Powstanie euroPejskiego Banku Centralnego

Europejski Bank Centralny utworzono w 1998 r. na mocy

Traktatu o UE. Nastąpiło to po zakończeniu na początku lat 90.
XX wieku budowy jednolitego rynku europejskiego. Dla wkro-
czenia w kolejny etap konieczne było wprowadzenie jednolitej
waluty oraz powołanie instytucji, która pełniłaby funkcje banku
centralnego w skali ponadnarodowej. Funkcje te przewidziano
dla Europejskiego Systemu Banków Centralnych (ESBC), składają-
cego się z jednostki centralnej – EBC oraz współpracujących z nią
krajowych banków centralnych.

1 stycznia 1999 r. EBC uzyskał kompetencje do realizowania po-

lityki pieniężnej (zob. definicja obok) oraz wprowadzania wspólnej
waluty euro (wymiana krajowych pieniędzy na euro rozpoczęła
się 1 stycznia 2002 r.

1

). Ponieważ wspólna waluta oznacza wspólny

kurs wymiany, politykę kursową również przeniesiono z poziomu
krajowego na szczebel europejski

2

. EBC jest bankiem centralnym

państw Unii Europejskiej, które przyjęły euro (tzw. eurolandu).

1

1 stycznia 1999 r. wprowadzono euro w transakcjach bezgotówko-

wych, a od 1 stycznia 2002 r. wprowadzono tę walutę w formie gotówko-
wej w 12 państwach UE (oprócz Wlk. Brytanii, Szwecji i Danii).

2

Decyzje dotyczące polityki kursowej dla strefy euro podejmowane

są wspólnie przez EBC i Radę ECOFIN

(skrót od ang. Economic and Finan-

cial Affairs – organ pomocniczy Rady Unii Europejskiej, tworzony przez
ministrów ds. gospodarczych i ministrów finansów państw członkow-
skich UE),

jednak rozstrzygnięcie należy do Rady UE.

Zofia Szpringer

Niezależność

Europejskiego Banku Centralnego

Zobowiązanie się Polski do przyjęcia euro oznacza m.in. przekazanie kompetencji w zakresie podejmowania
decyzji dotyczących polityki pieniężnej i kursowej Europejskiemu Bankowi Centralnemu (EBC). Zmniejszenie
możliwości oddziaływania banku centralnego na politykę pieniężną sceptycy postrzegają jako ograniczenie
suwerenności państwa. Dla przybliżenia tego tematu przedstawiamy zasady funkcjonowania EBC oraz jego
relacje z krajowymi bankami centralnymi.

nr 11(35) • 12 czerwca 2008

zagadnienia społeczno-gospodarcze

ISSN 1896-6659

Polityka pieniężna to kontrolowanie podaży pieniądza, a przez

to oddziaływanie na poziom cen i stopy procentowe. Wpływa ona

zarówno na wewnętrzną, jak i zewnętrzną wartość pieniądza,

czyli jego siłę nabywczą oraz kurs wymiany wobec innych walut.

Cele, zadania i organy eBC

Najważniejszym celem EBC jest zapewnienie stabilności cen

w państwach strefy euro, tak aby siła nabywcza euro nie słabła
wskutek inflacji. Dlatego EBC dąży do utrzymania rocznego wzro-
stu cen dóbr konsumpcyjnych poniżej 2% (zgodnie z ilościową
definicją stabilności cen)

3

przez kontrolowanie podaży pieniądza

oraz analizowanie zagrożeń dla stabilności cen.

Ilościowa definicja stabilności cen ma zapewnić efektywność

i przejrzystość polityki pieniężnej oraz stanowić punkt odnie-
sienia dla oceny, czy EBC wywiązuje się ze swoich obowiązków.
Gdyby stabilność cen zgodna z ilościową definicją została za-
chwiana w dłuższym okresie, EBC musiałby składać wyjaśnienia

3

W 1998 r. Rada Prezesów EBC zdefiniowała stabilność cen jako „rocz-

ny wzrost Zharmonizowanego Wskaźnika Cen Konsumpcyjnych (HICP)
dla strefy euro o mniej niż 2%” i dodała, że stabilność cen „należy utrzy-
mać w średnim okresie”. W 2003 r. Rada wyjaśniła, że dążąc do osiągnięcia
stabilności cen będzie się starała utrzymać stopę inflacji w średnim okre-
sie poniżej 2%, ale blisko tego poziomu.



