna liczba satelitów obserwowanych przez jedną stację ma

wynosić 4,

minimalna wysokość każdego z satelitów nad horyzontem - 15°,

maksymalna wartość parametru PDOP, charakteryzującego rozkład

satelitów w przestrzeni względem stacji obserwacyjnej – 15,

Interpretacją geometryczną współczynnika PDOP jest odwrotność

objętości V ostrosłupa utworzonego przez wyznaczane stanowisko i

cztery satelity wykorzystywane do obliczeń. Im objętość ostrosłupa

jest większa, tym współczynnik PDOP mniejszy i korzystniejsza

konfiguracja geometrii satelitów. Przyjmuje się, że jeśli PDOP

wynosi 1-3, to warunki do obserwacji są bardzo dobre, gdy 4-5 –

dobre, gdy 6 – słabe (ale dostateczne), natomiast nie należy

wykonywać obserwacji, gdy PDOP przekroczy 6. 

Technologie pomiarów względnych

minimalny czas synchronicznych obserwacji dla

wyznaczenia wektora lub kilku wektorów – 45 min

gdy dysponujemy odbiornikiem o jednej częstotliwości L1 ,

to odległości pomiędzy stacjami nie powinny przekraczać

30 km, głównie ze względu na wpływ refrakcji

jonosferycznej.

Refrakcja jonosferyczna

Technologie pomiarów względnych

Technologia

pomiarów pseudo-statycznych

należy do grupy

metod pośrednich pomiędzy pomiarami statycznymi a

kinematycznymi. Ta metoda polega na dwukrotnym

pomiarze na każdym wyznaczanym punkcie , lecz nie

wymagają ciągłej nieprzerwanej łączności z satelitami

podczas transportu odbiornika z punktu na punkt. W

pomiarze biorą udział przynajmniej dwa odbiorniki jeden

ustawiony na punkcie odniesienia, drugi przemieszczający

się z punktu na punkt. Pomiar na każdym punkcie trwa

około 10-15 minut, wykonujemy pomiary na kolejnych

punktach sieci, na ostatnim wyznaczanym punkcie

czekamy 1-2 godzin na zmianę konfiguracji satelitów i

ponownie wykonujemy pomiar GPS na punktach

wyznaczanych.

Technologie pomiarów względnych

Technologie

szybkie statyczne

(Fast/rapid static relative positioning)

W pomiarze biorą udział, podobnie jak poprzednio, przynajmniej dwa

odbiorniki GPS, jeden ustawiony na punkcie odniesienia, drugi

przemieszczający się z punktu na punkt. Technologia wymaga

jednokrotnego pomiaru na każdym wyznaczanym punkcie, nie

wymaga nieprzerwanej ciągłości śledzenia satelitów w czasie

transportu odbiornika z punktu na punkt, jednak pomiar tą technologią

można wykonać jedynie odbiornikami dwuczęstotliwościowymi (z

kodem P) z wbudowanym specjalnym oprogramowaniem

wewnętrznym. Czas obserwacji na stanowisku zależy od liczby

obserwowanych satelitów i wynosi od około 10 do 20 minut przy

obserwacji 6-4 satelitów. Istotą pomiaru jest szybkie wyznaczanie

nieoznaczoności fazy przy wykorzystaniu kombinacji pomiarów

kodowych i fazowych na obu częstotliwościach L1 i L2. Technologia

ta należy dzisiaj do najczęściej używanych.

Technologie pomiarów względnych

Pomiar RTK

to na dzień dzisiejszy najnowocześniejsza

technologia dokładnych pomiarów uzyskiwanych w czasie
rzeczywistym bez wykonywania obliczeń po pomiarze w
tzw. post-processingu. Metoda pomiaru kinetycznego RTK
jest jedną z metod różnicowych stosującą poprawkę na
przesunięcie fazowe GPS do wyliczenia współrzędnych z
„centymetrową” dokładnością. Metody czasu
rzeczywistego RTK z inicjalizacją On-The-Fly (OTF)
umożliwiają szybkie (prawie natychmiastowe)
wyznaczenie położenia centrum fazowego anteny
odbiornika z dokładnością 1-2 cm.

