Jantarowe

SzlaHI

•

POMORSK

I

KWARTALNIK

TURYSTYC

ZNO-KRAJOZNAWCZY

ROK U

II

NR 2 (296), 2010

ArCheOIOgiCZne zabulHi

w

laSaCh praHWiCHiCh

P

od konie

c

mojego

ar

t

y

kulu za

-

mieszczonego

w

"

J

a

nt

a

rowych

Szlakach

"

[nr 4 (294) 200

9

]

,

w kto-

r

y

m pr

z

ed

s

t

aw

ilem d

z

i

e

j

e

Prakwic

,

nie

w

ielki

e

j

ws

i polozon

e

j ni

e

d

a

leko

D

z

ierzg

o

ni

a

n

a

Poj

ez

i

erz

u Ha

ws

kim

,

z

wrocil

e

m u

wag

C

(,

ze

w

l

asac

h pr

a

k

-

w

ickich z

wa

n

y

ch

"

Kr

o

l

ews

ki

e

"

,

ni

e

do konc

a

r

o

zp

o

znan

y

ch

,

z

n

a

jdu

jq s

iC

(

dwa ciek

awe

obi

e

kt

y arc

h

e

olo

g

icz

-

ne, ktore m

o

g

q z

ain

t

er

esowac

nawet

najb

a

rdziej wytrawnego k

ra

joznaw

-

cC

(

-

Szaniec Szwe

d

zki i G

o

r

a

Zam-

kowa

.

Obe

c

nie

pragnC

(

pod

ac

k

ilk

a

s

zcz

e

gol

o

w n

a

t

e

mat t

y

ch

o

bi

e

kto

w.

Po raz pi

e

r

ws

z

y

zaint

e

r

e

s

owa

l

siC

(

nimi ni

e

j

a

ki S

c

hmidt

,

l

ow

cz

y

k

s

iC

(

ci

a

Richard

a

Wilhelm

a

vo

n Dohn

a

,

w

la

s

cici

e

l

a

P

ra

k

w

ic i ich n

a

jblizszej

oko

l

icy n

a

prz

e

lo

m

ie XI

X

/

XX w

i

e

-

ku

. T

o on wykopal

n

a Gorz

e

Z

a

mko-

wej

b

ez zezwo

l

e

ni

a

k

s

i

C

(

ci

a

k

il

ka

e

ksponat

o

w

a

rcheologic

z

n

yc

h

,

za co

otrzymal od ni

eg

o repr

y

m

e

ndC

(

.

T

y

m

ni

e

mniej

,

wy

d

o

b

y

te pr

zez

S

c

hmidt

a

naj

c

iek

aws

z

e e

k

s

pon

a

t

y

p

rze

k

a

zano

do muzeum

w

Kr

o

l

e

wc

u

.

P

o

t

e

m b

y

l

a

"

ci

s

za

"

. Prz

e

l

o

m n

as

t

q

p

i

l d

o

pi

e

ro

wow

cz

as

,

g

d

y w

nuk R

.

W

.

vo

n Doh-

na - Al

exa

nd

er

podc

zas s

potkani

a

j

e

s

i

en

i

q 1

93

5 roku z j

e

dn

y

m z glow-

nych przyw

o

d

c

ow

I

II

Rzes

zy Hein-

r

ichem

H

i

mm

lerem

p

oi

n

fo

rmowal

go

,

ze w

n

a

l

ezqcy

ch d

o

ni

ego

l

as

ach

p

ra

k

w

i

c

ki

c

h

z

n

aj

duj

q siC

(s

tare

"

g

r

o

-

d

zis

k

a

". W

ielce za

int

ere

s

o

w

a

n

y

t

y

m

H

.

H

im

m

l

er

wy

dal

d

y

s

po

z

y

cjC

(,

m

a

-

jqC

z

go

d

C

(

k

s

iC

(

cia

,

a

b

y t

u

pod kier

un-

k

i

em

d

o

s

w

i

a

dczo

n

y

c

h

a

rcheologow

pr

ze

p

rowadz

o

no

n

a

k

o

s

zt

I

II Rzes

z

y

sz

cz

e

g

olowe ba

d

a

n

i

a.

:(

.

* *

Sza

n

iec Sz

w

e

d

zk

i

.

We

dlu

g

da

w

-

nej trad

y

cji

s

z

a

ni

e

c o

w

u

sy

p

a

li da

w

ni

mies

z

kancy Pr

a

kwic podcz

as

najaz

-

du szwe

d

zki

e

go na

R

zeczpospolitq

w

X

VII wieku

, a

by t

u

si

C

(

ukryc

pr

ze

d naje

z

d

z

c

q.

