ee guidance pl

Poradnik w zakresie efektywno

energetycznej

w budynkach publicznych

Warunki korzystania z niniejszej publikacji

Europejskie Centrum Wiedzy PPP (European PPP Expertise Centre — EPEC) to wspólna inicjatywa
Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI), Komisji Europejskiej, pa

stw członkowskich Unii Europejskiej i

krajów kandyduj

cych oraz kilku innych pa

stw. Wi

cej informacji na temat inicjatywy EPEC i jej uczestników

na znale

źć

pod adresem

http://www.eib.org/epec

Niniejsza publikacja została opracowana w celu wzbogacenia i pobudzenia dyskusji na temat partnerstw
publiczno-prywatnych (PPP), a tak

e w celu propagowania dobrych praktyk w tej dziedzinie.

Oryginalna publikacja została wydana przez EPEC w j

zyku angielskim. Niniejszy materiał stanowi tłumaczenie

oryginału. Tłumaczenie zostało wykonane na zlecenie Ministerstwa Gospodarki (MG). EPEC nie zweryfikował
tłumaczenia z j

zyka angielskiego, w zwi

zku z tym zleceniodawca tłumaczenia ponosi odpowiedzialno

ść

za jego

tre

ść

Obserwacje, analizy, interpretacje i wnioski zawarte w niniejszej publikacji niekoniecznie odzwierciedlaj

opinie

zało

enia strategiczne EBI, Komisji Europejskiej lub któregokolwiek z pozostałych członków EPEC. W

zwi

zku z tym

aden z członków EPEC (ł

cznie z EBI i Komisj

Europejsk

) nie ponosi odpowiedzialno

ci za

dokładno

ść

informacji zawartych w tej publikacji ani za jakiekolwiek konsekwencje wynikaj

ce z korzystania z

niej. Wszelkie ryzyko zwi

zane z wykorzystaniem powy

szych informacji ponosz

ytkownicy.

EPEC i MG upowa

niaj

odbiorców niniejszego dokumentu do jego u

ytkowania, pobierania, wy

wietlania i

powielania oraz do drukowania kopii jego tre

ci, pod warunkiem,

e: (i) korzystaj

c z tre

ci zawartej w niniejszym

dokumencie, u

ytkownicy podaj

ródło cytowanych materiałów oraz (ii) pod

adnym wzgl

dem dokument ten lub

jego tre

ść

nie s

wykorzystywane do celów komercyjnych.

Ministerstwo Gospodarki dzi

kuje Ministerstwu Rozwoju Regionalnego za współprac

przy weryfikacji

tłumaczenia dokumentu.

Skróty i akronimy

COP

Certyfikat udziałowy (ang. Certficate of
Participation)

PKB

Produkt krajowy brutto

Projektowanie-Budowa (ang. Design
and Build)

Gazy cieplarniane

DBM

Projektowanie-Budowa-Utrzymanie
(ang. Design, Build and Maintain)

ARI

Audyt ratingu inwestycyjnego

DBFOM

Projektowanie-Budowa-Finansowanie-
Eksploatacja-Utrzymanie (ang. Design-
Build-Finance-Operate-Maintain)

IPMVP

dzynarodowy Protokół Pomiarów

Eksploatacyjnych i Weryfikacji
Pomiarów (ang. The International
Performance Measurement and
Verification Protocol)

DBO

Projektowanie – Budowa –
Eksploatacja (Design-Build-Operate)

JESSICA

Wspólne europejskie wsparcie na
rzecz trwałych inwestycji w
obszarach miejskich

DBOM

Projektowanie-Budowa-Eksploatacja-
Utrzymanie (ang. Design-Build-
Operate-Maintain)

PiW

Pomiar i weryfikacja

POE

Pomiar oszcz

dno

ci energii

O&M

Eksploatacja–Utrzymanie (ang.
Operation and Maintenance)

Efektywno

ść

energetyczna

O&MM

Eksploatacja-Utrzymanie–
Zarz

dzanie (and. Operation,

Maintenance and Management)

EFEE

Europejski Fundusz na rzecz
Efektywno

ci Energetycznej

PPP

Partnerstwo publiczno-prywatne

ESCO

Przedsi

biorstwo usług

energetycznych (ang. Energy Service
Company)

OZE

Odnawialne

ródła energii

DUE

Dostawca usług energetycznych

UKW

Umowa kupna wierzytelno

EPC

Umowa o popraw

efektywno

energetycznej

(ang. Energy

Performance Contract)

Pomoc techniczna

EVO

Organizacja Oceny Efektywno

(ang. Efficiency Valuation
Organization)

ZZOUL

Zwolniona z opodatkowania umowa
leasingu

EBI

Europejski Bank Inwestycyjny

FPST

Finansowanie przez stron

trzeci

G2G

Przewodnik EPEC po materiałach
informacyjnych. Zbiór tekstów

ródłowych dotycz

cych partnerstwa

publiczno-prywatnego (ang. EPEC
PPP Guide to Guidance – A
Sourcebook for PPPs)

Spis tre

SKRÓTY I AKRONIMY

Spis tre

Wprowadzenie

1.1.

Cel i kontekst

1.2.

Wyzwania dla inwestycji w zakresie EE w budynkach publicznych

1.3.

Struktura i tre

ść

dokumentu

1.4.

W jaki sposób korzysta

z Przewodnika?

Identyfikacja projektu

2.1.

Partnerzy projektu – ESCO

2.2.

Ró

ne rodzaje EPC

2.3.

Wybór projektu EE i wykonalno

ść

EPC

Przygotowanie projektu

3.1.

Organizacja

3.2.

Ocena

ródeł finansowania i wybór metody finansowania

3.3.

Przed zło

eniem oferty

3.4.

Korzystanie z pomocy technicznej podczas przygotowywania projektu 33

Udzielenie zamówienia na realizacj

projektu

4.1.

Ogólne zasady i procedury

4.2.

Problemy charakterystyczne dla udzielania zamówienia w przypadku
EPC

Realizacja projektu

5.1.

Etapy wdra

ania PPP

5.2.

Pomiar i weryfikacja wyników EE

Inicjatywy UE w zakresie efektywno

ci energetycznej

6.1.

Cele UE 2020

6.2.

Finansowanie przez UE inicjatyw EE/odnawialnych

ródeł energii

6.3.

Pomoc techniczna UE, budowanie zdolno

ci i wdra

anie polityki

Podsumowanie

MATERIAŁY

RÓDŁOWE

Wprowadzenie

1.1. Cel i kontekst

Efektywno

ść

energetyczna (EE) le

y u podstaw europejskiej polityki energetycznej i jest jednym z

głównych celów strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnego, zrównowa

onego wzrostu

sprzyjaj

cego wł

czeniu społecznemu, przyj

tej przez Rad

Europejsk

w czerwcu 2010 r. Zawiera

ona cel w postaci redukcji zu

ycia energii pierwotnej o 20% do 2020 r. Z racji tego, i

emisje zwi

zane

z energi

stanowi

niemal 80% całkowitej emisji gazów cieplarnianych (GC), efektywne zu

ycie

energii mo

e znacz

co przyczyni

do osi

gni

cia celu w postaci gospodarki niskoemisyjnej i walki

ze zmianami klimatycznymi.

Budynki s

odpowiedzialne za około 40% finalnego zu

ycia energii. Inwestowanie w działania na

rzecz efektywno

ci energetycznej w budynkach mo

e przynosi

znaczne oszcz

dno

ci energii,

jednocze

nie wspieraj

c wzrost gospodarczy, zrównowa

ony rozwój i tworzenie miejsc pracy.

Powszechniejsze zastosowanie efektywnych energetycznie urz

dze

i technologii, w poł

czeniu z

korzystaniem z energii odnawialnej, jest efektywnym kosztowo sposobem wzmacniania
bezpiecze

stwa dostaw energii.

Mimo znacz

cego post

pu w kierunku osi

gni

cia celu, jakim jest 20% redukcja zu

ycia energii,

ostatnie badania Komisji Europejskiej (KE) wskazuj

e bez podj

cia dodatkowych działa

, UE

dzie w stanie osi

ąć

swój cel jedynie w połowie. W 2011 r. Komisja Europejska przyj

ła nowy

plan na rzecz EE, za

projekt nowej dyrektywy w sprawie EE znajduje si

obecnie w fazie negocjacji.