wadza je w życie i odpowiada za bieżące zarządzanie bankiem.
Z kolei trzeci organ, jakim jest Rada Ogólna, pełni funkcje doradcze
i administracyjne i ma charakter tymczasowy, tzn. będzie istnieć do
momentu, gdy wszystkie kraje członkowskie UE wprowadzą euro.
W jej skład, oprócz Prezesa i Wiceprezesa EBC, wchodzą prezesi
wszystkich krajowych banków centralnych należących do ESBC.

relaCje eBC z Bankami krajowymi

EBC ma najszerszy zakres zdolności prawnej przewidziany pra-

wem unijnym. W celu zachowania niezależności finansowej dys-
ponuje odpowiednim kapitałem założycielskim, pochodzącym
z wpłat wszystkich krajowych banków centralnych.

Państwa, które nie przyjęły jeszcze euro, nie uczestniczą

w kształtowaniu polityki pieniężnej strefy euro. Prezesi ich banków
centralnych nie zasiadają w Radzie Prezesów i nie są członkami
Zarządu. Ich obowiązkiem jest ukierunkowanie własnej polityki
pieniężnej na utrzymanie stabilności cen oraz ścisła współpraca
w ramach europejskiego mechanizmu kursowego ERM II



.

Do zadań wszystkich krajowych banków centralnych należy

zbieranie danych statystycznych o sytuacji makroekonomicznej
w swoim kraju i przekazywanie ich do EBC. Dane te stanowią
podstawę podejmowanych decyzji dotyczących polityki pienięż-
nej, są też wykorzystywane w działalności analityczno-badawczej
EBC. Krajowe banki centralne biorą także udział w opiniowaniu
projektów aktów prawnych organów wspólnotowych, w tym
projektów regulacji EBC oraz projektów regulacji krajowych, któ-
re dotyczą kompetencji ESBC

5

.



Mechanizm ten oparty jest na powiązaniu i usztywnieniu kursów

wymiany walut państw członkowskich. Maksymalne dopuszczalne od-
chylenia kursów walut w ERM II wynoszą ±15% w stosunku do kursu
centralnego euro.

5

Zob. A. Górska, http://www.nbportal.pl/pl/np/euro/euro-w-europie/

informacje-podstawowe/europejski-system-bankow-centralnych?nrpg=1
[dostęp: 12 maja 2008 r.].

dotyczące tego odchylenia i informować, jak zamierza przywró-
cić stabilność cen w rozsądnym terminie.

Stabilność cen w państwach strefy euro ma być osiągana:

• z uwzględnieniem zmian cen reprezentatywnego koszyka to-

warów i usług konsumpcyjnych,

• z dopuszczalną granicą wzrostu cen do 2%, umożliwiającą za-

razem unikanie ryzyka deflacji i pozwalającą na uwzględnienie
ewentualnego błędu pomiaru HICP oraz różnic w stopie infla-
cji w obrębie państw strefy euro,

• ze wskazaniem, że dotyczy to okresu średniego, gdyż zmiany

polityki pieniężnej odbijają się na cenach z pewnym opóźnie-
niem i w stopniu, którego nie można dokładnie przewidzieć,
co utrudnia w krótkim czasie zneutralizowanie nieoczekiwa-
nych wstrząsów cenowych.

Osiągnięcie stabilności cen wymaga od EBC m.in. ustalania

polityki pieniężnej, przeprowadzania transakcji dewizowych,
utrzymywania rezerw dewizowych i zarządzania nimi oraz spra-
wowania polityki emisyjnej waluty euro. Inne zadania polegają
na ułatwianiu funkcjonowania systemów płatniczych i nadzoru
bankowego, a także na wydawaniu decyzji, zaleceń i wytycznych
oraz opiniowaniu rozmaitych kwestii należących do kompetencji
Banku. Ponadto EBC gromadzi i przetwarza dane statystyczne,
służące do przygotowywania prognoz i opracowań.

EBC wypełnia swoje zadania, współpracując z bankami centralny-

mi wszystkich 27 państw UE. Jak dotąd tylko 15 z nich przyjęło euro,
a ich banki centralne wraz z EBC tworzą tzw. Eurosystem [zob. tab. 1].

