UWM w Olsztynie, Architektura Krajobrazu – Biologia roślin, KARTA PRACY - TYDZIEŃ 7

Opracowanie: A. Zalewska, M. Środa
Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody

1

Data .................Nazwisko i imię ............................................................................................Grupa ..........

KARTA PRACY – Tydzień 7

Zakres materiału: ANATOMIA ŁODYGI – BUDOWA PIERWOTNA I WTÓRNA
Budowa anatomiczna łodyg roślin jednoliściennych (pierwotna) i dwuliściennych (pierwotna, wtórna u roślin zielnych
i wtórna u roślin zdrewniałych).

Ćw. 21. Budowa anatomiczna ŁODYGI ZIELNEJ rośliny jednoliściennej
A, B. Podpisz i opisz rysunki

Ryc. M. Środa

walec osiowy typu ataktosteli (międzywęźle pełne) - brak rdzenia, kory pierwotnej, endodermy i perycyklu; wiązki rozproszone na przekroju;

A. ……………………………………………………………………………………………………………………………..

walec osiowy typu ataktosteli (miedzywęźle z kanałem) - brak kory pierwotnej, endodermy, perycyklu; wiązki zepchnięte na zewnątrz;

B. …………………………………………………………………………….

……………………………….………

UWM w Olsztynie, Architektura Krajobrazu – Biologia roślin, KARTA PRACY - TYDZIEŃ 7

Opracowanie: A. Zalewska, M. Środa
Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody

2

Ćw. 22., 23 Powstawanie kambium. Budowa pierwotna i wtórna łodygi rośliny dwuliściennej.

A. Budowa pierwotna łodygi rośliny dwuliściennej (łodyga jednoroczna kokornaku Aristolochia sp.)
Wpisz nazwy tkanek lub wstaw oznakowania literowe (A-E) w odpowiednich miejscach

B. Uzupełnij tabelę.

FUNKCJE ŁODYG

ROŚLIN DWULIŚCIENNYCH

O BUDOWIE PIERWOTNEJ

TKANKA

1.

2.

3.

4.

5. Odbiór bodźca grawitropicznego

SKÓRKA (rejon)

……………………(tkanka)…

KORA PIERWOTNA:

………………………

………………………

……………………….

WALEC OSIOWY

okolnica (perycykl) - część

sklerenchyma tyczna

okolnica (perycykl) - część

miękiszowa

wiązka przewodząca
kolateralna otwarta:

A - floem

B - kambium

C - ksylem

D - promień rdzeniowy
(pierwotny promień łykodrzewny)

E - rdzeń miękiszowy

walec osiowy typu eusteli
– pojedynczy okrąg wiązek przewodzących, rdzeń i
kora pierwotna; nie zawsze wystepują perycykl i
endoderma (bez pasemek Caspary’ego)

UWM w Olsztynie, Architektura Krajobrazu – Biologia roślin, KARTA PRACY - TYDZIEŃ 7

Opracowanie: A. Zalewska, M. Środa
Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody

3

C. Budowa wtórna łodygi rośliny dwuliściennej wieloletniej

Wpisz objaśnienia:
- korek, fellogen, felloderma
- kolenchyma, miękisz korowy, endoderma
- kambium, łyko pierwotne, łyko wtórne, drewno pierwotne, drewno wtórne,
- drewno wczesne, drewno późne
- rdzeń, pierwotny promień rdzeniowy; promień drzewny, promień łykowy

PERYDERMA:

………………………

……………………...

………………………

KORA PIERWOTNA:

……………………...

……………………...

……………………...

perycykl sklerenchymatyczny

……………………...

……………………...

……………………...

……………………...

(miękisz)

……………………...

……………………...

