PSYCHOLOGIA

opracowane pytania dzięki najlepszej

grupie E2R1S1

1.

Jakie znaczenie dla regulacji zachowania mają mechanizmy obronne?

Mechanizmy obronne

w ogólnym znaczeniu są to metody radzenia sobie z wewnętrznymi

konfliktami. Obrona ma na celu ochronę swojej osobowości, zmniejszenie strachu, poczucia

winy itp. Przykładowymi mechanizmami obronnymi są: wyparcie –

świadome wyparcie

danej myśli, zaprzeczenie – mnie to nie dotyczy/nie przytrafi mi się, izolacja – oddzielenie

myśli od towarzyszących im uczuć w celu ich stłumienia. Mechanizmy obronne mogą mieć

duży wpływ dla regulacji zachowania, ponieważ są one wykonywane nawykowo, najczęściej

nieświadomie. Taka natura nasza jest 

2.

Na czym polega różnica pomiędzy dojrzałym i niedojrzałym mechanizmem
obronnym?

•

mechanizmy dojrzałe: humor, sublimacja, stłumienie i antycypacja

•

mechanizmy niedojrzałe: projekcja, bierna agresja, acting-out, izolacja,
dewaluacja, fantazje schizoidalne, zaprzeczenie, przemieszczenie, dysocjacja,

rozszczepienie, racjonalizacja, somatyzacja.

M

echanizmy niedojrzałe zakłócają nam kontakt z rzeczywistością, deformują widzenie,

dojrzałe pozwalają widzieć świat i siebie bardziej zgodnie z realnością. Jednym z najbardziej

niedojrzałych mechanizmów obronnych jest zaprzeczenie, czyli twierdzenie, że jest zupełnie

inaczej, niż jest .Przykład: wyobraźmy sobie dorosłego mężczyznę, który urażony przez szefa

myśli: 'A to bezczelny gnój, za kogo on się uważa, zaraz mu doładuję!'. Wie, że jest kryzys na
rynku pracy, a on ma dwa kredyty, ale niesiony poczuciem wszechmocy wbiega do gabinetu

szefa, wykrzykuje obelgi, wdaje się w rękoczyny, po czym dostaje zwolnienie dyscyplinarne.

3. W jaki sposób ludzie

wyjaśniają zachowania własne i innych?

Poznanie społeczne -sposób w jaki ludzie myślą o sobie samych i o świecie społecznym, a

dokładniej jak selekcjonują, interpretują zapamiętują i wykorzystują informację społeczną w

wydawaniu sądów i podejmowaniu decyzji dotyczących świata społecznego.
Teoria atrybucji-

określenie sposobu, w jaki ludzie wyjaśniają przyczyny tak swego

zachowania jak i zach innych ludzi, czyli jak wnioskujemy o powodach różnych zachowań
ludzi (Heider)
Atrybucja wewnętrzna wnioskowanie, że jakaś osoba zachowała się w okr sposóbże

względu na swe właściwości, postawy, charakter czy osobowość(dyspozycje).
Atrybucja zewnętrzna wnioskowanie, że ktoś zach się w określony sposób ze względu na

właściwość sytuacji, w której się znalazł (założenie -większość ludzi zachowało by się
podobnie w tej sytuacji

(szczególny rodzaj atrybucji zewn=sytuacyjna) Heider stwierdził, że

mamy tendencje do stosowania atrybucji wewnętrznej, kosztem zewnętrznej. Podstawa do B:
Teoria wnioskowania z czynników towarzyszących: od działań do dyspozycji (Jones i
Davis)

czyli jak wnioskujemy o dyspozycjach lub wewnętrznych właściwościach

osobowości, korzystając ze związku z nimi zachowań lub działań.
Teoria ta mówi, że dokonujemy wewnętrznych atrybucji dotyczących jakiejś osoby, gdy:
istnieje niewiele nietożsamych konsekwencji jej zachowania
zachowanie jest nieoczekiwane

Rola rezultatów nietożsamych. (konsekwencje określonego przebiegu działania, które nie

mogłoby wystąpić przy alternatywnym działaniu.) Porównuje skutki odmiennych rozwiązań.

