BUDOWA OD A DO Z [2004]

Proces budowlany składa się z kilku etapów. Te podstawowe to:

– zakup działki (akt notarialny, podatki i opłaty z tym związa-

ne, wpis do księgi wieczystej),

– formalności przed przystąpieniem do budowy (uzyskanie

niezbędnych zezwoleń, wybór projektu, wybór ekipy bu-

dowlanej, ustanowienie kierownika budowy, pozwolenie na
budowę),

– proces inwestycyjny (realizacja budowy, wpisy w dzienniku

budowy, tablica informacyjna, kontrole),

– odbiór budynku (odbiory techniczne, inwentaryzacja).

BUDOWA OD A DO Z

Etta

pyy iin

sttyyc

cjjii

BUDOWA OD A DO Z

WWW.PRAWOPRZEDSIEBIORCY.INFOR.PL

BUDOWA 2004

płła

attyy z

wiią

ąz

e z

z n

byyc

ciie

m d

ziia

ałłk

kii

Inwestor zamierzający zakupić działkę musi się liczyć z ko-

niecznością poniesienia, prócz wydatków na zakup działki,
wielu opłat związanych z transakcją: opłata notarialna, poda-
tek od czynności cywilnoprawnych, opłaty sądowe, prowizja
pośrednika, od 1 maja również w niektórych sytuacjach VAT.
W przypadku nabycia w drodze darowizny lub spadkobrania
w grę wchodzi podatek od spadków i darowizn.

a n

otta

arriia

alln

Maksymalne stawki wynagrodzenia przysługującego no-

tariuszom za czynności notarialne (taksa notarialna) okre-
śla rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 12 kwietnia
1991 r. (Dz.U. Nr 33, poz. 146 z późn.zm). Zgodnie z tym
rozporządzeniem maksymalna stawka wynagrodzenia zale-
ży od wartości przedmiotu czynności notarialnej.

Podstawą określenia maksymalnej stawki wynagrodzenia

jest:

●

przy umowie zamiany – najwyższa wartość zamienianego
przedmiotu umowy,

●

przy działach – ogólna wartość majątku podlegającego
działowi,

●

przy oddawaniu gruntu w użytkowanie wieczyste – war-
tość pierwszej opłaty, a przy jej braku – skapitalizowana
wartość opłaty rocznej, stosownie do przepisów ustawy
o podatku od spadków i darowizn,

●

przy umowie o rentę, na podstawie której następuje zbycie
nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego albo
spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu – war-
tość tych rzeczy lub praw,

●

przy licytacjach i przetargach – cena rzeczy uzyskana
w wyniku licytacji lub przetargu.

Maksymalna stawka wynagrodzenia wynosi od wartości:

●

do 5000 zł – 200 zł,

●

powyżej 5000 zł do 15 000 zł – 200 zł + 3% od nadwyżki po-
wyżej 5000 zł,

●

powyżej 15 000 zł do 30 000 zł – 500 zł + 2% od nadwyżki
powyżej 15 000 zł,

●

powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 800 zł + 1% od nadwyżki
powyżej 30 000 zł,

●

powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1100 zł + 0,5% od nad-
wyżki powyżej 60 000 zł,

●

powyżej 1 000 000 zł – 5800 zł + 0,25% od nadwyżki ponad
1 000 000 zł.

Notariusz wymienia na każdym sporządzonym dokumen-

cie wysokość pobranego wynagrodzenia, powołując podsta-
wę prawną.

Za sporządzenie projektu aktu notarialnego obejmujące-

go umowę oraz za sporządzenie aktu notarialnego doku-
mentującego ustanowienie hipoteki w celu zabezpieczenia
kredytu bankowego udzielonego na budownictwo mieszka-
niowe, zakup domu mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego
albo na działalność gospodarczą maksymalna stawka wyno-
si 1/4 stawki podanej na wstępie.

Należy pamiętać, że usługi notarialne, a więc i wynagro-

dzenie notariusza, są objęte 22-proc. stawką VAT.

atte

k o

d c

zyyn

oś

śc

cii

cyyw

wiilln

prra

nyyc

Podatkowi temu, prócz wielu innych czynności cywilno-

prawnych, podlegają również umowy sprzedaży oraz zamia-
ny rzeczy i praw majątkowych. Wszystkie kwestie związane
z wysokością tego podatku, sposobem uiszczenia, właści-
wością zostały uregulowane w ustawie z 9 września 2000 r.
o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. Nr 86,
poz. 959 z późn.zm).

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czyn-

ności cywilnoprawnej.

Jeżeli zawarcie umowy przenoszącej własność następuje

w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio za-
wartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności
(umowa przedwstępna), obowiązek podatkowy powstaje
z chwilą zawarcia umowy przenoszącej własność.

Podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży stano-

wi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego.

Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnej

określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych
w danej miejscowości. Jeżeli wartość określona przez stro-
ny nie odpowiada, według oceny organu podatkowego, jej
wartości rynkowej, organ ten wezwie strony do jej określe-
nia, podwyższenia lub obniżenia, w terminie nie krótszym niż

14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając jednocześnie
wartość według własnej, wstępnej oceny.

Jeżeli strony, pomimo wezwania, nie określiły wartości lub

podały wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej, organ
podatkowy dokona jej określenia na podstawie opinii biegłe-
go. Jeżeli wartość określona w ten sposób przekroczy o 33
proc. wartość podaną przez strony, koszty opinii ponoszą
solidarnie strony czynności cywilnoprawnej.

Stawki podatku od umowy sprzedaży nieruchomości wy-

noszą 2 proc.

Płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych doko-

nywanych w formie aktu notarialnego są notariusze.

niia

a w

w s

prra

h z

z z

krre

u b

niic

cttw

a m

miie

niio

o--

o n

niie

e s

są

ą o

bjję

ętte

e o

płła

attą

ą s

arrb

wą

ą..

atte

k o

d s

kó

ów

w ii d

arro

wiiz

W sytuacji jeżeli działka, na której ma być budowany dom,

została przekazana w formie darowizny bądź została nabyta
w drodze spadkobrania, nabywca zobowiązany jest do uisz-
czenia podatku od spadków i darowizn. Wszystkie te kwe-
stie reguluje ustawa z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków
i darowizn (j.t. Dz.U. z 1997 r. Nr 16, poz. 89 z późn.zm.).

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rze-

czy i praw majątkowych, a w wypadku darowizny obowiązek
podatkowy ciąży solidarnie na obdarowanym i darczyńcy.

Obowiązek podatkowy powstaje:

●

przy nabyciu w drodze dziedziczenia – z chwilą przyjęcia
spadku,

●

przy nabyciu w drodze zapisu lub dalszego zapisu – od da-
ty ogłoszenia testamentu, a przy nabyciu z polecenia te-
stamentowego – z chwilą wykonania tego polecenia,

●

przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez
darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego,
a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej
formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia;
jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wyma-
gają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowią-
zek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświad-
czeń.

Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rze-

czy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów
(czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw mająt-
kowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania
obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru
podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą,
do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu doko-
nania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu
ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Jeżeli spadkobierca i zapisobierca lub obdarowany został

obciążony obowiązkiem wykonania polecenia lub zapisu,
wartość obciążenia z tego tytułu stanowi ciężar spadku (za-
pisu) lub darowizny, jeżeli polecenie zostało wykonane.

Przy nabyciu w drodze zasiedzenia wyłącza się z podsta-

wy opodatkowania wartość nakładów dokonanych na rzecz
przez nabywcę podczas biegu zasiedzenia.

Jeżeli budynek stanowiący część składową gruntu będą-

cego przedmiotem nabycia został wzniesiony przez osobę
nabywającą nieruchomość przez zasiedzenie, z podstawy
opodatkowania wyłącza się wartość tego budynku.

Wartość rynkową rzeczy i praw majątkowych określa się

na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miej-
scowości w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatun-
ku z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia oraz w ob-
rocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju z dnia po-
wstania obowiązku podatkowego.

Jeżeli nabywca nie podał wartości nabytych rzeczy i praw

majątkowych lub wartość podana przez nabywcę według
oceny urzędu skarbowego nie odpowiada ich wartości ryn-
kowej, urząd ten wezwie nabywcę do określenia wartości
rzeczy i praw lub podwyższenia tej wartości w terminie nie
krótszym niż 14 dni. W razie nieudzielenia odpowiedzi lub
podania wartości nieodpowiadającej wartości rynkowej,
urząd skarbowy ustali wartość z uwzględnieniem opinii bie-
głych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób przekroczy o 33
proc. wartość podaną przez nabywcę, koszty opinii biegłych
ponosi nabywca.

Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jed-

nej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej
wartości przekraczającej:

●

7 z

złł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy

podatkowej (małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, sy-
nowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie),

●

6 z

złł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy

podatkowej (zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców,
zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeń-
stwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa
małżonków, małżonkowie innych zstępnych),

●

2 z

złł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy

podatkowej (inni nabywcy).

Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej

samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rze-
czy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się war-
tość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub
po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok,
w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczone-
go od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych
potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych po-
przednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca
z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na
poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani
są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa mająt-
kowe nabyte w podanym wyżej okresie.

BUDOWA OD A DO Z

BUDOWA 2004

WWW.INFOR.PL

d 1

1 m

ajja

a b

brr.. o

brró

ótt g

grru

ntta

mii jje

stt o

attk

nyy V

T..

ottyyc

zyy tto

o jje

k ttyyllk

o ttrra

cjjii w

wyyk

nyyw

nyyc

h w

w rra

a--

h p

prro

ejj d

ziia

ałła

alln

oś

śc

cii g

arrc

ejj.. W

Wó

ów

stta

a p

attk

u w

wyyn

sii 2

2 p

prro

c.. R

Ró

ów

niie

eż

ż p

oś

śrre

niic

cttw

w o

brro

ciie

e n

niie

erru

oś

śc

ciia

mii jje

stt o

ciią

ąż

żo

e 2

2--p

prro

c..

stta

ką

ą V

T.. N

atto

miia

stt w

w p

prrz

zyyp

u s

prrz

aż

żyy d

prrz

z d

ello

erra

a w

arrtto

oś

ść

ć g

grru

nttu

u jje

stt d

olliic

a d

o w

arr--

tto

oś

śc

cii d

u ii ttrra

cjja

a jje

stt o

błło

oż

żo

a 7

7--p

prro

c.. s

stta

ką

T..

JJe

orra

a ttrra

cjja

a,, w

w p

prrz

zyyp

u b

dyyn

u b

bą

ąd

dź

ziia

ałłk

kii ((g

grru

nttu

u)),, n

niie

e jje

stt o

attk

a V

T.. P

dlle

a o

alle

ejj o

attk

niiu

u p

attk

kiie

m o

d c

zyyn

oś

śc

cii c

cyyw

wiilln

o--

prra

nyyc

h w

w w

wyys

oś

śc

cii 2

2 p

prro

c.. P

atte

k tte

n jje

stt n

all p

o--

biie

erra

nyy p

prrz

z n

otta

arriiu

a s

orrz

zą

ąd

ajją

ąc

o a

ktt n

otta

arriia

alln

nyy..

U WAG A Z M I A N Y !

Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania

ponad kwotę wolną od podatku, według następujących skal:

Kwoty nadwyżki w zł

Podatek wynosi

ponad

1) od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej

10 278

20 556

308 zł 30 gr i 5% nadwyżki po-
nad 10 278 zł

20 556

822 zł 20 gr i 7% nadwyżki po-
nad 20 556 zł

2) od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej

10 278

20 556

719 zł 50 gr i 9% od nadwyżki
ponad 10 278 zł

20 556

1644 zł 50 gr i 12% od nadwyż-
ki ponad 20 556 zł

3) od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej

10 278

12%

10 278

20 556

1233 zł 40 gr i 16% od nadwyż-
ki ponad 10 278 zł

20 556

2877 zł 90 gr i 20% od nadwyż-
ki ponad 20 556 zł

Nabycie własności w drodze zasiedzenia podlega opo-

datkowaniu w wysokości 7 proc. podstawy opodatkowa-
nia.

o o

blliic

niia

a ii p

brra

niia

a o

d p

attn

niik

a p

attk

u o

wiią

ąz

a--

nyy jje

stt n

otta

arriiu

z,, p

prrz

d k

kttó

órryym

m s

orrz

zą

ąd

o a

ktt d

arro

wiiz

nyy

llu

b k

kttó

órre

u p

prrz

stta

wiio

o p

piis

o s

sttw

wiie

errd

ajją

ąc

e d

arro

wiiz

nę

w c

ellu

u d

niia

a c

zyyn

oś

śc

cii n

otta

arriia

alln

ejj..

Notariusz obowiązany jest do wpłacenia pobranego po-

datku do urzędu skarbowego właściwego ze względu na
miejsce położenia kancelarii notarialnej.

Notariusz obowiązany jest uzależnić dokonanie czynno-

ści lub wydanie dokumentu od uiszczenia należnego po-
datku. Niepobranie podatku lub pobranie tylko części po-
datku może nastąpić jedynie za uprzednią zgodą urzędu
skarbowego.

Należy pamiętać również o innych kosztach, np. w po-

stępowaniu przy zakładaniu ksiąg wieczystych kosztem
sądowym jest wpis stały od wniosku o założenie księgi
wieczystej w kwocie 40 zł, pobierany niezależnie od te-
go, czy jest to wniosek o wpis własności czy innego pra-
wa.

BUDOWA OD A DO Z

WWW.PRAWOPRZEDSIEBIORCY.INFOR.PL

BUDOWA 2004

ziia

ałłk

a b

wlla

Nie każda działka może być uznana za działkę budowlaną.

To, jaki jest jej charakter, określają miejscowe plany zago-
spodarowania przestrzennego.

Plla

n z

arro

niia

prrz

sttrrz

Bardzo istotne jest, czy dla miejsca położenia działki jest

określony aktualny plan zagospodarowania przestrzennego.
Jeżeli tak, procedura załatwiania pozwolenia na budowę bę-
dzie skrócona. Po zgromadzeniu niezbędnych dokumentów
(omówionych szczegółowo w rozdziale: „Pozwolenie na bu-
dowę”) należy złożyć stosowny wniosek w urzędzie staro-
stwa.

Jeżeli w danej gminie straciły ważność obowiązujące do-

tychczas plany zagospodarowania przestrzennego przed
wystąpieniem o wydanie decyzji zezwalającej na budowę,
należy wystąpić najpierw do gminy właściwej dla położenia
działki z wnioskiem o wydanie decyzji o warunkach zabudo-
wy działki.

Plla

nyy z

arro

niia

a p

prrz

sttrrz

o p

stta

ałłe

e p

prrz

5 rr.. u

uttrra

ciiłłyy w

aż

żn

oś

ść

ć z

z k

oń

ńc

m rro

u 2

3.. W

W g

miin

h,,

w k

kttó

órryyc

h n

niie

e u

allo

o jje

e n

wyyc

h p

plla

nó

ów

w,, p

prro

u--

rra

a u

zyys

niia

a p

olle

niia

a n

a b

wę

ę jje

stt z

niie

e d

dłłu

uż

żs

a..

aż

żd

dyy,, n

niie

e ttyyllk

o w

włła

aś

śc

ciic

ciie

ell,, m

oż

że

e s

prra

ziić

ć w

w u

urrz

zę

ęd

ziie

miin

nyy,, jja

kiie

e p

prrz

niie

e w

w m

miie

ejjs

wyym

m p

plla

niie

e z

o--

arro

niia

a p

prrz

sttrrz

o m

a d

ziia

ałłk

a.. K

aż

żd

dyy tte

eż

ż m

o--

że

e ż

żą

ąd

ać

ć w

wyyd

niia

a d

cyyz

zjjii o

o w

arru

h z

wyy w

w p

prrz

zyy--

u b

brra

u tta

kiie

o p

plla

u.. D

cyyz

zjja

a o

o w

arru

h z

wyy

niie

e rro

zii p

prra

w d

o tte

erre

u..

Jeżeli na danym terenie nie ma miejscowego planu za-

gospodarowania terenu, w przypadku podjęcia starań
o uzyskanie pozwolenia na budowę bądź zmianę sposobu
użytkowania obiektu niezbędne jest uzyskanie decyzji
o warunkach zabudowy. Procedurę reguluje rozporządze-
nie Ministra Infrastruktury z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie
ustalania wymagań dotyczących nowej zabudowy i zago-
spodarowania terenu w przypadku braku miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego (Dz.U. Nr 164,
poz. 1588) oraz ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717
z późn.zm.).

Decyzję o warunkach zagospodarowania przestrzennego

wydaje wójt, burmistrz bądź prezydent miasta. Wydanie de-
cyzji jest poprzedzone wieloma urzędowymi uzgodnieniami:
z wojewodą, zarządem powiatu czy np. dyrektorem parku
narodowego. Właściwy urząd wydający decyzję ma na to
2 miesiące. Okres ten może znacznie się wydłużyć, jeżeli
urząd będzie musiał dokonać dodatkowych uzgodnień.
W przypadku wydania decyzji niesatysfakcjonującej wnio-
skodawcy może on w terminie 14 dni odwołać się do samo-
rządowego kolegium odwoławczego, a później do woje-
wódzkiego sądu administracyjnego.

Decyzja o warunkach zabudowy może zostać wydana

przy spełnieniu następujących warunków:
– przynajmniej jedna z działek sąsiednich, leżących przy tej

samej drodze publicznej, jest zabudowana w taki sposób,
aby można było nawiązać do istniejącej zabudowy,

– z działki jest dostęp do drogi publicznej,
– teren jest uzbrojony bądź jest planowane jego uzbrojenie,

– działka nie wymaga przekwalifikowania (z gruntu rolnego

czy leśnego na budowlany),

– decyzja jest zgodna z przepisami szczególnymi (dotyczą-

cymi np. ochrony środowiska).

