20 Stosowanie przepisow prawnyc Nieznany (2)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Bożena Wasielewska

Stosowanie przepisów prawnych w geodezji
311[10].Z3.01

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
dr inż. Barbara Gąsowska
mgr inż. Sylwia Mikulska

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Barbara Kapruziak

Konsultacja:
mgr Małgorzata Sienna

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[10].Z3.01
„Stosowanie przepisów prawnych w geodezji”, zawartej w modułowym programie nauczania
dla zawodu technik geodeta.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1.

System prawny Rzeczypospolitej Polskiej

4.1.1.

Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2.

Służba Geodezyjna i Kartograficzna

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3.

Państwowy Zasób Geodezyjny i Kartograficzny

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4.

Przepisy prawne, standardy techniczne i normy techniczne w geodezji

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik, który zaczynasz czytać, ma tytuł „Stosowanie przepisów prawnych

w geodezji”. Jak wynika z tytułu poświęcony będzie zagadnieniom prawnym. W odniesieniu
do geodezji jest to bardzo szeroki temat, ponieważ praktycznie wszystkie działania geodety
realizowane są w oparciu o uregulowania prawne. W poradniku tym nie znajdziesz gotowych
procedur, jak wykonać poszczególne prace geodezyjne, ale nauczysz się jak „wyczytać”
z przepisów prawnych odpowiednie procedury, jak odszukać odpowiednie przepisy.
Niejednokrotnie, materiał przedstawiony w poradniku może wydać Ci się trudny do
zrozumienia. Pewne fragmenty może trzeba będzie przeczytać kilkakrotnie, aby przyswoić
wiedzę.

Sformułowania języka prawnego są inne niż używane w języku potocznym, ale takim

językiem i słownictwem trzeba będzie umieć się posługiwać i rozumieć go.

W poradniku tym znajdziesz w szczególności:

−

wymagania wstępne, jakie są niezbędne do zrealizowania jednostki modułowej,

−

cele kształcenia, czyli wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy
z poradnikiem,

−

materiał nauczania, czyli wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści
jednostki modułowej,

−

pytania sprawdzające, które pozwolą Ci upewnić się, że poziom Twoich wiadomości jest
wystarczający do realizacji ćwiczeń,

−

wiczenia, które mają pomóc Ci ugruntować wiadomości teoretyczne oraz nabyć

umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian postępów, który umożliwi sprawdzenie poziomu Twojej wiedzy po
wykonaniu ćwiczeń,

−

sprawdzian osiągnięć, który oceni opanowanie materiału całej jednostki modułowej,

−

literaturę.

Schemat układu jednostek modułowych

311[10].Z3.01

Stosowanie przepisów prawnych w geodezji

311[10].Z3.02

Prowadzenie ewidencji gruntów i budynków

311[10].Z3

Obsługa geodezyjna nieruchomości

311[10].Z3.03

Wykonywanie prac geodezyjnych do celów prawnych

311[10].Z3.04

Sporządzenie mapy do celów prawnych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

charakteryzować rodzaje podstawowych prac geodezyjnych i kartograficznych,

−

znać sposoby wykonania w/w prac,

−

wymienić rodzaje osnów geodezyjnych,

−

wymienić zakres informacji i sposoby udostępniania danych ewidencji gruntów
i budynków,

−

wymienić rodzaje map wykorzystywanych w pracach geodezyjnych,

−

czytać teksty ze zrozumieniem,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

kojarzyć informacje i logicznie wnioskować.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:

–

posłużyć się podstawowymi pojęciami z prawoznawstwa,

–

posłużyć się aktami normatywnymi,

–

zastosować przepisy prawa cywilnego, prawa rzeczowego i prawa administracyjnego,

–

określić zakres obowiązków organów Państwowej Służby Geodezyjnej i Kartograficznej,

–

określić zasady prowadzenia i przechowywania państwowego zasobu geodezyjnego
i kartograficznego,

–

zastosować w pracach geodezyjnych i kartograficznych obowiązujące normy, standardy
techniczne oraz przepisy prawne,

–

wykonać badania hipoteczne,

–

sprawdzić stan prawny nieruchomości w księdze wieczystej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1.

System prawny Rzeczypospolitej Polskiej

4.1.1.

Materiał nauczania

Podstawowe pojęcia z zakresu prawa

Prawo to uporządkowany zbiór norm postępowania wydanych lub usankcjonowane przez

państwo i zabezpieczonych przymusem państwowym.

Ustawa jest aktem prawa powszechnego uchwalanym wyłącznie przez parlament

i zajmującym w hierarchii aktów prawnych miejsce bezpośrednio po konstytucji.

Rozporządzanie jest aktem normatywnym prezydenta, naczelnych i centralnych organów

administracji państwowej i ministrów oraz poszczególnych kierowników urzędów
centralnych. Rozporządzenie jest wydawane wyłącznie na podstawie uprawnienia
wynikającego z przepisu ustawy (delegacja ustawowa) i zawiera przepisy wykonawcze do
przepisów zawartych w ustawach.

Publikatory urzędowe:

−

Dziennik Ustaw, w którym ogłaszane są:

−

ustawy,

−

rozporządzenia,

−

umowy międzynarodowe.

−

Monitor Polski, w którym publikowane są:

−

uchwały i zarządzenia naczelnych i centralnych organów władzy i administracji

państwowej,

−

uchwały międzynarodowe sejmu i senatu,

−

wojewódzkie dzienniki urzędowe, w których publikowane są zarządzenia i uchwały
terenowych organów rządowej administracji ogólnej i organów samorządu terytorialnego.

Elementy budowy ustawy:

−

tytuł, który zawiera słowo „ustawa”, datę jej ustanowienia i zwięzłe określenia
zagadnień, do których odnoszą się normy prawne w niej zawarte,

−

przepisy merytoryczne,

−

przepisy o wejściu ustawy w życie.
Podstawową jednostką redakcyjną ustawy jest artykuł, który powinien obejmować każdą

samodzielną myśl. Artykuły dzielą się na ustępy, paragrafy, punkty i litery.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej – podstawa systemu prawnego państwa

Konstytucja jest najważniejszym prawem Rzeczypospolitej Polskiej, co oznacza, że

wszystkie akty prawa muszą być z nią zgodne. Każdy ma obowiązek przestrzegania tego
prawa.

Nawiązując do jednego z zagadnień geodezji - gospodarki nieruchomościami, należy

zauważyć, że w Konstytucji znajduje się niezwykle istotny zapis dotyczący własności:
Rzeczypospolita Polska chroni własność i prawo dziedziczenia. Własność może być
ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa
własności. Każdy obywatel ma prawo do własności i innych praw majątkowych oraz prawo
dochodzenia naruszenia tych praw. Własność i inne prawa majątkowe oraz prawo
dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej.

Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze:

–

władzy ustawodawczej (Sejm i Senat),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

władzy wykonawczej (Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów),

–

władzy sądowniczej (sądy i trybunały).

Władza ustawodawcza

Władzę ustawodawczą sprawuje Sejm (460 posłów) i Senat (100 senatorów). Wybory do

Sejmu i Senatu są powszechne, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. Sejm
i Senat wybierane są na czteroletnie kadencje. Obradują na posiedzeniach, które są jawne.
Sejm wybiera ze swego grona Marszałka Sejmu, a Senat Marszałka Senatu. Sejm lub Senat
powołuje komisje stałe lub nadzwyczajne. Komisje śledcze może powołać tylko Sejm.

Władza wykonawcza

Władzę wykonawczą sprawuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Rada Ministrów

i administracja rządowa.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na

straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego
terytorium. Wykonuje swoje zadania w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji
i ustawach. Wybierany jest na pięcioletnią kadencję w wyborach powszechnych, równych,
bezpośrednich i tajnych.

Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną kraju. W zakresie i na

zasadach określonych w Konstytucji zapewnia wykonanie ustaw, wydaje rozporządzenia,
chroni interesy Skarbu Państwa, uchwala projekt budżetu państwa. Rada Ministrów kieruje
administracją rządową, której przedstawicielem w województwie jest wojewoda, koordynuje
i kontroluje pracę tych organów.

Prezes Rady Ministrów kieruje pracami Rady Ministrów, sprawuje nadzór nad

samorządem terytorialnym i jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji
rządowej.

Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania

Prezesa Rady Ministrów.

Władza sądownicza

Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz, wydają wyroki

w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. Władzę sądowniczą sprawują:

–

Sąd Najwyższy,

–

Sądy powszechne,

–

Naczelny Sąd Administracyjny,

–

Sądy administracyjne,

–

Sądy wojskowe,

–

Trybunał Konstytucyjny,

–

Trybunał Stanu.
Wymiar sprawiedliwości sprawują: Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy

administracyjne i sądy wojskowe. Postępowanie sądowe jest dwuinstancyjne.

Sąd Najwyższy sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych

w zakresie orzekania (jest drugą instancją) oraz wykonuje inne czynności określone
w Konstytucji i ustawach.

Sądy powszechne sprawują wymiar sprawiedliwości we wszystkich sprawach,

z wyjątkiem spraw ustawowo zastrzeżonych dla innych sądów. Sędziowie w sprawowaniu
swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji i ustawom.

Naczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne sprawują, w zakresie

ustalonym w ustawie, kontrolę administracji publicznej. Kontrola ta obejmuje również

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

orzekanie zgodności z ustawami uchwał samorządu terytorialnego i aktów normatywnych
terenowych organów administracji rządowej.

Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach zgodności ustaw i umów międzynarodowych

z Konstytucją, zgodności przepisów prawa, wydanych przez centralne organy państwowe,
z Konstytucją i ustawami.

Trybunał Stanu - Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Prezes Rady Ministrów oraz

członkowie Rady Ministrów, Prezes Narodowego Banku Polskiego, Prezes Najwyższej Izby
Kontroli a także posłowie i senatorowie, za naruszenie Konstytucji lub ustawy, w związku
z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swego urzędowania, ponoszą odpowiedzialność
przed Trybunałem Stanu.

ródłami powszechnie obowiązującego prawa w Rzeczypospolitej Polskiej są:

–

Konstytucja,

–

ustawy,

–

rozporządzenia.
Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów nie są przepisami

powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej. Mają one charakter
wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjne podległe organowi wydającymi te
akty. Podobnie jest z aktami prawa miejscowego, które ustanawiane są przez organy
samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej i obowiązują na
obszarze ich działania. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa.

Inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom, Senatowi, prezydentowi Rzeczypospolitej

i Radzie Ministrów oraz grupie, co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania
do Sejmu. Sejm rozpatruje projekty ustaw i uchwala ustawy większością głosów. Ustawa
uchwalona przez Sejm zostaje następnie przekazana do Senatu, który może ją przyjąć bez
zmian, uchwalić poprawki lub uchwalić jej odrzucenie w całości. Jeśli ustawa zostanie
przyjęta przez Senat to następnie trafia do Prezydenta Rzeczypospolitej, który ją podpisuje
i zarządza ogłoszenie w Dzienniku Ustaw.

Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie

szczegółowego rozporządzenia zawartego w ustawie. Rozporządzenie zawiera wytyczne,
czyli przepisy wykonawcze dotyczące aktów ustawy, w celu ułatwienia jednoznacznego
korzystania z ustawy.

System prawa cywilnego
System prawa cywilnego regulują:

–

ustawa Kodeks cywilny z dn.23 kwietnia 1964r. z późniejszymi zmianami,

–

ustawa Kodeks postępowania cywilnego z dn.17 listopada 1964r. z późniejszymi

zmianami.

Kodeks cywilny reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami

prawnymi. Składa się z czterech ksiąg (rys. 1).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 1. Struktura ustawy „Kodeks cywilny”

Część ogólną stanowią przepisy zawierające normy, regulujące zagadnienia wspólne dla

pozostałych działów prawa cywilnego. W księdze I Kodeksu określone zostały podmioty
prawa (rys. 2), mienie, czynności prawne, itp. Ze względu na wagę tych zagadnień
w zawodzie geodety, przytoczone zostaną niektóre definicje.

Osoba fizyczna – jest to każdy człowiek od chwili odłączenia go od ciała matki do chwili

mierci, niezależnie od wieku, płci, stanu zdrowia fizycznego i psychicznego oraz innych

cech.

Osoba prawna – jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z właściwego

rejestru. Osobami prawnymi są: Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy
szczególne przyznają osobowość prawną.
Przykładami stanowienia osób prawnych z mocy ustaw są:

–

jednostki samorządu terytorialnego tj. gminy, powiaty, województwa (z mocy ustaw
samorządowych),

–

przedsiębiorstwa państwowe (z mocy ustawy o przedsiębiorstwach państwowych),

–

Agencja Budowy i Eksploatacji Autostrad (z mocy ustawy o autostradach płatnych),

–

Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa (z mocy ustawy o gospodarowaniu
nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa),

–

inne.

Rys. 2. Podmioty prawa cywilnego

Mienie – jest to własność i inne prawa majątkowe.
Nieruchomość – jest to część powierzchni ziemskiej stanowiąca odrębny przedmiot

własności (grunty), jak również budynki trwale związane z gruntem związane lub części
składowe takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od
gruntu przedmiot własności. Za części składowe nieruchomości uważa się także drzewa i inne
rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania. Urządzenia służące do doprowadzania lub

Księga pierwsza – CZĘŚĆ OGÓLNA

Księga druga – WŁASNOŚĆ I INNE PRAWA RZECZOWE

Księga trzecia – ZOBOWIĄZANIA

Księga czwarta – SPADKI

PODMIOTY PRAWA CYWILNEGO

osoby fizyczne

osoby prawne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

odprowadzania wody, pary, gazu, prądu elektrycznego oraz inne urządzenia podobne, nie
należą do części składowych gruntu lub budynku, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa
lub zakładu. Za części składowe nieruchomości uważa się także prawa związane z jej
własnością.

Nieruchomość rolna (grunty rolne) – jest to nieruchomość, która jest lub może być

wykorzystywana do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji
roślinnej i zwierzęcej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej.

Gospodarstwo rolne – są to grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich

częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną
całość gospodarczą, oraz prawami i obowiązkami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa
rolnego.

Czynności prawne – są to działania, które zmierzają do ustanowienia, zmiany lub

zniesienia stosunku cywilnoprawnego przez złożenie odpowiedniego oświadczenia woli.
Czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają
z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów. Czynność prawna
sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba, że właściwy
przepis przewiduje inny skutek.

Zarówno osoby fizyczne jak i osoby prawne mogą podejmować czynności prawne.