Przy atrybucji wewnętrznej jest więcej rozwiązań (nietożsamych rezultatów). Więc aby

dokonać atrybucji szukamy celów, które osoba mogłaby chcieć osiągnąć, redukujemy liczbę

możliwości badając co mogła by osiągnąć zachowując się inaczej.
Rola

oczekiwań. Więcej dowiadujemy się o ludziach, gdy zachowują się w sposób

nieoczekiwany, niż wówczas gdy działają przewidywalnie(tak, jak postąpił by każdy)
oczekiwania oparte na kategorii-

bazują na cechach grupy , do której te osoby przynależą

oczekiwania oparte na obiekcie—

bazują na jej wcześniejszych działaniach.

Model współzmienności: atrybucje wewnętrzne przeciw atrybucjom zewnętrznym
(Kelly) -

koncepcja wg której dokonujemy atrybucji przyczynowych dotyczących zachowania

osoby na podstawie obserwacji

faktów zmieniających się wraz z jej zach.(np.: jak zmienia się

taniec osoby gdy tańczy z tym a nie z innym partnerem
w jaki sposób ludzie decydują, czy poczynić wewnętrzną czy zewnętrzną atrybucję, (zasada
zgodnej, spójnej czy wybiórczej informacji)

stosu

je się do wielokrotnych przejawów zachowania, które powtarzają się w czasie i w

różnych sytuacjach
zakłada, że zbieramy informacje aby wzbogacić osąd (jak heider)
dane te dotyczą tego a jaki sposób zachowanie współzmienia się wraz ze zmianami czasu,
miejs

ca, osób, i różnych obiektów działania, (zasada zgodnej, spójnej czy wybiórczej

informacji)
zgodność: informacja w jakim stopniu inni ludzie zachowują się wobec tych samych

bodźców tak samo
wybiórczość: informacja mówiąca w jakim stanie ktoś zachowują się tak samo wobec

różnych bodźców
spójność: informacja w jakim stanie zachowanie wobec określonego bodźca jest takie samo

mimo upływu czasu i innych okoliczności.

4.

Czym jest "podstawowy błąd atrybucji"?

Podstawowy błąd atrybucji – tendencja do przeceniania rozmiaru, w jakim zachowanie

ludzi jest wynikiem oddziaływania dyspozycji wewnętrznych, a niedocenianie roli czynników
sytuacyjnych.
Skłonność ta tworzy niepożądane nastawienie, które może prowadzić do niekorzystnych

postaw i zachowań. Tworzy ona poczucie fałszywego bezpieczeństwa (nie doceniając

wpływu społecznego, łatwiej mu ulegamy) a także skłania do nadmiernego upraszczania

złożonych sytuacji, co obniża nasze zrozumienie przyczyn ludzkiego zachowania.

5.

Czy ludzie są "poznawczymi skąpcami" czy "naiwnymi naukowcami"? W jakich

okolicznościach preferowana jest pierwsza bądź druga strategia?

•

Poznawczy s

k

ą

p

i

ec

Niec

h

ętnie zużywamy

zasoby

poznawcze i poszukujemy takich oko

l

iczności, które pozwo

l

ą

u

niknąć

angażowania się

w

wymagające wysiłku

myślenie. Dlatego, próbując

zrozumieć

świat

społeczny,

podejmujemy

działania pozwa

l

ające zaoszczędzić czas i wysiłek.

•

Naiwni naukowcy

Racjonalnie i logicznie

poświęcają

swój

czas i

wysiłek poznawczy na analizo

wanie

świata

społecznego.

6. W jaki sposób

kategoryzacja wpływa na społeczną percepcję?

Zacznijmy od tego czym jest percepcja:
Percepcja -

organizacja i interpretacja wrażeń zmysłowych, w celu zrozumienia otoczenia.

Percepcja to postrzeganie; uświadomiona reakcja narządu zmysłowego na bodziec

zewnętrzny; sposób reagowania, odbierania wrażeń.
Percepcja w szerokim sensie oznacza rej

estrację (uchwycenie) przedmiotów i zdarzeń

środowiska zewnętrznego: ich odbiór sensoryczny, zrozumienie, identyfikację i określenie
werbalne oraz przygotowanie do reakcji na bodziec.
Niestety w przypadku kategoryzacji nasza percepcja ulega zmianie, najpro

ściej będzie

wytłumaczyć to na przykładzie doświadczenia przeprowadzonego w centrum miasta, a
mianowicie:

Bezdomny, który zasłabł w centrum Warszawy czekał na pomoc 30 minut. Biznesmen w
analogicznej sytuacji - 58 sekund.