Orrz

niic

cttw

o::

Przystąpienie przez gminę do uchwalenia dla terenu objętego
wnioskiem inwestora miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego nie stanowi podstawy do odmowy wydania decy-
zji o pozwoleniu na budowę. Przystąpienie do sporządzenia miej-
scowego planu zagospodarowania przestrzennego mogło jedynie
stanowić, stosownie do treści art. 45 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca
1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 1999 r. Nr 15,
poz. 139), przesłankę do zawieszenia postępowania w sprawie wy-
dania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Wyyrro

k N

elln

o S

Są

ąd

u A

miin

niis

sttrra

cyyjjn

z 1

8 w

wrrz

eś

śn

niia

a 2

3 rr..,, s

syyg

n.. a

ktt IIV

V S

A 2

0//2

Z ustaleń organu wynika, że kwestionowana decyzja (o po-
zwoleniu na budowę – aut.) jest zgodna z ustaleniami zawar-
tymi w decyzji ostatecznej o warunkach zabudowy i zago-
spodarowania terenu, zaś ta przesądza o zgodności projek-
towanej inwestycji z miejscowym planem zagospodarowa-
nia przestrzennego. Dopóki funkcjonuje w obrocie prawnym
decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
nie ma podstaw do kwestionowania decyzji o pozwoleniu na
budowę na tej tylko podstawie, że projektowana inwestycja
jest niezgodna z ustaleniami miejscowego planu zagospo-
darowania przestrzennego. Nadto inwestor posiada prawo
do dysponowania nieruchomością na cele budowlane,
a przedłożony projekt jest zgodny z wymogami Prawa bu-
dowlanego. W tej sytuacji organ architektoniczno – budow-
lany nie mógł odmówić wydania decyzji o pozwoleniu na bu-
dowę.

Wyyrro

k N

elln

o S

Są

ąd

u A

miin

niis

sttrra

cyyjjn

z 2

5 lliis

stto

a 2

3 rr..,, s

syyg

n.. a

ktt IIV

V S

A 4

2//2

BUDOWA OD A DO Z

BUDOWA 2004

WWW.INFOR.PL

olle

niie

e n

a b

wę

Pozwolenie na budowę zgodnie z treścią art. 32 ustawy

z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (j.t. Dz.U. z 2003 r.
Nr 207, poz. 2016 z późn.zm.) może być wydane wyłącznie
temu, kto:

●

złożył wniosek w tej sprawie w okresie ważności decyzji
o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli
jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym;

●

złożył oświadczenie, pod rygorem odpowiedzialności kar-
nej, o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomo-
ścią na cele budowlane.

Możliwość złożenia oświadczenia jest istotnym novum w od-

niesieniu do stanu prawnego, jaki obowiązywał rok temu. Zda-
rzało się, że poprzednio urzędnicy żądali wypisu z księgi wie-
czystej potwierdzającego prawa do działki, co często uniemoż-
liwiało szybkie rozpoczęcie inwestycji (wpis do hipoteki w du-
żych miastach następował niekiedy po upływie 6 i więcej mie-
sięcy od daty zakupu działki – sporządzenia aktu notarialnego).

Należy jednak pamiętać, iż osoba, która złoży nieprawdzi-

we oświadczenie, tym samym wprowadzając urzędnika
w błąd, będzie odpowiadała za przestępstwo na zasadach
określonych w kodeksie karnym.

OŚ

ŚW

WIIA

NIIE

o p

siia

nyym

m p

prra

wiie

e d

o d

dyys

niia

a n

niie

erru

oś

śc

ciią

ą n

a c

elle

e b

wlla

Ja, niżej podpisany

…………………………………………………………………….............................................................................................................…………………..

(imię i nazwisko osoby ubiegającej się o wydanie pozwolenia na budowę albo osoby uprawnionej

do reprezentowania osoby prawnej ubiegającej się o pozwolenie na budowę)

legitymujący(a) się

……………………………………………………………………………….............................................................................................................………..

(numer dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość i organ wydający)

urodzony(a) …..................………….. w ……............................................................................................................................………………

data) (miejsce)

zamieszkały (a) ……………………….......................................................................................................…………………………………………….

……………………………………………………..............................................................................................................………………………………….

(dokładny adres)

po zapoznaniu się z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126
z późn.zm.), zgodnie z art. 32 ust. 4 pkt 2 tej ustawy

WZÓR

BUDOWA OD A DO Z

WWW.PRAWOPRZEDSIEBIORCY.INFOR.PL

BUDOWA 2004

oświadczam, że posiadam prawo do dysponowania nieruchomością oznaczoną w ewidencji gruntów i budynków jako
działka nr ……………………………. w obrębie ewidencyjnym ……………………………. w jednostce ewidencyjnej …………………………..
na cele budowlane, wynikające z tytułu:
1) własności,
2) współwłasności …………………………………………...................................................................................................………………………..

(wskazanie współwłaścicieli – imię, nazwisko lub nazwa oraz adres)

oraz zgodę wszystkich współwłaścicieli na wykonywanie robót budowlanych i obiektów budowlanych objętych pozwo-
leniem na budowę z dnia ………….....................................................................................................................................………………..
3) użytkowania wieczystego ………………......................................................................................................………………………………….
4) trwałego zarządu …………………………………………….........................................................................................................………………
5) ograniczonego prawa rzeczowego ………………............................................................................................…………………………….
6) stosunku zobowiązaniowego, przewidującego uprawnienie do wykonywania robót i obiektów budowlanych

………………….......................................................................................................................................…………………………………………..

wynikające z następujących dokumentów potwierdzających powyższe prawo do dysponowania nieruchomością na ce-
le

budowlane

………….....................................................................................................................................................………………………..

Świadomy odpowiedzialności karnej wynikającej z treści art. 233 kodeksu karnego za składanie nieprawdziwych
oświadczeń niniejszym potwierdzam prawdziwość danych zamieszczonych powyżej.

…………............……………

……….......………………

(miejscowość, data)

(podpis)

......................................................................

(nr rejestru organu właściwego (miejscowość i data)

dowydania pozwolenia)

NIIO

K O

O P

NIIE

E N

A B

WĘ

Ę//R

BIIÓ

ÓR

KĘ

........................................................................

(nazwa organu właściwego

do wydania pozwolenia)

Inwestor:

........................................................................

(imię i nazwisko lub nazwa oraz adres)

na podstawie art. 32 i 33 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126 z późn.zm.)
wnoszę o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę/rozbiórkę

..........................................................
..........................................................

(nazwa i rodzaj oraz adres całego

zamierzenia budowlanego,

rodzaj/-e obiektu/-ów bądź robót

budowlanych, oznaczenie działki ewidencyjnej

wg ewidencji gruntów i budynków poprzez

określenie obrębu ewidencyjnego

oraz numeru działki ewidencyjnej)

Do wniosku o pozwolenie na budowę dołączam

1) cztery egzemplarze projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami wy-

maganymi przepisami szczególnymi oraz zaświadczeniem, o którym mowa w art. 12 ust. 7 ustawy – Prawo budowla-
ne,

WZÓR WNIOSKU O POZWOLENIE NA BUDOWĘ

Do wniosku o pozwolenie na budowę inwestor musi dołą-

czyć:

●

cztery egzemplarze projektu budowlanego wraz z opinia-
mi, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami
wymaganymi przepisami szczególnymi oraz zaświadcze-
niem potwierdzającym uprawnienia do projektowania (ak-
tualnym na dzień opracowania projektu);

●

oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nie-
ruchomością na cele budowlane;

●

decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania tere-
nu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o pla-
nowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (nie ma aktu-

alnego planu zagospodarowania przestrzennego dla da-
nego terenu).

Nie może liczyć na wydanie pozwolenia na budowę oso-

ba, która jeszcze przed wydaniem decyzji, względnie przed
jej uprawomocnieniem rozpoczęła roboty budowlane
(art. 32 ust. 4a prawa budowlanego).

olle

niie

e n

a b

wę

ę w

wyyd

ajje

e s

stta

arro

stta

a.. O

d 1

1 s

sttyyc

niia

4 rr.. n

niie

e m

oż

że

e u

prra

niie

eń

ń z

z tte

o ttyyttu

ułłu

u,, tta

k jja

k tto

o b

byyłło

o w

w lla

a--

tta

h p

prrz

niic

h,, p

prrz

ać

ć o

orrg

m g

miin

nyy..

Decyzja – pozwolenie na budowę wymaga jeszcze upra-

womocnienia. Sąsiedzi oraz inne osoby mające interes
prawny mogą bowiem złożyć odwołanie od tej decyzji do
wojewody.

W terminie 7 dni przed rozpoczęciem budowy należy po-

wiadomić organ wydający pozwolenie – starostę, o przystą-
pieniu do budowy.

BUDOWA OD A DO Z

BUDOWA 2004

WWW.INFOR.PL

2) oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane,
3) decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami ustawy

o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,

4) specjalistyczną opinię, o której mowa w art. 33 ust. 3 ustawy – Prawo budowlane,
5) postanowienie o uzgodnieniu, z właściwym organem administracji architektoniczno-budowlanej, projektowanych

rozwiązań w zakresie, o którym mowa w art. 33 ust. 2 pkt 4 ustawy – Prawo budowlane,

6) upoważnienie udzielone osobie działającej w moim imieniu.

....................................................

(podpis inwestora lub osoby

przez niego upoważnionej)

Do wniosku o pozwolenie na rozbiórkę dołączam

1) zgodę właściciela obiektu,
2) szkic usytuowania obiektu budowlanego,
3) opis zakresu i sposobu prowadzenia robót rozbiórkowych,
4) opis sposobu zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i mienia,
5) pozwolenia, uzgodnienia lub opinie innych organów, a także inne dokumenty, wymagane przepisami szczególnymi,
6) w zależności od potrzeb, projekt rozbiórki obiektu,
7) upoważnienie udzielone osobie działającej w moim imieniu.

....................................................

(podpis inwestora lub osoby

przez niego upoważnionej)

___________________

Niepotrzebne skreślić.

niie

oś

ść

ć p

siia

niia

a a

kttu

alln

o z

aś

św

wiia

niia

ottw

wiie

errd

ajją

ąc

o u

prra

niie

niia

a d

o p

prro

ojje

ktto

niia

a jje

stt

cjją

ą z

miia

nyy ttrre

eś

śc

cii a

arrtt.. 1

2 u

stt.. 7

7 p

prra

a b

u--

wlla

o d

o u

stta

wą

ą z

z 1

6 k

wiie

ettn

niia

a 2

4 rr..

((D

z..U

U.. N

Nrr 9

3,, p

z.. 8

8)),, a

a o

wiią

ąz

ujją

ąc

cą

ą o

d 3

1 m

ajja

a b

brr..,,

niie

e z

z k

kttó

órrą

ą:: „„P

stta

wę

ę d

o w

wyyk

nyyw

niia

a s

o--

ziie

elln

nyyc

h ffu

cjjii tte

niic

nyyc

h w

w b

niic

cttw

wiie

e s

stta

o--

wii w

piis

s,, w

w d

drro

e d

cyyz

zjjii,, d

o c

nttrra

alln

o rre

ejje

sttrru

((p

prro

o p

prrz

z G

Głłó

ów

o IIn

ktto

orra

a N

orru

wlla

o)) o

orra

z w

piis

s n

a lliis

sttę

ę c

złło

kó

ów

w w

włła

aś

śc

ciiw

ejj

iiz

byy s

orrz

zą

ąd

u z

o,, p

ottw

wiie

errd

nyy z

aś

św

wiia

d--

niie

m w

wyyd

nyym

m p

prrz

z ttę

ę iiz

bę

ę,, z

z o

krre

eś

śllo

nyym

m w

w n

niim

tte

errm

miin

m w

aż

żn

oś

śc

cii””..

U WAG A Z M I A N Y !

niie

e z

z n

wyym

m b

brrz

miie

niie

m a

arrtt.. 3

8 u

stt.. 1

1 p

prra

a b

u--

wlla

o:: „„D

cyyz

zjję

ę o

o p

olle

niiu

u n

a b

wę

ę w

włła

aś

śc

ciiw

wyy

orrg

n p

prrz

syyłła

a n

niie

włło

niie

e w

wó

ójjtto

wii,, b

urrm

miis

sttrrz

wii,, p

prre

e--

zyyd

ntto

wii m

miia

stta

a a

allb

o o

orrg

wii,, k

kttó

órryy w

wyyd

ałł d

cyyz

zjję

o w

arru

h z

wyy ii z

arro

niia

a tte

erre

u””..

U WAG A Z M I A N Y !

BUDOWA OD A DO Z

WWW.PRAWOPRZEDSIEBIORCY.INFOR.PL

BUDOWA 2004

cyyz

zjja

a o

o p

olle

niiu

u n

a b

wę

ę w

wyyg

a,, jje

eż

że

ellii b

a n

niie

e z

stta

ałła

a rro

zę

ętta

a p

prrz

d u

płłyyw

m 2

2 lla

att o

d d

niia

a,, w

w k

kttó

ó--

rryym

m d

cyyz

zjja

a tta

a s

stta

ałła

a s

siię

ę o

stta

atte

a,, llu

b b

a z

stta

ałła

a p

prrz

errw

a n

a c

s d

dłłu

uż

żs

zyy n

niiż

ż 2

2 lla

atta

a ((a

arrtt.. 3

7 u

stt.. 1

1 p

prra

a b

u--

wlla

o))..

................................................

(nazwa i adres organu (miejscowość i data)

wydającego decyzję)

................................................

(nr rejestru organu

wydającego decyzję)

ZJJA

A N

R..........................................

Na podstawie art. 28, art. 33 ust. 1, art. 34 ust. 4 i art. 36 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 2000 r.
Nr 106, poz. 1126, z późn.zm.) oraz na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania
administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn.zm.), po rozpatrzeniu wniosku inwestora z dnia ......................

zatwierdzam projekt budowlany i udzielam pozwolenia na budowę/ rozbiórkę/ wykonanie robót budowlanych

..................................................................................................................................................................................................................

(imię i nazwisko lub nazwa inwestora oraz jego adres)

(nazwa i rodzaj oraz adres całego zamierzenia budowlanego, rodzaj/-e obiektu/-ów bądź robót budowlanych,

kategoria/-e obiektu/-ów, imię i nazwisko autora projektu oraz specjalność, zakres i numer jego uprawnień budowlanych

oraz informacja o wpisie na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego)

z zachowaniem następujących warunków, zgodnie z art. 36 ust. 1 oraz art. 42 ust. 2 i 3 ustawy – Prawo budowlane:
1) szczególne warunki zabezpieczenia terenu budowy i prowadzenia robót budowlanych: .................................................

2) czas użytkowania tymczasowych obiektów budowlanych: ....................................................................................................

3) terminy rozbiórki:

a) istniejących obiektów budowlanych nieprzewidzianych do dalszego użytkowania .........................................................

b) tymczasowych obiektów budowlanych ..................................................................................................................................

4) szczegółowe wymagania dotyczące nadzoru na budowie:.....................................................................................................

5) inwestor jest zobowiązany uzyskać pozwolenie na użytkowanie obiektu budowlanego

6) inwestor jest zobowiązany zawiadomić właściwy organ nadzoru budowlanego, co najmniej 21 dni przed zamierzo-

nym terminem przystąpienia do użytkowania, o zakończeniu budowy/robót budowlanych

7) kierownik budowy (robót) jest obowiązany prowadzić dziennik budowy lub rozbiórki oraz umieścić na budowie lub

na rozbieranym obiekcie, w widocznym miejscu, tablicę informacyjną oraz ogłoszenie, zawierające dane dotyczące
bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia

Obszar oddziaływania obiektu/-ów, o którym mowa w art. 28 ust. 2 ustawy – Prawo budowlane, obejmuje nieruchomo-
ści:
1) .............................................................................................................................................................................................................,
2) ..............................................................................................................................................................................................................

NIIE

Od decyzji przysługuje odwołanie do ......................... za
moim pośrednictwem w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia.

............................................................

(pieczęć imienna i podpis osoby

upoważnionej do wydania decyzji)

.............................

(pieczęć okrągła)

WZÓR DECYZJI O POZWOLENIE NA BUDOWĘ

Prro

ojje

ktt b

wlla

nyy

Potocznie przyjęło się uważać, że projekt budowlany jest tym

samym czym projekt architektoniczno-budowlany. Nie jest to do
końca prawda. Ten ostatni jest bowiem jedynie częścią składo-
wą projektu budowlanego w rozumieniu przepisów prawa.

Z uwagi na wykorzystywanie tzw. projektów powtarzal-

nych (inaczej projektów gotowych), uniwersalnych projekt
architektoniczny przygotowywany jest z myślą o indywidual-
nych inwestorach, ale do wielokrotnego powielania w róż-
nych regionach. Właściwy projekt budowlany, zgodnie
z art. 34 ust. 3 prawa budowlanego, powinien zawierać:

●

projekt zagospodarowania działki lub terenu, sporządzony
na aktualnej mapie, obejmujący: określenie granic działki
lub terenu, usytuowanie, obrys i układy istniejących i pro-
jektowanych obiektów budowlanych, sieci uzbrojenia tere-
nu, sposób odprowadzania lub oczyszczania ścieków,
układ komunikacyjny i układ zieleni, ze wskazaniem cha-
rakterystycznych elementów, wymiarów, rzędnych i wza-
jemnych odległości obiektów, w nawiązaniu do istniejącej
i projektowanej zabudowy terenów sąsiednich;

●

projekt architektoniczno-budowlany, określający funkcję,
formę i konstrukcję obiektu budowlanego, jego charakte-
rystykę energetyczną i ekologiczną oraz proponowane
niezbędne rozwiązania techniczne, a także materiałowe,
ukazujące zasady nawiązania do otoczenia;

●

stosownie do potrzeb, oświadczenia właściwych jedno-
stek organizacyjnych o zapewnieniu dostaw energii, wody,
ciepła i gazu, odbioru ścieków oraz o warunkach przyłą-
czenia obiektu do sieci wodociągowych, kanalizacyjnych,
cieplnych, gazowych, elektroenergetycznych, telekomuni-
kacyjnych oraz dróg lądowych;

●

w zależności od potrzeb, wyniki badań geologiczno-inży-
nierskich oraz geotechniczne warunki posadowienia
obiektów budowlanych.