Dyrektywa ta b

dzie wymaga

od władz publicznych dokonywania rocznie modernizacji co najmniej

3% powierzchni budynków publicznych.

W ramach partnerstwa, podmioty sektora publicznego i sektora prywatnego wspólnie realizuj

projekty zwi

zane z budow

infrastruktury publicznej, na przykład dróg, linii kolejowych, lotnisk, szkół,

szpitali i wi

zie

. Projekty partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP) maj

zazwyczaj nast

puj

cechy wspólne:

•

długoterminowa umowa mi

dzy zamawiaj

instytucj

publiczn

a spółk

sektora

prywatnego, w oparciu o zamówienie publiczne na

wiadczenie usług;

•

przeniesienie na sektor prywatny niektórych czynników ryzyka zwi

zanych z projektem;

•

poło

enie nacisku na efekty/rezultaty projektu, nie za

na jego parametry wej

ciowe;

•

zastosowanie w wi

kszo

ci przypadków finansowania ze

rodków prywatnych oraz

•

dokonywanie na rzecz sektora prywatnego płatno

ci odzwierciedlaj

cych

wiadczone usługi.

Z do

wiadczenia ostatnich 30 lat, zgromadzonego przez Wielk

Brytani

i Ameryk

Północn

wynika,

e projekty PPP mog

ułatwi

uzyskanie oszcz

dno

ci energii w sektorze publicznym; główne cechy

projektów PPP w zakresie EE s

podobne do cech projektów PPP w zakresie budownictwa

mieszkaniowego. Wykorzystuj

one umowy o efekt energetyczny (EPC), a partnerzy prywatni w tych

umowach zwani s

przedsi

biorstwami usług energetycznych (ESCO). ESCO mog

tak

tworzone przez podmioty publiczne.

[Wskazówka 1]

Istniej

ró

ne rodzaje projektów w ramach EPC, w tym takie, w których partner prywatny jest

odpowiedzialny za

wiadczenie usługi (np. zapewnienie ogrzewania lub energii elektrycznej

ytkownikom ko

cowym), buduj

c a nast

pnie eksploatuj

c odpowiedni

instalacj

. Podmiot

publiczny ponosi koszty usługi.

Niniejszy Przewodnik skupia si

na pracach wykonywanych w istniej

cych budynkach. We wszystkich

PPP dotycz

cych EE, termin „projektowanie” odnosi si

zwykle do optymalizacji EE istniej

cego

budynku publicznego lub grupy budynków. Faza projektu „budowa” odnosi si

zwykle do modernizacji

i wdro

enia działa

zwi

kszaj

cych EE w istniej

cych budynkach, a nie w budynkach nowych. EE

odgrywa równie

rol

w projektach PPP, których celem jest ulepszenie istniej

cych budynków

(np. szpitale i szkoły). W tym przypadku EE staje si

ęś

specyfikacji rezultatów projektu, ale nie

jest głównym punktem, na którym koncentruje si

projekt.

Najbardziej innowacyjne aspekty EPC to gwarancja oszcz

dno

ci energii udzielana partnerowi

publicznemu oraz wysoko

ść

opłat proporcjonalna do poziomu EE. To innowacyjne podej

cie mo

stanowi

bodziec do rozpocz

cia procesów przygotowawczych, wprowadzaj

cych i wdro

eniowych,

które ró

od infrastrukturalnych projektów PPP. Dzieje si

tak głównie z tego powodu,

oczekiwany rezultat (oszcz

dno

ść

energii) jest mierzony jako osi

gni

te zmniejszenie zu

ycia. W

rezultacie, projekty EPC wymagaj

innego podej

cia do zarz

dzania faz

zamówienia. Podobnie,

kluczowym elementem jest okre

lenie metodologii skutecznego pomiaru i obliczenia oszcz

dno

energii na pocz

tku procesu, aby dokona

odpowiedniego podziału czynników ryzyka pomi

dzy

poszczególne strony.

Celem niniejszego Przewodnika jest podnoszenie

wiadomo

ci i dostarczenie wskazówek

dotycz

cych projektów PPP w zakresie EE, poprzez przedstawienie najlepszych dost

pnych obecnie

informacji z wybranych specjalistycznych publikacji. Niniejszy Przewodnik zawiera informacje
dotycz

ce struktury EPC dla budynków publicznych i odnosi si

do dodatkowych

ródeł dobrych

praktyk. Przewodnik ma te

pomóc czytelnikom w zrozumieniu wyzwa

zwi

zanych ze zmniejszeniem

ycia energii i ograniczeniem emisji GC przez budynki publiczne, przy jednoczesnym przeniesieniu

czynników ryzyka na sektor prywatny. W skład procesu wchodzi projektowanie, budowa i
finansowanie (DBF) oraz, w niektórych przypadkach, eksploatacja i utrzymanie (O&M).

KE oraz pa

stwa członkowskie UE opracowały odpowiednie polityki na rzecz osi

gni

cia ambitnych

celów w zakresie EE, propagowania energii odnawialnej i ograniczenia emisji GC. Budynki publiczne
umo

liwiaj

osi

gni

cie tych celów, bior

c pod uwag

znaczny szacowany potencjał oszcz

dno

energii pozyskiwanej z paliw kopalnych. Projekty PPP mog

odgrywa

kluczow

rol

w rozwoju EE,

poprzez przyspieszenie tempa inwestycji i mobilizacj

finansów sektora prywatnego.

Podr

cznik jest oparty na Przewodniku EPEC po materiałach informacyjnych

[

Wskazówka

, który

e by

wykorzystywany przez czytelników jako ogólne wprowadzenie do PPP we wszystkich

sektorach.

Na u

ytek niniejszego Przewodnika, o PPP w zakresie EE w budynkach publicznych mówimy

wówczas, gdy:

•

główny nacisk poło

ony jest na wdra

anie inwestycji z zakresu EE, ukierunkowanych na

redukcj

ycia energii w kontek

cie fizycznym, w przeciwie

stwie do prób zmniejszenia

opłat za energi

w kontek

cie finansowym (np. poprzez renegocjowanie warunków dostaw

energii). Integracja odnawialnych

ródeł energii (OZE) jest cz

sto obecna w takich

inwestycjach oraz

Ramka 1: Definicje

Przedsi

biorstwo

usług

energetycznych

(ESCO):

Przedsi

biorstwo

wiadcz

usługi

energetyczne lub dostarczaj

ce innych

rodków poprawy efektywno

ci energetycznej w zakładzie lub

w pomieszczeniach u

ytkownika, bior

c przy tym na siebie pewn

ęść

ryzyka finansowego.

Zapłata za wykonane usługi jest oparta (w cało

ci lub w cz

ęś

ci) na osi

gni

ciu poprawy efektywno

energetycznej oraz spełnieniu innych uzgodnionych kryteriów efektywno

ci.

[Wskazówka 15]

Umowa o efekt energetyczny (EPC): Umowa pomi

dzy beneficjentem a dostawc

(zwykle ESCO)

rodków poprawy efektywno

ci energetycznej, zgodnie z któr

za inwestycje w te

rodki płaci si

zgodnie z okre

lonym w umowie poziomem poprawy EE.

[Wskazówka 15]

Audyt energetyczny: Systematyczna procedura pozwalaj

ca na zdobycie odpowiedniej wiedzy o

profilu istniej

cego zu

ycia energii danego budynku lub zespołu budynków, operacji lub instalacji

przemysłowej oraz usług prywatnych lub publicznych, która okre

la i kwantyfikuje mo

liwo

opłacalnych ekonomicznie oszcz

dno

ci energetycznych oraz informuje o wynikach

[Wskazówka 15]

ródło: Dyrektywa 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie efektywno

ci ko

cowego

wykorzystania energii i usług energetycznych (kwiecie

2006 r.), artykuł 3: Definicje

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2006:114:0064:0085:PL:PDF

•

dostarczane s

usługi EE oparte na oszcz

dno

ciach. Czynniki ryzyka zwi

zane z

efektywno

przenoszone na partnera sektora prywatnego poprzez odpowiednie

mechanizmy finansowania, które gwarantuj

okre

lony poziom oszcz

dno

ci energii.

Tam, gdzie to mo

liwe, EE powinna by

ęś

holistycznego rozwi

zania w zakresie

wiadczenia

usług dla budynku lub grupy budynków, tym samym nie tylko redukuj

c koszty energii, lecz tak

uzyskuj

c ekonomi

skali dla innych usług utrzymania i zarz

dzania, takich jak sprz

tanie i catering.

