12/4/2006
1
Etyka biznesu
Etyka biznesu
Społeczna
Społeczna
odpowiedzialność
odpowiedzialność
Etyka
Etyka
Opracowanie: Aneta Stosik
Opracowanie: Aneta Stosik
Definicje
Definicje
Moralność a etyka
Moralność a etyka
Poglądy
Poglądy
12/4/2006
2
Etyka
Etyka
Etyka to dyscyplina naukowa,
Etyka to dyscyplina naukowa,
zajmująca się moralnością, teorią
zajmująca się moralnością, teorią
moralności.
moralności.
Zamiennie używa się określeń "moralność" lub
Zamiennie używa się określeń "moralność" lub
"etyka" zawodowa, "moralność" lub "etyka"
"etyka" zawodowa, "moralność" lub "etyka"
polityczna, etyka życia gospodarczego, etyka
polityczna, etyka życia gospodarczego, etyka
biznesu, etyka pracy.
biznesu, etyka pracy.
od greckiego
od greckiego
ethos
ethos
-
-
"obyczaj", "zwyczaj".
"obyczaj", "zwyczaj".
12/4/2006
3
Etyka
Etyka
–
–
różne poglądy
różne poglądy
Ś
Ś
WIATOPOGLĄD AKSJOLOGICZNY,
WIATOPOGLĄD AKSJOLOGICZNY,
upowszechniany od kilku lat w środowiskach katolickich,
upowszechniany od kilku lat w środowiskach katolickich,
akceptujących wartości, czerpane z
akceptujących wartości, czerpane z
heideggeryzujących
heideggeryzujących
scaleń
scaleń
twierdzeń egzystencjalizmu i fenomenologii, z głównych
twierdzeń egzystencjalizmu i fenomenologii, z głównych
poglądów Kanta i Hegla, z
poglądów Kanta i Hegla, z
zakwestionowań
zakwestionowań
roli i dominacji
roli i dominacji
intelektu w filozofii, pomijających klasyczną teologię na rzecz
intelektu w filozofii, pomijających klasyczną teologię na rzecz
postaw irracjonalnych.
postaw irracjonalnych.
Wszystko to jest scalane rozumianą po
Wszystko to jest scalane rozumianą po
kantowsku
kantowsku
ideą Boga
ideą Boga
i mechanicznie wypełniane prawdami religijnymi
i mechanicznie wypełniane prawdami religijnymi
Fenomenologia
Fenomenologia
to podejście
to podejście
filozofoficzne
filozofoficzne
różniące się od naturalnego nastawienia
różniące się od naturalnego nastawienia
bezzałożeniowością
bezzałożeniowością
.
.
W nastawieniu naturalnym mamy na temat
W nastawieniu naturalnym mamy na temat
świata pewne założenia, domysły,
świata pewne założenia, domysły,
teorie
teorie
,
,
spekulacje.
spekulacje.
Fenomenologia nawołuje do ich odrzucenia
Fenomenologia nawołuje do ich odrzucenia
po to, by przyjrzeć się
po to, by przyjrzeć się
światu
światu
tak, jak się on
tak, jak się on
jawi.
jawi.
Egzystencjalizm
Egzystencjalizm
to współczesny kierunek
to współczesny kierunek
filozoficzny występujący również w
filozoficzny występujący również w
literaturze zajmujący się rolą
literaturze zajmujący się rolą
indywidualnej jednostki w świecie,
indywidualnej jednostki w świecie,
głoszący, że ma ona wolny wybór i jest
głoszący, że ma ona wolny wybór i jest
bezwzględnie odpowiedzialna za własne
bezwzględnie odpowiedzialna za własne
czyny
czyny
12/4/2006
4
Negacja i dostrzeganie roli i znaczenia moralności
Negacja i dostrzeganie roli i znaczenia moralności
w życiu jednostek i w życiu zbiorowym.
w życiu jednostek i w życiu zbiorowym.
l
l
Jedna z opinii głosi, że moralność jest "sprawą prywatną", osobi
Jedna z opinii głosi, że moralność jest "sprawą prywatną", osobi
stą
stą
jednostki, nie zaś "sprawą publiczną" (jak prawo).
jednostki, nie zaś "sprawą publiczną" (jak prawo).
l
l
Moralność bywa negowana z pozycji skrajnego utylitaryzmu,
Moralność bywa negowana z pozycji skrajnego utylitaryzmu,
dowodzącego, że głównymi kryteriami ludzkich zachowań są
dowodzącego, że głównymi kryteriami ludzkich zachowań są
korzyści, dbałość o interes własny, efektywność działań, nie zaś
korzyści, dbałość o interes własny, efektywność działań, nie zaś
jakiekolwiek względy i kryteria moralne, stanowiące "luksus"
jakiekolwiek względy i kryteria moralne, stanowiące "luksus"
w praktyce życiowej.
w praktyce życiowej.
l
l
Są one negowane także z pozycji jawnego amoralizmu, celowego
Są one negowane także z pozycji jawnego amoralizmu, celowego
eliminowania zasad moralnych, czy nawet gloryfikacji postępowani
eliminowania zasad moralnych, czy nawet gloryfikacji postępowani
a
a
niemoralnego.
niemoralnego.
l
l
Inne jest zjawisko znane jako
Inne jest zjawisko znane jako
moral
moral
insanity
insanity
-
-
"choroba moralna",
"choroba moralna",
swoisty "daltonizm" moralny, niewrażliwość
swoisty "daltonizm" moralny, niewrażliwość
-
-
wynikająca z różnych
wynikająca z różnych
przyczyn (chorób, wadliwego wychowania, złych doświadczeń
przyczyn (chorób, wadliwego wychowania, złych doświadczeń
osobistych)
osobistych)
-
-
niezdolność rozróżniania dobra i zła.
niezdolność rozróżniania dobra i zła.
Negacja
Negacja
12/4/2006
5
Dostrzeganie roli
l
l
Towarzyszą temu wysiłki zmierzające do rozwoju i umacniania wart
Towarzyszą temu wysiłki zmierzające do rozwoju i umacniania wart
ości
ości
i zasad moralnych w życiu
i zasad moralnych w życiu
-
-
przez tworzenie określonych warunków
przez tworzenie określonych warunków
i mechanizmów,
i mechanizmów,
np
np
. kontroli społecznej, przez edukację i wychowanie,
. kontroli społecznej, przez edukację i wychowanie,
rodzinne, szkolne, środowiskowe, religijne.
rodzinne, szkolne, środowiskowe, religijne.
l
l
Służyć temu mają m.in. środowiskowe kodeksy etyczne oraz instytu
Służyć temu mają m.in. środowiskowe kodeksy etyczne oraz instytu
cje
cje
egzekwujące ich respektowanie
egzekwujące ich respektowanie
-
-
jak
jak
np
np
. Rada Etyki Mediów, etyki
. Rada Etyki Mediów, etyki
poselskiej; kodeksy etyki lekarskiej, uczonego itp. Dotyczy to r
poselskiej; kodeksy etyki lekarskiej, uczonego itp. Dotyczy to r
ównież
ównież
biznesu, m.in. działalności menedżerów czy reklamy.
biznesu, m.in. działalności menedżerów czy reklamy.
l
l
Tendencja ta obejmuje również krytykę stanu moralności w świecie
Tendencja ta obejmuje również krytykę stanu moralności w świecie
w ogóle, w określonym społeczeństwie lub środowisku,
w ogóle, w określonym społeczeństwie lub środowisku,
np
np
. zawodowym, rodzinnym, młodzieżowym
. zawodowym, rodzinnym, młodzieżowym
-
-
w polityce, w biznesie.
w polityce, w biznesie.
