Syntetyczne miary reprodukcji

ludności

Wprowadzenie

• Reprodukcja ludności (population

reproduction) jest to odtwarzanie (w

czasie) liczby i struktury ludności pod

wpływem ruchu naturalnego i ruchu

wędrówkowego.

• W węższym rozumieniu ignoruje się

migracje i oznacza odtwarzanie się stanu i

struktury ludności według wieku w wyniku

strumienia urodzeń i zgonów.

Wprowadzenie

• Podstawowy wpływ na przebieg procesu

reprodukcji ludności mają urodzenia i
zgony (przyrost naturalny), a także
struktura ludności według wieku.

• Syntetyczne miary reprodukcji ludności

pozwalają ocenić tempo wzrostu ludności.

Przyrost naturalny

• Jest to różnica między liczbą urodzeń a

liczbą zgonów w badanym okresie na
określonym terytorium.

Współczynnik przyrostu

naturalnego

• Jest względną miarą przyrostu naturalnego.
• To różnica między liczbą urodzeń i liczbą

zgonów, obliczona na 1000, 10 000 lub 100 000
ludności.

Współczynnik przyrostu

naturalnego

• W

p.n.

może być też obliczany jako różnica między

współczynnikiem urodzeń i współczynnikiem
zgonów.

Ruch naturalny ludności w Polsce w latach 1946 – 2008

(dane GUS)

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

19

46

19

51

19

53

19

55

19

57

19

59

19

61

19

63

19

65

19

67

19

69

19

71

19

73

19

75

19

77

19

79

19

81

19

83

19

85

19

87

19

89

19

91

19

93

19

95

19

97

19

99

20

01

20

03

20

05

20

07

w

t

y

s

ią

c

a

c

h

Urodzenia

Zgony

Ruch naturalny ludności w Polsce w latach 1995 – 2008

(dane GUS)

300

320

340

360

380

400

420

440

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

w

t

y

s

ią

c

a

c

h

Urodzenia

Zgony

Przyrost naturalny ludności w Polsce w latach 1946 –

2008 (dane GUS)

-50

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

550

19

46

19

51

19

53

19

55

19

57

19

59

19

61

19

63

19

65

19

67

19

69

19

71

19

73

19

75

19

77

19

79

19

81

19

83

19

85

19

87

19

89

19

91

19

93

19

95

19

97

19

99

20

01

20

03

20

05

20

07

w

t

y

s

ią

c

a

c

h

Przyrost naturalny

Przyrost naturalny ludności w Polsce w latach 1995 –

2008 (dane GUS)

42,7

32,5

20,3

0,6

10,3

-14,1

-3,9

4,5

10,7

35

5

47

-7,4

-5,7

-20

-10

0

10

20

30

40

50

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

w

ty

̠ią

c

a

c

h

Ruch naturalny ludności w Polsce w latach 1946 – 2008

(dane GUS)

Ruch naturalny ludności w Polsce w latach 1995 – 2008

(dane GUS)

Przyrost naturalny ludności w Polsce w latach 1946 –

2008 (dane GUS)

Przyrost naturalny ludności w Polsce w latach 1995 –

2008 (dane GUS)

Ogólny współczynnik przyrostu naturalnego w

Polsce w latach 1946 - 2008

Ogólny współczynnik przyrostu naturalnego w

Polsce w latach 1946 - 2007

Ogólny współczynnik przyrostu naturalnego w

Polsce w latach 1946 - 2008

Przyrost naturalny - świat

Współczynniki urodzeń i zgonów dla Świata w

latach 1950 – 2005 (dane ONZ)

0

10

20

30

40

50

60

1950-

1955

1955-

1960

1960-

1965

1965-

1970

1970-

1975

1975-

1980

1980-

1985

1985-

1990

1990-

1995

1995-

2000

2000-

2005

n

a

1

0

0

0

lu

d

n

o

ś

c

i

Urodzenia

Zgony

Współczynniki urodzeń i zgonów dla regionów

rozwiniętych i rozwijających się w latach 1950 – 2005

(dane ONZ)

0

10

20

30

40

50

60

1950-

1955

1955-

1960

1960-

1965

1965-

1970

1970-

1975

1975-

1980

1980-

1985

1985-

1990

1990-

1995

1995-

2000

2000-

2005

n

a

1

0

0

0

lu

d

n

o

ś

c

i

Urodzenia - regiony rozwinięte

Zgony - regiony rozwinięte

Urodzenia - regiony rozwijające się

Zgony - regiony rozwijające się

Współczynniki urodzeń i zgonów dla Afryki w

latach 1950 – 2005 (dane ONZ)

0

10

20

30

40

50

60

1950-

1955

1955-

1960

1960-

1965

1965-

1970

1970-

1975

1975-

1980

1980-

1985

1985-

1990

1990-

1995

1995-

2000

2000-

2005

n

a

1

0

0

0

lu

d

n

o

ś

c

i

Urodzenia

Zgony

Współczynniki urodzeń i zgonów dla Azji w

latach 1950 – 2005 (dane ONZ)