1.2. Wyzwania dla inwestycji w zakresie EE w budynkach

publicznych

W obszarze opracowania podej

ść

EE w sektorze publicznym wyró

niamy cztery główne wyzwania:

[Wskazówka 3,4]

Wyzwania techniczne: Wła

ciciele lub u

ytkownicy budynków publicznych cz

sto nie dysponuj

zapleczem ani do

wiadczeniem technicznym, aby w pełni rozumie

metody i technologie EE

stosowane w celu zmniejszenia zu

ycia energii lub zast

pienia stosowania paliw kopalnych

odnawialnymi

ródłami energii. Pierwszym wyzwaniem jest upewnienie si

e zarz

dzaj

budynkiem publicznym s

wiadomi istnienia luki pomi

dzy zu

yciem energii przez zarz

dzany przez

nich obiekt a poziomem zu

ycia, który mógłby zosta

osi

gni

ty w przypadku podj

cia okre

lonych

stara

na rzecz oszcz

dno

ci energii i ich warto

ci finansowej. Brak takiej

wiadomo

ci mo

e by

zwykle wytłumaczony brakiem metod monitorowania zu

ycia energii oraz fizycznej regulacji

parametrów energetycznych. Kolejnym wyzwaniem technicznym jest wykazanie,

e istniej

sprawdzone technologie, metody i usługi, które da si

zastosowa

w celu znacz

cego zmniejszenia

ycia energii lub zast

pienia zu

ywanej energii innymi formami, które mog

mniej kosztowne

lub w mniejszym stopniu zanieczyszczaj

rodowisko. ESCO, realizuj

c EPC, instaluj

dwuzadaniowy system pomiarowy: wspomaga on podmiot zarz

dzaj

cy zu

yciem energii w budynku

w zmniejszaniu zu

ycia energii i stwarza ramy pomiaru i weryfikacji (PiW), które s

niezb

dne, aby

ESCO mogło oszacowa

osi

gni

ty poziom oszcz

dno

ci.

Wyzwania ekonomiczne: Wykazanie efektywno

ci kosztowej projektów w zakresie EE jest ogólnie

rzecz bior

c problematyczne. W ci

gu ostatnich 30 lat projekty EE borykały si

z nieprzewidywalnymi

zmianami cen energii. Cz

sto brakuje bod

ca do oszcz

dzania, je

eli bud

et przydzielany jest na rok.

Podobnie, je

li koszty operacyjne mieszcz

w bud

ecie operacyjnym, wówczas organy publiczne,

ce wła

cicielami lub wynajmuj

ce budynek, nie maj

motywacji do redukcji kosztów. Co wi

cej,

przekonanie podmiotów zarz

dzaj

cych do wdro

enia projektów, które mog

okaza

nieekonomiczne, je

eli ceny energii b

spada

przez okre

lony czas, mo

e by

trudne. Gwarancje

dotycz

ce opłacalno

ci takich inwestycji s

kluczowe, zarówno z technicznego (oszcz

dno

fizyczne), jak i ekonomicznego (oszcz

dno

ci finansowe) punktu widzenia.

Wyzwania bud

etowe: Podmioty publiczne cz

sto natrafiaj

na trudno

ci w gromadzeniu

rodków

finansowych na przeprowadzenie inwestycji. Podmioty takie mog

nie by

w stanie sfinansowa

całego programu inwestycji ze

rodków publicznych. Wymaga to od nich nadania priorytetów dla

poszczególnych inwestycji, co cz

sto oznacza pomini

cie inwestycji w zakresie EE. Dodatkowo,

zdolno

ść

podmiotów publicznych do uzyskania d

wigni finansowej jest coraz bardziej ograniczona. W

niektórych przypadkach mo

e to wynika

z ogranicze

nało

onych przez ramy regulacyjne lub z

niemo

ci zwi

kszenia poziomu zadłu

enia przy jednoczesnym przestrzeganiu ostro

ciowych

zasad zaci

gania po

yczek.

Wyzwania prawne i instytucjonalne: Wprowadzenie działa

w zakresie EE lub wdro

enie inwestycji

EE w budynkach publicznych mo

e by

równie

spowalniane przez kwestie zwi

zane z ramami

prawnymi, regulacyjnymi lub instytucjonalnymi.

Wdro

enie EPC b

dzie trudne w przypadku zaistnienia niektórych z poni

szych okoliczno

ci:

•

problemy z personelem, dotycz

ce warunków pracy i mo

liwo

ść

outsourcingu prac przez

pracodawców sektora publicznego;

•

brak do

wiadczenia lub

wiadomo

ci ze strony podmiotów zarz

dzaj

cych zu

yciem energii w

budynku;

•

niewystarczaj

ce bod

ce do promowania oszcz

dno

ci z powodu cz

ęś

ciowego dotowania

opłat za energi

;

•

warunki niesprzyjaj

ce inwestycjom w EE, poniewa

po roku bud

ety operacyjne s

obni

ane;

•

uci

ąż

liwe procedury przetargowe, zwi

zane z przeprowadzaniem audytów energetycznych,

co prowadzi do znacznych opó

nie

;

•

wyzwanie polegaj

ce na zaanga

owaniu kilku ró

nych interesariuszy sektora publicznego,

gdy

podej

cie PPP jest bardziej kompleksowe od konwencjonalnej procedury przetargowej

oraz

•

wymóg zmian organizacyjnych i dostosowania procesów oraz struktur w przypadku PPP, co

e spowolni

i skomplikowa

realizacj

projektu.

1.3.

Struktura i tre

ść

dokumentu

W czterech kluczowych rozdziałach Przewodnika przedstawiono kluczowe etapy cyklu projektu PPP.

Rysunek 1: Kluczowe etapy cyklu projektu PPP

Identyfikacja projektu

• Partnerzy projektu – ESCO

• Ró

ne rodzaje EPC

• Wybór projektu EE i wykonalno

ść

EPC

II.

Przygotowanie projektu

• Organizacja

• Ocena

ródeł finansowania

• Przed zło

eniem oferty

III.

Udzielenie zamówienia na realizacj

projektu

• Ogólne zasady i procedury

• Okre

lone kwestie zwi

zane z przetargiem w zakresie EPC

IV.

Realizacja projektu

• Etapy wdra

ania projektu PPP

• Pomiar i weryfikacja wyników EE

W czterech kluczowych rozdziałach dokonana została ocena przydatno

ci projektów PPP w zakresie

EE w odniesieniu do EPC. Niniejszy Przewodnik po

cony jest kwestiom gotowo

ci instytucji

zamawiaj

cej do zaanga

owania si

w tego typu projekt, ustanowienia odpowiedniej struktury

zarz

dzania, a tak

e kwestiom prawnym, umownym, technicznym i finansowym na poszczególnych

etapach procedury przetargowej. Na koniec przedstawiono kwestie planowania ram do pomiaru i
oceny projektu w celu analizy stosunku jako

ci do ceny (value for money) i innych potencjalnych

korzy

ci wynikaj

cych z projektu.

1.4. W jaki sposób korzysta

z Przewodnika?

Przewodnik mo

na wykorzysta

na kilka sposobów, na przykład, jako:

•

przegl

d kwestii zwi

zanych z przetargiem i wdra

aniem projektu PPP w zakresie EE;

•

wprowadzenie do informacji, których nale

y wymaga

od podmiotu wspomagaj

cego

wdra

anie projektu PPP w zakresie EE;

•

punkt wyj

cia dla zgromadzenia wiedzy na temat charakterystyki projektów PPP w zakresie

EE oraz

•

przewodnik, jak nale

y promowa

koncepcj

zawierania umów na

wiadczenie usług EE.

Poniewa

Przewodnik ma stanowi

ródło dobrych praktyk, jego warto

ść

zale

y od jako

ródeł

podawanych informacji.

ródła te zostały wymienione w rozdziale dotycz

cym wskazówek; podano

tam szczegółowe informacje na temat tytułu publikacji, jej autora/ów i daty wydania, a tak

e krótkie

streszczenie poruszonych tematów.