Na tej zasadzie właśnie powstaje powszechne wśród nas skojarzenie, że jeśli człowiek w

brudnym ubraniu leży na ulicy, to prawdopodobnie znalazł się tam z własnej woli i zapewne

jest pod wpływem alkoholu, co może uczynić go agresywnym. Niebezpiecznie łatwo

etykietujemy ludzi, kierując się tylko wyglądem. Kategoryzując społeczeństwo stajemy się

mniej empatyczni, odpowiedzialni, solidarni, rzadziej współczujemy i pomagania innym bez

względu na cechy powierzchowne, stereotypowe i okoliczności.

7. Co to jest tendencja do autoafirmacji?

Tendencje do autoafirmacji

wykazują osoby o wysokiej samoocenie. Teoria autoafirmacji

zakłada elastyczność w pokonywaniu zagrożeń poczucia własnej wartości. Jeżeli dysonansu

nie da się zredukować bezpośrednio przez wyeliminowanie konkretnego zagrożenia własnego

wizerunku, to można poprawić swoje samopoczucie, uznając swoje mocne strony lub

uzdolnienia w jakiejś innej dziedzinie. Przykładem jest tu wielu palaczy twierdzących „tak, to

prawda, że palę – ale za to jestem świetnym…” i tu podają często dziedzinę, w której w ich

mniemaniu są bezkonkurencyjni. Reasumując Autoafirmacja występuje w sytuacjach

zagrożenia poczuciem własnej wartości i pozwala nam zachować dobre mniemanie o sobie,

mimo że postępujemy niemądrze lub niemoralnie.

8.

Podaj przykłady atrybucji "w służbie ego"

- Fantazja

- Identyfikacja

- Izolacja

- Projekcja

- Przemieszczenie

- Racjonalizacja

- Reakcja upozorowana

- Regresja

- Sublimacja

- Wyparcie

-

Zaprzeczenie rzeczywistości

9.

W jaki sposób ludzie podtrzymują poczucie własnej wartości?

Poczucie własnej wartości to

stan psychiczny

powstały na skutek elementarnej,

uogólnionej

oceny dokonanej na własny temat

.

Samoocena to uogólniona

postawa

w stosunku

do samego siebie, która wpływa

na

nastrój

oraz wywiera silny wpływ na pewien zakres

zachowań

osobistych i społecznych.

Podstawą samooceny jest

samowiedza

, czyli zespół sądów i opinii, które jednostka odnosi do

własnej osoby. Te sądy i opinie dotyczą właściwości fizycznych, psychicznych i społecznych.
Samoakceptację określa się jako postawę nacechowaną wiarą, zaufaniem i zdrowym

szacunkiem dla samego siebie. Postawa taka sprawia, że jednostka może wykonywać i

wykorzystywać swoje możliwości, a także potrafi skorygować swoje zachowanie pod

wpływem innych. Osoby, które akceptują siebie, mają pozytywne mniemanie o sobie i dobre
samopoczucie.

Teoria podtrzymywania poczucia

własnej wartości (self-evaluation maintenance theory)-

pogląd, że poczucie Ja może być zagrożone przez osiągnięcia innej osoby, a poziom

zagrożenia zależy od tego, jak bliska jest nam ta osoba i jakie znaczenie osobiste mają dla nas

osiągnięcia w tej samej dziedzinie.

Poprzez

teorię podtrzymywania własnej wartości rozumie się teorię, która głosi, że

wyobrażenie o nas może być zagrożone zachowaniem drugiej osoby i że na wielkość tego

wpływa zarówno to, jak bliska jest nam ta osoba, jak i znaczenie jej zachowania dla naszego

pojęcia „Ja”.
Teoria podtrzymywania własnej wartości Tessera zakłada, że istnieją trzy ważne czynniki

warunkujące pojawienie się dysonansu w związkach międzyosobowych. Są to:
Ø

Jak wykonujemy zadania w porównaniu z inną osobą;

Ø

Jak bliskie kontakty z nią utrzymujemy;

Ø Jakie znaczenie dla definiowania naszego „Ja” ma to znaczenie.

Typowymi objawami tendencji do autowaloryzacji

są:

• Tworzenie pozytywnych -

pochlebnych sądów na własny temat

•

Dążenie do sukcesów i unikanie porażek

•

Przekonanie o tym, że nasze wady są powszechne i zwyczajne, a nasze zalety

wyjątkowe i rzadkie (świadomość swoich wad jest cechą pozytywną)

•

Skłonność do oceniania siebie na ważnych wymiarach zdecydowanie powyżej średniej
dla populacji.