Najwyższym organem Europejskiego Banku Centralnego jest

Rada Prezesów, skupiająca wszystkich członków Zarządu EBC
oraz prezesów banków centralnych państw strefy euro. W skład
Zarządu wchodzą Prezes i Wiceprezes EBC oraz czterech innych
członków mianowanych za porozumieniem szefów państw i rzą-
dów państw strefy euro.

Organami decyzyjnymi EBC są Rada Prezesów i Zarząd. Rada

podejmuje decyzje w zakresie polityki pieniężnej, a Zarząd wpro-

Tab. 1. Organy Europejskiego Banku Centralnego

Eu

ro

p

ej

sk

i S

ys

te

m

B

an

kó

w

C

en

tr

al

ny

ch

Rada Ogólna

Rada Prezesów

Zarząd

Eu

ro

sy

st

em

organ tymczasowy, pełni funkcje doradcze
i administracyjne

podejmuje decyzje w zakresie polityki
pieniężnej

wprowadza decyzje w życie i odpowiada
za bieżące zarządzanie bankiem
(8-letnia i nieodnawialna kadencja
członków Zarządu)

Prezes EBC

6 członków Zarządu

Prezes EBC
przewodniczy wszystkim organom EBC
i reprezentuje ESBC na zewnątrz

Wiceprezes EBC

Prezesi 15 krajowych banków centralnych
krajów strefy euro, tj. Belgii, Niemiec, Irlandii,
Grecji, Hiszpanii, Francji, Włoch, Cypru,
Luksemburga, Malty, Holandii, Austrii,
Portugalii, Słowenii, Finlandii

Wiceprezes EBC

Prezesi krajowych banków centralnych
27 państw UE:

• 15 należących do eurolandu, tj. Belgii,
Niemiec, Irlandii, Grecji, Hiszpanii, Francji,
Włoch, Cypru, Luksemburga, Malty, Holandii,
Austrii, Portugalii, Słowenii, Finlandii oraz

 innych członków

• 12 znajdujących się poza nim, tj. Bułgarii,
Czech, Danii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski,
Rumunii, Węgier, Słowacji, Szwecji, Wlk. Brytanii

Organy decyzyjne

Źródło: opracowanie własne.



Stosunkom EBC z Parlamentem oraz monitorowaniu przez

Parlament prowadzonej przez EBC polityki pieniężnej poświęco-
ny jest osobny rozdział corocznego raportu z działalności EBC.
Zawiera on m.in. główne kwestie poruszone w trakcie stałego
dialogu Banku z PE.

relaCje eBC z radą ue

EBC dzieli się z Radą UE odpowiedzialnością za politykę kur-

sową i reprezentację strefy euro na forum międzynarodowym.

Art. 111 ust. 3 i  Traktatu WE upoważnia Radę UE do podejmo-
wania decyzji w zakresie przygotowań do negocjacji i podpisy-
wania umów z państwami spoza UE i organizacjami międzyna-
rodowymi w kwestiach odnoszących się do reżimu walutowego
lub kursowego, jak również przedstawiania stanowiska i repre-
zentowania Wspólnoty na forum międzynarodowym w spra-
wach

o szczególnym znaczeniu dla unii gospodarczej i waluto-

wej

, „w poszanowaniu podziału kompetencji” we Wspólnocie

6

.

Rada UE rekomenduje szefom państw lub rządów kandyda-

tury na stanowiska Prezesa, Wiceprezesa i innych członków Za-
rządu EBC.

Z uwagi na niezależność EBC i charakter jego obowiązków,

relacje z Radą UE w zakresie polityki gospodarczej mogą

jedynie przybierać formę konsultacji i wymiany opinii. EBC

nie koordynuje przyjętego kursu polityki pieniężnej z innymi

dziedzinami polityki gospodarczej realizowanymi przez Radę UE.

Robocze relacje EBC z Radą odbywają się na szczeblu ECOFIN

7

.