To pr

z

ekon

a

nie

d

aw

n

y

ch mi

es

z

ka

nc

o

w t

e

j i

o

k

o

licz

-

n

y

ch wsi ob

a

lil

y

b

a

d

a

nia arch

eo

lo-

g

ic

z

ne przepro

wa

dzone tu

w

l

a

t

a

ch

30

.

ubiegl

e

go wi

e

ku

.

R

a

port

z

ich prz

e

biegu opubliko-

w

a

l w

"

Prahi

s

tori

s

che

Z

e

it

s

chri

f

t

"

(XXV

I

,

1

936

,

s

218) Han

s

Schleif

w

a

rtyk

ul

e

p

t.

"

Die Schwedensch

a

n

-

ze

bei A

lt

stadt, Kre

i

s

M

ohrungen

",

n

a

ktory zwr

o

c

i

l mi uwagC

(

w

2

005

roku Kazimi

e

rz Madela. Tu mi

y

d

zy

inn

y

mi cz

y

t

a

m

y

(po prz

e

tlum

a

c

z

e-

niu

)

: W

zw

i

qz

k

u

z s

z

e

roko

za

k

r

ojo-

n

y

mi

,

je

sz

c

z

e ni

eza

kofJ

.

c

z

on

y

mi pra

-

ca

mi Reich

s

fiih

rera

SS H

e

inricha

H

i

mmlera n

a

G

6

r

ze

Zamko

we

j pr

zy

S

t

a

r

y

m

D

zi

e

r

zgo

niu

,

wykonano kil

-

k

a

niewie

l

kich w

y

ko

p

6w zwi

a

dow

-

c

z

ych

n

a S

z

w

e

d

z

kim SzafJ.cuw l

es

i

e

pr

a

k

w

ickim

,

kt6r

y

ch celem byf

o

uz

y

-

s

k

a

ni

e

mat

e

ri

a

lu

por6wna

w

c

z

e

go

o w

fa

s

ciwo

sc

i

ac

h

g

l

e

bo

wyc

h

, s

t

a

nie

z

achow

a

nia i konstrukcji waf6w. Z

a

ze

z

wolen

i

e

m

wf

asc

i

c

ie

l

a,

k

s

it

;c

i

a

Dohn

a

von Schlobitt

e

n przeprow

a

-

dzon

o

w

y

kopali

s

k

a

w okresie 1

8

-

28

m

a

j

a

1

9

36 roku z pomocq

o

s

miu

c

z

f

o

nk

6w

Reich

s

ar

b

e

it

s

dien

s

t

a

bt

e

i-

lun

g

(

wy

j. aut

.

- P

a

n

s

t

w

o

w

ej Slu

z

b

y

Pr

a

c

y) w c

iq

g

u 150

go

d

z

in roboc

zyc

h

(

.

..). S

zw

edzki S

z

a

ni

e

c znajduj

e s

it

;

1 500

m

na wsch

6

d

o

d

wsi Star

e

Mi

a

-

sto

, w z

akolu rzeki D

z

ierzgofJ

.

(

s

tru

-

mieni

a

Sorge lub

s

t

a

ropr

u

skiej Sir

-

gun

y

) podobnym

do

lite

r

y V. Przez

ni

e

wielkie tylko

s

pit

;

tr

z

enie mo

i

n

a

kor

y

to

s

trumi

e

ni

a

ro

zs

zer

zy

c

do

w

i

e

1k

osc

i mafe

g

o j

e

zior

a,

chroni

qce

-

g

o

wys

okq na ok

a

f

o

1

2

m

powi

e

rz

c

h-

nit

;

p

ag

6rka grod

z

i

s

k

a,

chroni

qc go

od

p

6

/noc

y, z

ach

o

du i

ws

chodu.

Od

s

tron

y

poludnio

we

j

powier

z

chni

a

grod

z

isk

a,

0

zar

ys

i

e

pofowy ow

a

lu

,

oddzi

e

lona

j

est w

a

f

e

m odcinaj

q

cym

i pofoionq

pr

zed nim fosq

od

lekko

fali

s

t

e

j Konigseer H

e

ide

.

