DROGA DO POROZUMIENIA Z EGIPTEM
21 grudnia 1973 r. w Genewie rozpoczęła się
konferencja pokojowa z udziałem delegatów
Izraela, Egiptu, Jordanii i Syrii, oraz ZSRR i USA.
ONZ reprezentował Sekretarz Generalny Kurt
Waldheim.
21 grudnia 1973 r. izraelski myśliwiec Phantom
II pomyłkowo zestrzelił nad Półwyspem Synaj
indyjski samolot pasażerski Douglas DC-8, lecący z
Egiptu do Syrii. Zginęło 126 osób. Przyczyną tej
tragedii były błędy w dowodzeniu i rozpoznaniu
lotniczym.
31 grudnia 1973 r. odbyły się w Izraelu wybory do VIII Knessetu.
Wybory wykazały rosnącą siłę polityczną partii prawicowych i
centrowych, które stowarzyszyły się pod nazwą Zjednoczenie
(Likud). Pomimo tego, lewica w dalszym ciągu miała większość w
Knessecie. Wybory wygrał lewicowy Wspólny Front Robotników
Izraela (Maarach), jednakże mocno osłabiony.
18 stycznia 1974 r. zawarto egipsko-izraelskie
porozumienie o rozgraniczeniu wojsk na Półwyspie Synaj.
Powstała linia demarkacyjna na Synaju.
10 marca 1974 r. premierem izraelskiego rządu została wybrana
ponownie Golda Meir. Sprawowała swoje obowiązki do 11 kwietnia
1974 r., kiedy ustąpiła z urzędu.
Gdy po wojnie Jom Kippur, arabskie państwa kierowały
się w stronę porozumienia z Izraelem, arabscy terroryści
byli coraz bardziej aktywni. W krótkim okresie czasu,
operując z południowego Libanu, przeprowadzili oni ataki
terrorystyczne w ośmiu izraleskich miastach lub osiedlach.
Ataki te były barbażyńskie, połączone z porwaniami
zakładników i mordowaniem niewinnych przypadkowych
cywilów.
W odpowiedzi, izraelska armia rozpoczęła budowę
specjalnego ogrodzenia bezpieczeństwa wzdłuż całej
północnej granicy i w Dolinie Jordanu. W najdalej
wysuniętych na północ osiedlach tworzono ufortyfikowane
pozycje obronne i organizowano obronę cywilną
mieszkańców.
11 kwietnia 1974 r. palestyńscy terroryści dokonali zamach w
Kiryat Shemona, w którym zginęło 18 Izraelczyków, w tym 8 dzieci.
Zamach zorganizował Palestyński Front Wyzwolenia Palestyny.
15 maja 1974 r. palestyńscy terroryści przekroczyli granicę
jordańsko-izraelską i zaatakowali w nocy izraelskie miasteczko
Maalot. Dokonali oni zamachu na wycieczkę szkolną, biorąc za
zakładników uczniów i ich opiekunów szkolnych. W wyniku źle
przeprowadzonej akcji przez Sayered Golani, nie przygotowanej do
typowo antyterrorystycznych działań, zginęło w trakcie wymiany
ognia z terrorystami 21 uwięzionych uczniów oraz 3 dorosłych
opiekunów. W potyczce zginęło także 3 terrorystów i 1 izraelski
żołnierz. Dodatkowo zostało rannych 78 cywili. Zamach
zorganizował Palestyński Front Wyzwolenia Palestyny. Po tej
nieudanej akcji Sayeret Golani natychmiast przystąpił do szkolenia
antyterrorystycznego.
Izraelska armia wyciągnęła bolesne wnioski po dramacie
miasteczka Maloot, i w izraelskiej Straży Granicznej (Magav)
utworzono jednostkę antyterrorystyczną Yamam. Działania
jednostki Yamam są głęboko zakonspirowane i niewiele wiadomo o
jej działaniu. Jest to jednostka przeznaczona wyłącznie do działań
na terytorium Izraela. W przypadku wybuchu wojny Yamam ma za
zadanie wraz z jednostką D-4 z 13 Flotylli, Jednostką 269 z Sayeret
Matkal i zespołem z Sayeret Shaldag zabezpieczać wojskowe i
cywilne obiekty o ważnym znaczeniu.
31 maja 1974 r. zawarto w Genewie izraelsko-
syryjskie porozumienie o rozgraniczeniu wojsk.
Strefa graniczna na Wzgórzach Golan została
zdemilitaryzowana.