= wtórny promień
łykodrzewny (miękisz)

Budowa wtórna czteroletniej łodygi zdrewiałej rośliny dwuliściennej - kokornaku Aristolochia sp.
Zdrewniałe pnącze – szerokie promienie miękiszowe

D. Podaj główne różnice w rozwoju budowy wtórnej łodyg roślin zielnych i zdrewniałych.

Cecha

Łodyga o budowie wtórnej

ROŚLINY ZIELNEJ

Łodyga o budowie wtórnej

ROŚLINY ZDERWNIAŁEJ

Obecność fellogenu

Tkanka okrywająca

Drewno wczesne, drewno późne,
przyrosty roczne

Zachowanie tkanek kory
pierwotnej (kolenchymy, miękiszu,
endodermy)

…………………
(miękisz).

drewno ……………

drewno
……………

= PRZYROST ………...

drewno późne

drewno wczesne

UWM w Olsztynie, Architektura Krajobrazu – Biologia roślin, KARTA PRACY - TYDZIEŃ 7

Opracowanie: A. Zalewska, M. Środa
Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody

4

Ćw.24. Budowa wtórna łodygi ROŚLINY DRZEWIASTEJ (łodyga zdrewniała lipy drobnolistnej Tilia cordata)
Po obejrzeniu przeparatu przedstawiającego przekrój poprzeczny przez łodygę lipy opisz rysunki

A. Anatomia 4 –letniej gałązki o budowie wtórnej.

A.

B. Schemat budowy wtórnej 2,5 letniej łodygi zdrewniałej lipy drobnolistnej.

Drzewo – bardzo wąskie promienie miękiszowe

Ryc. M. Środa

UWM w Olsztynie, Architektura Krajobrazu – Biologia roślin, KARTA PRACY - TYDZIEŃ 7

Opracowanie: A. Zalewska, M. Środa
Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody

5

C. Podaj cechy drewna wiosennego (wczesnego) i letniego (późnego)

Cecha

Drewno wczesne (1)

Drewno późne (2)

Lipa (naczynia)

Sosna (cewki)

Okres powstawania

Średnice naczyń lub cewek

Włókna drzewne

Rola

D. Uzupelnij:

Przekrój poprzeczny pnia dębu

1. ………………….… 2 .…………………………..

3……………………... 4 ……………………………

Ilustracje przedstawiają: …………………………….

………………………………………………………......

.

Przekrój poprzeczny. Przekrój podłużny

E. Porównaj dwie części drewna wtórnego, występującego w pniach u roślin drzewiastych

Cecha

Biel

Twardziel

Miękisz drzewny

Wcistki w naczyniach

Obecność substancji konserwujących
(np. polifenole, garbniki)

FUNKCJE

1.

2.

3.

1.

1

2

1

2

3

4

UWM w Olsztynie, Architektura Krajobrazu – Biologia roślin, KARTA PRACY - TYDZIEŃ 7

Opracowanie: A. Zalewska, M. Środa
Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody

6

F . Uzpełnij opis powstawania i budowy MARTWICY KORKOWEJ

Wskutek wielokrotnego zakładania się pasm
merystemu – ……………………, w coraz głębszych
częściach łodygi zdrewniałej powstaje wtórna okrywa
pnia drzewa -

MARTWICA KORKOWA. (= korowina).


Kolejne pasma tego merystemu powstają (poprzez
odróżnicowanie) z następujących tkanek:

a.

kolenchymy

b.

……………………………………….

c.

………………………………………..

Rycina obok przedstawia:
przekrój poprzeczny przez
……………………………………………………...,
zbudowaną z :.

- wielu pasm ………………… .(1-9 – kolejne, coraz
głębsze pasma), który jest nieprzepuszczalny, z powodu
suberynizacji ściany

- wielu warstw komórek pomiędzy pasmami
………………….odciętych od dopływu substancji z
wnętrza lodygi;komórki te stopniowo obumierają i
ulegają skleryfikacji,
tzn. pogrubieniu ściany i modyfikacji typu:

……………………………………………

- najmłodszej, działającej warstwy merystemu -
……………..……... (F).

G. Podaj funkcje wieloletnich łodyg zdrewniałych:

1. ………………………………………………………

2. ………………………………………………………

3. ……………………………………………………….

MIEJSCE NA NOTATKI

F

wnętrze łodygi, m.in. walec osiowy

zewnętrzna część łodyg