12/4/2006
6
Etyka obejmuje ogół rozmyślań nad
Etyka obejmuje ogół rozmyślań nad
prawem moralnym i nad moralnością.
prawem moralnym i nad moralnością.
Jako teoria zajmująca się moralnością obejmuje ona trzy
Jako teoria zajmująca się moralnością obejmuje ona trzy
powiązane z sobą, dopełniające się dziedziny rozważań.
powiązane z sobą, dopełniające się dziedziny rozważań.
PIERWSZA
PIERWSZA
z nich ma charakter
z nich ma charakter
opisowo
opisowo
-
-
wyjaśniający
wyjaśniający
(etyka
(etyka
opisowa, zwana także teorią moralności, nauką o moralności,
opisowa, zwana także teorią moralności, nauką o moralności,
etologią).
etologią).
Celem dociekań jest tu udzielanie odpowiedzi na pytania:, co to
Celem dociekań jest tu udzielanie odpowiedzi na pytania:, co to
jest moralność, jaka jest jej historia, co i dlaczego ludzie
jest moralność, jaka jest jej historia, co i dlaczego ludzie
w danych warunkach i epokach uważają za moralne
w danych warunkach i epokach uważają za moralne
i niemoralne, jakie są mechanizmy jej rozwoju.
i niemoralne, jakie są mechanizmy jej rozwoju.
DRUGA
DRUGA
DZIEDZINA rozważań etycznych ma charakter
DZIEDZINA rozważań etycznych ma charakter
wartościująco
wartościująco
-
-
normatywny
normatywny
(
(
etyka normatywna,
etyka normatywna,
zwana
zwana
również właściwą, lub nauką moralności).
również właściwą, lub nauką moralności).
Ich celem jest udzielanie odpowiedzi na pytania, co naprawdę jes
Ich celem jest udzielanie odpowiedzi na pytania, co naprawdę jes
t
t
moralne i niemoralne, co ludzie powinni uznawać za dobro,
moralne i niemoralne, co ludzie powinni uznawać za dobro,
a co za zło, jak powinni postępować.
a co za zło, jak powinni postępować.
12/4/2006
7
W ostatnich dziesięcioleciach rozwinęła się
W ostatnich dziesięcioleciach rozwinęła się
3 DZIEDZINA
3 DZIEDZINA
rozważań etycznych
rozważań etycznych
-
-
metaetyka
metaetyka
.
.
Celem jest
Celem jest
logiczno
logiczno
-
-
sematyczne
sematyczne
wyjaśnianie charakteru
wyjaśnianie charakteru
wartościująco
wartościująco
-
-
normatywnych sądów etycznych, zwłaszcza zaś
normatywnych sądów etycznych, zwłaszcza zaś
ich znaczenia, możliwości uzasadniania, prawdziwości lub
ich znaczenia, możliwości uzasadniania, prawdziwości lub
fałszywości.
fałszywości.
12/4/2006
8
Moralność
Moralność
jest przedmiotem
jest przedmiotem
refleksji etycznej
refleksji etycznej
l
l
To
To
zespół poglądów, ocen, norm i wzorów
zespół poglądów, ocen, norm i wzorów
osobowych
osobowych
ukształtowanych historycznie
ukształtowanych historycznie
i regulujących w danym społeczeństwie całokształt
i regulujących w danym społeczeństwie całokształt
stosunków między jednostkami, między
stosunków między jednostkami, między
jednostkami a grupami oraz między grupami
jednostkami a grupami oraz między grupami
społecznymi
społecznymi
z punktu widzenia dobra i zła,
z punktu widzenia dobra i zła,
słuszności i krzywdy, prawości i podłości.
słuszności i krzywdy, prawości i podłości.
Moralność, zatem to faktycznie funkcjonujące
Moralność, zatem to faktycznie funkcjonujące
w społeczeństwie poglądy i przekonania moralne
w społeczeństwie poglądy i przekonania moralne
grup społecznych.
grup społecznych.
12/4/2006
9
Moralność
Moralność
l
l
Moralność jest zjawiskiem złożonym, hybrydowym
Moralność jest zjawiskiem złożonym, hybrydowym
i trudno definiowalnym.
i trudno definiowalnym.
l
l
Określa się ją raczej opisowo, jako formę życia
Określa się ją raczej opisowo, jako formę życia
duchowego, system regulacji i kontroli zachowań.
duchowego, system regulacji i kontroli zachowań.
l
l
Jest arbitrem w sprawach moralnych, jest
Jest arbitrem w sprawach moralnych, jest
sumieniem które pozwala na zdolność wydawania
sumieniem które pozwala na zdolność wydawania
ocen, wewnętrzny głos, wywodzący się z rozumu,
ocen, wewnętrzny głos, wywodzący się z rozumu,
doświadczenia i uczuć, nakazujący określone
doświadczenia i uczuć, nakazujący określone
postępowanie,
powstrzymujący
od
innego,
postępowanie,
powstrzymujący
od
innego,
oceniający podjęte decyzje i czyny.
oceniający podjęte decyzje i czyny.
12/4/2006
10
Funkcje moralności
Funkcje moralności
l
l
Daje ona ludziom respektującym wartości i zasady moralne
Daje ona ludziom respektującym wartości i zasady moralne
poczucie satysfakcji, własnej wartości, człowieczeństwa,
poczucie satysfakcji, własnej wartości, człowieczeństwa,
ludzkiej godności.
ludzkiej godności.
Ta funkcja wiąże się z nurtem
Ta funkcja wiąże się z nurtem
perfekcjonistycznym
perfekcjonistycznym
, doskonałości
, doskonałości
osobistej, choć prowadzić może do nadmiernych aspiracji,
osobistej, choć prowadzić może do nadmiernych aspiracji,
chęci świętości", wywyższania się nad innych i do hipokryzji
chęci świętości", wywyższania się nad innych i do hipokryzji
l
l
Ułatwia współżycie ludzi, czyni je harmonijnym.
Ułatwia współżycie ludzi, czyni je harmonijnym.
