IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

1

Zadanie 64. (2 pkt)
Na mapie przedstawiono rozmieszczenie wybranych rodzin i grup językowych w Europie.
a) Napisz, która z grup krajów oznaczonych na mapie sygnaturami: A, B, C nie należy

do rodziny języków indoeuropejskich.

Odpowiedź: ..............................
b) Spośród krajów oznaczonych na mapie cyframi od 1 do 4 jeden należy do innej

grupy językowej niż pozostałe. Podaj nazwę tego kraju.

Odpowiedź: .............................

......................................................................................................................................................
Uzupełnij legendę modelu wpisując właściwy rodzaj działalności gospodarczej.

Rodzaje działalności: rolnictwo; przemysł; usługi.

Zadanie 74. (1 pkt)
Na mapie konturowej zaznaczono literami A, B, C, D, E, F, G obszary o różnej gęstości

zaludnienia.

A

Grecja

Rolnictwo

Przemysl

Uslugi

Odpowiedzi przygotowala: www.chomikuj.pl/summertime2

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

2

Wybierz trzy obszary, spośród zaznaczonych na mapie, które mają największą gęstość

zaludnienia. Zapisz litery, którymi je oznaczono.
..........................................................................................
Zadanie 77. (2 pkt)
Oblicz wskaźnik feminizacji w Polsce w 2003 r. wiedząc, że ogółem mieszkało w naszym

kraju 38 195 tys. osób, w tym 18 493 tys. mężczyzn. Zapisz wykonywane obliczenia.

Miejsce na obliczenia:
Wynik: ...................................................................

Zadanie 78. (1 pkt)
Na wykresie przedstawiono wartości przyrostu rzeczywistego na pewnym terytorium
w okresie 1970-2005.

Na podstawie analizy wykresu podkreśl poprawną odpowiedź.

Aby tendencja zmiany przyrostu rzeczywistego z okresu 1990 - 2005 uległa odwróceniu,
powinny nastąpić
A. wzrost liczby urodzeń i wzrost liczby imigrantów.
B. spadek liczby urodzeń i spadek liczby imigrantów.
C. spadek liczby urodzeń i wzrost liczby emigrantów.
D. wzrost liczby zgonów i wzrost liczby emigrantów.
Zadanie 79. (2 pkt)
Każdemu z podanych państw przyporządkuj po jednym, dominującym w nim,

wyznaniu religijnym, wybranym spośród poniższych.

Wyznania religijne: islam, katolicyzm, prawosławie, protestantyzm.
A. Brazylia .........................................................
B. Rosja .........................................................
C. Szwecja ..........................................................

B, C, D

38 195 tys. - 18 493 tys. = 19 702 tys. 18 493 = 100%

19 702 = 106,5%

106,5K/100M

A

prawoslawie

protestantyzm

katolicyzm

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

3

D. Egipt .........................................................
E. Filipiny ..........................................................
Zadanie 81. (2 pkt)
Na mapie przedstawiono gęstość zaludnienia w Polsce według województw w 2004 roku.

Opisy zawarte w tabeli odnoszą się tylko do trzech województw spośród zaznaczonych
na mapie literami od A do D.
Uzupełnij tabelę, przyporządkowując każdemu z opisów nazwę odpowiadającego mu

województwa. Zapisz litery, którymi województwa te oznaczono na mapie.

Zadanie 84*. (2 pkt)
Wpisz nazwy religii obok podanych przykładów ich wpływu na życie i działalność
społeczno

-gospodarczą ludności. Nazwy religii wybierz z podanych poniżej.

hinduizm, islam, prawosławie, judaizm, protestantyzm

1. Brak chowu trzody chlewnej, spożywanie koszernych potraw ......................
2. Zakaz spożywania wołowiny i wieprzowiny, zakorzeniony w tradycji kastowy podział
społeczeństwa ......................
3. Zakaz spożywania wieprzowiny, post w miesiącu Ramadan ......................

