Edgard fiński; kurs podstawowy

Fiƒski

Kurs podstawowy

Dodatkowe materia∏y do kursu na p∏ycie CD

Audio Kurs

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 1

Projekt ok∏adki: Piotr Fajker, Karol Binzer
Projekt graficzny: Studio 27
Sk∏ad i ∏amanie: Julia Adamska

www.jezykiobce.pl

Opracowanie fiƒskiej wersji j´zykowej oraz podr´cznika gramatyki:
Leena Laajo-Szaƒkowska

Korekta j´zykowa: Antti Sandimaa

Artyku∏ „Praca w Finlandii”: Karolina Sobociƒska

Lektorzy: Jakub Bennewicz, Sanna Miettinen, Mi∏ogost Reczek

Redakcja: Karolina Sobociƒska

Muzyka: Dariusz Kaliƒski

Monta˝ i mastering p∏yty: Eliza Lewczuk

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 2

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

www.jezykiobce.pl

Spis treÊci

Wst´p . . . . . . . . . . . . 4

Jak si´ uczyç . . . . . . 4

Praca w Finlandii . . . 5

Gramatyka . . . . . . . . 8

Wprowadzenie . . . . . . . 8
Fonetyka . . . . . . . . . . . 9
Rzeczowniki . . . . . . . . 10
Czasowniki . . . . . . . . . 14
Czasy . . . . . . . . . . . . . 15
Stopniowanie
przymiotników . . . . . . 19
Stopniowanie
przys∏ówków . . . . . . . 20
Zaimki dzier˝awcze . . 20
Pytania. . . . . . . . . . . . 22

Lekcja 1
Podstawowe zwroty i wyra˝enia . . 23

Lekcja 2
Liczebniki, dni tygodnia, . . . . . . . 28
pory roku i czas

Lekcja 3
Cz∏owiek i rodzina. . . . . . . . . . . . . 32

Lekcja 4
Cz´Êci cia∏a, cechy charakteru, . . 35
opis osoby

Lekcja 5
Kolory, cz´Êci garderoby, . . . . . . 38
sklep i zakupy

Lekcja 6
˚ywnoÊç, jedzenie, restauracja. . 41

Lekcja 7
Komunikacja i podró˝owanie . . . 45

Lekcja 8
Wakacje, czas wolny i hobby . . . 48

Lekcja 9
W mieÊcie, pytanie o drog´ . . . . . 51

Lekcja 10
˚ycie codzienne: dom, . . . . . . . . 54
szko∏a

Lekcja 11
Wypadki, nag∏e zdarzenia, . . . . . 56
pomoc

Lekcja 12
Praca i zawody . . . . . . . . . . . . . . . 59

Odpowiedzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

CD 1

CD 2

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 3

Wst´p

„Fiƒski Kurs podstawowy” to kolejny tytu∏ z serii Audio Kursów – kursów na

p∏ytach CD, przeznaczonych do samodzielnej nauki j´zyków obcych. „Fiƒski
Kurs podstawowy” powsta∏ z myÊlà o osobach poczàtkujàcych i zaczynajàcych
nauk´ oraz tych, które chcia∏yby szybko przypomnieç sobie podstawy j´zyka
fiƒskiego. Kurs zawiera 12 lekcji uczàcych najbardziej potrzebnych s∏ówek
i zwrotów oraz podr´cznik wyjaÊniajàcy podstawy gramatyki fiƒskiej. Na p∏ycie,
oprócz nauki s∏ówek metodà powtarzania, znajdujà si´ tak˝e dialogi oraz pytania
sprawdzajàce. Zakres tematów sprawia, ˝e kurs potraktowaç mo˝na jako „roz-
mówki” przydatne osobom planujàcym wyjazd za granic´.

Wszystkich U˝ytkowników Audio Kursów goràco zach´camy do zarejestro-

wania si´ – tylko zarejestrowani Klienci otrzymujà informacje o atrakcyjnych
zni˝kach i promocjach na wydawnictwa firmy Edgard. Rejestracji mo˝na doko-
naç poprzez wype∏nienie formularza rejestracyjnego na stronie internetowej
www.jezykiobce.pl

Jak si´ uczyç?

P∏yt z serii Audio Kurs wystarczy s∏uchaç, nie jest konieczne wykonywanie

dodatkowych çwiczeƒ. Ka˝da lekcja w kursie podstawowym uczy s∏ówek i zwro-
tów zwiàzanych z danym tematem, zawiera dialog, pokazujàcy ich u˝ycie oraz
pytania sprawdzajàce, które pozwalajà samodzielnie przeçwiczyç omawiane
zagadnienia.

Z Audio Kursem mo˝na uczyç si´ na wiele sposobów. Przede wszystkim,

nale˝y uwa˝nie s∏uchaç s∏ów, zdaƒ i dialogów, a nast´pnie powtarzaç poszcze-
gólne zwroty za fiƒskim lektorem. Nawet, je˝eli przy pierwszym ods∏uchaniu
wydadzà si´ one zbyt trudne do wymówienia, to podczas kolejnych prób nasza
wymowa b´dzie coraz lepsza.

Scenki i dialogi zosta∏y tak opracowane, by w sposób aktywny wzbogacaç

zasób s∏ownictwa oraz uczyç typowych zwrotów, u˝ywanych w j´zyku mówio-
nym. Polecamy uczenie si´ kwestii z dialogów na pami´ç! Je˝eli nie jesteÊmy
pewni, co us∏yszeliÊmy, mo˝emy zajrzeç do niniejszej ksià˝eczki i porównaç
nagranie z tekstem. Przy tej okazji warto zwróciç uwag´ na fiƒskà pisowni´.

Audio Kurs

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 4

Ostatnià cz´Êcià ka˝dej lekcji jest zadanie pozwalajàce przeçwiczyç nowo

poznane zwroty. Na ka˝de zadane pytanie nale˝y odpowiedzieç po fiƒsku, u˝y-
wajàc zwrotów z danej lekcji. W przypadku, gdy mamy trudnoÊci z w∏aÊciwym
sformu∏owaniem odpowiedzi, dobrze jest wys∏uchaç lekcji jeszcze raz. Swoje od-
powiedzi mo˝na porównaç z rozwiàzaniami podanymi na koƒcu podr´cznika.

Ksià˝eczka zawiera dodatkowe materia∏y do kursu. Przede wszystkim wy-

drukowane sà w niej transkrypcje wszystkich nagraƒ, których czytanie mo˝e
okazaç si´ szczególnie pomocne dla wzrokowców, ale nie tylko! Bardzo wa˝nà
cz´Êcià ksià˝eczki jest podr´cznik gramatyki, w przyst´pny sposób wyjaÊniajàcy
najwa˝niejsze zasady rzàdzàce j´zykiem fiƒskim. Po zapoznaniu si´ z ca∏ym ma-
teria∏em, warto odtwarzaç p∏yt´ co kilka dni lub tygodni, a nawet po kilku mie-
siàcach w celu przypomnienia sobie s∏ówek i zwrotów.

Pe∏na i aktualna oferta kursów i programów naszego wydawnictwa znajduje

si´ na stronie internetowej www.jezykiobce.pl

Zapraszamy i ˝yczymy przyjemnej nauki!

Praca w Finlandii

1 maja 2006 roku Finlandia otworzy∏a swój rynek pracy dla obywateli Pol-

ski, co oznacza, ˝e Polacy mogà legalnie pracowaç w Finlandii bez koniecznoÊci
posiadania pozwolenia na prac´. Tym sposobem Finlandia do∏àczy∏a do grona
paƒstw Unii Europejskiej, do których mo˝na si´ udaç w celach zarobkowych le-
gitymujàc si´ jedynie dowodem to˝samoÊci: mo˝e to byç dowód osobisty lub
paszport. W wi´kszoÊci przypadków wystarczy okazaç pracodawcy dowód osobi-
sty, jednak˝e paszport okazuje si´ przydatny w wielu sytuacjach, wi´c warto go
ze sobà zabraç. Przed wyjazdem nale˝y upewniç si´, czy posiadany paszport b´-
dzie wa˝ny przez co najmniej 3 nast´pne miesiàce, natomiast dowód osobisty
przez co najmniej 6 miesi´cy.

Niezb´dne formalnoÊci

Z dniem 5 czerwca 2006 wobec Polaków rozpoczynajàcych prac´ na terenie

Finlandii zosta∏ wprowadzony wymóg rejestrowania si´ w tamtejszych biurach
zatrudnienia. Informacja o zatrudnieniu na terenie Finlandii jest zg∏aszana przez
pracodawc´ lub przez pracownika. Rejestracja musi zostaç dokonana w ciàgu

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 5

dwóch tygodni od daty rozpocz´cia pracy. Wnioski rejestracyjne mo˝na sk∏adaç
we wszystkich fiƒskich biurach zatrudnienia. Rejestracja pracowników jest pro-
wadzona przez jednostki w Vantaa, Tampere i Lappeenranta. Przepisy te obo-
wiàzujà do 2009 roku.

JeÊli planowany pobyt na terenie Finlandii jest krótszy ni˝ 3 miesiàce, nie

ma wymogu rejestrowania go. Pobyt powy˝ej 3 miesi´cy musi zostaç zarejestro-
wany w komisariacie policji w∏aÊciwym dla miejsca zamieszkania. Dokumenty,
które trzeba przedstawiç przy rejestracji to wa˝ny paszport lub dowód to˝samo-
Êci, 2 fotografie oraz dokumenty potwierdzajàce cel pobytu – mo˝e to byç umo-
wa o prac´. JeÊli oka˝e si´ to konieczne, trzeba b´dzie przedstawiç zaÊwiadcze-
nie o stanie zdrowia lub o niekaralnoÊci.

O zgod´ na pobyt sta∏y mo˝na ubiegaç si´ po dwóch latach posiadania zgody

na pobyt czasowy.

Szukanie pracy

Szukajàc pracy w Finlandii mo˝emy jeszcze w Polsce zwróciç si´ do agencji

poÊredniczàcych w rekrutacji pracowników dla firm fiƒskich. Oferty pracy znaj-
dujà si´ m.in. na stronie Fiƒskiego Ministerstwa Pracy (www.mol.fi/mol/fi/in-
dex.jsp) Istnieje tak˝e wiele prywatnych agencji poÊrednictwa pracy w samej
Finlandii, które nie muszà dysponowaç specjalnym zezwoleniem Ministerstwa
Pracy. Adresów mo˝na szukaç na miejscu w ksià˝kach telefonicznych lub jesz-
cze w Polsce, przez Internet. Nale˝y jednak pami´taç, ˝e poÊrednik nie mo˝e po-
bieraç przedp∏at, kaucji ani op∏at za wyszukiwanie pracodawcy. Jedyny koszt, ja-
ki ponosi osoba szukajàca pracy to op∏ata za przejazd, badanie lekarskie
i t∏umaczenie dokumentów.

Warto te˝ zwróciç uwag´ na fakt, ˝e du˝e firmy coraz cz´Êciej prowadzà rekru-

tacj´ pracowników na swoich stronach internetowych. JeÊli znamy j´zyk fiƒski mo-
˝emy szukaç og∏oszeƒ w prasie. Gazety, które publikujà og∏oszenia o prac´ to m.in.
Helsingin Sanomat (www.hs.fi), Aamulehti (www.aamulehti.fi), Turun Sanomat
(www.turunsanomat.fi).

Warunki pracy

Najwi´cej ofert pracy na rynku fiƒskim znajdziemy w przemyÊle metalur-

gicznym (frezerzy, tokarze, spawacze, kierowcy wózków wid∏owych, mechanicy,
operatorzy maszyn), w rolnictwie (przy pracach sezonowych: zbiorach truskawek
i runa leÊnego oraz na farmach warzywnych i zwierzàt futerkowych) a tak˝e

Audio Kurs

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 6

w budownictwie (monterzy, technicy, elektrycy). Innymi sektorami, w których
mo˝na zatrudnienie, sà opieka medyczna, farmacja, nieruchomoÊci, sprzeda˝ oraz
informatyka.

Polakowi pracujàcemu w Finlandii przys∏ugujà takie same prawa jak pracow-

nikowi fiƒskiemu. Tydzieƒ pracy trwa oko∏o 40 godzin. Warto pami´taç, ˝e w cià-
gu dnia przewidziana jest przerwa na obiad oraz dwie przerwy na kaw´. Za ka˝-
dy przepracowany miesiàc przys∏ugujà dwa dni urlopu. Urlop jest p∏atny i jeÊli
pracownikowi nie uda si´ wykorzystaç dni wolnych, otrzymuje wtedy rekompen-
sat´ proporcjonalnà do wynagrodzenia przys∏ugujàcemu mu w czasie urlopu.

Ârednie miesi´czne wynagrodzenie to ok. 2300 euro. Robotnik przemys∏owy

zarabia ok. 12 euro za godzin´, elektryk – ok. 14 euro za godzin´, a niewykwa-
lifikowany robotnik budowlany dostaje co najmniej 6,6 euro za godzin´.

Przydatne adresy:

Ambasada Fiƒska – Republiki Finlandii
ul. Chopina 4/8, 00-559 Warszawa
tel. (022) 629-40-91

Konsulat Finlandii w Gdyni
ul. Morska 59, 81-323 Gdynia
tel. (058) 621-68-52

Warto te˝ szukaç informacji na temat Finlandii na stronach internetowych:

www.finlandia.pl, www.terve.pl, www.skandynawia.pl

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 7

Wprowadzenie

J´zyk fiƒski niewàtpliwie ró˝ni si´ od lepiej nam znanych j´zyków obcych, których si´

zwykle uczymy. Ta odmiennoÊç j´zyka fiƒskiego polega na tym, ˝e zarówno jego struktu-
ra, jak i s∏ownictwo, ró˝nià si´ od tych spotykanych w innych j´zykach europejskich, któ-
re w wi´kszoÊci nale˝à do grupy j´zyków indoeuropejskich. Obejmuje ona wiele j´zyków,
zarówno j´zyk polski, jak i j´zyk szwedzki, angielski, niemiecki, francuski... ale tak˝e j´zyk
iraƒski.

Z kolei j´zyk fiƒski nale˝y do niewielkiej grupy j´zyków ugrofiƒskich, która wchodzi

w sk∏ad uralskiej rodziny j´zykowej. Grupa ugrofiƒska jest stosunkowo nieliczna i odznacza
si´ daleko idàcà odr´bnoÊcià oraz zupe∏nym brakiem pokrewieƒstwa z j´zykami indoeuro-
pejskimi. Najbardziej znane j´zyki ugrofiƒskie to w´gierski, fiƒski oraz estoƒski. J´zyk fiƒski
i j´zyk estoƒski sà do siebie podobne na takiej zasadzie jak j´zyk polski i s∏owacki. Nato-
miast z j´zykiem w´gierskim ∏àczy je tylko teoretyczne podobieƒstwo.

Mimo to w j´zyku fiƒskim jest du˝o zapo˝yczeƒ z j´zyków skandynawskich, germaƒ-

skich, s∏owiaƒskich oraz ba∏tyckich. Najbardziej widoczne w zakresie s∏ownictwa sà wp∏ywy
z j´zyka szwedzkiego.

Co takiego nietypowego jest w j´zyku fiƒskim?

W j´zyku fiƒskim nie ma rodzajników (okreÊlonych, nieokreÊlonych) jak np. w j. angiel-

skim (a, the). Nie ma te˝ rodzajów gramatycznych, które wyst´pujà np. w j. polskim, w któ-
rym s∏owa sà rodzaju m´skiego, ˝eƒskiego albo nijakiego, czy w j. niemieckim (der, die, das)
albo francuskim (le, la).

W j´zyku fiƒskim ró˝ne formy gramatyczne i wyrazy tworzy si´ za pomocà koƒcówek

gramatycznych – stàd ma∏o jest w fiƒskim przyimków.

talo-ssa-ni-kin

–

równie˝ / te˝ w moim domu

(talo- „dom”, -ssa- „w”, -ni- „mój”, -kin

„równie˝”)

kadu-lla – na ulicy
Kirjoitan tietokonee-lla. – Pisz´ na komputerze.
Puhu-tte-ko suomea? – Czy mówi pan po fiƒsku? Czy mówicie po fiƒsku? (puhu- „mówiç”,

-tte- „pan / wy”, -ko „czy?”)

Puhu-i-n suomea. – Mówi∏em / Mówi∏am po fiƒsku. (puhu-, -i- „czas przesz∏y”, -n „ja”)
Puhu-isi-tte-ko suomea? – Czy móg∏by pan mówiç po fiƒsku? (puhu-, -isi- „tryb warunko-

wy”, -tte- „pan / wy”, -ko „czy”)

Audio Kurs

Gramatyka

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 8

Puhuu-ko-han Micha∏ suomea? – (Ciekawe / Zastanawiam si´), czy Micha∏ mówi po fiƒsku?
(puhuu- „mówiç”, -ko- „czy”, -han „zastanawiam si´”).