Z punku wid

ze

nia owcz

es

n

y

ch

b

a

d

aczy

niemi

ec

kieh

pen

e

tr

ae

j

a

S

za

n

ea

S

zw

edzki

ego

,

nie wnio

s

l

a

nie

r

ewe

l

a

c

y

jnego

,

p

o

ni

ewaz

nie zn

a

l

e

-

z

ion

o

tu

s

lado

w

p

o

b

yt

u Germ

a

n

ow

,

a

t

y

m b

a

rdziej

K

r

zyza

ko

w

d

y

sp

o

nu-

j

q

c

ye

h

z

elazn

q

br

o

ni

q

. Sumi

e

nni

e

jedn

a

k

odnotow

a

li

,

na podst

a

wi

e

znal

ez

i

s

k wykon

a

n

y

ch z br

qz

u

,

z

e

byl

o

tu male wez

es

no

s

redniow

i

ecz-

n

e gro

d

z

i

s

ko da

w

n

ye

h mieszk

a

n

eow

t

ye

h

oko

lie -

Pr

u

s

ow

,

o

r

a

z z

e

t

oez

y

ly

siC

(

t

u

c

i

y

zk

ie

w

alki w dr

u

g

i

e

j

polo

-

wie

XI

I

I

w

i

ek

u

pom

i

C

(

dzy Pr

u

s

ami

i

K

rz

y

z

a

ka

mi

,

ktorz

y

p

r

aw

d

opodob

-

ni

e

grodzisko to c

a

lko

w

iei

e

zn

i

s

zez

y

-

Ii

,

s

p

a

lili

.

Na

p

o

d

s

t

aw

i

e

t

y

ch wyko

pa

l

isk

od

t

w

orzo

no kon

s

trukcjC

(

walu,

k

t

or

y

ot

a

e

za

l grodzisk

o. Pr

z

y

jego

z

d

oby

-

wa

niu podpalan

o

oc

hraniaj

q

e

e

g

o

dre

w

ni

a

n

e

umoc

ni

eni

a,

0

c

z

ym

sw

iad

c

z

q

czys

ciowo

s

pa

l

one

belki

,

n

ieo

b

robi

on

e

okr

qg

l

a

k

i

grubosci

ludzki

e

g

o

ra

mi

e

nia

.

Ni

e z

n

a

l

e

ziono

z

a

s s

la

dow p

l

e

c

i

onki.

Praw

d

o

podob

-

nie z

a

p

io

n

o

wymi

s

l

up

a

mi

,

zw

i

qza

-

ny

m

i u dolu prze

z

wspo

l

ne

p

odk

l

a-

dy, u

s

tawiono

s

c

i

an

y z okrq

glako

w,

za ktor

q

sypano

ziemi

y

z ko

pa-

n

y

ch fo

s.

Nie roz

p

oznano

wowc

z

as

g

l

ownego wejscia do grodziska

,

wiyc

wys

nuto

w

niosek

,

z

e

na

j

e

dn

ym

z d

w

och

zboczy

pro

w

adzila

ty

lko

w

qska scieika

do male

j

f

u

rty w

z

ew-

n

y

t

r

zn

ej palisa

dzie

.

W

art

o

d

o

dac

,

ze

w o

dleglosci

za

-

l

e

dw

ie

ki

l

k

uset

me

t

r

o

w

o

d

tego

o

bi

ektu

w k

i

erunku

p

o

l

udniowo

-

w

schodnim

znajduje

s

iy

szczegolna

~

-

8

"

Sc

h

wede

n

5c

h

anz

.

e

o"

bel

A

U.

s

t

a

d

.

t

(

Kr

e

\

i

,

M

oqrung

e

n)

K

aps

t

<lb

'

!

'

,X

0

,

'

0

3

0

.

!

HOh

e

n1o.11

'e

n

in Me

l

e

ro

(

.1\

.

·

~l

_

"

'

~)

t

iber

d

Q

1'l"I

wcu

~

eT

.

.

5r

'

e~\!1

d

"

,.

S

o

T (~

o)

\

Y

n

}

u

n'

-

1

'

1

31

>

Grodzisko:

1

-

Szaniec S

z

w

e

d

z

ki w okolicy mi

e

j

s

cowosci St

a

r

e

Miasto

.

Skal

a

wy

s

okosci

w m n

.

p

.

m. w D

z

ierzgoni w

c

z

erwc

u 1936 r

.

,

2 - r

ze

ka Dzier

zgo

ni

a

,

3 - przekr6j

A

B

,

pr

z

e-

kr

6

j CD

,

4 - p

6

lno

c

ma

g

n

etyc

zn

a

,

5 - kor

o

n

a wa

lu

,

6

- cz

e

rwi

ec 193

6 r

.

oso

b

liwos

c

la

sow

p

rakw

ickic

h

-

ar

-

b

oret

um

zaloio

ne

w

18

5

0 r

o

ku

.