Metoda RTK

Źródło:www.asgeupos.pl

Metoda RTK

Podczas pomiaru odbiornik powinien:
a) rejestrować dane obserwacyjne z co najmniej 5 satelitów

GNSS dla dwóch częstotliwości (L1 i L2),

b) przetwarzać obserwacje z satelitów GNSS o wysokości

horyzontalnej większej lub równej 10,

c) dokonywać wyznaczeń przy wartości współczynnika PDOP

mniejszej od 6.0

Przed rejestracją wyznaczonych współrzędnych mierzonego

punktu należy się upewnić, że otrzymano rozwiązanie typu
fix e d , a średnie błędy wyznaczonych współrzędnych

odpowiadają wymaganiom wykonywanego zadania.

W przypadku pomiarów punktów granicznych, punktów osnowy

pomiarowej lub innych, otrzymane wartości powinny być
sprawdzone za pomocą drugiego, niezależnego pomiaru
wykonanego metodą RTK, metodą klasyczną (poligonową lub
wcięć) lub inną.

Metoda RTK

W metodzie RTK, poprzez drugie niezależne wyznaczenie należy

rozumieć:

1) pomiar wykonany przy powtórnej inicjalizacji odbiornika,

2) pomiar wykonany innym zestawem pomiarowym,

3) pomiar i opracowanie obserwacji w trybie post-processingu.

W przypadku dwukrotnego, niezależnego pomiaru, otrzymane różnice

nie powinny przekraczać następujących wartości: dx, dy ≤ 0.06 m,
dh ≤ 0.09 m.

Generalizacja szczegółów

G-4.1 2007:

1.

Przy pomiarze sytuacyjnym pomija się istniejące
odchylenia kształtu mierzonego szczegółu terenowego
od prostej, gdy odchylenia te nie są większe od błędów
położenia punktów, określonych dla grupy dokładności
pomiaru, do której mierzony szczegół należy:

Wg G-4 odpowiednio

0,10 m,

0,20 m,

0,75 m.

Generalizacja szczegółów

2. W przypadku granic działki o nie utrwalonych punktach

załamania, stopień generalizacji zależy od charakteru

terenu, i tak:

1) dla terenów zurbanizowanych wychylenie linii

granicznej od prostej łączącej najbliższe pomierzone

punkty granicy nie może być większe od 0,1 m (po obu

stronach sprostowanej granicy);

2) dla terenów rolnych – 0,2 m;

3) dla terenów rolnych na obszarach górskich i

podgórskich – 0,5 m.

Generalizacja szczegółów

3. Przy pomiarze powykonawczym budynków nowych

należy mierzyć wszystkie występy, a na mapie wykazywać

występy i wgłębienia większe od 0,3 m.

Występy i wgłębienia mniejsze od 2 m wyznacza się miarą

bieżącą po ścianie przyziemia, mierząc również wielkość

tych występów lub wgłębień.

Kontury budynków położone w odległości mniejszej niż 0,10

m od granicy działki uznaje się za położone w linii tej

granicy.

Generalizacja szczegółów

4. Przy pomiarze trwałych ogrodzeń należy mierzyć występy

i wgłębienia większe od 0,3 m oraz bramy od strony dróg i

ulic. Wgłębienia i występy nie przekraczające 2 m

wyznacza się miarą bieżącą po linii ogrodzenia, mierząc

równocześnie wielkość występu lub wgłębienia.

Szerokości ogrodzeń należy mierzyć, gdy przekraczają one

0,3 m. Ogrodzenia położone przy granicy działki mniej niż

0,10 m wyznacza się miarą bieżącą po linii granicy.

Generalizacja szczegółów

5. Jeżeli podczas tworzenia numerycznej mapy zasadniczej

zostanie ujawnione,że punkt konturu budynku lub

ogrodzenia jest w mniejszej odległości od granicy działki

niż 0,10 m, należy punkt konturu budynku lub załamania

ogrodzenia dociągnąć do granicy, zaznaczając ten fakt na

szkicu polowym.

6.

Kontury elementów naziemnych uzbrojenia

podziemnego

większe od 0,5 m należy mierzyć w sposób umożliwiający

ich prawidłowe skartowanie, zaś przy konturach

mniejszych od 0,5 m mierzyć należy położenie środka ich

rzutu. Dla przewodów podziemnych i naziemnych o

średnicach mniejszych

od 0,75 m

dopuszcza się pomiar

przebiegu ich osi. W przypadku wątpliwym należy wymiar

poprzeczny pomierzyć, nawet jeśli w przyszłości miałby

okazać się zbędny. Gdy szerokość przewodu, obrysu

kanału, wiązki kabli lub urządzenia jest większa od

0,75

m

, pomiarowi podlegają rzuty zewnętrzne krawędzi tych

elementów (urządzeń, przewodów itp.).