Prezes EBC jest zapraszany na spotkania Rady ECOFIN zawsze,
gdy omawiane są kwestie związane z celami i zadaniami ESBC.
Kwestie te dotyczą wytycznych polityki gospodarczej, spraw
walutowych, polityki kursowej, reform w europejskim sektorze fi-
nansowym a także zewnętrznej reprezentacji Wspólnoty. Ponad-
to Prezes EBC przedstawia Radzie ECOFIN raport roczny oraz spra-
wozdanie dotyczące postępów w zbliżaniu poziomów rozwoju
gospodarczego krajów UE podczas odbywającego się co dwa
lata spotkania mającego na celu ocenę stopnia konwergencji.

istota niezależnośCi eBC

Niezależność Europejskiego Banku Centralnego wynika z za-

pisów Traktatu z Maastricht, a jej konkretyzacja ustalona została
przez Radę Prezesów EBC. W Traktacie postanowiono, że EBC oraz
krajowe banki centralne nie mogą zwracać się o instrukcje ani ich
przyjmować od instytucji wspólnotowych, rządów państw UE,
ani jakiegokolwiek innego organu. Instytucje wspólnotowe oraz
rządy państw UE zobowiązane są respektować tę zasadę i nie dą-
żyć do wywierania wpływu na członków organów decyzyjnych
EBC lub krajowe banki centralne w wykonywaniu ich zadań.

Niezależność nie oznacza, że EBC jest całkowicie poza jakąkol-

wiek kontrolą. Statut ESBC przewiduje ocenę rocznych sprawo-
zdań finansowych Banku przez zewnętrznego audytora (w celu
zagwarantowania jego niezależności stosowana jest zasada rota-
cji firm audytorskich) oraz przez Europejski Trybunał Obrachun-
kowy, który bada skuteczność zarządzania EBC.

6

H.K. Scheller, Europejski Bank Centralny. Historia, rola i funkcje,

http://www.ecb.int/pub/pdf/other/ecbhistoryrolefunctions2006pl.pdf
[dostęp: 12 maja 2008 r.].

7

Zob. przypis 2.

Banki centralne państw strefy euro realizują politykę pieniężną

ustaloną przez organy decyzyjne EBC. Zarząd wydaje instrukcje
krajowym bankom centralnym, które realizują politykę pieniężną,
stosując instrumenty pozostające w ich gestii:
• operacje otwartego rynku – najważniejszy instrument polityki

pieniężnej, stosowany przez krajowe banki centralne z inicjaty-
wy EBC, zwykle na rynku pieniężnym, gdzie okres zapadalności
większości transakcji nie przekracza roku; odgrywają one waż-
ną rolę w sterowaniu stopami procentowymi, sygnalizowaniu
kierunków europejskiej polityki pieniężnej oraz zarządzaniu
płynnością na rynku pieniężnym,

• kredyt i depozyt na koniec dnia – wykorzystywany przez kon-

trahentów Eurosystemu według własnego uznania; ustalając
oprocentowanie tych instrumentów, EBC wyznacza przedział
wahań stóp rynku pieniężnego,

• rezerwy obowiązkowe – utrzymywane przez instytucje kredyto-

we w krajowych bankach centralnych, służą stabilizacji stóp ryn-
ku pieniężnego i regulowaniu płynności w systemie bankowym.

Ponadto banki krajowe strefy euro mogą emitować banknoty

na zamówienie EBC.

relaCje eBC z Parlamentem euroPejskim

Traktat wspólnotowy przewiduje procedury demokratycznej

odpowiedzialności EBC przed Parlamentem Europejskim (PE):
przedstawianie raportu rocznego, ogólną debatę w sprawie po-
lityki pieniężnej, wystąpienia przed komisjami parlamentarnymi.
Po otrzymaniu raportu Parlament przyjmuje uchwałę, zawierają-
cą kompleksową ocenę działalności EBC i jego polityki.

Prezes EBC oraz członkowie Zarządu mogą być przesłucha-

ni (z inicjatywy własnej lub na wezwanie PE) przez właściwe
komisje Parlamentu. Prezes EBC – co najmniej raz na kwartał
– staje przed Komisją ds. Gospodarczych i Monetarnych PE
i wyjaśnia decyzje dotyczące polityki EBC oraz odpowiada na
pytania. Przesłuchanie poprzedzone jest zawsze zasięgnięciem
przez Komisję opinii u ekspertów w dziedzinie polityki pienięż-
nej. Opinie te są podstawą dyskusji, a następnie, wraz z teks-
tem dyskusji, zostają upublicznione na stronach internetowych
PE. Jednocześnie każdy z posłów PE ma możliwość zgłaszania
pytań na piśmie za pośrednictwem Przewodniczącego Komi-
sji. Pytania te i odpowiedzi EBC są publikowane w Dzienniku
Urzędowym UE.