Ta funkcja moralności wiąże się z jej nurtem
Ta funkcja moralności wiąże się z jej nurtem
solidarnościowym
solidarnościowym
,
,
akcentującym wartości pokojowego współżycia, życzliwości,
akcentującym wartości pokojowego współżycia, życzliwości,
tolerancji, poszanowania ludzkiej godności.
tolerancji, poszanowania ludzkiej godności.
l
l
Umożliwia osiąganie celów praktycznych
Umożliwia osiąganie celów praktycznych
, współpracę i
, współpracę i
współdziałanie, integruje zbiorowość
współdziałanie, integruje zbiorowość
–
–
pełni więc funkcje
pełni więc funkcje
pragmatyczne.
pragmatyczne.
12/4/2006
11
Komponenty moralności
Komponenty moralności
przejawiające się zarówno w myśleniu,
przejawiające się zarówno w myśleniu,
jak i postępowaniu ludzi:
jak i postępowaniu ludzi:
Wyobrażenia wartości moralnych
Wyobrażenia wartości moralnych
,
,
poglądy na to, co jest dobre, słuszne, a co złe,
poglądy na to, co jest dobre, słuszne, a co złe,
niegodne, niepożądane.
niegodne, niepożądane.
Mogą to być wartości o charakterze duchowym, jak
Mogą to być wartości o charakterze duchowym, jak
godność, honor, przyjaźń, wierność, rozwój
godność, honor, przyjaźń, wierność, rozwój
osobowości.
osobowości.
Wyobrażenia tych wartości angażują przede wszystkim
Wyobrażenia tych wartości angażują przede wszystkim
sferę intelektualną
sferę intelektualną
-
-
występuje tu określona wiedza,
występuje tu określona wiedza,
przekonania, racje uzasadniające dane wartości,
przekonania, racje uzasadniające dane wartości,
świadomość zależności jednych wartości od drugich.
świadomość zależności jednych wartości od drugich.
12/4/2006
12
Oceny moralne
Oceny moralne
, wyrażające emocjonalny stosunek
, wyrażające emocjonalny stosunek
człowieka do zjawisk i ludzkich czynów, polegający
człowieka do zjawisk i ludzkich czynów, polegający
bądź na ich akceptacji, bądź dezaprobacie.
bądź na ich akceptacji, bądź dezaprobacie.
Oceny moralne są pochodne wobec uznawanych wartości.
Oceny moralne są pochodne wobec uznawanych wartości.
Określenia: godny
Określenia: godny
-
-
niegodny, ludzki
niegodny, ludzki
-
-
nieludzki, wzniosłe
nieludzki, wzniosłe
-
-
podłe
podłe
Sankcje moralne
Sankcje moralne
-
-
każda forma społecznej regulacji
każda forma społecznej regulacji
i kontroli dysponuje własnymi sankcjami
i kontroli dysponuje własnymi sankcjami
zapewniającymi skuteczność swych norm.
zapewniającymi skuteczność swych norm.
Sankcje moralne nie mają charakteru materialnego
Sankcje moralne nie mają charakteru materialnego
-
-
wyrażają się
wyrażają się
w reakcjach wewnętrznych w postaci wyrzutów sumienia,
w reakcjach wewnętrznych w postaci wyrzutów sumienia,
autodezaprobaty
autodezaprobaty
, poczucia winy, niesmaku moralnego, oraz
, poczucia winy, niesmaku moralnego, oraz
w zewnętrznych reakcjach środowiska.
w zewnętrznych reakcjach środowiska.
Komponenty moralności
Komponenty moralności
przejawiające się zarówno w myśleniu,
przejawiające się zarówno w myśleniu,
jak i postępowaniu ludzi:
jak i postępowaniu ludzi:
12/4/2006
13
Normy moralne
Normy moralne
, odnoszące się do postępowania ludzi,
, odnoszące się do postępowania ludzi,
określające ich powinności, z reguły względem innych ludzi
określające ich powinności, z reguły względem innych ludzi
i są wyrażane w postaci
i są wyrażane w postaci
nakazów
nakazów
(
(
np
np
. "bądź sprawiedliwy",
. "bądź sprawiedliwy",
"dotrzymuj przyjętych zobowiązań", "szanuj starszych") lub
"dotrzymuj przyjętych zobowiązań", "szanuj starszych") lub
zakazów
zakazów
("nie nadużywaj ludzkiego zaufania", "nie kradnij",
("nie nadużywaj ludzkiego zaufania", "nie kradnij",
"nie zabijaj" itp.)
"nie zabijaj" itp.)
Normy te stanowią najbardziej istotny i widoczny element
Normy te stanowią najbardziej istotny i widoczny element
moralności.
moralności.
Normy wyrażają najpełniej
Normy wyrażają najpełniej
regulatywne
regulatywne
funkcje moralności
funkcje moralności
-
-
zakazy moralne
zakazy moralne
zmierzają do minimalizacji zła w życiu
zmierzają do minimalizacji zła w życiu
społecznym, stanowią dlań bariery
społecznym, stanowią dlań bariery
nakazy
nakazy
natomiast mają na celu maksymalizację dobra, stanowią
natomiast mają na celu maksymalizację dobra, stanowią
zachętę do czynienia dobra.
zachętę do czynienia dobra.
Komponenty moralności
Komponenty moralności
przejawiające się zarówno w myśleniu,
przejawiające się zarówno w myśleniu,
jak i postępowaniu ludzi:
jak i postępowaniu ludzi:
12/4/2006
14
l
l
Motywacja moralna
Motywacja moralna
, intencje czynów moralnych.
, intencje czynów moralnych.
Zawarta jest w niej odpowiedź na pytanie, dlaczego tak a nie
Zawarta jest w niej odpowiedź na pytanie, dlaczego tak a nie
inaczej, w imię czego pragniemy tak postąpić.
inaczej, w imię czego pragniemy tak postąpić.
Przedmiotem oceny są zarówno czyny, jak i ich intencje oraz
Przedmiotem oceny są zarówno czyny, jak i ich intencje oraz
skutki.
skutki.
l
l
Wzory osobowe
Wzory osobowe
, synteza cech i wartości moralnych,
, synteza cech i wartości moralnych,
upostaciowanie ich, zbiorcza eksplikacja na przykładzie
upostaciowanie ich, zbiorcza eksplikacja na przykładzie
idealnej postaci.
idealnej postaci.
Ludzie posługują się w swym postępowaniu pewnymi modelami,
Ludzie posługują się w swym postępowaniu pewnymi modelami,
dążą do upodobnienia się do nich, mają ambicje
dążą do upodobnienia się do nich, mają ambicje
identyfikowania się z uznanym modelem.
identyfikowania się z uznanym modelem.