Alfabet fiƒski

[aa]

[äf]

[koo]

P [pee]

[uu]

[tset]

[bee]

[gee]

[äl]

Q [kuu]

[vee]

[ruotsalainen oo]

[see]

[hoo]

M [äm]

R [är]

W [kaksois-vee]

[ää]

[dee]

[ii]

[än]

S [äs]

[äks]

Ö [öö]

[ee]

[jii]

[oo]

T [tee]

[yy]

Fonetyka

Samog∏oski

J´zyk fiƒski jest j´zykiem samog∏oskowym, co mo˝na zauwa˝yç, porównujàc melodi´

j´zyka fiƒskiego z melodià j´zyka spó∏g∏oskowego, np. j´zyka polskiego. W j´zyku fiƒskim
wyst´pujà samog∏oski krótkie i d∏ugie. Ka˝da samog∏oska krótka ma swój d∏ugi odpowied-
nik, który wymawia si´ wyraênie d∏u˝ej. Samog∏oski krótkie zapisujemy za pomocà jednej li-
tery, d∏ugie za pomocà dwóch. Ró˝nica jednej litery w pisowni lub jednego dêwi´ku w wy-
mowie mo˝e nieÊç za sobà ró˝nic´ w znaczeniu s∏owa. Oto przyk∏ady:

pala kawa∏ek – palaa kawa∏eka

koko rozmiar – koossa w rozmiarze

uni sen – uuni piec

älä nie – älähtää wykrzyknàç

öljy olej – Töölö dzielnica Helsinek

hyvä dobry – tyyny poduszka

ero ró˝nica – Eero imi´ m´skie

kireä napi´ty – kiire poÊpiech

Typowe dla j´zyka fiƒskiego sà dyftongi, czyli sàsiedztwo dwóch samog∏osek:

Heinola,

Rovaniemi, Hauho, Oulu, Kuopio, Keuruu, Töysä

Samog∏oski fiƒskie dzieli si´ na trzy grupy: samog∏oski przednie, które wymawia si´

przy przednim po∏o˝eniu j´zyka, tylne – wymawiane przy tylnym po∏o˝eniu j´zyka oraz
Êrednie.

Samog∏oski tylne to a, o, u. Do samog∏osek przednich zaliczamy ä, ö, y. Z kolei samo-

g∏oski Êrednie to i oraz e.

W gramatyce fiƒskiej obowiàzuje zasada harmonii samog∏osek. Polega ona na tym,

˝e w danym wyrazie fiƒskim znajdziemy na ogó∏ samog∏oski nale˝àce do tej samej grupy,
tzn. albo przednie, albo tylne. Tylko samog∏oski Êrednie mogà si´ ∏àczyç zarówno z samo-
g∏oskami tylnymi jak i z przednimi, np.

Helsingissä w Helsinkach, Espoossa w Espoo, Vantaalla w Vantaa.

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 9

Cz´sto wyst´pujà te˝ wyrazy z∏o˝one z dwóch, a nawet trzech s∏ów. Pozornie stoi

to w sprzecznoÊci z harmonià spó∏g∏osek. Poniewa˝ sà to wyrazy z∏o˝one, podczas do-
bierania odpowiedniej koƒcówki przy odmianie trzeba zwróciç uwag´ na ostatni wyraz,
np.

Hämeenlinna (Hämeen + linna), Seinäjoki (Seinä + joki), Rovaniemi (Rova+niemi),
lentolippu (lento+lippu), sähköposti (sähkö+posti).

Spó∏g∏oski

Spó∏g∏oski sà pojedyncze i d∏ugie. Wa˝ne jest, aby prawid∏owo wymawiaç spó∏g∏oski

d∏ugie, ˝eby nie powsta∏y nieporozumienia co do znaczenia wyrazów.

Bioràc pod uwag´ spó∏g∏oski jako podwójne mogà wyst´powaç spó∏g∏oski k, p, t, l, m,

n, r oraz s. Równie˝ g∏oska {

η}, zapisywana jako „nk”, mo˝e byç podwójna {ηη} – wtedy

zapisujemy jà „ng”. Ró˝nica jednej litery w pisowni lub jednego dêwi´ku w wymowie mo˝e
nieÊç za sobà ró˝nic´ w znaczeniu s∏owa. Oto przyk∏ady:

kuka kto? – kukka kwiat

palo po˝ar – pallo pi∏ka

purje ˝agiel – purra gry˝ç

napa p´pek – nappa rodzaj skóry

kamu kumpel – kammo strach

kasi ósemka – kassi torba

täti ciocia – tatti prawdziwek

sana s∏owo – Sanna imi´ ˝eƒskie

Spó∏g∏oski k, p, t podlegajà wymianie w rzeczownikach, przymiotnikach i w czasowni-

kach, gdy˝ majà one zwykle tzw. stopieƒ mocny i s∏aby. Regu∏y tej wymiany sà wyjaÊnione
bardziej szczegó∏owo przy omawianiu struktury j´zyka fiƒskiego.

Akcent

G∏ówny akcent pada zawsze na pierwszà sylab´ wyrazu.

Struktura j´zyka fiƒskiego

Rzeczowniki

Przypadki gramatyczne i ich koƒcówki

W j´zyku fiƒskim jest 15 przypadków, przez które odmieniajà si´ rzeczowniki i przymiot-

niki. Nominatiivi (mianownik) to forma podstawowa, którà znajdziemy w s∏owniku. Przydaw-
ki okreÊlajàce rzeczownik odmienia si´ tak samo jak rzeczownik.

Audio Kurs

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 10

Wiele przypadków ma ró˝ne funkcje, mo˝e wi´c mieç ró˝ne znaczenia. W gramatyce

fiƒskiej u˝ywane sà nazwy przypadków pochodzenia ∏aciƒskiego. W tabeli podane sà na-
zwy fiƒskie przypadków.

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

Przypadek

Liczba Liczba
pojedyncza

mnoga

Nominatiivi Mianownik

tyttö „dziewczyna”

tytöt

Partitiivi tyttöä

maata

Dope∏niacz cz´Êciowy

huonetta

tyttöjä

maita

huoneita

Genetiivi Dope∏niacz

tytön

maan

miehen

tyttöjen

maiden / maitten

miesten

Akkusatiivi Biernik

tytön

tyttö

hänet

tytöt

Inessiivi Miejscownik 1

talossa

taloissa

„w domu, w budynku”

Elatiivi

talosta

taloista

Illatiivi Celownik 1

taloon

maahan

huoneeseen

kotiin

maihin

huoneisiin

Adessiivi Miejscownik 2

kadulla

kaduilla

Ablatiivi

kadulta

kaduilta

Allatiivi Celownik 2

kadulle

kaduille

Essiivi opettajana

opettajina

Translatiivi

opettajaksi

opettajiksi

Abessiivi

rahatta

rahoitta

Instruktiivi Narz´dnik

jalan

omin silmin

Komitatiivi

vaimoineen

Nominatiivi

Tyttö on kaunis.
Dziewczyna jest ∏adna.

Partitiivi

En tunne tuota tyttöä.
Nie znam tamtej dziewczyny.
Ryhmässä on 6 tyttöä.
W grupie jest 6 dziewczyn.

Genetiivi

Tytön laukku on tuolilla.
Torebka dziewczyny le˝y na krzeÊle.

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 11

Akkusatiivi

Olen nähnyt tuon tytön monta kertaa.
Widzia∏em t´ dziewczyn´ wiele razy.

Inessiivi Asun

Puolassa.

Mieszkam w Polsce.

Elatiivi

Olen kotoisin Puolasta.
Pochodz´ z Polski.

Illatiivi

Matkustamme Suomeen.
Pojedziemy / Jedziemy do Finlandii.

Adessiivi Kirja

pöydällä.

Ksià˝ka le˝y na stole.

Ablatiivi Otan

kirjan

pöydältä.

Wezm´ / Bior´ ksià˝k´ ze sto∏u.

Allatiivi Panen

kirjan

pöydälle.

K∏ad´ / Po∏o˝´ ksià˝k´ na stó∏ / na stole.

Essiivi

Työskentelin kesällä myyjänä kioskissa.
Latem pracowa∏am jako sprzedawczyni w kiosku.

Translatiivi

Haluan tulla opettajaksi, kun olen aikuinen.
Gdy dorosn´, chc´ zostaç nauczycielem.
Tulen aina iloiseksi, kun tapaan hänet.
Zawsze si´ ciesz´, gdy jà spotykam.

Abessiivi

Hän tuli vihaiseksi täysin syyttä.
Zdenerwowa∏ si´ zupe∏nie bez powodu.

Instruktiivi

En mene autolla, menen jalan.
Nie pojad´ samochodem, pójd´ na piechot´ / piechotà.
Tämä kori on käsin tehty.
Ten koszyk jest r´cznie robiony.

Komitatiivi

Hän tuli juhlaan miehineen.
Ona przysz∏a na przyj´cie z m´˝em.

Przypadki miejscowe

W j´zyku fiƒskim jest 6 przypadków, które odpowiedzà na pytania: Gdzie? Skàd? Dokàd?
Przypadki te dzielimy na dwie grupy w zale˝noÊci od tego, czy ruch odbywa si´ w kie-

runku DO / OD czegoÊ (i, odpowiednio – jest W czymÊ), czy NA coÊ / Z czegoÊ (i, odpowied-
nio – jest NA czymÊ).

W czymÊ

NA czymÊ

Inessiivi Asun

Puolassa.

Adessiivi

Auto on kadulla.

Mieszkam w Polsce.

Samochód stoi na ulicy.

Elatiivi

Tulen Puolasta.

Ablatiivi

Auto lähtee kadulta.

Pochodz´ z Polski.

Samochód wyjedzie z ulicy.

Audio Kurs

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 12

Illatiivi

Menen Puolaan.

Allatiivi Ajan

Browarna-kadulle.

Pojad´ do Polski. Jad´

ulic´ Browarnà.

Liczba mnoga

Wyznacznikiem liczby mnogiej w mianowniku jest -t, w innych przypadkach -i. Samog∏o-

ski -e, -a, -ä zwykle zanikajà przed i, jeÊli znajdujà si´ na koƒcu rdzenia s∏owa.

Rdzeƒ wyrazu tworzy si´ na bazie biernika l.p (genetiivi). Genetiivi ma koƒcówk´ -n,

przed którà mogà zachodziç zmiany spó∏g∏osek typu A i B.

Zmiany spó∏g∏osek w rzeczownikach i przymiotnikach

Aby odmieniç s∏owo fiƒskie, nale˝y orientowaç si´, jakie zmiany fonetyczne zachodzà

w spó∏g∏oskach. Te zmiany wyst´pujà zawsze przy odmianie rzeczowników, przymiotników
lub czasowników.

Zmiana typu A

Mocny stopieƒ spó∏g∏oski wyst´puje w nast´pujàcych przypadkach (nie dotyczy to rze-

czowników, które koƒczà si´ na -e):

Nominatiivi l.p.

pankki

Partitiivi l.p., l.mn.

pankki-a, pankkej-a

Illatiivi l.p., l.mn.

pankki-in, pankkei-hin

Essiivi l.p., l.mn.

pankki-na, pankkei-na

Genetiivi l.mn.

pankki-en

W pozosta∏ych przypadkach wyst´puje s∏aby stopieƒ spó∏g∏oski.

mocny s∏aby
kk

Pekka

Peka-n

Pekka (Piotr)

Pekki (jego)

lippu

lipu-t

bilet

bilety

matto

mato-lla

dywan

na dywanie

Turku

Turu-ssa

Turku (miasto fiƒskie)

w Turku

leipä

leivä-ssä

chleb

w chlebie

katu

kadu-lla

ulica

na ulicy

Helsinki

Helsingi-ssä

Helsinki

w Helsinkach

hammas

hampaa-t

zàb

z´by

ilta

illa-lla

wieczór

wieczorem

ranta

ranna-lla

pla˝a

na pla˝y

kerta

kerra-n

raz

pewnego razu

Najcz´Êciej zachodzà wymiany pokazane w dwóch pierwszych kolumnach.
Nietypowo odmieniajà si´ s∏owa:

poika ch∏opak, poja-t i aika czas, aja-t.

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 13

Zmiana typu B

W rzeczownikach, które koƒczà si´ na -e lub na spó∏g∏osk´, wyst´puje spó∏g∏oska s∏aba

w liczbie pojedynczej w przypadkach nominatiivi (mianownik) i partitiivi (dope∏niacz cz´Êciowy).
W innych przypadkach wyst´puje spó∏g∏oska mocna, np. vaattee-t odzie˝y rakkaa-t kochani,
kochane. Choç nie ma du˝o takich rzeczowników, niektóre z nich sà bardzo cz´sto u˝ywane.

Nominatiivi l.p.

vaate ubrania

rakas kochany, drogi

Partitiivi l.p.

vaate-tta

rakas-ta

W innych przypadkach spó∏g∏oska jest mocna, np.

vaattee-t odzie˝y

rakkaa-t kochani, kochane

Poni˝ej podane sà najcz´Êciej u˝ywane wyrazy zakoƒczone na -e, w których wymiana

wyst´puje (gdy˝ nie we wszystkich!):

osoite adres

osoittee-t adresy

pääte koƒcówka

päättee-t koƒcówki (gramatyczne)

taide sztuka

taitee-ssa w sztuce

koe test, klasówka

kokee-ssa w teÊcie, w klasówce, na egzaminie

murre dialekt

murtee-lla (mówiç) w dialekcie

S∏owa koƒczàce na spó∏g∏osk´

rikas

rikkaa-lla

bogaty

u bogatego

saapas

saappaa-t

kalosz

kalosze

aate

aattee-t

myÊl, ideologia

myÊli, ideologie

koe

kokee-t

test, klasówka,

testy, klasówki, egzaminy

egzamin

varvas

varpaa-t

palec (u nogi)

palce (u nóg)

tehdas

tehtaa-ssa

fabryka

w fabryce

rengas

renkaa-t

opona

opony

hammas hampaa-t

zàb

z´by

allas

altaa-ssa

basen

w basenie

ranne

rantee-ssa

nadgarstek

na nadgarstku

porras

portaa-t

stopieƒ, schodek

schodki, schody

Czasowniki

Czasowniki dzielà si´ w j´zyku fiƒskim na 6 grup w zale˝noÊci od bezokolicznika i od-

miany. O przynale˝noÊci czasownika do grupy koniugacyjnej decyduje koƒcówka bezoko-
licznika. Grupa I jest zdecydowanie najbardziej licznà grupà, grupy V-VI sà natomiast bardzo
ma∏e. W j´zyku fiƒskim wi´kszoÊç czasowników nale˝y do grup I-IV. Oto przyk∏adowe cza-
sowniki nale˝àce do poszczególnych grup:

Audio Kurs

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 14

sano-a powiedzieç, ymmärtä-ä rozumieç, luke-a czytaç, kirjoitta-a pisaç

juo-da piç

III

tul-la przyjÊç, kuunnel-la s∏uchaç, men-nä iÊç

tava-ta spotkaç si´, halu-ta chcieç

tarvi-ta potrzebowaç

vanhe-ta starzeç si´

Czasy

W j´zyku fiƒskim nie ma formy czasu przysz∏ego, sà natomiast trzy czasy przesz∏e. Czas

przysz∏y wyra˝a si´ formà czasu teraêniejszego i z kontekstu wynika, kiedy chodzi o czas
teraêniejszy, a kiedy o czas przysz∏y.

Zmiany spó∏g∏osek zachodzà równie˝ w czasownikach. Pary zmieniajàcych si´ spó∏g∏o-

sek sà takie same, jak w rzeczownikach i przymiotnikach. Zmiany mogà zachodziç tylko w I,
III, IV i VI grupie czasowników. Wi´kszoÊç zmian wyst´puje w I grupie. Zmiany te nigdy nie
zachodzà w II i V grupie.

Zmiana typu A

I grupa czasowników

spó∏g∏oska mocna

spó∏g∏oska s∏aba

w bezokoliczniku (nukku-a)

– w pozosta∏ych osobach

w 3. osobie l.p. (hän nukku-u)

w 3. osobie l.mn. (he nukku-vat)

Czas teraêniejszy
sanoa

ymmärtää

lukea

kirjoittaa

minä sano-n

ymmärrä-n

lue-n

kirjoita-n

sinä sano-t

ymmärrä-t

lue-t kirjoita-t

hän sano-o

hän ymmärtä-ä

hän luke-e hän

kirjoitta-a

me sano-mme

ymmärrä-mme

lue-mme kirjoita-mme

te sano-tte

ymmärrä-tte

lue-tte kirjoita-tte

he sano-vat

he ymmärtä-vät

he luke-vat he

kirjoitta-vat

Zaimki osobowe minä, sinä, me, te nie sà obowiàzkowe. Zwykle omija si´ je, jeÊli nie ma

potrzeby podkreÊlenia osoby. Natomiast zaimki hän i he muszà zawsze znaleêç si´ w zdaniu.