Ga

r

a

Za

mk

o

w

a

.

J ak

juz p

ow

i

e

-

d

z

i

a

no

wczesni

e

j

,

prace

a

r

ch

eo

l

o

-

giczne na S

z

w

e

d

z

kim

S

zancu

prz

e

-

prowadzono

niejako

p

rzy okazji pe-

netracji

Gory Z

a

mkowej

.

I

nform

u

je

o tym

d

oku

me

nt

H

ansa

S

ch

leifa pt

.

"Aus

g

ra

bung

A

l

t Chris

t

b

u

rg

1936

-

1937.

Vo

rH

i

u

figer

Schl

u

ssbe

ri

c

h

t

"

:

Po dw

um

i

e

s

it

;cznych wyk

op

a

l

i

s

k

a

c

h

pr6b

n

yc

h j

es

i

e

n

i

q

1935

r

ok

u

i pod

-

czas

l

ata

1

936

ro

ku

wyko

n

a

n

o okolo

p

o

l

ow

y

pr

ze w

id

ywa

n

ego

pl

a

nu pr

ac

.

We wrz

e

S

niu i p

a

i

d

zier

niku

z

a

k

o

ii-

czo

n

o

n

a

uko

we

p

race

t

e

ren

owe

,

co

p

ozwa

la na dok

o

n

a

ni

e

ocen

y wy

k

o

-

p

a

li

s

k

oraz

ich

o

publikow

a

ni

e

.

W

s

t

y

pn

e

sprawo

z

d

a

nia

ukazaly

siy

w c

z

aso

pism

a

ch

:

grudniowym

"

Ger

-

m

a

ni

e

n

"

(

1937

) i

nr 1

2

"

Gei

s

i

ge A

r-

b

e

it

"

(

1

9

37

)

,

wi

y

ksze

oprac

owa

ni

e

w g

rudnio

wy

m

t

ygo

dniku

"

D

e

r

A

r-

b

e

i

ts

m

a

nn

"

(

1

937)

,

a

dlu

zs

z

y a

rt

y

kul

w "Ger

man

e

n

e

rb

e

"

(w

rz

es

i

e

n-p

az-

d

z

i

e

rnik

1937

). W

j

e

dn

y

m z nich

a

u-

t

o

r

o

dnotow

a

l:

W

mi

a

rt

;,

jak p

oz

n

a

-

w

a

n

o

wykopali

s

k

a,

t

y

m wit;k

s

z

a

b

y

la

lic

z

ba zwiedzaj

q

c

yc

h

.

Wiele dzi

e

ci

sz

k

o

ln

y

ch

ob

e

jrz

a

lo

wykop

a

li

s

ka

p

o

d

cza

s w

y

kon

ywa

nia prac

, o

tr

zy-

muj

qc

obszern

e

w

yjas

nieni

a,

po-

CZ

qws

z

y

ad uczni

6w

n

a

jni

isze

j kl

asy

sz

koly

w

iej

s

ki

e

j w St

a

r

y

m D

z

i

e

r

zg

o-

n

i

u (

.

.

.

),

do 1

7

0

c

hl

o

pc

6

w

ze sz

k

o

l

y

w

Ko

sza

linie

,

kt

6

r

zy

wraz w

y

ch

o

-

w

awca

mi przeb

y

w

a

li przez

s

Z

eSc

go-

d

z

in w Starym Dzi

e

r

z

goniu podczas

m

a

n

e

wr6w w Prus

a

ch Wschodnich

.

(

.

..) G6rt; Zamkow

q

zwied

z

ilo po-

n

a

dt

o

s

Z

e

Sc odd

z

i

a

l6w

ieiiskiego

Reichsarbeitsd

i

enst

(RAD)

(

.

.

.)

.

WykopaJiska zwied

z

al

i

takie

l

i

cz

ni

historycy, interes

u

jqcy s

i

r; prehisto

-

r

iq, z bliiszej i dalszej okoJicy, profe

-

s

oro

wie i studenci

. S

z

c

z

ego!owo

z

a

-

po

z

nali sir

;

ze

znaleziskami

. B

ezpo

-

srednio p

r

zed zakonczeniem prac 23

paidziernika

1937

roku wykopali

s

ka

zwied

z

iJi ucze

s

tnicy

z

jazdu R

e

ichs

-

bund fur

D

e

u

tsche

V

orgeschichte

,

ktory obrado

w

a! w

E

lblqgu

.