•

Przekonanie, że jesteśmy znacznie lepsi pod względem moralnym lub

sprawnościowym od przeciętnej osoby (dobroć, inteligencja, sprawność seksualna,
c

iepło emocjonalne, odwaga itp.)

•

Swoje sukcesy przypisujemy zwykle sobie, porażki okolicznościom

•

Posiadane przez nas zalety uważamy za ważniejsze niż inne cechy osobowości

(pozytywne myślenie)

•

Dążenie do

korzystnej autoprezentacji

•

Korzystne porównywanie się z innymi (tak zwane porównywanie się w dół)

10.

Jakie czynniki wpływają na atrakcyjność interpersonalną?

Determinanty Atrakcyjności Interpersonalnej

1) cechy sytuacji

(pokrewieństwo, powtarzająca się ekspozycja)

2) cechy indywidualne

(fizyczna atrakcyjność, podobieństwo, uzupełnianie się)

3) elementy zachowania (nagradzanie, komunikowanie sympatii)

i.

Osoba z sąsiedztwa: efekt częstości kontaktów



Efekt częstości kontaktów: im częściej widzimy i kontaktujemy się z drugą osobą,

tym większe prawdopodobieństwo, że zostanie on naszym przyjacielem.(ujawnia

się nawet na najniższym poziomie)

[Eksperyment. Mady Segal – usadzenie w klasie i przyznanie miejsc w akademiku

w porządku alfabetycznym (przypadkowość). Wskazanie kogo się najbardziej lubi



tych najbliżej np. Larson & Lee.

 Efekt czystej ekspozycji:

im częściej jesteśmy wystawieni na ekspozycję bodźca,

tym bardziej jesteśmy skłonni ten bodziec polubić (np. mieszkamy w miejscu, w

którym często zjawia się wiele osób).
[Eksperyment Zajonca:

im częściej była pokazywana fotografia danej osoby, tym

bardziej była lubiana]

[Eksperyment z fotografią nas w lustrze i zwykłym portretem. Podobamy się sobie

bardziej na „lustrzanym” zdjęciu  siebie oglądamy w lustrze. Przyjaciele

wybierają zwykły portret  tak nas widzą].

Wpływ atrakcyjności fizycznej na to, czy kogoś lubimy

a)

Założenia przyjmowane w stosunku do ludzi atrakcyjnych
Funkcjonowanie stereotypu -

„piękne jest dobre” (K. Dion, E. Berscheid – w

powszechnej świadomości to co piękne kojarzone jest z innymi pozytywnymi
cechami.

b)

Kulturowe standardy piękna.

Dotyczy to głównie dzieci, które są głównymi odbiorcami Disneya i lalek Barbie.

Eksperyment Dion i Berscheid: badania dzieci w przedszkolu (także zdanie studentów

na temat atrakcyjności dzieci w przedszkolu)– są wrażliwe na atrakcyjność fizyczną

rówieśników. Atrakcyjność fizyczna ma duży wpływ na popularność. [Może to

wynikać z naśladownictwa dorosłych, kt. też faworyzują pięknych]

c)

Samospełniające się proroctwo

(irytująca konsekwencja stereotypu opartego na fizycznej atrakcyjności to możliwość

pojawienia się s.p.)

Jak bardzo lubimy innych decyduje o tym, jak bardzo wydają się oni nam atrakcyjni.

Samospełniające się proroctwo  sposób w jaki traktujemy ludzi wpływa na ich

zachowanie i na to co myślą o sobie. I vice versa – to jak bardzo lubimy innych,

wpływa na ich pojęcie atrakcyjności u siebie. Im bardziej kogoś lubimy, tym

przyjemniejszy wydaje nam się jego wygląd.
[Eksperyment -

nauczyciel „ciepły” traktowany jako bardziej atrakcyjny fizycznie od

nauczyciela „zimnego”]

Podobieństwo: swój ciągnie do swego

P

odobieństwo (postaw, przekonań, wartości, itp.) – jak my sami jesteśmy podobni do

drugiej osoby.

Dlaczego podobieństwo jest ważne dla zjawiska atrakcyjności interpersonalnej?

ponieważ:



ludzie podobni dostarczają społecznego wsparcia dla naszych własnych cech i

wierzeń (potwierdzają nasze przekonania)



myślimy negatywnie o tych, którzy nie zgadzają się z nami w ważnych kwestiach
(prowadzi do repulsji).

