R

A P O R T

23

KOTŁ

Y C.O. I PODGRZEW

ACZE

Czy w ka¿dym domu musi byæ kocio³?

Kocio³ musimy kupiæ wtedy, gdy w domu chcemy mieæ centralne ogrzewanie. Nie jest

on potrzebny, gdy zdecydujemy siê na inny sposób ogrzewania domu i przygotowania
ciep³ej wody u¿ytkowej, na przyk³ad na kominek z systemem DGP (Dystrybucji Gor¹ce-
go Powietrza), elektryczne grzejniki lub pompê ciep³a. W zale¿noœci od rodzaju paliwa
rozró¿niamy kot³y gazowe, olejowe, na paliwa sta³e oraz elektryczne.

Czym ogrzewaæ dom?

Jest to jedna z najtrudniejszych decyzji, jak¹ musimy podj¹æ w czasie budowy domu.

Nie tylko wp³ywa ona na koszty inwestycji, ale równie¿ na komfort oraz póŸniejsze kosz-
ty eksploatacji. Gaz ziemny to ci¹gle jeszcze jeden z najtañszych noœników energii. Jeœli
w pobli¿u naszego domu przebiega sieæ gazowa, zwykle decydujemy siê na ten rodzaj
paliwa. Jest to przyjazny dla œrodowiska i bardzo wygodny sposób ogrzewania domu.
Gdy nie ma mo¿liwoœci pod³¹czenia siê do sieci gazowej, pozostaj¹ inne rozwi¹zania. Pa-
liwa p³ynne, czyli gaz p³ynny i olej opa³owy, s¹ ekologiczne, a instalacje nimi zasilane
nie wymagaj¹ na co dzieñ praktycznie ¿adnej obs³ugi. Najwiêksz¹ ich wad¹ jest koniecz-
noœæ magazynowania i uzupe³niania zapasu paliwa – kilka razy w roku. Jeœli kogoœ nie
staæ na korzystanie z paliw p³ynnych, mo¿e zdecydowaæ siê na paliwa sta³e. S¹ one bez-
sprzecznie najtañsze na rynku. Warto o nich pomyœleæ, gdy w okolicy mo¿na tanio kupiæ
drewno czy s³omê. Niestety, nie tylko trzeba przewidzieæ miejsce na ich sk³adowanie, ale
tak¿e przygotowaæ siê na codzienn¹ obs³ugê kot³a. Bardzo wygodne jest ogrzewanie
energi¹ elektryczn¹. Do domu i tak doprowadza siê przy³¹cze energetyczne, trzeba tyl-
ko uzyskaæ wiêkszy przydzia³ mocy. Zalet¹ ogrzewania elektrycznego s¹ niskie koszty in-
westycyjne, wad¹ natomiast – wysokie eksploatacyjne.

Jaka moc kot³a?

Kocio³ musi mieæ tak¹ moc, aby pokryæ zapotrzebowanie na ciep³o domu, czyli

wszystkie powstaj¹ce w nim straty ciep³a. Zale¿¹ one m.in. od kubatury budynku, rodza-
ju ocieplenia, liczby i rodzaju okien i drzwi. Powinny byæ obliczone w projekcie instalacji
c.o. Jeœli nie, mo¿na przyj¹æ szacunkowo dla nowego, dobrze ocieplonego domu oko³o
0,06-0,07 kW/m

2

(przy standardowej wysokoœci pomieszczeñ 2,5 m). Dla domu o po-

wierzchni 200 m

2

zapotrzebowanie mocy wyniesie wiêc oko³o 15 kW. Jest to metoda

przybli¿ona, dlatego zawsze lepiej skorzystaæ z pomocy doœwiadczonego projektanta.

Taki sposób obliczania mocy stosuje siê zwykle przy kot³ach z zasobnikiem c.w.u.

W kot³ach dwufunkcyjnych (bez zasobnika) brana jest pod uwagê równie¿ moc potrzeb-
na na przygotowanie c.w.u. , której wartoœæ czêsto jest wiêksza ni¿ moc na ogrzanie do-
mu. Do doboru kot³a przyjmujemy wartoœæ wiêksz¹.

Czy warto kupiæ kocio³ wiêkszej mocy?