Komponenty moralności
Komponenty moralności
przejawiające się zarówno w myśleniu,
przejawiające się zarówno w myśleniu,
jak i postępowaniu ludzi:
jak i postępowaniu ludzi:
12/4/2006
15
RELATYWIZM ETYCZNY
RELATYWIZM ETYCZNY
Koncepcja, według której nie można
Koncepcja, według której nie można
w jakikolwiek racjonalny sposób
w jakikolwiek racjonalny sposób
rozstrzygać spraw dobra i zła,
rozstrzygać spraw dobra i zła,
sprawiedliwości i niesprawiedliwości
sprawiedliwości i niesprawiedliwości
Relatywizm naiwny
Relatywizm naiwny
Relatywizm
Relatywizm
kulturowy
kulturowy
12/4/2006
16
Relatywizm naiwny
Relatywizm naiwny
Koncepcja przyjmująca, że ludzie sami
Koncepcja przyjmująca, że ludzie sami
dla siebie stanowią normy, według
dla siebie stanowią normy, według
których należy osądzić ich
których należy osądzić ich
poczynania.
poczynania.
Zakłada, że decyzje etyczne są
Zakłada, że decyzje etyczne są
osobiste, doniosłe i złożone i liczy się
osobiste, doniosłe i złożone i liczy się
opinia podejmującego decyzję.
opinia podejmującego decyzję.
Usprawiedliwienie braku przekonań
Usprawiedliwienie braku przekonań
12/4/2006
17
Relatywizm kulturowy
Relatywizm kulturowy
Koncepcja, według której moralność jest
Koncepcja, według której moralność jest
względna w zależności od określonej
względna w zależności od określonej
kultury, społeczeństwa lub społeczności.
kultury, społeczeństwa lub społeczności.
Zakłada, że normy i wartości
Zakłada, że normy i wartości
uwarunkowane odmiennością kulturową
uwarunkowane odmiennością kulturową
należy rozważać, rozumieć i [nie osądzać]
należy rozważać, rozumieć i [nie osądzać]
na gruncie danej kultury.
na gruncie danej kultury.
Obyczajowość regionalna
Obyczajowość regionalna
12/4/2006
18
Etyka biznesu
Etyka biznesu
Biznes
Biznes
to ogólna działalność gospodarcza, w której mieszczą się
to ogólna działalność gospodarcza, w której mieszczą się
wytwarzanie i wymiana, i z którą związane są kwestie
wytwarzanie i wymiana, i z którą związane są kwestie
własności i zysku, zatrudniania, zarządzania, konkurencji,
własności i zysku, zatrudniania, zarządzania, konkurencji,
reklamy, negocjacji itp.
reklamy, negocjacji itp.
Istotą działania biznesu jest osiąganie korzyści, zysku, sukcesu
Istotą działania biznesu jest osiąganie korzyści, zysku, sukcesu
i efektywności czyli
i efektywności czyli
bogactwa
bogactwa
Etyka biznesu
Etyka biznesu
(etyka gospodarcza) to dziedzina zajmująca się
(etyka gospodarcza) to dziedzina zajmująca się
etycznym wymiarem działalności gospodarczej.
etycznym wymiarem działalności gospodarczej.
Etyka w biznesie
Etyka w biznesie
to całokształt kwestii dotyczących rzeczywistej
to całokształt kwestii dotyczących rzeczywistej
etyczności
etyczności
biznesu, inaczej etosu ludzi biznesu, czyli ogółu
biznesu, inaczej etosu ludzi biznesu, czyli ogółu
norm i wartości cechujących środowisko zawodowo
norm i wartości cechujących środowisko zawodowo
zaangażowane w uprawianie działalności gospodarczej.
zaangażowane w uprawianie działalności gospodarczej.
12/4/2006
19
Etyka biznesu
Etyka biznesu
l
l
Odwołuje się do
Odwołuje się do
sumienia
sumienia
-
-
do godności i honoru, poczucia własnej wartości
do godności i honoru, poczucia własnej wartości
i satysfakcji moralnej, także do dobra innych ludzi i całego spo
i satysfakcji moralnej, także do dobra innych ludzi i całego spo
łeczeństwa, do
łeczeństwa, do
zasad życzliwości, szacunku dla człowieka, solidarności i sprawi
zasad życzliwości, szacunku dla człowieka, solidarności i sprawi
edliwości.
edliwości.
Przeciwstawiają się one instrumentalnemu traktowaniu człowieka
Przeciwstawiają się one instrumentalnemu traktowaniu człowieka
-
-
pracownika,
pracownika,
klienta
klienta
-
-
jako jedynie środka do osiągnięcia własnego celu, sukcesu, zysk
jako jedynie środka do osiągnięcia własnego celu, sukcesu, zysk
u.
u.
l
l
Druga grupa uzasadnień etyki biznesu
Druga grupa uzasadnień etyki biznesu
ma charakter bezpośrednio
ma charakter bezpośrednio
pragmatyczny i utylitarny
pragmatyczny i utylitarny
. Odwołują się one zarówno do interesu własnego,
. Odwołują się one zarówno do interesu własnego,
do korzyści, jakie przynosi
do korzyści, jakie przynosi
np
np
. uczciwość w działalności gospodarczej, a także
. uczciwość w działalności gospodarczej, a także
do interesu społecznego, do potrzeb rozwoju kraju, jako także cz
do interesu społecznego, do potrzeb rozwoju kraju, jako także cz
ynnika
ynnika
powodzenia w biznesie.
powodzenia w biznesie.
Warunkiem pozyskania niezbędnego zaufania partnerów oraz klientó
Warunkiem pozyskania niezbędnego zaufania partnerów oraz klientó
w jest
w jest
elementarna przyzwoitość, solidność i rzetelność.
elementarna przyzwoitość, solidność i rzetelność.
Współcześnie coraz bardziej utwierdza się przekonanie
Współcześnie coraz bardziej utwierdza się przekonanie
-
-
znane i w wiekach
znane i w wiekach
poprzednich
poprzednich
,
,
że wartości te są konieczne dla osiągnięcia celów biznesu.
że wartości te są konieczne dla osiągnięcia celów biznesu.