Działania PE, ze względu na niezależność EBC, nie mogą być

powiązane z żadną formalną sankcją, stanowią jednak istotny

element monitoringu Europejskiego Banku Centralnego.

Istnieją jeszcze inne ważne obszary współdziałania EBC i PE:

• EBC konsultuje się z Parlamentem w kwestii wyboru Prezesa,

Wiceprezesa i innych członków Zarządu. Komisja ds. Gospo-
darczych i Monetarnych prowadzi przesłuchania kandydatów,
a plenum PE zatwierdza opinię Komisji,

• Parlament uczestniczy w procesie nowelizacji statutu ESBC

oraz w stanowieniu prawa w innych dziedzinach, za które od-
powiada EBC,

• raz w roku członek Zarządu, odpowiedzialny za badania

ekonomiczne, prezentuje przed Komisją ds. Gospodarczych
i Monetarnych stanowisko EBC w sprawie rocznego przeglądu
gospodarki UE publikowanego przez Komisję Europejską.



Wydawca:

Wydawnictwo Sejmowe dla Biura Analiz Sejmowych

ul. Zagórna 3, 00-1 Warszawa, tel. 022 69 17 27, faks 022 69 10 05, www.bas.sejm.gov.pl

Projekt graficzny:

Bogdan Żukowski

Redakcja:

Jolanta Adamiec, Dorota Grodzka (sekretarz redakcji), Ewa Karpowicz (redaktor naczelna), Jan Lipski, Teresa Muś,

Mirosław Sobolewski, Gabryjela Zielińska

Kontakt:

tel. 022 69 18 66, 022 69 17 53, e-mail: [e-mail]

Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu służy eksperckim wsparciem posłom i organom Sejmu.
Wydaje m.in.: „Infos”, „Studia BAS”, „Zeszyty Prawnicze”, „Przed pierwszym czytaniem”.
„Infos” – w zwięzłej formie podejmuje aktualne zagadnienia istotne dla polskiego społeczeństwa i gospodarki.

Dr Zofia Szpringer

–

kieruje pracami Zespołu Analiz Finansowych i Budżetu Państwa w Biurze Analiz Sejmowych.

polityki rządu, która zazwyczaj nie bierze pod uwagę zagrożeń
inflacyjnych. W skali Unii Europejskiej rolę taką ma pełnić właśnie
Europejski Bank Centralny. Niezbędne są więc silne gwarancje
jego niezależności, zarówno od nacisków płynących ze strony
krajów członkowskich UE, jak i ze strony organów unijnych.

zadania Polski w PersPektywie Członkostwa w strefie euro

Polska jako członek UE realizuje już liczne obowiązki wyni-

kające z przynależności NBP do ESBC. Są to głównie działania
sprawozdawcze, statystyczne i konsultacyjne. Wejście do strefy
euro oznacza konieczność przekazania uprawnień do prowadze-
nia polityki pieniężnej EBC, co wymagać będzie zmiany prawa,
w szczególności art. 227 Konstytucji RP

8

i ustawy o NBP oraz

zmiany organizacyjne w NBP. Wymusi też większy wkład finanso-
wy Polski w funkcjonowanie EBC (zwiększenie kapitału subskryp-
cyjnego i przekazanie większej części rezerw dewizowych).

Prezes NBP będzie członkiem Rady Prezesów EBC z prawem

głosu. Jednak po zwiększeniu liczby członków państw strefy euro
powyżej 15 zmianie ulegnie system głosowania w EBC. Nie wszy-
scy będą mieli prawo głosowania każdorazowo, jak jest obecnie,
gdy decyzje są podejmowane przez 21-osobowe gremium zwy-
kłą większością głosów. Po rozszerzeniu strefy euro obowiązywać
ma system rotacyjny, dzielący kraje na 3 grupy w zależności od
wielkości PKB oraz wartości aktywów ich banków. Najczęściej
głosować będą kraje grupy I (duże państwa), a najrzadziej III
(małe państwa). Polska znajdzie się w grupie II.