0

10

20

30

40

50

60

1950-

1955

1955-

1960

1960-

1965

1965-

1970

1970-

1975

1975-

1980

1980-

1985

1985-

1990

1990-

1995

1995-

2000

2000-

2005

n

a

1

0

0

0

lu

d

n

o

ś

c

i

Urodzenia

Zgony

Współczynniki urodzeń i zgonów dla Europy w

latach 1950 – 2005 (dane ONZ)

0

10

20

30

40

50

60

1950-

1955

1955-

1960

1960-

1965

1965-

1970

1970-

1975

1975-

1980

1980-

1985

1985-

1990

1990-

1995

1995-

2000

2000-

2005

n

a

1

0

0

0

lu

d

n

o

ś

c

i

Urodzenia

Zgony

Współczynniki urodzeń i zgonów dla Ameryki

Płd. w latach 1950 – 2005 (dane ONZ)

0

10

20

30

40

50

60

1950-

1955

1955-

1960

1960-

1965

1965-

1970

1970-

1975

1975-

1980

1980-

1985

1985-

1990

1990-

1995

1995-

2000

2000-

2005

n

a

1

0

0

0

lu

d

n

o

ś

c

i

Urodzenia

Zgony

Współczynniki urodzeń i zgonów dla Ameryki

Płn. w latach 1950 – 2005 (dane ONZ)

0

10

20

30

40

50

60

1950-

1955

1955-

1960

1960-

1965

1965-

1970

1970-

1975

1975-

1980

1980-

1985

1985-

1990

1990-

1995

1995-

2000

2000-

2005

n

a

1

0

0

0

lu

d

n

o

ś

c

i

Urodzenia

Zgony

Współczynniki urodzeń i zgonów dla Oceanii w

latach 1950 – 2005 (dane ONZ)

0

10

20

30

40

50

60

1950-

1955

1955-

1960

1960-

1965

1965-

1970

1970-

1975

1975-

1980

1980-

1985

1985-

1990

1990-

1995

1995-

2000

2000-

2005

n

a

1

0

0

0

lu

d

n

o

ś

c

i

Urodzenia

Zgony

Współczynniki przyrostu naturalnego dla kontynentów w

latach 1950 – 2005 (dane ONZ)

-5

0

5

10

15

20

25

30

1950-1955

1955-1960

1960-1965

1965-1970

1970-1975

1975-1980

1980-1985

1985-1990

1990-1995

1995-2000

2000-2005

n

a

1

0

0

0

lu

d

n

o

ś

c

i

Świat

Afryka

Azja

Europa

Ameryka Płd.

Ameryka Płn.

Oceania

Współczynnik przyrostu naturalnego dla kontynentów w

okresie 2000-2005 (dane ONZ)

12,1

0,8

14,8

-1,5

14,8

5,4

10

12,5

22,3

-5

0

5

10

15

20

25

Ś

w

ia

t

R

e

g

io

n

y

ro

zw

in

ię

te

R

e

g

io

n

y

ro

zw

ija

ją

c

e

s

ię

A

fr

y

k

a

A

zj

a

E

u

ro

p

a

A

m

e

ry

k

a

P

łd

.

A

m

e

ry

k

a

P

łn

.

O

c

e

a

n

ia

n

a

1

0

0

0

lu

d

n

o

ś

c

i

Ogólny

współczynnik

przyrostu

naturalnego w

krajach

europejskich w

2000 roku

Współczynniki

przyrostu naturalnego

i rzeczywistego w

krajach europejskich

w roku 2002

Współczynnik dynamiki

demograficznej

• Wyraża stosunek liczby urodzeń w badanym

roku do liczby zgonów w tymże roku:

Współczynnik dynamiki

demograficznej

• Współczynnik dynamiki demograficznej może

przyjmować wartości:

– 0<W

D

<1 – gdy roczna liczba urodzeń nie kompensuje

nawet rocznej liczby zgonów (liczba ludności badanej

populacji maleje)

– W

D

– gdy roczna liczba urodzeń równa się rocznej

liczbie zgonów (liczba ludności badanej populacji nie

ulega zmianie)

– W

D

– gdy roczna liczba urodzeń nie tylko kompensuje

roczną liczbę zgonów, lecz także daje określoną

nadwyżkę liczby urodzeń nad liczbą zgonów

Współczynnik dynamiki demograficznej na ziemiach polskich

1920 – 1930

1,928

1938

1,771

1950

2,643

1955

3,034

1960

2,986

1970

2,046

1980

1,978

1990

1,405

1995

1,122

2000

1,028

2005

0,989

2006

1,012

2007

1,028

2008

1,093

Współczynnik dzietności ogólnej

• Stanowi sumę rocznych współczynników

płodności dla kolejnych roczników wieku
15-49 ukończonych lat.

• Wyraża on średnią liczbę dzieci, jaką

urodziłaby kobieta w ciągu okresu
rozrodczego, przy stałym wzorcu
płodności z danego roku kalendarzowego.