12/4/2006
20
Trzy poziomy globalnej
Trzy poziomy globalnej
etyki biznesu
etyki biznesu
l
l
Poziom mikro
Poziom mikro
–
–
poziom zachowań ludzi
poziom zachowań ludzi
zaangażowanych w działalność gospodarczą
zaangażowanych w działalność gospodarczą
l
l
Poziom pośredni
Poziom pośredni
–
–
poziom działalności
poziom działalności
organizacji, firm czy przedsiębiorstw
organizacji, firm czy przedsiębiorstw
l
l
Poziom makro
Poziom makro
–
–
poziom ustroju
poziom ustroju
gospodarczego kraju lub związku krajów,
gospodarczego kraju lub związku krajów,
np
np
. Unii Europejskiej
. Unii Europejskiej
12/4/2006
21
"etos" biznesu
"etos" biznesu
l
l
Etos współcześnie oznacza nie tylko ,,obyczaj", ale całą koncepc
Etos współcześnie oznacza nie tylko ,,obyczaj", ale całą koncepc
ję
ję
życia i zachowań określonej grupy
życia i zachowań określonej grupy
-
-
jej ideały i cele życiowe,
jej ideały i cele życiowe,
system wartości, wzorce zachowań, moralne i obyczajowe, pewien
system wartości, wzorce zachowań, moralne i obyczajowe, pewien
styl życia.
styl życia.
etos biznesu określają zatem:
etos biznesu określają zatem:
l
l
Wartości, zasady, motywacje i zachowania ściśle moralne
Wartości, zasady, motywacje i zachowania ściśle moralne
(etyczne). Należą tu zwłaszcza takie uniwersalne i podstawowe
(etyczne). Należą tu zwłaszcza takie uniwersalne i podstawowe
w całej etyce biznesu kategorie, jak:
w całej etyce biznesu kategorie, jak:
wolność, sprawiedliwość,
wolność, sprawiedliwość,
prawda, zaufanie, uczciwość, odpowiedzialność, rzetelność,
prawda, zaufanie, uczciwość, odpowiedzialność, rzetelność,
solidność, wiarygodność, dotrzymywanie umów, terminowość,
solidność, wiarygodność, dotrzymywanie umów, terminowość,
słowność.
słowność.
l
l
Wartości intelektualne: wiedza, wysokie kwalifikacje
Wartości intelektualne: wiedza, wysokie kwalifikacje
i kompetencje, sprzyjające osiąganiu sukcesu oraz zapewniające
i kompetencje, sprzyjające osiąganiu sukcesu oraz zapewniające
należytą jakość wytworów i usług.
należytą jakość wytworów i usług.
l
l
Kultura osobista, którą stanowi również wiele składowych
Kultura osobista, którą stanowi również wiele składowych
–
–
od uprzejmości i grzeczności, po prezencję i ubiór, elegancję
od uprzejmości i grzeczności, po prezencję i ubiór, elegancję
-
-
"dbałość o wygląd jest powinnością wobec firmy", inny, że "ubiór
"dbałość o wygląd jest powinnością wobec firmy", inny, że "ubiór
świadczy o kulturze osobistej"
świadczy o kulturze osobistej"
12/4/2006
22
Filozofia etyki
Filozofia etyki
Postawy wobec zasad i polityki firm dotyczących
Postawy wobec zasad i polityki firm dotyczących
etyki i odpowiedzialności.
etyki i odpowiedzialności.
Postawa reaktywna
Postawa reaktywna
–
–
firma reaguje na zagadnienie społeczne
firma reaguje na zagadnienie społeczne
wtedy, kiedy zaczyna ono utrudniać realizację jej celów.
wtedy, kiedy zaczyna ono utrudniać realizację jej celów.
Postawa obronna
Postawa obronna
–
–
firma działa tak aby usunąć zagrożenia
firma działa tak aby usunąć zagrożenia
Postawa dostosowawcza
Postawa dostosowawcza
–
–
firma dostosowuje się do nakazów
firma dostosowuje się do nakazów
państwa i do opinii publicznej
państwa i do opinii publicznej
Postawa proaktywna
Postawa proaktywna
–
–
firma uprzedza żądania, których
firma uprzedza żądania, których
jej jeszcze nie postawiono.
jej jeszcze nie postawiono.
12/4/2006
23
Cele etyki biznesu
Cele etyki biznesu
l
l
zysk społeczny, rozumiany jako doskonalenie się społeczeństwa, w
zysk społeczny, rozumiany jako doskonalenie się społeczeństwa, w
takim
takim
zakresie, jaki jest dostępny na danym poziomie rozwoju cywiliza
zakresie, jaki jest dostępny na danym poziomie rozwoju cywiliza
cyjnego.
cyjnego.
l
l
„zdobycie przez menedżerów wiedzy, która pozwoli im na rozpoznan
„zdobycie przez menedżerów wiedzy, która pozwoli im na rozpoznan
ie
ie
i konfrontację z rodzącymi się w firmie dylematami moralnymi.
i konfrontację z rodzącymi się w firmie dylematami moralnymi.
l
l
tworzenie systemów zarządzania o bezpiecznym kierunku w działani
tworzenie systemów zarządzania o bezpiecznym kierunku w działani
ach
ach
gospodarczych.
gospodarczych.
l
l
zapewnienie maksymalnej efektywności poprzez eliminację możliwoś
zapewnienie maksymalnej efektywności poprzez eliminację możliwoś
ci
ci
konfliktów w długim okresie.
konfliktów w długim okresie.
l
l
etyka biznesu umożliwia również odnalezienie wspólnych reguł dla
etyka biznesu umożliwia również odnalezienie wspólnych reguł dla
stron
stron
konfliktu, połączenia wymogów organizacyjnych z poszanowaniem
konfliktu, połączenia wymogów organizacyjnych z poszanowaniem
wartości osobowych. Wprowadza etyczne standardy zachowań.
wartości osobowych. Wprowadza etyczne standardy zachowań.
l
l
etyczna analiza zobowiązań zawodowych.
etyczna analiza zobowiązań zawodowych.
l
l
poszerzenie zakresu racjonalności.
poszerzenie zakresu racjonalności.
l
l
odsłania szerszą perspektywę kalkulacji zysków i strat. Dotyczy
odsłania szerszą perspektywę kalkulacji zysków i strat. Dotyczy
ona nie
ona nie
tylko interesów indywidualnych pracowników czy firmy, ale ukazuj
tylko interesów indywidualnych pracowników czy firmy, ale ukazuj
e
e
potrzebę uwzględniania przy analizie zysków i strat również inte
potrzebę uwzględniania przy analizie zysków i strat również inte
resów
resów
lokalnych, regionalnych a nawet globalnych.
lokalnych, regionalnych a nawet globalnych.
l
l
spełnia rolę integracyjną i porządkującą
spełnia rolę integracyjną i porządkującą
12/4/2006
24
Programy etyczne o randze strategicznej
Programy etyczne o randze strategicznej
w organizacjach. ustalenie misji korporacji
w organizacjach. ustalenie misji korporacji
l
l
określenie standardów etycznych i zawodowych,
określenie standardów etycznych i zawodowych,
l
l
opracowanie kodeksu etycznego,
opracowanie kodeksu etycznego,
l
l
opracowanie podręcznika standardów zawodowych,
opracowanie podręcznika standardów zawodowych,
l
l
opracowanie programu kształcenia etycznego,
opracowanie programu kształcenia etycznego,
l
l
utworzenie stanowiska (komórki) ds. etyki,
utworzenie stanowiska (komórki) ds. etyki,
l
l
promowanie zachowania etycznego (wyróżnienia,
promowanie zachowania etycznego (wyróżnienia,
wydawnictwa, seminaria),
wydawnictwa, seminaria),
l
l
stałe monitorowanie przestrzegania norm etycznych
stałe monitorowanie przestrzegania norm etycznych
i standardów zawodowych,
i standardów zawodowych,
l
l
utworzenie etycznej
utworzenie etycznej
infolinii
infolinii
l
l
systematyczne przeprowadzanie
systematyczne przeprowadzanie
audytu
audytu
etycznego,
etycznego,
l
l
okresowe korekty kodeksu etycznego i podręcznika
okresowe korekty kodeksu etycznego i podręcznika
standardów zawodowych.
standardów zawodowych.