Prro

ojje

ktt b

wlla

nyy p

dlle

a z

attw

wiie

errd

niiu

u w

w d

cyyz

zjjii o

o p

o--

olle

niiu

u n

a b

wę

ę..

IIn

stto

orr,, s

ełłn

niia

ajją

ąc

cyy w

arru

kii d

o u

zyys

niia

a p

olle

niia

a n

wę

ę,, m

oż

że

e ż

żą

ąd

ać

ć w

wyyd

niia

a o

drrę

ęb

ejj d

cyyz

zjjii o

o z

attw

wiie

err--

niiu

u p

prro

ojje

kttu

u b

wlla

o,, p

prrz

ajją

ąc

ejj w

wyyd

niie

e d

e--

cyyz

zjjii o

o p

olle

niiu

u n

a b

wę

ę.. D

cyyz

zjja

a jje

stt w

aż

żn

a p

prrz

s w

w n

niie

ejj o

nyy,, jje

k n

niie

e d

dłłu

uż

że

ejj n

niiż

ż rro

k..

Szczegółowy zakres i formę projektu budowlanego, sta-

nowiącego podstawę do wydania decyzji o pozwoleniu na
budowę, określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury
z 3 lipca 2003 r. (Dz.U. Nr 120, poz. 1133).

Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowla-

nego lub innych warunków pozwolenia na budowę jest do-
puszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwole-
nia na budowę.

BUDOWA OD A DO Z

BUDOWA 2004

WWW.INFOR.PL

Pouczenie:
1. Inwestor jest obowiązany zawiadomić o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych, na które jest wyma-

gane pozwolenie na budowę, właściwy organ nadzoru budowlanego oraz projektanta sprawującego nadzór nad
zgodnością realizacji budowy z projektem, co najmniej na 7 dni przed ich rozpoczęciem, dołączając na piśmie:

1) oświadczenie kierownika budowy (robót), stwierdzające sporządzenie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

oraz przyjęcie obowiązku kierowania budową (robotami budowlanymi), a także zaświadczenie, o którym mowa
w art. 12 ust. 7 ustawy – Prawo budowlane,

2) w przypadku ustanowienia nadzoru inwestorskiego – oświadczenie inspektora nadzoru inwestorskiego, stwierdza-

jące przyjęcie obowiązku pełnienia nadzoru inwestorskiego nad danymi robotami budowlanymi, a także zaświad-
czenie, o którym mowa w art. 12 ust. 7 ustawy – Prawo budowlane,

3) informację zawierającą dane zamieszczone w ogłoszeniu, o którym mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy – Prawo

budowlane.

2. Inwestor może przystąpić do użytkowania obiektu przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych pod warunkiem

uzyskania pozwolenia na użytkowanie, wydanego przez właściwy organ nadzoru budowlanego.

3. W przypadku gdy w niniejszej decyzji nałożono obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie, do użytkowania

obiektu można przystąpić po uzyskaniu ostatecznej decyzji o pozwoleniu na użytkowanie.

4. W przypadku gdy w niniejszej decyzji nie nałożono obowiązku uzyskania pozwolenia na użytkowanie, do użytkowa-

nia obiektu można przystąpić w terminie 21 dni od dnia doręczenia do właściwego organu nadzoru budowlanego za-
wiadomienia o zakończeniu budowy, jeżeli organ w tym terminie nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji.

5. Po zakończeniu budowy, a przed przystąpieniem do użytkowania obiektu, właściwy organ nadzoru budowlanego

przeprowadzi obowiązkową kontrolę budowy, zgodnie z art. 59a ustawy – Prawo budowlane

________

Jeśli nie zachodzą wymienione okoliczności lub potrzeba – skreślić.

Niepotrzebne skreślić.

a s

utte

k z

miia

nyy w

prro

ejj u

stta

wą

ą z

z 1

6 k

wiie

ettn

niia

4 rr.. o

o z

miia

niie

e u

stta

wyy –– P

Prra

o b

wlla

e ((D

z..U

U.. N

Nrr 9

3,,

z.. 8

8)) n

niie

e w

wyym

ajją

ą o

niie

e u

zyys

niia

a d

cyyz

zjjii o

o z

miia

a--

niie

e p

olle

niia

a n

a b

wę

ę n

niie

eiis

stto

ottn

e o

sttą

ąp

piie

niia

a o

d z

a--

ttw

wiie

errd

o p

prro

ojje

kttu

u b

wlla

o llu

b iin

nyyc

h w

arru

n--

kó

ów

w p

olle

niia

a n

a b

wę

ę,, jje

eż

że

ellii n

niie

e d

ottyyc

zą

ą::

–– z

krre

u o

bjję

ętte

o p

prro

ojje

ktte

m z

arro

niia

a d

ziia

ałłk

kii

llu

b tte

erre

u,,

–– c

arra

ktte

erryys

sttyyc

nyyc

h p

arra

ettrró

ów

w o

biie

kttu

u b

wlla

e--

o:: k

attu

urryy,, p

wiie

errz

nii z

wyy,, w

wyys

oś

śc

cii,, d

dłłu

u--

oś

śc

cii,, s

erro

oś

śc

cii,, lliic

byy k

dyyg

cjjii ii e

elle

cjjii,,

U WAG A Z M I A N Y !

IIn

ntte

errp

prre

etta

cjje

e G

Głłó

ów

o IIn

ktto

orra

a N

orru

wlla

o::

W s

prra

wiie

e k

arr z

a n

niie

wyyd

niie

e w

w tte

errm

miin

niie

e d

cyyz

zjjii o

o p

o--

lle

niiu

u n

a b

wę

Arrttyyk

ułł 3

5 u

stt.. 6

6 u

stta

wyy –– P

Prra

o b

wlla

e p

prrz

wiid

ujje

wiią

ąz

k n

ałło

oż

że

niia

a k

arryy n

a o

orrg

n a

miin

niis

sttrra

cjjii a

arrc

hiitte

ktto

o--

niic

o--b

wlla

ejj,, jje

eż

że

ellii o

orrg

n tte

n w

w tte

errm

miin

niie

e 2

2 m

miie

siię

ęc

cyy o

złło

oż

że

niia

a w

niio

u n

niie

e w

wyyd

a d

cyyz

zjjii w

w s

prra

wiie

e p

olle

niia

a n

wę

ę (obecnie termin ten został wydłużony do 65 dni –

aut.). Karę nakłada organ wyższego stopnia. Obliczenie kary
polega na pomnożeniu liczby dni przekroczenia terminu
przez kwotę 500 złotych. W każdym przypadku przekroczenia
terminu wydania decyzjI prowadzi się odrębne postępowanie.

Organ administracji architektoniczno-budowlanej ma obo-

wiązek pierwszego dnia miesiąca przesłać do organu wyż-
szego stopnia uwierzytelnione rejestry wniosków i decyzji
o pozwoleniu na budowę wydanych w miesiącu poprzednim.
W

W w

wyyn

niik

u a

alliiz

zyy rre

ejje

sttrró

ów

w ii s

sttw

wiie

errd

niia

a p

prrz

zyyp

u z

wiin

niio

o--

o p

prrz

z o

orrg

n p

prrz

krro

niia

a tte

errm

miin

u d

o w

wyyd

niia

a d

cyyz

zjjii

w s

prra

wiie

e p

olle

niia

a n

a b

wę

ę n

alle

eż

żyy p

prrz

prro

ziić

gó

ółło

e p

sttę

ęp

niie

e w

wyyjja

aś

śn

niia

ajją

ąc

e, podejmując wszel-

kie kroki niezbędne do wyjaśnienia stanu faktycznego, w tym
umożliwić zainteresowanemu organowi administracji archi-
tektoniczno-budowlanej złożenie wyjaśnień w sprawie opóź-
nienia. JJe

eż

że

ellii w

w w

wyyn

niik

u p

sttę

ęp

niia

a w

wyyjja

aś

śn

niia

ajją

ąc

o n

sttą

ąp

pii

stta

alle

niie

e p

prrz

zyyc

zyyn

n z

włło

kii,, z

a k

kttó

órre

e n

niie

e p

sii w

wiin

nyy o

orrg

n,,

stta

wiie

niia

a o

o n

ałło

oż

że

niiu

u k

arryy n

niie

e w

wyyd

ajje

e s

siię

ę.. JJe

eż

że

ellii n

atto

o--

miia

stt z

a o

pó

óź

źn

niie

e p

sii w

wiin

nę

ę o

orrg

n,, k

arra

a n

kłła

a jje

stt

w d

drro

e p

stta

wiie

niia

a,, n

a k

kttó

órre

e n

niie

e p

prrz

zyys

słłu

ujje

e z

aż

ża

alle

niie

e..

Należy uznać, że kary za zwłokę w wydaniu decyzji w sprawie

pozwolenia na budowę stanowią wydatek organu właściwego
do wydania takiej decyzji. W związku z ustanowieniem płatności
z tego tytułu dochodami Skarbu Państwa, kwoty tych środków
powinny zostać przekazane na rachunek dochodów budżeto-
wych właściwego dysponenta (w przypadku kar nakładanych
przez wojewodów będzie to rachunek dochodów wojewody).
W postanowieniu orzekającym o wymierzeniu kary wskazuje się
numer rachunku, na który należy dokonywać wpłat z tytułu kar.
Postanowienie to podlega wykonaniu z dniem doręczenia.

Do kar pieniężnych za niewydanie w terminie decyzji

w sprawie pozwolenia na budowę stosuje się przepisy o po-
stępowaniu egzekucyjnym w administracji.

W s

prra

wiie

e z

niie

eń

ń p

prra

nyyc

h z

wiią

ąz

nyyc

h z

z p

prro

urrą

wyyd

niia

a p

olle

eń

ń n

a b

wę

W przypadku gdy w

niio

k o

o w

wyyd

niie

e d

cyyz

zjjii o

o p

olle

e--

niiu

u n

a b

wę

ę jje

stt n

niie

plle

ettn

nyy, to, w zależności od cha-

rakteru braków, organ administracji architektoniczno-bu-
dowlanej stosuje art. 64 § 2 k.p.a. lub art. 35 ust. 3 prawa
budowlanego.

Jeżeli wniosek jest niekompletny pod względem formal-

no-prawnym (tzn. nie zawiera wszystkich wymaganych za-
łączników, np. projektu budowlanego, dowodu stwierdzają-
cego prawo do dysponowania nieruchomością na cele bu-
dowlane, nie jest podpisany), organ powinien wezwać do je-
go uzupełnienia w trybie art. 64 § 2 k.p.a. Przepis ten stano-
wi, że organ wzywa wnoszącego podanie, które nie czyni za-
dość wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, do usu-
nięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nie-
usunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania
bez rozpoznania.

Z kolei art. 35 ust. 3 prawa budowlanego, stosowany

w przypadku braków materialno-prawnych wniosku, tzn. na-
ruszenia wymagań określonych w art. 35 ust. 1 prawa bu-
dowlanego, dotyczących projektu zagospodarowania dział-
ki lub terenu oraz projektu budowlanego (np. projekt nie jest
oprawiony, w projekcie zagospodarowania działki lub terenu
występują niezgodności z przepisami techniczno-budowla-
nymi itp.), przewiduje nałożenie postanowieniem obowiązku
usunięcia wskazanych nieprawidłowości, z określeniem ter-
minu ich usunięcia. Po bezskutecznym upływie terminu wy-
daje się decyzję o odmowie zatwierdzenia projektu i udzie-
lenia pozwolenia na budowę.

Wyyd

niie

e p

stta

wiie

niia

a o

o u

ełłn

niie

niiu

u w

niio

u n

a p

d--

stta

wiie

e a

arrtt.. 3

5 u

stt.. 3

3 n

niie

e p

ujje

e w

sttrrz

zyym

niia

a b

biie

u tte

errm

mii--

u,, o

o k

kttó

órryym

m m

a w

w a

arrtt.. 3

5 u

stt.. 6

6 p

prra

a b

wlla

o,,

w b

brrz

miie

niiu

u p

o n

elliiz

cjjii (chodzi o nowelizację dokonaną

ustawą z 27 marca 2003 r. o zmianie ustawy – Prawo budow-
lane oraz zmianie niektórych ustaw – Dz.U. Nr 80, poz. 718 –
aut.). Organ powinien zatem wyznaczać krótkie terminy na
uzupełnienie wniosku, na podstawie art. 35 ust. 3 prawa bu-
dowlanego, tak aby nie doprowadziło to do nadmiernego
przedłużania postępowania.

Wyyd

niie

e d

cyyz

zjjii o

o p

olle

niiu

u n

a b

wę

ę w

w s

prra

wiie

e p

plla

a--

o p

prrz

siię

ęw

ziię

ęc

ciia

a m

gą

ąc

o z

zą

ąc

o o

ziia

ałłyy--

ać

ć n

a ś

śrro

wiis

o w

wyym

a p

prrz

prro

niia

a p

sttę

ęp

a--

niia

a w

w s

prra

wiie

e o

nyy o

ziia

ałłyyw

niia

a n

a ś

śrro

wiis

o (art. 46

ust. 1 i ust. 4 pkt 2, wyjątki: art. 46 ust. 7 pkt 1 ustawy z 27
kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska – Dz.U. Nr 62,
poz. 627 z późn.zm.). Postępowanie to stanowi część postę-
powania zmierzającego do wydania pozwolenia na budowę
i prowadzi je organ administracji architektoniczno-budowla-
nej właściwy do wydania pozwolenia (art. 46 ust. 3 i art. 48
ust. 1 prawa ochrony środowiska).

Sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na

środowisko wymagają:
– planowane przedsięwzięcia mogące znacząco oddziały-

wać na środowisko (art. 51 ust. 1 pkt 1 prawa ochrony śro-
dowiska),

– planowane przedsięwzięcia mogące znacząco oddziały-

wać na środowisko, dla których obowiązek zostanie usta-
lony w drodze postanowienia, przez organ właściwy do
wydania decyzji (art. 51 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 prawa ochrony
środowiska).

Obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu przed-

sięwzięcia na środowisko stwierdza się obligatoryjnie dla

BUDOWA OD A DO Z

WWW.PRAWOPRZEDSIEBIORCY.INFOR.PL

BUDOWA 2004

–– g

ettrriiii d

u ((k

ką

ątt n

hyylle

niia

a,, w

wyys

oś

ść

ć k

alle

niic

cyy,,

kłła

d p

ołła

cii d

wyyc

h)),,

–– n

niie

bę

ęd

nyyc

h e

elle

nttó

ów

w w

wyyp

aż

że

niia

a b

wlla

o--iin

n--

stta

alla

cyyjjn

o,, z

niia

ajją

ąc

cyyc

h u

uż

żyyttk

niie

e o

biie

kttu

niie

e z

z p

prrz

niie

m,,

–– z

niie

niia

a w

arru

kó

ów

w n

niie

bę

ęd

nyyc

h d

o k

orrz

zyys

stta

niia

z tte

o o

biie

kttu

u p

prrz

z o

byy n

niie

ełłn

prra

e,,

–– z

miia

nyy s

u u

uż

żyyttk

niia

a o

biie

kttu

u b

wlla

o llu

jje

o c

zę

ęś

śc

cii,,

–– u

stta

alle

eń

ń m

miie

ejjs

o p

plla

u z

arro

niia

a p

prrz

e--

sttrrz

o llu

b d

cyyz

zjjii o

o w

arru

h z

wyy ii z

o--

arro

niia

a tte

erre

u..

W p

prrz

zyyp

u n

niie

eiis

stto

ottn

o o

sttą

ąp

piie

niia

a p

prro

ojje

ktta

ntt m

sii

miie

eś

śc

ciić

ć w

w p

prro

ojje

ciie

e b

wlla

nyym

m iin

nffo

orrm

cjje

e d

ottyyc

zą

ą--

o z

krre

u o

sttą

ąp

piie

niia

a ((rryys

k ii o

piis

s))..

przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środo-
wisko, dla których obowiązek jest ustalany w drodze posta-
nowienia, jeżeli możliwość realizacji przedsięwzięcia uzależ-
niona jest od ustanowienia obszaru ograniczonego użytko-
wania (art. 51 ust. 7 prawa ochrony środowiska). Przy czym,
jeśli w poprzedzającym postępowanie w sprawie pozwole-
nia na budowę postępowaniu w przedmiocie wydania decy-
zji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
stwierdzono obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływa-
niu przedsięwzięcia na środowisko, raport powinien być
sporządzony także w postępowaniu o wydanie pozwolenia
na budowę, dotyczącym tego samego przedsięwzięcia. Gdy
wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę było poprzedzone
wydaniem decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowa-
nia terenu, właściwy organ administracji architektoniczno-
-budowlanej nie wydaje postanowienia o sporządzeniu ra-
portu (art. 51 ust. 6 prawa ochrony środowiska).

Jeśli natomiast postępowanie w sprawie pozwolenia na

budowę nie było poprzedzone postępowaniem w sprawie
wydania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowa-
nia terenu, to rro

sttrrz

zyyg

niię

ęc

ciie

e o

o o

wiią

ąz

u s

orrz

zą

ąd

niia

a rra

a--

orrttu

u ii jje

o z

krre

siie

e, w drodze postanowienia, należy do or-

ganu administracji architektoniczno-budowlanej. Postano-
wienie ustalające zakres raportu wydaje się po zasięgnięciu
o

piin

niiii w

ojje

dyy (art. 49 ust. 5 prawa ochrony środowiska).

