1

J. Sadek

PROCES PIELĘGNOWANIA

Proces pielęgnowania to racjonalne, oparte na przesłankach naukowych postępowanie
pielęgniarki, zorientowane na pacjenta i jego środowisko.

Proces pielęgnowania jest propozycją takiej opieki pielęgniarskiej, która wykorzystuje świadome
stosowanie rozpoznawania stanu biologicznego, psychicznego i społecznego jednostki
i środowiska, a także podejmowanie celowych i planowych działań, mających przyczynić się do
utrzymania lub zmiany dotychczasowego stanu oraz oceniania uzyskanych wyników.

Proces pielęgnowania polega na:

systematycznym gromadzeniu danych o człowieku i jego środowisku oraz analizowaniu
ich w celu ustalenia stanu osoby (osób), grupy ludzi pozostających pod opieką
pielęgniarki

ustalaniu planu pielęgnowania zorientowanego na konkretnego podopiecznego

realizowaniu planu pielęgnowania zgodnie z ustaleniami mającymi związek
z rozpoznanym stanem

ocenianiu uzyskanych wyników pielęgnowania w relacji do założonych indywidualnych
celów

Stan pacjenta i środowiska
Rozpoznany stan pacjenta i jego środowiska stanowi punkt wyjścia do podjęcia dalszych działań
zgodnie z założeniami procesu pielęgnowania. Pielęgniarka musi zadecydować:

czy rozpoznany stan (np. nadwaga) wymaga fachowych działań pielęgniarki, jeśli tak to
w jakim zakresie, za pomocą jakich środków i kwalifikacji zawodowych pielęgniarki

czy stan te może być zmieniony (jeśli jest pożądany to czy ma być utrzymany czy też
spotęgowany) dzięki własnym wysiłkom pacjenta lub pomocy świadczonej mu przez
rodzinę, osoby bliskie.

Obok rozpoznania stanu pacjenta formułowane są problemy wynikające z danego stanu.
Problemy podopiecznego są często spostrzegane jako określone trudności, na jakie napotyka
pacjent i środowisko.

Pielęgnowanie tradycyjne a proces pielęgnowania.

Pielęgnowanie tradycyjne

Proces pielęgnowania

Opieka pielęgniarska najczęściej oparta
jest na diagnozie lekarskiej.

Zakres i charakter opieki pielęgniarskiej
wyznaczony jest przez rozpoznanie stanu i
określenie problemów opiekuńczych człowieka
i środowiska.

Pielęgniarka w pracy z pacjentem
podporządkowana jest zleceniom
lekarskim.

Pielęgniarka pracuje jako samodzielny
specjalista w zakresie pielęgnowania we
współpracy z pacjentem, rodziną, osobami
bliskimi mu oraz członkami zespołu
terapeutycznego.

2

Główną troską pielęgniarki jest szybkie i
bezbłędne wykonanie zleceń lekarskich.

Główną troską pielęgniarki jest opieka nad
człowiekiem jako całością, jednością bio-
psycho-społeczną (nie wyklucza to jednak jej
współudziału w procesie leczenia).

Działania pielęgniarki koncentrują się na
zleceniu lekarskim będącym do wykonania
u pacjenta.

Działanie pielęgniarki jest planowym krokiem
w procesie pielęgnowania, przybliżającym do
zmiany rozpoznanego stanu (a w niektórych
przypadkach utrzymania go lub potęgowania).

Opieka pielęgniarska zorientowana jest na
chorobę pacjenta i likwidowanie jej.

Opieka pielęgniarska zorientowana jest na
człowieka rozumianego jako całość, jedność
bio-psycho-społeczna.

Opieka pielęgniarska ma charakter
rutynowy lub intuicyjny.

Opieka pielęgniarska oparta jest na planie
wynikającym z rozpoznania stanu pacjenta i
jego środowiska dokonanym przez pielęgniarkę.

Opieka pielęgniarska jest realizowana
zazwyczaj bez udziału samego pacjenta,
rodziny i / lub osób bliskich mu.

Opieka pielęgniarska jest realizowana przy
aktywnym udziale pacjenta, rodziny i / lub osób
bliskich mu. Pacjent i rodzina są zachęcani do
świadczenia samoopieki i opieki
nieprofesjonalnej.