Zadanie 85*. (2 pkt)
Na podstawie opisów rozpoznaj mniejszości narodowe żyjące w Polsce i wpisz do tabeli
ich nazwy.

katolicyzm

islam

mazowieckie

C

A

lubuskie

malopolskie

D

hinduizm

islam

judaizm

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

4

Zadanie 86. (2 pkt)
Na mapie przedstawiono skupiska występowania mniejszości narodowych w Polsce.

Źródło: Internet /www.sokrates – migrants.uj.edu.pl/

a) Wpisz na mapie literą A obszar o dominacji mniejszości niemieckiej.
b) Spośród podanych mniejszości wskaż tę, która dominuje na obszarze oznaczonym

literą B.

1. litewska
2. tatarska
3. ukraińska
4. białoruska

Zadanie 91*. (2 pkt)
Najwyższy wskaźnik przyrostu naturalnego w Polsce po II wojnie światowej wystąpił
w latach 50 -tych i wynosił 19 ‰.
a) Podaj termin, którym określa się wyż demograficzny lat 50-tych
XX wieku. ...............................................................................................................................
b) Podaj, w których latach wystąpiło echo wyżu demograficznego lat 50-tych.
…………………………………………………………………………………………………..

Zadanie 92*. (1 pkt)
Poniższe wyjaśnienia uzupełnij nazwami ras, które powstały w efekcie metysażu

(proces

mieszania się ras).

A. Mieszańcy rasy czarnej i białej ……………………….

Ukraincy

Niemcy

Bialorusini

Litwini

A

1971-1983

powojenny wy demograficzny (kompensacyjny)

mulaci

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

5

B. Mieszańcy Indian(rasa żółta) i przedstawicieli rasy czarnej…………………..
C. Mieszańcy Indian (rasa żółta) i rasy białej ……………………….

Zadanie 93*. (2 pkt)
Przyporządkuj podanym krajom dominujące w nich wyznanie.

Wyznania: buddyzm, hinduizm, islam, judaizm, katolicyzm, prawosławie, protestantyzm.

Kraj

Wyznanie

Szwecja

Sri Lanka

Izrael

Serbia

Maroko

Argentyna

Zadanie 96. (1 pkt)
Na wykresach przedstawiono strukturę wieku ludności wybranych krajów na początku XXI
wieku.

Uzasadnij, pod jakim względem struktura wieku ludności kraju A może być

niekorzystna, a kraju B korzystna dla rozwoju ekonomicznego państwa.

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 97*. (2 pkt)
Wpisz do tabeli państwa, pogrupowane według dominującej pod względem liczebnym

odmiany (rasy) ludzkiej.
Państwa: Angola, Argentyna, Chiny, Kamerun, Korea Północna, Maroko, Tajlandia, Ukraina,
Zimbabwe.

Zadanie 98*. (2 pkt)
Wyjaśnij, dlaczego w obecnym składzie rasowym ludności Brazylii występują: Indianie,

zambosi

metysi

protestantyzm

judaizm

katolicyzm

buddyzm

prawoslawie

islam

Kraj A jest krajem starzejacym sie, wkrotce wzrosna wydatki na sluzbe zdrowia oraz zmniejszy
sie ilosc ludzi w wieku produkcyjnym (zdolnych do pracy). Kraj B to kraj rozwijajacy sie, duza
liczba mlodych ludzi oznacza duza liczbe ludnosci zdolnej do pracy w przyszlych latach.

Maroko

Ukraina

Argentyna

Chiny

Tajlandia

Korea Pn.

Angola

Kamerun

Zimbabwe

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

6

Murzyni, Metysi.
Indianie:
......................................................................................................................................................
Murzyni:
......................................................................................................................................................
Metysi:
......................................................................................................................................................
Na rysunku przedstawiono współczynnik przyrostu naturalnego w 2004 roku
w poszczególnych województwach.

Zadanie 99*. (1 pkt)
Podaj nazwy czterech województw, w których w 2004 roku był najwyższy współczynnik

przyrostu naturalnego.
1. .........................................................................................
2. ........................................................................................
3. ........................................................................................
4. ........................................................................................