Wydanie decyzji w sprawie wymaga u

niie

niia

a z orga-

nem ochrony środowiska oraz organem określonym w art.
57 prawa ochrony środowiska, tzn. powiatowym inspekto-
rem sanitarnym (art. 48 ust. 2 pkt 1 i 2 prawa ochrony środo-
wiska). Przy czym, w sprawach o wydanie decyzji o pozwo-
leniu na budowę, do przeprowadzenia uzgodnienia z orga-
nem ochrony środowiska oraz organem, o którym mowa
w art. 57, jest obowiązany w

niio

a, który przedkłada

projekt budowlany oraz raport o oddziaływaniu przedsię-
wzięcia na środowisko albo informacje zawierające dane
określone w art. 49 ust. 3, jeżeli sporządzenie raportu nie
jest wymagane. Uzgodnienie następuje w drodze decyzji
(art. 48 ust. 2 i 4 prawa ochrony środowiska).

W postępowaniu, w ramach którego sporządzany jest ra-

port o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, organ
administracji architektoniczno-budowlanej zapewnia możli-
wość u

ziia

ałłu

u s

ołłe

eń

ńs

sttw

a (art. 53 prawa ochrony środo-

wiska). W prowadzonym z udziałem społeczeństwa postę-
powaniu w sprawie wydania decyzji o pozwoleniu na budo-
wę planowanego przedsięwzięcia mogącego znacząco od-
działywać na środowisko każdy ma prawo składania uwag
i wniosków (art. 31 prawa ochrony środowiska).

Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę właści-

wy organ administracji architektoniczno-budowlanej wszczy-
nając postępowanie (art. 32 prawa ochrony środowiska):
– podaje do publicznej wiadomości informację:

a) o zamieszczeniu w publicznie dostępnym wykazie da-

nych o wniosku o wydanie decyzji oraz

b) o możliwości składania uwag i wniosków w terminie

1 d

nii od daty podania do publicznej wiadomości,

wskazując jednocześnie miejsce ich składania,

– może przeprowadzić rozprawę administracyjną, otwartą

dla społeczeństwa,

– rozpatruje zgłoszone uwagi i wnioski.

Organizacje ekologiczne, które powołując się na miejsce

swego działania, zgłoszą chęć uczestniczenia w określonym
postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa,
uczestniczą w nim na prawach strony; przepisu art. 31

§ 4 kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje
się. Na postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału
w postępowaniu organizacji ekologicznej służy zażalenie
(art. 33 prawa ochrony środowiska).

alle

eż

żyy u

ać

ć,, ż

że

e o

krre

u z

wiią

ąz

o z

z p

prro

nyym

m p

o--

sttę

ęp

niie

m w

w s

prra

wiie

e o

nyy o

ziia

ałłyyw

niia

a n

a ś

śrro

wii--

o p

plla

o p

prrz

siię

ęw

ziię

ęc

ciia

a m

gą

ąc

o z

zą

ąc

o o

d--

ziia

ałłyyw

ać

ć n

a ś

śrro

wiis

o,, jja

o s

stta

wiią

ąc

o tte

errm

miin

n p

prrz

wii--

ziia

nyy w

w p

prrz

piis

h p

prra

a d

dlla

a d

niia

a o

krre

eś

śllo

nyyc

h c

zyyn

n--

oś

śc

cii ((z

b.. a

arrtt.. 3

5 §

§ 5

5 k

k..p

p..a

a..)),, n

niie

e w

wlliic

a s

siię

ę d

o tte

errm

miin

u z

ałła

a--

ttw

wiie

niia

a s

prra

wyy,, o

o k

kttó

órryym

m m

a w

w a

arrtt.. 3

5 u

stt.. 6

6 p

prra

a b

u--

wlla

o..

W s

prra

wiie

e o

krre

eś

ślle

niia

a o

arru

u o

ziia

ałłyyw

niia

a o

biie

kttu

Zgodnie z art. 3 pkt 20 prawa budowlanego, w brzmieniu

nadanym przez art. 1 pkt 2 lit. f) ustawy o zmianie ustawy –
Prawo budowlane oraz o zmianie niektórych ustaw, o

arr

ziia

ałłyyw

niia

a o

biie

kttu

u jest to teren wyznaczony w otoczeniu

obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych,
wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia
w zagospodarowaniu tego terenu.

stta

alle

niie

e o

arru

u o

ziia

ałłyyw

niia

a k

krre

ettn

o o

biie

kttu

u m

cyyd

ujją

ąc

e z

niie

e d

dlla

a u

stta

alle

niia

a s

sttrro

n p

sttę

ęp

niia

a a

d--

miin

niis

sttrra

cyyjjn

o ((z

b.. a

arrtt.. 2

8 u

stt.. 2

2 p

prra

a b

wlla

w n

wyym

m b

brrz

miie

niiu

u)) o

orra

z z

niie

niia

a p

niia

a,, w

wyy--

sttę

ęp

ujją

ąc

cyyc

h w

w z

siię

ęg

u o

ziia

ałłyyw

niia

a o

biie

kttu

u,, u

niio

o--

nyyc

h iin

ntte

erre

só

ów

w o

só

ób

b ttrrz

ciic

h (zob. art. 5 ust. 1 pkt 9 prawa

budowlanego, w nowym brzmieniu).

Orrz

niic

cttw

Nie jest możliwe zastosowanie art. 36a ust. 2 ustawy

z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Tekst jednolity:
Dz.U. 2000 r. Nr 106, poz. 1126) w sytuacji, w której budowa
została już zakończona. Dokonanie takiej interpretacji tego
przepisu uzasadnia analiza innych przepisów prawa budow-
lanego, a w szczególności art. 37 ust. 2, z którego wynika,
że uchylenie decyzji o pozwoleniu na budowę oznacza, że
roboty budowlane nie mogą być prowadzone. Intencją wpro-
wadzenia przepisu art. 36a ust. 2 omawianej ustawy było za-
tem zapobieżenie kontynuacji robót budowlanych w oparciu
o pozwolenie na budowę, którego warunki inwestor naru-
szył. W przypadku zakończenia budowy, uchylenie decyzji
o pozwoleniu na budowę byłoby działaniem czysto formal-
nym, niemającym żadnego znaczenia prawnego.

Wyyrro

k N

elln

o S

Są

ąd

u A

miin

niis

sttrra

cyyjjn

o –– O

Oś

śrro

miie

ejjs

wyy w

w B

Byyd

zyy z

z 1

3 m

ajja

a 2

3 rr..,,

syyg

n.. a

ktt S

A//B

d 9

6//2

Pozwolenie na budowę wydane podmiotowi, który posłu-

żył się decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania
terenu, której adresatem jest inny podmiot, powinno być
traktowane jako wydane na rzecz podmiotu nie posiadają-
cego w ogóle decyzji o warunkach zabudowy i zagospoda-
rowania terenu, co stanowi przesłankę stwierdzenia nieważ-
ności decyzji określoną w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. wobec ra-
żącego naruszenia art. 32 ust. 4 pkt 1 ustawy – Prawo bu-
dowlane.

Wyyrro

k N

elln

o S

Są

ąd

u A

miin

niis

sttrra

cyyjjn

o –– O

Oś

śrro

miie

ejjs

wyy w

w K

Krra

wiie

e z

z 7

7 k

wiie

ettn

niia

a 2

3 rr..,,

syyg

n.. a

ktt IIII S

A//K

Krr 2

3//2

Kwestia własności nieruchomości ma istotne znaczenie

przy decyzji o pozwoleniu na budowę, nie ma natomiast
prawnego znaczenia przy dopuszczeniu obiektu do użytko-

BUDOWA OD A DO Z

BUDOWA 2004

WWW.INFOR.PL

wania, a więc wtedy, gdy obiekt już jest wzniesiony i do roz-
strzygnięcia pozostaje jedynie kwestia możliwości jego
użytkowania. Wykorzystanie dla celów budowlanych cudzej
nieruchomości może rodzić tylko roszczenia właściciela do
inwestora o charakterze cywilnoprawnym, które mogą być
dochodzone w postępowaniu przed sądami powszechnymi,
nie może natomiast negatywnie przesądzać o dopuszczeniu
budynku do użytkowania.

Wyyrro

k N

elln

o S

Są

ąd

u A

miin

niis

sttrra

cyyjjn

z 2

0 s

sttyyc

niia

a 1

9 rr..,, s

syyg

n.. a

ktt IIV

V S

A 9

0//9

arru

kii tte

niic

e p

prrz

zyyłłą

ąc

zyy

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 12

kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, działka bu-
dowlana przewidziana pod zabudowę budynkami przezna-
czonymi na pobyt ludzi powinna mieć zapewnioną możli-
wość przyłączenia uzbrojenia działki lub bezpośrednio bu-
dynku do sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, elektroenerge-
tycznej i ciepłowniczej.

Za równorzędne z przyłączeniem do sieci elektroenerge-

tycznej i ciepłowniczej uznaje się zapewnienie możliwości ko-
rzystania z indywidualnych źródeł energii elektrycznej i ciepła.
Chodzi w tym przypadku o korzystanie z własnych źródeł
ogrzewania, tzn. kotłowni, pieca gazowego, olejowego itp.

W razie braku warunków przyłączenia sieci wodociągowej

i kanalizacyjnej działka może być wykorzystana pod zabudo-
wę budynkami przeznaczonymi na pobyt ludzi, pod warun-
kiem zapewnienia możliwości korzystania z indywidualnego
ujęcia wody, a także zastosowania zbiornika bezodpływowe-
go lub przydomowej oczyszczalni ścieków, jeżeli ich ilość
nie przekracza 5 m

na dobę. Jeżeli ilość ścieków jest więk-

sza od 5 m

, to ich gromadzenie lub oczyszczanie wymaga

pozytywnej opinii właściwego terenowo inspektora ochrony
środowiska. Ograniczenie to w sposób szczególny dotyczy
osób zamierzających prowadzić działalność gospodarczą,
w wyniku której dochodzi do dużego zużycia wody.

Na działkach budowlanych przeznaczonych dla szpitali

i sanatoriów, niezależnie od zasilania z sieci, należy zapew-
nić dodatkowo własne ujęcie wody oraz własne źródło ener-
gii elektrycznej i cieplnej. Wymóg ten został wprowadzony
po to, aby zapewnić w przypadku tych obiektów niezależne
źródła zasilania na wypadek awarii sieci zasilającej w ener-
gię te obiekty.

Wyjątkowo dopuszcza się wykorzystanie pod zabudowę

zagrodową lub rekreacji indywidualnej działki budowlanej,
która nie może być zaopatrzona w wodę przeznaczoną do
spożycia przez ludzi z sieci lub własnego ujęcia, pod warun-
kiem zapewnienia możliwości czerpania lub dostawy wody
z ujęć położonych poza granicami działki.

Działka budowlana, na której sytuowane są budynki, po-

winna być wyposażona w kanalizację umożliwiającą odpro-
wadzenie wód opadowych do sieci kanalizacji deszczowej
lub ogólnospławnej.

W razie braku możliwości przyłączenia do sieci kanalizacji

deszczowej lub ogólnospławnej, dopuszcza się odprowa-
dzanie wód opadowych na własny teren nieutwardzony do
dołów chłonnych lub do zbiorników retencyjnych.

Dokonywanie zmiany naturalnego spływu wód opado-

wych w celu kierowania ich na teren sąsiedniej nieruchomo-
ści jest zabronione.

W przypadku działek nieuzbrojonych, nieposiadających

sieci wodociągowej, należy pamiętać, iż studnia dostarcza-
jąca wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi, niewyma-
gająca, zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony ujęć
i źródeł wodnych, ustanowienia strefy ochronnej, musi mieć
usytuowanie w określonej odległości. Powinna ona wynosić
– licząc od osi studni – co najmniej:
1) do granicy działki – 5 m,
2) do osi rowu przydrożnego – 7,5 m,
3) do budynków inwentarskich i związanych z nimi szczel-

nych silosów, zbiorników do gromadzenia nieczystości,
kompostu oraz podobnych szczelnych urządzeń – 15 m,

4) do najbliższego przewodu rozsączającego kanalizacji in-

dywidualnej, jeżeli odprowadzane są do niej ścieki
oczyszczone biologicznie w stopniu określonym w przepi-
sach dotyczących ochrony wód – 30 m,

5) do nieutwardzonych wybiegów dla zwierząt hodowlanych,

najbliższego przewodu rozsączającego kanalizacji lokal-
nej bez urządzeń biologicznego oczyszczania ścieków
oraz do granicy pola filtracyjnego – 70 m.

Dopuszcza się sytuowanie studni w odległości mniejszej

niż 5 m od granicy działki, a także studni wspólnej na grani-
cy dwóch działek, pod warunkiem zachowania na obydwu
działkach odległości, o których mowa w pkt 2–5.

Zbiorniki na nieczystości ciekłe mogą być stosowane tyl-

ko na działkach budowlanych niemających możliwości przy-
łączenia do sieci kanalizacyjnej, przy czym nie dopuszcza
się ich stosowania na obszarach podlegających szczególnej
ochronie środowiska i narażonych na powodzie oraz zalewa-
nie wodami opadowymi.

Odległość pokryw i wylotów wentylacji ze zbiorników bez-

odpływowych na nieczystości ciekłe, dołów ustępów nieska-
nalizowanych o liczbie miejsc nie większej niż 4 i podobnych
urządzeń sanitarno-gospodarczych o pojemności do 10 m

powinna wynosić co najmniej:
1) od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przezna-

czonych na pobyt ludzi oraz do magazynów produktów
spożywczych – 15 m,

2) od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pie-

szego – 7,5 m.

Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyła-

niem i dystrybucją energii elektrycznej jest zobowiązane
zapewnić realizację i finansowanie budowy i rozbudowy
sieci. Za każde przyłączenie do sieci przedsiębiorstwo
energetyczne pobiera tzw. opłatę zryczałtowaną. Składa-
jąc wniosek do zakładu energetycznego musimy określić
swoje zapotrzebowanie na energię. Należy również zade-
klarować, czy energia ta będzie wykorzystywana na po-
trzeby budowy domu. Jest to o tyle istotne, że od tego, na
jaki cel jest wykorzystywana energia, zależy, według jakiej
taryfy za dostarczoną energię elektryczną będzie płacił
odbiorca.

Jeżeli decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowa-

nia terenu będzie zawierała zapisy o konieczności wybudo-
wania na działce osadnika (szamba) i własnego ujęcia wo-
dy, to odpadnie konieczność uzyskania stosownych zezwo-
leń od przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjnego. Sytuacja
ta dotyczy działek nieuzbrojonych, tzn. takich, gdzie nie ma
kanalizacji i wodociągu – a więc inwestor jest zobligowany
do wybudowania osadnika na nieczystości (szamba) i wła-
snego ujęcia wody (studni). Jeżeli istnieje możliwość podłą-
czenia do kanalizacji, należy uzyskać zgodę i określenie wa-
runków, na jakich można dokonać podłączenia do sieci

BUDOWA OD A DO Z

WWW.PRAWOPRZEDSIEBIORCY.INFOR.PL

BUDOWA 2004

wodnokanalizacyjnej. Przedsiębiorstwa wodnokanalizacyj-
ne rozpatrując wniosek najczęściej żądają dołączenia mapy
geodezyjnej z usytuowaniem budynku i ewentualnie innych
przyłączy (gazu, linii elektrycznej, jeżeli jest prowadzona
pod ziemią), ponadto może zażądać dołączenia decyzji
o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Wniosek o dokonanie przyłącza gazu składa się w rejono-

wym zakładzie gazownictwa. We wniosku trzeba określić na-
sze zapotrzebowanie na gaz (ogrzewanie pomieszczeń, wo-
dy, ogrzewanie warsztatu czy szklarni).

Warunki przyłączenia powinny zostać określone i wydane

inwestorowi najpóźniej w terminie 30 dni od złożenia wnio-
sku.

Podobnie jak w przypadku decyzji o warunkach zabudo-

wy i zagospodarowania terenu niewystąpienie w czasie

określonym w warunkach przyłączenia o pozwolenie na bu-
dowę powoduje, iż całą drogę trzeba będzie pokonywać
jeszcze raz.

Dopiero po uzyskaniu warunków przyłączenia można

wystąpić o wykonanie projektów przyłączy. Nie ma powta-
rzalnych projektów przyłączy. Zbliżone mogą być jedynie
warunki przyłączenia. Natomiast projekty przyłączy spo-
rządza się dla każdej posesji indywidualnie z uwzględnie-
niem konkretnego położenia samego budynku, jak też roz-
mieszczenia na terenie planowanej budowy i w sąsiedztwie
innych urządzeń.

Po dokonaniu przyłączy należy zgłosić zakończenie prac

i dokonać sprawdzenia technicznego. Tylko po uzyskaniu
pozytywnej opinii można zawrzeć stosowne umowy na do-
stawę wody, gazu i energii elektrycznej.