Wszystkie

ródła zostały opatrzone symbolem

[

Wskazówka

n],

znajduj

cym si

obok numeru

referencyjnego, aby skierowa

czytelnika do dalszych informacji na temat zagadnienia omawianego w

tek

cie. Wi

kszo

ść

ródeł to istniej

ce dokumenty, dost

pne w Internecie. W takich przypadkach,

odniesienia zawieraj

adres internetowy. W przypadku publikacji takich, jak ksi

ąż

ki, które ukazały si

drukiem lub innych opublikowanych materiałów, które nie s

dost

pne w Internecie, opis

ródła

zawiera szczegóły ISBN.

Wprowadzenie: DODATKOWE INFORMACJE

Wskazówka 1

Partnerstwa publiczno-prywatne w zakresie efektywnych energetycznie budynków: wieloletnia mapa

drogowa na rzecz strategii długoterminowej, Komisja Europejska.

http://www.ectp.org/cws/params/ectp/download_files/36D1191v1_EeB_Roadmap.pdf

Wskazówka 2

Przewodnik po materiałach informacyjnych. Jak przygotowywa

, zamawia

i realizowa

projekty PPP.

www.eib.org/epec/g2g/index.htm

Wskazówka 3

Efektywno

ść

energetyczna w sektorze publicznym, Sekretariat Karty Energetycznej (kwiecie

2008)

Na stronach 23-26 przedstawiony został mi

dzynarodowy przegl

d utrudnie

w dziedzinie efektywno

energetycznej w sektorze publicznym.

http://www.encharter.org/fileadmin/user_upload/document/Public_Sector_EE_2008_ENG.pdf

Wskazówka 4

L'apport du partenariat public-prive dans le financement des projets en efficacite energetique, Institut de
l'Energie et de l'Environnement de la Francophonie (2008). ISBN: 978-2-89481-040-8.
Punkt 1.3 opisuje utrudnienia dla projektów EE, a punkt 2.2.2 skupia si

na czynnikach ryzyka zwi

zanych z

projektami PPP w zakresie EE.

Wskazówka 15

Ostateczny raport do publikacji, EUROCONTRACT IEE (luty 2008)
Prezentacja modeli EPC zaadaptowanych na potrzeby modernizacji budynków w sektorze publicznym (str. 49-
56).

http://ieea.erba.hu/ieea/fileshow.jsp?att_id=5828&place=pa&url=Eurocontract_Final_Report_Publishable.
pdf&prid=1576

Identyfikacja projektu

Ogólnie rzecz bior

c, inwestycje w budynki publiczne, prowadzone na podstawie PPP w zakresie EE,

oparte s

na tym samym procesie, co konwencjonalne projekty PPP. Jednak

e, w kontek

cie EE,

partner publiczny musi bra

pod uwag

pewne aspekty dodatkowe. Partnerzy prywatni musz

wzi

ąć

na siebie inny rodzaj odpowiedzialno

ci i oferowa

wyspecjalizowane umiej

tno

ci, gdy

model

biznesowy oparty jest na uzyskanej charakterystyce energetycznej, w przeciwie

stwie do

standardowego modelu DBO.

Rysunek 2: Identyfikacja projektu

Identyfikacja projektu

• Partnerzy projektu – ESCO

• Ró

ne rodzaje EPC

• Wybór projektu EE i wykonalno

ść

EPC

2.1. Partnerzy projektu – ESCO

Podmioty zarz

dzaj

ce budynkami publicznymi cz

sto nie s

wystarczaj

wiadome mo

liwo

ci w

zakresie EE w obiektach, którymi zarz

dzaj

. W efekcie, pewn

trudno

ść

dla dyrektora szpitala lub

podmiotu zarz

dzaj

cego budynkiem biurowym czy komunalnym stanowi

e okre

lenie i

wdro

enie najlepszych sposobów zmniejszenia zu

ycia energii. Dlatego te

partnerstwo pomi

dzy

publicznymi wła

cicielami lub podmiotami zarz

dzaj

cymi budynkami a wykwalifikowan

firm

posiadaj

niezb

dne do

wiadczenie (i cz

sto oferuj

szeroki zakres usług dodatkowych, takich

jak utrzymanie, finansowanie i/lub gwarancje) jest rozwi

zaniem atrakcyjnym.

Partner prywatny podmiotu zarz

dzaj

cego budynkiem publicznym

wiadczy usługi EE. ESCO

otrzymuje zapłat

za zagwarantowane oszcz

dno

ci w zu

yciu energii. Utrzymanie budynku,

kogeneracja, nowe technologie i alternatywna produkcja energii mog

wchodzi

w zakres usług

wiadczonych przez ESCO i by

stosowane w celu wspierania gwarantowanej efektywno

ci.

EPC jest umow

pomi

dzy partnerem publicznym a dostawc

(zwykle ESCO) dotycz

wdro

enia

działa

maj

cych na celu popraw

EE, na podstawie której płatno

ci s

dokonywane w oparciu o

zagwarantowany umow

poziom poprawy EE oraz oszcz

dno

ci kosztów energii.

[Wskazówka 5, 6]

Umowy z partnerem publicznym zawierane s

w celu osi

gni

cia konkretnego rezultatu (np.

oszcz

dno

ść

energii w kWh), nie za

konkretnego produktu lub usługi.

[Wskazówka 7]

Potencjalne korzy

ci płyn

ce z EPC:

•

unikni

cie kosztów wst

pnych dzi

ki finansowaniu ich przez stron

trzeci

lub systemom

zwrotów kosztów za rachunki;

•

płatno

ść

za osi

gni

te rezultaty, co pozwala na przeniesienie ryzyka technicznego z

partnerów publicznych na ESCO;

•

znacz

cy wkład w bezpiecze

stwo energetyczne, poprzez redukcj

krajowego popytu na

energi

;

•

efektywno

ść

ekonomiczna osi

gana dzi

ki instalacji wi

kszej liczby efektywnych

energetycznie systemów i ich kontroli, co pozwala na zmniejszenie kwot na rachunkach i
zapewnia

ródło finansowania dla projektów renowacji budynków;

•

rozwój gospodarczy poprzez bardziej aktywn

działalno

ść

budowlan

i renowacyjn

, ni

miałoby to miejsce w przypadku tradycyjnych metod udzielania zamówie

;

•

odpowiedzialne zarz

dzanie

rodowiskiem naturalnym dzi

ki znacznemu zmniejszeniu

ycia energii;

•

poprawa jako

ci powietrza wewn

trz budynków, która nie byłaby w innym przypadku mo

liwa

ze wzgl

du na ograniczenia finansowe;

•

oferowanie pełnych usług energetycznych (w tzw. „całym cyklu

ycia projektu” – „life-cycle

approach”, w rozumieniu PPP), obejmuj

cych marketing, projektowanie, instalacj

finansowanie, utrzymanie i pomiar technologii gospodarki energetycznej oraz

•

oferowanie umów o podziale oszcz

dno

ci (zwanych „mechanizmami płatniczymi” oraz

„bod

cami” w rozumieniu PPP), na podstawie których klient dokonuje płatno

ci za usługi

energetyczne z cz

ęś

ci rzeczywistych oszcz

dno

ci na rachunku za zu

ycie energii.

2.1.1 Rodzaje usług

wiadczonych przez ESCO

Mimo,

adne z zestawu umiej

tno

ci stosowanych przez ESCO nie s

wyj

tkowe, warto

ść

dodana

płyn

ca z ESCO polega na mo

liwo

ci integracji szerokiego zakresu umiej

tno

ci i ich efektywnego

zastosowania w projektach, niezale

nie od skali

. [Wskazówka 8]

ESCO oferuj

pakiety nast

puj

cych usług:

[Wskazówka 9,10,11]

•

consulting w zakresie technicznym i technologicznym;

•

wykonawstwo ogólne;

•

analiza energetyczna;

•

zarz

dzanie projektem;

•

finansowanie projektu;

•

szkolenia;

•

zabezpieczenia nale

ytego wykonania umowy;

•

pomiar zu

ycia energii;

•

zrównowa

one oszcz

dno

ci energii oraz

•

zarz

dzanie ryzykiem.