Dopełnianie: czyż przeciwieństwa się nie przyciągają?

np.-

osoba uległa może być atrakcyjna dla tych, którzy lubią wychowywać innych,

-

gaduła atrakcyjna dla osoby małomównej

nieśmiała dla otwartej [usw...]

[trzeba zrobić rozróżnienie nie na podobieństwo kogo czego; podobieństwo poglądów,

opinii, zaintereso

wań, ale różnice charakterów – np. introwertyk,

ekstrawertyk ...]

Obsypywanie pochwałami

 Ingracjacja -

stosowanie strategii (np. udzielanie pochwał, pozytywne wsparcie) w

celu manipulowania innymi czy zdobywania ich sympatii.



Obsypywanie pochwałami  skuteczne do momentu wyczucia przez nas ewentualnej

podstępnej metody manipulacyjnej (wg. tłumacza – „maślenia komuś”)
ingracjacji, lub nieszczere, nieuzasadnione.



Sądzimy, że osoby wykrywające nasze wady są bardziej inteligentne, od chwalących
nas.

Teorie atrakcyjności interpersonalnej: wymiana społeczna i równość (Thibaut &

Kelley)

teoria wymiany społecznej – to, co ludzie sądzą o swoim związku z inną osobą, zależy

od tego, jak spostrzegają nagrody, które daje im ten związek, koszty, na jakie się
n

arażają, na jaki – ich zdaniem - związek zasługują i jakie jest –ich zdaniem-

prawdopodobieństwo nawiązania lepszych stosunków z kimś innym.

 Nagrody-

pozytywne aspekty związku, czynią go wartościowy i

wzmacniającym. Są to cechy indywidualne partnera, konkretne zachowania, jak

i nasze umiejętności osiągania zewnętrznych korzyści dzięki znajomości zalet

partnera (dostęp do pieniędzy, status, działalność, grono przyjaciół)

 Koszty –

konieczność znoszenia drażniących nawyków, wady drugiej osoby



Efekt związku – rachunek nagród i kosztów [wynik ujemny – związek w słabej
kondycji ]

 Poziom odniesienia (T. K.)

bilans (wyrażony w terminach kosztów i nagród),

jakiego oczekujemy od danego związku. Tzw. Poprzeczka 

 Porównawczy poziom odniesienia –

bilans (wyrażony w terminach kosztów i

nagród), jakiego oczekujemy od danego związku w porównaniu z innym,

możliwym związkiem

Teoria równości – przyjmuje się, że ludzie czują się najszczęśliwsi w związkach, w których

zarówno koszty jak i zyski będące udziałem, jednej ze stron są w przybliżeniu takie same jak

koszty i zyski przypadające drugiej stronie.

11.

Dlaczego ludzie pomagają bezinteresownie innym? Przedstaw teorie tłumaczące
zjawisko.

norma wzajemności – założenie, że inni będą nas traktować w ten sam sposób, w jaki my ich

traktujemy (ktoś, komu pomagamy może kiedyś pomóc nam)  norma ta także została

uwarunkowana genetycznie jako ułatwiająca przetrwanie

teoria wymiany społ. – wyjaśnia relacje społeczne zasadą maksymalizacji zysków i
minimalizacji kosztów

Zyski to np.:

-

świadomość normy wzajemności (pomaganie jako inwestycja w przyszłość)

-

złagodzenie dyskomfortu związanego z przyglądania się cudzemu nieszczęściu (=>

redukcja napięcia i niepokoju)

- zdobycie uznania i gratyfikacji
-

uświadomienie skuteczności własnego działania

Przykładowe koszty:

- strata czasu

bezpośrednie (lub pośrednie, odroczone) zagrożenie dla własnego

zdrowia/ życia

-

uzależnienie drugiej osoby od nas

12.

Jakie czynniki sprzyjają doraźnemu udzielaniu pomocy, a jakie zwiększają

podobieństwo pomagania w dłuższej perspektywie?

altruizm –

każde działanie ukierunkowane na niesienie korzyści drugiej osobie z pominięciem wł.

interesu (często związane z własnymi kosztami)

♦ empatia i altruizm: pomoc bezinteresowna

empatia –

zdolność do postawienia siebie na miejscu drugiej osoby i odbierania w podobny

sposób zachodzących wydarzeń oraz odczuwania podobnych emocji

Hipoteza empatii-altruizmu –

empatia odczuwana względem drugiej osoby skłania do

udzielenia jej pomocy bez względu na konsekwencje podjętych działań.