BUDOWA OD A DO Z

BUDOWA 2004

WWW.INFOR.PL

Prro

s iin

sttyyc

cyyjjn

nyy

Wyboru ekipy, która będzie wykonywała budowę, inwestor

może dokonać w każdym czasie. Natomiast przed rozpo-
częciem prac inwestor musi dokonać wyboru k

kiie

erro

niik

a b

u--

wyy. Jest to niezbędne z uwagi na ustawowy wymóg za-

warty w art. 41 ust. 4 prawa budowlanego. Zgodnie z nim in-
westor jest obowiązany zawiadomić o zamierzonym terminie
rozpoczęcia robót budowlanych, na które jest wymagane
pozwolenie na budowę – starostę (powiatowego inspektora
nadzoru budowlanego), oraz projektanta sprawującego nad-
zór nad zgodnością realizacji budowy z projektem – co naj-
mniej na 7 dni przed ich rozpoczęciem, dołączając na pi-
śmie:

●

oświadczenie kierownika budowy (robót), stwierdzające
sporządzenie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
oraz przyjęcie obowiązku kierowania budową (robotami
budowlanymi), a także zaświadczenie o posiadaniu sto-
sownych uprawnień;

●

w przypadku ustanowienia nadzoru inwestorskiego –
oświadczenie inspektora nadzoru inwestorskiego,
stwierdzające przyjęcie obowiązku pełnienia nadzoru
inwestorskiego nad danymi robotami budowlanymi,
a także zaświadczenie o posiadaniu stosownych upraw-
nień;

●

informację zawierającą dane dotyczące bezpieczeństwa
pracy i ochrony zdrowia.

Nrr 9

3,, p

z.. 8

8)) d

o k

kiie

erro

niia

a rro

otta

mii b

wlla

nyym

mii

w p

wiie

errz

nyym

m z

krre

siie

e u

prra

niio

e z

stta

ałłyy tta

kż

że

byy p

siia

ajją

ąc

e,, z

niie

e z

z p

prrz

piis

mii o

o rrz

miio

oś

ślle

e ––

dyyp

pllo

m m

miis

sttrrz

a w

w o

wiie

niim

m z

ziie

e b

wlla

a--

nyym

m..

ottyyc

s p

stta

wą

ą d

o w

wyyk

nyyw

niia

a s

ziie

elln

nyyc

ffu

cjjii tte

niic

nyyc

h w

w b

niic

cttw

wiie

e,, z

niie

e z

z a

arrtt.. 1

stt.. 7

7 p

prra

a b

wlla

o.. s

stta

wiiłł w

piis

s n

a lliis

sttę

ę c

złło

n--

kó

ów

w iiz

byy s

orrz

zą

ąd

u z

o p

arrttyy s

stto

nyym

aś

św

wiia

niie

m w

wyyd

nyym

m p

prrz

z tte

n s

orrz

zą

ąd

d..

niie

e p

o z

miia

niie

e a

arrtt.. 1

2 u

stt.. 7

7 p

prra

a b

wlla

o::

„„P

stta

wę

ę d

o w

wyyk

nyyw

niia

a s

ziie

elln

nyyc

h ffu

cjjii

tte

niic

nyyc

h w

w b

niic

cttw

wiie

e s

stta

wii w

piis

s,, w

w d

drro

cyyz

zjjii d

o c

nttrra

alln

o rre

ejje

sttrru

u,, o

orra

z z

niie

e z

z o

drrę

ęb

b--

nyym

mii p

prrz

piis

mii –– w

piis

s n

a lliis

sttę

ę c

złło

kó

ów

w w

włła

aś

śc

ciiw

ejj iiz

byy

orrz

zą

ąd

u z

o p

ottw

wiie

errd

nyy z

aś

św

wiia

e--

niie

m w

wyyd

nyym

m p

prrz

z ttę

ę iiz

bę

ę,, z

z o

krre

eś

śllo

nyym

m w

w n

niim

m tte

errm

mii--

m w

aż

żn

oś

śc

cii..

dtto

o s

ziie

elln

e ffu

cjje

e tte

niic

e w

w b

w--

niic

cttw

wiie

e,, o

prró

óc

z o

só

ób

b w

wyys

gó

ólln

niio

nyyc

h w

w a

arrtt.. 1

prra

a b

wlla

o,, m

gą

ą o

niie

e s

prra

ać

ć o

o--

byy b

bę

ęd

dą

ąc

e o

byyw

atte

ella

mii p

ań

ńs

sttw

w E

urro

ejjs

kiie

o o

a--

rru

u G

arrc

o o

orra

z K

nffe

erra

cjjii S

ajjc

arrs

kiie

ejj,,

kttó

órre

e::

–– p

siia

ajją

ą w

w ttyyc

h p

ań

ńs

sttw

h p

prra

o w

wyyk

nyyw

niia

a c

zyyn

n--

oś

śc

cii o

wiia

ajją

ąc

cyyc

h s

ziie

elln

nyym

m ffu

cjjo

m tte

h--

niic

nyym

m w

w b

niic

cttw

wiie

e;;

–– u

oń

ńc

zyyłłyy s

sttu

diia

a w

wyyż

żs

e z

grra

niic

e u

e w

w P

olls

a rró

ów

orrz

zę

ęd

e;;

–– o

byyłłyy d

ulle

ettn

niią

ą p

prra

kttyyk

kę

ę p

prrz

zyy s

orrz

zą

ąd

niiu

u p

prro

ojje

k--

ttó

ów

w llu

b n

a b

wiie

e..

niie

e z

miia

ną

ą z

z 1

6 k

wiie

ettn

niia

a 2

4 rr.. w

prro

ną

stta

wą

ą o

o z

miia

niie

e u

stta

wyy –– P

Prra

o b

wlla

e ((D

z..U

U..

U WAG A Z M I A N Y !

JJe

eż

że

ellii d

o w

wyyk

niia

a p

prra

c p

prrz

zyyg

otto

zyyc

h llu

b rro

bó

ótt b

wlla

nyyc

h jje

stt n

niie

bę

ęd

e w

ejjś

śc

ciie

e d

o s

są

ąs

siie

niie

o b

dyyn

u,, llo

o--

allu

u llu

b n

a tte

erre

n s

są

ąs

siie

niie

ejj n

niie

erru

oś

śc

cii,, iin

stto

orr jje

stt o

wiią

ąz

nyy p

prrz

d rro

zę

ęc

ciie

m rro

bó

ótt u

zyys

ać

ć z

dę

ę w

włła

aś

śc

ciic

ciie

e--

lla

a s

są

ąs

siie

niie

ejj n

niie

erru

oś

śc

cii,, b

dyyn

u llu

b llo

allu

u ((n

ajje

cyy)) n

a w

ejjś

śc

ciie

e o

orra

z u

niić

ć z

z n

niim

m p

prrz

wiid

dyyw

nyy s

só

ób

b,, z

krre

ii tte

errm

miin

nyy k

orrz

zyys

stta

niia

a z

z ttyyc

h o

biie

kttó

ów

w,, a

a tta

kż

że

e e

nttu

alln

ną

ą rre

attę

ę z

z tte

o ttyyttu

ułłu

u..

Wraz z zawiadomieniem o rozpoczęciu prac budowlanych

inwestor zwraca się o wydanie dziennika budowy. Dziennik bu-
dowy jest dokumentem urzędowym i przysługuje mu pełna
moc dowodowa. Stanowi urzędowy dokument przebiegu ro-
bót budowlanych oraz zdarzeń i okoliczności zachodzących
w toku wykonywania robót. Przed rozpoczęciem prac należy
dokonać w nim wpisu osób, którym zostało powierzone kie-
rownictwo, nadzór i kontrola techniczna robót budowlanych.
Podstawową funkcją dziennika budowy jest rejestracja w kolej-
ności chronologicznej poszczególnych zdarzeń zachodzą-
cych na budowie. Za właściwe przechowywanie dziennika oraz
jego prowadzenie odpowiedzialny jest kierownik budowy.

Rozpoczęcie budowy następuje z chwilą podjęcia prac

przygotowawczych na terenie budowy w postaci:

●

wytyczenia geodezyjnego obiektów w terenie;

●

wykonania niwelacji terenu;

●

zagospodarowania terenu budowy wraz z budową obiek-
tów tymczasowych;

●

wykonania przyłączy do sieci infrastruktury technicznej na
potrzeby budowy.

Prace przygotowawcze mogą być wykonywane tylko na

terenie objętym pozwoleniem na budowę lub zgłoszeniem.

Inwestor jest obowiązany zawiadomić o zamierzonym ter-

minie rozpoczęcia robót budowlanych, na które jest wyma-
gane pozwolenie na budowę, właściwy organ oraz projek-
tanta sprawującego nadzór nad zgodnością realizacji budo-
wy z projektem, co najmniej na 7 dni przed ich rozpoczę-
ciem, dołączając na piśmie:
1) oświadczenie kierownika budowy (robót) stwierdzające

sporządzenie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
oraz przyjęcie obowiązku kierowania budową (robotami
budowlanymi), a także zaświadczenie wydane przez wła-
ściwą izbę samorządu zawodowego potwierdzające wpis
na listę członków tej izby, z określonym w nim terminem
ważności,

2) w przypadku ustanowienia nadzoru inwestorskiego –

oświadczenie inspektora nadzoru inwestorskiego stwier-
dzające przyjęcie obowiązku pełnienia nadzoru inwestor-
skiego nad danymi robotami budowlanymi, a także za-
świadczenie, o którym mowa wyżej,

BUDOWA OD A DO Z

WWW.PRAWOPRZEDSIEBIORCY.INFOR.PL

BUDOWA 2004

................................................................, dnia............... r.

............................................................
............................................................

(Inwestor i jego adres)

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego

w ............................................................................

Dot. sprawy: .............. (sygn. akt)

wiia

miie

niie

e o

o tte

errm

miin

niie

e rro

zę

ęc

ciia

a rro

bó

ótt b

wlla

nyyc

Zgodnie z art. 41 ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016
z późn.zm.) zawiadamiam, że z dniem............... w oparciu o decyzję o pozwoleniu na budowę z dnia..............., rozpoczy-
nam roboty budowlane na nieruchomości w ..........................................., przy ul. ........................................, dz. nr..................
polegające na budowie ........................................ (inwestycja).
Obowiązki kierownika budowy – inspektora nadzoru pełnić będzie:
..................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................

(imię i nazwisko – adres)

Na podstawie § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 19 listopada 2001 r. w sprawie dziennika budowy,
montażu i rozbiórki oraz tablicy informacyjnej (Dz.U. z 2001 r. Nr 138, poz. 1555) wnoszę o wydanie dziennika budowy.

............................................

(podpis)

Załączniki:
1) oświadczenie kierownika budowy (robót) stwierdzające sporządzenie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz

przyjęcie obowiązku kierowania budową (robotami budowlanymi), a także zaświadczenie o przynależności do izby
samorządu zawodowego,

2) w przypadku ustanowienia nadzoru inwestorskiego – oświadczenie inspektora nadzoru inwestorskiego, stwierdzają-

ce przyjęcie obowiązku pełnienia nadzoru inwestorskiego nad robotami budowlanymi, a także zaświadczenie o przy-
należności do izby samorządu zawodowego,

3) informacja zawierająca dane zamieszczane w ogłoszeniu o bezpieczeństwie pracy i ochronie zdrowia na terenie bu-

dowy.

WZÓR ZAWIADOMIENIA O TERMINIE ROZPOCZĘCIA ROBÓT BUDOWLANYCH

3) informację zawierającą dane dotyczące bezpieczeństwa

pracy i ochrony zdrowia.

W razie nieuzgodnienia warunków, o których mowa wyżej,

właściwy organ – na wniosek inwestora – w terminie 14 dni
od dnia złożenia wniosku, rozstrzyga, w drodze decyzji,
o niezbędności wejścia do sąsiedniego budynku, lokalu lub
na teren sąsiedniej nieruchomości. W przypadku uznania za-
sadności wniosku inwestora, właściwy organ określa jedno-
cześnie granice niezbędnej potrzeby oraz warunki korzysta-
nia z sąsiedniego budynku, lokalu lub nieruchomości.

Inwestor, po zakończeniu robót, jest obowiązany napra-

wić szkody powstałe w wyniku korzystania z sąsiedniej nie-
ruchomości, budynku lub lokalu – na zasadach określonych
w kodeksie cywilnym.

Orrz

niic

cttw

o::

Żaden przepis ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo bu-

dowlane (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126 z późn. zm.)
nie może stanowić podstawy do nałożenia na osobę trzecią
(sąsiada) obowiązku wykonania określonych robót budowla-
nych na jego nieruchomości, jeśli konieczność wykonania
tych prac wynika wyłącznie z faktu realizowania określonej
inwestycji na sąsiedniej nieruchomości.

Wyyrro

k N

elln

o S

Są

ąd

u A

miin

niis

sttrra

cyyjjn

o –– O

Oś

śrro

miie

ejjs

wyy w

w Ł

Ło

zii z

z 3

3 w

wrrz

eś

śn

niia

a 2

3 rr..,,

syyg

n.. a

ktt IIII S

A//Ł

Łd

d 9

6//2

Kiie

erro

niik

k b

wyy

Obowiązek zatrudnienia kierownika budowy wynika

wprost z ustawy. Zgodnie bowiem z art. 42 prawa budow-
lanego każdy inwestor jest obowiązany zapewnić: objęcie
kierownictwa budowy (rozbiórki) lub określonych robót
budowlanych oraz nadzór nad robotami przez osobę po-
siadającą uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjal-
ności.

Kierownik budowy (robót) jest obowiązany:

●

prowadzić dziennik budowy lub rozbiórki,

●

umieścić na budowie lub rozbiórce, w widocznym miejscu,
tablicę informacyjną oraz ogłoszenie zawierające dane do-
tyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia; nie do-
tyczy to budowy obiektów służących obronności i bezpie-
czeństwu państwa oraz obiektów liniowych,

●

odpowiednio zabezpieczyć teren budowy (rozbiórki).

Podstawowe obowiązki kierownika budowy zostały okre-

ślone w art. 22 prawa budowlanego. Należy do nich:

●

protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabez-
pieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się na nim
obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i sta-
łymi punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi
ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kultu-
rowego;

●

prowadzenie dokumentacji budowy (w szczególności po-
przez dokonywanie wpisów w dzienniku budowy);

●

zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zor-
ganizowanie budowy i kierowanie budową obiektu budow-
lanego w sposób zgodny z projektem i pozwoleniem na
budowę, przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, oraz
przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy;

●

koordynowanie realizacji zadań zapobiegających zagroże-
niom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia:

– przy opracowywaniu technicznych lub organizacyjnych

założeń planowanych robót budowlanych lub ich po-
szczególnych etapów, które mają być prowadzone jed-
nocześnie lub kolejno,

– przy planowaniu czasu wymaganego do zakończenia ro-

bót budowlanych lub ich poszczególnych etapów;

●

koordynowanie działań zapewniających przestrzeganie
podczas wykonywania robót budowlanych zasad bezpie-
czeństwa i ochrony zdrowia;

●

wprowadzanie niezbędnych zmian w informacji dotyczącej
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz w planie bezpie-
czeństwa i ochrony zdrowia, wynikających z postępu wy-
konywanych robót budowlanych;

●

podejmowanie niezbędnych działań uniemożliwiających
wstęp na budowę osobom nieupoważnionym;

●

wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdze-
nia możliwości powstania zagrożenia oraz bezzwłoczne
zawiadomienie o tym właściwego organu;

●

zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy
dotyczącym wstrzymania robót budowlanych z powodu
wykonywania ich niezgodnie z projektem;

●

realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy;

●

zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wyko-
nanych robót ulegających zakryciu bądź zanikających
oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub
ustalonych w umowie prób i sprawdzeń instalacji, urzą-
dzeń technicznych i przewodów kominowych przed zgło-
szeniem obiektu budowlanego do odbioru;

●

przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu bu-
dowlanego;

●

zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowied-
nim wpisem do dziennika budowy oraz uczestniczenie
w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwier-
dzonych wad, a także przekazanie inwestorowi oświadcze-
nia o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projek-
tem budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę oraz
o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu
budowy i otoczenia.

Kierownik budowy ma prawo:

●

występowania do inwestora o zmiany w rozwiązaniach
projektowych, jeżeli są one uzasadnione koniecznością
zwiększenia bezpieczeństwa realizacji robót budowlanych
lub usprawnienia procesu budowy;

●

ustosunkowania się w dzienniku budowy do zaleceń w nim
zawartych.

Wyyk

Od wyboru wykonawcy zależy zarówno czas realizacji in-

westycji, jej koszt, jak i solidność wykonania.

Inwestor ma dwie możliwości. Z jednej strony może po-

wierzyć prowadzenie budowy jednemu wykonawcy i za-
wrzeć z nim umowę kompleksową. Jest to umowa rezultatu.
Inwestor dostarcza dokumentację, udostępnia teren budo-
wy, przekazuje niezbędne materiały i urządzenia, a general-
ny wykonawca, ze swej strony zobowiązuje się do zrealizo-
wania inwestycji „pod klucz”. Najczęściej wykonawca taki
dysponuje odpowiednimi kwalifikacjami uprawniającymi do
sprawowania kontroli jako kierownik budowy. Ponieważ
w tym przypadku kierownik budowy z oczywistych wzglę-
dów nie byłby przedstawicielem inwestora, ale wykonawcy,
nie zawsze jest to sytuacja korzystna dla inwestora.

BUDOWA OD A DO Z

BUDOWA 2004

WWW.INFOR.PL

Z drugiej zaś strony zawrzeć kilka umów jednostkowych

z wykonawcami. Każdy wykonawca będzie realizował okre-

ślony w umowie etap budowy i za jego realizację ponosił od-
powiedzialność.

BUDOWA OD A DO Z

WWW.PRAWOPRZEDSIEBIORCY.INFOR.PL

BUDOWA 2004

A O

O R

Y B

zawarta w dniu 15 maja 2004 r. w Nowym Sączu
pomiędzy, Krzysztofem Wyczółkowskim zamieszkałym w Legionowie przy ul. Nieporęckiej15, legitymującym się
dowodem osobistym DR 9148840, zwanym dalej zamawiającym
a
Ryszardem Nowotarskim, prowadzącym działalność gospodarczą z siedzibą w Nowym Sączu, wpisanym do ewidencji
działalności gospodarczej w Urzędzie Gminy w Nowym Sączu pod nr 09883726, legitymującym się uprawnieniami bu-
dowlanymi UB 0934/97, zwanym dalej wykonawcą.