W formach przeczàcych s∏owo znaczàce „nie” zachowuje si´ jak czasownik, natomiast

sam czasownik jest zawsze w tej samej formie – nie odmienia si´. Rdzeƒ czasownika w prze-
czeniach to rdzeƒ z pierwszej osoby liczby pojedynczej.

minä en sano (nie powiem, nie mówi´)

en ymmärrä

en lue

sinä et sano

et ymmärrä

et lue

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 15

hän ei sano

hän ei ymmärrä

hän ei lue

me emme sano

emme ymmärrä

emme lue

te ette sano

ette ymmärrä

ette lue

he eivät sano

he eivät ymmärrä

he eivät lue

Luen sanomalehteä.

Czytam gazet´.

En ymmärrä, mitä sinä sanot.

Nie rozumiem, co mówisz.

Voitteko sanoa, mitä kello on?

Czy mo˝e pan powiedzieç, która jest godzina?

Czas przesz∏y

Imperfekti jest u˝ywany, gdy wiadomo dok∏adnie, kiedy coÊ si´ sta∏o w przesz∏oÊci.

Cz´sto w zdaniu wyst´puje okreÊlenie czasu, niemniej nie jest ono konieczne.

Eilen illalla olimme elokuvissa.

Wczoraj wieczorem byliÊmy w kinie.

En ymmärtänyt, mitä hän sanoi.

Nie zrozumia∏em, co on powiedzia∏.

Luitko jo sen kirjan?

Czy przeczyta∏eÊ ju˝ t´ ksià˝k´?

W formie twierdzàcej wyznacznikiem tego czasu jest -i

w formie przeczàcej -nut, -neet.

Wymiany spó∏g∏oskowe wyst´pujà równie˝ w czasie imperfekti. Temat czasownika jest

wtedy taki sam, jak w czasie teraêniejszym.

W imperfekti zachodzà te˝ czasami wymiany samog∏oskowe. Najcz´Êciej polegajà na

tym, ˝e zanika samog∏oska -e, -a, -ä na koƒcu rdzenia czasu teraêniejszego – jak w czasow-
niku

lukea czytaç

sanoa powiedzieç
sanoin powiedzia∏em / powiedzia∏am

en sanonut nie powiedzia∏em /

nie powiedzia∏am

sanoit powiedzia∏eÊ / powiedzia∏aÊ

et sanonut nie powiedzia∏eÊ /

nie powiedzia∏aÊ

hän sanoi on powiedzia∏ / ona powiedzia∏a

hän ei sanonut nie powiedzia∏ /

nie powiedzia∏a

sanoimme powiedzieliÊmy / powiedzia∏yÊmy

emme sanoneet nie powiedzieliÊmy /

nie powiedzia∏yÊmy

sanoitte powiedzieliÊcie / powiedzia∏yÊcie

ette sanoneet nie powiedzieliÊcie /

nie powiedzia∏yÊcie

he sanoivat oni powiedzieli / one powiedzia∏y he eivät sanoneet nie powiedzieli /

nie powiedzia∏y

lukea czytaç
luin

przeczyta∏em

en lukenut

nie przeczyta∏em

luit

et lukenut

Audio Kurs

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 16

hän luki

hän ei lukenut

luimme emme

lukeneet

luitte ette

lukeneet

he lukivat he

eivät

lukeneet

Perfekti jest u˝ywany, gdy zdarzenie mia∏o miejsce w przesz∏oÊci, nie jest jednak istotne,

albo wr´cz nie wiadomo kiedy. Perfekti stosuje si´ równie˝ w przypadku kiedy to, co sta∏o
si´ w przesz∏oÊci, ma nadal wp∏yw na teraêniejszoÊç. Wyznacznikiem tego czasu sà koƒ-
cówki -nut, -neet.

W czasie perfekti nie wyst´pujà ˝adne wymiany spó∏g∏oskowe, poniewa˝ temat czasow-

nika pochodzi od bezokolicznika.

Olen sanonut hänelle monta kertaa,

Mówi∏em mu wiele razy, ˝e nie op∏aca

ettei hänen kannata matkustaa ulkomaille.

mu si´ wyje˝d˝aç zagranic´.

Oletko ollut joskus Italiassa?

Czy by∏eÊ kiedyÊ we W∏oszech?

Olen käynyt siellä kerran.

By∏em tam raz.

Olen opiskellut suomea jo kaksi vuotta.

Ucz´ si´ j´zyka fiƒskiego ju˝ dwa lata.

Olen tehnyt elämässäni paljon työtä.

Pracowa∏em du˝o w swoim ˝yciu.

Uwaga! Prosz´ porównaç nast´pujàce zdania:

Olen asunut Suomessa puoli vuotta.

Mieszkam w Finlandii od pó∏ roku. (nadal

(perfekti)

mieszkam)

Asuin Turussa puoli vuotta.

Mieszka∏em w Turku pó∏ roku.

(imperfekti)

(ju˝ nie mieszkam)

asua mieszkaç
olen asunut (mieszka∏em) en ole asunut (nie mieszka∏em)
olet asunut

et ole asunut

hän on asunut

hän ei ole asunut

olemme asuneet

emme ole asuneet

olette asuneet

ette ole asuneet

he ovat asuneet

he eivät ole asuneet

Pluskvamperfekti, czas zaprzesz∏y wyst´puje zawsze razem z czasem przesz∏ym imper-
fekti. Opisuje on zdarzenie, które mia∏o miejsce jeszcze wczeÊniej, ni˝ zdarzenie opisane
za pomocà imperfekti. Równie˝ tutaj nie wyst´pujà zmiany spó∏g∏osek, poniewa˝ temat
czasownika pochodzi z bezokolicznika.

Olin juuri lukenut lehden, kun puhelin soi. W∏aÊnie czyta∏am gazet´,

gdy zadzwoni∏ telefon.

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 17

Ennen kuin lähdin työhön, olin ehtinyt

Zanim wyszed∏em do pracy, zdà˝y∏em zjeÊç

syödä aamiaista ja siivota vähän.

Êniadanie i posprzàtaç

Olin aina luullut, että hän on vanhempi,

Zawsze myÊla∏em, ˝e on jest starszy,

mutta sitten kuulin, että hän on vasta

ale póêniej us∏ysza∏em, ˝e on ma dopiero

30-vuotias.

30 lat.

He eivät olleet asuneet kauan Vantaalla,

Nie mieszkali d∏ugo w Vantaa,

kun he muuttivat sieltä Espooseen.

kiedy przenieÊli si´ stamtàd do Espoo.

asua mieszkaç
olin asunut (mieszka∏em)

en ollut asunut (nie mieszka∏em)

olit asunut

et ollut asunut

än oli asunut

hän ei ollut asunut

olimme asuneet

emme olleet asuneet

olitte asuneet

ette olleet asuneet

he olivat asuneet

he eivät olleet asuneet

Tryb warunkowy

Wyznacznikiem trybu warunkowego jest formant -isi-. Oprócz swojego normalnego znacze-
nia, tryb warunkowy pe∏ni tak˝e inne funkcje: nadaje uprzejmy ton naszej wypowiedzi,
„zmi´kcza” to, co chcemy powiedzieç. (W mowie potocznej ponadto zast´puje przyd∏ugà
form´ 1 osoby l. pojedynczej -mme...?)

haluta chcieç
(minä) haluaisin chcia∏bym

en haluaisi

(sinä) haluaisit

et haluaisi

hän haluaisi

hän ei haluaisi

(me) haluaisimme emme

haluaisi

(te) haluaisitte ette

haluaisi

he haluaisivat he

eivät

haluaisi

Haluaisin ostaa tämän kirjan / levyn /

Poprosz´ / Wezm´ (chcia∏bym kupiç)

dvd-filmin.

t´ ksià˝k´ / p∏yt´ / film DVD.

Haluaisin matkustaa lomalle Lappiin.

Chcia∏bym pojechaç do Laponii
na wakacje.

Voisitko sanoa, mitä kello on?

Czy móg∏byÊ powiedzieç, która jest
godzina?

Ottaisin tämän.

Poprosz´...

Saisinko vähän suolaa?

Poprosz´ o sól. / Sól poprosz´.

Haluaisitko lisää kahvia?

Czy chcesz jeszcze kawy?

Audio Kurs

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 18

Tryb rozkazujàcy

W liczbie pojedynczej form´ trybu rozkazujàcego stanowi temat czasownika w 1. osobie.

Soita minulle illalla!

Zadzwoƒ do mnie wieczorem!

Tule meille huomenna!

Przyjdê do nas jutro!

Tervetuloa! Tule sisään!

Witam! Prosz´ wejdê! / Zapraszam
do Êrodka!

Kirjoita minulle osoitteesi ja

Napisz mi swój adres i numer telefonu!

puhelinnumerosi!

W formie przeczàcej potrzebujemy operatora

älä nie.

Älä kuuntele häntä!

Nie s∏uchaj go!

Älä välitä!

Nie przejmuj si´!

W liczbie mnogiej tryb rozkazujàcy tworzymy z tematu bezokolicznika za pomocà koƒ-

cówki -kaa

-kää

W formie przeczàcej stosujemy s∏owo

älkää o

raz dodajemy do czasow-

nika koƒcówk´ -ko

/ -

kö

Forma liczby mnogiej mo˝e s∏u˝yç równie˝ jako forma grzeczno-

Êciowa pan / pani.

Soittakaa minulle illalla!

Zadzwoƒcie do mnie wieczorem! / Prosz´
zadzwoniç do mnie wieczorem! /
Niech pan / pani do mnie zadzwoni wieczorem!

Tulkaa meille huomenna!

Przyjdêcie do nas jutro! / Prosz´ przyjÊç
do nas jutro! / Niech pan / pani przyjdzie jutro
do nas!

Tervetuloa! Tulkaa sisään!

Witam! Wchodêcie! / Prosz´ wejÊç!

Kirjoittakaa minulle osoitteenne

Napiszcie / Prosz´ napisaç mi swój adres i numer

ja puhelinnumeronne!

telefonu! / Niech pan / pani napisze mi swój
numer telefonu!

Älkää kuunnelko häntä!

Nie s∏uchajcie go! Prosz´ go nie s∏uchaç! /
Niech pan / pani go nie s∏ucha!

Älkää välittäkö!

Nie przejmujcie si´! / Prosz´ si´ nie przejmowaç!/
Niech si´ pan / pani nie przejmuje!

Stopniowanie przymiotników

huono

huonompi

huonoin

z∏y

gorszy

najgorszy

tuttu

tutumpi

tutuin

znajomy bardziej

najbardziej

znajomy

makea

makeampi

makein

s∏odki

s∏odszy

najs∏odszy

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 19

vanha

vanhempi

vanhin

stary

starszy

najstarszy

suuri

suurempi

suurin

du˝y

wi´kszy

najwi´kszy

rakas

rakkaampi

rakkain

drogi

dro˝szy

najdro˝szy
(kochany)

kaunis

kauniimpi

kaunein

pi´kny

pi´kniejszy najpi´kniejszy

iloinen

iloisempi

iloisin

weso∏y

weselszy najweselszy

väsynyt

väsyneempi

väsynein

zm´czony bardziej

najbardziej

zm´czony

Nieregularne

hyvä

parempi paras

dobry

lepszy

najlepszy

uusi

uudempi uusin

nowy

nowszy

najnowszy

pitkä

pitempi

pisin

d∏ugi

d∏u˝szy

najd∏u˝szy

lyhyt

lyhyempi lyhyin

krótki

krótszy

najkrótszy

Hän on hyvin kaunis.

Ona jest bardzo ∏adna.

Hän on tosi kaunis.

Ona jest bardzo / ca∏kiem ∏adna.

Elokuva on melko hyvä.

Film jest dosyç dobry.

Elokuva on hirveän hyvä.

Film jest strasznie / niezmiernie dobry.

Stopniowanie przys∏ówków

Za pomocà przys∏ówków wyra˝amy, kiedy, jak lub gdzie ktoÊ coÊ robi.

Hän laulaa kauniisti.

Ona Êpiewa pi´knie. (w jaki sposób?)

Heräsin aikaisin.

Obudzi∏am si´ wczeÊnie. (kiedy?)

Puola on lähellä Suomea.

Polska le˝y blisko Finlandii. (gdzie?)

kauniisti kauniimmin

(kaikkein) kauneimmin

pi´knie pi´kniej najpi´kniej

nopeasti nopeammin

(kaikkein) nopeimmin

szybko szybciej najszybciej

hitaasti

hitaammin

(kaikkein) hitaimmin

wolno wolniej najwolniej

iloisesti

iloisemmin

(kaikkein) iloisimmin

weso∏o weselej najweselej

Zaimki dzier˝awcze

Poniewa˝ konstrukcja dzier˝awcza zawiera powtórzenie znaczenia, np.

minun ...-ni

mój

, w mowie potocznej stosuje si´ nieco krótsze sformu∏owanie.

Mo˝na albo zrezygnowaç z zaimków dzier˝awczych

minun, sinun, meidän, teidän,

je-

Êli zachowujemy koƒcówki -

, -

mme

, -

nne

, albo te˝ mówiç:

minun auto

sinun auto,

meidän auto, teidän auto,

opuszczajàc koƒcówki.

Audio Kurs

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 20

Kenen auto?

Czyj samochód?

(minun) autoni

mój samochód

(sinun) autosi

twój samochód

hänen autonsa

jego samochód

(meidän) automme

nasz samochód

(teidän) autonne

wasz samochód

heidän autonsa

ich samochód

potocznie:

minun / mun auto

meidän auto

sinun / sun auto

teidän auto

hänen auto

heidän auto

Täytyy... – Trzeba... Musz´...

W konstrukcji tej wyst´puje nie odmieniany czasownik

täytyy

razem z bezokolicznikiem.

Zaimek osobowy jest w dope∏niaczu (Genetiivi).

Täytyy mennä jo kotiin.

Trzeba ju˝ iÊç do domu.

Kenen täytyy jo lähteä?

Kto musi ju˝ iÊç?

Minun täytyy mennä kotiin.

Musz´ iÊç do domu.

Sinun täytyy katsoa se elokuva!

Musisz zobaczyç ten film!

Hänen täytyy uskoa, mitä minä sanon.

On musi uwierzyç w to, co mówi´. /
On musi mi uwierzyç

Meidän täytyy joskus mennä kahville.

Musimy kiedyÊ pójÊç na kaw´.

Teidän täytyy tulla meille!

Musicie koniecznie do nas przyjÊç!

Heidän täytyy ymmärtää se.

Oni muszà to zrozumieç.

Formy grzecznoÊciowe

W j´zyku fiƒskim formy grzecznoÊciowe „pan, pani, paƒstwo” stosuje si´ du˝o bardziej

sporadycznie ni˝ w j´zyku polskim.

W j´zyku fiƒskim powszechne jest zwracanie si´ „na ty” do prawie wszystkich ludzi:

pracownicy do szefa, dzieci w szkole do nauczycieli. Nie oznacza to oczywiÊcie, ˝e w ogó-
le nie nale˝y zwracaç si´ do siebie uprzejmie. Chodzi o to, aby nie utrudniaç ani nie
usztywniaç codziennych kontaktów. Chocia˝ w fiƒskim spo∏eczeƒstwie, tak jak wsz´dzie,
istniejà stosunki hierarchiczne, do dobrego tonu nale˝y ich nie podkreÊlaç. Stàd po-
wszechne mówienie „na ty”.

Formy grzecznoÊciowej nale˝y u˝yç, jeÊli rozmawiamy z obcà, znacznie od nas starszà

osobà. Jest ona na miejscu równie˝ w sytuacjach czysto s∏u˝bowych, gdy kontakt z rozmów-

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 21

cami nie jest cz´sty, i gdy nie sà oni znajomymi: w biurze, w banku itd. OczywiÊcie w formal-
nych, zw∏aszcza oficjalnych, sytuacjach, u˝ywa si´ formy grzecznoÊciowej.

Forma, która odpowiada polskiemu pan / pani jest to 2. osoba liczby mnogiej. Odnosi

si´ to równie˝ do polskiego „paƒstwo”.

Voitteko sanoa....

Czy mo˝e pan / pani powiedzieç...

Ottakaa lisää kakkua, olkaa hyvä!

Prosz´ wziàç jeszcze kawa∏ek tortu!

(Te) tiedätte varmaan, että....

Zapewne pan / pani wie, ˝e...

Olitteko (te) sunnuntaina konsertissa?

Czy by∏ pan / Czy by∏a pani w niedziel´
na koncercie?

W czasie przesz∏ym perfekti imies∏ów wyst´puje w liczbie pojedynczej w sytuacji, gdy mó-

wimy do jednej osoby. Gdy zwracamy si´ do kilku osób, jest on w liczbie mnogiej.

Oletteko kuullut....?

Czy s∏ysza∏ Pan...? / Czy s∏ysza∏a Pani....?

Oletteko kuulleet....?

Czy s∏yszeli Paƒstwo...? / Czy s∏ysza∏y
Panie....?

Pytania

Kuka?

Kto?

Mikä?

Co?

Millainen?

Jaki, jaka, jakie?

Missä?

Gdzie?

Mistä?

Skàd?

Mihin? Minne?

Dokàd?

Miksi?

Dlaczego? Czemu? Po co?

Milloin?

