Jak ustalić wynagrodzenie za czas nieobecności

Wielu pracodawców ma problemy z ustalaniem wynagrodzeń pracowników za czas nieświadczenia pracy. Sposób jego obliczania
zależy od rodzaju nieobecności, inaczej bowiem liczy się wynagrodzenie za czas przestoju, za czas urlopu wypoczynkowego, a
jeszcze inaczej za czas innej usprawiedliwionej nieobecności.

Pracownicy mają prawo do wynagrodzenia z tytułu świadczonej pracy. W pewnych sytuacjach mają oni również prawo do pensji za
czas jej niewykonywania.

Za urlop wypoczynkowy

Za czas urlopu wypoczynkowego pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, takie jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował.

W wynagrodzeniu tym powinno się uwzględniać wszelkie składniki pensji i inne świadczenia związane z pracą, jakie przysługują
pracownikowi na podstawie przepisów płacowych obowiązujących u danego pracodawcy, z wyjątkiem:

•

jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,

•

wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,

•

gratyfikacji (nagród) jubileuszowych,

•

wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,

•

ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,

•

dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,

•

wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby,

•

nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu
udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,

•

odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych,

•

wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy.

Ponadto do podstawy wynagrodzenia urlopowego nie wlicza się również składników, które nie istnieją w chwili wykorzystywania
urlopu.

Ustalając podstawę wymiaru wynagrodzenia urlopowego, należy także uważać na charakter składników wynagrodzenia, wpływa on
bowiem znacząco na sposób ich uwzględniania w podstawie wymiaru. I tak, składniki wynagrodzenia określone w stawce
miesięcznej w stałej kwocie uwzględnia się w wynagrodzeniu urlopowym w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu
wykorzystywania urlopu. Natomiast składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc, z wyjątkiem
stałych stawek miesięcznych, uwzględnia się przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego w łącznej wysokości wypłaconej
pracownikowi w okresie trzech miesięcy kalendarzowych poprzedzający miesiąc rozpoczęcia urlopu, a jeżeli ulegają znacznym
wahaniom - nawet z 12 miesięcy. Wynagrodzenie ustalone według wyżej wymienionych zasad stanowi podstawę wymiaru
wynagrodzenia urlopowego.

Aby obliczyć jego wysokość należy:

•

podstawę wymiaru podzielić przez liczbę godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została
ustalona ta podstawa,

•

tak ustalone wynagrodzenie za jedną godzinę pracy pomnożyć przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby w
okresie urlopu w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym czasie
nie korzystał z urlopu.

Za urlop okolicznościowy

Do obliczenia wynagrodzenia za urlop okolicznościowy stosuje się, z pewnymi zmianami, zasady obowiązujące przy ustalaniu
wynagrodzenia urlopowego. Różnica polega na tym, że w wynagrodzeniu za urlop okolicznościowy składniki wynagrodzenia
ustalane w zmiennej wysokości oblicza się wyłącznie z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy, a nie jak przy obliczaniu
wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy w wysokości średniej z trzech miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. Nie
mają tutaj żadnego znaczenia wahania zmiennych składników pensji.

Wynagrodzenie za czas urlopu okolicznościowego ustala się w następujący sposób:

•

wynagrodzenie określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości należy podzielić przez liczbę godzin pracy
przypadających do przepracowania w danym miesiącu,

•

wynagrodzenie ustalane w zmiennej wysokości należy podzielić przez faktyczną liczbę godzin pracy pracownika w
miesiącu korzystania z urlopu okolicznościowego,

•

zsumować stawki godzinowe wynagrodzenia stałego i zmiennego,

•

tak otrzymane wynagrodzenie za jedną godzinę pracy pomnożyć przez liczbę godzin przypadających do przepracowania
przez pracownika w okresie urlopu okolicznościowego zgodnie z obowiązującym go harmonogramem czasu pracy.

Za czas przestoju

Za czas niewykonywania pracy wskutek niezawinionego przez pracownika przestoju pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za
pracę wykonaną wynikające z jego osobistego zaszeregowania (określonego stawką godzinową lub miesięczną), a jeżeli taki składnik
wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60 proc. wynagrodzenia, jednak nie mniej niż
płaca minimalna.