§ 1

Zamawiający zleca, a Wykonawca przyjmuje do realizacji roboty budowlane polegające na wybudowaniu na terenie po-
sesji położonej ........................... domu jednorodzinnego wg załączonego projektu oznaczonego symbolem ....................
Szczegółowy zakres prac i termin realizacji poszczególnych etapów określa załącznik nr 1 stanowiący integralną część
niniejszej umowy.

§ 2

1. Zakończenie robót określonych niniejszą umową nastąpi najpóźniej w dniu .......................................................................
2. Wykonanie robót nastąpi z materiałów dostarczonych przez zamawiającego.
Materiały będą dostarczane sukcesywnie nie później niż na 3 dni przed rozpoczęciem kolejnego etapu określonego
szczegółowo w załączniku nr 1.

§ 3

1. Wynagrodzenie za prace określone niniejszą umową strony określiły na kwotę. .......................... zł. Zamawiający prze-
każe wykonawcy wyszczególnioną kwotę w trzech częściach, na podstawie wystawionych faktur, nie później niż w ter-
minie 7 dni od daty wystawienia:
– 25% po wykonaniu fundamentów
– 25% po zalaniu stropu nad drugą kondygnację
– 50% po dokonaniu odbioru budynku, o którym mowa w § 7
2. Do kwot podanych w ust. 1 doliczony zostanie podatek VAT.

§ 4

Przedstawicielem zamawiającego będzie kierownik budowy ......................, zaś wykonawcę reprezentował będzie osobi-
ście ..........................................................................................................................................................................................................

§ 5

Zamawiający udostępni wykonawcy, w terminie 3 dni od podpisania niniejszej umowy, teren budowy, wyda niezbędną
dokumentację projektową i techniczną, jak również udostępni przyłącze elektryczne i wodne.

§ 6

Po zrealizowaniu robót objętych niniejszą umową wykonawca przygotuje budynek do odbioru i zawiadomi pisemnie za-
mawiającego.

§ 7

Zamawiający zastrzega sobie prawo do powołania rzeczoznawcy z zakresu budownictwa, który będzie uczestniczył
w odbiorze budynku. Z czynności odbioru zostanie sporządzony protokół.

§ 8

Wykonawca jest odpowiedzialny wobec zamawiającego z tytułu rękojmi za wady fizyczne wykonanych robót istniejące
w czasie odbioru, jak również za wady powstałe po odbiorze, lecz z przyczyn tkwiących w przedmiocie odbioru z chwi-
lą jego dokonania.

§ 9

O ujawnionej wadzie zamawiający jest zobowiązany do powiadomienia w terminie 7 dni od daty jej ujawnienia. W termi-
nie wyznaczonym przez zamawiającego strony przystąpią do dokonania oględzin. Istnienie wady potwierdza się proto-
kołem zawierającym wykaz usterek i podpisanym przez obie strony umowy. Zamawiający niezwłocznie przystąpi do
usunięcia wad, nie później jednak niż w terminie 14 dni od momentu sporządzenia protokołu usterek.

§ 10

W przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy strony będą naliczały kary umowne z następujących
tytułów:
– Wykonawca jest zobowiązany z tytułu:

●

zwłoki w oddaniu objętych niniejszą umową robót – w wysokości 1/50 wynagrodzenia za każdy dzień zwłoki,

●

zwłoki w usunięciu wad – w wysokości 1/30 za każdy dzień zwłoki liczony od ostatniego dnia, w którym wykonawca
miał przystąpić do usunięcia wady,

WZÓR

IIn

ktto

orr n

orru

u b

wlla

Zgodnie z art. 19 prawa budowlanego organ wydający de-

cyzję zezwalającą na budowę może nałożyć na inwestora
obowiązek ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskie-
go, a także obowiązek zapewnienia nadzoru autorskiego,
w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skompli-
kowania obiektu lub robót budowlanych bądź przewidywa-
nym wpływem na środowisko.

W rozporządzeniu z 19 listopada 2001 r. (Dz.U. Nr 138,

poz. 1554) Minister Infrastruktury określił rodzaje obiektów
budowlanych, przy których realizacji jest wymagane ustano-
wienie inspektora nadzoru inwestorskiego, oraz listę obiek-
tów budowlanych i kryteria techniczne, jakimi powinien kie-
rować się organ podczas nakładania na inwestora obowiąz-
ku jego ustanowienia. Zgodnie z tym rozporządzeniem usta-
nowienie inspektora nadzoru inwestorskiego jest wymagane
m.in. przy budowie obiektów budowlanych:

●

użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego o ku-
baturze 2500 m

i większej,

●

wpisanych do rejestru zabytków, w zakresie przebudowy,
rozbudowy oraz wykonywania rekonstrukcji lub remontów,

●

budynków i budowli o wysokości nad terenem 15 m i więk-
szej,

●

przy występowaniu elementów konstrukcyjnych o rozpię-
tości 12 m i większej, wysięgu 3 m i większym lub o wyso-
kości jednej kondygnacji 6 m i większej,

Do podstawowych obowiązków inspektora nadzoru należy:

– reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowa-

nie kontroli zgodności jej realizacji z projektem i pozwole-
niem na budowę, przepisami oraz zasadami wiedzy tech-
nicznej,

– sprawdzanie jakości wykonywanych robót i wbudowanych

wyrobów budowlanych, a w szczególności zapobieganie
zastosowaniu wyrobów budowlanych wadliwych i nie do-
puszczonych do stosowania w budownictwie,

– sprawdzanie i odbiór robót budowlanych ulegających za-

kryciu lub znikających, uczestniczenie w próbach i odbio-
rach technicznych instalacji, urządzeń technicznych i prze-
wodów kominowych oraz przygotowanie i udział w czynno-
ściach odbioru gotowych obiektów budowlanych i przeka-
zywanie ich do użytkowania,

– potwierdzanie faktycznie wykonanych robót oraz usunię-

cia wad, a także, na żądanie inwestora, kontrolowanie roz-
liczeń budowy.

W przypadku ustanowienia inspektor nadzoru uzyskuje

prawo do:

– wydawania kierownikowi budowy lub kierownikowi robót

poleceń potwierdzonych wpisem do dziennika budowy
dotyczących: usunięcia nieprawidłowości lub zagrożeń,
wykonania prób lub badań, także wymagających odkry-
cia robót lub elementów zakrytych oraz przedstawienia
ekspertyz dotyczących prowadzonych robót budowla-
nych i dowodów dopuszczenia do stosowania w budow-
nictwie wyrobów budowlanych oraz urządzeń technicz-
nych,

– żądania od kierownika budowy lub kierownika robót do-

konania poprawek bądź ponownego wykonania wadliwie
wykonanych robót, a także wstrzymania dalszych robót
budowlanych w przypadku, gdyby ich kontynuacja mo-
głaby wywołać zagrożenie bądź spowodować niedopusz-
czalną niezgodność z projektem lub pozwoleniem na bu-
dowę.

Inspektor nadzoru inwestorskiego wykonując nadzór na

podstawie umowy-zlecenia odpowiada za szkodę wyrządzo-
ną nienależytym wykonaniem umowy.

zó

órr a

utto

orrs

kii

Ustanowienie nadzoru autorskiego jest najczęściej konse-

kwencją zawarcia wcześniejszej umowy o prace projektowe.
W trakcie budowy uprawnienia wynikające z tego tytułu po-
legają w głównej mierze na korzystaniu z prawa:
– wstępu na teren budowy,
– dokonywania zapisów w dzienniku budowy związanych

z jej realizacją,

– żądania wstrzymania budowy w przypadku wykonywania

inwestycji niezgodnie z projektem.

Istnieją jednak sytuacje, że to organ wydający pozwolenie

na budowę może nałożyć na inwestora dodatkowo obowią-
zek ustanowienia nadzoru autorskiego, ale może to nastąpić
tylko w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem
skomplikowania obiektu lub robót budowlanych bądź prze-
widywanym wpływem na środowisko.

ziie

niik

k b

wyy ii tta

blliic

iin

nffo

orrm

cyyjjn

Kwestie techniczne dotyczące sposobu prowadzenia dzien-

nika budowy, montażu i rozbiórki, tablicy informacyjnej oraz
ogłoszenia zawierającego dane dotyczące bezpieczeństwa

BUDOWA OD A DO Z

BUDOWA 2004

WWW.INFOR.PL

– Zamawiający jest zobowiązany z tytułu:

●

zwłoki w dostarczeniu dokumentacji i zwłoki w przekazaniu placu budowy – w wysokości 1/50 wynagrodzenia za każ-
dy dzień zwłoki.

§ 11

Wszelkie zmiany umowy mogą nastąpić jedynie w formie pisemnego aneksu.

§ 12

Umowę sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron.

...................................................

Zamawiający Wykonawca

pracy i ochrony zdrowia reguluje rozporządzenie Ministra In-
frastruktury z 26 czerwca 2002 r. (Dz.U. Nr 108, poz. 953).

Dziennik budowy jest przeznaczony do rejestracji, w for-

mie wpisów, przebiegu robót budowlanych oraz wszystkich
zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku ich wykonywa-
nia i mających znaczenie przy ocenie technicznej prawidło-
wości wykonywania budowy, rozbiórki lub montażu. Musi
być prowadzony w sposób zapewniający odtworzenie kolej-
ności zdarzeń na budowie. Dziennik budowy prowadzi się
odrębnie dla każdego obiektu budowlanego, wymagającego
pozwolenia na budowę.

Przy wykonywaniu obiektu budowlanego metodą monta-

żu dodatkowo prowadzi się dziennik montażu. Inwestor,
składając zawiadomienie o zamiarze rozpoczęcia robót bu-
dowlanych lub wznowienia robót budowlanych, występuje
do organu wydającego pozwolenie na budowę o wydanie
dziennika budowy.

Na stronie tytułowej dziennika budowy organ wydający

pozwolenie na budowę zamieszcza numer, datę wydania
oraz liczbę stron dziennika, imię i nazwisko lub nazwę (firmę)
inwestora, rodzaj i adres budowy, rozbiórki lub montażu, nu-
mer i datę wydania pozwolenia na budowę oraz pouczenie
o sposobie prowadzenia dziennika i odpowiedzialności
określonej w art. 93 pkt 4 ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo
budowlane.

Na pierwszej stronie dziennika budowy inwestor zamiesz-

cza imię i nazwisko lub nazwę (firmę) wykonawcy lub wyko-
nawców oraz osób sprawujących kierownictwo budowy i ro-
bót budowlanych, nadzór autorski i inwestorski, podając ich
specjalności i numery uprawnień budowlanych. Osoby te
potwierdzają podpisem i datą przyjęcie powierzonych im
obowiązków.

Do dokonywania wpisów w dzienniku budowy upoważnie-

ni są:

●

inwestor,

●

inspektor nadzoru inwestorskiego,

●

projektant,

●

kierownik budowy,

●

kierownik robót budowlanych,

●

osoby wykonujące czynności geodezyjne na terenie budo-
wy,

●

pracownicy organów nadzoru budowlanego i innych orga-
nów uprawnionych do kontroli przestrzegania przepisów na
budowie – w ramach dokonywanych czynności kontrolnych.

Kolejne strony dziennika budowy przeznacza się na wpisy

dotyczące przebiegu robót budowlanych. Każdy wpis ozna-
czony jest datą i podpisuje go osoba dokonująca wpisu,
z podaniem imienia, nazwiska, wykonywanej funkcji i nazwy
jednostki organizacyjnej lub organu, który reprezentuje.

Jeżeli w trakcie wykonywania robót budowlanych następu-

je zmiana kierownika budowy, kierownika robót, inspektora
nadzoru inwestorskiego lub projektanta sprawującego nad-
zór autorski, w dzienniku budowy dokonuje się wpisu okre-

ślającego stan zaawansowania i zabezpieczenia przekazy-
wanej budowy, rozbiórki lub montażu. Wpis ten potwierdza
się datą i podpisami osoby przekazującej i przejmującej
obowiązki.

Pod każdym wpisem w dzienniku budowy osoby, których

wpis dotyczy, potwierdzają podpisem i datą zapoznanie się
z jego treścią.

Kierownik budowy stwierdza wpisem w dzienniku budowy

fakt zamknięcia dziennika lub jego kontynuację w następ-
nym, kolejno numerowanym tomie.

Pracownicy organów nadzoru budowlanego potwierdzają

każdorazowo, wpisem do dziennika budowy, swoją obec-
ność na budowie.

a w

włła

aś

śc

ciiw

e p

prro

niie

e d

ziie

niik

a b

wyy,, jje

o s

stta

orra

z w

włła

aś

śc

ciiw

e p

prrz

wyyw

niie

e n

a tte

erre

niie

e b

wyy jje

stt o

d--

wiie

ziia

alln

nyy k

kiie

erro

niik

k b

wyy..

Tablica informacyjna mocowana w trakcie budowy musi

zawierać:

●

określenie rodzaju robót budowlanych oraz adres prowa-
dzenia tych robót,

●

numer pozwolenia na budowę oraz nazwę, adres i numer
telefonu właściwego organu nadzoru budowlanego,

●

imię i nazwisko lub nazwę (firmę), adres oraz numer telefo-
nu inwestora,

●

imię i nazwisko lub nazwę (firmę), adres i numer telefonu
wykonawcy lub wykonawców robót budowlanych,

●

imiona, nazwiska, adresy i numery telefonów:

– kierownika budowy,
– kierowników robót,
– inspektora nadzoru inwestorskiego,
– projektantów,

●

numery telefonów alarmowych Policji, straży pożarnej, po-
gotowia,

●

numer telefonu okręgowego inspektora pracy.

blliic

a iin

nffo

orrm

cyyjjn

a m

sii b

byyć

ć u

miie

a w

w m

miie

ejjs

u w

wii--

nyym

m o

d s

sttrro

nyy d

drro

gii p

blliic

ejj llu

b d

ojja

u d

o tta

kiie

ejj

drro

gii,, n

a w

wyys

oś

śc

cii n

niie

e m

niie

ejjs

ejj n

niiż

ż 2

2 m

m..

Ogłoszenie dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony

zdrowia zawiera:

●

przewidywane terminy rozpoczęcia i zakończenia wykony-
wania robót budowlanych,

●

maksymalną liczbę pracowników zatrudnionych na budo-
wie w poszczególnych okresach,

●

informacje dotyczące planu bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia.

BUDOWA OD A DO Z

WWW.PRAWOPRZEDSIEBIORCY.INFOR.PL

BUDOWA 2004

biió

órr b

dyyn

Po zakończeniu budowy inwestor musi powiadomić organ

wydający pozwolenie na budowę – starostę o jej zakończe-
niu. Do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu bu-
dowlanego lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytko-
wanie inwestor jest obowiązany dołączyć:

●

oryginał dziennika budowy;

●

oświadczenie kierownika budowy:

– o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projek-

tem budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę
oraz przepisami,

– o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu

budowy, a także – w razie korzystania – ulicy, sąsiedniej
nieruchomości, budynku lub lokalu;

●

oświadczenie o właściwym zagospodarowaniu terenów
przyległych, jeżeli eksploatacja wybudowanego obiektu
jest uzależniona od ich odpowiedniego zagospodarowa-
nia;

●

protokoły badań i sprawdzeń;

●

inwentaryzację geodezyjną powykonawczą.

W razie zmian nieodstępujących w sposób istotny od za-

twierdzonego projektu lub warunków pozwolenia na budo-
wę, dokonanych podczas wykonywania robót, do zawiado-
mienia inwestor musi dołączyć kopie rysunków wchodzą-
cych w skład zatwierdzonego projektu budowlanego, z na-
niesionymi zmianami, a w razie potrzeby także uzupełniający
opis. Oświadczenie takie powinno być potwierdzone przez
projektanta i inspektora nadzoru inwestorskiego, jeżeli zo-
stał ustanowiony.

niie

e z

z ttrre

eś

śc

ciią

ą a

arrtt.. 5

4 d

o u

uż

żyyttk

niia

a o

biie

kttu

u b

w--

lla

o,, n

a k

kttó

órre

o w

niie

siie

niie

e jje

stt w

wyym

e p

olle

niie

a b

wę

ę,, m

oż

żn

a p

prrz

zyys

sttą

ąp

piić

ć p

o z

wiia

miie

niiu

u w

włła

aś

śc

ciiw

e--

o o

orrg

u o

o z

oń

ńc

niiu

u b

wyy,, jje

eż

że

ellii o

orrg

n tte

n,, w

w tte

errm

mii--

niie

e 2

1 d

nii o

d d

niia

a d

orrę

ęc

niia

a z

wiia

miie

niia

a,, n

niie

e z

głło

sii

prrz

ciiw

u w

w d

drro

e d

cyyz

zjjii..

BUDOWA OD A DO Z

BUDOWA 2004

WWW.INFOR.PL

W o

stta

attn

niie

ejj n

elliiz

cjjii p

prra

a b

wlla

o u

stta

w--

a u

hyylliiłł d

ottyyc

wyy o

wiią

ąz

k iin

stto

orra

a p

olle

ajją

ą--

cyy n

a o

wiią

ąz

u z

wiia

miie

niia

a w

włła

aś

śc

ciiw

o o

orrg

u o

o z

a--

oń

ńc

niiu

u rro

bó

ótt b

wlla

nyyc

h o

bjję

ęttyyc

h o

wiią

ąz

kiie

głło

niia

a,, w

w tte

errm

miin

niie

e 1

4 d

nii o

d d

niia

a iic

h z

oń

ńc

niia

a..

U WAG A Z M I A N Y !

Pieczęć urzędu

....................................