W 1974 r. utworzono międzynarodowe siły
UNDOF (United Nations Disengagement Observer
Force), których zadaniem jest rozdzielanie
izraelskich i syryjskich sił na Wzgórzach Golan. Siły
UNDOF mają mandat ONZ odnawiany co sześć
miesięcy. Główne dowództwo UNDOF znajduje się
w Damaszku. Siły składają się z około 1,300
żołnierzy w dwóch batalionach (austriacki i polski),
jednej jednostki logistycznego wsparcia
(kanadyjska) i kompanii transportowej (japońska).
3 czerwca 1974 r. premierem izraelskiego rządu został wybrany
Itzhak Rabin. Sprawował swoje obowiązki do 21 grudnia 1976 r.,
kiedy podał się do dymisji.
CIA w swoim raporcie z 1974 r. uznała istnienie
izraelskiego pocisku Jericho I jako dowód
posiadania przez Izrael broni jądrowej uznając, że
broń ta ma niewielką użyteczność w roli uzbrojenia
konwencjonalnego. Upubliczniony raport CIA z
1974 r. mówi o około 420 km. Późniejsze źródła
podają różne oceny. ACDA w swoim raporcie z
1988 r. szacuje zasięg pocisku na około 650 km.
Generalnie zasięg pocisku określa się w przedziale
500-750 km. Prawdopodobnie ładowność pocisku
wynosi 500 kg. Sądzi się, że Izrael posiadał lub w
dalszym ciągu posiada 50-100 pocisków Jericho I.
8 sierpnia 1974 r. izraelski sąd skazał katolickiego arcybiskupa
Hilariona Cappucci na 12 lat więzienia za przemyt broni dla
palestyńskich organizacji terrorystycznych.
W sierpniu 1974 r. 3 terroryści z Al-Fatah opanowali budynek
mieszkalny w Izraelu, biorąc licznych zakładników. Perfekcyjną
interwencję przeprowadzili komandosi z jednostki specjalnej
Sayered Golani.
W następstwie wojny Jom Kipur, w 1974 r. w Izraelu utworzono
669 Dywizjon (jednostka specjalna Aeromedical Evacuation Unit)
zajmujący się ratowaniem lotników i żołnierzy z terenów
nieprzyjaciela. Dywizjon otrzymał śmigłowce CH-53, UH-60, Bell
212 oraz później Eurocopter SA565. Przygotowanie pojedyńczego
żołnierza z tej jednostki trwa prawie dwa lata. Należą oni do
najlepiej wyszkolonych żołnierzy na świecie.
W listopadzie 1974 r. na sesji Zgromadzenia
Ogólnego ONZ pojawił się zaproszony tam
przywódca Organizacji Wyzwolenia Palestyny
(OWP) Jasir Arafat. Miał on duże poparcie w ONZ,
gdyż 100 na 138 członków Zgromadzenia
Ogólnego uznawało OWP. Były to najczęściej kraje
Trzeciego Świata, jak i państwa znajdujące się w
strefie polityki radzieckiej.
W listopadzie 1974 r. przywódca Organizacji Wyzwolenia
Palestyny Jasir Arafat za zgodą Izraela odwiedził tereny
okupowane. Zachęcał on Palestyńczyków do aktywności i
organizowania się. Powstała wtedy palestyńska Narodowa
Rada Przywódców Lokalnych Społeczności.
8 listopada 1974 r. izraelski rząd przeprowadził dewaluację
izraelskiej waluty o 43%. W następstwie ograniczono import i
zakazano importu samochodów osobowych.
5 marca 1975 r. palestyńscy terroryści z al-Fatah opanowali na 24
godziny hotel Savoy w Tel Awiwie. Zginęło 7 palestyńskich
zamachowców i 4 Izraelczyków.
14 kwietnia 1975 r. odbył się publiczny pokaz pierwszego
wyprodukowanego w Izraelu myśliwca. Przemysł zbrojeniowy
rozwijał się i rozpoczynał produkcję nowoczesnego sprzętu
bojowego. Umożliwiało to Izraelowi stopniowe osiąganie
niezależności od zagranicznych dostaw sprzętu i amunicji.
W maju 1975 r. izraelska dyplomacja uzyskała od
EWG obniżenia o 60% taryf celnych na produkty
izraelskie. Równocześnie zawarto porozumienie ze
Stanami Zjednoczonymi Ameryki, przewidujące
gwarancje rządu USA dla firm inwestujących w
Izraelu.
4 lipca 1975 r. palestyńscy terroryści przeprowadzili zamach
bombowy w Jerozolimie, zabijając 14 Izraelczyków i raniąc 80 osób.