Nie warto kupowaæ kot³a wiêkszej mocy ni¿ to wynika z obliczeñ, gdy¿ tylko przez

kilkanaœcie dni w sezonie grzewczym pracuje on z maksymaln¹ moc¹. Przy obliczaniu
zapotrzebowania na ciep³o dla domu przyjmuje siê bowiem temperaturê obliczeniow¹ od
-16°C do -24°C (ró¿n¹ dla ró¿nych rejonów kraju), która wystêpuje bardzo rzadko w ci¹-
gu roku. W pozosta³ym okresie moc kot³a bêdzie niewykorzystana, a sprawnoœæ ni¿sza.
Z tych powodów wed³ug niektórych projektantów uzasadniony jest zakup kot³a o mocy
nawet 10% mniejszej od obliczonej.

Co wybraæ: kocio³ jedno- czy dwufunkcyjny?

Kocio³ jednofunkcyjny ma za zadanie ogrzanie wody do instalacji c.o. Aby przy-

gotowywa³ równie¿ c.w.u., musi wspó³pracowaæ z zasobnikiem. Mo¿e on mieæ po-

5

5

4

4

3

3

2

2

1

1

114

Dom

budujemy

2 0 0 4

7−8

R

A P O R T

abc w pytaniach i odpowiedziach

Przyjmuje siê zapotrzebowanie
na ciep³o dla domów:

G

nowych dobrze ocieplonych –
0,06-0,07 kW/m

2

,

G

s³abo ocieplonych – oko³o 0,1 kW/m

2,

G

bez izolacji – 0,13-0,19 kW/m

2

.

Gaz p³ynny przechowuje siê na zewn¹trz domu

w zbiornikach, zwykle naziemnych. Ze wzglê-

dów bezpieczeñstwa trzeba zachowaæ odpo-

wiednie odleg³oœci miêdzy zbiornikiem gazu

a budynkami, granic¹ dzia³ki itd. (fot. Shell)

Zbiorniki na olej opa³owy montuje siê zwykle

wewn¹trz domu, a co siê z tym wi¹¿e – trzeba

wygospodarowaæ na nie miejsce, w piwnicy lub

przyziemiu (fot. Schütz)

Kot³y na paliwa sta³e mo¿na opalaæ wêglem

kamiennym, koksem, wêglem brunatnym

oraz tak zwan¹ biomas¹ – drewnem lub s³o-

m¹ (fot. Buderus)

Dom

budujemy

jemnoœæ od 80 do ponad 300 litrów. Podgrzana w kotle woda mo¿e byæ kierowa-
na do instalacji c.o. lub do zasobnika. W kotle dwufunkcyjnym podgrzewana jest
woda do c.o. i c.w.u. Woda u¿ytkowa zwykle jest przygotowywana przep³ywowo
– po odkrêceniu kranu z ciep³¹ wod¹ uruchamiany jest przep³yw wody pitnej
przez kocio³ i jej ogrzewanie. Trzeba jednak poczekaæ chwilê, a¿ sp³ynie ch³odna
woda zgromadzona w rurach. W kot³ach tych (poza nielicznymi wyj¹tkami) nie
mo¿na zastosowaæ bowiem cyrkulacji c.w.u. Po³¹czeniem zalet obu rodzajów ko-
t³ów s¹ urz¹dzenia dwufunkcyjne z wbudowanym zasobnikiem. Ciep³a woda
przygotowywana jest pojemnoœciowo, a zastosowanie cyrkulacji umo¿liwia wy-
p³yw gor¹cej wody natychmiast po odkrêceniu kranu.

Kot³y dwufunkcyjne to zwykle urz¹dzenia wisz¹ce, o niewielkich wymiarach.

Mo¿na je umieœciæ w kuchni czy ³azience, najlepiej jak najbli¿ej punktów poboru.
S¹ polecane do domów z jedn¹ ³azienk¹ i 2-3 domownikami. Trzeba siê jednak li-
czyæ z pewnymi niedogodnoœciami – korzystanie z ciep³ej wody jednoczeœnie
przez kilka osób mo¿e spowodowaæ ograniczenie jej strumienia lub temperatury,
a na nape³nienie wanny trzeba bêdzie poczekaæ (10-15 min.).

Kot³y jednofunkcyjne z zasobnikiem c.w.u. mog¹ byæ stoj¹ce lub wisz¹ce.