Lekarz i pielęgniarka ( lub sam lekarz )
ustalają co dla pacjenta w zakresie opieki
będzie najlepsze, najistotniejsze.

Ustalenie priorytetów opiekuńczych odbywa się
wspólnie z pacjentem, rodziną i / lub osobami
bliskimi mu.

Przy zlecaniu pielęgniarce zabiegów do
wykonania u danego pacjenta
(pielęgnacyjnych i leczniczych) nie
uwzględnia się jej indywidualnych
kwalifikacji, wiedzy, umiejętności,
możliwości i zdolności.

Przy zlecaniu pielęgniarce zabiegów do
wykonania u danego pacjenta bierze się pod
uwagę jej indywidualne kwalifikacje, wiedzę,
umiejętności, a w niektórych sytuacjach
predyspozycje i cechy osobowościowe.

Samodzielna praca poszczególnych
pielęgniarek oparta jest na planie leczenia.
Wszelkie dyskusje merytoryczne dotyczą
leczenia ( nie gwarantuje to wzrostu
zrozumienia aktualnego stanu pacjenta i
środowiska oraz wzrostu wiedzy
zawodowej pielęgniarki.

Samodzielna praca poszczególnych pielęgniarek
oparta jest na planie pielęgnowania. Towarzyszą
jej merytoryczne dyskusje na temat
pielęgnowania (to gwarantuje wzrost
zrozumienia aktualnego stanu pacjenta i
środowiska oraz wzrost wiedzy zawodowej
pielęgniarki) .

Zbiorowa odpowiedzialność za wyniki
pielęgnowania (prowadzi to do
przypadkowych zmian w postępowaniu z
pacjentem).

Indywidualna odpowiedzialność pielęgniarki za
pacjenta i środowisko.

Mały wkład do nauki o pielęgnowaniu.

Rozwijanie pielęgniarstwa jako nauki poprzez
systematyczne gromadzenie danych
pozwalających na wyciąganie wniosków na
przyszłość, formułowanie uogólnień i praw.

3

Podstawowe cechy procesu pielęgnowania to :

1.

wieloetapowość

2. ciągłość i dynamika - cykl powtarzalny

3. logiczność i następstwo czasowe (konsekwentne przechodzenie z fazy do fazy, które

4. całościowe podejście do pielęgnowanego (

5. uniwersalność = szerokie, ze względu na przedmiot i zakres działań, możliwości

realizowania (możliwość zastosowania dla pojedynczego człowieka, rodziny,

ad. 1. WIELOETAPOWOŚĆ

Proces pielęgnowania nie ma charakteru jednolitego.
Składa się on z kilku następujących po sobie etapów, w skład których wchodzą elementy
jeszcze mniejsze, nazywane fazami.
Można wyróżnić w procesie pielęgnowania następujące etapy:

1. rozpoznanie stanu pacjenta i środowiska
2. planowanie opieki nad pacjentem i środowiskiem
3. realizowanie planu opieki pielęgniarskiej
4. ocenianie wyników opieki

Najlepiej etapy można przedstawić w postaci schematu :

Najlepiej etapy można przedstawić w postaci schematu:

Ryc. Całość procesu pielęgnowania – etapy i ich fazy.
*Źródło: Kawczyńska – Butrym Z.: Pielęgniarstwo rodzinne. Warszawa 1997, str. 69

Każdy z etapów procesu pielęgnowania spełnia określoną funkcję w całym procesie. Charakter
każdego etapu jest inny, ale nie ma ważniejszych i mniej ważnych. Wartość procesu pielęgnowania
nie tkwi bowiem w pojedynczych etapach, ale w ich kompletności i komplementarności.

ad. 2. CIĄGŁOŚĆ I DYNAMIKA.

W procesie pielęgnowania mamy do czynienia z ciągiem działań, ściśle powiązanych ze
sobą, a także wzajemnie zależnych od siebie.
Można powiedzieć, że jest to pewien cykl, który może być powtarzany wielokrotnie.
Liczba jego powtórzeń zależna jest między innymi od częstotliwości zmian zachodzących
w stanie pacjenta i środowiska oraz skuteczności podejmowanych działań opiekuńczych.
Dynamika jest siłą opieki. Pozwala na nieustanne, progresywne przemiany, którym podlega

4

pacjent (środowisko), pielęgniarka, działania opiekuńcze podejmowane i realizowane w
ściśle określonym celu jak też i sama nauka o pielęgnowaniu.