Zadanie 100*. (1 pkt)
Podaj nazwę metody kartograficznej, zastosowanej do prezentacji wielkości

współczynnika przyrostu naturalnego w 2004 roku w poszczególnych województwach.

.......................................................................................
Piramidy przedstawiają strukturę wieku i płci miejskiej i wiejskiej ludności Polski
w 2002 roku.

Indianie to rdzenni mieszkancy Ameryki Poludniowej. Wielu z nich zylo w Puszczy
Amazonskiej, której wieksza czesc znajduje sie na terenie dzisiejszej Brazylii.

Murzyni zostali sprowadzeni przez europejskich kolonizatorów na pocztku XVI wieku m.in.
do Brazylii. Wielu ich potomków pozostalo w tym kraju.

Metysi to potomkowie osób nalecych do odmiany biaej i Indian. Podczas kolonizacji Ameryki Poudniowej biali
ludzie zetknli sie z Indianami. Zdarzalo sie, ze zakadali razem rodziny, co spowodowao, ze rodzili si Metysi.

malopolskie

podkarpackie

pomorskie

warminsko-mazurskie

kartogram

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

7

Wykorzystaj rysunki i podaj dwa podobieństwa oraz dwie różnice, charakteryzujące

ludność mieszkającą w Polsce w miastach i na wsi.

Podobieństwa:
1. ..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
Różnice:
1. ..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
Zadanie 103. (2 pkt)
Wymienione poniżej regiony podziel na dwie grupy A i B.

1. Nizina Gangesu
2. wyspa Honsiu
3. wyspa Jawa
4. region Nadrenii Północnej-Westfalii
5. region północnej Francji
A. Regiony o dużej gęstości zaludnienia, wynikającej ze szczególnie korzystnych warunków
przyrodniczych dla rozwoju rolnictwa.
......................................................................................................................................................
B. Regiony o dużej gęstości zaludnienia, wynikającej ze szczególnie dogodnych warunków
dla rozwoju przemysłu.
......................................................................................................................................................
Zadanie 105*. (2 pkt)
Na diagramie zaznaczono procentowy udział wyznawców głównych religii na świecie.

Uzupełnij legendę diagramu, wpisując w wyznaczone miejsca nazwy religii, które

dobierz z podanych poniżej.

hinduizm, islam, judaizm, chrześcijaństwo

wiecej ludzi mieszka w miastach niz na wsi

na wsi wystepuje deficyt kobiet

rodzi sie coraz mniej dzieci

w starszych rocznikach liczba kobiet jest wieksza niz liczba mezczyzn

nizina Gangesu, wyspa Jawa

wyspa Honsiu, region Nadrenii Polnocnej Westfalii, region polnocnej Francji

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

8

Udział wyznawców głównych religii na świecie w %

Zadanie 107*. (2 pkt)
Na mapie przedstawiono ludność Polski według województw w 2000 r. oraz prognozę zmian
liczby ludności do roku 2030.

Przyporządkuj do podanych w tabelach przyczyn zmian liczby ludności po dwa spośród

wymienionych województw.

dolnośląskie, podkarpackie, świętokrzyskie, podlaskie, małopolskie,

warmińsko-mazurskie

Województwa o przewidywanym spadku liczby ludności

Województwa o przewidywanym wzroście liczby ludności

chrzescijanstwo

islam

hinduizm

dolnoslaskie

swietokrzyskie

malopolskie

podkarpackie

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

9

Zadanie 108*. (2 pkt)
Wykresy przedstawiają strukturę pracujących w gospodarce w wybranych czterech
województwach Polski w 2006 roku.
Wpisz obok wykresów oznaczonych numerami od 1 do 4 nazwy podanych województw.

lubelskie, mazowieckie, warmińsko-mazurskie, wielkopolskie

Zadanie 111. (2 pkt)

Na świecie, w niedalekiej przyszłości, spodziewany jest wzrost liczby bezrobotnych. Skala tego zjawiska będzie
jednak zróżnicowana w zależności od stopnia rozwoju społeczno-gospodarczego państw.

