Niemiec

Grzegorz

Gospodarka

Odpadami

Grupa 9

8.00

Data spotkania:

10.10.2014

Data oddania

sprawozdania:

18.12.2014

Liczba

punktów:

Sprawozdanie nr.1

Dnia 10 października 2014 roku odbyto ćwiczenia
terenowe w ramach przedmiotu Gospodarki
Odpadami w Krakowie, w rejonie Woli Duchackiej,
Borku Fałęckiego i Łagiewnik. Zrealizowano je na
obszarze osadników sodowych, znajdujące się przy
dzisiejszym Centrum Handlowym „Zakopianka”,
gdzie dawniej znajdował się Krakowski Zakład

Sodowy „Solvay”.

Obszar osadników stanowi bardzo ważny i
charakterystyczny element IX Dzielnicy Krakowa.
Otoczone są od wschodu ulicą Herberta, od południa
ulicą Jugowicką, od zachodu ulicą Zakopiańską, a od
północy ulica do Sanktuarium Bożego Miłosierdzia
oraz ulica świętej Faustyny. Wzdłuż ich zachodniej
granicy biegnie linia kolejowa Kraków – Zakopane.
Osadniki przecięte są na linii północ-południe rzeką
Wilgą. Przez ich teren przechodzi także ścieżka
łącząca pobliskie osiedla (Wola Duchacka,
Kurdwanów Nowy) z Centrum Handlowym
„Zakopianka”. Teren osadników jest nazywany także

„Białe Morze”.

Historia Krakowskich Zakładów Solvay rozpoczyna
się w latach 80. XVIII wieku, kiedy odkryto iły
łupkowe i gips na terenie Łagiewnik. Przyczyniło się
to do rozwoju przemysłowego na tym terenie. Na
początku XX w. powstała firma B&W Liban - Fabryka
Produktów Chemicznych. W 1906 r. uruchomiono
produkcję oraz wyprodukowano tu pierwszą tonę
sody kalcynowanej i kaustycznej. Wkrótce fabryka
weszła w skład koncernu Solvay'a. W okresie od
1918 do 1939 r. nastąpiła szybka rozbudowa
zakładu oraz wzrost produkcji sody. Efektem
zwiększonej produkcji była konieczność znalezienia
miejsca umożliwiającego składowanie odpadów
posodowych. Wybrano tereny znajdujące się nad
rzeką Wilgą w bezpośrednim sąsiedztwie fabryki.
Budowę osadników odpadów poprodukcyjnych,
mających na celu zabezpieczenie utrzymania
ciągłości produkcji rozpoczęto w 1930 r. Osadniki
tzw. "Białe Morza" były wykorzystywane jako
składowisko odpadów poprodukcyjnych
powstających w produkcji sody metodą Solvay'a.
Głównym odpadem w procesie produkcji sody były
płynne szlamy podestylacyjne. Tok budowy
osadników obejmował usypanie żwirowo-żużlowych
obwałowań, do których wlewano odpady w postaci
15-20% zawiesiny. Po opadnięciu cząstek stałych na

dno, zbiornik odwadniano przy użyciu systemu
rurociągów. Po wyschnięciu osadu nasypywano
kolejną warstwę obwałowania i powtarzano proces.
W ten sposób osadniki osiągały wysokości do 20 m
n.p.t. Pierwsze osadniki powstały na początku lat
30. Do drugiej połowy lat 70. powstało 15

osadników, w tym 6 dwupoziomowych.

Krakowskie Zakłady Sodowe intensywnie rozwijają
się do 1977 r. W tym samym roku zapada decyzja o
likwidacji zakładu wyznaczając jako datę likwidacji
koniec 1990 r. W wyniku przeprowadzonych w tym
czasie analiz, uznano, że rewitalizacja osadników
posodowych musi być przeprowadzona w
późniejszym czasie z uwagi na przyjętą technologię
rekultywacji. Rekultywację techniczną "Białych
Mórz" rozpoczęto w 1989 r., a ukończono w 1995 r.
W tym czasie rozplantowano i zabezpieczono skarpy

osadników wraz z nawiezieniem

ziemi i obsianiem trawą. Przyjmując średnią
warstwę nawiezionego gruntu ok. 30 cm do
rekultywacji osadników użyto ok. 240 000 m
sześciennych ziemi. W wyniku tych prac uzyskano
ok. 80 ha terenów możliwych do zagospodarowania
m.in. na cele rekreacyjne. Po 17 latach od
zamknięcia fabryki oraz w wyniku 10–letniej
rekultywacji terenu powstały 32 ha terenów
zielonych, częściowo zalesionych. Osadniki
przypominają teraz strome pagórki. Teren jest
bardzo popularnym miejscem spacerów, stanowi
specyficzną oazę zieleni wśród otaczających go
osiedli. Znajdują się tu dwie charakterystyczne
konstrukcje. Pierwszym jest most stalowy nad
Wilga, który prowadzi do Centrum Handlowego
"Zakopianka", ma wysokość 14 m i 4 przęsła. Druga
to przyczółek rozebranego (w czasie likwidacji KZS
"Solvay") mostu, znajduje się przy tylnej drodze

wjazdowej na teren CH "Zakopianka".

W ramach ćwiczeń terenowych z Gospodarki
Odpadami na parceli 20/21 pobrano próbki odpadu
z gruntu po rekultywacji. Pierwszą próbkę
pobraliśmy na głębokości ok. 25cm. Do pobrania
posłużyła saperka oraz wiertło ogrodowe. Przed
ulokowaniem osadu w workach foliowych opisaliśmy
kartki znamienne, a miedzy innymi datę, głębokość
oraz konsystencję. Następnie próbkę dwukrotnie
zawinęliśmy folią, odseparowaliśmy od czynników
pogodowych wsadzając próbki do plecaków. Z kolei
powtarzaliśmy tą czynność do głębokości ok. 110
cm, co ok. 20 cm. Po uprzątnięciu miejsca odwiertu
wróciliśmy pod Sanktuarium, skąd wróciliśmy na
uczelnie.