Uznaje si

e skuteczne ESCO posiadaj

nast

puj

ce mocne strony w zakresie:

•

liwo

ci analizy systemu energetycznego i integracji technologii. ESCO analizuj

systemy

energetyczne w budynkach i procesy przemysłowe jako systemy termodynamiczne, aby
wybra

kompleksowy pakiet efektywnych kosztowo opcji, które pozwalaj

na uzyskanie

znacz

cych oszcz

dno

ci;

•

zdolno

ci mobilizacji i penetracji rynku. ESCO musz

charakteryzowa

zdolno

szybkiego i skutecznego wdra

ania projektów, czerpi

c korzy

ci z do

wiadczenia

uczestnicz

cych w nich partnerów;

•

potencjału finansowego, prawnego i kontraktowego. ESCO przygotowuj

zaawansowane

analizy kredytowe i

rodki wsparcia, posiadaj

wiadczenie w zakresie finansowania

projektów, obsługuj

zarówno proste, jak i skomplikowane umowy, i s

biegłe w zakresie

odpowiednich kwestii prawnych;

•

zarz

dzania

projektem i

jako

ESCO

posiadaj

wiadczenie

wyborze

podwykonawców, zarz

dzaniu projektami i nadzorowaniu prac budowlanych. Co wi

cej,

ESCO posiadaj

wiedz

na temat wdra

ania kontroli jako

ci i zarz

dzania ryzykiem oraz

•

zapewnienia trwałych oszcz

dno

ci energii. ESCO opracowały efektywne kosztowo

technologie pomiaru, monitorowania i gwarantowania trwałych oszcz

dno

ci energii.

Obejmuj

one szkolenia dla klientów i natychmiastowe informowanie o odst

pstwach.

ESCO

mog

ró

dzy

sob

kontek

cie

własno

ci,

rynku

docelowego,

technologii/do

wiadczenia i zdolno

ci wewn

trznych. W efekcie, nie wszystkie ESCO mog

brane

pod uwag

jako potencjalni partnerzy w projektach PPP w zakresie EE.

Niektóre z kluczowych obszarów, w których poszczególne ESCO ró

dzy sob

obejmuj

[Wskazówka 9]

•

Własno

ść

: ESCO mo

e by

własno

prywatn

, spółk

zale

yteczno

ci publicznej,

organizacj

non-profit, spółk

joint-venture, wytwórc

lub spółk

zale

wytwórcy. Istniej

równie

sporadyczne przykłady ESCO b

cych własno

stwa lub gminy;

•

Rynek docelowy: ESCO skupiaj

na ró

nych niszach rynkowych (szpitale, szkoły, budynki

ce własno

gminy lub pa

stwa) oraz projektach o ró

nej skali wielko

ci.

[Wskazówka

12, 13]

Pozwala im to na rozwini

cie okre

lonych umiej

tno

ci, co umo

liwia poł

czenie kilku

projektów lub na łatwe ich powielanie przy jednoczesnym zmniejszeniu kosztów transakcji;

•

Specjalizacja w

wiadczeniu usług: Niektóre ESCO zajmuj

realizacj

projektów

korzystaj

c z do

wiadczenia wewn

trznego, inne za

specjalizuj

w projektowaniu i

analizie in

ynieryjnej. Jeszcze inne ESCO skupiaj

na dokonywaniu pomiarów i oceny.

Partnerzy publiczni musz

bra

pod uwag

charakter

wiadczonych usług, aby upewni

e dost

pny jest ich pełny zakres, co jest mo

liwe dzi

ki podwykonawcom lub konsorcjum;

•

Technologia: Wiele ESCO charakteryzuje si

pewnym poziomem subiektywno

technologicznej (o

wietlenie, magazynowanie ciepła, kontrola), co mo

e by

uznawane za

ograniczenie;

•

Preferencje geograficzne: Niektóre ESCO koncentruj

swoj

działalno

ść

na okre

lonych

regionach geograficznych; oraz

•

Finansowanie projektu: Uzgodnienia dotycz

ce finansowania ró

w zale

ci od

stabilno

ci finansowej ESCO. Przedsi

biorstwa posiadaj

ce du

e zdolno

ci finansowe mog

posiada

i finansowa

aktywa w imieniu sektora publicznego. Niektóre ESCO posiadaj

znacz

cy, ugruntowany potencjał finansowy, podczas gdy mo

liwo

ci innych przedsi

biorstw

w tym zakresie mog

ograniczone. Pewna liczba ESCO dokonuje finansowania za

rednictwem kredytodawców lub innych ESCO. Nale

y pami

e wszystkie ESCO

opieraj

do pewnego stopnia na finansowaniu przez strony trzecie. Nawet du

e ESCO

charakteryzuj

ograniczonymi zdolno

ciami finansowymi, jednak

e wiele z nich ma dost

do ró

nych

ródeł finansowania.

Tabela 1: Przykładowe kryteria selekcji ESCO [Wskazówka 14]

Szpital

Budynek placówki

naukowej

Budynek biurowy

Własno

ść

Spółka prywatna

Spółka zale

yteczno

ci publicznej

lub producenta

Organizacja non-profit

Rynek docelowy

Projekt na
mał

redni

skal

Projekt na du

żą

skal

Specjalizacja w

wiadczeniu usług

Projekt i analiza
techniczna/technologic
zna

PiW

Instalacja oraz EiU

Technologie

wietlenie

Ogrzewanie,
wentylacja i
klimatyzacja (instalacja
grzewcza i
klimatyzacyjna)

Regulacja i kontrola

Preferencje

geograficzne

Spółka
lokalna/regionalna

Spółka krajowa

Spółka europejska

Finansowanie projektu

Finansowanie
wewn

trzne

Prywatne finansowanie
przez stron

trzeci

Finansowanie przez
mechanizm
finansowania

Tabela 1 przedstawia ró

ne kryteria, które pomagaj

partnerowi publicznemu w dokonaniu wyboru

partnera prywatnego (ESCO), spełniaj

cego wymogi projektu w zakresie EE.

2.1.2 Strumie

przychodów

ESCO ponosz

koszty wdra

ania projektu modernizacji systemu energetycznego, co przynosi

nast

pnie oszcz

dno

ci energii. Niezale

nie od rodzaju instrumentu finansowego zastosowanego do

finansowania

projektu,

ESCO

efektywnie

współdziel

powstałe

oszcz

dno

poprzez

zagwarantowanie okre

lonych oszcz

dno

ci w zu

yciu energii uzyskanych w okresie obowi

zywania

umowy. Je

eli bie

żą

ca warto

ść

efektywnego podziału oszcz

dno

ci ESCO w okresie obowi

zywania

umowy jest wy

sza od bie

żą

cej warto

ci wszystkich ponoszonych kosztów, wówczas ESCO notuje

zyski. W przeciwnym wypadku ESCO ponosi straty.

Podział oszcz

dno

ci ESCO zwykle waha si

pomi

dzy 50% a 90%, przy czym przedział pomi

dzy

65% a 85% stanowi najcz

stszy zakres warto

ci. EPC s

zawierane zazwyczaj na okres 5 – 10 lat,

lecz czasami mog

opiewa

na okres 15 lat, je

eli obejmuj

inwestycje o długim okresie zwrotu, takie

jak izolacja

cian lub wymiana okien. Krótsze terminy s

bardziej powszechne w

ród klientów

prywatnych, za

umowy o dłu

szych terminach obowi

zywania s

zawierane zwykle na projekty

instytucjonalne i rz

dowe (budynki publiczne).

eli szacunki ESCOs

prawidłowe, mog

one uzyskiwa

przychody i zyski na trzy sposoby:

Koszt plus (ang. cost plus): Wi

kszo

ść

ESCO uzyskuje przychody z projektowania i zastosowania

rozwi

pozwalaj

cych na oszcz

dno

ść

kosztów zu

ycia energii w obiekcie nale

żą

cym do klienta.

Koszty te s

nast

pnie podnoszone, aby pokry

koszty ogólne i wytworzy

zysk. Wymaga si

ESCO, aby ograniczały koszty, celem ich pokrywania z oszcz

dno

ci gromadzonych w okresie

obowi

zywania umowy. Motywuje to ESCO do zmaksymalizowania liczby i zakresu działa

efektywnych kosztowo w zwi

zku z wynikaj

cym z nich strumieniem oszcz

dno

ci.

Finansowanie projektu: Niektóre ESCO czerpi

dochody z prowizji z tytułu finansowania projektów,

ale nie jest to reguł

. Działanie ESCO jako dostawcy

rodków na finansowanie projektu oraz

wykorzystywanie umiej

tno

ci technicznych/technologicznych ESCO jako narz

dzia zarz

dzania

ryzykiem przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych mo

e by

ęś

pakietu

wiadczonych usług.