INDYWIDUALNE PRZESŁANKI ZACH. PROSPOŁECZNYCH:

•

osobowość altruistyczna – osobowość, którą charakteryzuje tend. do udzielania pomocy
innym

-

można ją „wyrobić” u dzieci (zachęty do pomagania, modelowanie, nagrody z umiarem)

-

ale: wysokie wyniki na skali altruizmu w testach osobowości nie gwarantują jeszcze, że

będziemy zawsze pomagać! (korel. między zach. altr. w odmiennych sytuacjach = 0,23)

•

płeć:

-

uwarunk. kulturowe (♂: rycerskość, heroizm, ♀: opieka, wych., tworzenie trwałych zw.)

-

faceci częściej pomagają w sytuacjach ekstremalnych, kobitki – długotrwałe pomaganie

• samopoczucie:
- „

czujesz się dobrze, czynisz dobrze” – dlaczego?

-

widzimy wtedy radosne strony życia (=> tend. do spostrzegania pozyt. cech u innych)

-

pomagając innym przedłużamy u siebie dobry nastrój (przypływ pozyt. uczuć)

-

dobry nastrój => większa koncentracja na sobie => dążenia, by zachowywać się zgodnie z

własnymi wartościami, ideałami

-

„czujesz się źle, czynisz dobrze”:

- poczuc

ie winy zwiększa gotowość do pomocy innym (zbadano, że ludzie idący do kościoła

częściej pomagają bezpośrednio przed spowiedzią )

-

hipoteza redukcji negatywnego stanu emocjonalnego 

ludzie angażują się w pomoc dla

innych, aby pozbyć się uczucia smutku i przygnębienia (teoria wymiany społ.  przez pomoc
innym pomagamy sobie)wady tej hipotezy –

bierze ona pod uwagę tylko natychmiastowe zyski

z pomagania

-

smutek prowadzi do zwiększenia pomagania tylko wtedy, gdy nie dostaliśmy wcześniej jakiejś
innej nagrody p

oprawiającej nastrój

SYTUACYJNE DETERMINANTY PROSPOŁ. ZACHOWANIA:

• miejsce zamieszkania:
-

ile osób pomaga krwawiącemu mężczyźnie:

-

na wsi/ w małym miasteczku: 50% (ludzie wyrastają tu w przekonaniu, że warto pomagać,

atmosfera przyjaźni, ufności, altruizmu)

-

w dużym mieście: tylko 15% (anonimowość, nieufność wobec obcych, zainteresowanie

wyłącznie swoimi sprawami)

-

hipot. przeładowania urbanistycznego – ludzie broniąc się przed nadmiarem stymulacji, jakich

dostarcza miejskie życie, zamykają się w sobie i unikają kontaktów z innymi ludźmi

-

większy wpływ ma specyfika miasta niż cechy osobowościowe (a więc lepiej zranić się na wsi

w obecności mieszczucha niż w Tokyo przy wieśniaku )

•

liczba świadków:

- efekt widza –

im więcej jest świadków nagłego wypadku, tym mniejsza szansa, że

którykolwiek z nich podejmie interwencję

- kumulacja ignorancji –

świadkowie nagłego wypadku wzajemnie obserwując swą obojętność

interpretują zdarzenie jako niegroźne i nie wymagające interwencji

-

rozproszenie odpowiedzialności – wraz ze wzrostem liczby przygodnych świadków zmniejsza

się poczucie odpowiedzialności za rozwój wypadków

-
• charakterystyka ofiary:
-

łatwiej pomagamy, gdy ofiara jest podobna do nas (T.Emswiller)

- prawo doboru krewniaczego –

niezbyt dobre wyjaśnienie

-

podobieństwo => sympatia => większa chęć pomocy

13.

Wymień czynniki społeczne sprzyjające agresji.

Procesy neuronalne i chemiczne jako przyczyna agresji

Kontrolę nad zachowaniem agresywnym zarówno zwierząt jak i człowieka sprawuje ciało

migdałowate znajdujące się w rdzeniu kręgowym. Jego drżenie stymuluje zachowanie agresywne,

natomiast w momencie zaniku drżenia ciałka – agresja znika. Skłonność do agresji wywołana

drżeniem ciałka migdałowatego może zostać zmodyfikowana przez czynniki społeczne (np. przez to

czy znajdujemy się w towarzystwie kogoś słabszego, niżej postawionego w hierarchii społecznej).
Do wielu czynników społecznych warunkujących agresję należy frustracja. Zgodnie z teorią frustracji-

agresji doświadczenie frustracji może zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji
agresywnych. Jednak frustracja nie prowadzi w sposób bezwarunkowy i automatyczny do agresji.