Współczynnik dzietności ogólnej

obliczamy według wzoru:

Gdzie:
W

pł.(x)

– współczynnik płodności dla poszczególnych

roczników wieku rozrodczego kobiet, w przeliczeniu na
jedną kobietę

Współczynniki dzietności ogólnej na ziemiach polskich

Lata

Ogółem

Miasta

Wieś

1900-1901

6,225

1931-1932

3,520

2,175

4,130

1950-1951

3,725

3,235

4,095

1960-1961

2,920

2,310

3,610

1970-1971

2,255

1,755

2,980

1980

2,276

1,928

2,908

1990

1,039

1,768

2,483

1995

1,611

1,401

1,958

2000

1,337

1,188

1,587

2006

1,267

1,179

1,409

2007

1,306

1,216

1,449

2008

1,390

1,300

1,528

Ogólny współczynnik dzietności w Polsce w

latach 1960 - 2008

1

1,1

1,2

1,3

1,4

1,5

1,6

1,7

1,8

1,9

2

2,1

2,2

2,3

2,4

2,5

2,6

2,7

2,8

2,9

3

3,1

3,2

3,3

3,4

3,5

3,6

3,7

3,8

19

60

19

70

19

72

19

74

19

76

19

78

19

80

19

82

19

84

19

86

19

88

19

90

19

92

19

94

19

96

19

98

20

00

20

02

20

04

20

06

20

08

Ogółem

Miasta

Wieś

Ogólny współczynnik dzietności na świecie w latach

1950-2010 (dane ONZ)

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

5

5,5

6

6,5

7

1950-

1955

1955-

1960

1960-

1965

1965-

1970

1970-

1975

1975-

1980

1980-

1985

1985-

1990

1990-

1995

1995-

2000

2000-

2005

2005-

2010

Świat

Regiony rozwinięte

Regiony rozwijaące się

Regiony najsłabiej rozwinięte

Ogólny współczynnik dzietności na świecie w

latach 2000-2004 (dane WHO)

Ogólny współczynnik dzietności w Unii Europejskiej w

latach 1960-2005 (dane Eurostat)

Współczynnik

dzietności w

krajach

europejskich

w 2002 roku

Współczynnik reprodukcji brutto

• Charakteryzuje aktualną płodność, wyrażając średnią

liczbę żywo urodzonych dzieci płci żeńskiej

przypadających na 1 kobietę będącą aktualnie w wieku

rozrodczym;

• Jest iloczynem współczynnika dzietności i współczynnika

wyrażającego częstość rodzenia dziewcząt.

U

ż

/U

og.

– udział liczby dziewcząt w ogólnej rocznej liczbie

urodzeń (oscyluje wokół 0,483)

W

dz.

– współczynnik dzietności

Współczynnik reprodukcji netto

• Charakteryzuje aktualną płodność i umieralność, wyrażając średnią

liczbę żywo urodzonych dzieci płci żeńskiej, które dożyją wieku

swych matek, a przypadających na 1 kobietę będącą aktualnie w

wieku rozrodczym, przy założeniu niezmiennego, aktualnego

poziomu cząstkowych współczynników płodności i umieralności

zgodnych z tablicami płodności i trwania życia.

U

ż

/U

og.

– udział liczby dziewcząt w ogólnej rocznej liczbie urodzeń

(oscyluje wokół 0,483)

W

pł.( x).

– cząstkowe współczynniki płodności

L

x

, l

0

– liczba kobiet dożywających wieku x lub 0 (według tablic

wymieralności)

Współczynniki reprodukcji brutto i netto w Polsce w latach 1900 - 2008

Lata

Współczynniki reprodukcji

Stosunek

procentowy

netto/brutto

brutto

netto

1900-1901

3,084

1,653

53,6

1927-1928

1,945

1,303

67,0

1932

1,650

1,186

71,9

1950

1,790

1,491

83,3

1960

1,438

1,339

93,1

1970

1,064

1,011

95,0

1980

1,108

1,073

96,8

1990

0,991

0,967

97,6

2000

0,649

0,460

70,9

2006

0,615

0,611

99,3

2007

0,635

0,632

99,5

2008

0,676

0,673

99,6

Współczynniki reprodukcji brutto i netto w Polsce w miastach i na wsi w

latach 1900 - 2008

Lata

Miasta

Wieś

brutto

netto

netto/brutto

brutto

netto

netto/brutto

1931-

1932

1,050

0,820

78

1,995

1,417

71

1950

1,558

1,300

83

1,936

1,610

83

1955

1,546

1,366

88

1,941

1,675

86

1960

1,168

1,098

94

1,731

1,601

92

1970

0,932

0,794

95

1,389

1,315

95

1980

0,939

0,910

97

1,416

1,368

97

1990

0,858

0,837

98

1,209

1,179

98

2000

0,574

0,566

99

0,773

0,762

99

2006

0,571

0,569

100

0,686

0,679

100

2007

0,591

0,590

100

0,704

0,698

100

2008

0,633

0,632

100

0,741

0,735

100

Dziękuję za

uwagę