28

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 11/2002

TELEWIZORY

LUKSUSOWE

W

œród telewi-

zorów o du-

¿ej przek¹t-

nej najlicz-

niejsz¹ gru-

pê stanowi¹

urz¹dzenia

o przek¹tnej

32 cale. Ich liczba w zale¿noœci od produ-

centa mo¿e wynosiæ od 4 do 8 modeli. Ce-

na telewizora zale¿y od marki, przek¹tnej

ekranu, typu kineskopu, uk³adów poprawy

jakoœci obrazu, systemu dŸwiêku, wyposa-

¿enia, wzornictwa.

Na polskim rynku telewizorów najwiêksz¹

sprzeda¿ telewizorów maj¹ firmy Grundig,

JVC, LG, Panasonic, Philips, Samsung,

Sharp, Sony, Thomson, które wprowadza-

j¹ tak¿e najwiêcej udoskonaleñ w nowych

telewizorach.

Kineskopy

Tak jak telewizory formatu 4:3, telewizory

16:9 maj¹ powierzchniê ekranu lekko wypu-

k³¹ lub ca³kowicie p³ask¹. O jakoœci kinesko-

pu decyduje:

q

rodzaj szk³a, które mo¿e byæ przezroczy-

ste lub przyciemniane,

q

stosowanie pow³ok antystatycznych i an-

tyrefleksyjnych,

q

rodzaj luminoforu, wp³ywaj¹cy na wier-

noœæ odtwarzania kolorów,

q

maska – najlepiej inwarowa,

q

konstrukcja dzia³a elektronowego,

q

uk³ad dynamicznej korekcji zniekszta³ceñ

i ostroœci.

W kineskopach formatu ekranu 16:9, z du-

¿¹ powierzchni¹ obrazu, istotne s¹ uk³ady

zbie¿noœci oraz korekcji zniekszta³ceñ

i ostroœci, które maj¹ zapewniæ idealny obraz

bez zniekszta³ceñ nawet w naro¿ach ekra-

nu.

Niestety, wysi³ek konstruktorów, aby za-

pewniæ idealn¹ geometriê obrazu jest mar-

nowany, poniewa¿ niewiele Ÿróde³ obrazu

ma obraz formatu 16:9, przede wszystkim

maj¹ ten format odtwarzacze DVD i kame-

ry wideo. Sporo filmów nagranych na DVD

jest zapisanych w formacie obrazu kinowe-

go 14:9 o innych proporcjach boków, co

powoduje powstanie czarnych pasów na

dole i górze ekranu. Szczególnie przy zmia-

nie formatu obrazu z 4:3 (program telewizyj-

ny) na 16:9 jest konieczne elektroniczne

rozci¹ganie obrazu, aby wype³niæ ca³y ekran.

Zmiana formatu obrazu polega na proporcjo-

nalnym rozci¹gniêciu obrazu z zachowa-

niem geometrii, ale traci siê wtedy treœæ

obrazu na górze i dole obrazu (Zoom, Au-

to Wide) lub zachowuje siê ca³¹ treœæ obra-

zu, z nienaruszon¹ geometriê œrodka a roz-

ci¹gane s¹ fragmenty obrazu z lewej i pra-

wej strony ekranu. Najczêœciej zmiana for-

matu obrazu odbywa siê automatycznie.

Przy filmach z napisami obraz jest przesu-

wany w górê, aby umo¿liwiæ czytanie napi-

sów umieszczonych na dole ekranu (Zo-

om, Subtitle).

Inn¹ mo¿liwoœci¹ zmiany formatu obrazu

4:3 na 16:9 jest wprowadzenie dodatko-

wych liniii. System Wide Screen Plus wytwa-

rza dodatkowe brakuj¹ce linie, tzn. jedn¹ li-

niê na ka¿de trzy istniej¹ce, wykorzystuj¹c

do tego celu cyfrow¹ pamiêæ.

Taki system stosuj¹ firmy JVC,Philips, Pa-

nasonic, Thomson, Loewe.

Telewizor

panoramiczny to

wydatek znacz¹cy

w domowym bud¿ecie.

Du¿a oferta

telewizorów formatu

16:9 o przek¹tnych

ekranu 28

÷

36 cali

i rozpiêtoœæ cen od

2400 do ponad 20 000

z³ sprawia, ¿e wybór

telewizora jest trudny.

Uk³ady poprawy jakoœci

obrazu

Modele podstawowe telewizorów maj¹ naj-

mniej takich uk³adów, przede wszystkim

maj¹ uk³ady zwiêkszaj¹ce kontrast, ostroœæ

obrazu, redukuj¹ce szumy.