Należy pamiętać, że według przepisów Kodeksu cywilnego osoby fizyczne mogą mieć:
a)

zdolność prawną,

pełną zdolność do czynności prawnych,

ograniczoną zdolność do czynności prawnych,

brak zdolności do czynności prawnych.
Zdolność prawna – to zdolność występowania jako podmiot w stosunkach

cywilnoprawnych. Każdy człowiek od chwili urodzenia posiada zdolność prawną.

Pełna zdolność do czynności prawnych – to zdolność do nabywania praw i zaciągania

zobowiązań, nabywa się ją z chwilą uzyskania pełnoletności (z chwilą ukończenia 18 lat).
Małoletni, przez zawarcie małżeństwa uzyskuje pełnoletność i tym samym pełną zdolność do
czynności prawnych, której nie traci w razie unieważnienia małżeństwa.

Ograniczona zdolność do czynności prawnych – mają małoletni, którzy ukończyli lat

trzynaście, oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo. Osoba pełnoletnia może być
ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego
albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii
i potrzebna jest pomoc do prowadzenia spraw. Dla takich osób sąd ustanawia kuratora.

Brak zdolności do czynności prawnych – mają osoby, które nie ukończyły lat trzynastu

oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.

Prawo rzeczowe ujęte jest w księdze II a przepisy tego prawa regulują prawne formy

korzystania z rzeczy (prawa rzeczowe i ograniczone prawa rzeczowe) (rys. 3). Prawa
rzeczowe to prawo własności i prawo użytkowania wieczystego. Według Kodeksu cywilnego
ograniczone prawa rzeczowe w odniesieniu do nieruchomości, to użytkowanie i służebność.
Inne przepisy prawa dołączają tu jeszcze własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu
mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego
w spółdzielni mieszkaniowej i hipotekę.

Własność

Jest to najszersze prawo do rzeczy (nieruchomości), które może być zbywalne,

przenoszalne i dziedziczne. Jest to prawo do rozporządzania rzeczą i korzystania z niej
zgodnie z przepisami prawa i zasadami współżycia społecznego. Właściciel może korzystać
z rzeczy, pobierać pożytki i inne dochody. Właściciel w związku z prawem własności ma
także szereg obowiązków wynikających z ustawy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 3. Prawne formy korzystania z rzeczy (nieruchomości) wg Kodeksu cywilnego

Użytkowanie wieczyste

Użytkowanie wieczyste należy do „silnych” praw rzeczowych. Jest ono zbywalne,

przenoszalne i dziedziczne. Podmiotami tego prawa mogą być osoby fizyczne lub osoby
prawne. Przedmiotem użytkowania wieczystego mogą być grunty należące do Skarbu
Państwa a także grunty stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego. Mogą to
być grunty położone w granicach administracyjnych miast lub osiedli oraz grunty położone
poza tymi granicami, ale włączone do planu zagospodarowania przestrzennego.

Oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste następuje na okres 99 lat, ale w wyjątkowych

przypadkach może być krótszy, co najmniej jednak 40 lat. Użytkownik wieczysty ma prawo
żą

dać przedłużenia umowy a odmowa przedłużenia tego prawa jest dopuszczalna tylko ze

względu na ważny interes społeczny. Umowa o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste
oraz umowa o przedłużenie tego prawa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Budynki i urządzenia wzniesione przez wieczystego użytkownika na gruncie Skarbu

Państwa lub gruncie należącym do jednostek samorządy terytorialnego stanowią jego
własność. To samo dotyczy budynków i urządzeń, które wieczysty użytkownik nabył zgodnie
z właściwymi przepisami przy zawarciu umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste.

Użytkownik wieczysty uiszcza opłaty roczne przez czas trwania prawa użytkowania

wieczystego gruntu opłaty roczne, chyba, że przepisy szczególne stanowią inaczej.
Użytkowanie

Użytkowanie polega na prawie używania cudzej rzeczy (np. nieruchomości) i pobierania

z niej pożytków. Zakres prawa użytkowania można ograniczyć do części rzeczy (np. części
nieruchomości). Użytkowanie jest prawem niezbywalnym i nie podlega dziedziczeniu.
Wskutek niewykonywania przez 10 lat prawo użytkowania wygasa. Właściciel nie ma
obowiązku świadczenia nakładów na rzecz obciążoną użytkowaniem a użytkownik
obowiązany jest dokonywać naprawy i ponosić inne nakłady związane ze zwykłym
korzystaniem z rzeczy. Po wygaśnięciu użytkowania użytkownik jest zobowiązany zwrócić
rzecz we właściwym stanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Służebność

Służebność gruntowa jest to obciążenie nieruchomości na rzecz każdoczesnego

właściciela innej nieruchomości (tzw. nieruchomości władnącej) pewnym prawem.
Przykładami służebności jest służebność przejazdu, przejścia, wejścia na grunt w określonych
celach. Służebność powinna być tak wykonywana, żeby jak najmniej utrudniała korzystanie
z nieruchomości obciążonej. Właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia
służebności gruntowej za wynagrodzeniem a jeżeli utraciła ona dla nieruchomości władnącej
wszelkie znaczenie – bez wynagrodzenia. Służebność gruntowa wygasa wskutek
niewykonywania po upływie 10 lat.
Hipoteka

Hipoteka – jest to obciążenie nieruchomości prawem na mocy, którego wierzyciel może

dochodzić zaspokojenia z nieruchomości. Prawo to pozostaje bez względu na zmianę
właściciela nieruchomości.

Księga trzecia Kodeksu cywilnego normuje stosunki prawne zobowiązaniowe.

Zobowiązanie należy rozumieć jako stosunek prawny, w którym jedna ze stron może
domagać się od drugiej strony określonego zachowania. Najczęstszymi źródłami zobowiązań
są wszelkiego rodzaju umowy (o dzieło, zlecenie, sprzedaży, zamiany) oraz akty
administracyjne (decyzje). Umowy sprzedaży, zamiany, decyzje administracyjne, często
związane są z gospodarką nieruchomościami. Poza tym do praw zobowiązaniowych,
mających zastosowanie w gospodarce nieruchomościami, należą: najem, dzierżawa,
użyczenie i dożywocie.

Najem – jest zobowiązaniem w ramach, którego wynajmujący oddaje rzecz

(nieruchomość lub jej część) najemcy do używania na czas określony lub nieokreślony,
w zamian za ustanowiony czynsz. Umowa najmu na czas dłuższy niż rok powinna być
zawarta na piśmie, bo w przeciwnym razie staje się umową na czas nieokreślony.

Dzierżawa – jest zobowiązaniem w ramach, którego wydzierżawiający zobowiązuje się

oddać rzecz (nieruchomość lub jej część) do używania i pobierania pożytków, przez czas
określony lub nieokreślony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu czynsz.
Dzierżawa zawierana jest na czas oznaczony lub nieoznaczony. Dzierżawa na czas dłuższy
niż 30 lat staje się dzierżawą na czas nieoznaczony. Dzierżawa jest ustanawiana w drodze
umowy.

Użyczenie – jest zobowiązaniem w ramach, którego użyczający zobowiązuje się zezwolić

biorącemu, przez czas określony lub nie, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu
rzeczy (nieruchomości lub jej części).

Dożywocie – jest zobowiązaniem w ramach, którego w zamian za przeniesienie własności

nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywającemu dożywotnie utrzymanie lub
inne świadczenie.

Księga czwarta Kodeksu cywilnego odnosi się do prawa spadkowego i reguluje przejście

praw i obowiązków zmarłego na inne podmioty prawa.

System prawa administracyjnego

System prawa administracyjnego, czyli zespół norm regulujących strukturę, kompetencje,

sposób działania organów administracji publicznej, zawierają przepisy prawa powszechnego.
Podstawowe uregulowania w tym zakresie to:

–

ustawa z dn. 14 czerwca 1960r Kodeks postępowania administracyjnego,

–

ustawa z dn. 8 marca 1990r o samorządzie terytorialnym,

–

ustawa z dn. 5 czerwca 1998r o samorządzie powiatowym,

–

ustawa z dn. 5 czerwca 1998r o samorządzie województwa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Administracja (łac. administrare - być pomocnym) – jest to jedna z podstawowych form

działalności państwa sprowadzająca się do organizowania bezpośredniej realizacji zadań
państwa w oparciu o obowiązujące przepisy.

Administracja publiczna – działalność obejmująca zakres spraw o charakterze

publicznym inaczej zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizatorskich
i wykonawczych, prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne
podmioty, organy i instytucje, na podstawie ustawy i w określonych prawem formach.
Podział administracji publicznej:

–

administracja państwowa,

–

administracja rządowa,

–

administracja

samorządowa.

Administracja państwowa jest często utożsamiana z administracją rządową i odwrotnie.
Celowe i logiczne wydaje się wyodrębnienie administracji państwowej, w której skład nie
wchodzi administracja rządowa. Obecnie do organów administracji państwowej można
zaliczyć m.in.:

–

Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

–

Najwyższa Izba Kontroli,

–

Krajową Radę Radiofonii i Telewizji,

–

Rzecznika Praw Obywatelskich,

–

Krajową Radę Sądownictwa,

–

Narodowy Bank Polski,

–

centralne organy administracji podległe Sejmowi.

Administrację rządową, ze względu na zakres jej działania, można podzielić, na

administrację rządową centralną (Prezes Rady Ministrów, Rada Ministrów, ministrowie oraz
centralne organy administracji rządowej) oraz na administrację rządową terenową (wojewoda
i podległe mu służby).

Administrację samorządową ukształtowano w Polsce na 3 szczeblach: gminnym,

powiatowym i wojewódzkim. Organy każdej jednostki samorządu terytorialnego realizują
zadania publiczne na obszarze właściwości miejscowej. Do organów samorządu
terytorialnego na każdym szczeblu należą:

–

organy stanowiące i kontrolne (rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa),

–

organy wykonawcze (zarząd gminy, zarząd powiatu, zarząd województwa).
Organy administracji publicznej na różnych szczeblach mają między innymi za zadanie

przeprowadzanie postępowań administracyjnych. Postępowanie administracyjne jest to
procedura postępowania uregulowana przepisami prawa, związana z wydaniem przez organ
postanowienia lub decyzji.

Postanowienia są to takie akty prawne, które nie rozstrzygają o istocie sprawy i dotyczą

tylko poszczególnych kwestii wynikłych w toku postępowania. Ich treścią są przede
wszystkim zagadnienia proceduralne (wszczęcie, zawieszenie postępowania) a wyjątkowo
dotyczą samej sprawy. Postanowienie, wobec którego strona może napisać zażalenie lub
skargę do sądu administracyjnego, doręcza się na piśmie. Zażalenie można wnieść w terminie
7 dni od dnia doręczenia postanowienia i tylko w sprawach ściśle określonych w Kodeksie
cywilnym, np. o odmowie udostępnienia akt, w sprawie zawieszenia postępowania. Zażalenie
nie ma takiej mocy jak odwołanie, może jednak wstrzymać wydanie decyzji.

Organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji (przykład decyzji –

(rys. 4), która rozstrzyga sprawę, co do jej istoty, w całości lub w części, albo w inny sposób
kończy sprawę w danej instancji (decyzja o umorzeniu postępowania). Decyzje
w uzasadnionych przypadkach mogą mieć nadany rygor natychmiastowej wykonalności
(przykład - rys. 6). Decyzję doręcza się stronom na piśmie. W terminie 14 dni od dnia
doręczenia decyzji strony mogą wnieść odwołanie. W zależności od instancji organu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

administracyjnego, odwołania muszą być kierowane do właściwego organu odwoławczego.
W treści decyzji znajduje się pouczenie, czy służy od niej odwołanie, w jakim trybie i gdzie je
kierować. Przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu
z wyłączeniem przypadku, gdy decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności
lub podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy prawa. Organ odwoławczy wydaje
decyzję, w

której utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję, albo uchyla zaskarżoną decyzję

w całości lub części i w tym zakresie orzeka, co do istoty sprawy, bądź uchylając tę decyzję –
umarza postępowanie pierwszej instancji, albo umarza postępowanie odwoławcze.

W praktyce geodezyjnej i kartograficznej, w gospodarce nieruchomościami szereg działań

wymaga przeprowadzenia postępowań administracyjnych.

Postanowienia wydawane są przy ustaleniach proceduralnych takich jak wszczęcie

wszelkich postępowań administracyjnych, zawieszenie postępowań (rys. 4) a wyjątkowo
dotyczą samej istoty sprawy, np. zatwierdzenie ugody, zatwierdzenie wstępnego projektu
podziału działki.

Decyzje wymagane są przy takich pracach geodezyjnych jak:

–

podział nieruchomości (decyzja zatwierdzająca podział) (rys. 5),

–

rozgraniczenie nieruchomości (decyzja o rozgraniczeniu nieruchomości) oraz przy:

–

wyłączeniach gruntów z produkcji rolnej lub leśnej,

–

wywłaszczeniach,

–

przekazaniu gruntu w użytkowanie wieczyste.

W każdej fazie postępowania administracyjnego, aż do momentu wydania decyzji, strony

mogą zawrzeć przed organem administracji publicznej ugodę. Przyczynia się to do
uproszczenia i przyśpieszenia postępowania i nie sprzeciwia się temu przepis prawa.

Z inicjatywą zawarcia ugody może wystąpić organ administracji lub strony. Ugoda musi

być sporządzona w formie pisemnej. Organ zatwierdza ugodę lub odmawia jej zatwierdzenia
w formie postanowienia, na które przysługuje stronom zażalenie. Ugoda obowiązuje od dnia,
w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu staje się ostateczne. Zatwierdzona ugoda
wywołuje takie same skutki jak decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego.
Przykładem ugody może być ugoda zawarta w postępowaniu rozgraniczeniowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 4. Postanowienie o zawieszeniu postępowania o podział nieruchomości

..........., dnia...........r.

POSTANOWIENIE

Nr ...........

Na podstawie art. 94 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j.
Dz. U. z 2004. Nr 261, poz. 2603 ze zm.) oraz art. 101, art. 123, art. 124 i art. 125 ustawy z dnia
14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz.
1071 ze zm.),

z urzędu

Wójt Gminy ...........

Zawiesza postępowanie o zatwierdzenie podziału nieruchomości - działki położonej w ........... nr
......., obręb ........, o powierzchni .........., dla której Sąd Rejonowy w ........... prowadzi księgę
wieczystą KW ..........., do czasu uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego, jednak nie dłużej niż na okres 12 miesięcy.