Pomiar wysokościowy

1. Przedmiotem pomiaru wysokościowego są następujące

elementy

uszeregowane wg ich charakteru i treści mapy zasadniczej:

1) naziemne:

- charakterystyczne punkty powierzchni terenu, w oparciu o

które rzeźba terenu przedstawiona zostanie na mapie

warstwicami,

- wybrane punkty powierzchni terenu w przypadku

przedstawienia na mapie rzeźby terenu w postaci opisu

rzędnych wysokości tych punktów,

- naturalne i sztuczne formy ukształtowania terenu,

- przekroje poprzeczne ulic i dróg urządzonych,

- elementy naziemne podziemnego uzbrojenia terenu;

Pomiar wysokościowy

2) podziemne:

- górne krawędzie włazów i dna studzienek kanalizacyjnych

oraz wloty i wyloty kanałów lub przykanalików w ich

najniższych punktach,

- osie przewodów wodociągowych, gazowych i cieplnych bez

obudowy,

- wierzchy i dna kanałów oraz dna komór i studni sieci

cieplnej, teletechnicznej i elektroenergetycznej,

- górne krawędzie (powłoki) lub wierzchy rur ochronnych

kabli doziemnych,

- załamania przewodów (osi) pionowe i poziome.

Przedmiotem pomiaru wysokościowego mogę być także inne

elementy szczegółów terenowych, ustalone w warunkach

technicznych ze zleceniodawcą.

Pomiar wysokościowy

1. Pomiar wysokościowy wykonuje się w oparciu o osnowę wysokościową z taką
dokładnością, aby błąd średni określenia wysokości mierzonego punktu nie
przekroczył wartości podanych w poniższych tablicach:
- dla obiektów:

Pomiary wysokościowe

Pomiary wysokościowe

Błąd średni warstwic nie powinien przekroczyć wielkości:

- 1/3 zasadniczego cięcia warstwicowego dla terenów o nachyleniu do 2

o

,

- 2/3 zasadniczego cięcia warstwicowego dla terenów o nachyleniu od 2

o

do 6

o

,

- 3/3 zasadniczego cięcia warstwicowego dla terenów o nachyleniu

większym od 6

o

.

2. Położenie poziome punktów obiektów określa się zgodnie z wymaganiami

przypisanymi grupie dokładności, do której obiekty te przynależą, natomiast

pikiety określa się z błędem położenia ≤ 0,5 m.

3. Kontrolę pomiaru wysokości punktów zapewnia się poprzez:

- pomiar w ciągu obustronnie nawiązanym,

- dwukrotne wyznaczenie wysokości punktów pośrednich w ciągach

wysokościowych, poprzez pomiar przy użyciu łat rewersyjnych lub

pomiar przy różnych wysokościach niwelatora w przypadku stosowaniu

łat z pojedynczym podziałem,

- dodatkowy pomiar kąta pionowego,

- pomiar przy różnej wysokości instrumentu.

Pomiary wysokościowe

4. Pomiar ukształtowania terenu, w zależności od celu jakiemu ma

służyć

wykonuje się metodami:

- niwelacji siatkowej,

- niwelacji profilów,

- niwelacji punktów rozproszonych,

- tachimetrii.

5. Pikiety rozmieszcza się w odstępach ≤ 50 m, w miejscach

charakterystycznych dla konfiguracji terenu, a w szczególności:

- na szczytach, siodłach i najniższych miejscach form,

- na górnych i dolnych krawędziach zboczy,

- na liniach szkieletowych (grzbietowych i ściekowych), a szczególnie

w miejscach załamania ich profilów.

Dla powierzchni, których układ przestrzenny powstał w wyniku

działalności gospodarczej człowieka( budowle ziemne, tereny

rozkopane), pikiety należy rozmieszczać w taki sposób, aby

charakteryzowały:

- układ przestrzenny i krawędzie płaszczyzn utworu regularnego,

- naturalną powierzchnię terenu, która nie uległa zmianie.

Szkic polowy

Szkice polowe są obrazami mierzonego terenu. Wykonuje się je

w czasie pomiaru na formularzach ustalonego wzoru.