Istotnym sposobem, wyraŸnie poprawiaj¹-

cym jakoœæ obrazu s¹ ró¿ne techniki 100 Hz,

polegaj¹ce na dwukrotnym zwiêkszeniu

liczby pó³obrazów z 50 do 100 na sekundê.

Wtedy obraz jest stabilniejszy i przy d³u¿-

szym ogl¹daniu nie powoduje zmêczenia

wzroku. Z³o¿onoœæ procesów zachodz¹-

cych w obrazie telewizyjnym przy technice

100 Hz powoduje, ¿e s¹ one stale doskona-

lone. Eliminowane s¹ niekorzystne zjawiska

migotania p³aszczyzn i linii (100 Hz Digital

Scan) oraz nieznaczny ruch stroboskopowy

pojawiaj¹cy siê przy szybko poruszaj¹cych

siê obiektach (Natural Motion). Dro¿sze mo-

dele zawieraj¹ zestawy uk³adów poprawia-

j¹cych obraz, pod firmowymi nazwami: Di-

gital Crystal Clear – Philips, Pure Picture –

Thomson, 100 Hz Digi Pure Pro – JVC,

Dolby Pro Chip – Samsung.

LGE RE-28FZ10PX

Panasonic 32PS20FC

Philips 32PW9596 serii design

29

NA RYNKU AV

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 11/2002

W

ybrane funkcje i parametry telewizorów 100Hz formatu ekranu 16:9 i 4:3

Walka o szczegó³y

Uk³ady poprawy jakoœci obrazu najnowszej

generacji dziêki cyfrowej obróbce standar-

dowego sygna³u telewizyjnego, zwiêkszaj¹

rozdzielczoϾ obrazu, co poprawia jakoϾ

obrazu w telewizorach o du¿ych przek¹t-

nych ekranu 32

÷

36 cale.

Pierwsza by³a firma Sony z system DRC –

Digital Reality Creation. W tym systemie

analogowy sygna³ telewizyjny jest przetwa-

rzany na sygna³ cyfrowy tak, aby by³ jak

najbardziej zbli¿ony do sygna³u telewizji

wysokiej rozdzielczoœci, zapamiêtanego

w pamiêci telewizora. Po znalezieniu zgod-

nego najlepiej dopasowanego przebiegu

HDTV, uzupe³nia siê na jego podstawie ob-

szary obrazu o dodatkowe piksele. Zwyk³y

obraz ma 625 linii i 720 punktów w linii,

a po przetworzeniu mo¿e mieæ podwójn¹

liczbê linii 1250 i 1440 punktów w poziomie

(wyœwietlanych z czêstotliwoœci¹ 50 Hz -

tryb DRC 50) albo 625 linii i 1440 punktów

w poziomie wyœwietlanych z czêstotliwo-

œci¹ 100 Hz ( tryb DRC 100).

Na pocz¹tku roku firma Philips zaprezento-

wa³a swój system poprawy rozdzielczoœci

obrazu – Pixel plus. W systemie wykorzystu-

je siê sygna³y z uk³adu Digital Natural Mo-

tion . Przez interpolacje s¹ dodawane dodat-

kowe piksele miêdzy istniej¹ce. W typo-

wym sygnale jest ich 1024, a po obróbce

2048 dla jednej linii. Stosowane s¹ te¿ uk³a-

dy LTI (poprawiaj¹cy sygna³ luminancji)

i CTI ( poprawiaj¹cy ostroœæ na granicach

kolorów). Zwiêkszono liczbê linii z 625 do

833, a czêstotliwoœci odchylania wynosi 75

Hz, co wystarcza, aby oko nie zauwa¿a³o

migotania obrazu. Zwiêkszona liczba linii

sprawia, ¿e w obrazie nie widaæ struktury li-

niowej.

Trzeci¹ firm¹, która w³¹czy³a siê pod ko-

niec roku do walki o ”szczegó³y” jest JVC.

Wprowadzi³a systemem D.I.S.T. (Digital

Image Scaling Technology) – technikê prze-

kszta³cania i dopasowywania obrazu.

Podobnie jak w poprzednich systemach

obraz zamiast 625 liniii mo¿e mieæ 1250 li-

nii, a czêstotliwoœæ odchylania wynosi 75 Hz.

Wiêcej o nagrodzonym przez EISAsystemie

D.I.S.T. piszemy w tym numerze w oddziel-

nym artykule ”D.I.S.T. – system poprawy

jakoœci obrazu telewizyjnego firmy JVC.

Fonia

Najczêœciej montowane s¹ dwa systemy

dŸwiêku stereofonicznego: analogowy A2,

umo¿liwiaj¹cy odbiór fonii z tunerów sateli-

tarnych analogowych i cyfrowy NICAM.