Uzasadnienie

Pan ........... wniósł o zatwierdzenie podziału nieruchomości - działki położonej w ........... nr
......., obręb ........, o powierzchni .........., dla której Sąd Rejonowy w ........... prowadzi księgę
wieczystą KW ..........., stanowiącej jego własność. Dla obszaru tego nie uchwalono miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego. Gmina ........... ogłosiła o przystąpieniu do sporządzenia
planu miejscowego w dniu ..........., tj. przed złożeniem wniosku o podział nieruchomości. Wobec
tego na mocy art. 94 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami postępowanie w sprawie
podziału należało obligatoryjnie zawiesić do czasu uchwalenia miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego, jednak nie dłużej niż na okres 12 miesięcy.

Pouczenie:

Na podstawie art. 101 § 3 i art. 141 w związku z art. 17 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, od
niniejszego postanowienia służy stronom zażalenie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w ...........,
za pośrednictwem Wójta Gminy ..........., w terminie 7 dni od dnia doręczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

……….., dnia ………..r.

DECYZJA Nr ………..

Na podstawie art. 93 ust. 1 i 2, art. 96 ust. 1, art. 97 ust. 1 i art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o
gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.) w zw. z Rozporządzeniem
Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2004 roku w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów
nieruchomości (Dz. U. Nr 268, poz. 2663) oraz art. 104 § 1 i art. 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. -
Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.),

na wniosek Pana ………..,

Wójt Gminy ………..

1. Zatwierdza podział nieruchomości - działki położonej w ……….. nr ……….., obrębu ……….., o
powierzchni ……….., dla której Sąd Rejonowy w ……….. prowadzi księgę wieczystą KW ………..
na działki: nr ……….., o powierzchni ……….., nr ……….., o powierzchni ……….., nr ……….. o
powierzchni ……….. i nr ……….., o powierzchni ……….., zgodnie z mapą z projektem podziału,
stanowiącą załącznik do niniejszej decyzji.

2. Stwierdza, że powstała w wyniku podziału działka nr ……….., o powierzchni ……….. została
wydzielona pod publiczną drogę gminną i z mocy prawa przechodzi na własność Gminy ……….. z
dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stanie się ostateczna.

UZASADNIENIE

Pan ……….. - właściciel nieruchomości - działki położonej w ……….. nr ……….., obrębu ……….., o

powierzchni ……….., dla której Sąd Rejonowy w ……….. prowadzi księgę wieczystą KW ……….., wniósł
o zatwierdzenie podziału jej na 4 działki: nr ……….., o powierzchni ……….., nr ……….., o powierzchni
……….., nr ……….. o powierzchni ……….. i nr ……….., o powierzchni ……….. Do wniosku załączono
wszystkie wymagane dokumenty, w tym mapę z projektem podziału. Projektowany podział zgodny jest z
miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego obowiązującym na tym terenie (uchwała Rady Gminy
……….. nr ……….. z dnia ……….., Dz. Urz. Woj. ………..nr ……….., poz. ………..). Wydzielona część
nieruchomości - działka nr ……….., o powierzchni ……….. przeznaczona jest w planie miejscowym pod
publiczną drogę gminną.

Wobec powyższych okoliczności na mocy art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce

nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.) należało zatwierdzić podział
nieruchomości, zgodnie z wnioskiem. Zgodnie z art. 98 ust. 1 ww. ustawy działki gruntu wydzielone pod
drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe - z nieruchomości, której podział został
dokonany na wniosek właściciela, przechodzą z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu,
województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo
orzeczenie o podziale prawomocne. W związku z tym należało stwierdzić, że działka nr ……….., o
powierzchni ……….., wydzielona pod drogę przeszła z mocy prawa na własność Gminy ………..

Niniejsza decyzja stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i katastrze nieruchomości.

Niniejsza decyzja nie podlega opłacie skarbowej - art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. h ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o
opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635).
Pieczęć urzędowa Imię, nazwisko i podpis
osoby uprawnionej do wydania decyzji
z podaniem stanowiska służbowego
Pouczenie

Na podstawie art. 127 § 1 i 2, art. 129 § 1 i 2 w związku z art. 17 pkt 1 Kodeksu postępowania

administracyjnego, od niniejszej decyzji służy stronom odwołanie do Samorządowego Kolegium
Odwoławczego w ……….., za pośrednictwem Wójta Gminy ……….., w terminie 14 dni od dnia jej
doręczenia.

Rys. 5.

Decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

……….., dnia ……….. r.

DECYZJA

Nr ………..

Na podstawie art. 126 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.

U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.) oraz art. 104 i art. 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks
postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.),

na wniosek Zarządu Dróg w ………..

Starosta ………..

1. Zezwala Zarządowi Dróg w ……….. na czasowe zajęcie nieruchomości gruntowej położonej w
……….. przy ulicy ……….., działka nr ……….., obręb ……….. o powierzchni ……….. ha, dla
której Sąd Rejonowy w ……….. prowadzi księgę wieczystą KW ……….., stanowiącej własność
Pani ……….., na okres nie dłuższy niż 1 miesiąc w celu przeprowadzenia prac drenażowych i
remontowych na drodze powiatowej nr ……….. w ………..

Nadaje decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.

UZASADNIENIE

W dniu ……….., na skutek obfitych opadów atmosferycznych, na odcinku drogi powiatowej nr ………..

w ……….., przyległym do nieruchomości gruntowej położonej w ……….. przy ulicy ……….., działka nr
……….., obręb ……….. o powierzchni ……….. ha, dla której Sąd Rejonowy w ……….. prowadzi księgę
wieczystą KW ……….., stanowiącej własność Pani ……….., nastąpiło podtopienie i zapadnięcie się części
jezdni.

Zarząd Dróg w ……….. jako zarządca dróg powiatowych wystąpił o wydanie decyzji zezwalającej na

czasowe zajęcie przedmiotowej nieruchomości na okres nie dłuższy niż 1 miesiąc. W celu usunięcia awarii,
w szczególności przeprowadzenia prac drenażowych i odwodnienia podtopionego odcinka drogi oraz
wyremontowania nawierzchni niezbędne jest zajęcie sąsiadującej z drogą ww. opisanej nieruchomości,
stanowiącej własność Pani ……….. Prace powinny być przeprowadzone natychmiast w celu zapobieżenia
dalszemu podtapianiu i zapadaniu się jezdni i związanymi z tym znacznymi stratami majątkowymi oraz
zagrożeniem dla bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Wobec powyższych okoliczności wniosek Zarządu Dróg w ……….. jest uzasadniony w świetle art. 126

ustawy o gospodarce nieruchomościami i należało orzec jak w sentencji. Po upływie okresu zajęcia
nieruchomość zostanie doprowadzona do stanu poprzedniego lub zostanie wypłacone odpowiednie
odszkodowanie. Jeżeli na skutek czasowego zajęcia nieruchomości właściciel nie będzie mógł korzystać
z nieruchomości w sposób dotychczasowy lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem, może żądać, aby
starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, nabył od niego na rzecz Skarbu Państwa
własność nieruchomości w drodze umowy.

Niniejsza decyzja nie podlega opłacie skarbowej - art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. h ustawy z dnia 16 listopada 2006 r.
o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635).

Pieczęć urzędowa Imię, nazwisko i podpis

osoby uprawnionej do wydania decyzji

z podaniem stanowiska służbowego

Pouczenie

Na podstawie art. 127 § 1 i 2, art. 129 § 1 i 2 k.p.a. w zw. z art. 9a ustawy o gospodarce

nieruchomościami, od niniejszej decyzji służy stronom odwołanie do Wojewody ……….. w ………..
Odwołanie wnosi się za pośrednictwem Starosty ……….., w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji.

Rys. 6. Decyzja na czasowe zajęcie nieruchomości z rygorem natychmiastowej wykonalności

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Księgi wieczyste i hipoteka

Księgi wieczyste dla nieruchomości zakłada się i prowadzi w oparciu o przepisy ustawy

z dn. 6 lipca 1982 r – o księgach wieczystych i hipotece oraz w oparciu o rozporządzenia,
czyli przepisy wykonawcze do tej ustawy.

Księgi wieczyste prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości. Są one

podstawą do bezpiecznego obrotu nieruchomościami i stanowią zabezpieczenie kredytu
hipotecznego (wierzytelności). Księga wieczysta jest to urzędowy rejestr, mający na celu
ustalenie praw rzeczowych i ograniczonych praw rzeczowych określonych na nieruchomości
a także niektórych innych praw i ograniczeń.

Przedmiotem wpisu w księdze wieczystej jest zasadniczo nieruchomość gruntowa. W jej

skład może wchodzić wiele działek ewidencyjnych, nawet ze sobą niegraniczących.
Właściciel kilku nieruchomości (niezależnie od faktu czy graniczą one ze sobą czy nie)
stanowiących całość gospodarczą, może ubiegać się o połączenie ich w księdze wieczystej
w jedną nieruchomość. Jest to wykonalne, gdy nieruchomości, które mają być połączone, nie
są obciążone ograniczonymi prawami rzeczowymi na rzecz więcej niż jednego podmiotu.

Księga wieczysta dla nieruchomości zawiera 4 działy.

Dział pierwszy – obejmuje oznaczenie nieruchomości oraz wpisy praw związanych z jej

własnością, np. wpis drogi koniecznej, dla nieruchomości władnącej (tabele 1,2,3).

Tabela 1. Wzór pierwszej strony działu pierwszego I-O księgi wieczystej

Tabela 2. Wzór drugiej strony działu pierwszego I-O księgi wieczystej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 3. Wzór pierwszej i drugiej strony działu pierwszego I-Sp księgi wieczystej

Dział drugi – obejmuje wpisy dotyczące własności oraz użytkowania wieczystego

a wpisywane są tu wszystkie podmioty tych praw, czyli właściciele i użytkownicy
wieczyści (tabela 4).

Tabela 4. Wzór pierwszej strony działu drugiego księgi wieczystej

Dział trzeci – przeznaczony jest na wpisy dotyczące (tabela 5, 6):

–

ograniczonych praw rzeczowych z wyjątkiem hipotek (np. użytkowania),

–

ograniczeń w rozporządzaniu nieruchomością lub użytkowaniem wieczystym (wpis
spełnienia drogi koniecznej dla nieruchomości obciążonej),

–

innych praw i roszczeń (np. dzierżawy, roszczenia prawa pierwokupu
nieruchomości).

Tabela 5. Wzór pierwszej strony działu trzeciego księgi wieczystej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 6. Wzór drugiej strony działu trzeciego księgi wieczystej

Dział czwarty – przeznaczony jest na wpisy dotyczące hipotek, to znaczy wielkości
wierzytelności zabezpieczonej na nieruchomości (tabela 7).

Tabela 7. Wzór pierwszej strony działu czwartego księgi wieczystej

Tabela 8. Wzór drugiej strony działu czwartego księgi wieczystej

Prowadzenie ksiąg wieczystych należy do właściwych sądów rejonowych. Dla każdej

nieruchomości prowadzi się odrębną księgę wieczystą, ale są przypadki, że przepisy
szczególne stanowią inaczej. Wyjątkiem jest przykładowo sytuacja prowadzenia wspólnej
księgi dla gruntu oddanego w użytkowanie wieczyste i dla znajdującego się na takim gruncie
budynku, który stanowi odrębną nieruchomość będącą własnością wieczystego użytkownika
gruntu.

Wydział ksiąg wieczystych sądu rejonowego wykonuje następujące podstawowe

procedury związane z prowadzeniem ksiąg wieczystych:

–

założenie księgi wieczystej, gdy powstaje nieruchomość,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

zamknięcie księgi wieczystej, gdy nieruchomość przestaje istnieć,

–

odłączenie, gdy część nieruchomości przechodzi do innej księgi wieczystej,

–

przyłączenie, gdy część innej nieruchomości przechodzi do nieruchomości zapisanej
w istniejącej księdze wieczystej.

Założenie księgi wieczystej ma miejsce, gdy powstaje nieruchomość. Za przykład może

posłużyć sytuacja, gdy nieruchomość gruntowa zostaje podzielona, a jej część zostanie nabyta

przez nowego właściciela. Wówczas nowy właściciel ma obowiązek złożyć wniosek do sądu
rejonowego o założenie księgi wieczystej.

Księgi wieczyste są jawne i każdy może je przeglądać. Natomiast akta księgi wymagają

specjalnej ochrony, ponieważ na ich podstawie dokonywane były wpisy do księgi. Może je
przeglądać osoba mająca interes prawny lub notariusz w obecności upoważnionego do tego
pracownika sądu.

Geodeta, w związku z wykonywanymi pracami takimi jak podziały, rozgraniczenia,

scalenia, wywłaszczenia sprawdza stan prawny nieruchomości i przeprowadza badania ksiąg
wieczystych. Badanie to polega na wypisaniu danych z księgi wieczystej i potwierdzeniu ich
własnoręcznym podpisem. Przykładowy druk badania ksiąg wieczystych przedstawia tabela
10.

Z danych księgi wieczystej można uzyskać odpis po uprzednim złożeniu odpowiedniego

formularza wniosku. Odpisy wydaje się na żądanie osób zainteresowanych, na żądanie sądu,
prokuratora, notariusza, organu administracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego
a w uzasadnionych przypadkach - na żądanie osoby, której dotyczył wykreślony wpis.
Odpisy dokumentów, znajdujących się w aktach ksiąg wieczystych, wydaje się na żądanie
osób zainteresowanych, sądu, prokuratora, organu administracji rządowej lub jednostki
samorządu terytorialnego.

W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze

wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym, treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, kto
przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne
prawo rzeczowe. Jest to zasada rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych.

Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie działa przeciwko:

prawom obciążającym nieruchomość z mocy ustawy, niezależnie od wpisu,

prawu dożywocia,

służebnościom ustanowionym na podstawie decyzji właściwego organu administracji
państwowej,

służebnościom drogi koniecznej albo ustanowionym w związku z przekroczeniem
granicy przy wznoszeniu budynku lub innego urządzenia.

Tabela 9. Formularz badania ksiąg wieczystych

ał

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ał

ię

có

Informacje o mapach

Rodzaj nieruchomości

Położenienieruchomości i

inne informacje o

sposobie wykorzystania

Pole powierzchni

Numer działki

ał

tó

śc

Hipoteka – jest to obciążenie nieruchomości prawem na mocy, którego wierzyciel może

dochodzić zaspokojenia z nieruchomości. Prawo to pozostaje bez względu na zmianę
właściciela nieruchomości.

Hipoteka zabezpiecza tylko wierzytelności pieniężne i może być wyrażona w oznaczonej

sumie pieniężnej.