Z podanych przyczyn bezrobocia wybierz po trzy, które w największym stopniu
wpływają na jego występowanie w krajach wysoko rozwiniętych i słabo rozwiniętych.

Wpisz odpowiednie litery do tabeli.
A. Niski poziom kwalifikacji ludności.
B. Przenoszenie firm do krajów o taniej sile roboczej.
C. Wysoka wydajność pracy.
D. Duży przyrost naturalny.
E. Wzrost znaczenia przekazu elektronicznego w komunikacji.
F. Brak nakładów kapitałowych na nowe inwestycje.

Zadanie 112. (2 pkt)

Na wykresie przedstawiono zmiany struktury zatrudnienia według sektorów gospodarki w różnych fazach
rozwoju społeczno-gospodarczego.

W tabeli przedstawiono strukturę zatrudnienia według sektorów w Polsce w latach
1992 i 2004.

warminsko-mazurskie

wielkopolskie

mazowieckie

lubelskie

A, D, F

B, C, E

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

10

Na podstawie wykresu oraz danych z tabeli wykonaj polecenia.
a) Podaj nazwę fazy rozwoju gospodarczego, w której znajdowała się Polska

w 2004r.

.........................................................................
b) Podaj dwie zmiany zachodzące w strukturze zatrudnienia ludności Polski w latach

1992-2004.
1. ..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
Zadanie 113*. (1 pkt)

Na wykresie przedstawiono zmiany liczby ludności Polski w latach 1946-2005 z prognozą do 2030 r.

Na podstawie danych z wykresu oblicz w procentach wielkość wskaźnika urbanizacji

w Polsce w 1985 roku. Zapisz obliczenia.
Miejsce na obliczenia:



Odpowiedź: ..............................................................................................
Zadanie 114*. (2 pkt)
Doliny wielu rzek na świecie należą do obszarów charakteryzujących się dużą gęstością
zaludnienia.
Podaj po dwa czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze, które mają wpływ na dużą
gęstość zaludnienia dolin rzecznych.

Czynniki przyrodnicze:
1. ..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
Czynniki pozaprzyrodnicze:
1. ..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
Zadanie 115*. (1 pkt)
Na mapie przedstawiono wybrane kierunki największych migracji ludności Polski,
które miały miejsce w latach 1945-1949.

wzrost znaczenia uslug, coraz wiecej ludzi pracuje w tym sektorze
znaczny spadek zatrudnienia w rolnictwie

Etap III (poprzemyslowy)

(22 500: 37 500) * 100% = 60 %

60%

rozwoj handlu wodnego

dostep do slodkiej wody

wystepowanie zyznych gleb

rozwoj rybolowstwa

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

11

Zapisz litery, którymi na mapie oznaczono podane poniżej migracje ludności.

• Repatriacja ludności Polski

...................
...................

• Przemieszczenie ludności ukraińskiej w ramach akcji „Wisła”

...................

Zadanie 116*. (2 pkt)
Przyporządkuj podanym krajom dominującą na ich terenie religię, wybierając ją

z podanych poniżej.

protestantyzm, katolicyzm, buddyzm, prawosławie, hinduizm, judaizm, sikhizm

Indie ..........................................
Tajlandia ...................................
Argentyna .................................
Szwecja .....................................
Bułgaria .....................................
Izrael .........................................

Zadanie 117. (2 pkt)
Na mapie zaznaczono numerami 1 – 4 obszary różniące się gęstością zaludnienia.

Do zaznaczonych na mapie numerami 1 – 4 obszarów przyporządkuj główną przyczynę
dużej lub małej gęstości zaludnienia, wybierając spośród podanych poniżej.

A. nadmiar ciepła i wilgoci
B. niedobór ciepła

B

E

D

hinduizm

katolicyzm

protestantyzm

judaizm

buddyzm

prawoslawie

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

12

C. niedobór wody
D. duża wysokość nad poziomem morza
E. żyzne gleby

Zadanie 119*. (2 pkt)
W tabeli przedstawiono bilans ludności Polski w 2006 r.

