Języki uralskie

1

Języki uralskie

Rozmieszczenie języków uralskich  języki fińskie języki ugryjskie języki

samojedzkie język jukagirski

Języki uralskie – rodzina językowa, której

językami posługuje się ok. 24 mln ludzi,

zamieszkujących północną Eurazję i Nizinę

Węgierską. Zalicza się do niej: języki

ugrofińskie i samodyjskie. Łączona z

językami ałtajskimi, w ligę uralo-ałtajską

(dawniej uznawaną za rodzinę). Nowsze

badania lingwistyczne wykazują na

powiązanie języków uralskich z językiem

jukagirskim; dla potrzeb tej koncepcji

tworzy się rodzinę uralsko-jukagirską.

Zdecydowana większość specjalistów jest

zdania, że języki uralskie są rodziną,

wywodzącą się od wspólnego prajęzyka. Pojawiły się jednak opinie kwestionujące tę tezę i postulujące ich uznanie

raczej za ligę językową. Językoznawcy wysuwający taki postulat nie uznają pokrewieństwa języków samodyjskich z

ugrofińskimi. Język jukagirski włączany jest w obręb języków uralskich jedynie przez niektórych językoznawców.

Klasyfikacja języków uralskich:

języki ugrofińskie (ok. 24 mln)

języki fińskie (ponad 9,6 mln)

języki bałtyckofińskie (ok. 7,3 mln)

fiński (ok. 6 mln)

estoński (ok. 1,1 mln)

karelski (ok. 200 tys.)

Võro (ok. 70 tys.)

wepski (ok. 5 tys.)

ingryjski (ok. 0,2 tys.)

wotycki (ok. 0,1 tys.)

liwski (ok. 0,1 tys.)

języki wołżańskie (ok. 1,5 mln)

maryjski (czeremiski) (ok. 550 tys.)

mordwiński (ok. 900 tys.) w tym:

erzja (ok. 500 tys.)

moksza (ok. 400 tys.)

języki permskie (ok. 1,2 mln)

komi (ok. 500 tys.)

komi właściwy (komi-zyriański) (ok. 345 tys.)

komi-permiacki (ok. 150 tys.)

udmurcki (ok. 700 tys.)

lapoński (ok. 35 tys.)

Języki uralskie

2

języki ugryjskie (ponad 14 mln)

chantyjski (ok. 20 tys.)

mansyjski (wogulski) (ok. 8 tys.)

węgierski (ok. 14 mln.)

języki samojedzkie (samodyjskie) (30 tys.)

języki północnosamojedzkie

juracki (nieniecki) (25 tys.)

nganasański (tawgi-samojedzki) (700)

eniecki (jenisej-samojedzki) (200)

języki południowosamojedzkie

selkupski (ostiak-samojedzki) (2 tys.)

kamasyjski (sajan-samojedzki) †

(język jukagirski) (0,7 tys.)

Porównanie

polski

proto-uralski fiński estoński lapoński erzjański maryjski

komi

chantyjski mansyjski

węgierski

nieniecki

ogień

*tuli

tuli

tuli

dolla

tol

tul

tyl-

-

-

-

tu

ryba

*kala

kala

kala

guolli

kal

kol

-

kul

kul

hal

xalya

gniazdo

*pesä

pesä

pesa

beassi

pize

pəžaš

poz

pel

pit'ii

fészek

pyidya

ręka

*käti

käsi

käsi

giehta

ked´

kit

ki

köt

kaat

kéz

-

oko

*śilmä

silmä

silm

čalbmi

śel´me

šinča

śin

sem

sam

szem

sæw°

żyła

*sïxni

suoni

soon

suotna

san

šün

sën

Lan

taan

véna

te'

kość

*luwi

luu

luu

-

lovaža

lu

ly

loγ

luw

-

le

wątroba

*mïksa

maksa maks

-

makso

mokš

mus

muγəl

maat

máj

mud°

iść

*meni-

mennä minema mannat

-

mija-

mun-

mən-

men-

megy-/men- myin-

żyć

*elä-

elää

elama

eallit

-

ila-

ol-

-

-

él-

yilye-

umrzeć

*kaxli-

kuolla koolma

-

kulo-

kola-

kul-

kol-

kool-

hal-

xa-

myć

*mośki-

-

mõskma -

muśke-

muška-

myśky- -

-

mos-

masø-

Źródła i autorzy artykułu

3

Źródła i autorzy artykułu

Języki uralskie  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=22870796  Autorzy: Abdullah abu Hol, Alojzy Żubrowski, Arsakes, Dartys, Gładka, Kelvin, Nolik, Rzym, 1 anonimowych
edycji

Źródła, licencje i autorzy grafik

Image:Uralic-Yukaghir.png  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Uralic-Yukaghir.png  Licencja: GNU Free Documentation License  Autorzy: ArnoLagrange, Imz, Kaba,
Sannab, Walden69

Licencja

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/

/

creativecommons.

org/

licenses/

by-sa/

3.

0/