Przedmiotem hipoteki może być także użytkowanie wieczyste (łącznie z budynkami

i urządzeniami na użytkowanym terenie stanowiące własność wieczystego użytkownika) oraz
inne ograniczone prawa rzeczowe związane z własnością lokali.

Hipoteka obejmuje nieruchomość wraz z przynależnościami i utrzymuje się na niej jako

na całości aż do całkowitego wygaśnięcia wierzytelności, którą zabezpiecza. Części składowe
nieruchomości są objęte hipoteką również po ich odłączeniu, dopóki pozostają na
nieruchomości chyba, że zostały zbyte, co potwierdza pisemna umowa z datą zbycia i jest to
zgodne z prawidłową gospodarka. Do chwili zajęcia nieruchomości wierzyciel hipoteczny nie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

może sprzeciwić się usunięciu jej części składowych lub przynależności, jeżeli właściciel nie
narusza przy tym zasad prawidłowej gospodarki.

Wygaśnięcie hipoteki ma miejsce w przypadku:

–

wygaśnięcia wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie,

–

nie przywrócenia w ciągu 10 lat wpisu bezpodstawnie wykreślonej hipoteki,

–

zrzeczenia się hipoteki,

–

przejścia na wierzyciela nieruchomości obciążonej,

–

złożenia do depozytu zabezpieczonej kwoty wraz z zrzeczeniem się odebrania jej
z powrotem,

–

wygaśnięcia użytkowania wieczystego.

4.1.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Co to jest Konstytucja?

Na jakiej podstawowej zasadzie opiera się ustrój Rzeczypospolitej Polskiej?

Jakie są źródła powszechnie obowiązującego prawa w Rzeczypospolitej Polskiej?

Jakie sprawy reguluje Kodeks cywilny i jakie są części składowe Kodeksu cywilnego?

Jakie podmioty zdefiniowano w prawie cywilnym?

Co to jest nieruchomość?

Co to są czynności prawne i co oznacza zdolność do czynności prawnych?

Czym różni się własność i użytkowanie wieczyste?

Jakie prawa zobowiązaniowe dotyczą nieruchomości?

10.

Co to jest administracja publiczna?

11.

Co to jest administracja samorządowa?

12.

Jaki organ przeprowadza postępowania administracyjne?

13.

Kiedy organy administracji publicznej wydają decyzję a kiedy postanowienie?

14.

Jakie znasz postępowania administracyjne w geodezji, kończące się wydaniem decyzji?

15.

Kiedy strony postępowania mogą zawrzeć przed organem administracji publicznej
ugodę?

16.

W jakim celu zakłada się i prowadzi Księgi wieczyste?

17.

Jakie informacje zawierają poszczególne działy Księgi wieczystej?

18.

Co oznacza sformułowanie, że księgi wieczyste objęte są rękojmią wiary publicznej?

19.

Czy księgi wieczyste są jawne i jaka instytucja zajmuje się ich przechowywaniem?

20.

W jakich przypadkach następuje wygaśnięcie hipoteki?

4.1.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Napisz decyzję zatwierdzającą podział nieruchomości – działki nr 101 na działki 101/1

i 101/2. Nieruchomość położona jest we wsi Zimna Woda, gmina Krzywda, woj. Siedleckie
i stanowi własność Wiktorii Wesołowskiej i Jana Wesołowskiego (wspólnota małżeńska).
Nieruchomość ma założoną Księgę wieczystą nr KW 1376/88, która znajduje się w Sądzie
Rejonowym w Siedlcach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać uważnie polecenie ćwiczenia i wypisać następujące informacje:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

właściciel,

−

adres obiektu,

−

rodzaj postępowania,

−

dokumenty dodatkowe,

zastanowić się i zdecydować jaki organ wydaje w tym wypadku decyzję,

przypomnieć na podstawie materiału nauczania sobie sposób pisania decyzji (data, nr,
podstawa prawna, wnioskodawca, treść decyzji, uzasadnienie, pouczenie),

4) napisać treść decyzji (ręcznie na komputerze).

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

długopis, ołówek, gumka,

–

papier formatu A4,

–

ewentualnie komputer z edytorem tekstu.

Ćwiczenie 2

Wypełnij druk badania księgi wieczystej dla następującej sytuacji:

−

Księga wieczysta nr 13246/87,

−

Współwłasność: (Akt notarialny Rep.345/90 z dn. 12.02.1990 r.)

Aniela Grzybek 1 / 2,
Katarzyna Kot 1 / 4,
Ewelina Łysek 1 / 4 .

−

Działki: 34/1 o pow. 2.2130 ha (użytek - R) – wieś Suchowola,

308 o pow. 0.5000 ha (użytek – Ls) – wieś Suchowola.

−

Na działce 34/1 jest służebność drogi koniecznej na rzecz nieruchomości sąsiadującej –
dz.35 pozbawionej dojazdu (Dec. nr 132/89 wyd. przez Wójta Gminy Sucha
w dn.15.07.1996r).

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać uważnie polecenie ćwiczenia i wypisać następujące informacje:

−

właściciele,

−

tytuł własności,

−

opis nieruchomości,

−

rodzaj ograniczonego prawa rzeczowego,

−

adres obiektu,

−

rodzaj postępowania,

−

dokumenty dodatkowe,

przygotować druk formularza badania księgi wieczystej,

3) przeczytać uważnie nagłówki kolumn w formularzu badania księgi wieczystej i porównać

z danymi zadania,

wypełnić formularz starannym i czytelnym pismem według nagłówków kolumn.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

formularz badania księgi wieczystej,

–

długopis, ołówek, gumka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.4.

Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

określić ustrój Rzeczypospolitej Polskiej?

wymienić źródła powszechnie obowiązującego prawa?

wyjaśnić pojęcie: właściciel nieruchomości?

wyjaśnić różnicę między użytkowaniem wieczystym a użytkowaniem?

wyjaśnić co to jest postępowanie administracyjne?

napisać decyzję o wszczęciu postępowania w sprawie podziału
nieruchomości?

napisać decyzję zatwierdzającą podział nieruchomości?

wymienić procedury związane z prowadzeniem ksiąg wieczystych?

określić, jakie informacje zawiera księga wieczysta?

10)

wypełnić formularz badania księgi wieczystej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.

Służba Geodezyjna i Kartograficzna

4.2.1.

Materiał nauczania

Służba Geodezyjna i Kartograficzna powołana została w ramach struktur państwowych

na wszystkich szczeblach administracyjnych. Podstawowym aktem prawnym, regulującym
organizację, działanie i zadania Służby Geodezyjnej i Kartograficznej, jest ustawa z 17 maja
1989 r – Prawo geodezyjne i kartograficzne, nowelizowana w latach następnych.
Sprawami geodezji i kartografii na poszczególnych szczeblach administracji zajmują się:

–

na szczeblu centralnym – Główny Geodeta Kraju jako Prezes Głównego Urzędu Geodezji
i Kartografii (GUGiK) a nadzór nad pracami Głównego Geodety Kraju sprawuje minister
zajmujący się administracją publiczną,

–

szczeblu

wojewódzkim

–

wojewódzki

inspektor

nadzoru

geodezyjnego

i kartograficznego, działający w imieniu wojewody oraz geodeta województwa,
działający w imieniu marszałka województwa,

–

na szczeblu powiatowym – geodeta powiatowy działający w imieniu starosty,

–

na szczeblu gminnym – geodeta gminny działający w imieniu wójta (burmistrza,
prezydenta miasta) prowadzący sprawy należące do zakresu zadań i kompetencji starosty
powierzone gminie w drodze porozumienia.

Organ centralny

Główny Geodeta Kraju

(prezes GUGIK)

Organy

wojewódzkie

Wojewódzki Inspektor Nadzoru GiK

(w imieniu wojewody)

Geodeta Województwa

(w imieniu marszałka województwa)

Organy

powiatowe

Geodeta Powiatowy

(w imieniu starosty)

Organy gminne

Geodeta Gminny

(w imieniu wójta, burmistrza lub prezydenta miasta)

Rys. 7. Schemat organizacji Służby Geodezyjnej i Kartograficznej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Do zadań Służby Geodezyjnej i Kartograficznej należy w szczególności:

1) realizacja polityki państwa w zakresie geodezji i kartografii,
2) organizowanie i finansowanie prac geodezyjnych i kartograficznych, w tym:

a) rejestracji stanów prawnych i faktycznych nieruchomości (kataster),
b) pomiarów geodezyjnych i opracowań kartograficznych,
c) fotogrametrycznych zdjęć powierzchni kraju i opracowań fotogrametrycznych,
d) wydawania urzędowych map i atlasów terytorium Polski,
e) prowadzenia krajowego systemu informacji o terenie,

3) administrowanie państwowym zasobem geodezyjnym i kartograficznym i jego

aktualizacja,

4) kontrolowanie urzędów, instytucji publicznych i przedsiębiorców w zakresie

przestrzegania przepisów dotyczących geodezji i kartografii,

5) opracowanie wytycznych dotyczących powszechnej taksacji nieruchomości i jej

nadzorowanie,

6) prowadzenie państwowego rejestru granic oraz powierzchni jednostek podziału

terytorialnego kraju,

7) sporządzanie map topograficznych i tematycznych kraju oraz mapy zasadniczej,
8) nadawanie, do czasu utworzenia odpowiednich samorządów zawodowych, uprawnień

zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii, prowadzenie rejestru osób
uprawnionych oraz współpraca z tymi samorządami zawodowymi,

współpraca z wyspecjalizowanymi w dziedzinie geodezji i kartografii organizacjami
krajowymi, międzynarodowymi i regionalnymi oraz organami i urzędami innych krajów,

10) inicjowanie prac naukowych i badawczo-rozwojowych w zakresie standardów

organizacyjno-technicznych

oraz

zastosowania

metod

informatycznych,

fotogrametrycznych i satelitarnych w dziedzinie geodezji i kartografii oraz w krajowym
systemie informacji o terenie,

11) prowadzenie spraw związanych z ochroną informacji niejawnych w działalności

geodezyjnej i kartograficznej,

12)

przygotowanie organizacyjno-techniczne i wdrożenie katastru.

Główny Geodeta Kraju wykonuje zadania określone w ustawie, a w szczególności:

1) nadzoruje realizację polityki państwa w zakresie geodezji i kartografii,
2) pełni funkcję organu wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania

administracyjnego w stosunku do wojewódzkich inspektorów nadzoru geodezyjnego
i kartograficznego, a także nadzoruje i kontroluje ich działania,

3) prowadzi centralny zasób geodezyjny i kartograficzny oraz dysponuje środkami

Centralnego Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym,

4) zakłada podstawowe osnowy geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne,
5) opracowuje zasady dotyczące techniczno-organizacyjnego przygotowania katastru oraz

współdziała w jego tworzeniu,

6) prowadzi państwowy rejestr granic i powierzchni Rzeczypospolitej Polskiej oraz

poszczególnych województw,

7) ewidencjonuje systemy informacji o terenie o znaczeniu ogólnopaństwowym oraz

współpracuje z innymi resortami w zakładaniu i prowadzeniu systemów informacji
geograficznej,

8) współpracuje z wyspecjalizowanymi w dziedzinie geodezji i kartografii organizacjami

międzynarodowymi, regionalnymi oraz organami i urzędami innych krajów,

9) inicjuje prace naukowe i badawczo-rozwojowe w zakresie standardów organizacyjno-

technicznych

oraz

zastosowania

metod

informatycznych,

fotogrametrycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

i satelitarnych w dziedzinie geodezji i kartografii oraz w krajowym systemie informacji
o terenie,

10) nadaje uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii, prowadzi rejestr osób

uprawnionych oraz współpracuje z samorządami i organizacjami zawodowymi geodetów
i kartografów,

11) prowadzi sprawy związane z ochroną informacji niejawnych w działalności geodezyjnej

i kartograficznej,

12) opracowuje wytyczne dotyczące powszechnej taksacji nieruchomości i nadzoruje jej

przebieg,

13) współdziała z organami administracji geodezyjnej i kartograficznej przy wykonywaniu:

a) fotogrametrycznych zdjęć powierzchni kraju,
b) map topograficznych,
c) map tematycznych,
d) opracowań fotogrametrycznych,

14) wykorzystuje mapy topograficzne i tematyczne do sporządzania map topograficznych

i tematycznych kraju,

15) prowadzi sprawy związane z nazewnictwem geograficznym, w tym państwowy rejestr

nazw geograficznych,

16) opracowuje zasady dotyczące uzgodnień, co do usytuowania projektowanych sieci

uzbrojenia terenu.
Wojewódzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego działający w imieniu

wojewody wykonuje zadania niezastrzeżone na rzecz organów administracji geodezyjnej
i kartograficznej, a w szczególności:
1) kontroluje przestrzeganie i stosowanie przepisów ustawy, a w szczególności:

a) zgodność wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych z przepisami ustawy,
b) posiadanie uprawnień zawodowych przez osoby wykonujące samodzielne funkcje

w dziedzinie geodezji i kartografii,

2) kontroluje działania administracji geodezyjnej i kartograficznej,
3) współdziała z Głównym Geodetą Kraju oraz organami kontroli państwowej w zakresie

właściwości nadzoru geodezyjnego i kartograficznego,

4) ewidencjonuje lokalne systemy informacji o terenie oraz przechowuje kopie

zabezpieczające bazy danych, w tym w szczególności bazy danych ewidencji gruntów
i budynków,

5) prowadzi rejestr granic i powierzchni jednostek zasadniczego podziału terytorialnego

państwa w zakresie dotyczącym województwa,

6) na wniosek starosty wyraża opinię o przygotowaniu gminy do przejęcia zadań.

Do zadań marszałka województwa należy w szczególności:

1) prowadzenie wojewódzkiego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, a także

dysponowanie środkami wojewódzkiego Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym
i Kartograficznym,

2) zlecanie wykonania i udostępnianie map topograficznych i tematycznych dla obszarów

właściwych województw,

3) prowadzenie wojewódzkich baz danych wchodzących w skład krajowego systemu

informacji o terenie,

4) analiza zmian w strukturze agrarnej oraz programowanie i koordynacja prac

urządzeniowo-rolnych,

5) monitorowanie zmian w sposobie użytkowania gruntów oraz ich bonitacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Do zadań starosty należy w szczególności:

1) prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, w tym ewidencji

gruntów i budynków, gleboznawczej klasyfikacji gruntów i geodezyjnej ewidencji sieci
uzbrojenia terenu oraz dysponowanie środkami powiatowego Funduszu Gospodarki
Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym,

2) koordynacja usytuowania projektowanych sieci uzbrojenia terenu,
3) zakładanie osnów szczegółowych,
4) zakładanie i aktualizacja mapy zasadniczej,
5) przeprowadzanie

powszechnej

taksacji

nieruchomości

oraz

opracowywanie

i prowadzenie map i tabel taksacyjnych dotyczących nieruchomości,

6) ochrona znaków geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych,
7) prowadzenie powiatowych baz danych wchodzących w skład krajowego systemu

informacji o terenie.