Kiedy?

Mihin aikaan?

O której godzinie?

Miten paljon? Kuinka paljon? Paljonko?

Ile? Jak du˝o?

Miten kauan? Kuinka kauan?

Jak d∏ugo?

Kuinka?

Jak? W jaki sposób?

Audio Kurs

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 22

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

Alfabet

[aa]

[äf]

[koo]

P [pee]

[uu]

[tset]

[bee]

[gee]

[äl]

Q [kuu]

[vee]

[ruotsalainen oo]

[see]

[hoo]

M [äm]

R [är]

W [kaksois-vee]

[ää]

[dee]

[ii]

[än]

S [äs]

[äks]

Ö [öö]

[ee]

[jii]

[oo]

T [tee]

[yy]

Podstawowe zwroty i wyra˝enia:

tak – kyllä

nie – ei

Zaimki:

ja – minä

pani – rouva

ty – sinä

my – me

on – hän

wy – te

ona – hän

oni – he

ono – se

one – he

pan – herra

paƒstwo – te

Czasownik byç:

ja jestem – minä olen

pani jest – te olette

ty jesteÊ – sinä olet

my jesteÊmy – me olemme

on jest – hän on

wy jesteÊcie – te olette

ona jest – hän on

oni sà – he ovat

ono jest – se on

one sà – he ovat

pan jest – te olette

paƒstwo sà – te olette

Czasownik mieç:

ja mam – minulla on

pani ma – teillä on

ty masz – sinulla on

my mamy – meillä on

on ma – hänellä on

wy macie – teillä on

ona ma – hänellä on

oni majà – heillä on

ono ma – sillä on

one majà – heillä on

pan ma – teillä on

paƒstwo majà – teillä on

Zwroty grzecznoÊciowe:

Dzieƒ dobry! (rano) – (Hyvää) huomenta!
Dzieƒ dobry! (po po∏udniu) – (Hyvää) päivää!

www.jezykiobce.pl

Lekcja 1

Podstawowe zwroty i wyra˝enia

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 23

CzeÊç! (powitanie) – Hei!

lub

Terve!

lub

Moi!

Pa! – Hei sitten!

lub

Hei hei!

Dobry wieczór. – (Hyvää) iltaa!
Dobranoc! – Hyvää yötä!
Do widzenia! – Näkemiin!
Prosz´. (podajàc coÊ) – Ole hyvä!

lub

Olkaa hyvä!

Dzi´kuj´ – Kiitos.
Prosz´. (proszàc o coÊ) – Saanko...?
Dzi´ki! – Kiitti!
Prosz´ bardzo. Nie ma za co. – Ole hyvä.

lub

Eipä kestä.

Przepraszam! (np. zaczepiajàc osob´ nieznajomà) – Anteeksi!
Dzi´kuj´ bardzo. – Kiitos paljon.

lub

Paljon kiitoksia.

Nie ma sprawy. (odpowiedê na podzi´kowanie za wyÊwiadczonà us∏ug´) – Ei kestä.
Przepraszam. Przykro mi – Anteeksi.

lub

Olen pahoillani.

Nic nie szkodzi. (odpowiedê na czyjeÊ przeprosiny) – Ei se mitään.
Tak, poprosz´. (o coÊ) – Saanko...

lub

Saisinko...

Na zdrowie! (toast) – Kippis!

lub

Terveydeksi!

Smacznego! – Hyvää ruokahalua!
Na zdrowie! (po kichni´ciu) – Terveydeksi!
Zgadzam si´. Dobrze. – Selvä. Sopii hyvin.
Z przyjemnoÊcià. – Mielellään.
Serdecznie pozdrawiam. – Sydämellisin terveisin.
Witamy serdecznie. – Tervetuloa!
Mi∏ego dnia. – Hyvää päivänjatkoa!
Tobie równie˝ ˝ycz´ mi∏ego dnia. – Samoin sinulle!
CzeÊç! – Hei!

lub

Terve!

lub

Moi!

Na razie! – Nähdään!
Do zobaczenia! – Näkemiin!
Do zobaczenia wkrótce! – Tapaamisiin!

Pytania:

jak? – miten?

gdzie? – missä?

co? – mitä?

kiedy? – milloin?

jak du˝o? – kuinka paljon?

lub

paljonko? dlaczego? – miksi?

ile? – kuinka monta?

lub

montako?

który? która? które? – mikä?

kto? – kuka?

Wys∏uchaj uwa˝nie zdaƒ, powtarzaj je za lektorem:

Czy mówisz po angielsku? – Puhutko englantia?
Czy mówi pan po fiƒsku? – Puhutteko suomea?

Audio Kurs

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 24

Nie mówi´ dobrze po fiƒsku. – En puhu suomea hyvin.
Mówi´ po fiƒsku tylko troch´. – Puhun vain vähän suomea.
Prosz´ mówiç powoli. – Puhu hitaammin.

lub

Puhukaa hitaammin.

Nie mówi´ po fiƒsku, ale rozumiem pojedyncze s∏owa. – En puhu suomea, mutta

ymmärrän joitakin sanoja.

Mówi´ po niemiecku. – Puhun saksaa.
Czy mo˝esz powtórzyç? – Voitko toistaa sen?
Czy mo˝e pan powtórzyç? – Voitteko toistaa sen?
Nie rozumiem. – En ymmärrä.
Czy mo˝esz powtórzyç ostatnie s∏owo? – Voitko toistaa viimeisen sanan?
Nie wiem. – En tiedä.
Czy móg∏byÊ to zapisaç? – Voisitko kirjoittaa sen muistiin?
Jak si´ masz? – Mitä sinulle kuuluu?
Jak si´ pan ma? – Mitä teille kuuluu?
Dzi´kuj´, mam si´ dobrze. – Kiitos, hyvää.
Jak si´ nazywasz? – Mikä sinun nimesi on?
Mam na imi´ Sari. – Minä olen Sari.
Mam na imi´ Arttu. – Minä olen Arttu.
Nazywam si´ Toni Salonen. – Minun nimeni on Toni Salonen.
Czy mo˝esz to przeliterowaç? – Voitko sanoa sen kirjain kirjaimelta?
Skàd jesteÊ? Skàd pochodzisz? – Mistä olet kotoisin?
Jestem z Polski. – Olen kotoisin Puolasta.
Gdzie mieszkasz? – Missä asut?
Mieszkam w Helsinkach. – Asun Helsingissä.
Od kiedy mieszkasz w Lahti? – Kuinka kauan olet asunut Lahdessa?
Czy móg∏byÊ mi pomóc? – Voisitko auttaa minua?
Dzi´kuj´ za pomoc. – Kiitos avusta.
Chcia∏bym go poznaç. – Haluaisin tutustua häneen.
Mi∏o ci´ poznaç. – Hauska tutustua.

Pos∏uchaj dialogu, najpierw w wersji oryginalnej, póêniej z t∏umaczeniem.

– Hei! Mikä sinun nimesi on? (CzeÊç! Jak masz na imi´?)
– Nimeni on Toni. (Mam na imi´ Toni.)
– Hei Toni. Hauska tutustua. Mistä olet kotoisin? (Witaj, Toni. Mi∏o ci´ poznaç.

Skàd jesteÊ?)

– Olen kotoisin Puolasta. (Jestem z Polski.)
– Mistä tyttöystäväsi on kotoisin? (Skàd jest twoja przyjació∏ka?)
– Hän on Suomesta. (Ona jest z Finlandii.)
– Nimeni on Anna. (Nazywam si´ Anna.)
– Hauska tutustua! (Mi∏o ci´ poznaç!)

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 25

A teraz wys∏uchaj jeszcze raz kwestii z dialogu wraz z t∏uma-
czeniem, powtarzaj poszczególne wypowiedzi za lektorem.

Przeçwicz zwroty z tej lekcji. Powiedz po fiƒsku.

åwiczenie 1

åwiczenie 2

1. Jak si´ nazywasz?

1. Tak, mówi´ po fiƒsku.

2. Nazywam si´ Anna.

2. Jak si´ masz?

3. Skàd jesteÊ?

3. Dzi´kuj´, dobrze.

4. Jestem z Polski.

4. Czy móg∏bym poprosiç o pomoc?

5. Mieszkam w Warszawie.

5. Tak, oczywiÊcie.

6. Czy mówisz po fiƒsku?

S∏ówka dodatkowe

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

Napisy na znakach:

Pchaç

Työnnä

Ciàgnàç

Vedä

WejÊcie

Sisään

WyjÊcie

Ulos

Zakaz palenia

Tupakointi kielletty

Zakaz parkowania

Pysäköinti kielletty

Zakaz wst´pu

Pääsy kielletty

Zakaz fotografowania

Valokuvaaminen kielletty

Cisza

Hiljaisuus

WyjÊcie ewakuacyjne

Varauloskäynti

Audio Kurs

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 26

Kraje, ich mieszkaƒcy i formy przymiotnikowe:

Kraj Mieszkaniec

J´zyk

Kraj

– nazwa fiƒska

(rzeczownik)

(przymiotnik)

Anglia

Englanti

englantilainen

englanti

Chiny

Kiina

kiinalainen

kiina

Dania

Tanska

tanskalainen

tanska

Estonia

Viro

virolainen

viro

Finlandia

Suomi

suomalainen

suomi

Francja

Ranska

ranskalainen

ranska

Grecja

Kreikka

kreikkalainen

kreikka

Hiszpania

Espanja

espanjalainen

espanja

Holandia

Hollanti

hollantilainen

hollanti

Japonia

Japani

japanilainen

japani

Litwa

Liettua

liettualainen

liettua

¸otwa

Latvia

latvialainen

latvia

Niemcy

Saksa

saksalainen

saksa

Norwegia

Norja

norjalainen

norja

Polska

Puola

puolalainen

puola

Portugalia

Portugali

portugalilainen

portugali

Rosja

Venäjä

venäläinen

venäjä

Stany Zjednoczone

Yhdysvallat

yhdysvaltalainen

englanti

Szwecja

Ruotsi

ruotsalainen

ruotsi

W´gry

Unkari

unkarilainen

unkari

W∏ochy

Italia

italialainen

italia

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 27

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

Liczebniki:

Lekcja 2

Liczebniki, dni tygodnia, pory roku i czas

zero

nolla

jeden

yksi

jedno

yksi

dwa

kaksi

trzy

kolme

cztery

neljä

pi´ç

viisi

szeÊç

kuusi

siedem

seitsemän

osiem

kahdeksan

dziewi´ç

yhdeksän

dziesi´ç

kymmenen

jedenaÊcie

yksitoista

dwanaÊcie

kaksitoista

trzynaÊcie

kolmetoista

czternaÊcie

neljätoista

pi´tnaÊcie

viisitoista

szesnaÊcie

kuusitoista

siedemnaÊcie

seitsemäntoista

osiemnaÊcie

kahdeksantoista

dziewi´tnaÊcie

yhdeksäntoista

dwadzieÊcia

kaksikymmentä

dwadzieÊcia jeden kaksikymmentäyksi
trzydzieÊci

kolmekymmentä

czterdzieÊci

neljäkymmentä

pi´çdziesiàt

viisikymmentä

szeÊçdziesiàt

kuusikymmentä

siedemdziesiàt

seitsemänkymmentä

osiemdziesiàt

kahdeksankymmentä

dziewi´çdziesiàt yhdeksänkymmentä
sto

sata

tysiàc

tuhat

pierwszy

ensimmäinen

drugi

toinen

trzeci

kolmas

nast´pny

seuraava

poprzedni

edellinen

ostatni

viimeinen

Dni tygodnia:

poniedzia∏ek

maanantai

piàtek

perjantai

wtorek

tiistai

sobota

lauantai

Êroda

keskiviikko

niedziela

sunnuntai

czwartek

torstai

OkreÊlenia czasu:

data

päiväys

dzieƒ

päivä

w dzieƒ

päivällä

noc

yö

w nocy

yöllä

rano

aamu

rano, rankiem

aamulla

pó∏noc

keskiyö

po∏udnie

keskipäivä

przed po∏udniem

aamupäivällä

po po∏udniu

iltapäivällä

póêno

myöhään

wczeÊnie

aikaisin

sekunda

sekunti

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 28

Miesiàce:

styczeƒ

tammikuu

lipiec

heinäkuu

w styczniu

tammikuussa

sierpieƒ

elokuu

luty

helmikuu

wrzesieƒ

syyskuu

marzec

maaliskuu

paêdziernik

lokakuu

kwiecieƒ

huhtikuu

listopad

marraskuu

maj

toukokuu

grudzieƒ

joulukuu

czerwiec

kesäkuu

Pory roku i inne:

pora roku

vuodenaika

jesieƒ

syksy

wiosna

kevät

jesienià

syksyllä

wiosnà

keväällä

zima

talvi

lato

kesä

zimà

talvella

latem

kesällä

Wys∏uchaj uwa˝nie zdaƒ, powtarzaj je za lektorem:

Która jest godzina? – Mitä kello on?
Jest piàta. – Kello on viisi.
Jest 18:10. – Kello on kymmenen yli kuusi.
Jest 14:30. – Kello on puoli kolme.
Jest 2:45. – Kello on viisitoista vaille kolme.
Przyjd´ o trzeciej. – Tulen kolmelta.

lub

Tulen kello kolme.

Bàdê na czas! – Tule ajoissa!
Nie spóêni´ si´! – En myöhästy!
Postaram si´ byç na czas. – Yritän tulla ajoissa.

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

minuta

minuutti

godzina

tunti

wczoraj

eilen

dzisiaj

tänään

jutro

huomenna

dwa dni temu

kaksi päivää sitten

za dwa dni

kahden päivän
kuluttua

weekend

viikonloppu

w weekend

viikonloppuna

tydzieƒ

viikko

miesiàc

kuukausi

rok

vuosi

w 2007 roku

vuonna 2007
(kaksituhatta
seitsemän)

wiek

vuosisata

w XXI wieku

2000-luvulla
(kaksituhatta-luvulla)

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 29

Dzisiaj jest 25 maja 2005 roku. – Tänään on kahdeskymmenesviides

toukokuuta kaksituhattaviisi.

Jaki jest twój numer telefonu? – Mikä sinun puhelinnumerosi on?
Mój numer telefonu to 0607844081. – Puhelinnumeroni on nolla kuusi nolla

seitsemän kahdeksan nelja nelja nolla kahdeksan yksi.

Czy móg∏byÊ mi daç swój numer telefonu? – Voisitko antaa minulle

puhelinnumerosi?

Czy móg∏byÊ powtórzyç? – Voisitko toistaa sen?

Pos∏uchaj dialogu, najpierw w wersji oryginalnej, póêniej z t∏umaczeniem.

– Anteeksi, mitä kello on? (Przepraszam, która jest teraz godzina?)
– Kello on kuusi. (Jest 18:00.)
– Mitä kello on Tokiossa? (A która godzina jest w Tokio?)
– Tokiossa kello on nyt kaksi yöllä. (W Tokio jest teraz 2:00 w nocy nast´pn´go dnia.)
– Eli täällä on siis keskiviikko, mutta Japanissa on jo torstai? (Czyli u nas

jest Êroda, a w Japonii jest ju˝ czwartek?)

– Niin! (Tak!)
– Mikä vuodenaika Japanissa on nyt? (A jaka jest w Japonii teraz pora roku?)
– Kesä kuten meilläkin. Mutta Argentiinassa on nyt talvi. (Taka sama jak

u nas – lato. Za to w Argentynie jest teraz zima.)

A teraz wys∏uchaj jeszcze raz kwestii z dialogu wraz z t∏umaczeniem,
powtarzaj poszczególne wypowiedzi za lektorem.

Przeçwicz zwroty z tej lekcji:

1. Zapytaj kogoÊ o godzin´.
2. Powiedz, ˝e w Nowym Jorku jest teraz godzina 6 rano, a w Londynie 12 w po∏udnie.
3. Powiedz, jaki jest dzisiaj dzieƒ tygodnia.
4. Nazwij aktualnà por´ roku i miesiàc.

Audio Kurs

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 30

S∏ówka dodatkowe

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

Âwi´ta:

Wielkanoc – pääsiäinen
Bo˝e Narodzenie – joulu
Wigilia – jouluaatto
Sylwester – uudenvuodenaatto
Nowy Rok – uusivuosi
Weso∏ych Âwiàt Wielkanocnych! – Hyvää pääsiäistä!
Weso∏ych Âwiàt i Szcz´Êliwego Nowego Roku! – Hyvää joulua ja onnellista uutta

vuotta!