 

§ 40. Szkice polowe powinny zawierać zanumerowane punkty

osnowy geodezyjnej, rodzaj ich utrwalenia w terenie i

szczegóły terenowe będące przedmiotem pomiarów

sytuacyjnych, a także dodatkowe informacje opisowe oraz

miary wyznaczające położenie, kształt i wielkość szczegółów

terenowych. Przy rysowaniu szkiców należy stosować znaki

umowne przewidziane w instrukcji technicznej K-1 dla skali

1 : 500.

Szkice polowe sporządza się bez zachowania skali, w miarę

możliwości obejmując jednym szkicem zamkniętą część

terenu. W odniesieniu do terenów charakteryzujących się

bogatą treścią, celowym jest obejmowanie odrębnym

szkicem szczegółów terenowych zdejmowanych tylko z

jednej linii pomiarowej lub jej części.

Szkic polowy

§ 41. Rysunek na szkicu polowym winien być wyraźny, a

miary i dane opisowo - informacyjne czytelne.

Błędnie wykreślone linie bądź wpisane miary nie mogą

być wycierane; linie należy kasować dwiema skośnymi

kreskami, zaś miary i napisy przekreślać tak, aby

pozostały czytelne.

Szkiców polowych nie należy przerysowywać.

W przypadkach uzasadniających przerysowanie, należy

szkic oryginalny zachować co najmniej do czasu

kameralnego opracowania mapy.

 

Szkic polowy

§ 42. Na szkicach polowych oprócz szczegółów terenowych

określonych miarami należy podawać:

a) dane informacyjne wyszczególnione w § 16 niniejszej

instrukcji.

b) kierunek północy,

c) nazwiska i imiona właścicieli (władających) działek oraz

w miarę możliwości oznaczenia ksiąg wieczystych lub

zbiorów dokumentów i numery ewidencyjne działek.

Szkic polowy

Szkice polowe należy numerować zgodnie z zaleceniami

otrzymanymi przy zgłoszeniu roboty z ośrodka

dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej.

Szkic polowy powinien zawierać numery szkiców

sąsiednich oraz inne informacje przewidziane w

formularzu.

W miarę postępu prac należy na szkicu polowym osnowy

pomiarowej sporządzić zestawienie szkiców polowych,

podając na każdej linii pomiarowej czerwonym kolorem

numer szkicu polowego pomiaru sytuacyjnego opartego na

tej linii.

GESUT – G-7

Podstawa prawna

Podstawę prawną zakładania, prowadzenia i udostępniania

GESUT stanowią:

1. Ustawa z dn.17 maja 1989 Prawo geodezyjne i kartograficzne,

Dz.U. 30/89 poz. 163, ze zmianami: Dz.U. 43/89 poz. 241,

Dz.U. 34/90 poz. 198, Dz.U. 103/91 poz. 446, Dz.U. 106/96

poz. 496, Dz.U. 156/96 poz. 775,

2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i

Budownictwa z dn. 26 sierpnia 1991 w sprawie szczegółowych

zasad i trybu zakładania geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia

terenu oraz uzgodnień i współdziałania w tym zakresie, Dz.U.

83/91 poz.376

GESUT- Ustawa PGiK

Art. 27.

1. Sieć uzbrojenia terenu podlega inwentaryzacji i ewidencji.

2. Inwestorzy są obowiązani:

1) uzgadniać usytuowanie projektowanych sieci uzbrojenia

terenu z właściwymi starostami,

2) zapewnić wyznaczenie, przez jednostki uprawnione do

wykonywania prac geodezyjnych, usytuowania obiektów

budowlanych wymagających pozwolenia na budowę, a po

zakończeniu ich budowy – dokonanie geodezyjnych

pomiarów powykonawczych i sporządzenie związanej z

tym dokumentacji.

3. Geodezyjne pomiary powykonawcze sieci podziemnego

uzbrojenia terenu, układanej w wykopach otwartych,

należy wykonać przed ich zakryciem.

GESUT

Definicja GESUT.

GESUT jest uporządkowanym zbiorem informacji

przestrzennych i opisowych o uzbrojeniu terenu i

podmiotach nim zarządzających. Zgodnie z Ustawą przez

uzbrojenie terenu, rozumie się wszelkiego rodzaju

nadziemne, naziemne i podziemne przewody i urządzenia

wodociągowe, kanalizacyjne, gazowe, cieplne,

telekomunikacyjne, elektroenergetyczne i inne, z

wyłączeniem urządzeń melioracji szczegółowych, a także

podziemne budowle, jak: tunele, przejścia, parkingi,

zbiorniki itp.

