Internet jako środowisko informacji
mgr Magdalena Wójcik
Powtórzenie materiału – zajęcia 1 i 2 (na podstawie materiałów
dr. A. Korycińskiej- Huras)
1. Proszę wyszukać kolorowe zdjęcie przedstawiające zabytkowy młyn
wiatrowy będący elementem ekspozycji etnograficznego muzeum
architektury wiejskiej na otwartym powietrzu we Wdzydzach Kiszewskich.
Jak powinna być zbudowana optymalna instrukcja dla tego wyszukiwania?
2. W wyszukiwarce działającej na zasadzie alternatywy proszę zbudować, w
trybie wyszukiwania prostego, instrukcję wyszukiwawczą spełniającą
następujące kryteria:
tekst szukanej strony musi zawierać sformułowanie owoce morza,
dopuszczalne jest wystąpienie słów małże i ostrygi, nie może natomiast
pojawić się słowo krewetki
3. W wyszukiwarce opartej na zasadzie koniunkcji proszę zbudować, w trybie
wyszukiwania prostego, instrukcję wyszukiwawczą spełniającą następujące kryteria:
- szukana strona nie może zawierać tytułu Ania z Zielonego Wzgórza, wymagane są
słowa powieść, pamiętnik,
- w tekście strony może pojawić się sformułowanie proza liryczna, ale wykluczone jest
wystąpienie nazwiska aktualnego mistrza świata Formuły 1,
- na stronie ma znajdować się link do Biblioteki Jagiellońskiej,
- strona nie może być posadowiona na polskim serwerze, a szukany dokument nie
może być w formacie innym niż Acrobat Reader.
4. W wyszukiwarce portalu Wirtualna Polska, w trybie wyszukiwania
prostego, proszę zbudować instrukcję spełniającą następujące
kryteria:
szukana strona musi zawierać słowo latimeria, wyrażenie pusty kolec,
niepożądana jest obecność terminu dwudyszne ;
szukana strona jest związana z wiarygodną instytucją państwową lub
inną oficjalną organizacją;
zawiera link do artykułu Joanny Maślanki z miesięcznika Katecheta (o
uwzględnianiu w katechezie stosunku nauki Kościoła do teorii
ewolucji);
5. Poszukują Państwo francuskich serwisów WWW zawierających
odnośnik do witryny domowej Biblioteki Narodowej w Warszawie.
proszę sformułować stosowną instrukcję wyszukiwawczą, używając
standardowych operatorów i/lub komend (w trybie wyszukiwania
prostego)
proszę
sprawdzić
wykonalność
zastosowanej
instrukcji
w
wyszukiwarkach: WP, Yahoo, Google, Altavista, Alltheweb
Zajęcia 3: telewizja, radio, filmy w sieci
- WorldTV www.worldtv.pl
- Web-Radio www.radio-directory.com
- Radiostacje.com
- Youtube.com
Dzielenie sie wiedzą – Web 2.0
- Web 2.0 -
potoczne określenie serwisów internetowych,
powstałych po 2001, w których działaniu podstawową rolę
odgrywa treść generowana przez użytkowników danego serwisu.
-
Media społecznościowe
- rodzaje interaktywnych stron www,
współtworzonych przez sieci społeczne osób podzielających
wspólne zainteresowania, w tym: serwisy hobbystyczne,
serwisy dla profesjonalistów, blogi, mikroblogi, serwisy
umożliwiające publikowanie muzyki, filmów, zdjęć, artykułów itp.
Przykłady mediów społecznościowych:
- Wikipedia pl.wikipedia.org
- Youtube www.youtube.com
- MySpace pl.myspace.com
Serwisy dla profesjonalistów z różnych branż
:
- Goldenline www.goldenline.pl
- Profeo www.profeo.pl/
- LinkedIn www.linkedin.com/
Serwisy hobbystyczne:
-Face book www.facebook.pl/
-Grono grono.net/
- Nasza-klasa www.nasza-klasa.pl
Blogi i blogosfera:
Blog -
rodzaj strony internetowej zawierającej określoną liczbę
odrębnych, samodzielnych, uporządkowanych chronologicznie
wpisów, których twórcą jest właściciel bloga. Blogi umożliwiają
zazwyczaj archiwizację oraz kategoryzowanie wpisów, a także
komentowanie wpisów przez czytelników danego bloga. Ogół
blogów traktowany jako medium komunikacyjne nosi nazwę
blogosfery.
