Języki uralskie

1

Języki uralskie

Języki uralskie – rodzina językowa, której językami posługuje się ok. 24 mln ludzi,

zamieszkujących północną Eurazję i Nizinę

Węgierską. Zalicza się do niej: języki

ugrofińskie i samodyjskie. Łączona z

językami ałtajskimi, w ligę uralo-ałtajską

(dawniej uznawaną za rodzinę). Nowsze

badania lingwistyczne wykazują na

powiązanie języków uralskich z językiem

jukagirskim; dla potrzeb tej koncepcji

tworzy się rodzinę uralsko-jukagirską.

Rozmieszczenie języków uralskich języki fińskie języki ugryjskie języki samojedzkie język jukagirski

Zdecydowana większość specjalistów jest

zdania, że języki uralskie są rodziną,

wywodzącą się od wspólnego prajęzyka. Pojawiły się jednak opinie kwestionujące tę tezę i postulujące ich uznanie

raczej za ligę językową. Językoznawcy wysuwający taki postulat nie uznają pokrewieństwa języków samodyjskich z

ugrofińskimi. Język jukagirski włączany jest w obręb języków uralskich jedynie przez niektórych językoznawców.

Klasyfikacja języków uralskich:

języki ugrofińskie (ok. 24 mln)

języki fińskie (ponad 9,6 mln)

języki bałtyckofińskie (ok. 7,3 mln)

fiński (ok. 6 mln)

estoński (ok. 1,1 mln)

karelski (ok. 200 tys.)

Võro (ok. 70 tys.)

wepski (ok. 5 tys.)

ingryjski (ok. 0,2 tys.)

wotycki (ok. 0,1 tys.)

liwski (ok. 0,1 tys.)

języki wołżańskie (ok. 1,5 mln)

maryjski (czeremiski) (ok. 550 tys.)

mordwiński (ok. 900 tys.) w tym:

erzja (ok. 500 tys.)

moksza (ok. 400 tys.)

języki permskie (ok. 1,2 mln)

komi (ok. 500 tys.)

komi właściwy (komi-zyriański) (ok. 345 tys.)

komi-permiacki (ok. 150 tys.)

udmurcki (ok. 700 tys.)

lapoński (ok. 35 tys.)

Języki uralskie

2

języki ugryjskie (ponad 14 mln)

chantyjski (ok. 20 tys.)

mansyjski (wogulski) (ok. 8 tys.)

węgierski (ok. 14 mln.)

języki samojedzkie (samodyjskie) (30 tys.)

języki północnosamojedzkie

juracki (nieniecki) (25 tys.)

nganasański (tawgi-samojedzki) (700)

eniecki (jenisej-samojedzki) (200)

języki południowosamojedzkie

selkupski (ostiak-samojedzki) (2 tys.)

kamasyjski (sajan-samojedzki) †

(język jukagirski) (0,7 tys.) Porównanie

polski

proto-uralski fiński estoński lapoński erzjański maryjski

komi

chantyjski mansyjski

węgierski

nieniecki

ogień

*tuli

tuli

tuli

dolla

tol

tul

tyl-

-

-

-

tu

ryba

*kala

kala

kala

guolli

kal

kol

-

kul

kul

hal

xalya

gniazdo

*pesä

pesä

pesa

beassi

pize

pəžaš

poz

pel

pit'ii

fészek

pyidya

ręka

*käti

käsi

käsi

giehta

ked´

kit

ki

köt

kaat

kéz

-

oko

*śilmä

silmä

silm

čalbmi

śel´me

šinča

śin

sem

sam

szem

sæw°

żyła

*sïxni

suoni

soon

suotna

san

šün

sën

Lan

taan

véna

te'

kość

*luwi

luu

luu

-

lovaža

lu

ly

loγ

luw

-

le

wątroba

*mïksa

maksa maks

-

makso

mokš

mus

muγəl

maat

máj

mud°

iść

*meni-

mennä minema mannat

-

mija-

mun-

mən-

men-

megy-/men- myin-

żyć

*elä-

elää

elama

eallit

-

ila-

ol-

-

-

él-

yilye-

umrzeć

*kaxli-

kuolla koolma

-

kulo-

kola-

kul-

kol-

kool-

hal-

xa-

myć

*mośki-

-

mõskma -

muśke-

muška-

myśky- -

-

mos-

masø-

Źródła i autorzy artykułu

3

Źródła i autorzy artykułu

Języki uralskie Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=22870796 Autorzy: Abdullah abu Hol, Alojzy Żubrowski, Arsakes, Dartys, Gładka, Kelvin, Nolik, Rzym, 1 anonimowych edycji

Źródła, licencje i autorzy grafik

Image:Uralic-Yukaghir.png Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Uralic-Yukaghir.png Licencja: GNU Free Documentation License Autorzy: ArnoLagrange, Imz, Kaba, Sannab, Walden69

Licencja

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported

http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/