Kategoria

Konstytucja marcowa

Konstytucja
kwietniowa

Tendencja między
konstytucjami

Ustrój polityczny

republika

republika

Od 1918 stale

Władza zwierzchnia

Naród (który sprawuje
ją przez obieralne
organy – sejm i senat)

prezydent

Wzmacnianie władzy
prezydenta

Władza ustawodawcza

Sejm i senat, prezydent
dysponuje
ograniczonymi
prawami w tym
zakresie (posiada
niewielkie
kompetencje –
wydawanie aktów
urzędowych i
rozporządzeo, lecz
wymagały one
kontrasygnaty przez
Premiera i
odpowiedniego
ministra) Sejm
dominuje w tym nad
senatem, może
odrzucid jego weto
większością 11/20.
„nie ma ustawy bez
zgody sejmu”

Kompetencje
ustrojodawcze,
ustawodawcze sejmu
ograniczone w
poważny sposób przez
prezydenta, zrównanie
jego dekretów z
ustawami. Parlament
jest uzależniony od
stanowiska rządu przy
kwestiach dotyczących
obciążenia
finansowego paostwa.
Wzmocnienie senatu,
trudniej teraz odrzucid
jego weto (3/5)

Rozszerzanie
kompetencji
prezydenta i rządu,
wzmacnianie pozycji
senatu, prezydenta i
rządu kosztem sejmu.

Inicjatywa
ustawodawcza

Sejm i rząd, bez senatu Rząd i sejm, sprawy

dotyczące budżetu
wyłącznie rząd,
prezydent ma wszakże
możliwośd wydawania
dekretów o mocy
ustawy i ma inicjatywę
zmiany konstytucji.

Mimo braku formalnej
inicjatywy
ustawodawczej
prezydenta
wzmacnianie jego
pozycji w tym zakresie,
ze względu na
zależnośd pozostałych
organów od niego (
możliwośd rozwiązania
rządu i sejmu)

Wybory do sejmu i
senatu i prezydenta

Do sejmu 5-
przymiotnikowe
wybory, prawo czynne
od 21 roku życia, bez
wojskowych w służbie
czynnej, bierne od 25
r. ż. Wojskowi mogą
kandydowad. Do
senatu 5-
przymiotnikowe
(równe, tajnym,
powszechnym,
stosunkowym,

Do sejmu: Odrzucenie
zasady
proporcjonalności.
Ograniczenie zasady
powszechności – w
każdym ze 104
okręgów wybiera się 2
kandydatów, którzy są
przedstawiani przez
zgromadzenie
okręgowe na
liście(przedstawiciele
samorządów +

Ograniczenie praw
wybieralności organów
władzy ustawodawczej
przez obywateli,
większy udział w
wyborze prezydenta.

bezpośrednim,
wybierają
województwa, które
stanowią okręgi, liczba
mandatów zależy od
ludności i stanowi ¼
liczby mandatów z
sejmu. Czynne od 30
r.ż. i obywatel musi
zamieszkiwad w tym
województwie od
roku, chyba że jest
urzędnikiem i został
tam przeniesiony,
rolnikiem i w wyniku
reformy tam się
znalazł, robotnikiem,
który wyruszył za
pracą. Bierne od 40 r.ż.
Prezydenta wybiera
Zgromadzenie
Narodowe( Sejm +
senat). Prezydent jest
wybierany na 7 lat.

komisarz powołany
przez MSW jako
przewodniczący).
Partie nie mogą
wysuwad kandydatów.
Czynne od 24, bierne
30. Do senatu 1/3
nominuje prezydent,
2/3 wybierani w
drodze pośrednich i
dwustopniowych
wyborów. Wybór
kolegium wyborczego
– czynne prawo od
30(wymóg by obywatel
miał zasługi z
wykształcenia i
zaufania, bierne od 40.
Prezydenta wybiera
Zgromadzenie
Elektorów (Marszałek
senatu i Sejmu,
Premiera, Pierwszego
Prezesa Sądu
Najwyższego,
Generalnego
inspektora Sił
Zbrojnych i 75
elektorów
wybieranych przez 2/3
Sejmu i 1/3 senatu)
Prezydent może
wskazad następcę,
wtedy obywatele
głosują nad tym
kandydatem i
kandydatem ZE.
Prezydent jest
wybierany na 7 lat.

Liczebnośd izb
parlamentu i kadencja

Sejm 444, Senat 111,
na 5 lat.

Sejm 208, Senat 96 na
5 lat

Zmniejszenie
liczebności izb.

Władza wykonawcza

Na czele Wł. Wyk. Stoi
prezydent. Obok niego
władzę wykonawczą
stanowi rząd. W
przypadku
niemożliwości
pełnienia funkcji
zastępuje go Marszałek
Sejmu. Prezydent
ponosi

Prezydent stoi na czele
nie tylko władzy wyk.,
ale paostwa, skupia
władzę paostwową.
Ponosi
odpowiedzialnośd
tylko „wobec Boga i
historii”. Prezydent ma
uprawnienia
osobiste(prerogatywy

Wyraźne rozszerzenie
kompetencji
prezydenta, który w
konstytucji
kwietniowej skupia na
sobie całą władzę
paostwową.
Rozszerzenie pozycji
rządu.

odpowiedzialnośd
konstytucyjną, do
czego może zostad
pociągnięty przez sejm
większością 3/5 głosów
przy quorum = połowę.
Prezydent
reprezentuje paostwo
w stosunkach
międzynarodowych,
przyjmuje i wysyła
przedstawicieli z do
paostw obcych,
zawiera umowy
międzynarodowe,
wypowiada wojnę i
zawiera pokój, ale do
niektórych z tych
prerogatyw niezbędna
jest zgoda sejmu(np.
obciążenia finansowe
paostwa, czy zmiana
granic kraju. Zamyka i
odracza sesje
parlamentu. Za zgodą
senatu mógł rozwiązad
parlament. Powoływał
i odwoływał premiera
stosując się do woli
większości
parlamentarnej.
Mianował sędziów i
miał prawo łaski. Rząd
określał ogólną
politykę wewnętrzną i
zewnętrzną Polski.
Miał inicjatywę
ustawodawczą.
Ministrowie ponosili
odpowiedzialnośd
parlamentarną i
konstytucyjną. Wotum
nieufności wymagało
zwykłej większości
głosów.

– bez wymogu
kontrasygnaty, nikt nie
ponosił za nie
odpowiedzialności) i
uprawnienia zwykłe( z
wymogiem
kontrasygnaty).
Prerogatywy :
mianowanie następcy,
mianowanie i
odwoływanie
premiera, I Prezesa SN,
prezesa NIK,
Naczelnego Wodza Sił
zbrojnych, prawo łaski
i rozwiązywanie
parlamentu. Inne miał
inicjatywę zmiany
konstytucji. Miał
prawo weta w
stosunku do projektu
zmiany konstytucji
dzieła poselskiego na
czas obecnej kadencji.
Wydawanie dekretów
z mocą ustawy.
Kierował rządem i
administracją
publiczną. Zwoływał
odraczał i otwierał
sesje parlamentu.
Reprezentował
paostwo polskie na
zewnątrz. Miał pewien
zakres nadzwyczajnych
kompetencji na czas
wojny. Rząd „kieruje
sprawami paostwa
niezastrzeżonymi
innym organom
władzy”. Miał
inicjatywę
ustawodawczą.
Członkowie
odpowiadali
politycznie przed
prezydentem i o
charakterze
parlamentarnym przed
izbami parlamentu,
chod de facto
wszystkie przed prez.