12/4/2006
25
Kodeks etyczny
Kodeks etyczny
l
l
Tradycyjnie kodeksom przyznaje się dużą rolę.
Tradycyjnie kodeksom przyznaje się dużą rolę.
Przykład tego stanowić może religijny dekalog (gr.
Przykład tego stanowić może religijny dekalog (gr.
clekulogos
clekulogos
,
,
deka
deka
-
-
dziesięć)
dziesięć)
Kodeksy i próby kodyfikacji moralności „postawy kodeksowe",
Kodeksy i próby kodyfikacji moralności „postawy kodeksowe",
spotykają się z ostrą krytyką.
spotykają się z ostrą krytyką.
Akcentuje się w niej, że kodeks zakłada szczegółowe
Akcentuje się w niej, że kodeks zakłada szczegółowe
i drobiazgowe ustalenie powinności moralnych człowieka.
i drobiazgowe ustalenie powinności moralnych człowieka.
Tymczasem nie jest możliwe ujęcie wszelkich zasad,
Tymczasem nie jest możliwe ujęcie wszelkich zasad,
przykazań moralnych w zamkniętym ich wykazie.
przykazań moralnych w zamkniętym ich wykazie.
spisany i uporządkowany zbiór zasad
spisany i uporządkowany zbiór zasad
-
-
nakazów i zakazów moralnych.
nakazów i zakazów moralnych.
Wywodzi się od łacińskiego słowa
Wywodzi się od łacińskiego słowa
coclex
coclex
-
-
pień, księga, spis, wykaz.
pień, księga, spis, wykaz.
12/4/2006
26
Kodeks etyki w działalności
Kodeks etyki w działalności
gospodarczej kładzie nacisk na:
gospodarczej kładzie nacisk na:
1.
1.
profesjonalizm uczestników podmiotów gospodarczych,
profesjonalizm uczestników podmiotów gospodarczych,
ich staranność rzetelność i uczciwość,
ich staranność rzetelność i uczciwość,
2
2
równość uczestników obrotu gospodarczego,
równość uczestników obrotu gospodarczego,
3
3
terminowość i punktualność,
terminowość i punktualność,
4
4
przestrzeganie zasad uczciwej konkurencji,
przestrzeganie zasad uczciwej konkurencji,
5
5
dbałość o interes społeczny i dobro wspólne (środowisko
dbałość o interes społeczny i dobro wspólne (środowisko
i zasoby),
i zasoby),
6
6
dobrowolność podejmowanych zobowiązań,
dobrowolność podejmowanych zobowiązań,
7
7
jawność prowadzonej dział. gosp.,
jawność prowadzonej dział. gosp.,
8
8
ochrona dobrego imienia własnego firmy,
ochrona dobrego imienia własnego firmy,
9
9
zakaz unikania dział. pozornej,
zakaz unikania dział. pozornej,
10
10
zakaz stosowania środków nacisku
zakaz stosowania środków nacisku
11
11
zakaz manipulowania informacją i reklamą
zakaz manipulowania informacją i reklamą
12
12
zakaz nadużywania uprzywilejowanej pozycji w obrocie
zakaz nadużywania uprzywilejowanej pozycji w obrocie
gospodarczym oraz zakaz nadużywania wpływów
gospodarczym oraz zakaz nadużywania wpływów
politycznych.
politycznych.
12/4/2006
27
etyka zawodowa
etyka zawodowa
oznacza system norm moralnych, związany
oznacza system norm moralnych, związany
z podziałem pracy i sposobem jej wykonywania.
z podziałem pracy i sposobem jej wykonywania.
O
O
jej strukturze, układzie hierarchicznym, brzmieniu jej poszczegó
jej strukturze, układzie hierarchicznym, brzmieniu jej poszczegó
lnych
lnych
zasad decyduje wiele
zasad decyduje wiele
czynników.
czynników.
Należą do nich zwłaszcza:
Należą do nich zwłaszcza:
l
l
tradycje danego zawodu, wartości moralne zrośnięte na trwałe z j
tradycje danego zawodu, wartości moralne zrośnięte na trwałe z j
ego
ego
funkcjonowaniem, niezależnie od zmian zachodzących w strukturze
funkcjonowaniem, niezależnie od zmian zachodzących w strukturze
społecznej czy
społecznej czy
w warunkach technicznych wykonywania zawodu;
w warunkach technicznych wykonywania zawodu;
l
l
warunki zewnętrzne funkcjonowania danego zawodu: charakter zadań
warunki zewnętrzne funkcjonowania danego zawodu: charakter zadań
danego
danego
zawodu i ich społeczna ranga, miejsce, jakie ten zawód zajmuje w
zawodu i ich społeczna ranga, miejsce, jakie ten zawód zajmuje w
społecznym
społecznym
podziale pracy;
podziale pracy;
l
l
uprawnienia danego zawodu, które są pochodnymi spełnianych funkc
uprawnienia danego zawodu, które są pochodnymi spełnianych funkc
ji.
ji.
Te uprawnienia nakładają na przedstawicieli poszczególnych zawo
Te uprawnienia nakładają na przedstawicieli poszczególnych zawo
dów określone
dów określone
powinności moralne, ale mogą też stwarzać okazję do swoistych na
powinności moralne, ale mogą też stwarzać okazję do swoistych na
dużyć;
dużyć;
struktura wewnętrzna danego zawodu, układ powiązań i zależności
struktura wewnętrzna danego zawodu, układ powiązań i zależności
międzyludzkich.
międzyludzkich.
12/4/2006
28
Problemy etyczne w dzisiejszej gospodarce
Problemy etyczne w dzisiejszej gospodarce
l
l
Najwięcej kontrowersji co do etyki marketingu budzą
Najwięcej kontrowersji co do etyki marketingu budzą
następujące dziedziny:
następujące dziedziny:
1.
1.
zdobywanie informacji o konkurencji,
zdobywanie informacji o konkurencji,
2.
2.
definiowanie rynku docelowego,
definiowanie rynku docelowego,
3.
3.
niepełna prawda lub fałsz w reklamie
niepełna prawda lub fałsz w reklamie
.
.
Do takich działań należą:
Do takich działań należą:
l
l
reklamy produktów spożywczych zawierających niewłaściwe składnik
reklamy produktów spożywczych zawierających niewłaściwe składnik
i spożywcze,
i spożywcze,
l
l
wykorzystywanie w reklamach ukochanych przez dzieci bohaterów kr
wykorzystywanie w reklamach ukochanych przez dzieci bohaterów kr
eskówek,
eskówek,
l
l
polecanie biednym niezdrowego jedzenia,
polecanie biednym niezdrowego jedzenia,
np
np
.