W

pracach

wy

ko

paliskowych

ja-

ko

k

opa

c

ze

p

raco

wa

li

cz

l

onk

ow

i

e

RA

D z oddzi

a

l

u

2/

3

1 z Su

s

z

a

w l

ic

z

-

b

i

e

4

5

-

50 os6b,

pr

zy czy

m l

i

c

z

ba t

a

z

ost

a

l

a

zn

a

cznie

z

m

n

i

ejszona

p

o

d

-

c

z

as mies

i

ycy

zniwnych

,

a

p

6

z

n

i

e

j

ca

l

kowicie

wyc

o

fana.

Pra

c

y

R

AD

wysoko ocen

il H

.

H

imm

l

e

r

podczas

swe

j

wizyt

y

w

P

rakwicach

19 c

z

erwca

1937 ro

k

u, kt6

r

y rozw

i

qzal trudnos

c

i

w zak

r

esie

t

ranspo

r

tu

,

prz

y

dz

i

e

l

ajqc

samoch6d

d

o przewozu

l

udzi

ma

rki

D

a

imle

r

B

enz

,

kt6rego

kos

z

ty

po

-

krywala

III R

zes

z

a.

O

wczesn

i

uczen

i

niemieccy

uznali prace

w

ykop

a

liskowe

na G6

-

rze

Za

mkowe

j

za udane.

Twier

d

zil

i

,

ze

u

da

l

o siy im wyjasnic kwestiy jej

z

a

siedlenia

od poczqtku

az d

o

'

jej

uzytkowania

we

wc

z

esnym

sred

-

niow

i

ecz

u

.

Jej

dziej

e

zwiqzane

Sq

z ok

r

esem

po

n

ad

2 000 lat trwa

j

q

-

cych

w

al

k

0

kr

a

iny

polozonq

n

a

wsch6d od

W

isl

y

, na kt6r

e

j

powstalo

panst

w

o

Z

akonu

K

rzyzac

k

i

e

go

i na-

s

t

q

p

il

a

jej germanizacja.

W

arto zacy

t

owac dalszy f

r

agme

n

t

tego

r

aportu:

G

ora

Z

amkowa by!

a

przez

3

000 lat

w

ielokrotnie

u

iy

t

ko

-

wanym

,

lecz niezasiedlonym miej

s

-

cem, pier

w

otnie s!abo c

h

ro

n

ion

y

m

przez mocnq, drewnia

n

q pa

J

isadr;.

Podczas stuleci migrac

j

i wcz

e

s

n

o

-

germanskic

h

Go

ra

Z

amk

ow

a po

d

-

d

an

a

by

!a

d

z

i

a!aniu

w

alk

gra

ni

c

z-

n

yc

h

z

lud

am

i b

a

!t

y

j

s

kim

i

.

Li

c

zn

e

od

no

w

i

enia i po

d

wy

i

s

zeni

a s

t

a

le

o

d

n

o

w

a s

p

a

l

a

nych

wa

!

ow s

wi

a

dcz

q

o

zaciek!

osc

i t

y

ch walk.

N

i

ez

w

y

c

z

aj

-

ni

e

bog

a

t

a

liczba

f

r

a

gmento

w

c

e

ra-

mic

z

n

yc

h i inn

y

ch drobn

y

ch

z

nal

e

-

zi

s

k w

y

znacza wyrainie ostateczne

z

wyci

r;

s

t

wo

e

lementow ge

r

man sk

i

ch

nad

za

st

a

nymi i wch!onir;tymi ba!-

tyjskimi. Dopiero po

r

uszeniu Go-

to

w

na dalsz

q w

r

;

drowkr

;

nastr

;

puj

e

spokoj

.

Grodzi

s

ko nie jest potr

ze

b-

ne i niszc

z

eje. Prawie poJtor

a

tysiqc-

leci

a

, ktore po

z

o

s

tawi!o jedynie zni-

kom

e,

a

l

e w

y

r

a

i

ne slady

,

uka

z

ujq

s

tan

g

r

od

z

iska

,

b

a

r

dz

o

podobny do

obe

c

neg

o.

