1
1
W8. Metody doboru próby
w badaniach rynkowych
2
Wielkość próby a błąd pomiaru
Statystyka matematyczna
Centralne twierdzenie graniczne-
ś
rednia
wielko
ść
bł
ę
du estymacji jest odwrotnie
proporcjonalna do pierwiastka z liczby
okre
ś
laj
ą
cej wielko
ść
próby
2
3
4
Bariery w doborze próby
Ró
ż
ny poziom bł
ę
dów dla poszczególnych
zjawisk
Wi
ę
kszo
ść
metod statystycznych opracowana
dla prostej próby losowej (simple random
sample)
Trudno
ś
ci z realizacj
ą
próby
Bud
ż
et badawczy
Konieczna wiedza ze statystyki ale równie
ż
dotycz
ą
ca problemu
3
5
Rodzaje prób (schematy doboru próby)
Losowe (random) – na wybór konkretnej
jednostki badacz i ankieter nie maja wpływu –
dobór obiektywny- mo
ż
na posługiwa
ć
si
ę
metodami statystycznymi
Nielosowe (non-random)- wyst
ę
puje wpływ
badacza
6
Imienna próba losowa
indywidualni konsumenci, gospodarstwa
domowe, instytucje w badaniu business-to-
business, tytuły prasowe, reklamy
konieczne posiadanie operatu losowania
(wykazu jednostek) i algorytmu losowania
4
7
Próba adresowa
I etap - losowanie adresów gospodarstw
domowych
II etap - wybór mieszka
ń
ca gospodarstwa
domowego na respondenta
Próba losowa je
ż
eli – jednakowe
prawdopodobie
ń
stwo wyboru ka
ż
dego
mieszka
ń
ca gospodarstwa domowego
8
Metoda ustalonej ścieżki (random route)
I faza – losowanie adresy b
ę
d
ą
ce punktem
wyj
ś
cia doboru respondentów
II faza realizowana w terenie:
Reguła wyboru mieszka
ń
w bloku
Reguła doboru osoby w danym mieszkaniu
Kontrola doboru próby (kontroler otrzymuje
ten sam adres startowy)
5
9
Próba udziałowa (quota sample)
Próba nielosowa
Ś
wiadoma rezygnacja z metod wnioskowania statystycznego
I etap – losowanie lokalizacji (miasto, dzielnica)
II etap – okre
ś
lenie kryteriów i dobór jednostek, które je spełniaj
ą
(płe
ć
, wiek, oraz jedna z charakterystyk sytuacji społecznej –
dochód, sytuacja zawodowa, wykształcenie, kryterium
konsumenckie – znajomo
ść
lub korzystanie z okre
ś
lonych
produktów lub marek)
Ró
ż
nicowanie ankieterów – zwi
ę
ksza heterogoniczno
ść
próby –
skłonno
ść
ankieterów do wyboru osób do siebie podobnych
10
Próba celowa
Uchwycenie zró
ż
nicowania wewn
ą
trz
zbiorowo
ś
ci, wyst
ę
puj
ą
cych kontrastów,
skrajnych pogl
ą
dów i zachowa
ń
Nie upowa
ż
nia do uogólnienia wyników na
cał
ą
zbiorowo
ść
Wykorzystywana w badaniach jako
ś
ciowych i
pilota
ż
owych
Ró
ż
ne mechanizmy doboru jednostek (np. jak
przy próbach udziałowych)
6
11
Dobór wielostopniowy i
warstwowanie próby
Próba ogólnopolska
I stopie
ń
– losowanie miast i gmin
II stopie
ń
– losowanie wsi w ramach gmin
III stopie
ń
– losowanie jednostek
Warstwowanie - podział badanej zbiorowo
ś
ci na
podklasy w sposób wyczerpuj
ą
cy i wzajemnie
rozł
ą
czny. W ramach ka
ż
dej warstwy dobiera si
ę
prób
ę
. Pozwala zachowa
ć
w próbie udział
poszczególnych warstw w zbiorowo
ś
ci
12
Poziom realizacji próby (response rate)
Współczynnik realizacji próby – stosunek
zbadanych jednostek do wielko
ś
ci próby
pomniejszonej zrealizowanej pomniejszonej o
liczb
ę
jednostek niewła
ś
ciwych
RR = Zreal/ (próba- niewł)
7
13
Czynniki wpływające na realizację
próby
Klimat społeczny wokół bada
ń
Jako
ść
agencji badawczych (kwalifikacje,
stopie
ń
umotywowania ankieterów,
Wybór metody badania i jego organizacja
14
Ryzyko - sposoby ograniczenia
Niezrealizowanie cz
ęś
ci próby –brak wiedzy na temat
cz
ęś
ci konsumentów, ich postaw i zachowa
ń
Ł
ą
czenie wielu metod badawczych i proponowanie
badanym najbardziej wygodnych wariantów
Uruchomienie odr
ę
bnych procedur badawczych w
stosunku do osób, z którymi nie udało si
ę
przeprowadzi
ć
badania
Dolna granica współczynnika musi by
ć
uzgodniona
mi
ę
dzy agencj
ą
i zleceniodawc
ą