Układ liniowy graficznie przestawia ciągłość i dynamikę w sposób następujący

I

II

II
I

IV

ROZPOZNA
-WANIE

PLANOWA-
NIE

REALIZO-
WANIE

OCENIANIE

I

II

II
I

IV

ROZPOZNA
-WANIE

PLANOWA-
NIE

REALIZO-
WANIE

OCENIANIE

I

II

II
I

IV

ROZPOZNA
-WANIE

PLANOWA-
NIE

REALIZO-
WANIE

OCENIANIE

1 CYKL

2 CYKL

3 CYKL

Ryc. Ciągłość i dynamika procesu pielęgnowania w układzie liniowym.
*Źródło: Górajek – Jóźwik J; Proces pielęgnowania. Warszawa 1993, str. 26

ad. 3. LOGICZNOŚĆ I NASTĘPSTWA CZASOWE

.

Logiczność w procesie pielęgnowania jest rozumiana jako racjonalne, uzasadnione,
konsekwentne przechodzenie od fazy do fazy, od etapu do etapu.
Następstwo czasowe ściśle łączy się z logicznością procesu pielęgnowania. Przechodzenie
od fazy do fazy i od etapu do etapu podlega regułom czasowym. Najprościej można
powiedzieć, że są działania wcześniejsze i późniejsze; poprzedzające i następujące.
Zasadzie logiczności i następstwu czasowemu przypisuje się dużą wartość w procesie
pielęgnowania.
Przede wszystkim uniknąć można chaosu, który nie może mieć miejsca w opiece
pielęgniarskiej.

ad. 4. CAŁOŚCIOWE PODEJŚCIE DO PIELĘGNOWANEGO.

Ta cecha procesu pielęgnowania nierozłącznie wiąże się z definicją zdrowia według WHO,
która ujmuje człowieka jako istotę złożoną, funkcjonującą w trzech sferach : biologicznej,
psychicznej i społecznej.
Dla właściwego pielęgnowania pacjenta należy przyznać jednakową ważność wszystkim
trzem sferom funkcjonowania.
Jest to możliwe tylko wówczas, kiedy określenie stanu pacjenta ma charakter całościowy.

ad.5.

SZEROKIE MOŻLIWOŚCI REALIZOWANIA PROCESU PIELĘGNOWANIA

.

Proces pielęgnowania jest uniwersalny, można go stosować dla potrzeb indywidualnego
człowieka, rodziny, określonej społeczności a także całego społeczeństwa. Pielęgnować w

5

myśl jego zasad można pacjentów zaliczonych do różnych kategorii medycznych (np.
pacjent przytomny, człowiek stary, człowiek dojrzały, ciężarna, rodząca, dziecko).

Proces pielęgnowania można stosować w zdrowiu, w szeroko rozumianej profilaktyce, w
chorobie, stanie umierania i śmierci człowieka

Proces pielęgnowania składa się z 4 etapów
I. ROZPOZNANIE:

1.

Gromadzenie danych o pacjencie i jego środowisku (tworzenie banku danych)

2. Analizowanie zgromadzonych danych
3.

Formułowanie diagnozy pielęgniarskiej

II. PLANOWANIE OPIEKI

1. Ustalenie celów opieki
2. Dobór działań pielęgniarskich do potrzeb
3. Opracowanie planu opieki

III. REALIZOWANIE PLANU OPIEKI

1. Gotowość pielęgniarki do realizacji planu opieki
2. Gotowość pacjenta do przyjmowania opieki

IV. OCENA REZULTATÓW OPIEKI

1. Analiza wyników opieki pielęgniarskiej
2. Formułowanie oceny

Ad I. ROZPOZNANIE

1. GROMADZENIE DANYCH O PACJENCIE

Jest podstawą do formułowania diagnoz pielęgniarskich.
Aby zapewnić kompletność i rzetelność informacji pielęgniarka powinna uwzględnić:

Wszystkie dostępne źródła informacji

Metody i techniki, które można zastosować w określonych warunkach pracy

Rodzaj, charakter i zakres danych

* Metody i techniki gromadzenia informacji o pacjencie
1. Wywiad.