1. Dla potrzeb GESUT uzbrojenie terenu dzieli się na Sieci

Uzbrojenia Terenu, dalej oznaczane SUT, oraz Budowle

Podziemne.

GESUT

2. SUT obejmują przewody:

a. istniejące,

b. projektowane, uzgodnione protokołem Zespołu

Uzgadniania Dokumentacji Projektowej, oznaczanym

dalej ZUDP.

3. Wśród budowli podziemnych wyróżnia się:

a. istniejące,

b. projektowane, uzgodnione protokołem ZUDP.

4. Wymieniane w Rozporządzeniu (§ 13) osoby i jednostki

zarządzające sieciami lub powadzące poszczególne

branżowe ewidencje sieci uzbrojenia terenu (BESUT)

dalej w Instrukcji nazywane są administratorami sieci.

GESUT G-7

GESUT zakłada się i prowadzi w celu dostarczenia

informacji:

1. dla celów inwestycyjnych, projektowych i

realizacyjnych, w szczególności dla zapobieżenia
kolizjom istniejących i projektowanych SUT w
ramach prac ZUDP,

2.

dla uzupełnienia treści mapy zasadniczej,

3. dla założenia ewidencji branżowych przez

podmioty zarządzające sieciami.

G-7

Źródła danych dla zakładania GESUT stanowią:

•

mapa zasadnicza,

•

archiwalne materiały geodezyjnej inwentaryzacji

sieci uzbrojenia terenu istniejące w Państwowym

Zasobie Geodezyjnym i Kartograficznym,

•

ewidencja gruntów i budynków,

•

informacje ZUDP,

•

materiały branżowe, w tym:

•

ewidencje branżowe,

•

inwentaryzacje powykonawcze, dokumentacje

techniczne elementów sieci,

•

mapy tematyczne,

•

schematy sieci.

G-7

Precyzja danych.

Generalną zasadą jest selekcja i wykorzystanie

danych w kolejności stopnia zaufania do ich

precyzji:

•

analityczne,

•

graficzne,

•

branżowe.

Przez dane analityczne rozumieć należy takie dane

pochodzące z pomiarów spełniających

wymagania instrukcji technicznych, na podstawie

których można obliczyć współrzędne nadające

się do matematycznego przetwarzania.

Rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad i trybu zakładania geodezyjnej

ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz zespołów uzgadniania dokumentacji

Po zrealizowaniu projektu przeprowadza się inwentaryzację.

Pomiary obejmują

również inne sieci

uzbrojenia terenu

znajdujące się w odkrywce.

2. Przy realizacji sieci uzbrojenia terenu dopuszczalne jest

odstępstwo od uzgodnionego projektu nie przekraczające

0,30 m

dla gruntów zabudowanych lub

0,50 m

dla gruntów

rolnych i leśnych, przy zachowaniu przepisów

regulujących odległość między poszczególnymi obiektami

budowlanymi.

Rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad i trybu zakładania geodezyjnej

ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz zespołów uzgadniania dokumentacji

§ 15. 1. Inwentaryzację, jak również związaną z nią

dokumentację, sporządza na zlecenie inwestora jednostka

uprawniona do wykonywania prac geodezyjnych, zwana

dalej "wykonawcą".

2. Wykonawca stwierdza zgodność lub rozbieżność realizacji

sieci uzbrojenia terenu z uzgodnionym projektem przez

dokonanie wpisu w dzienniku budowy, o którym mowa w

art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo

budowlane, i umieszczenie stosownego zapisu w

dokumentach inwentaryzacji oraz przekazuje inwestorowi

mapę z wynikami inwentaryzacji.

§ 16. W razie niezgodności zrealizowanej sieci uzbrojenia

terenu z uzgodnionym projektem mapę z wynikami

inwentaryzacji inwestor przedkłada niezwłocznie

właściwemu organowi administracji architektoniczno-

budowlanej.

Rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad i trybu zakładania

geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz zespołów

uzgadniania dokumentacji

Podstawowym elementem ewidencji jest przewód

stanowiący liniowy fragment sieci uzbrojenia
terenu określonego rodzaju .

Ewidencję zakładają i prowadzą starostowie

oddzielnie dla każdej jednostki ewidencyjnej, o
której mowa w przepisach dotyczących ewidencji
gruntów i budynków, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

Dla terenów zamkniętych, o których mowa w art. 2

pkt 9 ustawy, ewidencję zakładają i prowadzą
zarządzający tymi terenami.