- blog.pl
- blogsearch.google.pl
Przykłady:
http://www.infopoint.pl/wordpress/category/informacja-naukowa/
Mikroblogi:
Mikroblog - to rodzaj dziennika internetowego, w którym głównym
nośnikiem informacji są krótkie wpisy mające zazwyczaj długość
jednego zdania. Tak jak zwykłe blogi, mikroblog może oprócz wpisów
tekstowych zawierać zdjęcia, klipy dźwiękowe czy filmowe; może byc
dostępny dla każdego lub wąskiej grupy wyselekcjonowanych przez
autora czytelników.[1][2]
Główną ideą mikroblogów jest przekazywanie informacji, o czynności
jaką się w danej chwili wykonuje, krótkich przemyśleń lub planów,
które ma się zamiar zrealizować w najbliższym czasie. Możliwe jest
także prowadzenie konwersacji pomiędzy użytkownikami, przy użyciu
wpisów.
Zbliżoną do mikroblogów funkcjonalność posiada większość
komunikatorów internetowych - jest to "opis", "stan" lub "status".
Przykłady:
* Twitter, twitter.com
* Spinacz, spinacz.pl
* Flaker, flaker.pl
* Blip, blip.pl
* Pinger, pinger.pl
Czytelnie online i wyszukiwarki książek
:
Na co zwrócic uwagę?
- formę dostepu do pełnego tekstu
- zasady odpłatności
Przykłady:
http:// www.czytelniamedyczna.pl
www.nexto.pl
Wyszukiwanie obiektów geograficznych:
* maps.google.com
* multimap.com
* http://mapa.targeo.pl/
Narzędzia komunikacji
:
- komunikatory
(programy komputerowe pozwalające na przesyłanie
komunikatów pomiędzy dwoma lub więcej komputerami poprzez
Internet )
Cechy:
- komunikacja w czasie rzeczywistym oraz możliwość zostawiania
wiadomości do późniejszego odczytania
- informacje o dostępności użytkownika
- Używanie emotikonów, charakterystycznych skrótów
Przykłady:
- GG
- Skype
- Spik
- Tlen
Listy dyskusyjne i grupy dyskusyjne: zasady działania,
różnice, korzyści
Lista dyskusyjna
to forma internetowej grupy dyskusyjnej polegającej
na automatycznym rozsyłaniu e-maili przysyłanych na adres listy do
osób, które zdecydowały się na zapisanie się do niej.
Tego rodzaju listy są najstarszą formą funkcjonowania grup
dyskusyjnych w internecie i powstały one niemal równocześnie z
samym internetem. Listy dyskusyjne pozwalają prowadzić dyskusję na
określony temat wielu osobom jednocześnie przy wykorzystaniu poczty
elektronicznej.
Sama idea listy dyskusyjnej jest prosta. Aby prowadzić dyskusję na
wybrany temat wystarczy posiadać konto pocztowe i jakikolwiek
program (klient) pocztowy, oraz zapisać się do danej listy.
E-mailowe listy dyskusyjne są zazwyczaj obsługiwane przez specjalny
serwer. Lista jako całość posiada swój własny adres e-mail. Po wysłaniu
e-maila na ten adres serwer automatycznie rozsyła jego kopie do
wszystkich osób, które zdecydowały zapisać się na daną listę.
Grupa dyskusyjna
- w Internecie to ogólna nazwa wszelkich form dyskusji
internetowej przypominających wymianę korespondencji. Grupy dyskusyjne
przyjmują formę list dyskusyjnych pozwalających na automatyczną wymianę
e-maili, grup Usenetowych, grup występujących w Fidonecie i forów
dyskusyjnych dostępnych przez bramki WWW.