.
McDonald?s
McDonald?s
.
.
l
l
wprowadzającej w błąd prezentacji towarów,
wprowadzającej w błąd prezentacji towarów,
l
l
wyciąganiu fałszywych wniosków z faktów,
wyciąganiu fałszywych wniosków z faktów,
l
l
tendencyjne prezentowanie informacji (poprzez zmienianie jej sen
tendencyjne prezentowanie informacji (poprzez zmienianie jej sen
su),
su),
l
l
podawanie „niepełnej prawdy”, czyli:
podawanie „niepełnej prawdy”, czyli:
1.
1.
wygląd produktów w reklamie odbiega od rzeczywistości,
wygląd produktów w reklamie odbiega od rzeczywistości,
2.
2.
przemilczanie istotnych szczegółów,
przemilczanie istotnych szczegółów,
3.
3.
podpieranie się autorytetami,
podpieranie się autorytetami,
4.
4.
używanie wieloznacznych pojęć.
używanie wieloznacznych pojęć.
Etyka marketingu
Etyka marketingu
12/4/2006
29
l
l
postępowanie zgodnie z prawem,
postępowanie zgodnie z prawem,
l
l
uczciwość,
uczciwość,
l
l
rzetelność,
rzetelność,
l
l
postawa krytyczna,
postawa krytyczna,
l
l
eliminacja kryteriów pozamerytorycznych,
eliminacja kryteriów pozamerytorycznych,
np
np
. rasowych, światopoglądowych,
. rasowych, światopoglądowych,
narodowych,
narodowych,
l
l
szacunek do klienta,
szacunek do klienta,
l
l
umiejętność prowadzenia negocjacji zgodnie z dobrymi obyczajami,
umiejętność prowadzenia negocjacji zgodnie z dobrymi obyczajami,
l
l
apolityczność,
apolityczność,
l
l
lojalność wobec klienta,
lojalność wobec klienta,
l
l
wykazywanie woli pojednania w sytuacji konfliktu,
wykazywanie woli pojednania w sytuacji konfliktu,
l
l
nie poniżanie innych i nie wywyższanie się ponad innych,
nie poniżanie innych i nie wywyższanie się ponad innych,
Doradca organizacyjny nie powinien:
Doradca organizacyjny nie powinien:
l
l
udostępniać konkurencji informacji o firmie, w której przeprowad
udostępniać konkurencji informacji o firmie, w której przeprowad
ził reorganizację,
ził reorganizację,
l
l
brać łapówek,
brać łapówek,
l
l
działać na szkodę klienta,
działać na szkodę klienta,
l
l
nakłaniać klienta do podjęcia działań niezgodnych z etyką,
nakłaniać klienta do podjęcia działań niezgodnych z etyką,
l
l
wykorzystywać niewiedzy klienta,
wykorzystywać niewiedzy klienta,
l
l
narzucać klientowi warunków, powinny być one wspólnie wynegocjow
narzucać klientowi warunków, powinny być one wspólnie wynegocjow
ane.
ane.
Etyczny negocjator
Etyczny negocjator
Dziedziny
Dziedziny
Wywiad gospodarczy
Wywiad gospodarczy
Etyka
Etyka
doradcy
doradcy
organizacyjnego
organizacyjnego
-
-
cechy
cechy
12/4/2006
30
KONKURENCJA
KONKURENCJA
Za przejawy takiej konkurencji uznano:
Za przejawy takiej konkurencji uznano:
l
l
wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa,
wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa,
l
l
fałszywe oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów lub
fałszywe oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów lub
usług, a także ich cech i jakości,
usług, a także ich cech i jakości,
l
l
naruszenie tajemnicy konkurencyjnego przedsiębiorstwa,
naruszenie tajemnicy konkurencyjnego przedsiębiorstwa,
l
l
nakłanianie kontrahentów konkurencyjnego przedsiębiorstwa
nakłanianie kontrahentów konkurencyjnego przedsiębiorstwa
do rozwiązywania i niewykonywania umów lub wykonywania
do rozwiązywania i niewykonywania umów lub wykonywania
ich w sposób nienależyty,
ich w sposób nienależyty,
l
l
naśladownictwo produktów,
naśladownictwo produktów,
l
l
utrudnianie konkurentom dostępu do rynku,
utrudnianie konkurentom dostępu do rynku,
l
l
nieuczciwa lub zakazana reklama własnych produktów.
nieuczciwa lub zakazana reklama własnych produktów.
za czyn nieuczciwej konkurencji uznaje się działanie sprzeczne
za czyn nieuczciwej konkurencji uznaje się działanie sprzeczne
z prawem lub dobrymi obyczajami, które narusza interes innego
z prawem lub dobrymi obyczajami, które narusza interes innego
przedsiębiorcy lub klienta
przedsiębiorcy lub klienta
12/4/2006
31
PRAKTYKI KORUPCYJNE
PRAKTYKI KORUPCYJNE
Korupcja (łac.
Korupcja (łac.
corruptio
corruptio
-
-
zepsucie, skażenie)
zepsucie, skażenie)
-
-
to tyle co
to tyle co
przekupstwo stosowane przez jednych, (łapówka)
przekupstwo stosowane przez jednych, (łapówka)
i sprzedajność jako cecha innych
i sprzedajność jako cecha innych.
W odniesieniu do biznesu zjawisko to polega na dążeniu do
W odniesieniu do biznesu zjawisko to polega na dążeniu do
osiągnięcia korzyści (
osiągnięcia korzyści (
np
np
. koncesji, zakupu intratnego obiektu,
. koncesji, zakupu intratnego obiektu,
pozyskanie kontraktu, zamówienia, a także pożądanych
pozyskanie kontraktu, zamówienia, a także pożądanych
informacji) drogą przekupstwa określonych decydentów
informacji) drogą przekupstwa określonych decydentów
urzędników lub polityków, czy pracowników konkurencyjnych
urzędników lub polityków, czy pracowników konkurencyjnych
firm.
firm.
12/4/2006
32
ETYKA REKLAMY
ETYKA REKLAMY
l
l
Istnieje cały syndrom możliwych, celowo stosowanych form kłamstw
Istnieje cały syndrom możliwych, celowo stosowanych form kłamstw
a w reklamie,
a w reklamie,
często subtelnych i trudnych do wychwycenia.
często subtelnych i trudnych do wychwycenia.