Wywiad pielęgniarski jest ukierunkowaną rozmową pielęgniarki z pacjentem
(w niektórych sytuacjach uzupełniany rozmową z rodziną lub bliskimi). Wywiad
polega na zadawaniu pytań (ustnie lub pisemnie) i udzielaniu odpowiedzi (ustnie lub
pisemnie) przez odpowiadającego. Pytania muszą być świadomie ukierunkowane i
mieć określone cele poznawcze lub wyjaśniające.

Wywiad skategoryzowany - zawiera zestaw wcześniej przygotowanych pytań
ukierunkowanych na rozpoznanie konkretnych problemów (np. żywienie) lub
zestaw pytań dający możliwość poznania natężenia badanego problemu

Wywiad nieskategoryzowany - prowadzony jest w formie luźnej rozmowy, w
czasie kontaktu z pacjentem w związku z wykonywaniem różnych czynności
instrumentalnych, pielęgnacyjnych czy higienicznych. Pielęgniarka wie, o co ma
zapytać pacjenta (jego rodzinę lub inne osoby znaczące, zorientowane w

6

kwestiach, które ją interesują).
Wywiad nieskategoryzowany pełni 2 role:

pozwala w sposób niestresujący dla pacjenta zgromadzić informacje

prowadzi do nawiązania kontaktu z pacjentem. Pacjent traktuje rozmowę jako

wyraz zainteresowania pielęgniarki, daje mu ona poczucie bezpieczeństwa i oparcia

Wywiad musi spełniać określone wymagania:



komunikatywność - używanie prostych zwrotów zrozumiałych przez pacjenta



zasada intymności i szacunku - - zapewnienie warunków, które pozwolą
pacjentowi na spokojną, swobodną odpowiedź, bez niepotrzebnej obecności
innych osób



zapewnienie korzystnych warunków fizycznych w trakcie wywiadu - unikanie
hałasu, przeciągu, pośpiechu, zmuszania pacjenta do udzielania odpowiedzi

2. Obserwacja

Obserwacja pielęgniarska polega na systematycznym gromadzeniu danych o pacjencie i jego
środowisku poprzez spostrzeganie tego co robi, jak się zachowuje, jak reaguje. Obserwacja
daje możliwość:

uzupełnienia informacji o pacjencie

potwierdzenia tego, co już jest wiadome

sprawdzenia rzetelności uprzednio pozyskanych danych (np. pochodzących z wywiadu)

W niektórych sytuacjach obserwacja nabiera szczególnego znaczenia, zwłaszcza gdy z
jakiegoś powodu nie można uzyskać danych na podstawie wywiadu: np. w stanach zagrożenia
życia, u chorego nieprzytomnego, czy małego dziecka.
Dane uzyskane w wyniku wywiadu lub obserwacji mogą być notowane w sposób jawny lub
ukryty.

3. Analiza dokumentów

Dokumenty można podzielić na:
a). urzędowe - formalne informacje wystawione przez instytucje. Mają one charakter danych

obiektywnych, dlatego są traktowane jako obowiązujące, rzetelne i prawdziwe.
Dokumenty mogą zawierać różne informacje:

o pacjencie: np. wiek, płeć, adres, parametry zdrowotne, dochód, wyniki badań,
zalecenia pielęgniarki szpitalnej;

o środowisku: np. struktura wieku, liczba mieszkańców, zachorowalność, przyczyny
zgonów; informacje o korzystających z pomocy społecznej, analizy naukowe;

b). osobiste - dokumenty osobiste to wszystkie zapiski osobiste np. wspomnienie, listy,

dzienniki pisane przez pacjenta. Są to dane nieobiektywne i stanowią informacje
uzupełniające. Mogą być przydatne przy wyjaśnieniu zachowań i reakcji pacjenta.