Znak ..............................

Pan ....................................................................

ottw

wiie

errd

niie

e p

prrz

zyyjję

ęc

ciia

a o

biie

kttu

u b

wlla

o d

o u

uż

żyyttk

niia

Po przyjęciu zawiadomienia z dnia...................... o zakończeniu budowy budynku mieszkalnego, jednorodzinnego, wol-
nostojącego, Wydział Administracji Architektoniczno-Budowlanej i Urbanistyki Urzędu Gminy..............., na podstawie
art. 54 ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (j.t. Dz.U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016 z późn.zm.) nie zgłasza sprze-
ciwu do ww. zawiadomienia – przystąpienia do użytkowania budynku mieszkalnego, jednorodzinnego wolnostojącego
– wybudowanego na działce ewid. nr .................. z obrębu .................... przy ul. ............................. w ......................................

Powierzchnia zabudowy................................ m

Powierzchnia użytkowa.................................. m

Powierzchnia całkowita................................. m

Powierzchnia mieszkalna.............................. m

Kubatura.......................................................... m

Izb......, ilość lokali.................w tym powierzchnia garażu........................m

Budynek został wybudowany na podstawie pozwolenia na budowę decyzją nr........ z dnia....................znak:.............

Jednocześnie przypominamy, że:
– stosownie do art. 63 ww. ustawy właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany przechowywać przez

okres istnienia obiektu dokumentację budowy i dokumentację powykonawczą oraz inne dokumenty dotyczące obiek-
tu,

– obiekt budowlany należy użytkować zgodnie z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzy-

mywać w należytym stanie technicznym i estetycznym,

– zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego bez zgody organu pociąga za sobą odpowiedzialność karną

z art. 93 ww. ustawy

……………...………….

(podpis)

WZÓR POTWIERDZENIA PRZYJĘCIA OBIEKTU BUDOWLANEGO DO UŻYTKOWANIA

Po reformie ustroju terytorialnego Polski od 1 stycznia

1999 r. w zakresie projektowania, budowy i rozbiórki obiek-
tów budowlanych można wyodrębnić dwa piony:

●

administrację architektoniczno-budowlaną (starosta, woje-
woda i Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego),

●

nadzór budowlany (powiatowy inspektor nadzoru budow-
lanego, wojewoda przy współpracy wojewódzkiego in-
spektora nadzoru budowlanego, Główny Inspektor Nadzo-
ru Budowlanego).

Organy te mają za zadanie nadzorować i kontrolować prze-

strzeganie przepisów prawa budowlanego, wydawać decyzje
w indywidualnych sprawach, prowadzić ewidencję rozpoczy-
nanych i oddawanych do użytkowania obiektów budowlanych.

Organy nadzoru budowlanego lub osoby działające z ich

upoważnienia mają prawo wstępu:
– do obiektu budowlanego,
– na teren budowy lub zakładu pracy.

Czynności kontrolne związane z wykonywaniem upraw-

nień organów nadzoru budowlanego przeprowadza się
w obecności inwestora, kierownika budowy lub robót, kie-
rownika zakładu pracy lub wyznaczonego pracownika, bądź
osób przez nich upoważnionych albo w obecności właści-
ciela lub zarządcy obiektu, a w lokalu mieszkalnym – w obec-
ności pełnoletniego domownika i przedstawiciela admini-
stracji lub zarządcy budynku.

W razie nieobecności tych osób, w uzasadnionych przy-

padkach, czynności kontrolne mogą być dokonywane
w obecności przywołanego pełnoletniego świadka.

Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru

budowlanego przy wykonywaniu zadań mogą żądać od
uczestników procesu budowlanego, właściciela lub zarządcy
obiektu budowlanego, informacji lub udostępnienia dokumen-
tów związanych z prowadzeniem robót, przekazywaniem
obiektu budowlanego do użytkowania, utrzymaniem i użytko-
waniem obiektu budowlanego, jak również dokumentów
świadczących o dopuszczeniu wyrobu budowlanego do obro-
tu albo jednostkowego zastosowania w obiekcie budowlanym.

Zadania administracji architektoniczno-budowlanej wyko-

nują następujące organy (art. 80 ust.1 prawa budowlanego):

●

stta

arro

stta

a, z tym że starosta nie może powierzyć gminom,

w drodze porozumienia, sprawy z zakresu swojej właściwo-
ści jako organu administracji architektoniczno-budowlanej,

●

ojje

●

Głłó

ów

nyy IIn

ktto

orr N

orru

u B

wlla

Do właściwości s

stta

arro

sttyy, jako organu administracji archi-

tektoniczno-budowlanej pierwszej instancji, należą sprawy
określone w ustawie – Prawo budowlane, a nie zastrzeżone
do właściwości innych organów, czyli:

●

przyjmowanie zgłoszeń,

●

wydawanie pozwoleń na budowę,

●

przenoszenie decyzji o pozwoleniu na budowę na rzecz in-
nego podmiotu, za zgodą strony, na rzecz której decyzja
została wydana,

●

wydawanie pozwoleń na zmianę sposobu użytkowania
obiektu budowlanego,

●

prowadzenie rejestrów wniosków o pozwolenie na budo-
wę i rejestrów decyzji o pozwoleniu na budowę.

ojje

a jest organem wyższego stopnia w stosunku do

starosty oraz organem pierwszej instancji w sprawach obiek-
tów i robót budowlanych (art. 82 ust. 3 prawa budowlanego):

●

usytuowanych na terenie pasa technicznego, portów
i przystani morskich, morskich wód wewnętrznych, morza
terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, a także na
innych terenach przeznaczonych do utrzymania ruchu
i transportu morskiego,

●

hydrotechnicznych piętrzących, upustowych, regulacyj-
nych, melioracji podstawowych oraz kanałów i innych
obiektów służących kształtowaniu zasobów wodnych i ko-
rzystaniu z nich, wraz z obiektami towarzyszącymi,

●

dróg publicznych krajowych i wojewódzkich, wraz z obiek-
tami i urządzeniami służącymi do utrzymania tych dróg
i transportu drogowego oraz sytuowanymi w granicach
pasa drogowego sieciami uzbrojenia terenu – niezwiąza-
nymi z użytkowaniem drogi, a w odniesieniu do dróg eks-
presowych i autostrad – wraz z obiektami i urządzeniami
obsługi podróżnych, pojazdów i przesyłek,

●

usytuowanych na obszarze kolejowym,

●

lotnisk cywilnych wraz z obiektami i urządzeniami towarzy-
szącymi,

●

usytuowanych na terenach zamkniętych,

Organy administracji architektoniczno-budowlanej mają

obowiązek przekazywać bezzwłocznie organom nadzoru
budowlanego (art. 82b ust. 1 pkt 2):

●

kopie ostatecznych decyzji o pozwoleniu na budowę wraz
z zatwierdzonym projektem budowlanym,

●

kopie ostatecznych odrębnych decyzji o zatwierdzeniu
projektu budowlanego wraz z tym projektem,

●

kopie innych decyzji, postanowień i zgłoszeń wynikają-
cych z przepisów prawa budowlanego.

Uczestniczą również na wezwanie organów nadzoru bu-

dowlanego w czynnościach inspekcyjnych i kontrolnych
oraz udostępniają wszystkie dokumenty i informacje związa-
ne z tymi czynnościami.

Zadania nadzoru budowlanego wykonują następujące or-

gany (art. 80 ust. 2):

●

powiatowy inspektor nadzoru budowlanego,

●

wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora nad-
zoru budowlanego, jako kierownika wojewódzkiego nad-
zoru budowlanego, wchodzącego w skład zespolonej ad-
ministracji wojewódzkiej,

●

Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego.

Do właściwości p

wiia

atto

o iin

ktto

orra

a n

orru

u b

w--

lla

o jako organu pierwszej instancji należą m.in:

●

przeniesienie decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót
budowlanych (art. 40 ust. 2),

●

przyjmowanie zawiadomień o zamierzonym terminie roz-
poczęcia robót budowlanych, na które jest wymagane po-
zwolenie na budowę, oraz oświadczeń kierownika budowy
i inspektora nadzoru inwestorskiego,

●

przyjmowanie zawiadomień inwestora o zmianie: kierowni-
ka budowy lub robót, inspektora nadzoru inwestorskiego,
projektanta sprawującego nadzór autorski,

●

wydawanie nakazów, w drodze decyzji, rozbiórki obiektu
budowlanego lub jego części,

BUDOWA OD A DO Z

WWW.PRAWOPRZEDSIEBIORCY.INFOR.PL

BUDOWA 2004

Orrg

nyy a

miin

niis

sttrra

cjjii a

arrc

hiitte

ktto

niic

o--b

wlla

ejj

ii n

orru

u b

wlla

●

badanie: zgodności projektu zagospodarowania działki
lub terenu z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym; kompletności projektu budowlanego i po-
siadania wymaganych opinii, pozwoleń i sprawdzeń; wyko-
nania projektu budowlanego przez osobę posiadającą wy-
magane uprawnienia budowlane,

●

sprawy dotyczące opłaty legalizacyjnej,

●

wydawanie postanowień o wstrzymaniu robót budowlanych,

●

wydawanie decyzji związanych z niewłaściwym wykona-
niem robót budowlanych,

●

przyjmowanie zawiadomień o zakończeniu robót budowla-
nych i wydawanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie,

●

przeprowadzanie obowiązkowej kontroli budowy,

●

wydawanie decyzji nakazującej przeprowadzenie kontroli
obiektów budowlanych w czasie ich użytkowania,

●

prawo żądania udostępnienia, od właściciela lub zarządcy
obiektu budowlanego, protokołów z kontroli obiektu bu-
dowlanego, oceny i ekspertyz dotyczących stanu tech-
nicznego oraz dokumentacji budowy i dokumentacji po-
wykonawczej,

●

wydawanie, w drodze decyzji, nakazów usunięcia stwier-
dzonych nieprawidłowości,

●

wydawanie decyzji nakazujących, właścicielowi lub za-
rządcy, rozbiórkę obiektu i uporządkowanie terenu,
w przypadku gdy obiekt budowlany nie nadaje się do re-
montu, odbudowy lub wykończenia,

●

wydawanie, w drodze decyzji, nakazów właścicielowi lub
zarządcy obiektu budowlanego opróżnienia bądź wyłącze-
nia w określonym terminie całości lub części budynku
z użytkowania,

●

wstrzymywanie użytkowania obiektu budowlanego lub je-
go części, w razie zmiany sposobu użytkowania bez wy-
maganego zgłoszenia,

●

zapewnienie, na koszt właściciela lub zarządcy obiektu bu-
dowlanego, zastosowania niezbędnych środków zabezpie-
czających, w razie konieczności podjęcia działań mających
na celu usunięcie niebezpieczeństwa dla ludzi lub mienia,

●

prowadzenie postępowań wyjaśniających w sprawie kata-
strof budowlanych,

●

przyjmowanie zawiadomień o katastrofach budowlanych,

●

obowiązek niezwłocznego powołania, po otrzymaniu za-
wiadomienia o katastrofie budowlanej, komisji w celu usta-

lenia przyczyn i okoliczności katastrofy oraz zakresu czyn-
ności niezbędnych do likwidacji zagrożenia bezpieczeń-
stwa ludzi lub mienia,

●

obowiązek niezwłocznego zawiadomienie, po otrzymaniu
zawiadomienia o katastrofie budowlanej, o tej katastrofie
właściwy organ nadzoru budowlanego wyższego stopnia
oraz Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego,

●

wydawanie decyzji dotyczących czynności zabezpieczają-
cych w przypadku wystąpienia katastrofy budowlanej,

●

zgłaszanie wniosków dotyczących wszczęcia postępowa-
nia w sprawie odpowiedzialności zawodowej w budownic-
twie.

ojje

wó

ód

kii iin

ktto

orr n

orru

u b

wlla

o jest orga-

nem wyższego stopnia w stosunku do powiatowego inspek-
tora nadzoru budowlanego.

Do zadań organów nadzoru budowlanego należy zgodnie

z art. 84 ust. 1:

●

kontrola przestrzegania i stosowania przepisów prawa bu-
dowlanego, w tym:

– kontrola zgodności wykonania robót budowlanych

z przepisami prawa budowlanego, projektem budowla-
nym i warunkami określonymi w decyzji o pozwoleniu na
budowę,

– sprawdzanie posiadania przez osoby pełniące samo-

dzielne funkcje techniczne w budownictwie właściwych
uprawnień do pełnienia tych funkcji,

– sprawdzanie dopuszczenia do stosowania w budownic-

twie wyrobów budowlanych,

●

kontrola działania organów administracji architektoniczno-
-budowlanej (wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego
kontroluje działania starosty, zaś Główny Inspektor Nad-
zoru Budowlanego – wojewody),

●

badanie przyczyn powstawania katastrof budowlanych,

●

współdziałanie z organami kontroli państwowej.

Organy nadzoru budowlanego, kontrolując stosowanie

przepisów prawa budowlanego:

●

badają prawidłowość postępowania administracyjnego
przed organami administracji architektoniczno-budowla-
nej oraz wydawanych w jego toku decyzji i postanowień,

●

sprawdzają wykonywanie obowiązków wynikających z de-
cyzji i postanowień wydanych na podstawie przepisów
prawa budowlanego.

BUDOWA OD A DO Z

BUDOWA 2004

WWW.INFOR.PL

olla

a b

wlla

Właściwy organ nakazuje, w drodze decyzji, rozbiórkę obiek-

tu budowlanego, lub jego części, będącego w budowie albo
wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę.

Od tak sformułowanej zasady ustawa przewiduje jednak

wyjątki umożliwiające, po spełnieniu określonych w niej wa-
runków, legalizację takiej samowoli. Warunki te uległy nie-
znacznej modyfikacji po wejściu w życie ostatniej zmiany
prawa budowlanego.

W o

stta

attn

niie

ejj n

elliiz

cjjii p

prra

a b

wlla

o u

stta

w--

a u

hyylliiłł d

ottyyc

wyy o

wiią

ąz

k iin

stto

orra

a p

olle

ajją

ą--

cyy n

a o

wiią

ąz

u z

wiia

miie

niia

a w

włła

aś

śc

ciiw

o o

orrg

u o

o z

a--

oń

ńc

niiu

u rro

bó

ótt b

wlla

nyyc

h o

bjję

ęttyyc

h o

wiią

ąz

kiie

głło

niia

a,, w

w tte

errm

miin

niie

e 1

4 d

nii o

d d

niia

a iic

h z

oń

ńc

niia

a..

JJe

eż

że

ellii s

olla

a b

wlla

a::

1)) jje

stt z

a z

z p

prrz

piis

mii o

o p

plla

niiu

u ii z

arro

o--

niiu

u p

prrz

sttrrz

nyym

m,, a

a w

w s

gó

ólln

oś

śc

cii::

a)) u

stta

alle

niia

mii o

wiią

ąz

ujją

ąc

o m

miie

ejjs

o p

plla

arro

niia

a p

prrz

sttrrz

o a

allb

b)) u

stta

alle

niia

mii o

stta

atte

ejj,, w

w d

niiu

u w

zę

ęc

ciia

a p

sttę

ę--

niia

a,, d

cyyz

zjjii o

o w

arru

h z

wyy ii z

o--

arro

niia

a tte

erre

u,, w

w p

prrz

zyyp

u b

brra

u o

wiią

ą--

ujją

ąc

o m

miie

ejjs

o p

plla

u z

arro

niia

prrz

sttrrz

o..

2)) n

niie

e n

arru

a p

prrz

piis

só

ów

w,, w

w ttyym

m tte

niic

o--b

wlla

a--

nyyc

h,, w

w z

krre

siie

e u

niie

oż

żlliiw

wiia

ajją

ąc

cyym

m d

prro

niie

U WAG A Z M I A N Y !

Kiedy staniemy się już szczęśliwymi posiadaczami wła-

snego domu lub mieszkania, należy pomyśleć o opłatach,
które się z tym wiążą. Chodzi przede wszystkim o podatek
od nieruchomości.

Przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomo-

ści są grunty, budynki, budowle, a także urządzenia budow-
lane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane
z obiektem budowlanym, które zapewniają możliwość użyt-
kowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.

miio

otta

mii o

wiią

ąz

nyym

mii d

o z

płła

attyy p

attk

u o

d n

niie

erru

u--

oś

śc

cii s

są

ą::

●

właściciel,

●

użytkownik wieczysty,

●

samoistny posiadacz,

●

w niektórych przypadkach – posiadacz zależny nierucho-
mości lub ich części stanowiących własność Skarbu Pań-
stwa lub jednostki samorządu terytorialnego.

Obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem mie-

siąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło naby-
cie tytułu prawnego do przedmiotu opodatkowania lub wej-
ście w jego posiadanie. Jeżeli okolicznością, od której jest
uzależniony obowiązek podatkowy, jest istnienie budowli al-
bo budynku lub jego części, obowiązek podatkowy powsta-
je 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budo-
wa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytko-
wanie budynku lub jego części przed ich ostatecznym wy-
kończeniem. Obowiązek podatkowy wygasa z upływem
miesiąca, w którym ustały okoliczności uzasadniające ten
obowiązek.

attn

niic

cyy p

attk

u o

d n

niie

erru

oś

śc

cii s

są

ą o

wiią

ąz

nii s

kłła

a--

ać

ć o

orrg

wii p

attk

u,, w

włła

aś

śc

ciiw

u z

e w

gllę

ęd

u n

miie

ejjs

e p

ołło

oż

że

niia

a p

prrz

miio

ottó

ów

w o

attk

niia

a,, s

orrz

zą

ąd

o--

e n

a ffo

orrm

ulla

arrz

h w

dłłu

g u

stta

allo

o w

orru

u::

●

informacje o nieruchomościach i obiektach budowlanych
(osoby fizyczne) w terminie 14 dni od dnia zaistnienia oko-
liczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie
obowiązku podatkowego lub od zaistnienia zdarzenia po-
wodującego zmianę wysokości opodatkowania,

●

deklaracje na podatek od nieruchomości (osoby prawne
i jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające
osobowości prawnej) w terminie do 15 stycznia roku po-
datkowego, a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym
dniu, w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności
uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku
podatkowego lub od zaistnienia zdarzenia powodującego
zmianę wysokości opodatkowania.