Do szybkiej zmiany charakterystyki dŸwiê-

ku s¹ proponowane charakterystyki przeno-

szenia najlepiej dobrane do odtwarzania

30

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 11/2002

W

ybrane funkcje i parametry telewizorów 100Hz formatu ekranu 16:9 i 4:3 (cd)

DW

– Double Window

, IM

– Intelligent Mastering Zapping - funkcja pilota firmy Grundig szybkiego powrotu do ogl¹danego programu,

DLC

– cyfrowa stabilzacja linii,

DLI

– cyfrowa interpolacja linii,

DMI/Plus

– uk³ad eliminowania smu¿enia przy szybko poruszaj¹cych siê obiektach

(technika 100Hz),

AGC

– automatyczna regulacja kontrastu i nasycenia koloru,

I-PIP

– mo¿liwoœæ zamiany obrazu w jednym okienku,

BS

– (Black Stretch) poprawa czerni,

DF

– dynamiczne ogniskowanie elektronów

, SCS

– Sharpnes Control System,

DNC

– Digital Noise Control

DSC

– cyfrowa optymalizacja kontrastu,

CCS

– Clear Colour Screen,

BBE

– uk³ad kompensacji opóŸnieñ fazowych i zniekszta³ceñ amplitudowych

31

np. muzyki filmowej, mowy, koncertu.

W dro¿szych telewizorach charakterystykê

przenoszenia kszta³tuje siê korektorem

5-punktowym.

Wiêksza obudowa telewizora umo¿liwia

umieszczanie g³oœników w specjalnych ko-

morach, nadaj¹cych dŸwiêkowi najlepsze

brzmienie. Najczêœciej stosowany jest sy-

stem dwu lub trójdro¿nych g³oœników bas re-

fleks z uk³adami

wzmacniaj¹cymi ba-

sy Super 3 D Bass

(Panasonic), Super

Dome Sound Spea-

ker (LG).

Najnowsze modele

telewizorów firmy

Thomson maj¹ zmo-

dernizowany system

dŸwiêkowy Digital Pu-

re Sound sk³adaj¹cy

siê z nowych g³oœni-

ków i materia³ów t³umi¹cych wibracje

wystêpuj¹ce w telewizorze. W efekcie

pasmo przenoszenia ma bardziej wy-

g³adzon¹ charakterystykê.

Ciekawe rozwi¹zania stosuje firma Pa-

nasonic. Przy g³oœnikach zainstalowa-

no mikrofony, które monitoruj¹ para-

metry dŸwiêku. Mikrofon wytwarza sygna³

sprzê¿enia zwrotnego (Acoustic Feedback

Dome) usuwaj¹cy zak³ócenia, w efekcie

dŸwiêk jest czysty z du¿¹ dynamik¹.

Zazwyczaj jest kilka mo¿liwoœci tworzenia at-

mosfery dŸwiêku przestrzennego.

Cyfrowe procesory dŸwiêku umo¿liwiaj¹

tworzenie akustyki charakterystycznej dla

sali koncertowej, stadionu, klubu. Przy sto-

sowaniu g³oœników telewizora, które s¹ bli-

sko siebie, do odtwarzania dŸwiêku stereo-

fonicznego wprowadzono uk³ady poszerza-

j¹ce elektronicznie bazê, np. Incredible Sur-

round Sound (Philips).

W ma³ych mieszkaniach gdzie nie mo¿na

rozstawiæ zewnêtrznych g³oœników, najle-

piej skorzystaæ z systemu wykorzystuj¹ce-

go zestaw g³oœników telewizora Virtul Dolby,

Surround 3D Phonic (JVC), Dolby 3D Sur-

round (Philips). W systemie Philipsa wyko-

rzystuje siê tak¿e g³oœnik centralny zamon-

towany w telewizorze. Uzyskuje siê wtedy

wra¿enie, ¿e dialogi wychodz¹ ze œrodka

ekranu telewizora.

Popularnoœæ kina domowego sprawia, ¿e

jedn¹ z mo¿liwoœci tworzenia systemu kina

domowego jest telewizor. Firma Thomson

oferuje najliczniejsz¹ rodzinê telewizorów

z wbudowanym odtwarzaczem DVD, ale

nie montuje dekoderów dŸwiêku wielokana-

³owego, jedynie system Virtual Dolby. Kon-

struktorzy tej firmy uwa¿aj¹, ¿e nale¿y doku-

piæ amplituner z wbudowanym dekoderami

i zestaw g³oœników, który zapewni najlepsz¹

jakoœæ dŸwiêku. Inn¹ koncepcjê ma firma

Panasonic, która telewizory serii PG i PB

oferuje z dekoderami Dolby Pro Logic lub

Dolby Digital. Nale¿y wtedy dokupiæ prosty

odtwarzacz DVD firmy Panasonic i korzystaæ

z g³oœników telewizora lub do³¹czanych do

niego kolumn g³oœnikowych.