Gwarantowane oszcz

dno

ci: W pocz

tkach historii umów o efekt energetyczny, ESCO nie

deklarowały kosztów własnych, gdy

przychody były uzyskiwane z podziału strumienia oszcz

dno

z klientem. Tym samym, ESCO były zmotywowane do minimalizowania kosztów i maksymalizacji
oszcz

dno

ci. Niektóre ESCO „dziel

” równie

oszcz

dno

ci, które przekraczaj

pierwotne zało

enia

lub szacunki. Jednak

e praktyka ta ulega zmianom i powinna by

zawsze powi

zana z

zabezpieczeniem nale

ytego wykonania umowy, udzielonym przez ESCO. Sprawia to,

e dzielone

oszcz

dno

ci s

ograniczone do kwot przekraczaj

cych ustalon

gwarantowan

kwot

minimaln

ESCO odmawiaj

zwykle podj

cia jakiegokolwiek ryzyka zwi

zanego z cenami energii, gdy

wahania

cen w czasie okazały si

trudne do przewidzenia. Zamiast tego, ESCO dokonuj

pomiaru

oszcz

dno

ci energii w uj

ciu fizycznym, obliczaj

c je na podstawie ceny energii obowi

zuj

cej w

dniu podpisania EPC lub innej ceny uzgodnionej wspólnie z klientem z sektora publicznego. ESCO
podejmuj

ryzyko pogorszenia efektywno

ci infrastruktury ze wzgl

du na starzej

ce si

z czasem

urz

dzenia.

2.2. Ró

ne rodzaje EPC

Ró

ne kryteria charakteryzuj

ce PPP (finansowanie przez partnera prywatnego, cz

ęś

ciowe lub

całkowite przeniesienie ryzyka, specyfikacja rezultatów) maj

równie

zastosowanie do umów EPC,

dzieki czemu EPC mo

na uzna

za model realizacji projektów PPP w zakresie EE. Jednak

e, z

perspektywy kontraktowania, w ostatnich 30 latach opracowano kilka wariantów EPC. Celem
niniejszego punktu jest opisanie wariantów najcz

ęś

ciej wyst

puj

cych.

[Wskazówka 15, 16, 17, 18]

Istniej

cztery podstawowe rodzaje umów dotycz

cych poprawy efektywno

ci energetycznej:

a) Umowy, w których ESCO oferuje finansowanie i daje gwarancj

oszcz

dno

ci, co

oznacza,

e ESCO ponosz

ryzyko zarówno finansowe jak i dotycz

ce oszcz

dno

energii;

b) Umowy, w których ESCO bierze na siebie ryzyko dotycz

ce oszcz

dno

ci energii, a

za finansowanie odpowiedzialny jest klient;

c) Umowy przewiduj

ce całkowit

cesj

oszcz

dno

ci na ESCO na czas okre

lony (ang.

first out contracts), w których wszystkie oszcz

dno

ci z tytułu kosztów energii s

wykorzystywane na spłat

odsetek i amortyzacj

długu do momentu całkowitej jego

spłaty;

d) Umowy o zarz

dzanie zu

yciem energii, na podstawie których ESCO otrzymuje

zapłat

wiadczenie usługi energetycznej, np. umowy tzw. „chauffage” dotycz

ogrzewania lub o

wietlenia danej przestrzeni.

Niniejszy punkt po

cony jest typom (a) i (d).

2.2.1

Oszcz

dno

ci gwarantowane w ramach EPC

W ramach EPC przewiduj

cej gwarantowane oszcz

dno

ci energii, partner publiczny uzyskuje

finansowanie projektu bezpo

rednio od strony trzeciej i bierze na siebie ryzyko finansowe. ESCO

otrzymuje zapłat

za zapewnienie wszelkich niezb

dnych działa

wspieraj

cych i ułatwienie zawarcia

porozumienia finansowego mi

dzy klientem a instytucj

finansow

. Gwarantuje te

minimalny poziom

oszcz

dno

ci energii, który pozwala na zwrot po

yczki. W przypadku niedoborów uzyskanych

oszcz

dno

ci, ESCO jest zobowi

zane do zwrotu kosztów, celem pokrycia ró

nicy mi

dzy

oczekiwanymi oszcz

dno

ciami a kwot

nale

do zapłaty instytucji finansowej. W przypadku

przekroczenia poziomu oszcz

dno

ci energii gwarantowanego w ramach EPC, partner publiczny

zwykle zatrzymuje nadwy

, chyba

e dokonano dalszych uzgodnie

dotycz

cych współdzielenia.

W projektach przewiduj

cych gwarantowany poziom oszcz

dno

ci energii, wykonawca podpisuje

tradycyjn

umow

„pod klucz” oraz, na podstawie dodatkowej umowy, zobowi

zuje si

do zwrotu

wszelkich otrzymanych kwot w przypadku nieuzyskania zakładanej oszcz

dno

ci energii.

Partner publiczny musi upewni

e ESCO posiada wystarczaj

zdolno

ść

finansow

honorowania gwarancji.

2.2.2 EPC rabatowe tzw. „chauffage”

W umowie typu chauffage, ESCO gwarantuje,

e koszty energii ponoszone przez partnera

publicznego zostan

obni

one o okre

lony procent. W okresie obowi

zywania umowy, ESCO bierze

na siebie odpowiedzialno

ść

za opłacanie rachunków wła

ciciela za korzystanie z mediów, za

wła

ciciel wyra

a zgod

na płacenie ESCO okre

lonej w procentach cz

ęś

ci historycznych kosztów

energii. ESCO stosuje zwykle rabaty w wysoko

ci około 15%. Okresy obowi

zywania umów wahaj

pomi

dzy 7 a 10 lat, za

ESCO musi z otrzymanych płatno

ci odzyska

poniesione koszty i pokry

rachunki wła

ciciela za korzystanie z mediów. ESCO generuje zwrot poprzez zapewnienie

oszcz

dno

ci wystarczaj

cych do zrekompensowania rabatu udzielonego klientowi.

W umowie typu „chauffage”, wykonawca - ESCO staje si

wła

cicielem systemu przetwarzania energii

umieszczonego w obiekcie nale

żą

cym do klienta. Chłodzenie i dostawa ciepłej wody uznawane s

przepływy przetworzonej energii (np. energia elektryczna mo

e by

wykorzystywana w instalacji

chłodz

cej, a w kotłowni paliwo mo

e by

wykorzystane do ogrzewania wody). Po podpisaniu umowy,

wykonawca u

ytkuje i konserwuje instalacje nale

żą

ce do klienta, opłaca rachunki za energi

pobieran

przez system przetwarzania energii i dokonuje inwestycji w instalacje, aby zwi

kszy

ich

efektywno

ść

. W okresie obowi

zywania umowy wykonawca sprzedaje „przetworzon

” energi

udzielaj

c klientowi uprzednio ustalonego „rabatu”, przestrzegaj

c przy tym uprzednio uzgodnionego

minimalnego poziomu jako

ci dostaw „przetworzonej" energii.

Rysunek 3: Umowy EPC typu „chauffage”

Umowa typu „chauffage” nie jest oparta na jakimkolwiek konkretnym projekcie. ESCO nie musi
przedstawia

szczegółowego projektu modernizacji klientowi przed podpisaniem umowy. Zamiast

tego, ESCO dokonuje wymaganych ulepsze

systemu. Im wi

ksza uzyskana przez ESCO

oszcz

dno

ść

energii oraz kosztów konserwacji i eksploatacji, tym wy

szy zysk. Partner publiczny nie

odnosi

adnych korzy

ci z takiego zysku, poniewa

jest zwi

zany uprzednio uzgodnion

stawk

chyba

e udało mu si

wynegocjowa

dodatkow

klauzul

współdzielenia oszcz

dno

ci.

Umowy typu „chauffage” nie powinny by

postrzegane jako „prawdziwe” projekty PPP w zakresie EE.

Jednak

e wielu klientów sektora publicznego preferuje ten rodzaj umowy, gdy

nie chc

bra

siebie odpowiedzialno

ci za nale

żą

cy do nich system przetwarzania energii. Wol

oni zleci

eksploatacj

i utrzymanie tej cz

ęś

ci obiektu firmie zewn

trznej, aby mogli skoncentrowa

własnej działalno

ci.