D

opi

e

r

o

, g

dy Prus

owie,

po

1

230

r

o

k

u musieli

s

i

r

;

br

o

ni

c

pr

z

ed wdzierajq

cym

si

r

;

n

iemieckim

Za

konem

,

gr

od

z

isk

o z

ost

a

j

e

p

ono

w

-

n

ie ufortyfikowane

prz

e

z

p

o

t

r

;ine

n

asypy n

a

sta

r

y

ch

wa

!

ach

.

C

o

p

raw-

da zostaje

r

yc

h!

o utracone, jed

n

a

k

podc

z

as wie1ki

c

h powstan p

r

uski

c

h

w

nastr;pnyc

h

dz

i

esir;ciolec

i

ach,

fragmentu

c

e

ram

iki.

P

racami

k

i

e

row

ali

H

ans

S

chleif

i W

a

l

ther

von

S

ee

f

e

ld

.

P

odcza

s

wy

-

kopa

l

i

sk z

n

ale

z

i

on

o

za

b

y

t

ki ze sch

y

l

-

ku epoki brqzu (

I

ty

siqc

l

ecie p

.

n

.

e.),

e

l

ementy

ce

r

am

i

ki

p

l

asko

i

k

ul

isto

-

dennej:

misy, kubki, cze

rp

a

ki

,

g

a

rn

-

ki,

czar

ki

,

tale

r

ze

,

amfo

r

y

i

j

e

d

e

n

gr6

b

kloszowy

.

Prawdopodobn

i

e

wy

-

ko

p

a

l

iska

mial

y

odsz

u

kac

s

l

ady w

y

-

prawy

krzyzowej

przeciw

P

rusom

z

mienia kiJkakrotnie posiadacza (?)

.

Wr

eszcie pOCZqwszy od planowe

j

niemieckiej

kol

o

nizacji

,

po

1230

roku, staje sir; ono

j

edynie "miejs

-

cem nazywan

y

m grodziskiem" jako

punkt graniczny pomir;dzy dwoma

niemieckimi wio

s

kami.

B

adacze

H.

H

imm

l

era

chcie

l

i

udowodn

i

c,

ze okolice

P

rakwic

na

-

l

eza

l

y

do

p

l

emion

germansk

i

c

h

.

W

osta

t

niej

sekwencji

tego

ra

po

r

tu

piszq:

Szczr;sJiwie uda!o sir; uzyskac

dla trzech g!ownych okresow: w

c

zes

-

noger

m

anskie

g

o

,

pruskiego i wczes

-

n

oza

k

on

n

ego,

po

raz

p

ie

r

ws

z

y

w Pr

u

s

a

c

h

Wscho

dni

c

h

,

p

rz

ejr

zy

st

e

i c

h

a

ra

k

t

erys

t

yc

zn

e

r

oz

po

z

n

a

ni

e

bu-

d

o

wl

i o

b

r

o

n

ny

ch

.

T

o

sa

mo

do

t

yczy

j

eszcze

w

w

i

r;

k

s

z

y

m

sto

pniu

wczes

-

nog

e

rm

a

n

s

ki

e

j

ce

r

a

miki.

C

o

pr

a

wda

c

e

r

a

mika

z czaso

w pru

s

ki

c

h

je

s

t

w Pru

s

a

c

h

W

s

c

hodnich w

ys

ta

rcz

aj

q-

co

poznana

,

j

e

dnak

w

aine

Sq

stwie

r

-

dzen

i

a, kt

o

re uzysk

a

ne

z

o

s

t

a

ly dla

c

z

as

ow prz

e

j

s

ciowych,

od c

z

a

s

o

w

pru

s

k

i

ch

do

s

redniowiecza.

Po

z

a

t

y

m musimy podkreslic j

e

dno

z

nac

z

-

ny kulturo

w

o-poJityc

z

n

y

wynik ba-

dan.

Na

Gorze Z

a

mkow

e

j nie znale-

ziono

a

ni jedneg

o

s!owianskiego

w p

i

erwszej

po

l

owie

X

I

I

wieku,

p

o

k

t6rej

z

alozono

osady

Chr

i

stburg

(

S

tary

D

zierzgon),

a znaleziska

mia

-

l

y

udowodnic

prawo

N

ie

m

c6w

do

tych

z

iem

. M

imo przeznac

z

e

n

ia

na

ten cel ogrom

ny

ch

fun

d

usz

y r

ea

l

izo

-

wanych poprzez

specjalnq

k

o

m

6r

k

y

A

hnenerbe

SS,

rezulta

t

y

ba

da

n

n

a

S

zwedzkiej

G6rze

i

G6rze

Zamko

-

wej nie mogl

y

ich usatysfakcjono

-

w

ac.