Większe prawdopodobieństwo, że wyzwoli ona agresję, zachodzi wtedy, jeśli niespodziewanie
napotkamy

przeszkodę na drodze do osiągnięcia celu i mamy poczucie, że spotkała nas z tego powodu

niesprawiedliwość. Należy także dodać, że frustracja nie jest rezultatem deprywacji, ale względnej

deprywacji, czyli poczucia, że posiadamy mniej niż zasługujemy lub mniej niż posiadają ludzie do nas
podobni.
Do wielu czynników społecznych warunkujących agresję należy frustracja. Zgodnie z teorią frustracji-

agresji doświadczenie frustracji może zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji
agresywnych. Jednak frustracja nie prowadzi w sposób bezwarunkowy i automatyczny do agresji.

Większe prawdopodobieństwo, że wyzwoli ona agresję, zachodzi wtedy, jeśli niespodziewanie

napotkamy przeszkodę na drodze do osiągnięcia celu i mamy poczucie, że spotkała nas z tego powodu
nie

sprawiedliwość. Należy także dodać, że frustracja nie jest rezultatem deprywacji, ale względnej

deprywacji, czyli poczucia, że posiadamy mniej niż zasługujemy lub mniej niż posiadają ludzie do nas
podobni.

14.

W jakim sensie definicja normy psychicznej zależna jest od kontekstu

kulturowego. Podaj przykłady.

Definicja normy psychicznej zależna jest od kontekstu kulturowego w sensie, iż w różnych

częściach świata różne zachowania mogą być różnie interpretowane. Jest to uzależnione od

wielu czynników np. od kręgu kulturowego, w którym dorastamy i żyjemy, od wartości

zakorzenionych w danym narodzie, historii i tradycji państwa bądź danej społeczności.
Jako przykład można tutaj podać jedzenie psów. W kręgu kultury europejskiej taka rzecz jest

powszechnie potępiana i nieakceptowalna publicznie. Natomiast we wschodniej Azji jest to

element dnia codziennego. Kontrast pomiędzy społeczeństwem europejskim a azjatyckim
polega na odmiennej ocenie konkretnego zjawiska uwarunkowanej poprzez wymienione

wyżej czynniki.
Innym prz

ykładem mogą być małżeństwa młodych dziewcząt. Ponownie, w Europie jest to

rzecz potępiana, niezgodna z przekonaniami wyznawanymi przez większość europejskich

społeczeństw. Jednak np. w Afryce wśród różnych plemion jest powszechna praktyka, w

której dorośli członkowie społeczności nie widzą nic złego.

15.

Mając na uwadze rozmowę z prof. Gadaczem, wskaż związek pomiędzy

tożsamością a przekraczaniem granic.

Przekraczanie granicy uświadamia nam własną tożsamość i graniczność, ale też może

prowadzić do rozmycia lub nawet utraty tożsamości. Każdy indywidualnie powinien wiedzieć

na ile jest w stanie przekroczyć własne granice by nie utracić tożsamości. Zbytnie otwarcie

świadomości na otaczającą nas wspólnotę rozmywa naszą tożsamość w lokalnej kulturze.
Jednak notoryczne n

ieprzekraczanie granic prowadzi do zamknięcia się w swojej kulturze, nie

można wtedy otworzyć się na innych i tworzyć życia społecznego. Pomiędzy radykalnie

zamkniętą, a rozmytą tożsamością jest graniczność właściwa: osoba wtedy jest świadoma

własnej odrębności, ale jest jednocześnie otwarta na innych. Mamy świadomość własnej

odrębności, ale dzięki jej częściowemu zniesieniu możemy budować to co międzygraniczne,

czyli wspólnotę.

Procesom znoszenia granic towarzyszy równocześnie proces naznaczania nowych granic.

Częściowa utrata własnej tożsamości buduje nową tożsamość opartą o społeczeństwo, na

które się otworzyliśmy.

16.

Podaj przykłady heurystyk stosowanych przez ludzi w rozwiązywaniu
problemów.

Heurystyki -

określenie nieświadomie stosowanych, uproszczonych reguł wnioskowania.