4.2.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Na jakich szczeblach administracyjnych w ramach struktur państwowych została
powołana Służba Geodezyjna i Kartograficzna?

Jakie organy zajmują się sprawami geodezji i kartografii na poszczególnych szczeblach
administracji?

Czy starosta może powierzyć gminie sprawy należące do zakresu jego zadań?

Jakie są zadania Służby Geodezyjnej i Kartograficznej?

Jaki organ prowadzi centralny zasób geodezyjny i kartograficzny?

Czy uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii nadaje Główny Geodeta
Kraju, czy wojewoda, czy marszałek województwa, czy starosta powiatu?

Jaki organ prowadzi wojewódzki zasób geodezyjny i kartograficzny, a także dysponuje
ś

rodkami

wojewódzkiego

Funduszu

Gospodarki

Zasobem

Geodezyjnym

i Kartograficznym?

Jakie są zadania starosty dotyczące Służby Geodezyjnej i Kartograficznej?

Jaki organ opracowuje zasady dotyczące uzgodnień usytuowania projektowanych sieci
uzbrojenia terenu?

10.

Czy sprawy związane z nazewnictwem geograficznym, w tym państwowy rejestr nazw
geograficznych, prowadzony jest na szczeblu centralnym, wojewódzkim, powiatowym,
czy w zależności, czego dotyczy nazwa na różnych szczeblach?

4.2.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uzupełnij tabelę i zaznacz w kolumnach 3,4,5,6 znakiem „x” organ odpowiadający za

wykonanie poszczególnych zadań. Zwróć uwagę, że za wykonanie niektórych zadań
odpowiada kilka osób.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie Służby Geodezyjnej i Kartograficznej

łó

ał

1. Realizacja polityki państwa w zakresie geodezji i kartografii

........ ........ ........ .......

Organizowanie i finansowanie wymienionych niżej prac

geodezyjnych i kartograficznych:
a) rejestracji stanów prawnych i faktycznych

nieruchomości (kataster),

b) pomiarów geodezyjnych i opracowań

kartograficznych,

c) fotogrametrycznych zdjęć powierzchni kraju i

opracowań fotogrametrycznych,

d) wydawania urzędowych map i atlasów terytorium

Polski,

e) prowadzenia krajowego systemu informacji o terenie

.......

.......

.......

.......
.......

Administrowanie państwowym zasobem geodezyjnym i
kartograficznym i jego aktualizacja

........

.... .........

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać uważnie polecenie ćwiczenia i odszukać w materiale nauczania:

–

wykaz zadań Służby Geodezyjnej i Kartograficznej,

–

wykaz zadań Głównego Geodety Kraju,

–

wykaz zadań wojewódzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego,

–

wykaz zadań marszałka województwa,

–

wykaz zadań starosty powiatu.

2) przeczytać uważnie i przypomnieć sobie poszczególne wykazy zadań,
3)

sporządzić tabelę według wzoru przedstawionego w treści zadania powiększając jej
rozmiar tak, aby w kolumnie 2 wpisać wszystkie zadania Służby Geodezyjnej
i Kartograficznej,

4) zaznaczać „x” w kolumnach 3, 4 i 5 organ odpowiedzialny za wykonanie danego zadania,
5) w trakcie wykonywania ćwiczenia możesz korzystać z wykazów zadań zamieszczonych

w materiale nauczania.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

tabela porównawcza (ksero pustej tabelki),

–

długopis, ołówek, gumka,

–

linijka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić, jaką strukturę ma Służba Geodezyjna i Kartograficzna na

poszczególnych szczeblach administracji?

2) określić, jaki organ zajmuje się sprawami geodezji i kartografii na

poszczególnych szczeblach administracji?

3) wymienić zadania Służby Geodezyjnej i Kartograficznej?

4) wymienić zadania Głównego Geodety Kraju?

5) wymienić zadania, jakie wykonuje wojewódzki inspektor nadzoru

geodezyjnego i kartograficznego?

6) wymienić zadania należące do marszałka województwa?

7) wymienić zadania należące do starosty powiatu?

8) wyjaśnić, na jakich szczeblach administracji prowadzony jest

Fundusz Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym?

9) określić organ, który zajmuje się prowadzeniem powszechnej taksacji

nieruchomości?

10) określić organ, który wydaje uprawnienia geodezyjne?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.

Państwowy Zasób Geodezyjny i Kartograficzny

4.3.1.

Materiał nauczania

Państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny – to określony zbiór informacji

przechowywanych w ośrodkach dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej i udostępniany
w różny sposób jego użytkownikom.

Zgodnie z ustawą Prawo geodezyjne i kartograficzne z 17 maja 1989r z późniejszymi

zmianami, państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny służy gospodarce narodowej,
obronności państwa, nauce, kulturze i potrzebom obywateli.

Szczegółowe przepisy prawne dotyczące zasobu geodezyjnego i kartograficznego

obejmują całość problematyki związanej z rodzajem materiałów stanowiących zasób,
z możliwością rozpowszechniania materiałów zasobu, stopnia poufności tych materiałów oraz
problematykę wyłączania z zasobu tych materiałów, które utraciły wartość użytkową.

Państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny jest własnością Skarbu Państwa. Jest on

gromadzony w ośrodkach dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej (ODGK). Prowadzony
jest na poziomie centralnym (centralny ODGK), wojewódzkim (wojewódzkie ODGK)
i powiatowym (powiatowe ODGK).

Rys. 8. Struktura zasobu geodezyjnego i kartograficznego

Zasób jest określonym zbiorem informacji, które są wykorzystywane przez wykonawców

i w dużym stopniu są też efektem wykonywanych prac geodezyjnych. Informacje te muszą
być wiarygodne i aktualne oraz w należyty sposób chronione. Dlatego ośrodki dokumentacji,
przez różnego rodzaju czynności organizacyjno-prawne, stawiają wykonawcom wysokie
wymagania przy przyjmowaniu prac. Dotyczy to głównie:

–

przestrzegania obowiązujących przepisów prawnych,

–

zachowania właściwej dokładności prac,

–

stosowania odpowiednich zasad technicznych w zakresie jednolitości metod w pracach
geodezyjnych i kartograficznych o tym samym charakterze.
Choć wykonawstwo geodezyjne powinno mieć charakter jednolity, niezależnie od

miejsca położenia ośrodka, to jednak w praktyce, wykonując ten sam asortyment prac
w różnych częściach kraju można zauważyć pewne rozbieżności. Różnice dotyczą zarówno
formy i treści przyjmowanych operatów jak i sposobu prowadzenia ośrodka dokumentacji.
Należy jednak zauważyć, że różnice te nie mają charakteru fundamentalnego, nie zmieniają

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

w sposób zasadniczy istoty wykonywanych prac przyjmowanych do zasobu. Można przyjąć,
ż

e podstawowa forma i treść dokumentacji jest, zatem taka sama.

Rodzaje materiałów stanowiących zasób centralny, wojewódzki i powiatowy określa

rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn.17 maja 1999r –
w sprawie określenia rodzajów materiałów stanowiących państwowy zasób geodezyjny
i kartograficzny, sposobu ich gromadzenia i wyłączania z zasobu oraz udostępniania.

Tabela 10. Materiały geodezyjno-kartograficzne w zasobach

MATERIAŁY ZASOBÓW

←

materiały dotyczące osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych,

←

dokumenty pomiarów astronomicznych, satelitarnych, grawimetrycznych magnetycznych,

←

zdjęcia lotnicze i satelitarne,

←

opracowania topograficzne,

←

fotomapy i ortofotomapy o znaczeniu ogólnopaństwowym,

←

dokumenty dotyczące pomiaru granic państwa i granic województw,

←

państwowy rejestr granic wraz z ich opisem,

←

rejestr powierzchni jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa,

←

opracowania tematyczne o znaczeniu ogólnopaństwowym.

←

wojewódzkie bazy danych krajowego systemu informacji o terenie,

←

fotomapy i ortofotomapy o znaczeniu wojewódzkim,

←

opracowania tematyczne o znaczeniu wojewódzkim,

←

mapy topograficzne drukowane,

←

mapy tematyczne drukowane,

←

kopie wykazów współrzędnych i opisów topograficznych punktów osnów geodezyjnych,

podstawowych poziomych i wysokościowych.

←

powiatowe bazy danych krajowego systemu informacji o terenie,

←

materiały dotyczące osnów geodezyjnych,

←

dokumenty dotyczące pomiaru oraz opisu granic powiatu i gmin wchodzących w jego skład,

←

fotomapy i ortofotomapy o znaczeniu powiatowym,

←

mapa zasadnicza,

←

ewidencja gruntów i budynków,

←

geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu,

←

dokumenty powstałe w toku wykonywania scalania i wymiany gruntów oraz prac,

urządzeniowo-rolnych i urządzeniowo-leśnych,

←

opracowania tematyczne o znaczeniu powiatowym.

Prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego może być

w szczególnych przypadkach powierzone do wykonywania gminie. Organ gminy zwraca się
z wnioskiem w sprawie prowadzenia zasobu do starosty. Gmina musi jednak spełniać szereg
warunków technicznych, organizacyjnych, finansowych i kadrowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Materiałami najczęściej wykorzystywanymi przez geodetów, wykonujących prace

z zakresu podstawowych asortymentów prac geodezyjno-kartograficznych, są materiały
zasobu powiatowego. Szczególnie istotne dla wykonywania wszelkiego rodzaju pomiarów
terenowych są materiały dotyczące osnów geodezyjnych, a w szczególności:
a)

dokumenty geodezyjne i kartograficzne, dotyczące pomiarów, obliczeń, przeglądów
i konserwacji szczegółowych osnów geodezyjnych poziomych i wysokościowych oraz
poziomych i wysokościowych stabilizowanych osnów pomiarowych,

dokumenty geodezyjne zawierające zależności matematyczne między państwowym
układem współrzędnych a układami lokalnymi,

dokumenty geodezyjne i kartograficzne, dotyczące osnów geodezyjnych poziomych
i wysokościowych obliczonych w układach lokalnych.
W praktyce, stale wykorzystywane są materiały dotyczące ewidencji gruntów

i budynków (kataster nieruchomości), a w szczególności:
a)

operat ewidencji gruntów i budynków,

mapy i tabele taksacyjne nieruchomości,

dokumenty powstałe w toku wykonywania powszechnej taksacji nieruchomości,

operat gleboznawczej klasyfikacji gruntów,

dokumenty geodezyjne i kartograficzne, powstałe w toku zakładania, modernizacji
i aktualizacji ewidencji gruntów i budynków, w tym dokumenty ustalenia stanu władania
i badania ksiąg wieczystych, pomiaru granic, rozgraniczania i podziałów nieruchomości
oraz opracowań dla celów prawnych.
Niezwykle ważne dla wykonawstwa geodezyjnego są mapy zasadnicze, jako najbardziej

szczegółowe mapy biorąc pod uwagę skalę i treść. Dokumenty geodezyjno-kartograficzne
oraz fotogrametryczne, powstałe w toku zakładania, modernizacji i aktualizacji mapy a także
operaty map zasadniczych oraz numeryczny model terenu, są często wykorzystywanym
ź

ródłem informacji.

Bardzo często wykonawcy robót geodezyjnych sięgają do materiałów ewidencji sieci

uzbrojenia terenu, gdzie w operatach geodezyjnych i w innej dokumentacji powstałej
w procesie zakładania, modernizacji i aktualizacji tej ewidencji a także dokumentacji
z pomiarów inwentaryzacyjnych, znajdują informacje i dane umożliwiające im poprawne
wykonanie tego asortymentu prac.

Ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne z 17 maja 1989r z późniejszymi zmianami

określa 25 grup asortymentowych, segregowanych według jednostek zasadniczego podziału
kraju, w których ma być gromadzony zasób. Ustalone zostały następujące grupy
asortymentowe materiałów tworzących zasób:

osnowy geodezyjne,

osnowy i pomiarowe grawimetryczne i magnetyczne,

pomiary astronomiczne i satelitarne,

zdjęcia lotnicze i satelitarne,

opracowania topograficzne,

pomiary granic państwa i granic województw,

państwowy rejestr granic wraz z opisem oraz rejestr powierzchni jednostek zasadniczego
podziału terytorialnego państwa,

pomiary granic powiatów i gmin,

mapa zasadnicza,

10)

ewidencja gruntów i budynków - katastru nieruchomości,

11)

powszechna taksacja nieruchomości,

12)

wyciągi z operatów szacunkowych nieruchomości,

13)

gleboznawcza klasyfikacja gruntów,

14)

rozgraniczenia nieruchomości,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15)

podziały nieruchomości,

16)

inne opracowania dla celów prawnych,

17)

geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu,

18)

pomiary inwentaryzacyjne,

19)

scalania i wymiany gruntów,

20)

opracowania urządzeniowo-rolne i urządzeniowo-leśne,

21)

systemy informacji geograficznej,

22)

bazy danych krajowego systemu informacji o terenie,

23)

fotomapy i ortofotomapy,

24)

opracowania tematyczne,

25)

inne opracowania.

Ze względu na charakter, cel oraz sposób wykorzystywania materiałów zasobu ustalono

następujące trzy grupy funkcjonalne wykorzystania materiałów zasobu (rys. 9):

–

zasób bazowy, tj. materiały źródłowe, służące za podstawę następnych opracowań
gromadzonych w zasobie,

–

zasób użytkowy, tj. materiały służące do bezpośredniego i powszechnego udostępniania,

–

zasób przejściowy, tj. materiały pomocnicze nie zakwalifikowane do zasobu bazowego
i użytkowego.

Rys. 9. Grupy funkcjonalne zasobu geodezyjnego i kartograficznego

Podstawowymi zadaniami ośrodków dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej są:

–

udostępniane materiałów zasobu,

–

przyjmowanie i kontrola wykonanych prac geodezyjnych i kartograficznych,

–

włączanie do zasobu materiałów, które powstały w wyniku wykonywania prac
i aktualizacja zasobu.
Udostępnienie danych zasobu może być dokonywane w różny sposób, przy czym

sposoby te są określone przepisami prawa.