2.3. Wybór projektu EE i wykonalno

ść

EPC

Partnerzy publiczni rzadko s

w stanie opracowa

szczegółowy zestaw potencjalnych działa

EE dla

posiadanej grupy budynków. Powinni jednak

e podejmowa

kroki w celu opracowania ogólnego

zakresu prac, w oparciu o swoje priorytety, ograniczenia czasowe i inne kryteria. W miar

liwo

ci,

sektor publiczny powinien przeprowadza

wst

pne audyty, albo we wszystkich budynkach obj

tych

programem albo na ich reprezentatywnej próbie, po to, aby zgromadzi

wst

pne informacje na temat

potencjału oszcz

dno

ci energii.

Partner publiczny oraz ESCO powinni wynegocjowa

umow

, na podstawie której obie strony wezm

na siebie okre

lon

odpowiedzialno

ść

na ka

dym etapie projektu. W szczególno

ci, umowa powinna

opisywa

zakres odpowiedzialno

ci ESCO i wła

ciciela obiektu w ka

dej fazie projektu (tj. audyt i

IEK

IEN

Sprzeda

przetworzonej energii według uprzednio uzgodnionej stawki

System oszcz

dzania

energii (np. bojler,

urz

dzenie chłodz

lub agregat

dotwórczy

Posiada, eksploatuje,
utrzymuje i opłaca
rachunki za energi

ESCO

Umowa/y o

finansowanie

Instytucje

finansuj

Klient sektora

publicznego

opracowanie koncepcji, szczegółowy projekt, budowa i faza powykonawcza). Kwestie dotycz

procesu zamówie

publicznych zostały szczegółowo omówione w rozdziale 3.

[Wskazówka 20, 21,

22, 23]

Krok 1

Wybór budynków: Partner publiczny dokonuje wyboru jednego lub wi

cej budynków, w

których zostan

wdro

one działania EE. Preferowana warto

ść

projektów w zakresie EE dla

ESCO wynosi od ok. 2 mln EUR, przy czym

rednia warto

ść

wynosi ok. 5 mln EUR. Partner

publiczny powinien dokona

wyboru budynku lub grupy budynków, która jest obj

zakresem inwestycji. Wi

ksze grupy budynków ograniczaj

udział mniejszych ESCO.

Krok 2 Wst

pna ocena potencjału oszcz

dno

ci w zu

yciu energii: Po wybraniu jednego lub

kszej liczby budynków, partner publiczny dokonuje wst

pnej oceny potencjału

oszcz

dno

ci w zu

yciu energii w tych budynkach. Mo

e tego dokona

na podstawie próby

budynków lub na podstawie oceny ka

dego budynku w grupie. Poziom i szczegółowo

ść

oceny zale

żą

od wewn

trznych mo

liwo

ci partnera publicznego do przeprowadzenia tej

oceny oraz od decyzji o zleceniu cz

ęś

ci lub cało

ci oceny wyspecjalizowanym doradcom

zewnetrznym. Wst

pne szacunki ułatwiaj

partnerowi publicznemu negocjacje z ESCO. W

wielu przypadkach koszty audytów s

ponoszone przez ESCO.

Krok 3 Wst

pne spotkanie: Wst

pne spotkanie partnera publicznego i ESCO ma zwykle miejsce

po etapie wst

pnej kwalifikacji ESCO. Celem spotkania z punktu widzenia partnera

publicznego jest wyja

nienie kwestii umów o popraw

efektywno

ci energetycznej z ESCO

oraz uzgodnienie procedury gromadzenia historycznych danych dotycz

cych zu

ycia energii

i innych informacji operacyjnych. Stanowi

to b

dzie podstaw

do obliczenia bazowego

ycia energii.

Krok 4 Wst

pny audyt „krok po kroku”: Krok ten jest niezb

dny dla wi

kszo

ci ESCO, gdy

oparciu o do

wiadczenia i umiej

tno

ci techniczne zapewnia on przybli

one szacunki

kosztów inwestycyjnych, wymaganych dla uzyskania oczekiwanych oszcz

dno

ci. Na tym

etapie, przedstawione szacunki daj

ESCO pewno

ść

e inwestycja i czas jej realizacji do

momentu podpisania umowy s

gwarantowane. W efekcie mo

e by

konieczne, aby taki

wst

pny audyt został przygotowany przed zło

eniem zamówienia, z udziałem niektórych

ESCO, które przeszły etap kwalifikacji wst

pnej.

Krok 5

Przegl

d danych kosztowych: Analityczne programy komputerowe, cz

sto b

własno

ESCO, wykorzystywane s

do opracowywania schematów zu

ycia energii i

prognozowania

potencjalnych

obszarów

oszcz

dno

poprawy

efektywno

energetycznej. Dodatkowo tworzone s

porównania intensywno

ci zu

ycia energii przez

dany budynek i inne, podobne budynki.

Krok 6 Oszacowanie potencjału oszcz

dno

ci: Ł

c analiz

z wynikami wst

pnego audytu

„krok po kroku”, ESCO mo

e okre

, czy potencjał oszcz

dno

ci kosztów jest

wystarczaj

cy. Je

eli tak, wówczas ESCO kontynuuje procedur

, jednak je

eli potencjał ten

jest zbyt niski, ESCO mo

e si

wycofa

lub wnioskowa

o wybór innych obiektów.

Krok 7

Proces udzielenia zamówienia: ESCO przygotowuje dokument ofertowy w oparciu o
specyfikacje przedstawione w zaproszeniu do składania ofert. Proces potwierdzania
elementów obliczonych przez ESCO w fazie studium wykonalno

ci musi zosta

uwzgl

dniony w ogólnym podej

ciu w formie szczegółowego audytu i inwentaryzacji.

Umo

liwi to ESCO zło

enie planu zawieraj

cego szczegóły prac i zakładane oszcz

dno

ci.

Faza szczegółowego audytu jest niezb

dna do zmierzenia zu

ycia energii wykorzystywanej

na ró

ne sposoby, uwzgl

dniaj

c wykorzystanie innych mediów, takich jak woda. W analizie

takiej nale

y te

uwzgl

dni

potencjalne oszcz

dno

ci, które mog

zosta

wygenerowane

dzi

ki zmianom w systemie wytwarzania energii (np. kogeneracja, je

eli jest mo

liwa, lub

odnawialne

ródła energii). ESCO musi przekona

partnera publicznego,

e posiada zasoby

i umiej

tno

ci do stworzenia skutecznej relacji biznesowej. Je

eli wła

ciciel lub menad

obiektu nie decyduje si

na kontynuowanie współpracy z danym ESCO, wówczas koszt

szczegółowego audytu jest zazwyczaj zwracany oferentowi (z reguły jest to koszt uprzednio
ustalony). W pozostałych przypadkach koszt badania jest uwzgl

dniany w EPC. Je

eli

partner publiczny i ESCO kontynuuj

współprac

w ramach EPC, studium wykonalno

staje si

produktem dostarczonym w ramach umowy.

Identyfikacja projektu: DODATKOWE INFORMACJE

Wskazówka 5

EPC Watch - Watching the World of Energy Performance Contracting, strona informacyjna
Strona zawiera dział pyta

i odpowiedzi na temat podstaw EPC.

http://energyperformancecontracting.org/

Wskazówka 6

Wspólne podej

cia publiczno-prywatne do finansowania efektywno

ci energetycznej: polityki w zakresie

zwi

kszania inwestycji sektora prywatnego, Mi

dzynarodowa Agencja Energetyczna (2011)

Na stronach 24 – 28 zawarte jest wprowadzenie do ESPC (lub EPC w

wietle terminologii stosowanej w

niniejszym dokumencie), które ilustruje ró

ne struktury ESPC.

http://www.iea.org/papers/pathways/finance.pdf

Wskazówka 7

Wprowadzenie do umów o popraw

efektywno

ci energetycznej, ICF International, Krajowe

Stowarzyszenie Spółek Energetycznych (NAESCO) (pa

dziernik 2007). Przygotowane dla ameryka

skiej

Agencji Ochrony

rodowiska – budynki z certyfikatem Energy Star.