FI¡SKIE ÂWI¢TA REGIONALNE:

Kalevalanpäivä – 28.II., Dzieƒ Kalevali, eposu narodowego Finlandii
juhannusaatto – noc Êwi´tojaƒska
juhannuspäivä – dzieƒ Âw. Jana
pikkujoulu – weso∏a impreza w okresie przedÊwiàtecznym, Êwi´towane w dowolnym

terminie w pierwszej po∏owie grudnia, ma w sobie coÊ zarówno
z polskich Miko∏ajek jak i ze „Êledzików” przedÊwiàtecznych

itsenäisyyspäivä – 6.XII., Âwi´to Niepodleg∏oÊci Finlandii, dzieƒ wolny od pracy

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 31

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

m´˝czyzna – mies

niemowl´ – vauva

kobieta – nainen

nastolatek – teini-ikäinen

dziewczyna – tyttö

m∏ody – nuori

ch∏opak – poika

doros∏y – aikuinen

cz∏owiek – ihminen

stary – vanha

ludzie – ihmiset

starszy – vanhempi

osoba – henkilö

m∏odszy – nuorempi

dziecko – lapsi

w tym samym wieku – samanikäinen

Ma∏˝eƒstwo i rodzina:

randka – treffit

rodzina – perhe

lub

– vihkiminen

lub

vihkiäiset

rozwód – avioero

ma∏˝eƒstwo – avioliitto (zwiàzek separacja

–

asumusero

ma∏˝eƒski)

lub

aviopari (para ma∏˝eƒska) zar´czyny – kihlaus

wesele – häät

wolny zwiàzek, konkubinat – avoliitto

Cz∏onkowie rodziny:

Lekcja 3

Cz∏owiek i rodzina

matka – äiti
ojciec – isä
syn – poika
córka – tytär
dziadek – isoisä

lub

vaari

babcia – isoäiti

lub

mummo

siostrzeniec – sisarenpoika
siostrzenica – sisarentytär
kuzyn, kuzynka – serkku
ciocia – täti
wujek – setä
rodzice – vanhemmat
˝ona – vaimo
mà˝ – aviomies
brat – veli
siostra – sisko

rodzeƒstwo – sisarukset
bliêni´ta – kaksoset
szwagier – lanko
szwagierka – käly
teÊç – appi
teÊciowa – anoppi
zi´ç – vävy
synowa – miniä
wdowa, wdowiec – leski
ch∏opak (sympatia) – poikaystävä
dziewczyna (sympatia) – tyttöystävä
macocha – äitipuoli
ojczym – isäpuoli
matka chrzestna – kummitäti
ojciec chrzestny – kummisetä

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 32

Wys∏uchaj uwa˝nie zdaƒ, powtarzaj je za lektorem:

Ile masz lat? – Miten vanha olet?
Mam 20 lat. – Olen kaksikymmentä vuotta (vanha).
Czy masz rodzeƒstwo? – Onko sinulla sisaruksia?
Tak, mam starszego brata i m∏odszà siostr´. – Kyllä, minulla on isoveli ja pikkusisko.
Ile lat ma twoja siostra? – Kuinka vanha siskosi on?
Ona ma 30 lat. – Hän on kolmekymmentä vuotta (vanha).
Kiedy si´ urodzi∏eÊ? – Milloin olet syntynyt?
Urodzi∏em si´ w 1960 roku. – Olen syntynyt vuonna 1960

(tuhatyhdeksänsataakuusikymmentä).

Czy masz dzieci? – Onko sinulla lapsia?
Nie, nie mam dzieci. – Ei, minulla ei ole lapsia.
JesteÊ ˝onaty? JesteÊ m´˝atkà? – Oletko naimisissa?
Tak, jestem m´˝atkà. – Kyllä, olen naimisissa.
Nie, jestem rozwiedziona. – Ei, olen eronnut.
Nie, ale mam dziewczyn´. – Ei, mutta minulla on tyttöystävä.

Pos∏uchaj dialogu, najpierw w wersji oryginalnej, póêniej z t∏umaczeniem:

– Mikä sinun nimesi on? (Jak si´ nazywasz?)
– Tommi Laine. (Tommi Laine.)
– Milloin olet syntynyt? (Kiedy urodzi∏eÊ si´?)
– Olen syntynyt kahdeskymmeneskahdeksas marraskuuta 1960. (Urodzi∏em si´

28 listopada 1960 roku.)

– Missä olet syntynyt? (Gdzie si´ urodzi∏eÊ?)
– Olen syntynyt Varsovassa. (Urodzi∏em si´ w Warszawie.)
– Oletko naimisissa? (Czy jesteÊ ˝onaty?)
– Kyllä. (Tak.)
– Onko sinulla lapsia? (Czy masz dzieci?)
– Kyllä, minulla on kaksi tytärtä ja poika. (Tak, mam dwie córki i syna.)
– Kuinka vanhoja he ovat? (Ile majà lat?)
– Poika on kahdeksanvuotias, tyttäret ovat kaksosia, he ovat viisivuotiaita.

(Ch∏opak ma 8 lat, a dziewczynki sà bliêniaczkami i majà po 5 lat.)

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 33

A teraz wys∏uchaj jeszcze raz kwestii z dialogu wraz z t∏umaczeniem,
powtarzaj poszczególne wypowiedzi za lektorem.

Przeçwicz zwroty z tej lekcji. Odpowiedz na pytania:

1. Czy masz rodzeƒstwo?
2. Czy masz dzieci?
3. Czy jesteÊ ˝onaty?
4. Ile masz lat?

S∏ówka dodatkowe

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

Dane personalne:

imi´ – etunimi

p∏eç – sukupuoli

drugie imi´ – toinen nimi

stan cywilny – siviilisääty

nazwisko – sukunimi

wolny, wolna – naimaton

wiek – ikä

panna, kawaler – naimaton

miejsce urodzenia – syntymäpaikka

rozwiedziony, rozwiedziona – eronnut

data urodzenia – syntymäaika

˝onaty, zam´˝na – naimisissa

narodowoÊç – kansallisuus

potomstwo – jälkeläiset

obywatelstwo – kansalaisuus

nazwisko panieƒskie – tyttönimi

Audio Kurs

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 34

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

Cz´Êci cia∏a:

www.jezykiobce.pl

czo∏o – otsa
g∏owa – pää
nos – nenä
usta – suu
uszy – korvat
broda (zarost) – parta
wàsy – viikset
z´by – hampaat
szyja – kaula
rami´ – olka

plecy – selkä
pierÊ – rinta
piersi – rinnat
brzuch – vatsa
noga – jalka
kolano – polvi
stopa – jalkaterä
r´ka – käsi
w∏osy – hiukset
oczy – silmät

brwi – kulmakarvat
rz´sy – silmäripset
paznokcie – kynnet
koÊç – luu
∏ydka – pohje
udo – reisi
podbródek – leuka
ucho – korva

Wyglàd:

Cechy charakteru:

d∏ugi – pitkä
krótki – lyhyt
niski – lyhyt
wysoki – pitkä
ma∏y – pieni

du˝y – suuri
gruby – paksu
szczup∏y – hoikka
silny – vahva
brzydki – ruma

pi´kny – kaunis
przystojny – komea
chudy – laiha
sprawny, w dobrej formie

– urheilullinen

màdry – viisas
g∏upi – tyhmä
szcz´Êliwy – onnellinen
smutny – surullinen
z∏y, rozgniewany – vihainen
bystry – fiksu

lub

nokkela

roztargniony – hajamielinen
bezczelny – röyhkeä
skàpy – saita
nerwowy – hermostunut
nieÊmia∏y – ujo
uparty – itsepäinen
ambitny – kunnianhimoinen
radosny – iloinen

uczciwy – rehellinen
cierpliwy – kärsivällinen
grzeczny – kohtelias
˝yczliwy – ystävällinen
mi∏y – mukava
inteligentny – älykäs
lojalny – uskollinen
wiarygodny, godny zaufania, spolegliwy

– luotettava

serdeczny – sydämellinen
niecierpliwy – kärsimätön
hojny – antelias
dyskretny – hienotunteinen
pewny siebie – itsevarma

Lekcja 4

Cz´Êci cia∏a, cechy charakteru,
opis osoby

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 35

Stopniowanie przymiotników:

Inne:

Wys∏uchaj uwa˝nie zdaƒ, powtarzaj je za lektorem:

Wyglàdasz dobrze. – Näytät hyvältä.
Jestem w z∏ym nastroju. – Olen huonolla tuulella.
Jestem we wspania∏ym nastroju. – Olen hyvällä tuulella.
Marek to mój najlepszy przyjaciel. – Marek on paras ystäväni.
Ona jest wy˝sza od Hannu. – Hän on pitempi kuin Hannu.
On jest tak silny jak Matti. – Hän on yhtä vahva kuin Matti.
Ona jest bardzo ∏adna. – Hän on oikein nätti.
Ona jest pi´kna. – Hän on kaunis.
On jest zbyt nerwowy. – Hän on liian hermostunut.
On jest êle wychowany. – Hän on huonosti kasvatettu.
Ona jest mi∏a i serdeczna. – Hän on mukava ja ystävällinen.
Ona jest dobrze wychowana. – Hän on hyvin kasvatettu.
Oni sà nieuprzejmi. – He ovat tylyjä.

Lub

i´ jà. – Pidän hänestä.

Pos∏uchaj dialogu, najpierw w wersji oryginalnej, póêniej z t∏umaczeniem:

– Marekilla on uusi tyttöystävä, jonka nimi on Laura. (Marek ma nowà dziewczyn´,

nazywa si´ Laura.)

– Minkä näköinen hän on? (Jak ona wyglàda?)

Audio Kurs

dobry – hyvä
lepszy – parempi
najlepszy – paras

z∏y, niedobry – huono
gorszy – huonompi
najgorszy – huonoin

∏adny – sievä
∏adniejszy – sievempi
naj∏adniejszy – sievin

bardziej – enemmän
mniej – vähemmän
wi´cej – enemmän
charakter – luonne
nastrój – mieliala
uczucia – tunteet
mi∏oÊç – rakkaus
kochaç – rakastaa
nienawiÊç – viha

nienawidziç – vihata
Êmiaç si´ – nauraa
oboj´tny – välinpitämätön
wra˝liwy – herkkä
rozmowny – puhelias
cichy – hiljainen
pesymista – pessimisti
optymista – optimisti
realista – realisti

emocja – tunne
intencja – aikomus
nadzieja – toivo
ciekawy – kiinnostava
zazdroÊç –

mustasukkaisuus

zawiÊç – kateus

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 36

– Hän on oikein nätti, hänellä on pitkä, ruskea tukka ja siniset silmät.

(Jest bardzo ∏adna – ma d∏ugie, bràzowe w∏osy i niebieskie oczy.)

– Onko hän pitkä? (Czy jest wysoka?)
– Tosi pitkä! Pitempi kuin Marek, ja hoikka. (Tak, bardzo! Jest wy˝sza od Marka

i bardzo szczup∏a.)

– Onko hän kiva? (Czy jest mi∏a?)
– Tosi kiva. Hän on aina hyvällä tuulella ja hänellä on huumorintajua.

(Bardzo. Jest zawsze w dobrym humorze i ma poczucie humoru.)

A teraz wys∏uchaj jeszcze raz kwestii z dialogu wraz z t∏umaczeniem,
powtarzaj poszczególne wypowiedzi za lektorem.

Powiedz po fiƒsku.

1. Jestem w z∏ym nastroju.
2. Ona jest mi∏a i serdeczna.
3. Wyglàdasz dobrze.
4. Lubi´ jà.
5. Marek to mój najlepszy przyjaciel.

S∏ówka dodatkowe

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

Cz´Êci cia∏a:

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

czo∏o – otsa
brwi – kulmakarvat
rz´sy – silmäripset
paznokcie – kynnet

nozdrza – sierain
szcz´ka – leuka
goleƒ – sääri
∏ydki – pohkeet

poÊladek – pakara
biodro – lanne
pacha – kainalo

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 37

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

Kolory:

bia∏y – valkoinen

pomaraƒczowy – oranssi

czarny – musta

ró˝owy – vaaleanpunainen

czerwony – punainen

bràzowy – ruskea

zielony – vihreä

szary – harmaa

˝ó∏ty – keltainen

fioletowy – violetti

niebieski – sininen

granatowy – tummansininen

Cz´Êci garderoby:

Lekcja 5

Kolory, cz´Êci garderoby, sklep i zakupy

kapelusz – hattu
buty – kengät
sanda∏y – sandaalit
wysokie buty, kozaki – saapikkaat
bluzka, koszula – pusero

lub

paita

koszulka (T-shirt) – t-paita
sweter – villapusero
spodnie – housut
p∏aszcz – takki
r´kawiczki – käsineet
spódnica – hame

sukienka – leninki
kurtka – takki
skarpety – sukat
rajstopy – sukkahousut
biustonosz – rintaliivit
kamizelka – liivi
krawat – kravatti
garnitur – miesten puku
majtki – alushousut
podkoszulek – aluspaita
bielizna – alusvaatteet

Zakupy:

zakupy – ostokset
kupowaç – ostaa
sprzedawaç – myydä
p∏aciç – maksaa
przymierzaç – sovittaa
patrzeç, rozglàdaç si´ – katsella
sklep – kauppa

sprzedawca – myyjä
klient – asiakas
rozmiar – koko
cena – hinta
tani – halpa
drogi – kallis
pieniàdze – rahat

Wzory i tkaniny:

wzór – kuosi

bawe∏na – puuvilla

w paski – raidallinen

we∏na – villa

w kropki – pilkullinen

jedwab – silkki

w krat´ – ruudullinen

skóra – nahka

g∏adki – sileä

len – pellava

kolorowy – kirjava

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 38

Zaimki wskazujàce:

ten / ta / to – tämä

lub

te – ne

tamten / tamta / tamto – tuo

lub

tamte – nuo

Wys∏uchaj uwa˝nie zdaƒ, powtarzaj je za lektorem:

W czym mog´ pomóc? – Miten voin auttaa?
Czego pan sobie ˝yczy? – Mitä saisi olla?
Tylko sie rozglàdam. – Minä vain katselen.
Chcia∏bym kupiç krawat. – Haluaisin ostaa kravatin.
Czy mog´ to przymierzyç? – Voiko tätä sovittaa?
To nie pasuje. – Se ei ole sopiva.
Ile to kosztuje? – Mitä tämä maksaa?
Wezm´ to. – Ottaisin tämän.
Z czego to jest zrobione? – Mistä materiaalista se on?
Ta czerwona sukienka jest z bawe∏ny. – Tämä punainen leninki on puuvillaa.
Czy macie takà sukienk´ mniejszà o jeden rozmiar? – Onko teillä tällaisia

leninkejä numeroa pienempiä?

Jaki rozmiar pani nosi? – Mikä teidän kokonne on?

lub

Mikä sinun kokosi on?

Nosz´ rozmiar 38. – Minun kokoni on 38.
Gdzie jest przymierzalnia? – Missä on sovituskoppi?
Ten sweter jest za du˝y. – Tämä villapusero on liian iso.
Ta spódnica jest za ma∏a. – Tämä hame on liian pieni.
Mam tylko kart´ kredytowà. – Minulla on vain luottokortti.
Czy mog´ zap∏aciç kartà kredytowà? – Voinko maksaa kortilla?
Gdzie mog´ kupiç pamiàtki? – Mistä saa matkamuistoja?
Gdzie jest najbli˝szy bankomat? – Missä on lähin pankkiautomaatti?
Poprosz´ o faktur´. – Saanko laskun.

Pos∏uchaj dialogu, najpierw w wersji oryginalnej, póêniej z t∏umaczeniem:

– Miten voin auttaa? (W czym mog´ panu pomóc?)
– Haluaisin ostaa kävelykengät. (Chcia∏bym kupiç pó∏buty.)

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

gotówka – käteinen
czek – shekki
karta kredytowa – luottokortti
karta bankomatowa – pankkikortti
bankomat – pankkiautomaatti

kantor – rahanvaihtopiste
oferta specjalna – tarjous

lub

alennusmyynti

wyprzeda˝ – loppuunmyynti
rabat – alennus

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 39

– Näytän teille muutamia. (Poka˝´ panu kilka par.)
– Pidän näistä. Mitä ne maksavat? (Podobà mi si´ te. Ile one kosztujà?)
– Satakolmekymmentä euroa. (130 euro.)
– Niin paljon. Onko halvempia? (To bardzo du˝o. Czy ma pani taƒsze?)
– Esimerkiksi tässä. Kahdeksankymmentä euroa. (Tak, na przyk∏ad te. Kosztujà

80 euro.)

– Joo, voinko sovittaa niitä. (Dobrze, chcia∏bym je przymierzyç.)
– Tottakai. Mikä teidän numeronne on? (OczywiÊcie. Jaki rozmiar pan nosi?)
– Neljäkymmentäneljä. (44.)
– Valitettavasti meillä on jäljellä vain kokoja neljäkymmentäkaksi

ja neljäkymmentäkolme. (Przykro mi, ale zosta∏y ju˝ tylko buty w rozmiarze

42 i 43.)

– No, ei voi mitään. Kiitos. (W takim razie dzi´kuj´.)
– Kiitos. (Dzi´kuj´.)

A teraz wys∏uchaj jeszcze raz kwestii z dialogu wraz z t∏uma-
czeniem, powtarzaj poszczególne wypowiedzi za lektorem.

Powiedz po fiƒsku:

1. Chcia∏bym kupiç T-shirt.
2. Nosz´ rozmiar M.
3. Gdzie jest przymierzalnia?
4. Ta koszulka jest za ma∏a.
5. Poprosz´ koszulk´ o rozmiar wi´kszà.