Jednostki wykonawstwa geodezyjnego i geodeci uprawnieni, pobierający materiały

w związku z wykonywaną pracą, uzyskują je na podstawie zgłoszenia pracy i po złożeniu
stosownego zamówienia na materiały.

Należy zwrócić uwagę na fakt, że nie wszystkie prace geodezyjne i kartograficzne

wymagają zgłoszenia do ODGK. Na przykład, nie wymagają zgłoszenia pomiary objętości
mas ziemnych, odkształceń i przemieszczeń budowli i urządzeń, pomiary i prace dla celów
dydaktycznych oraz inne określone w przepisach prawa. W tych przypadkach składa się tylko
zamówienie na materiały.

Zasób

przejściowy

Zasób

użytkowy

Zasób

bazowy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Organy administracji rządowej i samorządowej mogą korzystać z materiałów zasobu

udostępnianych przez ODGK, zgodne ze złożonym zamówieniem i nie musi to być związane
z wykonywaną pracą geodezyjną, tylko z bieżącymi potrzebami wynikającymi z ich
działalności.

Także osoby fizyczne i osoby prawne niezwiązane z wykonawstwem geodezyjnym mogą

uzyskać z zasobu informacje (np. dotyczące ewidencji gruntów i budynków, sieci uzbrojenia
terenu itp.), mogą zamawiać wyrysy i wypisy z operatu ewidencyjnego a także potwierdzać
zgodność opracowań geodezyjno-kartograficznych z dokumentami zasobu.

Udostępnianie niektórych materiałów zasobu centralnego wymaga zgody Głównego

Geodety Kraju, zasobu wojewódzkiego – marszałka województwa, a zasobu powiatowego) –
starosty powiatu. Szczegółowe przepisy zawiera rozporządzenie [5].

Część materiałów geodezyjnych i kartograficznych zasobu oznaczona jest klauzulą

„poufne” wynikłą z zastosowania przepisów o ochronie informacji niejawnych. Dotyczy to
głownie terenów zamkniętych, np. związanych z obronnością państwa. Szczegóły zawiera
rozporządzenie.

Zasób geodezyjny i kartograficzny stanowi własność Skarbu Państwa. Za wszelkie

czynności związane z udostępnianiem zasobu, zarówno na szczeblu centralnym,
wojewódzkim jak i powiatowym, pobierane są opłaty. Wielkość tych opłat i sposób ich
naliczania określa rozporządzenie [7]. Wobec zapisów rozporządzenia i działając zgodnie
z nimi poszczególne ośrodki mogą naliczyć różne opłaty do tego samego asortymentu prac.
Jest to przedmiotem dyskusji zarówno wśród inwestorów jak i wykonawców.

Opłaty pobierane są głównie za udostępnianie materiałów zasobu, wykonywanie

wyrysów i wypisów z operatu ewidencji gruntów oraz za dokonanie uzgodnień położenia
projektowanych sieci uzbrojenia terenu i inne. Ponadto ośrodek pobiera opłaty za czynności
związane z prowadzeniem zasobu oraz czynności związane z prowadzeniem krajowego
systemu informacji o terenie. Zgromadzone przez ODGK fundusze przekazywane są na
Fundusz Gospodarki Zasobem Geodezyjno-Kartograficznym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ks. rob. ..........
.......................................

Zgłoszenie pracy geodezyjnej

(pieczątka wykonawcy)

Biuro Geodezji i Katastru Urzędu m. st. Warszawa

Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej

I. Informacja o wykonawcy:

1. Nazwa i adres podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą lub jednostki organizacyjnej, zgłaszającego prace:

......................................................................................................................................................................................

2. Nr NIP ................................

REGON .....................................

3. Sposób zapłaty: gotówka

przelew

4. Osoba upoważniona do odbioru rachunku

faktury VAT

........................................................................................

5. Upoważnienie do wystawienia przez ośrodek faktury VAT bez podpisu

................................................................

6. Informacja o działającym w imieniu podmiotu wykonawcy prac, zgodnie z art. 42 ustawy - Prawo geodezyjne

i kartograficzne: imię i nazwisko ................................................
nr i zakresy uprawnień zawodowych .............................

7. Do odbioru opracowań posiadanych przez ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej oraz uzyskania

informacji niezbędnych do wykonania pracy jest upoważniony

.............................................................................

Osoba wyznaczona do kartowania i kreślenia na mapie zasadniczej .......................................................................

9. Osoba upoważniona do odbioru materiałów dla zleceniodawcy

.............................................................................

10. Informacje dodatkowe

....................................................................................................... ..................................

II. Informacja o zgłaszanej pracy:

1. Nazwa obiektu

..........................................................................................................................................................

2. Położenie: województwo, powiat, gmina

...................................................................................................................

3. Miejscowość (obręb), ulica, oznaczenie nieruchomości

.............................................................................................

4. Rodzaj i cel pracy

.......................................................................................................................................................

5. Termin zakończenia pracy

.........................................................................................................................................

6. Informacja o prognozowanej ilości jednostek, według określonych zasad obowiązujących przy naliczaniu opłat

…….

.............................................................................................................................................................................

7. Propozycja etapowania pracy i zakres dokumentacji przekazywanej w poszczególnych etapach

..............................................................

8. Informacje dodatkowe

...............................................................................................................................................

9. Załącznik

: szkic lokalizacji pracy w

skali

...................................................................................................................................................

..........................................................................................................................

(pieczątka, data i podpis podmiotu lub osoby upoważnionej do występowania w jego
imieniu)

N i n i e j s z e z g ł o s z e n i e , p o t w i e r d z o n e p r z e z o ś r o d e k d o k u me n t a c j i g e o d e z y j n e j i k a r t o g r a f i c z n e j ,
o k a z u j e s i ę w ł a ś c i c i e l o w i l u b o s o b i e w ł a d a j ą c e j n i e r u c h o mo ś c i ą j a k o d o k u m e n t u p o w a ż n i a j ą c y
w y k o n a w c ę p r a c g e o d e z y j n y c h d o w s t ę p u n a g r u n t i d o o b i e k t ó w b u d o w l a n y c h o r a z d o
w y k o n y w a n i a c z y n n o ś c i p r z e w i d z i a n y c h w a r t . 1 3 u s t a w y z d n i a 1 7 ma j a 1 9 8 9 r . – P r a w o
g e o d e z y j n e i k a r t o g r a f i c z n e ( t . j . D z . U .
z 2 0 0 0 r . N r 1 0 0 , p o z . 1 0 8 6 z e z m. ) .

III. Potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia

**)

1. Nr ewidencji zgłoszenia

..........................................................................................................................................

2. Uzgodnienie etapowania prac

.................................................................................................................................

3. Kwalifikacja do grupy asortymentowej

...................................................................................................................

4. Data i podpis przyjmującego zgłoszenie

.................................................................................................................

IV. Informacje dodatkowe wynikające z § 5 ust. 5 rozporządzenia

**)

.........................................................................................................................................................................................................

*) Niepotrzebne skreślić. **) Wypełnia ośrodek przyjmujący zgłoszenie

Proszę o wydanie materiałów:

Odbitek z z.m.m w skali 1 :

........................

z sekcji .

...................................

Opisów topograficznych osnowy poziomej nr

..............................................

Opisów topograficznych osnowy wysokościowej

...........

Rys. 10. Zgłoszenie pracy geodezyjnej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozpoczęcie pracy geodezyjnej i kartograficznej na ogół następuje po potwierdzeniu

przez ośrodek przyjęcia zgłoszenia pracy. Potwierdzenie to upoważnia jednocześnie
wykonawcę do:

–

wejścia na teren przedmiotowej nieruchomości i wykonywania wszelkich czynności na
gruncie, przy czym możliwość przeprowadzania takich czynności nie zwalnia
wykonawcy z odpowiedzialności cywilnej, z tytułu szkody poniesionej przez właściciela
nieruchomości,

–

wykonywania niezbędnych przecinek i wycinek w drzewostanie (ale nie wycinanie
drzew) z zachowaniem zasady czynienia jak najmniejszych szkód na rzecz właściciela
nieruchomości,

–

nieodpłatnego umieszczania znaków geodezyjnych, co oznacza, że z tytułu umieszczenia
znaku na nieruchomości właściciel lub władający nieruchomością nie odnosi żadnych
korzyści materialnych.
Po zakończeniu pracy geodezyjnej i kartograficznej następuje przekazanie pełnej

dokumentacji do ośrodka. Do wniosku o przyjęcie dokumentacji do zasobu wykonawca
załącza:
1)

wykaz przekazywanych materiałów,

informację na podstawie której ustalona zostanie opłata za korzystanie z zasobu,

kopie protokołu odbioru pracy przez zamawiającego, jeżeli zamawiającym jest organ
służby geodezyjnej i kartograficznej.
Przyjęcie dokumentacji z wykonanej pracy do zasobu geodezyjnego i kartograficznego

ma miejsce po kontroli technicznej i sprawdzeniu jakości wykonanej pracy. Przyjęcie
dokumentacji do zasobu potwierdzane jest stosowną informacją umieszczoną na przyjętym
dokumencie w postaci tak zwanej klauzuli, czyli określonej formą pieczęci wraz z podpisem
osoby uprawnionej.

Dokumentacja przekazywana do zasobu podlega kontroli w zakresie:

–

przestrzegania zasad wykonywania prac,

–

osiągnięcia wymaganych dokładności,

–

zgodności opracowania ze standardami technicznymi dotyczącymi geodezji, kartografii
oraz krajowego systemu informacji o terenie,

–

zgodności opracowania z ustaleniami,

–

spójności informacji dostarczanej przez wykonawcę z informacjami uzyskanymi
z ośrodka w trakcie realizacji pracy,

–

kompletności przekazywanych materiałów.
W przypadku stwierdzenia wad, usterek lub nieprawidłowości w dokumentacji wynik

kontroli dokumentowany w protokole kontroli podaje się wykaz usterek oraz zalecenia
dotyczące ich usunięcia. W przypadku istotnych błędów w dokumentacji organ prowadzący
zasób zwraca wykonawcy dokumentacją wraz z pisemnym uzasadnieniem przyczyn odmowy
włączenia dokumentacji do zasobu.

Czynności kontroli technicznej powinny być dokonane nie później niż w terminie

sześciu dni od złożenia dokumentacji do kontroli.

4.3.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Co to jest państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny?

Jaka jest struktura organizacyjna zasobu geodezyjnego i kartograficznego?

Jakie rodzaje materiałów geodezyjno-kartograficznych w znajdują się w zasobie
centralnym?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jakie rodzaje materiałów geodezyjno-kartograficznych w znajdują się w zasobie
wojewódzkim?

W jakim zasobie (centralnym, wojewódzkim, powiatowym) znajdują się informacje
dotyczące ewidencji gruntów i budynków?

Komu powierza się prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego?

Jakie materiały z zasobu powiatowego są najczęściej wykorzystywane przez jednostki
wykonawstwa geodezyjnego lub geodetów uprawnionych?

Jakie informacje uzyskują i jakie materiały zamawiają z zasobu powiatowego osoby
fizyczne i osoby prawne niezwiązane z wykonawstwem geodezyjnym?

Jakie można podać przykłady grup asortymentowych zasobu?

10.

W jaki sposób wykorzystuje się zasób bazowy, przejściowy i użytkowy?

11.

Jakie są podstawowe zadania ODGK?

12.

Czy wszystkie prace geodezyjne i kartograficzne wymagają zgłoszenia do ośrodka?

13.

Czy korzystanie z materiałów ODGK jest odpłatne?

14.

Do czego upoważnia wykonawcę potwierdzenie przez ośrodek przyjęcia zgłoszenia
pracy?

15.

W jakim zakresie kontrolowana jest w ośrodku dokumentacja powykonawcza prac
geodezyjnych i kartograficznych przekazana przez wykonawców?

4.3.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Jesteś geodetą uprawnionym. Pani Alina Grabska zgłosiła się do ciebie ze zleceniem

dokonania podziału działki nr 53 we wsi Czarniawka, gm. Świątniki Górne, powiat
krakowski. Po zapoznaniu się z przedstawionymi przez właścicielkę dokumentami
dotyczącymi działki, ustaleniami na temat sposobu podziału działki oraz po wywiadzie
terenowym, zdecydowałeś się wykonać pracę. Do jakiego asortymentu prac zaklasyfikujesz to
zlecenie? Czy praca ta podlega zgłoszeniu do ośrodka dokumentacji? Wypełnij druk
zgłoszenia pracy geodezyjnej do właściwego ośrodka.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać uważnie polecenie ćwiczenia i odszukać w materiale nauczania pojęcia:

−

zleceniodawca,

−

adres obiektu,

−

rodzaj zlecanej pracy,

−

dokumenty dodatkowe,

−

wizja lokalna w terenie,

2) przypomnieć sobie asortymenty prac w zasobie geodezyjnym i kartograficznym,
3)

sprawdzić, czy podział działki jest pracą podlegającą zgłoszeniu do ośrodka,

4) przygotować pusty formularz zgłoszenia pracy geodezyjnej,
5) przeczytać poszczególne pola formularza i wypełnić je zgodnie z wymaganiami,
6) przeczytać odpowiedni fragment w materiale nauczania w przypadku wątpliwości.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

formularz zgłoszenia pracy geodezyjnej,

–

długopis, ołówek, gumka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.4.

Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić, co to jest państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny?

2) wymienić rodzaje materiałów geodezyjnych w poszczególnych

zasobach (centralnym, wojewódzkim i powiatowym)?

3) określić, z jakiego przepisu prawa wynika podział zasobu na grupy

asortymentowe?

4) wymienić główne zadania ośrodka dokumentacji geodezyjnej

i kartograficznej?

5) wyjaśnić, w jaki sposób wykorzystuje się zasób bazowy, użytkowy

i przejściowy?

6) wyjaśnić zasady odpłatności za korzystanie z zasobu w ośrodkach

dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej?

7) wymienić prace wymagające zgłoszenia do ośrodka?

8) wypełnić formularz zgłoszenia pracy geodezyjnej do ośrodka?

9) określić jakiego rodzaju kontrole materiałów przekazanych przez

geodetę, przeprowadza ośrodek?

10)

określić, czy niezależnie od wyników kontroli ośrodek przyjmuje
materiały do zasobu czy nie ?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.

Przepisy prawne, standardy techniczne i normy techniczne
w geodezji

4.4.1.

