NAJWAŻNIEJSZE CZYNNIKI RYZYKA ROZWOJU CHOROBY

NIEDOKRWIENNEJ SERCA

(ChNS)

STYL ŻYCIA

•

Dieta obfitująca w
tłuszcze nasycone,
cholesterol i kalorie

•

Palenie tytoniu

*

•

Nadmierne spożycie
alkoholu

•

Mała aktywność
fizyczna

CECHY

BIOCHEMICZNE I

FIZJOLOGICZNE

Poddające się

modyfikacji

•

↑ stęż. T-CH

*

(LDL-CH)w sur.

•

↑ stęż. TAG

•

↓ stęż. HDL-CH

*

•

↑ RR

*

•

otyłość

•

hiperglikemia

/cukrzyca

*

•

czynniki
trombogenne

•

↑ stęż.
homocysteiny

CECHY

INDYWIDUALNE

Nie poddające się

modyfikacji

•

wiek

* :

mężczyzna ≥ 45
kobieta ≥ 55

•

przedwczesna

menopauza

*

•

wczesne

występowanie w
rodzinie ChNS
lub chorób innych
tętnic na tle
miażdżycy

* :

u mężczyzn < 55
u kobiet < 65

•

istniejąca ChNS

lub choroba
innych tętnic na tle
miażdżycy

*

PIERWOTNA PROFILAKTYKA CHOROBY NIEDOKRWIENNEJ SERCA (ChNS)

U każdej osoby po 20 r.ż. ocenić czynniki ryzyka ChNS.

LIPIDY

1.Badanie pełnego profilu lipidowego na czczo. W razie stwierdzenia wartości nieprawidłowych,

powtarzamy badanie w ciągu 1-2 tygodni; wartość średnią z dwóch pomiarów porównujemy z

wartością referencyjną.

Profil lipidowy: cholesterol całkowity T-C,

cholesterol frakcji HDL HDL-C,

triglicerydy (triacyloglicerole) TG (TAG)

cholesterol frakcji LDL LDL-C =(T-C) – (HDL-C) – (TG/5) [mg/dl]

(TG/2,2) [mmol/l]

wyliczony tylko, gdy TG < 400 mg/dl

ocena nie-HDL-C

I. LDL-C to bardzo ważnych czynnik zagrożenia miażdżycą i pierwszorzędowy cel w terapii

hipolipemizującej.

II. nie-HDL cholesterol (non HDL-C) – drugorzędowy cel terapeutyczny,

szczególnie dla pacjentów z TG ≥ 200 mg/dl

nie-HDL-C = [T-C] – [HDL-C] dotyczy LDL-C < 100 mg/dl

VLDL-C < 30 mg/dl

w populacji ogólnej:

nie-HDL-C < 130 mg/dl

pacjenci z cukrzycą i ChNS :

nie-HDL-C < 100 mg/dl (z powodu odmiennego

docelowego stężenia LDL-C)

2. Diagnostyka różnicowa hiperlipoproteinemii (hiperlipidemii):

Hiperlipoproteinemia wtórna! czy pierwotna.

3. Przy podejrzeniu hiperlipoproteinemii pierwotnej wymagane jest badanie przesiewowe w

kierunku dyslipidemii u krewnych I

o.

. Stwierdzenie zaburzeń lipidowych u członków rodziny

wymaga wykonania elektroforezy lipoprotein (lipidogram). U osób prezentujących ten sam wzór

dyslipidemii (klasyfikacja biochemiczna wg Fredericsonna) można podejrzewać

hiperlipoproteinemie pierwotną (rodzinną, genetycznie uwarunkowaną).

PROFILAKTYKA WTÓRNA ChNS

(postępowanie z pacjentem po przebytym incydencie wieńcowym i/lub chorobą innych tętnic na tle

miażdżycy, np. udarze mózgu)

ZALECENIA DOT. DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ

1.Badanie pełnego profilu lipidowego.

2.Po zawale m. sercowego – ocena lipidów we krwi dopiero po upływie 4-6 tygodni.

3.Miarodajne może być badanie w I (pierwszej) dobie zawału.

KLASYFIKACJA STĘŻEŃ TRIACYLOGLICEROLI (TAG)

W SUROWICY

TAG

mg/dl (mmol/l)

KATEGORIA

RYZYKO

< 150 (1,7)

PRAWIDŁOWE

150 – 199 (1,7 - 2,3)

GRANICZNIE DUŻE

200 – 499 (2,3 – 5,7)

DUŻE

Choroby sercowo-

naczyniowe

≥ 500 (5,7)

BARDZO DUŻE

j.w. + ostre zapalenie

trzustki

KRYTERIA WYRÓWNANIA GOSPODARKI LIPIDOWEJ

U OSÓB Z CUKRZYCĄ

T-C

< 175 mg/dl (4,5 mmol/l)

LDL-C

< 100 mg/dl (2,6 mmol/l)

LDL-C , gdy towarzyszy ChNS

< 70 mg/dl (1,9 mmol/l)

HDL-C ♂

> 40 mg/dl (1,0 mmol/l)

♀

> 50 mg/dl (1,28 mmol/l)

Zalecenia NCEP dotyczące docelowego stężenia cholesterolu frakcji LDL

Third Report of the National Cholesterol Education Program (NCEP)

Expert Panel and Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood

Cholesterol in Adults

Adult Treatment Panel III ( ATP III), USA.

I. LDL-C - pierwszorzędowy cel terapeutyczny

Kategorie ryzyka

Pożądany LDL-C

wysokie

•

ChNS

•

Ekwiwalenty ChNS:
- miażdżyc. choroby innych tętnic,
- cukrzyca,
- 2+ czyn. ryzyka z 10-letnim

ryzykiem ChNS >20%.

< 100 mg/dl

(opcjonalnie cel < 70 mg/dl,
gdy DM + ChNS)

umiarkowanie
wysokie

2+ czyn. ryzyka z 10-letnim
ryzykiem ChNS 10-20%

< 130 mg/dl

umiarkowane

2+ czyn. ryzyka z 10-letnim
ryzykiem ChNS <10%

< 130 mg/dl

niskie

0-1 czynników ryzyka

< 160 mg/dl

ChNS – choroba niedokrwienna serca, DM – cukrzyca,
LDL-C cholesterol frakcji LDL
(2+) - dwa lub więcej

Czynniki ryzyka:

•

palenie papierosów,

•

nadciśnienie tętnicze (RR ≥ 140/90 mmHg lub leczenie nadciśnienia tętniczego),

•

niski HDL-C (< 40 mg/dl),

•

przedwczesna ChNS w rodzinie,

•

wiek

Elektroniczny kalkulator ryzyka ChNS (CHD 10-year risk calculator) jest dostępny na stronie

www.nhlbi.nih.gov/guidelines/cholesterol.

II. nie-HDL cholesterol (non HDL-C) – drugorzędowy cel terapeutyczny,

szczególnie dla pacjentów z TG ≥ 200 mg/dl