W 1975 r. śydowski Fundusz Narodowy nabył od
arabskich rolników rozległe tereny na zachodnim brzegu
Jordanu za ponad 7 milionów dolarów.
W 1975 r. Izrael sprzedał do Salwadoru 18
myśliwców Ouragan.
W latach 1975-1976 Liban zaczął pogrążać się w
wojnie domowej. Falangi chrześcijańskie wystąpiły
zbrojnie przeciw oddziałom muzułmańsko-
druzyjsko-palestyńskim popieranym przez Syrię.
W 1975 r. Egipt zaczął pogrążać się w kryzysie.
Kraj jeszcze odczuwał wielkie koszty wojny z
1973r., zbrojenia pochłaniały jedną piątą dochodu
narodowego, rosła inflacja, a ZSRR domagał się
spłacenia długu w wysokości 7 mld. dolarów.
1 września 1975 r. doszło do zawarcia izraelsko-
egipskiego porozumienia w sprawie Półwyspu Synaj. Na
jego mocy Izrael przeprowadził częściowe wycofanie
swoich wojsk o 70 km na wschód od Kanału Sueskiego.
Umożliwiło to Egiptowi odbudowanie infrastruktury i
wznowienie żeglugi na Kanale Sueskim, a Egipcjanom
potrzebne były pieniądze. Ważniejszym było jednak
opuszczenie przez Izraelczyków obszarów roponośnych na
Półwyspie Synaj. W zamian Egipt obiecał złagodzić bojkot
ekonomiczny oraz umożliwić żeglugę po Kanale statkom
handlowym wiozącym towary do lub z Izraela.
We wrześniu 1975 r. USA przyznały Izraelowi
pomoc w wysokości 2-3 mld. dolarów rocznie. Była
to rekompensata straty poniesionej przez Izrael w
wyniku oddania Egiptowi obszarów roponośnych
na Półwyspie Synaj.
10 listopada 1975 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ
przyjęło rezolucję (72 głosy za, 35 głosów przeciw,
32 głosy wstrzymujące się) uznającą syjonizm za
odmianę rasizmu. Był to wynik wielkiej kampanii
antysyjonistycznej prowadzonej przez Organizację
Wyzwolenia Palestyny (OWP).
W okresie od 15 listopada 1975 r. do 26 lutego 1976 r.
wojska izraelskie w czternastu etapach wycofały się z
Synaju.
Na początek 1976 r. oddziały chrześcijańskiej
Falangi w Libanie zwróciły się z prośbą o pomoc do
Izraela. Izrael zaczął kierować im dostawy broni i
amunicji, głównie zdobytej w wojnach na Arabach.
10 lutego 1976 r. niespotykane opady śniegu sparaliżowały
komunikację w Jerozolimie, Hebronie i Safed.
14 marca 1976 r. w Izraelu wzrosły o 25% ceny. W tej sytuacji
rząd izraelski był zmuszony do ograniczenia dotacji państwowych.
30 marca 1976 r. Arabowie w Galilei zorganizowali
"Dzień ziemi", będący ich protestem przeciw konfiskatom
ich ziemi. Protestowało około 10% Palestyńczyków
aktywnych zawodowo. W starciach w Nazarecie z
izraelskimi służbami bezpieczeństwa zginęło 6 osób.
W kwietniu 1976 r. do Libanu wkroczyła armia
syryjska. Wojska syryjskie wkroczyły na mocy
mandatu Ligi Arabskiej, jako siła pokojowa i
rozjemcza pomiędzy walczącymi ugrupowaniami,
które rozpętały wojnę domową. W krótkim czasie
Syryjczycy narzucili siłą swoją władzę wszystkim
zwalczającym się frakcjom, kończąc wojnę
domową w Libanie. Liban został podzielony na
strefy wpływów. OWP otrzymała część Bejrutu i
południe Libanu. Szyici umocnili się w Dolinie
Beka, gdzie również rozlokowały się wojska
syryjskie. Druzowie otrzymali górzyste pasma
Libanu. Sunici znajdowali się w Trypolisie,
zachodniej części Bejrutu i Sydonie.
Chrześcijańska Falanga otrzymała północną część
Bejrutu.
W 1976 r. palestyńskie bojówki dowodzone przez
Jasera Arafata dokonała mordu mieszkańców
libańskiej wioski Damour. Zginęło 582 libańskich
chrześcijan.