4. Pomiary

Pomiary są to określone czynności wykonywane przez pielęgniarkę w celu dostarczenia
danych do ilościowego opisu pewnej cechy (wartości) występującej u danego pacjenta. Wynik
pomiaru porównywany jest z wzorcem ustalonym dale całej populacji, grupy ludzi,
określonego przedziału wiekowego itp. Prawie wszystkie wzorce , którymi posługuje się
pielęgniarstwo obejmują pewien dopuszczalny dla danej normy przedział, np.:

temperatura ciała mierzona pod pachą wynosi 36 – 37 C

tętno: 60 – 90 uderzeń na minutę

7

Pomiary mogą być wykonywane metodą bezpośrednią: (na przyrządzie pomiarowym zostaje
ukazana cała wartość wielkości mierzonej np. pomiar temperatury ciała - przy użyciu
termometru) lub metodą pośrednią (uzyskana wartość musie być przeniesiona na określony
wzorzec, na podstawie którego następuje odczytanie wartości badanej np. pomiar poziomu
rozwoju dziecka)
Przykłady pomiarów:

ciśnienie tętnicze krwi (RR)

temperatura ciała

masa ciała (BMI)

tętno

świadomość

aktywność

5. Lustracja terenowa

Lustracja terenowa jest formą obserwacji ukierunkowaną na określone cechy fizycznego
środowiska danego regionu. Zadaniem lustracji terenowej prowadzonej przez pielęgniarkę jest
określenie warunków terenowych, które:

są niekorzystne dla zdrowia, stanowią zagrożenie (np. ekologiczne) lub stanowią bariery
(np. architektoniczne)

sprzyjają zdrowiu lub mogą być wykorzystane w działaniach np. na rzecz promocji
zdrowia

Pielęgniarkę interesują miedzy innymi następujące kwestie: ukształtowanie terenu, jego
położenie, wyposażenie, lokalizacja budynków, lokalizacja poszczególnych instytucji,
sklepów, ośrodka zdrowia itp. Lustracja terenowa jest jedną z ważniejszych metod
gromadzenia danych o społeczności lokalnej, ponieważ stanowi ona podstawę do
charakterystyki warunków w jakich ona żyje (np. warunki sanitarno – higieniczne,
ekologiczne)
Uzupełnieniem lustracji terenowej są: wywiady z liderami społeczności lokalnych i innymi
mieszkańcami, analiza epidemiologiczna i demograficzna

Źródła danych o pacjencie
Rodzaj źródeł

Podmiotowe

Przedmiotowe

Główne/bezpośrednie

Pacjent,
rodzina.

Wyniki pomiaru.

Uzupełniające/pośredni
e

Członkowie rodziny, inne osoby
znaczące, inne pielęgniarki,
lekarze, pracownicy szkoły,
pracownicy instytucji opiekuńczej,
liderzy społeczności lokalnej

Dokumenty, dane
epidemiologiczne,
charakterystyka demograficzna
grupy (populacji)

* Błędy na etapie gromadzenia danych
1. Błędy obserwacji

Niezauważenie istniejących cech (z różnych przyczyn np. złe oświetlenie, zmęczenie)
pielęgniarka może nie dostrzec lub nie zwrócić uwagi na daną cechę, objaw.

8

Spostrzeganie objawów w postaci zmienionej ilościowo lub jakościowo (ze względu na
warunki w jakich przebiega obserwacja i wywiad, może dojść do zbagatelizowania
zaobserwowanych objawów lub nadanie im większego znaczenia niż posiadają)

2. Błędy wywiadu

A. Błędy sytuacyjne:

pośpiech osoby udzielającej wywiad

pośpiech osoby przeprowadzającej wywiad

niesprawność narządu słuchu lub wada wymowy jednej ze stron

B. Wzajemna reakcja osób uczestniczących w wywiadzie

1. Błąd socjologiczny - pojawia się wówczas, gdy pacjent reaguje szczególnie negatywnie

na cechy pielęgniarki (wygląd, wiek, ubranie itp.)

