Dobór próby

Metody losowe:

≈ losowanie indywidualne – nieograniczone, systemowe

≈ losowanie warstwowe – populacja podzielona na warstwy i osoby losowane z każdej

warstwy

≈ losowanie grupowe – losowane są całe grupy np. szkoły

≈ losowanie wielostopniowe = mieszane

Zalety:

a) pozwala wyrównać grupy względem siebie – wyrównanie pod względem zmiennej

zależnej oraz wielu zmiennych nie-/ istotnych; nie-/mierzalnych; nie-/znanych;

(wyrównane są ich rozkłady i kombinacje)

b) uniezależnia poddanie jednostki konkretnemu wariantowi bodźca od jej uprzednich

cech – brak faworyzacji jakiegoś wariantu bodźca

c) nie trzeba mieć wiedzy o jednostkach składających się na badaną zbiorowość

d) zwalnia od konieczności wykonywania pretestu, jeśli jego jedyną funkcją byłoby

zbadanie, czy zmienna zależna ma tę samą wartość we wszystkich próbach

e) duże prawdopodobieństwo, że zmienne mają rozkłady zbliżone do normalnego co

ułatwia analizę wyników

f) podwyższa trafność wewnętrzną i zewnętrzną eksperymentu – wyniki są

reprezentatywne dla całej społeczności ze względu na losowy pomiar

Inne metody:

≈ dobór incydentalny – osoby, które są dostępne – najczęściej stosowany w

psychologii; też w badaniach eksperymentalnych, ale przy nich oczekuje się, że

wyniki zostaną zreplikowane w sposób niezależny (na innej próbie, w innym

laboratorium). Niektórzy za randomizację uważają losowy podział do grup i

odróżniają ją od losowego wyboru osób badanych z populacji.

≈ dobór ochotniczy – ochotnicy cechują się: wyższym poziomem wykształcenia;

wyższym statusem społeczno-ekonomicznym; wyższym poziomem inteligencji;

wyższym poziomem aprobaty społecznej; zwiększoną tendencją do poszukiwania

stymulacji; zwiększoną tendencją do zachowań niekonwencjonalnych; niższym

poziomem autorytaryzmu; ochotnikami są częściej kobiety – wyjątek badania nad

stresem)

≈ dobór parami (matching) – z góry wiadomo, że pewne cechy jednostek wpływają na

zmienną zależną; grupujemy osoby badane w zespoły o jednakowych wartościach

cech istotnych i dopiero wtedy każdy taki zespół dzielimy losowo na grupy określone

przez schemat eksperymentu

a) w wyniku dobory parami i losowego podziału w parach powstają 2 równoliczne

grupy, w których każdemu elementowi odpowiada „bliźniaczy odpowiednik” z drugiej

grupy

b) nie pozwala na szerokie uogólnienie wniosków z badania – próba

wyselekcjonowanych par nie jest reprezentatywna dla zbiorowości, z której ją

wybrano