W 1976 r. w Libanie ponad 40 tysięcy ludzi
zginęło, 100 tysięcy zostało rannych, a około
miliona wyemigrowało z kraju. Kraj został
zniszczony i znajdował się w strasznym stanie.
W 1976 r. ZSRR wyraził zgodę na imigrację 14
tys. radzieckich śydów do Izraela.
27 czerwca 1976 r. palestyńscy terroryści porwali
francuski samolot pasażerski Airbus 300 z 258
osobami na pokładzie. Uprowadzony samolot
poleciał do Entebee w Ugandzie, gdzie porywacze
pozostawili przy sobie tylko 103 zakładników
żydowskiego pochodzenia.
4 lipca 1976 r. rząd izraelski zdecydował się na
użycie specjalnej jednostki antyterrorystycznej,
którą przeżucono do Ugandy. W operacji "Piorun"
uczestniczyły trzy samoloty transportowe C-130
Hercules, samolot zwiadu elektronicznego AWACS
E-2 i samolot sanitarny Boeing 707. Grupa
uderzeniowa liczyła około 100 żołnierzy i składała
się z komandosów z 35 Brygady Spadochronowej
oraz Brygady Piechoty Golani. Jako trzon tej grupy
występowali komandosi z Jednostki 269 (Sayeret
Matkal). Operacja zakończyła się sukcesem.
Izraelscy komandosi przy stracie 1 żołnierza i 3
zakładników, zabili wszystkich 7 terrorystów oraz
30 ugandyjskich żołnierzy. Zniszczono 11
ugandyjskich myśliwców MiG-17, stojących na
lotnisku. Wśród uwolnionych zakładników 37
zostało rannych.
11 sierpnia 1976 r. palestyńscy terroryści
zaatakowali terminal pasażerski El Al na lotnisku w
Istambule (Turcja), zabijając 4 osoby I raniąc 20
innych. Atak przeprowadził Ludowy Front
Wyzwolenia Palestyny i Japońska Czerwona Armia.
W 1976 r. Korpus Medyczny izraelskiej armii
wziął udział w operacji humanitarnej podczas
erupcji wulkanu na Sycylii.
20 grudnia 1976 r. Stany Zjednoczone Ameryki rozpoczęły
dostawy do Izraela myśliwców F-15.
W latach 1977/1978 Izrael zakupił w USA cztery
samoloty wczesnego ostrzegania i naprowadzania
E-2C. Wykrywają one cele powietrzne w odległości
do 250 km i potrafią jednocześnie naprowadzać do
czterech grup myśliwskich na różne cele.
20 marca 1977 r. przewodniczącym Organizacji
Wyzwolenia Palestyny (OWP) został Jasir Arafat,
przywódca militarnej organizacji al-Fatah.
10 maja 1977 r. w katastrofie wojskowego śmigłowca
zginęło 54 izraelskich żołnierzy.
13 maja 1977 r. izraelski przemysł zbrojeniowy zaprezentował na
publicznym pokazie wyprodukowany w Izraelu czołg Merkava.
17 maja 1977 r. odbyły się w Izraelu wybory do IX Knesetu.
Większość głosów zdobył prawicowo-centrowy blok partyjny
Zjednoczenie (Likud).
20 czerwca 1977 r. premierem izraelskiego rządu został wybrany
Menachem Begin. Sprawował swoje obowiązki do 20 lipca 1981 r.
Menachem Begin był zdecydowanym nacjonalistą.
Po 1977 r. na terenach okupowanych pojawiła się druga
fala żydowskich osadników, kierujących się przekonaniami
religijnymi i ideologicznymi. Zakładano nowe osiedla-
twierdze na zboczach wzgórz, skąd widać doliny i
skrzyżowania dróg. Dawało to śydom przewagę
strategiczną i zapewniało zupełną kontrolę nad tym
obszarem.
W 1977 r. oficjalnie wprowadzono dla terytoriów okupowanych
nazwy Judea i Samaria. Zaczęto je traktować jako prastare
dziedzictwo narodowe Izraela, na którym rozwijano osadnictwo
żydowskie. Jednocześnie rozpoczęto na wielką skalę prace
budowlane (przebudowy kanalizacji, chodników, dróg, systemów
zaopatrzenia w wodę, itp.) mające na celu likwidację w Izraelu
slumsów.
W 1977 r. ZSRR wyraził zgodę na imigrację 17
tys. radzieckich śydów do Izraela.