Audio Kurs

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 40

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

Jedzenie:

Artyku∏y spo˝ywcze:

Owoce i warzywa:

www.jezykiobce.pl

Lekcja 6

˚ywnoÊç, jedzenie, restauracja

jeÊç – syödä
piç – juoda
posi∏ek – ateria
Êniadanie – aamiainen
wczeÊny obiad, lunch

– lounas

obiad – päivällinen

deser – jälkiruoka
kolacja – illallinen
podwieczorek – iltapala
stolik – pöytä
widelec – haarukka
nó˝ – veitsi
∏y˝ka – ruokalusikka

∏y˝eczka – teelusikka
szklanka – lasi

lub

juomalasi

kieliszek – lasi

lub

viinilasi

talerz – lautanen
obrus – pöytäliina
krzes∏o – tuoli

chleb – leipä
bu∏ka – ranskanleipä
zupa – keitto
mas∏o – voi
d˝em – hillo
ser – juusto
kurczak – broileri
kie∏basa – makkara
w´dliny – leikkeleet
mi´so – liha
wieprzowina – sianliha
wo∏owina – naudanliha
ciel´cina – vasikanliha
ryba – kala
frytki – ranskalaiset (perunat)
ry˝ – riisi
fili˝anka kawy – kuppi kahvia
kubek herbaty – muki teetä

butelka soku – pullo mehua
szklanka mleka – lasi maitoa
kufel piwa – tuoppi olutta
woda mineralna – vissyvesi
gazowana – hiilihappoinen
niegazowana – hiilihapoton
kieliszek wina – lasi viiniä
s∏odkie – makea
wytrawne – kuiva
lody – jäätelö
ciasto – kakku
màka – jauhot
makaron – makaroni
jajka – muna
cukier – sokeri
przyprawa – mauste
sól – suola
pieprz – pippuri

owoce – hedelmät
jab∏ko – omena
gruszka – päärynä
pomaraƒcza – appelsiini
winogrono – viinirypäle
arbuz – vesimeloni
Êliwka – luumu

brzoskwinia – persikka
banan – banaani
ananas – ananas
wiÊnia – kirsikka
czarna porzeczka – mustaherukka
truskawka – mansikka
czarna jagoda – mustikka

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 41

Smaki:

W restauracji:

kelner – tarjoilija

napiwek – juomaraha

lub

tippi

jad∏ospis, menu – ruokalista

dobrze wysma˝ony – kypsäksi paistettu

rachunek – lasku

przystawka – alkuruoka

paragon – kassakuitti

wegetariaƒski – kasvis-

danie g∏ówne – pääruoka

potrawy wegetariaƒskie – kasvisruoka

zamówienie – tilaus

restauracja dla wegetarian

– kasvisravintola

Wys∏uchaj uwa˝nie zdaƒ, powtarzaj je za lektorem:

Jestem g∏odny. – Minulla on nälkä.
Chce mi si´ piç. – Minua janottaa.
Jestem spragniony. – Minulla on jano.
Ten stolik jest zarezerwowany. – Tämä pöytä on varattu.
Chcia∏bym z∏o˝yç zamówienie. – Voinko jo tilata?
Czy mog´ przyjàç zamówienie? – Mitä (teille) saisi olla?
Jestem wegetarianinem. – Olen kasvissyöjä.
Nie jem mi´sa. – En syö lihaa.
Poprosz´ kaw´ z mlekiem. – Saanko kahvia maidon kera.
Poprosz´ kurczaka z ro˝na z frytkami. – Ottaisin broileria ja ranskalaiset.
Poprosz´ lody czekoladowe. – Ottaisin suklaajäätelöä.
Czy smakowa∏o? – Maistuiko?
Bardzo smaczne. – Oikein hyvää.
Prosz´. – Ole hyvä.

lub

Olkaa hyvä.

Ja p∏ac´. – Minä tarjoan.
Czy mog´ prosiç o rachunek? – Saisinko laskun?

Audio Kurs

malina – vadelma
warzywa – vihannekset
marchew – porkkana
groszek – herne
kukurydza – maissi
cebula – sipuli
pomidor – tomaatti
ziemniak – peruna
ogórek – kurkku

szpinak – pinaatti
kalafior – kukkakaali
czosnek – valkosipuli
sa∏ata – salaatti
seler – selleri
burak – punajuuri
cukinia – kesäkurpitsa
pietruszka – palsternakka
bak∏a˝an – munakoiso

s∏odki – makea
gorzki – karvas

kwaÊny – hapan
s∏ony – suolainen

ostry – väkevä

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 42

Prosz´ o rachunek! – Saanko laskun!
Reszty nie trzeba. – Se on tasaraha, ole hyvä.

Pos∏uchaj dialogu, najpierw w wersji oryginalnej, póêniej z t∏umaczeniem

– Päivää. Mitä saisi olla? (Dzieƒ dobry, czy mog´ przyjàç zamówienie?)
– Ottaisin paistettua kalaa ja kreikkalaisen salaatin. (Tak, poprosz´ ryb´ z grilla

i sa∏atk´ greckà.)

– Ranskalaiset vai keitetyt perunat? (Czy do ryby ˝yczy pan sobie frytki

czy pieczone ziemniaki?)

– Ranskalaiset. (Frytki.)
– Mitä juotavaa? (Czy podaç coÊ do picia?)
– Iso olut. (Tak, poprosz´ du˝e piwo.)
– Entä saisiko vielä olla jotain? (Czy coÊ jeszcze?)
– Joo, jälkiruoaksi suklaajäätelöä ja kahvi. (Tak, na deser wezm´ lody

czekoladowe i kaw´.)

– Selvä, kiitos. (OczywiÊcie, dzi´kuj´ bardzo.)
– Kiitos. (Dzi´kuj´.)

A teraz wys∏uchaj jeszcze raz kwestii z dialogu wraz z t∏umaczeniem,
powtarzaj poszczególne wypowiedzi za lektorem.

Przeçwicz zwroty z tej lekcji:

W restauracji:

W sklepie:

1. zamów sok owocowy

1. kup puszk´ coca-coli

2. poproÊ o zup´ pomidorowà

2. 1 kg bananów

i porcj´ frytek

3. kawa∏ek ˝ó∏tego sera

3. zamów 2 kawy z mlekiem
4. poproÊ o rachunek

S∏ówka dodatkowe

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

sto∏ówka – ruokala
przerwa na posi∏ek – ruokatunti

przerwa na kaw´ – kahvitunti
pokój socjalny – kahvihuone

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 43

FI¡SKIE POTRAWY REGIONALNE:

Audio Kurs

palarnia papierosów – tupakkahuone
termin przydatnoÊci do spo˝ycia

(Najlepiej spo˝yç przed…) – parasta

ennen

lub

viimeinen käyttöpäivä

data produkcji – valmistuspäivä
kubek – muki
owoce morza – äyriäiset
jajka sma˝one – paistetut munat
naleÊniki – ohukaiset

lub

letut

supermarket – marketti
wyroby spo˝ywcze – elintarvikkeet

wyroby garma˝eryjne – einekset
sklep z warzywami – vihannesosasto
sklep z owocami – hedelmäosasto
piekarnia – leipomo
cukiernia – konditoria
sklep mi´sny – lihakauppa
perfumeria – hajuvesiosasto
apteka – apteekki
sklep papierniczy – paperikauppa
ksi´garnia – kirjakauppa

chleb ˝ytni (razowy) – ruisleipä
pierogi karelskie – karjalanpiirakka
pieczony chleb ˝ytni nadziewany rybami

(zwykle sielawà) – kalakukko

w´dzony ∏osoÊ – savulohi
w´dzona sieja – savusiika
s∏odkawa zapiekanka z wàtróbki i ry˝u

– maksalaatikko

maÊlanka, kwaÊne mleko – piimä
rodzaj g´stego kwaÊnego mleka – viili
klopsiki – lihapullat

go∏àbki – kaalikääryleet
pstràg t´czowy – kirjolohi
sieja – siika
sielawa – muikku
Êledê (ba∏tycki) – silakka
Êledê (norweski) – silli
szczupak – hauki
okoƒ – ahven
sandacz – kuha
pstràg – taimen
lipieƒ – harjus

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 44

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

Podró˝:

Dworzec kolejowy:

Port lotniczy:

www.jezykiobce.pl

Lekcja 7

Komunikacja i podró˝owanie

podró˝ – matka
wycieczka – seuramatka
wyprawa – retki
podró˝ s∏u˝bowa – työmatka
autobus – linja-auto

lub

bussi

samochód – auto
autostrada – moottoritie
stacja benzynowa – bensa-asema

lub

huoltoasema

tankowanie – tankkaus
paliwo – polttoaine
benzyna – bensiini

benzyna bezo∏owiowa – lyijytön bensiini
gaz – kaasu
olej nap´dowy – dieselöljy
prawo jazdy – ajokortti
parking – pysäköinti
ograniczenie pr´dkoÊci – nopeusrajoitus
opóênienie – myöhästyminen
cel podró˝y – matkakohde
wsiadaç – nousta (+ illatiivi): nousta

linja-autoon

wysiadaç – nousta (+ elatiivi): nousta

linja-autosta

pociàg – juna
stacja kolejowa – rautatieasema
peron – laituri
bilet – lippu
miejscówka (bilet z miejscówkà)

– paikkalippu

kasa biletowa – lipunmyynti
opóênienie – myöhästyminen

poczekalnia – odotushuone
odjazd – lähtevät junat
przyjazd – saapuvat junat
rozk∏ad jazdy – aikataulu
bilet powrotny – meno-paluulippu
bilet w jednà ston´ – menolippu
przechowalnia baga˝u

– matkatavaransäilytys

samolot – lentokone
port lotniczy – lentokenttä

lub

lentoasema

lot – lento
odlot – lähtö

lub

lähtevät lennot

przylot – paluu

lub

saapuvat lennot

zarezerwowaç lot – varata lento
stanowisko odpraw – matkatavaraselvitys
odprawa celna – tulliselvitys
pierwsza klasa – ensimmäinen luokka
druga klasa – toinen luokka

klasa turystyczna – turistiluokka
miejsce przy oknie – ikkunapaikka
miejsce od strony korytarza

– käytäväpaikka

pasa˝er – matkustaja
baga˝ – matkatavara
paszport – passi
wiza – viisumi
granica – raja
nadbaga˝ – ylipaino
c∏o – tulli

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 45

Hotel:

Wys∏uchaj uwa˝nie zdaƒ, powtarzaj je za lektorem:

Chcia∏bym kupiç bilet do Helsinek. – Saanko lipun Helsinkiin.

lub

Lippu Helsinkiin.

O której godzinie odje˝d˝a ten pociàg? – Milloin juna lähtee?
Gdzie jest kasa biletowa? – Missä lippukassa on?
Gdzie jest mój baga˝? – Missä (minun) matkatavarani ovat?
Prosz´ zg∏osiç si´ do odprawy. – Matkatavaraselvitykseen, olkaa hyvä.
Czy mog´ prosiç o paszport? – Passi, olkaa hyvä!
Nie mam nic do oclenia. – Minulla ei ole tullattavaa.
To sà moje rzeczy osobiste. – Ne ovat minun omaan käyttööni.
˚ycz´ mi∏ego pobytu! – Viihtyisää matkaa!
Jad´ do Helsinek. – Olen menossa Helsinkiin.
Zarezerwowa∏em hotel w Rovaniemi. – Olen varannut huoneen Rovaniemeltä.
Mam rezerwacj´ na nazwisko Timo Korhonen. – Minulla on varaus nimelle Timo

Korhonen.

Mam 1000 euro przy sobie. – Minulla on tuhat euroa mukana.
Jestem na wakacjach. – Olen lomamatkalla.
Odwiedzam rodzin´ w Finlandii. – Olen käymässä sukulaisten luona Suomessa.
Mieszkam w hotelu Park. – Asun Park-hotellissa.
Gdzie mog´ wykupiç ubezpieczenie? – Mistä voin ostaa vakuutuksen?
Chcia∏bym wypo˝yczyç samochód. – Haluaisin vuokrata auton.
Czy mog´ tutaj zaparkowaç? – Voiko tähän pysäköidä?
Czy cena zawiera Êniadanie? – Kuuluuko aamiainen hintaan?

Audio Kurs

celnik – tullivirkailija
strefa wolnoc∏owa – tax free-vyöhyke
sklep wolnoc∏owy – tax free-myymälä

zapinaç pasy – kiinnittää turvavyöt
bramka na lotnisku – portti
terminal – terminaali

hotel – hotelli
rezerwacja – varaus
pokój – huone
recepcja – vastaanotto
obs∏uga hotelowa – huonepalvelu
schronisko m∏odzie˝owe – retkeilymaja
nocleg ze Êniadaniem (w hotelu)

– yöpyminen aamiaisella

wolne pokoje – vapaita huoneita

zarezerwowaç pokój w hotelu

– varata huone hotellista

∏azienka – kylpyhuone
prysznic – suihku
klucz – avain
pokój dwuosobowy – kahden hengen

huone

pokojówka – kerroshoitaja
zameldowaç si´ – ilmoittautua

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 46

Pos∏uchaj dialogu, najpierw w wersji oryginalnej, póêniej z t∏umaczeniem.

– Hotelli Panorama, hyvää päivää. (Hotel Panorama, w czym mog´ pomóc?)
– Päivää, onko teillä vapaita huoneita heinäkuussa? (Dzieƒ dobry, czy majà

paƒstwo wolne pokoje w lipcu?)

– Monelleko hengelle? (Dla ilu osób?)
– Kahdelle. (Dla dwóch.)
– Kahden hengen huone vai kaksi erillistä huonetta? (Pokój dwuosobowy czy

dwa pokoje pojedyncze?)

– Yksi kahden hengen huone. (Dwuosobowy.)
– Parisänky vai erilliset sängyt? (Dwa ∏ó˝ka czy ∏ó˝ko ma∏˝eƒskie?)
– Parisänky. (Ma∏˝eƒskie.)
– Ja milloin haluaisitte yöpymisen? (Kiedy chcà paƒstwo przyjechaç?)
– Viidestoista (15.) heinäkuuta. (15 lipca.)
– Montako yötä? (Na ile nocy?)
– Kolme. (Na trzy.)
– Hetkinen... Kyllä, huone löytyy. (Prosz´ chwil´ poczekaç, sprawdz´ czy mamy

wolne pokoje... Tak, jest wolny pokój.)

– Paljonko vuorokausi maksaa? (Ile kosztuje noc?)
– Kahden hengen huone kylpyhuoneella maksaa 150 euroa. Aamiainen

kuuluu hintaan. (Pokój dwuosobowy z ∏azienkà kosztuje 150 euro. Âniadanie jest

wliczone w cen´.)

– Varaisin sen huoneen. (W takim razie chcia∏bym zarezerwowaç ten pokój.)
– Selvä. Mille nimelle? Ja saanko myös luottokortin numeron? (OczywiÊcie,

poprosz´ pana imi´ i nazwisko oraz numer karty kredytowej...)

A teraz wys∏uchaj jeszcze raz kwestii z dialogu wraz z t∏umaczeniem,
powtarzaj poszczególne wypowiedzi za lektorem.

Przeçwicz zwroty z tej lekcji.

1. Zapytaj, czy w hotelu sà wolne pokoje.
2. Zarezerwuj jednoosobowy pokój z ∏azienkà.
3. Zapytaj, ile kosztuje noc.
4. Zapytaj, czy w cen´ wliczone jest Êniadanie.

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 47

S∏ówka dodatkowe

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

czek podró˝ny – matkasekki
honorowaç, uznawaç czek – kelpuuttaa sekki
karta p∏atnicza – maksukortti
karta kredytowa – luottokortti
pensjonat – täysihoitola

lub

maatilamajoitus

wynajàç mieszkanie – vuokrata asunto
wynajàç domek letni – vuokrata mökki

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

Wakacje i natura:

Na wycieczce:

Audio Kurs

Lekcja 8

Wakacje, czas wolny i hobby

wakacje – loma
czas wolny – vapaa-aika
biuro podró˝y

– matkatoimisto

morze – meri
góry – vuoristo
Laponia – Lappi
jezioro – järvi
wyspa – saari
pustynia – autiomaa

las – metsä
bagno – suo
∏oÊ – hirvi
niedêwiedê – karhu
wilk – susi
renifer – poro
g∏uszec – metso
cietrzew – teeri
jarzàbek – pyy
pardwa – riekko

dolina – laakso
wzgórze – kukkula
jaskinia – luola
rzeka – joki
wodospad – koski
przepaÊç – jyrkänne
urlop, wypoczynek – loma
wybrze˝e – rannikko

jechaç pod namiot – mennä telttaretkelle
namiot – teltta
plecak – rinkka
latarka – taskulamppu
wioska – kylä
wieÊ (na wsi) – maaseutu (maalla)
jechaç na wieÊ – mennä maalle
domek letni – mökki

lub

kesämökki

basen – uimahalli
pla˝a – uimaranta
ratownik – uinninvalvoja
opalanie si´ – ottaa aurinkoa
statek – laiva
prom – autolautta
∏ódê – vene
˝aglówka – purjevene

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 48

Pogoda:

Czas wolny:

Wys∏uchaj uwa˝nie zdaƒ, powtarzaj je za lektorem:

Jakie masz hobby? – Mitä harrastat?
Jak sp´dzasz swój czas wolny? – Miten vietät vapaa-aikaa?
Jest zimno. – On kylmä.
Jaka jest prognoza pogody na jutro? – Mikä on sääennuste huomiseksi?
Uwielbiam podró˝owaç. – Pidän matkustamisesta.

lub

Tykkään matkustaa.