Reasumując, wejście do strefy euro pozbawia wprawdzie kra-

jowy bank centralny możliwości prowadzenia indywidualnej
polityki pieniężnej, realizującej wewnętrzne cele gospodarcze,
jedynie w reakcji na zmiany na rynku europejskim. Daje mu na-
tomiast bezpośredni wpływ na politykę pieniężną na poziomie
europejskim, zmieniając tym samym perspektywę jego działania.
Włączenie banku centralnego do Eurosystemu stanowi przy tym
silniejszą niż dotychczas gwarancję jego niezależności, a tym sa-
mym stwarza stabilne warunki instytucjonalne dla walki z infla-
cją, a przez to utrzymywanie siły nabywczej pieniądza.

8

Artykuł ten stanowi m.in., iż NBP przysługuje wyłączne prawo emisji

pieniądza, ustalania i realizowania polityki pieniężnej oraz że odpowiada
on za wartość polskiego pieniądza.

Ponadto przepis ten odwołuje się do Rady Polityki Pieniężnej, która

ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i składa Sejmowi sprawo-
zdanie z ich wykonania. A zatem zmiana winna dotyczyć likwidacji Rady
Polityki Pieniężnej i przekazania prawa do ustalania polityki pieniężnej
EBC oraz odejścia od terminologii polskiego pieniądza.

Niezależność EBC uznawana jest obecnie za większą niż

niezależność wszystkich innych banków centralnych. Autonomia

banków krajowych bywa w różnym stopniu ograniczona. Dotyczy

to m.in. Wlk. Brytanii i Danii – tych państw UE, które zastrzegły

sobie wybór w kwestii wejścia do strefy euro – jak również

innych wysoko rozwiniętych gospodarek, np. USA, Japonii i Rosji.

I tak, w Wlk. Brytanii cel inflacyjny ustalany jest przez Kanclerza

Skarbu, a Bank Anglii jedynie określa instrumenty jego realizacji;

w Japonii prezes i wiceprezesi banku mianowani są przez rząd

za zgodą parlamentu. Jeszcze mniejsza jest samodzielność

banku Rosji, gdzie założenia polityki pieniężno-kredytowej

przygotowywane są wspólnie przez bank i rząd, a uchwalane

przez Dumę.

O niezależności EBC wobec organów unijnych świadczy przede

wszystkim to, że nie ma indywidualnej odpowiedzialności członków
Rady Prezesów przed PE. Wynika to z faktu, że są oni powoływani
bądź przez parlamenty krajowe (prezesi krajowych banków central-
nych), bądź przez szefów państw i rządów krajów członkowskich UE
(pozostali członkowie). Z kolei uprawnienia parlamentów krajowych
do oceny prezesów banków centralnych ograniczone są tylko do
działań niezwiązanych z obowiązkami wynikającymi z realizowania
polityki dotyczącej funkcjonowania strefy euro.

znaCzenie niezależnośCi eBC

W rozwiniętej gospodarce wolnorynkowej zasadniczym celem

polityki realizowanej przez rząd jest stymulowanie wzrostu gospo-
darczego. Zazwyczaj wiąże się to z prowadzeniem ekspansywnej
polityki gospodarczej, wymagającej m.in. obniżania stóp procen-
towych i zwiększenia podaży pieniądza, co z kolei często prowadzi
do wzrostu cen. Dlatego tak ważna jest niezależność banku cen-
tralnego, którego statutowym zadaniem jest troska o stabilność
pieniądza, a więc zapobieganie nadmiernej inflacji.

Stabilność cen ma przy tym istotne znaczenie dla wysokiego po-

ziomu aktywności gospodarczej i zatrudnienia, m.in. dlatego że:
• ułatwia społeczeństwu dostrzeganie zmian relacji pomiędzy

cenami poszczególnych towarów i usług,

• eliminuje ryzyko uruchamiania mechanizmów indeksacyjnych

(np. ze strony pracobiorców i emerytów),

• ogranicza efekt tezauryzacji (w warunkach wysokiej inflacji na-

stępuje gromadzenie zapasów, które zachowują wartość lepiej
niż pieniądze),

• zapobiega nieproporcjonalnej redystrybucji bogactwa, wystę-

pującej na dużą skalę w warunkach inflacji i deflacji.

W skali krajowej gwarantem stabilności cen jest bank cen-

tralny, o ile jego polityka pozostaje wystarczająco niezależna od