2. Błąd psychologiczny - pojawia się wówczas, gdy pielęgniarka negatywnie reaguje na

cechy pacjenta i może w takim przypadku do minimum ograniczać kontakt z pacjentem
- może dojść wówczas do zbagatelizowania ważnych informacji lub pominięcia
istotnych pytań dotyczących stanu pacjenta

C. Błędy w analizie dokumentów - wynikają najczęściej z:

Niewłaściwego zapisu wyników

Nieumiejętności posługiwania się dokumentacją

3. Błędy wnioskowania

a. Błąd fałszywej przyczyny - sugerując się następstwem zdarzeń w czasie, zdarzenie

wcześniejsze uznaje się za przyczynę późniejszego.

b. Błąd atrybucji - polega na przypisaniu pacjentowi cech, których nie posiada
c. Schematyzm - zbyt ogólne potraktowanie danego stanu, bez uwzględnienia

indywidualnych cech pacjenta

d. Pomieszanie walorów objawów - powstaje wówczas, gdy objaw stały uznaje się jako

niestały.

np. pacjent jest spokojny i miły dla pielęgniarki - tymczasem w rzeczywistości jest
arogancki i impulsywny.
np. widząc podczas wizyty w domu pacjenta, że mieszkanie jest schludne i zadbane,
uznaje się to jako cechę stałą, tymczasem mieszkanie zostało przygotowane z okazji
imienin gospodarza - zwykle bywa brudne i zaniedbane

DIAGNOZA PIELĘGNIARSKA

To wnioski z danych o pacjencie, wynikające ze stanu bio-psycho-społecznego człowieka,
wymagającego lub też nie pielęgnowania z uwzględnieniem genezy i prognozy tego stanu.

Stwierdzenie określonego stanu wymaga podjęcia konkretnych działań decyzyjnych. Pielęgniarka
musi zadecydować
* czy należy dążyć do zmiany rozpoznanego stanu
* czy utrzymać go na rozpoznanym poziomie
Stan jest tym co charakterystyczne w wyglądzie, postawie, powierzchowności danej osoby, co
może być postrzegane z zewnątrz (np. zdenerwowanie, wychudzenie), odbierane subiektywnie
(np. ból, kołatanie serca), ilość, miara czegoś w danym momencie (np. masa ciała 75 kg),
określona kategoria (np. zdrowy, chory, alkoholik), jeden ze składników sytuacji, w której ktoś

9

się znajduje (II doba po operacji), fakty towarzyszące leczeniu/ pielęgnowaniu (uczulenie, brak
wrażliwości na lek, niepokój).
Diagnoza stanu wyznacza zakres i charakter pracy z człowiekiem i jego środowiskiem.

DIAGNOZA LEKARSKA DIAGNOZA PIELĘGNIARSKA
Cukrzyca ciężarnych G1

Brak wiedzy dotyczącej
cukrzycy w ciąży

Zapalenie płuc

Duszność spowodowana zaleganiem
wydzieliny w drogach oddechowych

Biegunka

Ból w okolicy odbytu i pośladków w
wyniku częstego oddawania stolca

Problem pielęgnacyjny

to określone zagrożenie jakie może pojawić się u pacjenta,

trudności na jakie pacjent może napotkać

oraz dolegliwości, które pacjent zgłasza (wynikające ze stanu zdrowia w jakim się

aktual

Podział problemów pielęgnacyjnych

1.aktualne - występujące teraz
2.potencjalne - wystąpią w przyszłości, ale obecnie obserwuje się przesłanki do ich

wystąpienia - podczas formułowania tych problemów używamy słów: możliwość
wystąpienia...

3.możliwe - mogą wystąpić w przyszłości, ale nie obserwuje się przesłanek do ich

wystąpienia.

Rodzaj formułowania problemów pielęgnacyjnych

1. Opisowy: Ból ostry w ok. prawego podżebrza, pojawiający się po spożyciu tłustych

pokarmów

2. W formie problemu: Ból prawego podżebrza spowodowany zapaleniem pęcherzyka

żółciowego.