Na podstawie danych zawartych w tabeli oblicz:
− saldo migracji

− przyrost rzeczywisty

− liczbę ludności w dniu 31.12.2006 r.

Zapisz obliczenia.
Miejsce na obliczenia:





Saldo migracji ............................................................................................................... tys. osób
Przyrost rzeczywisty ..................................................................................................... tys. osób
Liczba ludności w dniu 31.12.2006 r. ........................................................................... tys. osób
Zadanie 120*. (2 pkt)
Na mapie zaznaczono państwa, w których liczebnie dominują wyznawcy wybranych religii.

Podanym w tabeli religiom przyporządkuj:

a) odpowiadające im opisy, wybrane z podanych poniżej.

b) państwa, wybrane spośród zaznaczonych numerami na mapie, w których wyznawcy

tych religii liczebnie dominują.
Opisy religii:

B

D

A

C

36 tys. osób

32 tys. osób

38 125 tys. osób

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

13

A. Wiara w jednego Boga. Światopogląd opiera się na interpretacji tekstów Biblii.
Najliczniejsza rzesza wyznawców na świecie.
B. Po śmierci człowieka dusza przechodzi w ciała innych ludzi lub zwierząt (reinkarnacja).
Jednym z głównych miast odwiedzanych przez wyznawców tej religii jest Waranasi.
C. Zasady moralne opierają się na Koranie. Wyznawcy tej religii odbywają pielgrzymki
do Mekki.
D. Wszystkie społeczeństwa są równe. Różne poglądy i kulty są różnymi sposobami
głoszenia tej samej prawdy o człowieku. Od wyznawców wymaga się życzliwości
dla wszystkich stworzeń.

Zadanie 121. (2 pkt)
Zaproponuj trzy realne działania, jakie mogłyby podjąć władze naszego państwa w
ramach polityki prorodzinnej, zmierzające do zwiększenia liczby urodzeń w Polsce.

1. ..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
3. ..................................................................................................................................................
Zadanie 123. (2 pkt)
a) Spośród podanych regionów świata wybierz jeden, który jest subekumeną.

Regiony: Tybet, Nizina Zatokowa, Jawa, Północna Syberia, Sycylia

Subekumeną jest: ……………………………………………………….
b) Dla wybranego w zadaniu 123a regionu, podaj jeden czynnik przyrodniczy
wpływający na rozwój osadnictwa i uzasadnij jego wpływ na życie lub działalność

człowieka.

Czynnik: …………………………………………………………………………………
Uzasadnienie: ……………………………………………………………………………

Zadanie 124. (lpkt)
Mapa przedstawia przestrzenne zróżnicowanie gęstości zaludnienia, stopnia urbanizacji i
stopy bezrobocia na obszarze Polski.

A

C

B

2

1

4

dofinansowania dla rodzin wielodzietnych

dluzsze urlopy macierzynskie

zagwarantowany powrot do pracy po powyzszym urlopie

Jawa

urodzaje gleby

na terenach wulkanicznych istnieja zyzne gleby na popiolach wulkanicznych

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

14

Na podstawie: J. K ądziołka, K. Kocimowski. E. Wołonciej, Świat w liczbach 2006/2007, WSiP, Warszawa 2006.

a) Podaj nazwę województwa o największej stopie bezrobocia.

Województwo o największej stopie bezrobocia: …………………………………………..
b) Podaj nazwę województwa o najmniejszym stopniu urbanizacji.

Województwo o najmniejszym stopniu urbanizacji: ……………………………………….

Zadanie 125. (2 pkt)
Tabela zawiera dane dotyczące powierzchni i ludności Chin oraz Holandii.