Krajobrazy sà pi´kne. – Kauniita maisemia.
Finlandia to pi´kny kraj. – Suomi on kaunis maa!
Szukam kafejki internetowej. – Etsin internet-kahvilaa.
Czy móg∏by pan nam zrobiç zdj´cie? – Voisitteko ottaa kuvan meistä?
Chcia∏bym zatelefonowaç. – Haluaisin soittaa.

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

pogoda – sää

lub

ilma

Jest dobra pogoda. – On hyvä ilma.
Jest kiepska pogoda. – On huono ilma.
s∏oƒce – aurinko
S∏oƒce Êwieci. – Aurinko paistaa.
deszcz – sade
Pada deszcz. – Sataa.
Ênieg – lumi
Pada Ênieg. – Sataa lunta.
ciep∏o – lämmin
Jest ciep∏o. – On lämmin.
zimno – kylmä

mróz – pakkanen
Jest mróz. – On pakkasta.
mg∏a – sumu
wiatr – tuuli
Wieje. – Tuulee.
burza – myrsky
piorun – salama
lód – jää
Jezioro jest zamarzni´te. – Järvi on jäässä.
huragan – pyörremyrsky
tornado – tornado

oglàdanie telewizji – tv:n katselu
szachy – sˇakki
graç w szachy – pelata sˇakkia
karty – korttipeli
gra w karty – pelata korttia
gra na gitarze – soittaa kitaraa
p∏ywanie – uinti
jazda na nartach – laskettelu
narciarstwo biegowe – hiihto

lub

murtomaahiihto

jazda na ∏y˝wach – luistelu

nurkowanie – sukeltaminen
jazda na rowerze – pyöräily
∏owienie ryb – kalastus
bieganie – juoksu
˝eglowanie – purjehdus
jazda konna – ratsastus
relaksowaç si´ – rentoutua
leniuchowaç – laiskotella
marnowaç czas – haaskata aikaa
odpoczywaç – levätä

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 49

Halo! Mówi Nowak! – Täällä puhuu Nowak.
Czy móg∏bym rozmawiaç z panem Nowakiem? – Onko herra Nowak tavattavissa?

Pos∏uchaj dialogu, najpierw w wersji oryginalnej, póêniej z t∏umaczeniem:

– Mitä teet vapaa-aikana? (Co robisz w wolnym czasie?)
– Tykkään uida, kun on lämmin. (Kiedy jest ciep∏o,

lub

i´ p∏ywaç.)

– Entä mitä teet talvella? (A co robisz zimà?)
– Talvella hiihdän. (Zimà je˝d˝´ na nartach.)
– Olen kuullut, että pidät sˇakista. (S∏ysza∏em, ˝e

lub

isz graç w szachy.)

– Joo, se on totta. Entä sinä? Harrastatko jotain urheilua? (Tak, to prawda.

A ty? Uprawiasz jakiÊ sport?)

– Joo, ajan pyörällä ympäri vuoden. (Tak, przez ca∏y rok je˝dz´ na rowerze.)

A teraz wys∏uchaj jeszcze raz kwestii z dialogu wraz z t∏umaczeniem,
powtarzaj poszczególne wypowiedzi za lektorem.

U˝ywajàc zwrotów z tej lekcji powiedz po fiƒsku:

1. Jak sp´dzasz swój czas wolny?
2. Uwielbiam podró˝owaç.
3. Chcia∏bym zatelefonowaç.
4. Jest zimno.
5. Jaka jest prognoza pogody na jutro?

S∏ówka dodatkowe

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

Audio Kurs

pi∏ka no˝na – jalkapallo
koszykówka – koripallo
siatkówka – käsipallo
tenis sto∏owy – pöytätennis
hokej na lodzie – jääkiekko
skoki narciarskie – mäkihyppy
gimnastyka – voimistelu
aerobik – aerobic

wspinaç si´ – kiivetä
szlak – reitti
kajuta – hytti
kajak – kajakki
p∏ywanie – uinti
basen – uimahalli
opalaç si´ – ottaa aurinkoa
krem do opalania – aurinkovoide

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 50

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

Pytanie o drog´:

Miasto:

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

karuzela – karuselli
huÊtawka – keinu
piaskownica – hiekkalaatikko

plac zabaw – leikkikenttä
berek – hippa

Lekcja 9

W mieÊcie, pytanie o drog´

Idê prosto. – Mene suoraan.
Przejdê przez ulic´. – Mene kadun yli.
Przejdê przez skrzy˝owanie.

– Mene toiselle puolelle risteystä.

Skr´ç w lewo. – Käänny vasemmalle.
Skr´ç w prawo. – Käänny oikealle.
w dó∏ ulicy – katua alas
obok – vieressä
naprzeciw – vastapäätä

za – takana
przed – edessä
pomi´dzy – välissä
w – sisällä
za rogiem – kulman takana
To jest blisko. – Se on lähellä.
To jest daleko stàd. – Se on kaukana

täältä.

miasto – kaupunki
ulica – katu
droga – tie
aleja – bulevardi

lub

puistokatu

lub

puistotie

adres – osoite
plac – aukio
skrzy˝owanie – risteys
Êwiat∏a – valot
chodnik – jalkakäytävä
korek – ruuhka
centrum – keskusta
kino – elokuvateatteri
teatr – teatteri
kawiarnia – kahvila
restauracja – ravintola
ratusz – kaupungintalo

lub

raatihuone

poczta – posti
posterunek policji – poliisiasema
bank – pankki
restauracja – ravintola
szpital – sairaala
apteka – apteekki
szko∏a – koulu
koÊció∏ – kirkko
ambasada – lähetystö
muzeum – museo
zamek – linna
most – silta
przystanek autobusowy

– bussipysäkki

stacja metra – metroasema
metro – metro
taksówka – taksi

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 51

Wys∏uchaj uwa˝nie zdaƒ, powtarzaj je za lektorem:

Jak si´ dostaç do miasta? – Miten pääsen kaupunkiin?
Gdzie jest najbli˝szy bank? – Missä on lähin pankki?
Zgubi∏em dokumenty. – Olen hukannut passin.
Zgubi∏em si´. – Olen eksynyt.
Szukam ulicy Kirkkokatu. – Etsin Kirkkokatua.
Jaka to ulica? – Mikä katu tämä on?
Nie jestem stàd, prosz´ o pomoc. – Anteeksi, tarvitsisin vähän apua, olen turisti.
Czy mo˝e mi pan powiedzieç...? – Anteeksi, voitteko sanoa...?
Który autobus jedzie na dworzec? – Mikä bussi menee asemalle?
Gdzie jest polska ambasada? – Missä Puolan suurlähetystö on?
Gdzie jest katedra? – Missä on tuomiokirkko?
Ile kosztuje wst´p? – Paljonko pääsylippu maksaa?
Wst´p jest wolny. – Vapaa pääsy.
Czy sà zni˝ki dla studentów? – Saavatko opiskelijat alennusta?

Pos∏uchaj dialogu, najpierw w wersji oryginalnej, póêniej z t∏uma-
czeniem:

– Anteeksi, miten pääsen keskustaan? (Przepraszam, jak mog´ dostaç si´ do centrum?)
– Bussilla 102. (Mo˝e pani pojechaç autobusem 102.)
– Montako pysäkkiä sinne on? (Ile jest przystanków do centrum?)
– Kaksi pysäkkiä. (Dwa przystanki.)
– Missä on lähin bussipysäkki? (Gdzie jest najbli˝szy przystanek autobusowy?)
– Tuolla. (Tam.)
– Mistä saan lipun? (Gdzie mog´ kupiç bilety?)
– Kuljettajalta. (U kierowcy.)
– Kiitos. (Dzi´kuj´.)

Audio Kurs

postój taksówek – taksitolppa

lub

taksipysäkki

tramwaj – raitiovaunu
zwiedzanie – tutustumiskäynti

lub

kiertoajelu

zwiedzaç – katsoa nähtävyyksiä

lub

tutustua nähtävyyksiin

przewodnik (osoba) – opas
przewodnik (ksià˝ka) – opaskirja

punkt informacji turystycznej

– matkailuinformaatio

lub

turisti-info

list – kirje
znaczek pocztowy – postimerkki
pocztówka – (posti)kortti
kafejka internetowa – internet-kahvila
koperta – kirjekuori
budka telefoniczna – puhelinautomaatti
karta telefoniczna – puhelinkortti

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 52

WARTO ZOBACZYå w Finlandii:

Helsinki

– stolica Finlandii z licznymi zabykami i muzeami

dzielnice Eira i Katajanokka

z secesyjnà architekturà,

wyspa Suomenlinna

z twierdzà z prze∏omu XVIII i XIX w.

Naantali

– miasto wchodzàce w sk∏ad zespo∏u miejskiego Turku; znajduje si´ tu letnia rezydencja

prezydenta Finlandii oraz Muumimaailma – Êwiat Muminków, rodzinny park rozrywki, gdzie mo˝na
spotkaç postaci z bajki i zwiedziç dom Muminków

Pojezierze fiƒskie

– obszar polodowcowy na po∏udniu Finlandii z licznymi bystrzami

i wodospadami oraz polodowcowà rzeêbà terenu

Kuop

io – kompleks skoczni narciarskich Puijo

Rovaniemi

– oficjalna siedziba Âw. Miko∏aja; poczta, gdzie trafiajà listy od dzieci oraz skàd

wyruszajà sanie zaprz´˝one w renifery i wype∏nione prezentami

Jezioro Inari

– jezioro po∏o˝one w pó∏nocnej Laponii, na pó∏noc od ko∏a podbiegunowego. Jezioro

zamarzni´te od listopada do czerwca.

A teraz wys∏uchaj jeszcze raz kwestii z dialogu wraz z t∏umaczeniem,
powtarzaj poszczególne wypowiedzi za lektorem.

Przeçwicz zwroty z lekcji. Zapytaj po fiƒsku:

Gdzie jest najbli˝sza stacja metra?

2. Gdzie mo˝na kupiç bilety autobusowe?
3. Gdzie jest polska ambasada?
4. Ile kosztuje przejazd taksowkà stàd do centrum?

S∏ówka dodatkowe

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

plan miasta – kaupungin kartta
komunikacja miejska – kaupungin

liikennelaitos

linia autobusowa – bussilinja
przystanek na ˝àdanie – pysähtyy

tarvittaessa

przesiadka – vaihto
trasa – reitti
wolny wst´p – vapaa pääsy
op∏ata za wst´p – pääsymaksu

ostrze˝enie, napisy ostrzegawcze

– varoitus

kieszonkowiec – taskuvaras
telefon komórkowy – matkapuhelin

lub

kännykkä

SMS – tekstiviesti
e-mail – sähköposti
wysy∏aç SMSa – lähettää tekstiviesti
dostaç SMSa – saada tekstiviesti
wysy∏aç e-mail – lähettää sähköposti
dostaç e-mail – saada sähköposti

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 53

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

Dom:

Codzienne czynnoÊci:

Szko∏a:

Inne:

Wys∏uchaj uwa˝nie zdaƒ, powtarzaj je za lektorem:

Ucz´ si´ fiƒskiego. – Opiskelen suomea.
Chodz´ na kurs fiƒskiego. – Käyn suomen (kielen) kurssilla.
Studiuj´ psychologi´. – Opiskelen psykologiaa.
Ucz´ dzieci matematyki. – Opetan lapsille matematiikkaa.

Lekcja 10

˚ycie codzienne: dom, szko∏a

dom – koti
dom (budynek) – talo
mieszkanie – asunto
sypialnia – makuuhuone
kuchnia – keittiö

∏azienka – kylpyhuone
pokój dzienny – olohuone
przedpokój – eteinen
strych – vintti
piwnica – kellari

obudziç si´ – herätä
wstaç z ∏ó˝ka – nousta sängystä
myç z´by – pestä hampaat
czesaç si´ – kammata
myç si´ – peseytyä
ubieraç si´ – pukeutua

robiç kaw´ – keittää kahvia
robiç herbat´ – keittää teetä
gotowaç obiad – laittaa ruokaa
Êcieliç ∏ó˝ko – sijata sänky

lub

pedata

zasypiaç – nukahtaa

szko∏a – koulu
uczeƒ – oppilas
lekcja – oppitunti
przedmiot – oppiaine
ocena – arvosana

zeszyt – vihko
praca domowa – kotitehtävä

lub

läksy

zdaç egzamin – suorittaa koe

lub

päästä

läpi kokeesta

oblaç egzamin – reputtaa koe

dzieƒ powszedni – arkipäivä
dzieƒ roboczy – työpäivä
dzieƒ Êwiàteczny – pyhäpäivä
zazwyczaj – tavallisesti
nigdy – ei koskaan
zawsze – aina

rzadko – harvoin
cz´sto – usein
czasami – joskus
od czasu do czasu – silloin tällöin

lub

joskus

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 54

Idê do swojego pokoju! – Mene huoneeseesi!
Co zwykle robisz rano? – Mitä teet yleensä aamuisin?
Ukoƒczy∏em Wydzia∏ Historii Uniwersytetu Warszawskiego. – Olen valmistunut

Varsovan yliopiston historian tiedekunnasta.

Pos∏uchaj dialogu, najpierw w wersji oryginalnej, póêniej z t∏uma-
czeniem:

– Ole hyvä, kerro tavallisesta päivästäsi. (Prosz´, opisz swój zwyk∏y dzieƒ.)
– Nousen seitsemältä, otan suihkun ja pukeudun. (Wstaj´ rano o 7:00,

bior´ prysznic i ubieram si´.)

– Mitä teet tavallisesti sen jälkeen? (Co zwykle robisz potem?)
– Syön aamiaista ja lähden työhön kello kymmenen yli kahdeksan.

(Jem Êniadanie i o 8:10 wychodz´ do pracy.)

– Mihin aikaan lopetat työsi? (O której koƒczysz prac´?)
– Tavallisesti kello seitsemäntoista. Sitten menen kotiin.

(Zazwyczaj o 17:00 i potem id´ do domu.)

– Mitä teet kotona? (Co robisz w domu?)
– Tavallisesti katson televisiota, surffailen netissä, ja käyn nukkumaan kello 23.

(Zazwyczaj oglàdam telewizj´ surfuj´ w internecie, i k∏ad´ si´ spaç o 23.)

A teraz wys∏uchaj jeszcze raz kwestii z dialogu wraz z t∏umaczeniem,
powtarzaj poszczególne wypowiedzi za lektorem.

Przeçwicz zwroty z tej lekcji:

1. Powiedz, o której wstajesz w dni robocze.
2. O której jesz Êniadanie?
3. O której k∏adziesz si´ spaç?
4. O której wstajesz w weekendy?
5. Co zwykle robisz w wolnym czasie?

S∏ówka dodatkowe

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

winda – hissi
lodówka – jääkaappi
kuchenka gazowa – kaasuliesi

kuchenka (elektryczna) – (sähkö)hella
zmywarka do naczyƒ – astianpesukone
pralnia – pesutupa

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 55

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

Problemy zdrowotne:

Nag∏e sytuacje:

Wys∏uchaj uwa˝nie zdaƒ, powtarzaj je za lektorem:

Co panu dolega? – Mikä teitä vaivaa?
Boli mnie g∏owa. – Päätäni särkee.
èle si´ czuj´. – Olen huonovointinen.

Audio Kurs

pralka – pesukone
kuchenka mikrofalowa

– mikro(aaltouuni)

ekspres do kawy – kahvinkeitin
telewizor – televisio
pilot (do telewizora, odtwarzacza...)