Materiał nauczania

Przepisy prawne w geodezji

Ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne jest podstawową ustawą obowiązującą

w geodezji i kartografii. Reguluje ona w sposób ogólny szereg zagadnień dotyczących
geodezji i kartografii ogólnie, krajowego systemu informacji o terenie, ewidencji gruntów
i budynków,

inwentaryzacji

ewidencji

sieci

uzbrojenia

terenu,

rozgraniczania

nieruchomości, państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, uprawnień do
wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych oraz wycen nieruchomości.

Do wykonywania samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii niezbędne

jest posiadanie uprawnień zawodowych. Przez wykonywanie samodzielnych funkcji
w dziedzinie geodezji i kartografii rozumie się:

–

kierowanie pracami geodezyjnymi i kartograficznymi, podlegającymi zgłoszeniu do

państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, oraz sprawowanie nad nimi
bezpośredniego nadzoru,

–

wykonywanie czynności rzeczoznawcy z zakresu prac geodezyjnych i kartograficznych,

podlegających zgłoszeniu do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego,

–

pełnienie funkcji inspektora nadzoru z zakresu geodezji i kartografii,

–

wykonywanie

czynności

technicznych

administracyjnych

związanych

z rozgraniczaniem nieruchomości,

–

wykonywanie prac geodezyjnych i kartograficznych niezbędnych do dokonywania

wpisów w księgach wieczystych oraz prac, w wyniku których mogłoby nastąpić
zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzkiego.
Uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii nadaje się w następujących

zakresach:

–

geodezyjne pomiary sytuacyjno-wysokościowe, realizacyjne i inwentaryzacyjne,

–

rozgraniczanie i podziały nieruchomości (gruntów) oraz sporządzanie dokumentacji do
celów prawnych,

–

geodezyjne pomiary podstawowe,

–

geodezyjna obsługa inwestycji,

–

geodezyjne urządzanie terenów rolnych i leśnych,

–

redakcja map,

–

fotogrametria i teledetekcja.
Uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii mogą otrzymać osoby, które:

–

posiadają wyższe lub średnie wykształcenie geodezyjne,

–

posiadają 3 lata praktyki zawodowej w wypadku wykształcenia wyższego i 6 lat praktyki
zawodowej w wypadku wykształcenia średniego,

–

wykażą się znajomością przepisów w dziedzinie geodezji i kartografii,

–

posiadają nienaganną opinię zawodową.
Uprawnienia zawodowe nadaje Główny Geodeta Kraju na podstawie wyników

postępowania kwalifikacyjnego, przeprowadzonego przez komisję kwalifikacyjną do spraw
uprawnień zawodowych. Nadanie uprawnień zawodowych stwierdza się świadectwem.
Odmowa nadania uprawnień zawodowych następuje w drodze decyzji.

Do ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne opracowano szereg tematycznych

przepisów wykonawczych – rozporządzeń, oraz przepisów technologicznych – instrukcji
tematycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ustawa o gospodarce nieruchomościami dotyczy wykonywania przez jednostki
wykonawstwa geodezyjnego i geodetów uprawnionych szeregu prac różnych asortymentów,
a w szczególności określa zasady:

–

gospodarowania nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa oraz
własność jednostek samorządu terytorialnego,

–

podziału nieruchomości,

–

scalania i podziału nieruchomości,

–

pierwokupu nieruchomości,

–

wywłaszczania nieruchomości i zwrotu wywłaszczonych nieruchomości,

–

udziału w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej,

–

wyceny nieruchomości,

–

działalności zawodowej, której przedmiotem jest gospodarowanie nieruchomościami.
Ustawę tę, ze względu na szeroki zakres tematyczny, uzupełniają i wspomagają liczne

rozporządzenia tematyczne oraz instrukcje techniczne.
Ustawa o scaleniu i wymianie gruntów

Prace scaleniowe i wymienne wykonują jednostki wykonawstwa geodezyjnego lub

geodeci uprawnieni. Celem scalenia gruntów jest tworzenie korzystniejszych warunków
gospodarowania w rolnictwie i leśnictwie poprzez poprawę struktury obszarowej gospodarstw
rolnych, lasów i gruntów leśnych, racjonalne ukształtowanie rozłogów gruntów, dostosowanie
granic nieruchomości do systemu urządzeń melioracji wodnych, dróg oraz rzeźby terenu. Tak,
więc scalenia i wymiany gruntów zmieniają granice działek i wymuszają aktualizację map
oraz danych ewidencji gruntów i budynków. Ustawa w szczegółowy sposób reguluje tok
postępowania

scaleniowego

wymiennego,

łącznie

procedury

postępowania

administracyjnego.
Ustawa o lasach

W ustawie tej jest szereg informacji istotnych dla geodetów tym bardziej, że gospodarka

leśna stale wymaga obsługi geodezyjnej. Ustawa w części ogólnej definiuje szereg pojęć
związanych z tą tematyką. Struktura pojęciowa w tej ustawie jest inna niż w ustawach
omówionych wyżej, np. odpowiednikiem działki – jest oddział leśny, użytku – wyłączenie
taksacyjne, a obrębu – leśnictwo. Bardzo ważnymi zagadnieniami, związanymi z pomiarami
lasów dla różnych celów, są mapy leśne. Przepisy wykonawcze do tej ustawy określają
zasady wykonania, technologie, skale i zakresy tematyczne poszczególnych map.

Kataster leśny i operat urządzania lasu musi być spójny z danymi ewidencji gruntów

i budynków a część danych znajduje się w obu systemach.
Ustawa Prawo wodne

W ustawie tej zawarte są ważne zastosowania geodezyjne dotyczące ustalania linii brzegu

dla wód śródlądowych płynących i morskich. Ustalenie linii brzegu to wyznaczenie granicy
działki ewidencyjnej. Rozgraniczenie nieruchomości, z wyznaczeniem linii brzegu wód,
dokonywane jest w trybie administracyjnym zakończonym wydaniem stosownej decyzji.

Ustawa reguluje także zagadnienia związane z katastrem wodnym, czyli systemem

informatycznym o gospodarowaniu wodami. Kataster wodny jest udostępniany do wglądu
nieodpłatnie a źródłem danych do tworzenia tego katastru są dane ewidencji gruntów
i budynków.
Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych reguluje zagadnienia związane z ochroną
gruntów rolnych i leśnych oraz rekultywacją i poprawianiem wartości użytkowej tych
gruntów.

Dla geodetów, istotnym tematem objętym zakresem tej ustawy, jest wyłączanie gruntów

z produkcji rolnej lub leśnej. Ustawa określa dokumenty, jakie trzeba przygotować, np.
wykazy powierzchni z podziałem na klasy bonitacyjne sporządzone na podstawie danych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ewidencji gruntów i budynków. Wyłączenie gruntów z produkcji rolnej lub leśnej
dokonywane jest w trybie administracyjnym zakończonym wydaniem stosownej decyzji.
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym rozstrzyga o planowaniu
i zagospodarowaniu terenów – teraźniejszym i przyszłym. Wiąże się to bezpośrednio
z ustalaniem linii rozgraniczających tereny o jednakowym sposobie użytkowania. Proces ten
jest ściśle związany z wykorzystaniem map i danych ewidencji gruntów i budynków. Istotne
są tu granice poszczególnych działek, zabudowania, rodzaje użytków itp. Skutkami
wprowadzania i zatwierdzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego są
informacje przekazywane do ewidencji gruntów i budynków.
Ustawa Prawo budowlane

Dla geodety, wykonującego zadania z zakresu pomiarów realizacyjnych i obsługi

inwestycji niektóre przepisy tej ustawy mają znaczenie. Działania budowlane wywołują
szereg zmian w terenie. Zmiany te są przedmiotem pomiarów a wyniki tych pomiarów
materiałem do aktualizacji map i danych ewidencji gruntów i budynków.
Standardy techniczne w geodezji

Standardy techniczne w geodezji i kartografii są przepisami technicznymi, wydawanymi

jako instrukcje i wytyczne techniczne. Zostały one wprowadzone na podstawie
rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 24 marca 1999r.,
w sprawie standardów technicznych dotyczących geodezji, kartografii oraz krajowego
systemu informacji o terenie.

Instrukcje zawierają przepisy obligatoryjne a wytyczne zawierają zalecenia i nie są

przepisami bezwzględnie obowiązującymi.

Instrukcje i wytyczne podzielone zostały na trzy grupy tematyczne:

O – zawierają przepisy o charakterze ogólnym tj. ogólne zasady wykonania prac,
kompletowania dokumentacji, wykonania różnych opracowań itp.,
G – są to przepisy technologiczne dla poszczególnych asortymentów robót oraz uregulowania
związane z osnowami geodezyjnymi,
K – zawierają wytyczne dotyczące prac kartograficznych, głównie tworzenie map.
Instrukcje z grupy „O”:
O-1

Ogólne zasady wykonywania prac geodezyjnych,

O-2

Ogólne zasady opracowania map dla celów gospodarczych,

O-3

Zasady kompletowania dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej,

O-4

Zasady prowadzenia państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego,

Instrukcje z grupy „G”:
G-1 Pozioma osnowa geodezyjna,
G-2

Wysokościowa osnowa geodezyjna,

G-3

Geodezyjna obsługa inwestycji,

G-4

Pomiary sytuacyjne i wysokościowe,

G-5

Ewidencja gruntów i budynków,

G-7

Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu.

Instrukcje z grupy „K”:
K-1

Mapa zasadnicza,

K-2

Mapy topograficzne do celów gospodarczych,

K-3

Mapy tematyczne.

Wytyczne techniczne z grupy „G”
G-5.4

Opracowanie dokumentacji wyjściowej do odnowienia ewidencji gruntów
z zastosowaniem technologii fotogrametrycznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wytyczne techniczne z grupy „K”
K-1.1

Mapa zasadnicza. Metryka mapy zasadniczej,

K-1.3

Mapa zasadnicza. Opracowanie pierworysu z pomiarów bezpośrednich,

K-1.4

Mapa zasadnicza. Opracowanie pierworysów rzeźby terenu z istniejących
materiałów Kartograficznych,

K-1.5

Mapa zasadnicza. Opracowanie pierworysu autogrametrycznego sytuacji i rzeźby
terenu,

K-1.6

Mapa zasadnicza. Opracowanie pierworysu na podkładzie fotomapy i ortofotomapy,

K-1.8

Mapa zasadnicza. Prowadzenie i aktualizacja mapy zasadniczej na terenach objętych
wpływami eksploatacji górniczej.

Korzystając z instrukcji i wytycznych należy pamiętać, że są one aktualizowane i z reguły

należy stosować przepisy zawarte w ostatnim wydaniu.
Normy techniczne w geodezji

Do czasu wejścia w życie ustawy o normalizacji z 3 kwietnia 1993 roku norma była

aktem prawnym, a obecnie stała się uznaną regułą techniczną do dobrowolnego stosowania.
Powołanie się na postanowienia normy w akcie prawnym czy instrukcji technicznej czyni tę
normę obowiązującą. Obowiązek stosowania normy może być narzucony przez
odpowiedniego ministra w rozporządzeniu, jak to miało miejsce w 1995 roku, kiedy minister
gospodarki przestrzennej i budownictwa wydał rozporządzenie wprowadzające obowiązek
stosowania niektórych Polskich Norm z zakresu budownictwa, gospodarki przestrzennej
i komunalnej oraz geodezji i kartografii. W wykazie norm obligatoryjnych znalazło się 14
norm dotyczących terminologii w geodezji i kartografii. Były to:
1) PN-N-02214:1990 Teledetekcja. Terminologia.
2)

PN-N-02213:1987 Grawimetria geodezyjna. Terminologia.

PN-N-02207:1986 Geodezja. Terminologia.

PN-N-02261:1984 Kartografia. Reprodukcja kartograficzna. Terminologia.

PN-N-02206:1978 Obliczenia geodezyjne. Rachunek krakowianowy. Teoria błędów.
Rachunek wyrównawczy. Podstawowe nazwy, określenia i oznaczenia.

PN-N-99252:1991 Dalmierze elektroniczne. Terminologia.

PN-N-02251:1987 Geodezja. Osnowy geodezyjne. Terminologia.

PN-N-02210:1974 Astronomia geodezyjna. Nazwy, określenia i oznaczenia.

PN-N-02260:1987 Kartografia. Opracowanie map. Terminologia.

10)

PN-N-02220:1991 Fotogrametria. Terminologia i oznaczenia.

11)

PN-N-02211:2000 Geodezja. Geodezyjne wyznaczenie przemieszczeń. Terminologia
podstawowa.

12)

PN-N-99310:2000 Geodezja. Pomiary realizacyjne. Terminologia.

13)

PN-ISO 12858-1:2003 Optyka i instrumenty optyczne. Wyposażenie pomocnicze
instrumentów geodezyjnych. Część 1: Inwarowe łaty niwelacyjne.

14)

PN-ISO 12858-2:2003 Optyka i instrumenty optyczne. Wyposażenie pomocnicze
instrumentów geodezyjnych. Część 2: Statywy.

Obydwa akty prawne nakazujące obligatoryjne stosowanie tych norm już nie obowiązują,

więc stosowanie tych norm nie jest obowiązkowe.
Trzeba zauważyć, że zakresy obowiązywania lub stosowania normy i instrukcji technicznej są
różne. Norma swoim zasięgiem obejmuje obszar całego kraju i ma zastosowanie we
wszystkich resortach, w których jest potrzebna, zaś instrukcja obowiązuje tylko w danej
branży.

Aktualnie obowiązuje zasada dążenia do zgodności (niesprzeczności) polskich norm (PN)

z normami międzynarodowymi i europejskimi. W pracach normalizacyjnych w naszym kraju
preferuje się obecnie opracowywanie Polskich Norm metodą tłumaczenia norm
międzynarodowych i europejskich z ewentualnymi dodatkowymi komentarzami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jaki podstawowy przepis prawa powszechnego obowiązuje w geodezji i kartografii?

Jaki organ wydaje uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii?

Jakie są zakresy uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii?

Jakie warunki musi spełniać geodeta ubiegający się o uprawnienia zawodowe?

Jaki zakres tematyczny obejmuje ustawa o gospodarce nieruchomościami?

Czy prace scaleniowe i wymienne zalicza się do prac geodezyjnych?

W jakiej ustawie znajdują się uregulowania dotyczące katastru leśnego i operatu
urządzania lasu?

Jakie informacje są źródłem danych do tworzenia katastru wodnego?

Czy geodeci zajmują się ustaleniem linii brzegu wód śródlądowych i morskich?

10.