Źródło: Świat w liczbach 2008/2009, WSiP, Warszawa 2009

a) Oblicz średnią gęstość zaludnienia tych dwóch państw. Zapisz obliczenia. Wynik

wpisz do tabeli.
Miejsce na obliczenia:

warminsko - mazurskie

slaskie

1 311 381 000 : 9 573 000 =

136 os/ 1km2

136

16 343 000 : 41 500 = 393.8

393 os/ 1km2

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

15

b) Wyjaśnij, dlaczego Chiny przy ponad 80

- krotnie większej liczbie ludności niż

Holandia, mają tak niewielką gęstość zaludnienia.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 126*. (2 pkt)
Podaj po dwie przyczyny ujemnego przyrostu naturalnego, charakterystyczne dla
państw Europy Wschodniej oraz dla państw Europy Zachodniej.

Europa Wschodnia:
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Europa Zachodnia:
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 127*. (2 pkt)
W 2007 r. w Polsce mieszkało 38,2 mln ludności. Współczynnik przyrostu naturalnego
wynosił 0,2 °/

oo

. Imigracja wynosiła 9,3 tys., a emigracja 21,0 tys. Dane dotyczą osób

przybyłych do Polski na pobyt stały i osoby wymeldowane.

Dane: Tablice geograficzne, Wydawnictwo Adamantan, 2008.

Oblicz przyrost naturalny i przyrost rzeczywisty ludności Polski w roku 2007.

Miejsce na obliczenia:







Odpowiedź:

Przyrost naturalny

Przyrost rzeczywisty

Zadanie 130*. (1 pkt)
Na wykresie przedstawiono stopę urodzeń i stopę zgonów oraz saldo migracji zagranicznych
w 2007 r. w wybranych krajach oznaczonych literami A–F.

Terytorium Chin ma znacznie wieksza powierzchnie niz terytorium Holandii, dlatego
gestosc zaludnienia w Chinach jest mniejsza.

kraje rozwiniete, mala liczba ludzi mlodych, ktorzy wola stawiac na kariere niz
rodzine

dominuje typ rodziny 2 + 1

duza ilosc mlodych ludzi emigruje do innych krajow

wysoki poziom bezrobocia (nie ma z czego utrzymac rodziny)

Przyrost naturalny (urodzenia- zgony)

(0,2 * 38 200 000) / 1000 = 7 639 000

Przyrost rzeczywisty ( Przyrost naturalny +
Saldo migracji)

Saldo migracji (Imigracja - Emigracja)= 9 300-
21 000= -11 700

Przyrost rzeczywisty = 7 639 000 + (- 11 700)=
7 627 300

7 639 000

7 627 300

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

16

Pogrupuj wymienione na wykresie kraje według wielkości przyrostu rzeczywistego,
wpisując litery we właściwe miejsca tabeli.

Zadanie 131*. (2 pkt)
Wymień trzy następstwa dla Francji spowodowane napływem do tego kraju imigrantów

spoza obszaru Europy.
1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
3. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 132*. (1 pkt)
W poniższej tabeli podano dane dla dwóch wybranych mniejszości narodowych w Polsce,
pochodzące z Narodowego Spisu Powszechnego w 2002 r.
Rozpoznaj mniejszości narodowe przedstawione w tabeli. Wpisz ich nazwy

w odpowiednie komórki tabeli.

Zadanie 133*. (1 pkt)
Na mapie oznaczono literami wybrane kraje, które przeżywały w swojej historii okres
zależności kolonialnej. Związki wielu byłych terytoriów kolonialnych z krajami, od których
zależały, uwidaczniają się do dzisiaj między innymi w umiejętności posługiwania się
językiem kraju, któremu terytoria te były podporządkowane. Wiele byłych terytoriów
kolonialnych używa języka kraju, od którego zależały, jako urzędowego.

A, B, C, D, F

E

Konflikt kulturowy pomiedzy poszczegolnymi religiami

Zwiekszona zostala podaz na rynku pracy. Naplynela ludnosc chetna do podjecia taniej,
niekwalifikowanej formy zarobkowania.

Wzrósl znacznie przyrost naturalny, poniewaz wsrod imigrantów przewaza wielodzietny model
rodziny.