Ze względu na ich dostępność grupy dyskusyjne można podzielić na:
*
zamknięte
- tzn. być dostępne tylko dla wybranej grupy osób (np: grupy
przeznaczone dla pracowników jednej firmy),
*
półotwarte
- tzn. dostępne dla wszystkich, ale pod pewnymi warunkami,
(np. po udowodnieniu swoich kwalifikacji),
*
moderowane
- czyli dostępne dla wszystkich, ale wysyłane nań
komunikaty są cenzurowane przez specjalną osobę,
*
otwarte dla zarejestrowanych
- czyli dostępne dla wszystkich, którzy się
doń zapisali i niecenzurowane,
* całkowicie otwarte
- czyli dostępne także dla tych, którzy się do nich nie
zapisali.
Ze względu na stosowaną technologię
* E-mailowe listy dyskusyjne
* Grupy funkcjonujące w hierarchii Usenetu
(system grup dyskusyjnych, z
którego można korzystać przez Internet. Składa się on z tysięcy grup tematycznych,
ułożonych w strukturę hierarchiczną. Wiadomości przypominające pocztę elektroniczną
użytkownicy wysyłają do serwerów Usenetu, a serwery tworzące sieć P2P automatycznie
wymieniają je między sobą. Czasem wiadomości są nazywane postami
)
* Grupy dyskusyjne dostępne przez strony WWW - które są często
zwane też forami dyskusyjnymi
(to przeniesiona do struktury stron WWW forma
grup dyskusyjnych, która służy do wymiany informacji i poglądów między osobami o
podobnych zainteresowaniach przy użyciu przeglądarki internetowej.
* Intranetowe grupy dyskusyjne - dostępne tylko w ramach sieci
lokalnej danej instytucji lub firmy.
Przykłady:
CataList
news.cyf-kr.edu.pl
usenet.gazeta.pl
Wyszukiwanie zasobów naukowych w Internecie:
*
Dostęp komercyjny do czasopism naukowych
- oferta
BJ
www.bj.uj.edu.pl
- oferta
innych bibliotek
akademickich
http://www.bu.uni.wroc.pl/e-zrodla/czasopisma-elektroniczne,
http://www.buw.uw.edu.pl/
-
serwisy największych wydawców komercyjnych
* Taylor&Francis www. tandf.co.uk
* Wiley www.wiley.com
* Blackwell Publishing blackwellpublishing.com
* Elsevier www.elsevier.com
* Springer www.springer.com
-
komercyjne czytelnie online
Wolny dostęp - ruch Open Access
Open access
- oznacza wolny dostęp do darmowych zasobów
znajdujących się w sieci przy uwzględnieniu i zachowaniu praw
autorskich. Dokumenty zawarte w archiwach i repozytoriach Open
Access to najczęściej pełne teksty artykułów, fragmentów prac,
prezentacji, raportów, pliki graficzne, dźwiękowe i audiowizualne o
wysokim poziomie opracowania merytorycznego ze wszystkich
dziedzin wiedzy, dostępne bezpłatnie w łatwy i szybki sposób [zob.
artykuł: Najsarek, Paweł (2006).Terminologia Open Access, EBIB nr3]
- DOAJ (Directory of Open Access Journals) http://www.doaj.org
- PLOS (Public Library of Science) http://www.plos.org/journals/
* Strony domowe naukowców np. strona prof. T.D. Wilsona
http://informationr.net/tdw/
Archiwa dyscyplin naukowych - preprinty/postprinty
-
E-lis
(Eprints In Library and Information Scence) http://eprints.rclis.org
-
Digital Library of Information Science and Technology
http://dlist.sir.arizona.edu
-
Los Alamos Physics E-Print Server
http://arxiv.org (nauki ścisłe, dobre)
-
Computing Research Repository CoRR
http://arxiv.org/corr/home
-
biomedcentral.com
-
PhilSci Archive
http://philsci-archive.pitt.edu
-
CERN preprints server
http://preprints.cern.ch (fizyka jądrowa)
-
Cogprints
http://cogprints.org (pełne teksty, nauki kognitywne, oarty na GNU,
dobre wyszukiwanie zaawansowane)
Repozytoria uczelniane:
ROAR
(
Registry of Open Access Repositories)
http://roar.eprints.org - wykaz
repozytoriów uczelnianych stosujących sie do zasad Open Access
np.