W jakiej ustawie znajdują się procedury związane z wyłączaniem gruntów z produkcji
rolnej lub leśnej?

11.

Czy ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym związana jest
z działalnością geodetów?

12.

Czy działania wynikające z ustawy Prawo budowlane mają związek z ewidencję gruntów
i budynków?

13.

Czy standardy techniczne są przepisami powszechnie obowiązującego prawa?

14.

Co oznaczają literki „O”, „G” i „K” w oznaczeniach instrukcji?

15.

Czy geodezyjne instrukcje techniczne podlegają aktualizacji i czy są kolejne wydania
instrukcji?

4.4.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie ustawy o scaleniu i wymianie gruntów przedstaw w schemacie blokowym

kolejne czynności, czyli procedurę, która miałaby być wykonana podczas scalenia gruntów.
Rozwiązanie problemu ogranicz tylko do w/w ustawy, nie uwzględniając innych przepisów
na ten temat.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uważnie treść ustawy zaznaczając artykuły dotyczące scalenia gruntów,

ustalić główne czynności (sposób rozpoczęcia, wykonanie, sposób zakończenia)
związane ze scaleniem gruntów oraz ustalić ich kolejność,

uszczegółowić procedurę dopisując kolejne czynności pośrednie,

przedstawić w schemacie blokowym kolejne czynności, które miałyby być wykonane
podczas scalenia gruntów.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

ustawa o scaleniu i wymianie gruntów,

–

kartka papieru formatu A3,

–

długopis, ołówek,

–

linijka,

–

gumka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Na podstawie ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz rozporządzenia w sprawie

rozgraniczenia nieruchomości opracuj procedurę postępowania przy rozgraniczeniu
nieruchomości.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać uważnie fragment ustawy prawo geodezyjne i kartograficzne dotyczący

rozgraniczenia nieruchomości,

2) przeczytać uważnie rozporządzenie w sprawie rozgraniczenia nieruchomości i zaznaczyć

fragmenty dotyczące procedury wykonania,

3) ustalić główne czynności (sposób rozpoczęcia, wykonanie, sposób zakończenia)

związane z rozgraniczeniem nieruchomości,

uszczegółowić procedurę dopisując kolejne czynności pośrednie,

5) wypisać kolejne czynności, które miałyby być wykonane podczas rozgraniczenia

nieruchomości.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne,

–

rozporządzenie w sprawie rozgraniczenia nieruchomości,

–

kartka papieru formatu A3,

–

długopis, ołówek,

–

linijka,

–

gumka.

4.4.4.

Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić

zakres

tematyczny

ustawy

Prawo

geodezyjne

i kartograficzne?

2) wymienić zakresy, w jakich nadawane są uprawnienia geodezyjne?

3) określić warunki, jakie musi spełniać geodeta ubiegający się

o uprawnienia zawodowe?

4) wymienić podstawowe ustawy wykorzystywane w geodezji?

uzasadnić, dlaczego kataster leśny i wodny muszą być spójne z

E EGiB ?

6) określić, jaka ustawa reguluje tematykę związaną z ustaleniem linii

brzegu wód?

7) określić, jakie uregulowania prawne ustawy o ochronie gruntów

rolnych i leśnych są istotne dla geodetów?

8) ustalić na podstawie ustawy o scaleniu i wymianie gruntów czynności

wykonywane przy realizacji tych prac?

9) wyszukać w odpowiednich przepisach informacje dotyczące

procedury przeprowadzenia rozgraniczenie nieruchomości?

10) określić, na jakie grupy tematyczne podzielone są instrukcje

techniczne obowiązujące w geodezji i kartografii?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi.

Zaznacz prawidłową odpowiedź stawiając w odpowiedniej rubryce znak X. W przypadku
pomyłki błędną odpowiedź zaznacz kółkiem, a następnie ponownie postaw X przy
prawidłowej odpowiedzi.

Pracuj samodzielnie.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudności, wtedy odłóż udzielenie tej
odpowiedzi na później i wróć do niej, gdy zastanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa są

Konstytucja, ustawy, rozporządzenia.

uchwały.

instrukcje techniczne.

wytyczne techniczne.

2. Podstawą ustroju Rzeczypospolitej Polskiej jest podział i równowaga władzy

ustawodawczej i sądowniczej.

sądowniczej i wykonawczej.

ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej.

wykonawczej i ustawodawczej.

3. Inicjatywa ustawodawcza w RP przysługuje

Prezydentowi Rzeczypospolitej i Radzie Ministrów, Senatowi, posłom oraz grupie co
najmniej 100 000 obywateli.

grupie co najmniej 100 000 obywateli.

Prezydentowi Rzeczypospolitej i Radzie Ministrów.

Prezydentowi Rzeczypospolitej i Radzie Ministrów, Senatowi, posłom.

4. Publikatory urzędowe zawierające przepisy prawne to

Dziennik Ustaw, Monitor Polski, wojewódzkie dzienniki urzędowe.

Dziennik Ustaw, Monitor Polski.

Dziennik Ustaw.

wojewódzkie i powiatowe dzienniki urzędowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Podmioty prawa cywilnego to

instytucje.

osoby fizyczne i osoby prawne.

geodeci uprawnieni i jednostki wykonawstwa geodezyjnego.

organy administracji rządowej i samorządowej.

6. Prawa rzeczowe według Kodeksu cywilnego to:

dzierżawa, służebność.

własność i użytkowanie wieczyste.

najem, dożywocie, dzierżawa, służebność.

najem, dzierżawa, użyczenie, dożywocie.

7. Prawa zobowiązaniowe według Kodeksu cywilnego to

a) najem, dzierżawa, użyczenie, dożywocie.
b)

własność i użytkowanie wieczyste.

najem, dożywocie, dzierżawa, służebność.

własność i użytkowanie wieczyste, dzierżawa, służebność.

8. Organami administracji publicznej są wyłącznie organy administracji

a) samorządowej.
b) państwowej, rządowej i samorządowej.
c) państwowej.
d) rządowej.

9. Z

arząd gminy, zarząd powiatu, zarząd województwa to organy

stanowiące.

kontrolne.

wykonawcze.

ustawodawcze.

10. S

trony mogą zawrzeć ugodę przed organem administracji publicznej

przed rozpoczęciem postępowania administracyjnego.

po wydaniu decyzji.

w każdej fazie postępowania aż do momentu wydania decyzji.

w każdej fazie postępowania administracyjnego.

11. Księgi wieczyste są prowadzone i przechowywane przez

a) Ośrodki Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej.
b) sądy rejonowe.
c) urzędy gmin.
d) starostwa powiatowe.

12. W dziale czwartym księgi wieczystej znajdują się informacje dotyczące

a) praw zobowiązaniowych.
b) hipoteki.
c) ograniczonych praw rzeczowych.
d) zmian wprowadzanych w księdze wieczystej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Wojewódzki Inspektor Nadzoru GiK zajmuje się sprawami geodezji i kartografii na

szczeblu
a) centralnym.
b) wojewódzkim.
c) powiatowym.
d) gminnym.

14. Materiały ewidencji gruntów i budynków znajdują się w

a) zasobie Centralnego Ośrodka Geodezji i Kartografii.
b) zasobie Wojewódzkiego Ośrodka Geodezji i Kartografii.
c) zasobie Powiatowego Ośrodka Geodezji i Kartografii.
d) w gminie.

15. Liczba grup asortymentowych, w których gromadzony ma być zasób to

a) 6 grup asortymentowych.
b) 20 grup asortymentowych.
c) 25 grup asortymentowych.
d) 30 grup asortymentowych.

16. Do bezpośredniego i powszechnego udostępniania przeznaczone są dokumenty

geodezyjne i kartograficzne
a) zasobu bazowego.
b) zasobu użytkowego.
c) całego zasobu.
d) zasobu przejściowego.

17. Informacje dotyczące sieci uzbrojenia terenu znajdują się w

a) zasobie powiatowym.
b) zasobie centralnym.
c) zasobie wojewódzkim.
d) w gminie.

18. Aby ubiegać się o uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii trzeba mieć

3 lata praktyki zawodowej w wypadku wykształcenia wyższego i 6 lat w wypadku
wykształcenia średniego.

b) niezależnie od wykształcenia 3 lata praktyki zawodowej.
c) 1 rok praktyki zawodowej w wypadku wykształcenia wyższego i 3 lat w wypadku

wykształcenia średniego.

d) nie jest wymagana praktyka zawodowa.

19. Procedury związane z wyłączaniem gruntów z produkcji rolnej lub leśnej określa

a) ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne.
b) ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
c) ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych.
d) ustawa Kodeks cywilny.

20. Instrukcje techniczne obowiązujące w geodezji podzielone są na grupy oznaczone

literami
a) „O”: „G”: „K”.
b) „B”: „A”.
c) „A”: „S”.
d) „R” : „S”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Stosowanie przepisów prawnych w geodezji

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

Hycner R.: Zagadnienia geodezyjno-prawne. Wydawnictwo Gall, 2006

Hycner R., Hanus P.: Wykonawstwo geodezyjne. Wydawnictwo Gall, 2007

Mrozowicki E., Więckowicz Z.: Podstawy prawne gospodarki nieruchomościami.
Stowarzyszenie Rzeczoznawców Majątkowych, 1999

Instrukcja techniczna O-1 Ogólne zasady wykonywania prac geodezyjnych, Warszawa
1998

Instrukcja techniczna O-2 Ogólne zasady opracowania map dla celów gospodarczych.

Instrukcja techniczna O-3

Zasady

kompletowania dokumentacji geodezyjnej

i kartograficznej, Warszawa 1992

Instrukcja techniczna O-4 Zasady prowadzenia państwowego zasobu geodezyjnego
i kartograficznego, Warszawa 1987

Instrukcja techniczna G-1 Pozioma osnowa geodezyjna, Warszawa 1986

Instrukcja techniczna G-2 Wysokościowa osnowa geodezyjna, Warszawa 1981

10.

Instrukcja techniczna G-3 Geodezyjna obsługa inwestycji, Warszawa 1981

11.

Instrukcja techniczna G-4 Pomiary sytuacyjne i wysokościowe, Warszawa 1983

12.

Instrukcja techniczna G-5 Ewidencja gruntów i budynków, Warszawa 2003

13.

Instrukcja techniczna G-7 Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia tereny.

14.

Instrukcja techniczna K-1 Mapa zasadnicza, Warszawa 1998

15.

Instrukcja techniczna K-2 Mapy topograficzne do celów gospodarczych, Warszawa
1980

16.

Instrukcja techniczna K-3 Mapy tematyczne, Warszawa 1980

17.

Rozporządzenie Ministra Rozwoje Regionalnego i Budownictwa z 29 marca 2001
w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U.38 z 2001 r.)

18.

Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dn. 15 maja 2001 r. –
w sprawie określenia rodzajów map, materiałów fotogrametrycznych i teledetekcyjnych,
stanowiących państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny, których rozpowszechnianie,
rozprowadzanie oraz reprodukowanie w celu rozpowszechniania i rozprowadzania
wymaga zezwolenia, oraz trybu udzielania tych zezwoleń.

19.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn.17 maja 1999 r. –
w sprawie określenia rodzajów materiałów stanowiących państwowy zasób geodezyjny
i kartograficzny, sposobu ich gromadzenia i wyłączania z zasobu oraz udostępniania.

20.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn.19 lutego 2004 r. – w sprawie wysokości
opłat za czynności geodezyjne i kartograficzne oraz udzielenie informacji, a także za
wykonanie wyrysów i wypisów z operatu ewidencyjnego.

21.

Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dn. 18 maja 2001 –
w sprawie materiałów geodezyjnych i kartograficznych oznaczonych klauzulą „poufne”.

22.

Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dn.16 lipca 2001 r. –
w sprawie zgłaszania prac geodezyjnych i kartograficznych, ewidencjonowania
systemów i przechowywania kopii zabezpieczających bazy danych, a także ogólnych
warunków umów o udostępnianie tych baz.

23.

Ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne z 17 maja 1989 r. (Dz.U.30 z 1989 r.)

24.

Ustawa o księgach wieczystych i hipotece z 6 lipca 1982 r. (Dz.U.19 z 1982 r.)

25.

Ustawa Kodeks cywilny z dn.23 kwietnia 1964 r. z późniejszymi zmianami.

26.

Ustawa Kodeks postępowania administracyjnego z 14 czerwca 1960 r. z późniejszymi
zmianami (Dz.U.98 z 2000 r.)

27.

Ustawa o gospodarce nieruchomościami z 21 sierpnia 1997 r (Dz.U.115 z 1997 r.)

28.

Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z 3 lutego 1995 r. (Dz.U.16 z 1995 r.)

29.

Ustawa Prawo wodne z 18 lipca 2001 r. (Dz.U.115 z 2001 r.)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30.

Ustawa o scaleniu i wymianie gruntów z 26 marca 1982 r (Dz.U.58 z 1989 r.)

31.

Ustawa Prawo budowlane z 7 lipca 1994 r. (Dz.U.89 z 1994 r.)

32.

Ustawa o samorządzie terytorialnym z 8 marca 1990 r. (Dz.U.13 z 1996 r.)

33.

Ustawa o samorządzie powiatowym z 5 czerwca 1998 r. (Dz.U.91 z 1998 r.)

34.

Ustawa o samorządzie województwa z. 5 czerwca 1998 r. (Dz.U.91 z 1998 r.)

35.

Wytyczne techniczne G-5.4 Opracowanie dokumentacji wyjściowej do odnowienia
ewidencji gruntów z zastosowaniem technologii fotogrametrycznej. Warszawa 1992

36.

Wytyczne techniczne K-1.1 Mapa zasadnicza. Metryka mapy zasadniczej. Warszawa
1980

37.

Wytyczne techniczne K-1.3 Mapa zasadnicza. Opracowanie pierworysu z pomiarów
bezpośrednich.. Warszawa 1981

38.

Wytyczne techniczne K-1.4 Mapa zasadnicza. Opracowanie pierworysów rzeźby terenu
z istniejących materiałów kartograficznych.. Warszawa 1983

39.

Wytyczne

techniczne

K-1.5

Mapa

zasadnicza.

Opracowanie

pierworysu

autogrametrycznego sytuacji i rzeźby terenu. Warszawa 1981

40.

Wytyczne techniczne K-1.6 Mapa zasadnicza. Opracowanie pierworysu na podkładzie
fotomapy ortofotomapy.

41.

Wytyczne techniczne K-1.8 Mapa zasadnicza. Prowadzenie i aktualizacja mapy
zasadniczej na terenach objętych wpływami eksploatacji górniczej.