Bialorusini

Ukraincy

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

17

Spośród krajów oznaczonych literami A

–F wybierz ten, w którym jest powszechnie

używany język hiszpański, oraz ten, w którym jest powszechnie używany język

portugalski. Wpisz do tabeli nazwy tych krajów oraz litery wskazujące ich położenie

na mapie.

Zadanie 134*. (2 pkt)
Na wykresie przedstawiono saldo migracji ludności Polski na pobyt stały w latach
1950−2005.

Argentyna

F

Brazylia

E

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

18

Na podstawie wykresu i własnej wiedzy podaj zmianę tendencji migracji ludności Polski,

jaka wystąpiła po 2000 roku, oraz wymień dwie przyczyny tej zmiany.

Zmiana
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Przyczyny zmiany
1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 135*. (1 pkt)
W tabeli podano wybrane dane dotyczące ludności Rosji w 2009 r.

Oblicz współczynnik feminizacji ludności Rosji, wybierając z tabeli dane niezbędne

do wykonania obliczeń. Zapisz obliczenia.

Obliczenia





Współczynnik feminizacji ........................
Zadanie 150. (1 pkt)
Na wykresie przedstawiono fazy rozwoju demograficznego

Na podstawie wykresu oraz własnej wiedzy wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli

zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy zdanie jest fałszywe.

Eksplozja demograficzna przypada na I fazę rozwoju demograficznego. .......
Spadek liczby zgonów w II fazie rozwoju demograficznego jest efektem poprawy
warunków życia, higieny oraz lepszego wyżywienia. .......
Procesy demograficzne występujące w V fazie są charakterystyczne dla krajów
Afryki dotkniętych klęską głodu. .......
Zadanie 152. (2 pkt)
Wykonaj polecenia na podstawie tekstu i własnej wiedzy.

Pokolenie 50+ to zmarnowany potencjał czy szansa dla polskiego rynku pracy?

Niekorzystne skutki zmian demograficznych, oprócz postępującej globalizacji i rozwoju
technicznego, są jednym z najważniejszych wyzwań, przed jakimi stoi Polska. Przybywa

Po roku 2000 odwróceniu ulegy tendencje w migracjach wies-miasto spotykanych wczesniej.
Coraz wiecej osób przenosilo sie z miasta na obszary wiejskie (proces dezurbanizacji)

Zwiekszenie stopnia zmotoryzowania spoleczestwa, moga dojezdza do pracy w miastach nawet
z obszarów wiejskich.

Poszerza sie wiadomosc ekologiczna i zdrowotna Polaków, wybieraja wies, poniewaz jakosc
srodowiska przyrodniczego tam jest wyzsza.

liczba kobiet: 140 - 64,5 = 75,5

z proporcji: 75,5/64,5=x/100

x = (75,5*100)/64,5

x = 117,05

117 kobiet na 100 mezczyzn

F

P

F

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

19

emerytów oraz osób, które zbliżają się do wieku emerytalnego. Spada liczebność
najmłodszych pokoleń. Spadek liczebny populacji oraz starzenie się społeczeństwa będą
odgrywać kluczową rolę w funkcjonowaniu rynku pracy, a przez to i całej gospodarki.
Proces zmian demograficznych i starzenie się społeczeństwa to tylko jedna strona medalu.
Drugą stanowi tendencja do wcześniejszej rezygnacji z pracy zawodowej wśród
pięćdziesięciolatków. Udział osób pracujących w ogólnej liczbie ludności w wieku 55–64 lat
w naszym kraju wynosił 30,6% w ostatnich miesiącach 2007 r. i był jednym z najniższych
w Unii Europejskiej.
Na podstawie: K. Belczyk, Pokolenie 50+: Zmarnowany potencjał
czy szansa dla polskiego rynku pracy? www.rynekpracy.pl
a) Przedstaw dwie korzyści społeczne lub gospodarcze, które może odnieść Polska

ze wzrostu zatrudnienia ludności w wieku 55

–64 lat.