– kaukosäädin

video – video
odtwarzacz DVD (kino domowe)

– DVD-soitin

miniwie˝a – stereot

komputer – tietokone
drukarka – tulostin
skaner – skanneri
prysznic – suihku
suszarka – hiustenkuivain
˝elazko – silitysrauta
szafa – kaappi
stó∏ – pöytä
biurko – työpöytä
lustro – peili
fotel – nojatuoli

Lekcja 11

Wypadki, nag∏e zdarzenia, pomoc

choroba – sairaus
lekarz – lääkäri
szpital – sairaala
gabinet lekarski – lääkärin

vastaanotto

goràczka – kuume
krwawienie – verenvuoto

ból g∏owy – päänsärky
ból brzucha – vatsakipu
ból z´ba – hammassärky
z∏amanie – murtuma
oparzenie – palovamma
atak serca – sydänkohtaus
lekarstwo – lääke

karetka pogotowia – ambulanssi
pierwsza pomoc – ensiapu
wypadek drogowy

– liikenneonnettomuus

policjant – poliisi

stra˝ak – palomies
karambol – ketjukolari
z∏odziej – varas
kieszonkowiec – taskuvaras

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 56

Potrzebuj´ lekarza! – Tarvitsen lääkäriä.
Chyba si´ przezi´bi∏em. – Olen vilustunut.
Jestem uczulony na aspiryn´. – Olen allerginen aspiriinille.
Mam katar i kaszel. – Minulla on nuha ja yska.
Wypad∏a mi plomba. – Paikka on pudonnut.
Jestem w cià˝y. – Olen raskaana.
Prosz´ g∏´boko oddychaç. – Hengittäkää syvään.
Zosta∏em okradziony. – Minulta on varastettu.
Zgubi∏em pieniàdze. – Olen hukannut rahat.
Skradziono mi telefon komórkowy. – Kännykkäni on varastettu.
Skradziono mi dokumenty. – Passini on varastettu.
Jestem ubezpieczony. – Minulla on vakuutus.
Prosz´ podaç numer swojej polisy ubezpieczeniowej. – Antakaa vakuutuksenne

numero.

To jest moja polisa ubezpieczeniowa. – Tässä on vakuutukseni.
Mój samochód si´ zepsu∏. – Autoni on rikki.
Potrzebuj´ pomocy. – Tarvitsen apua.
Prosz´ zawo∏aç policj´! – Kutsukaa poliisi!
Pali si´! Po˝ar! – Tulipalo!
Na autostradzie zdarzy∏ si´ wypadek. – Moottoritiellä tapahtui

liikenneonnettomuus.

Czy jest w pobli˝u lekarz? – Onko täällä lääkäriä?

Pos∏uchaj dialogu, najpierw w wersji oryginalnej, póêniej z t∏uma-
czeniem.

– Mistä on kyse? (Co si´ sta∏o?)
– Voin huonosti. Vatsani on kipeä. (Czuj´ si´ bardzo êle. Boli mnie brzuch.)
– Onko teillä kuumetta? (Czy ma pan goràczk´?)
– Kyllä. (Tak.)
– Se on luultavasti ruokamyrkytys. Ottakaa tätä lääkettä. Sen pitäisi auttaa.

(MyÊl´, ˝e to zatrucie pokarmowe. Prosz´ wziàç to lekarstwo. Ono powinno pomóc.)

– Kiitoksia. Näkemiin. (Dziekuj´, do widzenia.)

A teraz wys∏uchaj jeszcze raz kwestii z dialogu wraz z t∏umaczeniem,
powtarzaj poszczególne wypowiedzi za lektorem.

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 57

Przeçwicz zwroty z tej lekcji.

1. Powiedz, ˝e boli ci´ brzuch.
2. Powiedz, ˝e masz goràczk´.
3. Powiedz, ˝e skradziono ci telefon komórkowy.
4. Powiedz, ˝e zginà∏ twój baga˝.

S∏ówka dodatkowe

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

Audio Kurs

gruêlica – tuberkuloosi
grypa – flunssa
biegunka – ripuli
lek przeciwbólowy – särkylääke
banda˝, opatrunek – side
opatrywaç (ran´) – sitoa (haava)
operacja – leikkaus
zabieg – toimenpide
przeÊwietlenie – röntgen
wylew – aivoverenvuoto
lek przeciwgoràczkowy – kuumetta

alentava lääke

okulista – silmälääkäri
dermatolog – ihotautilääkäri

lub

dermatologi

laryngolog – nenäja kurkkutautilääkäri

lub

laryngologi

kardiolog – sydäntautilääkäri

lub

kardiologi

ginekolog – gynekologi
chirurg – kirurgi
dentysta – hammaslääkäri
anestezjolog – nukutuslääkäri
polisa ubezpieczeniowa – vakuutus
ubezpieczenie zdrowotne

– sairausvakuutus

Êwiadek – todistaja
zabójstwo – tappo

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 58

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

Praca:

Zawody:

Zaj´cia:

www.jezykiobce.pl

Lekcja 12

Praca i zawody

praca – työ
zawód – ammatti
szukaç pracy – etsiä työtä
znaleêç prac´ – löytää työtä
ubiegaç si´ o prac´ – hakea työtä
˝yciorys (CV) – ansioluettelo (CV)
list motywacyjny – hakukirje
kwalifikacje – kelpoisuus
rozmowa kwalifikacyjna – haastattelu
doÊwiadczenie zawodowe – työkokemus
wykszta∏cenie – koulutus
szkolenie zawodowe – ammattikoulutus
umiej´tnoÊci – taidot
biuro – toimisto

przedsi´biorstwo – yritys
awans – ylennys
wyp∏ata, pensja – palkka
wyp∏ata, zarobek – palkka

lub

ansio

podwy˝ka – palkankorotus
bezrobotny – työtön
godziny pracy – työaika
nadgodziny – ylityöt
ubezpieczenie – vakuutus
konto bankowe – pankkitili
podatek – vero
posada – työpaikka

lub

virka

wakat – vapaa (työ)paikka

pracowaç jako... – työskennellä...
Pracuj´ jako spawacz. – Työskentelen

hitsaajana.

in˝ynier – insinööri
urz´dnik – virkailija
nauczyciel – opettaja
lekarz – lääkäri
piel´gniarka – sairaanhoitaja
kasjer – kassa(nhoitaja)
kierownik – johtaja
dyrektor – johtaja
aktor – näyttelijä
aktorka – näyttelijä
sekretarka – sihteeri
kucharz – kokki

policjant – poliisi

lub

konstaapeli

stra˝ak – palomies
piosenkarz – laulaja
muzyk – muusikko
dziennikarz – toimittaja
fryzjer – parturi-kampaaja
robotnik budowlany – rakennustyöläinen
glazurnik – laatoittaja
zbrojarz – betoniraudoittaja
spawacz – hitsaaja
elektryk – sähköasentaja
hydraulik – putkiasentaja
stoczniowiec – telakkatyöläinen
kierowca ci´˝arówki – rekkakuski
kierowca autobusu – bussinkuljettaja

praca na budowie – työ rakennuksilla
praca na farmie – maataloustyö
zbiór owoców – hedelmienpoiminta

zbiór truskawek – mansikanpoiminta
sprzàtanie – siivous
opieka nad dzieçmi – lastenhoito

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 59

Wys∏uchaj uwa˝nie zdaƒ, powtarzaj je za lektorem:

Gdzie pracujesz? – Missä työskentelet?

lub

Missä olet työssä?

Pracuj´ w biurze. – Työskentelen toimistossa.
Pracuj´ na budowie. – Olen työssä rakennuksilla.
Pracuj´ w stoczni. – Olen työssä telakalla.
Jak zarabiasz na ˝ycie? – Mitä teet työksesi?
Jestem piel´gniarkà. – Olen sairaanhoitaja.
Szukam pracy. – Etsin työtä.
Pracuj´ jako kelner. – Työskentelen tarjoilijana.
Pracuj´ w fabryce. – Työskentelen tehtaassa.
Jestem doÊwiadczonym prawnikiem. – Olen kokenyt työntekijä.
Dzieƒ dobry. Jestem umówiony z panem Laine. – Hyvää päivää. Minulla on

tapaaminen herra Laineen kanssa.

Chcia∏bym rozmawiaç z dyrektorem. – Haluaisin puhua johtajan kanssa.
Ubiegam si´ o posad´ sekretarki. – Haen sihteerin paikkaa.
Czy wczeÊniej ubiega∏a si´ pani o to stanowisko? – Oletko hakenut aiemmin tätä

työpaikkaa?

Czy ma pani jakieÊ wczeÊniejsze doÊwiadczenie? – Onko teillä aikaisempaa

kokemusta?

MyÊl´, ˝e spe∏nia pani wszystkie wymagania. – Te olette pätevä.
Jakie jest pani wykszta∏cenie? – Minkälainen koulutus teillä on?
Jakie sà godziny pracy? – Minkälainen on työaika?
Czy mog´ wziàç urlop? – Voinko ottaa lomaa?
Mam pozwolenie na prac´. – Minulla on työlupa.
Jestem bezrobotny. – Olen työtön.
Oto numer mojego konta bankowego. – Tässä on pankkitilini numero.
Skoƒczy∏em kurs i przeszed∏em szkolenie zawodowe odpowiednie dla tego stanowiska.

– Minulla on tähän työhön vaadittava koulutus.

Pos∏uchaj dialogu, najpierw w wersji oryginalnej, póêniej z t∏uma-
czeniem

– Päivää, olen kiinnostunut tarjoilijan työstä tässä ravintolassa. (Dzieƒ dobry,

jestem zainteresowana pracà kelnerki w tej restauracji.)

– Päivää. Onko teillä kokemusta tästä työstä? (Dzieƒ dobry. Czy ma pani jakieÊ

doÊwiadczenie w takiej pracy?)

Audio Kurs

opieka nad osobami starszymi

– vanhustenhoito

praca w gastronomii – ravintola-alan työ
praca biurowa – toimistotyö

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 60

– On, olen työskennellyt kotimaassani kaksi vuotta tarjoilijana italialaisessa

ravintolassa. (Tak, przez 2 lata pracowa∏am jako kelnerka we w∏oskiej restauracji

w moim kraju.)

– Selvä... Onko teillä työlupa? (Dobrze... Czy ma pani pozwolenie na prac´?)
– Kyllä, minulla on kaikki tarpeelliset asiakirjat. (Tak, mam wszystkie

wymagane dokumenty.)

– Tervetuloa maanantaina kello yksitoista keskustelemaan johtajan kanssa.

(W takim razie prosz´ przyjÊç w poniedzia∏ek o 11:00 na spotkanie z mened˝erem
naszej restauracji.)

– Kiitos, näkemiin! (Dziekuj´, do widzenia!)

A teraz wys∏uchaj jeszcze raz kwestii z dialogu wraz z t∏umaczeniem,
powtarzaj poszczególne wypowiedzi za lektorem.

Przeçwicz zwroty z tej lekcji:

1. Powiedz, jaki zawód wykonujesz.
2. Powiedz, ˝e masz pozwolenie na prac´.
3. Powiedz, ˝e masz doÊwiadczenie w pracy biurowej.
4. Powiedz, ˝e chcesz rozmawiaç z mened˝erem restauracji w sprawie pracy.

S∏ówka dodatkowe

Wys∏uchaj s∏ówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem s∏ówka fiƒskie:

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

rybak – kalastaja
marynarz – merimies
˝o∏nierz – sotilas
rolnik – maanviljelijä
s´dzia – tuomari
grafik – graafikko
prawnik – lakimies
adwokat – asianajaja
notariusz - notaari
mechanik – mekaanikko
pilot – lentäjä
kierownik projektu – projektipäällikkö
redaktor – toimittaja
architekt – arkkitehti

ksi´gowy – kirjanpitäjä
dziennikarz – toimittaja
pisarz – kirjailija
t∏umacz – tulkki

lub

kääntäjä

projektant – suunnittelija
kelner – tarjoilija
ogrodnik – puutarhuri
opiekunka do dzieci – lastenhoitaja
barman – baarimikko
magazynier – varastonhoitaja
handlowiec – myyntimies
pracownik budowlany – rakennusmies
elektryk – sähkömies
mechanik – korjaaja

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 61

Odpowiedzi

Lekcja 1

åwiczenie 1

åwiczenie 2

1. Mikä sinun nimesi on?

1. Kyllä, puhun suomea.

2. Nimeni on Anna.

2. Mitä sinulle kuuluu?

3. Mistä olet kotoisin?

3. Kiitos, hyvää.

4. Olen puolasta.

4. Voisitko auttaa minua?

5. Asun Varsovassa.

5. Tietysti.

6. Puhutko suomea?

Lekcja 2

1. Anteeksi, mitä kello on? Przepraszam, która jest teraz godzina?
2. New Yorkissa kello on nyt kuusi aamulla, mutta Lontoossa kello on

kaksitoista päivällä. W Nowym Jorku jes teraz godzina 6 rano, a w Londynie
12 w po∏udnie.

3. Tänään on torstai. Dzisiaj jest czwartek.
4. Nyt on heinäkuu, on kesä. Teraz mamy lipiec, jest lato.

Lekcja 3

1. Kyllä, minulla on isosisko. Tak, mam starszà siostr´.
2. Ei, minulla ei ole lapsia. Nie, nie mam dzieci.
3. Ei, olen eronnut. Nie, jestem rozwiedziony.
4. Olen kaksikymmentäyhdeksänvuotias. Mam 29 lat.

Lekcja 4

1. Olen huonolla tuulella.
2. Hän on mukava ja ystävällinen.
3. Näytät hyvältä.
4. Pidän hänestä.
5. Marek on (minun) paras ystäväni.

Lekcja 6

W restauracji:

1. Saanko mehua. Poprosz´ o sok owocowy.
2. Saanko tomaattikeittoa ja ranskalaiset. Prosz´ o zup´ pomidorowà i porcj´ frytek.

Audio Kurs

hydraulik – putkimies
stolarz – puuseppä
murarz – muurari

ochroniarz – vartija
modelka – malli

Lekcja 5

1. Haluaisin ostaa t-paidan.
2. (Minun) kokoni on M.
3. Missä on sovitus?
4. Tämä paita on liian pieni.
5. Saanko isomman koon?

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 62

3. Saanko kaksi kahvia maidon kera. Poprosz´ 2 kawy z mlekiem.
4. Saanko laskun. Poprosz´ o rachunek.

W sklepie:

1. Tölkki coca-colaa. / Saanko tölkin coca-colaa. Poprosz´ puszk´ coca-coli.
2. Kilo banaaneja. Poprosz´ 1 kg bananów.
3. Pala juustoa. Poprosz´ o kawa∏ek êó∏tego sera.

Lekcja 7

1. Onko teillä vapaita huoneita? Czy sà wolne pokoje?
2. Haluaisin yhden hengen huoneen kylpyhuoneella. Chcia∏abym zarezerwowaç

jednoosobowy pokój z ∏azienkà.

3. Paljonko vuorokausi maksaa? Ile kosztuje noc?
4. Kuuluuko aamiainen hintaan? Czy w cen´ wliczone jest Êniadanie?

Lekcja 8

1. Mitä teet vapaa-aikana?
2. Pidän matkustamisesta.
3. Haluaisin soittaa.
4. On kylmä.
5. Mikä on sääennuste huomiseksi?

Lekcja 10

1. Nousen joka päivä kello seitsemän. Codziennie wstaj´ o 7.00.
2. Syön aamiaista kello kymmenen. Jem Êniadanie o 10.00.
3. Käyn nukkumaan kello yksitoista. K∏ad´ si´ spaç o 23.00.
4. Viikonloppuisin nousen kello kymmenen. W weekendy wstaj´ o 10.00.
5. Katson televisiota, luen kirjoja ja pelaan tietokonepelejä. Oglàdam telewizj´,

czytam ksiàêki, gram w gry komputerowe.

Lekcja 11

1. Vatsani on kipeä. Boli mnie brzuch.
2. Minulla on kuumetta. Mam goràczk´.
3. Kännykkäni on varastettu. Skradziono mi telefon komórkowy.
4. Matkatavarani ovat kadonneet. Zginà∏ mój baga˝.

Lekcja 12

1. Olen sairaanhoitaja. Jestem piel´gniarkà.
2. Minulla on työlupa. Mam pozwolenie na prac´.
3. Minulla on kokemusta toimistotyöstä. Mam doÊwiadczenie w pracy biurowej.
4. Haluaisin keskustella asiasta johtajan kanssa. Chcia∏abym rozmawiaç

z mened˝erem restauracji w sprawie pracy.

www.jezykiobce.pl

FI¡SKI KURS PODSTAWOWY

Lekcja 9

1. Missä on lähin metropysäkki?
2. Mistä voi ostaa bussilippuja?
3. Missä on Puolan suurlähetystö?
4. Paljonko maksaa taksi

keskustaan?

Jez. finski sklad 14/11/2007 17:22 Page 63

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
AutoCAD - Kurs podstawowy - Lekcja 09, autocad kurs, Podstawowy
Kurs podstawowy Test Nr 12 P
Egzamin z Metodologii ze statystyk kurs podstawowy
Bhp calosc, Straż PSP OSP, materialy straz, Ściągi kurs podstawowy, Ściągi
CATIA V5 kurs podstawowy
Sita angielski Kurs podstawowy książka cz 1
Kurs - Podstawy SQLa, TYTAN 5
dzienni 2006 wyklad 2, Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD - Metodologia ze statystyką - kurs podstawowy
sita kurs podstawowy 1 S2EE7KX53LYEFILTPW6SLOMKLOQTFFJR3PQ5U4Y
Kurs podstawowy Test Nr 13 P
ms project 2003 standard pl kurs podstawowy IQDHSPJSDUBKDAM6EQD4USTIVZT4G2YBZVI66GQ
Autodesk Robot Structural Analysis Professional kurs podstawowy cz 2

więcej podobnych podstron