Przykłady problemów:

Możliwość wystąpienia odleżyn na skutek długotrwałego unieruchomienia
Lęk przed oczekiwaną hospitalizacją
Ból wynikający z toczącego się procesu zapalnego w obrębie stawów
Trudności w poruszaniu się spowodowane zwyrodnieniem stawów

Ad II. Drugi etap procesu pielęgnowania PLANOWANIE

Dane zgromadzone w pierwszym etapie procesu, pozwalają nam określić stan pacjenta.
Jest to punkt wyjścia do planowania opieki pielęgniarskiej

Na etap planowania składają się:

 Ustalenie celów opieki
 Dobieranie działań, osób i sprzętu do realizowania zadań wynikających z celów opieki

10

 Formułowanie planu opieki pielęgniarskiej nad pacjentem i jego środowiskiem

Cel to zdanie do wykonania!
Cechy celu:

jasno sformułowany

realny do wykonania

odpowiedni do warunków w jakich przebiega opieka

powinien zawsze wynikać z problemów

powinien być wzbogacony o element czasu

KAŻDY PROBLEM MUSI MIEĆ PRZYNAJMNIEJ JEDEN CEL !!!
Cele mogą być osiągane :

w całości – w 100%

częściowo - np. w 50%

wcale

Ostatnia faza planowania to tworzenie planu opieki czyli formułowanie w formie pisemnej, tego
co powinno być podjęte na rzecz pacjenta.
Pisemny plan stanowi podstawę do realizowania ciągłej opieki.
Ważne jest uczestnictwo pacjenta w formułowaniu celów opieki.

Ad. III. REALIZACJA

Składa się z faz:

1. Gotowość pielęgniarki do realizacji planu opieki
2. Gotowość pacjenta i jego środowiska do przyjmowania planu opieki oraz

współuczestniczenie w jego realizacji

Trudności w realizacji planu opieki:



Podmiotowe: takie, które tkwią w samej

osobie świadczącej opiekę oraz w osobie pacjenta

lub rodziny (



Przedmiotowe: zależne od sytuacji lub warunków w jakich przebiega opieka (brak

Ad. IV. OCENA

Ocenianie jest planowym, systematycznym porównaniem stanu pacjenta i środowiska z
uprzednio założonymi celami opieki.
Zawiera 2 fazy:
1. Analizowanie wyników opieki
2. Formułowanie oceny
Ocena pozwala ukazać:
 Czy założone cele zostały osiągnięte
 Identyfikuje te działania, które okazały się najskuteczniejsze
 Ukazuje przeszkody w osiąganiu celów
 Dostarcza informacji do ponownego rozpoznania stanu pacjenta
Zalety dokumentacji procesu pielęgnowania:

Dobry przepływ informacji

11

Daje poczucie bezpieczeństwa pacjentowi

Pozwala na indywidualne podejście do pacjenta

Identyfikuje skuteczne działania

Pozwala poszerzać działania pielęgniarki

Zabezpiecza przed odpowiedzialnością prawną w przypadku skarg pacjentów i ich
rodzin

Ryc. 3. Proces pielęgnowania – logiczność i następstwa czasowe. Źródło: Kawczyńska – Butrym Z.: Pielęgniarstwo rodzinne.

Warszawa 1997, str. 66

Piśmiennictwo

1. Górajek – Jóźwik J; Proces pielęgnowania. Warszawa 1993
2. Kawczyńska – Butrym Z.: Pielęgniarstwo rodzinne. Warszawa 1997
3. Zahradniczek K. : Wprowadzenie do pielęgniarstwa

FAZY

FAZY

GROMADZENIE DANYCH

ANALIZOWANIE I SYNTETYZOWANIE DANYCH

STAWIANIE DIAGNOZY PIELĘGNIARSKIEJ

I ETAP = ROZPOZNANIE

USTALANIE CELU OPIEKI

DOBIERANIE OSÓB, DZIAŁAŃ itp. DO ZADAŃ

PORMUŁOWANIE PLANU OPIEKI

II ETAP = PLANOWANIE

FAZY

FAZY

SPRAWDZANIE GOTOWOŚCI PIELĘGNIARKI
DO ZREALIZOWANIA PLANU

PIELĘGNOWANIA

SPRAWDZENIE GOTOWOŚCI PACJENTA DO

PRZYJMOWANIA PLANU PIELĘGNOWANIA

III ETAP = REALIZOWANIE

ANALIZOWANIE WYNIKÓW OPIEKI

PIELĘGNIARSKIEJ

FORMUŁOWANIE OCENY

IV ETAP = OCENIANIE