Zajmuj¹ wiêcej miejsca ni¿ dwufunkcyjne. Zyskujemy za to komfort korzystania
z c.w.u. o ka¿dej porze dnia. Zasobnik jest na tyle du¿y, ¿e szybko nape³nia wan-
nê. Kocio³ jednofunkcyjny z zasobnikiem warto wybraæ, gdy w domu jest kilka ³a-
zienek i 4 lub wiêcej domowników.

Czy kocio³ zawsze musi byæ pod³¹czony

do komina?

Kocio³ z otwart¹ komor¹ spalania – tak. Powietrze potrzebne do spalania po-

biera z pomieszczenia, w którym jest zamontowany, a spaliny odprowadza do ko-
mina. W pomieszczeniu z kot³em musi byæ te¿ dobra wentylacja. Natomiast s¹ ko-
t³y, których nie pod³¹cza siê do tradycyjnych kominów. Maj¹ one zamkniêt¹ ko-
morê spalania. Do transportu powietrza i usuwania spalin s³u¿y przewód maj¹cy
postaæ dwóch wspó³œrodkowych rur - wewnêtrznej dla spalin, zewnêtrznej dla po-
wietrza. Obie rury wyprowadzone s¹ przewodem kominowym ponad dach lub
przez œcianê zewnêtrzn¹ budynku.

Wyprowadzenie przez œcianê mo¿liwe jest tylko w domach jednorodzin-

nych, wolno stoj¹cych dla kot³ów o mocy do 21 kW.

Czy kocio³ mo¿e mieæ sprawnoœæ ponad 100%

W ten sposób reklamowane s¹ kot³y kondensacyjne – najnowoczeœniejsze i wy-

ró¿niaj¹ce siê najwy¿sz¹ sprawnoœci¹ kot³y gazowe. Sprawnoœæ ponad 100% bierze
siê ze specyficznego sposobu jej liczenia. W tradycyjnych kot³ach podczas spalania,
czyli reakcji wêglowodorów z tlenem, powstaje para wodna i dwutlenek wêgla. Usu-
wane s¹ wraz ze spalinami. W kot³ach kondensacyjnych odzyskuje siê energiê kon-
densacji pary wodnej przez jej sch³odzenie do temperatury poni¿ej punktu rosy. Pod-
czas skraplania pary wodnej uwalnia siê dodatkowe ciep³o. Jeœli dodamy je do ciep³a
otrzymanego wprost z reakcji spalania, to suma tych energii odniesiona do wartoœci
opa³owej gazu, daje liczbê wiêksz¹ od jednoœci - st¹d sprawnoœæ ponad 100%.

Jakiej firmy kocio³ wybraæ?

Pytanie to bardzo czêsto zadaj¹ osoby, które maj¹ kupiæ kocio³. Nie udzielimy

na nie jednak bezpoœredniej odpowiedzi. Decyduj¹c siê na konkretny model kot³a
bierzemy pod uwagê nie tylko jego parametry, ale te¿ cenê, warunki gwarancji, do-
stêpnoœæ serwisu. Nie bez znaczenia jest te¿ renoma producenta. Aby u³atwiæ ten
trudny wybór, nasza redakcja przeprowadzi³a ankietê jakie marki kot³ów s¹ najbar-
dziej znane i najchêtniej kupowane. Wyniki rankingu publikujemy w rubryce Info
Rynek na str. 127.

8

8

7

7

6

6

115

czyli To, co najważniejsze

7−8

2 0 0 4

Kocio³ jednofunkcyjny z zasobnikiem zwykle dzia³a

wed³ug tzw. zasady priorytetu c.w.u. (wytwarzanie

c.w.u. jest nadrzêdne w stosunku do ogrzewania).

Kocio³ przerywa ogrzewanie wody do instalacji c.o.,

jeœli tylko temperatura wody w zasobniku obni¿y siê

(fot. Viessmann)

Przewód spalinowy typu rura w rurze stosowany przy

kot³ach z zamkniêt¹ komor¹ spalania

Kot³y kondensacyjne pracuj¹ce w niskotemperaturo-

wych instalacjach c.o. zu¿ywaj¹ oko³o 15% mniej pali-

wa ni¿ nowoczesne kot³y gazowe, a w porównaniu ze

starymi kot³ami oszczêdnoœci mog¹ przekroczyæ nawet

30% (fot. Ulrich)