W celu obliczenia należności za jedną godzinę według składników wynagrodzenia określonych w stawce miesięcznej w stałej
wysokości - należy tę stawkę podzielić przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu. Natomiast w
celu obliczenia należności za jedną godzinę według zmiennych składników wynagrodzenia wynagrodzenie ustalone jak za urlop
dzieli się przez liczbę godzin przepracowanych przez pracownika w okresie, z którego ustala się to wynagrodzenie, a z otrzymanej w
ten sposób stawki godzinowej wylicza się 60 proc. tej stawki.

Jak wynika z powyższych obliczeń, pracownik za każdy rodzaj nieobecności otrzyma inne wynagrodzenie. Jest to wynikiem
odmiennego sposobu jego obliczania. Takie różnice oczywiście nie będą występowały, w przypadku gdy pracownik otrzymuje
wynagrodzenie miesięczne w stałej kwocie (przykład).

PRZYKŁAD

:

RÓśNICE W OBLICZANIU WYNAGRODZENIA

Pracownik w styczniu 2007 r. przebywał dwa dni na urlopie wypoczynkowym, dwa dni na urlopie okolicznościowym oraz z powodu
niezawinionego przestoju przez dwa dni nie świadczył pracy. Jego wynagrodzenie składa się ze zmiennego wynagrodzenia
akordowego. Jakie wynagrodzenie otrzyma, jeżeli otrzymał on następujące wynagrodzenia akordowe: w styczniu 2007 r. - 1850 zł
(128 godzin), w grudniu 2006 r. - 2200 zł (152 godziny), w listopadzie 2006 r. - 2300 zł (160 godzin), w październiku 2006 r. - 2460
zł (176 godzin)?

Płaca akordowa jest zmiennym składnikiem wynagrodzenia, dlatego też do podstawy wymiaru wynagrodzenia urlopowego oraz
wynagrodzenia za czas przestoju przyjmujemy ją z okresu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym pracownik przebywał na
urlopie.

•

Sumujemy wynagrodzenia akordowe z grudnia, listopada i października 2006 r.: 2200 zł + 2300 zł + 2460 zł = 6960 zł.

•

Następnie obliczamy łączny czas przepracowany w tych miesiącach: 152 godziny + 160 godzin + 176 godzin = 488 godzin

•

Ustalamy średnie wynagrodzenie akordowe za 1 godzinę pracy. W tym celu sumę akordów z 3 miesięcy dzielimy przez
liczbę godzin przepracowanych przez te 3 miesiące: 6960 zł : 488 godzin = 14,26 zł za godz.

1. Obliczamy wynagrodzenie za dwa dni urlopu wypoczynkowego

Stawkę za jedną godzinę urlopu mnożymy przez liczbę godzin urlopu: 14,26 zł za godz. x 16 godzin = 228,16 zł.

2. Obliczamy wynagrodzenie za dwa dni przestoju

W tym celu:

•

ustalamy 60 proc. stawki godzinowej: 14,26 zł za godz. x 60 proc. = 8,56 zł za godz.,

•

tak ustaloną stawkę za jedną godzinę przestoju mnożymy przez liczbę godzin przestoju: 8,56 zł za godz. x 16 godzin
przestoju = 136,96 zł.

3. Ustalamy wynagrodzenie za dwa dni urlopu okolicznościowego

Do podstawy wymiaru wynagrodzenia za urlop okolicznościowy ze zmiennych składników wynagrodzenia należy przyjąć akordy
wypłacone pracownikowi w miesiącu korzystania z tego urlopu, tj. w styczniu 2007 r.

W tym celu:

•

wynagrodzenie akordowe dzielimy przez liczbę godzin faktycznie przepracowanych w styczniu przez pracownika: 1850 zł :
128 godzin = 14,45 zł,

•

stawkę za 1 godzinę urlopu mnożymy przez liczbę godzin urlopu: 14,45 zł za godz. x 16 godzin = 231,20 zł.

Pracownik powinien otrzymać za czas:

•

urlopu wypoczynkowego - 228,16 zł,

•

urlopu okolicznościowego - 231,20 zł.

•

przestoju - 136,96 zł.

PODSTAWA PRAWNA

Art. 81, art. 1672, art. 172 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).