W 1977 r. po wydarzeniach na Olimpiadzie w
Monachium ówczesny minister spraw
wewnętrznych Austrii podjął decyzję o utworzeniu
specjalnej jednostki antyterrorystycznej. Jej
pierwszymi członkami stali się komandosi ze
specjalnej grupy żandarmerii Kranich zajmującej
się zabezpieczaniem tranzytu żydowskich
emigrantów udających się do Izraela.
10 listopada 1977 r. prezydent Egiptu Anwar
Sadat ogłosił gotowość do negocjacji pokojowych z
Izraelem.
W dniach od 19 do 21 listopada 1977 r. w Jerozolimie doszło do
przełomowego spotkania prezydenta Egiptu Anwara Sadata z
premierem Izraela Menahemem Beginem.
20 listopada prezydent Sadat w przemówieniu w Knessecie
wezwał Izrael do całkowitego wycofania się z okupowanych terenów
i podjęcia negocjacji z wszystkim sąsiadami jednocześnie. W zamian
Egipt proponował bezpieczeństwo i pokój. Obie strony skrytykowały
bliskowschodnią politykę ZSRR i państw arabskich.
W odpowiedzi na wizytę prezydenta Sadata w
Izraelu, kraje arabskie zamroziły stosunki
dyplomatyczne z Egiptem.
Syria w odpowiedzi na pokojowe akcje Sadata dała wolną
rękę działania palestyńskim organizacjom militarnym w
południowym Libanie. Oddziały palestyńskich bojowców
zaczęły przenikać morzem do Izraela i organizować tam
zamachy terrorystyczne oraz porwania. Północna Galilea
znalazła się pod ostrzałem palestyńskich wyrzutni Katiusz.
26 listopada 1977 r. prezydent Egiptu Sadat
zaprosił wszystkie strony konfliktu
bliskowschodniego do Kairu, na konferencję
mającą przygotować grunt do rozmów
pokojowych. Izrael przyjął zaproszenie. Syria,
OWP i ZSRR odrzuciły je.
28 listopada 1977 r. izraelski minister finansów Simcha Ehrlich
zapowiedział "ekonomiczny przewrót" w Izraelu.
25 grudnia 1977 r. miała miejsce wizyta premiera
Izraela, Menachema Begina, w Egipcie. Rozpoczęto
rozmowy pokojowe izraelsko-egipskie w Kairze.
11 marca 1978 r. palestyńska organizacja al-Fatah przeprowadziła
w Tel Awiwie zamach bombowy na autobus, zabijając 36
Izraelczyków i raniąc 100 osób.
--- operacja "Litani" ---
15 marca 1978 r. izraelska armia rozpoczęła operację
"Litani". Ponad 8 tys. izraelskich żołnierzy zaatakowało
pozycje Organizacji Wyzwolenia Palestyny (OWP) w
południowym Libanie. We wspólnych działaniach
operowały siły lądowe, powietrzne i morskie, atakując cele
w całym południowym Libanie, za wyjątkiem Tyru. Przez
ponad trzy miesiące te tereny znajdowały się pod pełną
kontrolą izraelskiej armii, która ostatecznie wycofała się
pod presją ZSRR i USA. Izraelczycy wycofując się z
południowego Libanu, pozostawili ten teren podzielony na
dwie części. Pierwsza część była patrolowana przez
jednostki lokalnych chrześcijańskich milicji (uzbrojonych i
wyszkolonych przez Izrael). Drugą strefę patrolowały
międzynarodowe siły UNFIL.
W 1978 r. utworzono międzynarodowe siły UNIFIL
(United Nations Interim Force in Lebanon), których
zadaniem jest nadzorowanie zawieszenia broni na granicy
izraelsko-libańskiej. Bazą sił UNIFIL jest Naqura w Libanie.
Mandat UNIFIL jest odnawiany co sześć miesięcy. Siły
liczyły około 4,500 żołnierzy z 9 państw, składające się z 6
batalionów piechoty.
W marcu 1978 r. USA postanowiły się sprzedać
Izraelowi nowoczesne myśliwce F-16.
Równocześnie myśliwce F-15 i F-16 miano zacząć
sprzedawać do Arabii Saudyjskiej i Egiptu.
W kwietniu 1978 r. w Izraelu powstał ruch Pokój Teraz,
zainicjowany przez 350 oficerów, którzy domagali się oddania
zajętych arabskich terenów w zamian za pokój.
23 maja 1978 r. prezydentem Izraela został Itzhak Navon.
Sprawował on swoje obowiązki do 5 maja 1983 r.
--------------------------------------------------
Materiały opracowywane na podstawie: patrz Bibliografia.