W telewizorze 32 PW8907 Philips z wbudo-

wanym odtwarzaczem DVD jest dekoder

Dolby Pro Logic 3D. DŸwiêk przestrzenny

tworzy siê za pomoc¹ g³oœników przednich

telewizora, a po do³¹czeniu g³oœników tyl-

nych otrzymuje siê pe³n¹ wersjê systemu

Dolby Pro Logic. W telewizorach Philipsa

jest ich 6, po dwa dla kana³u lewego i pra-

wego oraz centralnego.

Telewizory z dekoderami dŸwiêku wieloka-

na³owego s¹ wyposa¿one w wyjœcia umo¿-

liwiaj¹ce do³¹czenie zewnêtrznych kolumn,

najczêœciej g³oœników tylnych surround,

przewodowo lub bezprzewodowo oraz ko-

lumn przednich, aby poszerzyæ bazê stere-

ofoniczn¹. Przy po³¹czeniu bezprzewodo-

wym sygna³ z telewizora do g³oœników sur-

round jest przesy³any drog¹ radiow¹. W in-

stalacji tylnych g³oœników nale¿y uwzglê-

dniæ, ¿e ka¿da kolumna ma w³asne zasila-

nie 220 V, a jedynie sygna³ jest przesy³any

bezprzewodowo.

NA RYNKU AV

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 11/2002

Istotnym dla efektów kina domowego jest

subwoofer, który mo¿e byæ montowany w te-

lewizorze, lecz najczêœciej przewidziano

wyjœcie do do³¹czenia subwoofera aktywne-

go (z w³asnym wzmacniaczem).

Budowa modu³owa

Firmy Grundig i Loewe zachêcaj¹ do kupo-

wania telewizorów na zamówie-

nie, ze wskazaniem funkcji jakie

powinien mieæ telewizor lub dodat-

kowego modu³u, który mo¿na do-

kupiæ w póŸniejszym terminie. Ofe-

rowane s¹ modu³y:

q

bezprzewodowego przesy³ania

sygna³u fonicznego do bezprze-

wodowych g³oœników tylnych

q

tunera satelitarnego,

q

uk³adu realizuj¹cego funkcjê

obraz w obrazie.

Nowoœci¹ jest modu³ umo¿liwiaj¹-

cy dostêp do Internetu, np. przez

wyszukiwarkê Loewe Channel,

przegl¹danie sieci www , poczty

e-mail. Sterowanie odbywa siê za

pomoc¹ specjalnego pilota z funk-

cj¹ myszy i bezprzewodowej kla-

wiatury. Firma Loewe proponuje

modu³ do kontroli instalacji elek-

trycznych, do bezprzewodowego sterowa-

nia œwiat³em, okiennicami, ¿aluzjami, tem-

peratur¹ w pokoju (Wirless Home Automa-

tion). Modu³ Multimedia zapewnia bezprze-

wodow¹ komunikacje i kontrolê miêdzy

komputerem PC i telewizorem. W kompute-

rze montuje siê specjaln¹ kartê nadajnika,

a w telewizorze – odbiornika.

Wzornictwo

W telewizorach luksususowych projektanci

k³ad¹ istotny nacisk na wzornictwo. Stoso-

wane s¹ ró¿nego rodzaju materia³y wykoñ-

czeniowe, barwne tworzywa, skóra lub kla-

syczne drewno. W zale¿noœci od indywi-

dualnych upodobañ oraz wystroju wnêtrza,

w najdro¿szych telewizorach firmy Philips do

wyboru s¹ telewizory wykoñczone eleganc-

k¹ skór¹ np. w kolorze ciemnego br¹zu

(Havana) (32PW9596) lub drewnem. Model

32PW9586 ma klasycznie zaprojektowan¹

obudowê, któr¹ wykonano z egzotyczne-

go gatunku drzewa afrykañskiego w odcie-

niu br¹zu, ze s³ojami podobnymi do maho-

niu. Telewizor mo¿e mieæ podstawê w formie

zamykanej szafki, w której zmieszcz¹ siê ta-

kie urz¹dzenia, jak DVD czy magnetowid.

Szafka wykonana jest z tego samego gatun-

ku drzewa co obudowa odbiornika.

n

Jerzy Justat

Loewe Aconda 95

Sony KV32LS60H

Samsung WS36z4hf

JVC HV-32D25

z systemem DIST