-
eprints.soton.ac.uk
(repozytorium uniwersyteckie, głównie prace
kadry tej uczelni, ok 30% dostepne dla wszystkich, reszta za hasłem,
opcja wyszukiwania i przeglądania zasobów)
- 8 repozytoriów polskich
Inicjatywa polska
- ponaduczeliana domena internetowych repozytoriów wiedzy -
http://dir.icm.edu.pl (słaba, w założeniu miała to być pierwsza polska
naukowa biblioteka cyfrowa, która ułatwi i upowszechni dostęp do
materiałów naukowych, w tym tekstów, grafiki, multimediów itp.)
Biblioteki cyfrowe jako źródła zasobów naukowych
np.
MBC – Małopolska Biblioteka Cyforwa - http://mbc.malopolska.pl
- dziedzictwo kulturowe (dawne czasopisma, inkunabuły, mapy,
rękopisy, cymelia, starodruki)
- nauka i dydaktyka
- regionalia
- zbiory specjalne
- archiwalia
Cenne źródło informacji dla historyków, literaturoznawców, geografów
ale w zsadzie BRAK bieżących eprintów.
INNA ROLA niz repozytoria!
Wyszukiwarki zasobów naukowych:
- Google Scholar http://scholar.google.com
(opcje wyszukiwania
zaawansowanego, preferencje, opcje wewnętrze po wpisaniu
hasła np. Recenzje, omówienie książki, oceny użytkowników itp)
- OAIster http:/www.oaister.com (
wyszukiwarka zasobów
naukowych z wielu różnych źródeł)
www.scirus.com (co gromadzi, opcje wyszukiwania
zaawansowanego, preferencje)
CiteSeer
– jeden z lepszych indexów cytowań z dziedziny
informatyki, dwa moduły: baza zawartości czasopism i
index cytowań, procedyury zliczania statystycznego,
dobra, wiarygodna baza, pismiennictwo angielskie.
Opcja kaskady cytowań – kto kogo cytował w jakiej
kolejności, opcja aktywnej bibliografii, opcja
wyszukiwania podobnych dokumentów bazujących na
tym samym tekście, łączy ze sobą dokumenty w
których pojawiają się rzadkie słowa, pokazuje
współcytowania, grafy ewolucji cytowań.
CiteBase
– na razie eksperyment, bez skutków w
praktyce.
Find Articles –
wyszukiwarka artykułów darmowych i
premiowanych z różnych dziedzin.
Book Google.com
– przypomnienie funkcjonalności.
Narzędzia web 2.0 w komunikacji naukowej
Web 2.0 -
potoczne określenie serwisów internetowych,
powstałych po 2001, w których działaniu podstawową rolę
odgrywa treść generowana przez użytkowników danego serwisu.
Przykłady:
- serwisy typu wiki
- listy i grupy dyskusyjne
-blogi i mikroblogi
-serwisy społecznościowe dla profesjonalistów
- platformy pracy grupowej
ScienceBlog
SlideShare
Research Blogging
Przykład bloga
: Philosophy of Information
www.philosophyofinformation.net/blog
Przykład wiki:
Scholarpedia http://scholarpedia.org
Gapminder
Swivel
Konstruowanie strategii wyszukiwawczych – dobór strategii
wyszukiwania do określonej sytuacji problemowej
Etapy:
1. Zdefiniowanie sytuacji problemowej (kto i dlaczego poszukuje
informacji)
2. Sprecyzowanie wynikających z niej potrzeb informacyjnych
3. Określenie kolejnych kroków w procesie wyszukiwania
informacji, narzędzi i zasobów
4. Ocena efektów
Gra symulacyjna:
- student piatego roku informatyki poszukuje informacji do pracy
magisterskiej na temat związany z bazami danych
- naukowiec chce wiedzieć kto i w jakich latach cytował jego prace