1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
b) Przedstaw dwa działania, które może podejmować państwo w celu zwiększenia

aktywności zawodowej ludności w wieku 55

–64 lat.

1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 153*. (1 pkt)
W wielu krajach język dawnego kolonizatora jest używany jako urzędowy ze względu
na zróżnicowanie etniczne i językowe ludności.
Wpisz do tabeli po jednym kraju, w którym są używane wymienione języki urzędowe.

Nazwy krajów wybierz spośród podanych poniżej.

Kraje: Czad, Indie, Indonezja, Republika Południowej Afryki, Turcja.

Zadanie154*. (1 pkt)
Na wykresie przedstawiono zmiany struktury zatrudnienia w Polsce w latach 1930–2000
zachodzące wraz z rozwojem gospodarczym.

Na podstawie: Rocznik Demograficzny, GUS, Warszawa 2001 [w:] J. Kop, M. Kucharska, E.
Szkurłat,

Osoby w wieku 55-64 beda dysponowaly wieksza iloscia pieniedzy, które zainwestowane w
gospodarke, napedza ja

Osoby w wieku 55-64 lat majac zatrudnienie poczuja sie bardziej doceniane. Ich status
spoleczny, jako pracujcych podniesie sie.

Organizacja bezplatnych szkolen i zajec, które pomoga im podniesc kwalifikacje zawodowe.

Przeprowadzenie kampanii spolecznej, która zaprezentuje pracodawcom wartosc pracowników
55-64 jest duza. A takze, takiej, która zacheci samych zainteresowanych do pracy.

Indie

Czad

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

20

Geografia społeczno-ekonomiczna, Warszawa 2003
Na podstawie wykresu i własnej wiedzy podaj dwie przyczyny przedstawionych

na wykresie zmian w strukturze zatrudnienia w Polsce, jakie zaszły w ostatniej dekadzie

XX wieku.
1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 155*. (3 pkt)
a) Na podstawie wykresu i własnej wiedzy wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli

zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy zdanie jest fałszywe.

W grupie ludności w wieku przedprodukcyjnym w 2007 r. na 100 mężczyzn
przypadało powyżej 100 kobiet. .........
W latach 2008–2009 zwiększyła się liczba mężczyzn w grupie ludności w wieku
produkcyjnym. .........
W grupie ludności urodzonej w okresie wyżu kompensacyjnego jest więcej
kobiet niż mężczyzn. .........
b) Podaj trzy przyczyny różnej liczebności kobiet i mężczyzn w wieku poprodukcyjnym

w Polsce w 2007 r.
1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
3. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Restrukturyzacja przemyslu

Rozwoj uslug

F

P

P

kobiety bardziej o siebie dbaja, prowadza zdrowszy tryb zycia

kobiety czesciej wykonuja lzejsza prace, nie ulegaja smiertelnym wypadkom w pracy

w II Wojnie Swiatowej zginelo wiecej mezczyzn niz kobiet

IV Liceum Ogólnokształcące im. KEN Poznań

Ćwiczenia na fakultet 2011/12

11. Demografia

21

Zadanie 157*. (2 pkt)
Współczynnik obciążenia demograficznego to liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym
i poprodukcyjnym przypadająca na 100 osób w wieku produkcyjnym.
a) Wyłącznie na podstawie piramidy wieku (rysunek powyżej) i płci określ i uzasadnij
przewidywaną tendencję zmiany współczynnika obciążenia demograficznego do 2020
roku.
Tendencja będzie ..........................................................................
(Wpisz rosnąca lub malejąca)
Uzasadnienie
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
b) Podaj dwie konsekwencje przewidywanej zmiany współczynnika obciążenia
demograficznego dla ludności w grupie w wieku produkcyjnym.

1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

rosnaca

W wiek poprodukcyjny beda wchodzily roczniki kompensacyjnego wyzu demograficznego.

wydluzenie wieku aktywnosci zawodowej

wzrost kosztow na ubezpieczenia spoleczne