Można do nich zaliczyć m.in. wprowadzającą w błąd prezentację dó
Można do nich zaliczyć m.in. wprowadzającą w błąd prezentację dó
br, mylące
br, mylące
wykorzystanie metod i danych naukowych, wysnuwanie fałszywych wn
wykorzystanie metod i danych naukowych, wysnuwanie fałszywych wn
iosków z
iosków z
prawdziwych danych i faktów, tendencyjne redagowanie informacji,
prawdziwych danych i faktów, tendencyjne redagowanie informacji,
polegające na
polegające na
odwracaniu uwagi, unikanie szczegółów istotnie zmieniających sen
odwracaniu uwagi, unikanie szczegółów istotnie zmieniających sen
s oferty itp..
s oferty itp..
l
l
W reklamie stosowane są półprawdy, zafałszowania i retusze, zwod
W reklamie stosowane są półprawdy, zafałszowania i retusze, zwod
nicze
nicze
fotografie.
fotografie.
l
l
Wykorzystywane bywają bezwartościowe
Wykorzystywane bywają bezwartościowe
-
-
rzekome
rzekome
-
-
świadectwa naukowe,
świadectwa naukowe,
propagowane fałszywe przyczyny określonych skutków, rozbudzane s
propagowane fałszywe przyczyny określonych skutków, rozbudzane s
ą nadmierne
ą nadmierne
oczekiwania odbiorców (
oczekiwania odbiorców (
np
np
. w dziedzinie odchudzania czy kosmetyków),
. w dziedzinie odchudzania czy kosmetyków),
stosowane wieloznaczne pojęcia (
stosowane wieloznaczne pojęcia (
np
np
. "zdrowa żywność", "naturalna żywność")
. "zdrowa żywność", "naturalna żywność")
l
l
Dyskusyjna jest reklama oddziałująca na podświadomość odbiorców,
Dyskusyjna jest reklama oddziałująca na podświadomość odbiorców,
podobnie
podobnie
reklama przesadna, drapieżna, szokująca
reklama przesadna, drapieżna, szokująca
l
l
Problemem istotnym jest reklama kierowana do dzieci.
Problemem istotnym jest reklama kierowana do dzieci.
12/4/2006
33
SPOŁECZNA
SPOŁECZNA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ
"W polityce obowiązuje nie etyka pryncypiów, ale etyka odpowiedz
"W polityce obowiązuje nie etyka pryncypiów, ale etyka odpowiedz
ialności.
ialności.
Odpowiedzialności nie za intencje, lecz za skutki działania".
Odpowiedzialności nie za intencje, lecz za skutki działania".
M.
M.
Weber
Weber
l
l
Najczęściej odpowiedzialność kojarzy się z ponoszeniem konsekwen
Najczęściej odpowiedzialność kojarzy się z ponoszeniem konsekwen
cji swoich
cji swoich
czynów, z ponoszeniem odpowiedzialności wobec kogoś. Za decyzje,
czynów, z ponoszeniem odpowiedzialności wobec kogoś. Za decyzje,
dokonania, zachowania.
dokonania, zachowania.
l
l
Wiąże się to m.in. z kwestiami winy i kary
Wiąże się to m.in. z kwestiami winy i kary
-
-
lub zasługi i nagrody.
lub zasługi i nagrody.
l
l
To rozumienie odpowiedzialności ma także wyraźny sens prawny
To rozumienie odpowiedzialności ma także wyraźny sens prawny
-
-
(odpowiedzialność karna, dyscyplinarna, finansowa, organizacyjna
(odpowiedzialność karna, dyscyplinarna, finansowa, organizacyjna
itp.).
itp.).
12/4/2006
34
Mikroetyka
Mikroetyka
a
a
makroetyka
makroetyka
Za
Za
mikroetykę
mikroetykę
biznesu
biznesu
uważa się taką część
uważa się taką część
etyki tradycyjnej, która zajmuje się
etyki tradycyjnej, która zajmuje się
naturą przyrzeczeń, intencjami i
naturą przyrzeczeń, intencjami i
następstwami indywidualnych działań
następstwami indywidualnych działań
oraz uzasadnianiem praw jednostkowych.
oraz uzasadnianiem praw jednostkowych.
Za specyficzne dla niej
Za specyficzne dla niej
uważa
uważa
się
się
rozróżnienie między 'okazją' a
rozróżnienie między 'okazją' a
'kradzieżą'.
'kradzieżą'.
Makroetyka
Makroetyka
jest uważana za podstawową
jest uważana za podstawową
część
część
pytań
pytań
o sprawiedliwość społeczną
o sprawiedliwość społeczną
oraz pochodzenie i naturę społeczeństwa,
oraz pochodzenie i naturę społeczeństwa,
które składają się na filozofię społeczną
które składają się na filozofię społeczną
i polityczną. Wśród pytań, które
i polityczną. Wśród pytań, które
charakteryzują jej istotę wymienić można
charakteryzują jej istotę wymienić można
m.in.: 'Czy system wolnego rynku jest
m.in.: 'Czy system wolnego rynku jest
'uczciwy'?'.
'uczciwy'?'.
12/4/2006
35
Etyka w globalnym świecie
Etyka w globalnym świecie
–
–
podstawowe zagadnienia
podstawowe zagadnienia
Główne kwestie etyczne związane z
Główne kwestie etyczne związane z
globalizacją
globalizacją
:
:
(a) zatrudnianie dzieci,
(a) zatrudnianie dzieci,
(b) ochrona środowiska naturalnego,
(b) ochrona środowiska naturalnego,
(c) ochrona własności intelektualnej,
(c) ochrona własności intelektualnej,
(d) przejrzystość decyzji oraz operacji dokonywanych na rynkach
(d) przejrzystość decyzji oraz operacji dokonywanych na rynkach
finansowych,
finansowych,
(e) korupcja,
(e) korupcja,
(f) informatyzacja życia,
(f) informatyzacja życia,
(g) etyczny wymiar marketingu międzynarodowego oraz badań
(g) etyczny wymiar marketingu międzynarodowego oraz badań
marketingowych
marketingowych
(h) sprawy uniwersalności biznesu i różnic kulturowych oraz
(h) sprawy uniwersalności biznesu i różnic kulturowych oraz
związanych z nimi systemów wartości.
związanych z nimi systemów wartości.
Sao
Sao
Paulo
Paulo
w Brazylii
w Brazylii
Drugi Światowy Kongres Etyki Biznesu, lipiec 2000r.
Drugi Światowy Kongres Etyki Biznesu, lipiec 2000r.
12/4/2006
36
Dziękuję za uwagę
Dziękuję za uwagę
Opracowanie:
Opracowanie:
Dr Aneta Stosik
Dr Aneta Stosik
na podstawie
na podstawie
Materiałów własnych i
Materiałów własnych i
opracowań literaturowych
opracowań literaturowych
W.
W.
Gasparski
Gasparski
, 2000, Wykłady z etyki biznesu,
, 2000, Wykłady z etyki biznesu,
Wyd. Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i
Wyd. Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i
Zarządzania im. L.
Zarządzania im. L.
Koźmińskiego
Koźmińskiego
, Warszawa.
, Warszawa.
12/4/2006
37