Jeżeli nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współ-

własność (lub znajduje się w posiadaniu) jednocześnie osoby
fizycznej oraz osoby prawnej bądź jednostki organizacyjnej
(w tym spółki) nieposiadającej osobowości prawnej, osoba fi-
zyczna składa deklarację na podatek od nieruchomości oraz
opłaca podatek na zasadach obowiązujących osoby prawne.
W tym przypadku nie jest doręczana osobie fizycznej decyzja
ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego.

Obowiązek składania informacji o nieruchomościach

i obiektach budowlanych oraz deklaracji na podatek od nie-
ruchomości dotyczy również podatników korzystających ze
zwolnień na mocy przepisów ustawy o podatkach i opłatach
lokalnych (zarówno ustawowych, jak i wprowadzonych
uchwałą rady gminy).

Podatnicy obowiązani są do złożenia zgłoszenia identyfi-

kacyjnego w organie podatkowym gminy (miasta) właści-
wym dla podatku od nieruchomości. Obowiązek złożenia
zgłoszenia identyfikacyjnego nie dotyczy podatników, któ-
rym urząd skarbowy nadał numer identyfikacji podatkowej
(NIP), oraz podatników, którzy dokonali w urzędzie skarbo-
wym zgłoszenia identyfikacyjnego w związku z wykonywa-
niem obowiązków podatnika podatku dochodowego, od to-
warów i usług lub akcyzowego, płatnika podatków, płatnika
składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne.

errm

miin

nyy ii s

byy p

płła

attn

oś

śc

cii p

attk

u o

d n

niie

erru

oś

śc

cii::

●

osoby fizyczne – w 4 ratach proporcjonalnych do czasu
trwania obowiązku podatkowego – do 15 marca, 15 maja,
15 września i 15 listopada roku podatkowego,

●

osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobo-
wości prawnej, w tym spółki nieposiadające osobowości
prawnej – za poszczególne miesiące w ratach proporcjo-
nalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego – do
15 dnia każdego miesiąca

– przelewem na rachunek organu podatkowego lub gotówką
w kasie; w przypadku osób fizycznych również w drodze in-
kasa.

a g

miin

nyy,, w

w d

drro

e u

ałłyy,, o

krre

eś

ślla

a w

wyys

oś

ść

ć s

stta

attk

u o

d n

niie

erru

oś

śc

cii,, z

z ttyym

m ż

że

e s

stta

kii n

niie

e m

gą

ą p

prrz

e--

krro

zyyć

ć rro

niie

e::

1) od gruntów:

a) związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej,

bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji
gruntów i budynków – 0,63 zł od 1 m

powierzchni,

b) pod jeziorami, zajętych na zbiorniki wodne retencyjne

lub elektrowni wodnych – 3,41 zł od 1 ha powierzchni,

c) pozostałych – 0,31 zł od 1 m

powierzchni,

BUDOWA OD A DO Z

WWW.PRAWOPRZEDSIEBIORCY.INFOR.PL

BUDOWA 2004

biie

kttu

u b

wlla

o llu

b jje

o c

zę

ęś

śc

cii d

o s

stta

u z

e--

o z

z p

prra

m –– w

włła

aś

śc

ciiw

wyy o

orrg

n w

sttrrz

zyym

ujje

e p

stta

wiie

e--

niie

m p

prro

niie

e rro

bó

ótt b

wlla

nyyc

h..

JJe

eż

że

ellii iin

stto

orr w

wyyk

a c

zyyn

oś

śc

cii o

krre

eś

śllo

e w

w p

o--

stta

wiie

niiu

u,, w

w s

gó

ólln

oś

śc

cii p

prrz

stta

wii z

aś

św

wiia

d--

niie

e w

wyys

stta

wiio

e p

prrz

z w

wó

ójjtta

a,, b

urrm

miis

sttrrz

a a

allb

o p

prre

e--

zyyd

ntta

a m

miia

stta

a o

o z

oś

śc

cii b

wyy z

z m

miie

ejjs

wyym

mii

plla

mii z

arro

niia

a p

prrz

sttrrz

o o

orra

z d

o--

łłą

ąc

zyy s

stto

e d

nttyy,, w

w ttyym

m p

prro

ojje

ktt,, tto

o p

prrz

d--

łło

oż

że

niie

e tta

kiie

e jje

stt ttrra

ktto

e jja

o w

niio

k o

o z

attw

wiie

err--

niie

e p

prro

ojje

kttu

u b

wlla

o ii p

olle

niie

e n

a w

o--

wiie

niie

e rro

bó

ótt b

wlla

nyyc

h,, jje

eż

że

ellii b

a n

niie

e z

stta

ałła

oń

ńc

a..

W przypadku pozytywnego stanowiska co do legalizacji

samowoli w drodze postanowienia jest ustalana tzw opłata
legalizacyjna.

atte

k ii o

płła

attyy o

d n

niie

erru

oś

śc

cii

2) od budynków lub ich części:

a) mieszkalnych – 0,52 zł od 1 m

powierzchni użytko-

wej,

b) związanych z prowadzeniem działalności gospodar-

czej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części za-
jętych na prowadzenie działalności gospodarczej –
17,42 zł od 1 m

powierzchni użytkowej,

c) zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej

w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siew-
nym – 8,11 zł od 1 m

powierzchni użytkowej,

d) zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej

w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych – 3,49 zł
od 1 m

powierzchni użytkowej,

e) pozostałych – 5, 82 zł od 1 m

powierzchni użytkowej,

3) od budowli – 2 proc. ich wartości.

Przy określaniu wysokości stawek rada gminy może różnico-

wać ich wysokość dla poszczególnych rodzajów przedmiotów
opodatkowania, uwzględniając w szczególności lokalizację,
sposób wykorzystywania, rodzaj zabudowy, stan techniczny
oraz wiek budynków, a także rodzaj prowadzonej działalności.

BUDOWA OD A DO Z

BUDOWA 2004

WWW.INFOR.PL

●

stta

a z

z 7

7 lliip

a 1

4 rr.. –– P

Prra

o b

wlla

e ((jj..tt.. D

z..U

U..

z 2

3 rr.. N

Nrr 2

7,, p

z.. 2

6 z

z p

pó

óż

żn

n..z

m..))

●

orrz

zą

ąd

niie

e M

Miin

niis

sttrra

a IIn

nffrra

sttrru

kttu

urryy z

z 3

3 lliip

a 2

3 rr..

w s

prra

wiie

e s

gó

ółło

o z

krre

u ii ffo

orrm

myy p

prro

ojje

kttu

u b

u--

wlla

o ((D

z..U

U.. N

Nrr 1

0,, p

z.. 1

3))

●

orrz

zą

ąd

niie

e M

Miin

niis

sttrra

a IIn

nffrra

sttrru

kttu

urryy z

z 2

6 c

errw

2 rr.. w

w s

prra

wiie

e d

ziie

niik

a b

wyy,, m

ntta

aż

żu

u ii rro

biió

órrk

kii,,

tta

blliic

cyy iin

nffo

orrm

cyyjjn

ejj o

orra

z o

głło

niia

a z

wiie

erra

ajją

ąc

o d

ottyyc

zą

ąc

e b

piie

eń

ńs

sttw

a p

prra

cyy ii o

hrro

nyy z

drro

wiia

a ((D

z..U

U..

Nrr 1

8,, p

z.. 9

3))

●

orrz

zą

ąd

niie

e M

Miin

niis

sttrra

a IIn

nffrra

sttrru

kttu

urryy z

z 1

9 lliis

stto

1 rr.. w

w s

prra

wiie

e rro

ajjó

ów

w o

biie

kttó

ów

w b

wlla

nyyc

h,, p

prrz

zyy

kttó

órryyc

h rre

alliiz

cjjii jje

stt w

wyym

e u

stta

wiie

niie

e iin

ktto

orra

orru

u iin

stto

orrs

kiie

o ((D

z..U

U.. N

Nrr 1

8,, p

z.. 1

4))

●

orrz

zą

ąd

niie

e M

Miin

niis

sttrra

a IIn

nffrra

sttrru

kttu

urryy z

z 2

3 c

errw

3 rr.. w

w s

prra

wiie

e rro

ajjó

ów

w o

biie

kttó

ów

w b

wlla

nyyc

h,, d

uż

żyyttk

niia

a k

kttó

órryyc

h m

oż

żn

a p

prrz

zyys

sttą

ąp

piić

ć p

o p

prrz

prro

e--

niiu

u p

prrz

z w

włła

aś

śc

ciiw

wyy o

orrg

n o

wiią

ąz

ejj k

nttrro

ollii ((D

z..U

U..

Nrr 1

0,, p

z.. 1

8))

●

orrz

zą

ąd

niie

e M

Miin

niis

sttrra

a IIn

nffrra

sttrru

kttu

urryy z

z 2

3 c

errw

3 rr.. w

w s

prra

wiie

e iin

nffo

orrm

cjjii d

ottyyc

zą

ąc

ejj b

piie

eń

ńs

sttw

ii o

hrro

nyy z

drro

wiia

a o

orra

z p

plla

u b

piie

eń

ńs

sttw

a ii o

hrro

nyy

drro

wiia

a ((D

z..U

U.. N

Nrr 1

0,, p

z.. 1

6))

●

orrz

zą

ąd

niie

e M

Miin

niis

sttrra

a IIn

nffrra

sttrru

kttu

urryy z

z 2

3 c

errw

3 rr.. w

w s

prra

wiie

e w

orró

ów

w:: w

niio

u o

o p

olle

niiu

u n

a b

o--

wę

ę,, o

oś

św

wiia

niia

a o

o p

siia

nyym

m p

prra

wiie

e d

o d

dyys

niia

niie

erru

oś

śc

ciią

ą n

a c

elle

e b

wlla

e ii d

cyyz

zjjii o

o p

olle

niiu

a b

wę

ę ((D

z..U

U.. N

Nrr 1

0,, p

z.. 1

7))

●

orrz

zą

ąd

niie

e M

Miin

niis

sttrra

a IIn

nffrra

sttrru

kttu

urryy z

z 3

3 lliip

a 2

3 rr..

w s

prra

wiie

e k

siią

ąż

żk

kii o

biie

kttu

u b

wlla

o ((D

z..U

U.. N

Nrr 1

0,,

z.. 1

4))

●

orrz

zą

ąd

niie

e M

Miin

niis

sttrra

a IIn

nffrra

sttrru

kttu

urryy z

z 3

3 lliip

a 2

3 rr..

w s

prra

wiie

e rro

biió

órre

k o

biie

kttó

ów

w b

wlla

nyyc

h w

wyyk

nyyw

a--

nyyc

h m

etto

dą

ą w

wyyb

wą

ą ((D

z..U

U.. N

Nrr 1

0,, p

z.. 1

5))

●

orrz

zą

ąd

niie

e M

Miin

niis

sttrra

a IIn

nffrra

sttrru

kttu

urryy z

z 2

6 c

errw

3 rr.. w

w s

prra

wiie

e w

arru

kó

ów

w ii ttrryyb

u p

sttę

ęp

niia

a d

ottyy--

zą

ąc

o rro

biió

órre

k o

orra

z z

miia

nyy s

u u

uż

żyyttk

niia

biie

kttu

u b

wlla

o ((D

z..U

U.. N

Nrr 1

0,, p

z.. 1

1))

●

orrz

zą

ąd

niie

e M

Miin

niis

sttrra

a IIn

nffrra

sttrru

kttu

urryy z

z 2

6 k

wiie

ettn

niia

2 rr.. w

w s

prra

wiie

e w

orró

ów

w ii s

u p

prro

niia

a c

nttrra

all--

nyyc

h rre

ejje

sttrró

ów

w o

só

ób

b p

siia

ajją

ąc

cyyc

h u

prra

niie

niia

a b

wlla

a--

e,, rrz

có

ów

w b

wlla

nyyc

h o

orra

z u

arra

nyyc

h z

z ttyyttu

ułłu

wiie

ziia

alln

oś

śc

cii z

ejj w

w b

niic

cttw

wiie

e ((D

z..U

U..

Nrr 6

2,, p

z.. 5

5))

●

orrz

zą

ąd

niie

e M

Miin

niis

sttrra

a IIn

nffrra

sttrru

kttu

urryy z

z 2

3 c

errw

3 rr.. w

w s

prra

wiie

e w

orru

u ii s

u p

prro

niia

a e

wiid

cjjii

rro

zyyn

nyyc

h ii o

nyyc

h d

o u

uż

żyyttk

niia

a o

biie

kttó

ów

wlla

nyyc

h ((D

z..U

U.. N

Nrr 1

0,, p

z.. 1

0))

●

orrz

zą

ąd

niie

e M

Miin

niis

sttrra

a IIn

nffrra

sttrru

kttu

urryy z

z 2

3 c

errw

3 rr.. w

w s

prra

wiie

e w

orru

u p

prro

otto

ołłu

u o

wiią

ąz

ejj k

nttrro

ollii

((D

z..U

U.. N

Nrr 1

2,, p

z.. 1

1))

●

orrz

zą

ąd

niie

e M

Miin

niis

sttrra

a IIn

nffrra

sttrru

kttu

urryy z

z 9

9 p

aź

źd

ziie

errn

niik

2 rr.. w

w s

prra

wiie

e s

gó

ółło

o ttrryyb

u p

prrz

prro

niia

nttrro

ollii d

ziia

ałła

niia

a o

orrg

nó

ów

w a

miin

niis

sttrra

cjjii a

arrc

hiitte

ktto

niic

o--

--b

wlla

ejj o

orra

z w

orru

u p

prro

otto

ołłu

u k

nttrro

ollii ii s

u jje

orrz

zą

ąd

niia

a ((D

z..U

U.. N

Nrr 1

9,, p

z.. 1

4))

●

orrz

zą

ąd

niie

e M

Miin

niis

sttrra

a S

prra

w W

nę

ęttrrz

nyyc

h ii A

miin

nii--

sttrra

cjjii z

z 1

6 c

errw

a 2

3 rr.. w

w s

prra

wiie

e o

hrro

nyy p

prrz

ciiw

o--

ża

arro

ejj b

dyyn

kó

ów

w,, iin

nyyc

h o

biie

kttó

ów

w b

wlla

nyyc

h ii tte

erre

e--

nó

ów

w ((D

z..U

U.. N

Nrr 1

1,, p

z.. 1

8))

●

orrz

zą

ąd

niie

e M

Miin

niis

sttrra

a S

prra

w W

nę

ęttrrz

nyyc

h ii A

miin

nii--

sttrra

cjjii z

z 1

6 c

errw

a 2

3 rr.. w

w s

prra

wiie

e u

niia

a p

prro

ojje

k--

ttu

u b

wlla

o p

d w

gllę

ęd

m o

hrro

nyy p

prrz

ciiw

oż

ża

arro

o--

ejj ((D

z..U

U.. N

Nrr 1

1,, p

z.. 1

7))

●

orrz

zą

ąd

niie

e M

Miin

niis

sttrra

a IIn

nffrra

sttrru

kttu

urryy z

z 1

2 k

wiie

ettn

niia

2 rr.. w

w s

prra

wiie

e w

arru

kó

ów

w tte

niic

nyyc

h,, jja

kiim

m p

wiin

nyy

wiia

ać

ć b

dyyn

kii ii iic

h u

syyttu

niie

e ((D

z..U

U.. N

Nrr 7

5,,

z.. 6

0 z

z p

pó

óź

źn

n..z

m..))

●

stta

a z

z 1

6 k

wiie

ettn

niia

a 2

4 rr.. o

o w

wyyrro

h b

wlla

nyyc

((D

z..U

U.. N

Nrr 9

2,, p

z.. 8

1))

●

stta

a z

z 2

7 m

arrc

a 2

3 rr.. o

o p

plla

niiu

u ii z

arro

a--

niiu

u p

prrz

sttrrz

nyym

m ((D

z..U

U.. N

Nrr 8

0,, p

z.. 7

7 z

z p

pó

óż

żn

n..z

m..))

BUDOWA OD A DO Z

WWW.PRAWOPRZEDSIEBIORCY.INFOR.PL

BUDOWA 2004

Wyyk

z p

stta

wyyc

h a

kttó

ów

w p

prra

nyyc

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Skróty organizacji od 1966 do 2004
Angus McLeod Blogi od A do sławy i pieniędzy
Budowa roweru, do uczenia
przepisy rozne od 7 do miesiaca
Scenariusz zajęć Alfabet od H do K
HIGIENA JAMY USTNEJ DZIECI W WIEKU OD 3 DO 5 LAT
Liczby od 1 do 10 kolorowanka (eng)
mity od 1 do 50, ODK, Ikonografia Brus, Mity
Die Negation tworzenie przeczen, ✔ GRAMATYKA W OPISIE OD A DO Z
Homonimy, ✔ GRAMATYKA W OPISIE OD A DO Z
Wspomaganie rozwoju dziecka z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym w wieku od 3 do 7 lat
KARTY KLASYCZNE OPISY OD 7 DO AS
KARTA MIERZENIA POSTĘPU USPOŁECZNIENIA SIĘ DZIECKA OD 7 DO LAT WG UKŁADU PROF
od a do zet
Wełna od A do Z
ROZWÓJ DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM OD 3 DO 7 ROKU ŻYCIA

więcej podobnych podstron