Choć oszczędne poznawczo, często są one błędne i niezgodne z logiką
Heurystyka

dostępności – polega na tym, że uznajemy za bardziej prawdopodobne zjawiska,

które łatwiej przywołać do świadomości, czyli zazwyczaj zjawiska, które mają silny
komponent emocjonalny

.

Wyroki, które często mogą zaważyć na dalszej relacji, a które nie

mają przecież żadnego pokrycia w faktach – są jedynie wytworem błędów w naszym

postrzeganiu rzeczywistości. Kiedy na przykład „przyłapiemy” pracownika na tym, że jakieś

zadanie wykonał źle, prawie na pewno uznamy, że wszystkie inne zadania w przeszłości

również wykonywał źle (tylko, że my tego nie widzieliśmy) – taki błąd nosi nawet swoją

nazwę jest to efekt pewności

Heurystyka

reprezentatywności – polega na wnioskowaniu na podstawie podobieństwa do

przykładu typowego, dostępnego poznawczo. W ten sposób sytuacje nie mające ze sobą

żadnego związku poza subiektywnym podobieństwem w jakieś zazwyczaj bardzo wąskiej

klasie aspektów, są w naszym umyśle łączone.

Typowym przykładem tej heurystyki jest

wybór liczb do losowania Lotto –

jako, że liczby 1, 2, 3, 4, 5, 6 są tak samo prawdopodobne

jak ka

żdy inny układ – w naszym umyśle nie są one reprezentatywne dla losowości i dlatego

bardzo rzadko (jeśli nie w ogóle) je skreślamy.
Heurystyka zakotwiczenia –

polega na zakotwiczeniu się na jakieś informacji a następnie na

dostosowaniu do tej informacji na

szego procesu wydawania sądu. Przykładowo, przychodzi

do nas „zbieracz datków” na jakiś szczytny cel – no bo a jakże mógłby zbierać na cel inny.

Prosi żebyśmy ofiarowali jakąś sumę, my jednak nie wiemy jaka suma byłaby odpowiednia

więc pytamy o jakąś sugestię (na przykład słowami – „a ile się daje?” albo „a ile dają inni?”)

w odpowiedzi otrzymamy jakąś kwotę – i właśnie ta kwota będzie naszą kotwicą. Nie

musimy sobie zadawać trudu analizowania sytuacji i „szczytności celu” sięgniemy do portfela

wyciągając (najprawdopodobniej) kwotę nieznacznie wyższą od zasugerowanej – wejdzie

bowiem w grę jeszcze nasz motyw autoprezentacyjny i potrzeba „wypadania lepiej od

średniej”.

17.

Jakie są funkcje niskiej samooceny?

Do funkcji niskiej samooceny zaliczamy:
-

Teorię samopotwierdzania

- Samosuprawiedliwianie

Teoria samopotwierdzania

jest to pogląd, zgodnie z którym ludzie potrzebują potwierdzenia

własnego wizerunku niezależnie od tego czy jest on pozytywny czy negatywny. Nie kiedy jest
to sprzeczne z pragnieniami zachowania korzystnego obrazu Ja np. kiedy dana osoba od

zawsze uważa, że jest bardzo słaba w danej dziedzinie, a któregoś momentu ktoś stwierdza, że

ta osoba się myli. Zgodnie z ta teorią brak potwierdzenia wywołuje u tej osoby niepokój i

zamęt, a ogólnie rzecz biorąc, interakcje z ludźmi, którzy widzą taką osobę inaczej niż sama

siebie postrzega, są dla niej kłopotliwe. Warto zauważyć, że osoby mające niską samoocenę,

nie muszą redukować dysonansu, aby przywrócić pozytywny obraz Ja, bo takiego obrazu nie

mają.

Samousprawiedliwienie

jest głównym wyznacznikiem naszych podstaw i zachowań. Jest to

skłonność do usprawiedliwiania swoich zachowań, aby chronić poczucie własnej wartości. Z

reguły w sytuacjach konfliktu dwóch motywów, potrzeba zachowania trwałej samooceny

często ma przewagę nad pragnieniem widzenia siebie w pozytywnym świetle, głównie wtedy

gdy czujemy się zdolni do zmiany negatywnych aspektów naszego Ja przy niewielkim

wysiłku. Wtedy ludzie wolą otrzymać trafną informacje zwrotną, aby się dowiedzieć, co

powinni zrobić aby się poprawić. Jeśli jednak nie jesteśmy w stanie zrobić nic, dzięki czemu

moglibyśmy się zmienić to wolimy pozytywną ale nietrafną informacje zwrotną.