Rozdział 2 (str. 6-7) tłumaczy podstawy EPC (lub ESPC w

wietle terminologii NAESCO).

http://www.energystar.gov/ia/partners/spp_res/Introduction_to_Performance_Contracting.pdf

Wskazówka 8

Rynek przedsi

biorstw usług energetycznych w Europie – opis sytuacji 2010, Angelica Marino, Paolo

Bertoldi, Silvia Rezessy – Wspólne Centrum Badawcze, Instytut Energii (2010)
Punkt 2.1 przedstawia rynek ESCO oraz rodzaje ESCO w ka

dym pa

stwie członkowskim UE.

http://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/bitstream/111111111/15108/1/jrc59863%20real%20

final%20esco%20report%202010.pdf

Wskazówka 9

Przedsi

biorstwa usług energetycznych w Europie – opis sytuacji 2005, Paolo Bertoldi, Silvia Rezessy –

Wspólne Centrum Badawcze – Instytut Energii (2005)
Rozdział 5 przedstawia typowe elementy zapewniane w projekcie ze strony ESCO.

http://re.jrc.ec.europa.eu/energyefficiency/pdf/ESCO%20report%20final%20revised%20v2.pdf

Wskazówka 10

Przedsi

biorstwa usług energetycznych w Europie – opis sytuacji 2005, Paolo Bertoldi, Silvia Rezessy –

Wspólne Centrum Badawcze, Instytut Energii (2005)
Punkt 2.3 okre

la komponenty projektu EE przeprowadzanego przez ESCO.

http://www.grazer-ea.at/eesi/upload/download/diskussionspapiere/091018_gea_energy_contracting_
definitions-discussion_paper.pdf

Wskazówka 11

Wskazówki dotycz

ce umów o popraw

efektywno

ci energetycznej w budynkach pa

stwowych, F.

Seefeldt, V. Kuhn, W. Trauntner, J-H. Wetter (kwiecie

2003). Berliner Energieagentur GmbH

Anwaltskanzlei Schawien Naab Partnerschaft
Rozdział 5 zawiera list

usług

wiadczonych przez ESCO.

Wskazówka 12

Rynek przedsi

biorstw usług energetycznych – opis sytuacji 2010, raporty naukowe i techniczne

Wspólnego Centrum Badawczego, Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej (2010)

Rozdział 2 zawiera przegl

d europejskiego rynku przedsi

biorstw usług energetycznych w 2010 r. wraz ze

szczegółow

analiz

rynku ka

dego z pa

stw członkowskich.

http://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/bitstream/111111111/15108/1/jrc59863%20real%20
final%20esco%20report%202010.pdf

Wskazówka 13

Gwarantowany efekt energetyczny w ramach eurokontraktów, raport do publikacji, Berliner
Energieagentur GmbH (2008)
Raport zawiera przegl

d EPC oraz informacje na temat rozwoju rynku w Niemczech, Austrii, Finlandii, Francji,

Grecji, Norwegii, Szwecji i we Włoszech.

http://eaci-projects.eu/iee/page/Page.jsp?op=project_detail&prid=1576&side=downloadablefiles

Wskazówka 14

WYBÓR klienta/ESCO, IEE - BioSolESCo, TV Energy (2009)
Sekcja dotycz

cy wyboru ESCO przedstawia kryteria, które powinien rozwa

klient przy dokonywaniu wyboru

ESCO.

http://www.biosolesco.org/guidance/uk/Biosolesco4_eng.pdf

Wskazówka 15

Ostateczny raport do publikacji, EUROCONTRACT IEE (luty 2008)
Prezentacja modeli EPC zaadaptowanych na potrzeby modernizacji budynków w sektorze publicznym (str. 49-
56).

http://ieea.erba.hu/ieea/fileshow.jsp?att_id=5828&place=pa&url=Eurocontract_Final_Report_Publishable.
pdf&prid=1576

Wskazówka 16

Finansowanie przez stron

trzeci

– wykorzystywanie potencjału, Sekretariat Karty Energetycznej (2003)

Punkt 2.2 zawiera podsumowanie głównych podej

ść

do finansowania EPC.

http://www.encharter.org/fileadmin/user_upload/document/Energy_Efficiency_-_Third-Party_ Financing_-
_2003_-_ENG.pdf

Wskazówka 17

dzynarodowe do

wiadczenia w zakresie rozwoju rynków ESCO, Berliner Energiagentur GmbH

(grudzie

2008)

Punkt 2.2 przedstawia ró

ne modele EPC.

http://www.gtz.de/de/dokumente/en-International-Experience-Developing-ESCO-Markets.pdf

Wskazówka 18

Standardowe dokumenty EPC a umowy o popraw

efektywno

ci energetycznej, EESI IEE, przygotowane

przez SEVEn, Berliner Energieagentur (stycze

2011)

Krótki opis artykułów dotycz

cych EPC.

http://www.european-energy-service-initiative.net/fileadmin/user_upload/gea/standard_documents/
Standard5_Contracts.pdf

Wskazówka 19

Berliner Energiagentur (Berli

ska Agencja Energetyczna)

http://www.berliner-e-agentur.de/en

Wskazówka 20

Wzory i umowy, PRIME IEE, Autor: Instytut ds. Energii, Klimatu i

rodowiska w Wuppertalu (lipiec 2006)

Rozdział 5: Zał

cznik przedstawia wzór umowy o popraw

efektywno

ci energetycznej (w j

zyku niemieckim)

(strony 5-20).

Wskazówka 21

Zamówienia publiczne usług efektywno

ci energetycznej – wprowadzenie, program wspierania

zarz

dzania sektorem energetycznym, Bank

wiatowy (listopad 2010)

Na stronach 17-23 zawarte s

wskazówki Banku

wiatowego dotycz

ce zamówie

, które dziel

EPC na dwa

rodzaje: oddzielnie projekt i budowa oraz ł

cznie projekt i budowa.

http://www.esmap.org/esmap/sites/esmap.org/files/BN009-10_EECI-Public-Procurement-Getting-Started.
pdf

Wskazówka 22

Kompleksowa modernizacja budynków w ramach umów o popraw

efektywno

ci energetycznej,

EUROCONTRACT IEE, raport Graz Energy Agency Ltd (grudzie

2007)

Rozdział 6: Wskazówki i komponenty wdro

eniowe.

http://www.european-energy-service-initiative.net/fileadmin/user_upload/bea/Documents/Contractual_
Issues/Comprehensive_Refurbishment-manual_main_part_071220.pdf

Wskazówka 23

Ocena instrumentów polityki zmniejszania poziomu emisji gazów cieplarnianych przez budynki, UNEP
SBCI Inicjatywa zrównowa

onego budowania i budynków (2007)

Tabela 14 na stronie 30 podsumowuje bariery dla EPC w ró

nych sektorach oraz mo

liwe rozwi

zania.

http://www.unep.org/themes/consumption/pdf/SBCI_CEU_Policy_Tool_Report.pdf

Przygotowanie projektu

ne jest, aby przed zgłoszeniem oferty lub wej

ciem w faz

przetargow

przeprowadzi

analiz

rynku na poziomie krajowym i europejskim. Pozwoli to na ocen

obecno

ci partnerów prywatnych,

skłonnych do wzi

cia udziału w procedurze przetargowej dotycz

cej projektów PPP w zakresie EE.

Rysunek 4: Analiza ró

nych typów programów

II. Przygotowanie projektu

• Organizacja

• Ocena

ródeł finansowania

• Przed zło

eniem oferty

3.1. Organizacja

Partner publiczny musi przeprowadzi

proces przygotowania projektu przed rozpocz

ciem procedury

udzielania zamówienia i przed wdro

eniem projektu. Partner publiczny musi okre

wszystkie

parametry projektu, oceni

potencjalne zaanga

owanie partnerów prywatnych, oszacowa

koszty,

ryzyko i korzy

ci wdro

enia ró

nych dost

pnych opcji, a tak

e udowodni

e opcja PPP jest

preferowan

ród innych rozwi

. W procesie przygotowawczym wyró

niamy dwa główne etapy.

Na wst

pie partner publiczny upewnia si

e posiada zasoby i zdolno

ci organizacyjne do

rozpocz

cia projektu.

[Wskazówka 24]

Standardowe elementy procesu przygotowawczego PPP

zostały opisane w punkcie 3.1 Przewodnika po materiałach informacyjnych („G2G”).

3.1.1

Ekspertyza finansowa projektu z zakresu EE

Poza członkami zespołu przedstawionymi w G2G, partner publiczny musi uwzgl

dni

eksperta w

zakresie EE.

[Wskazówka 25]

Rol

tego eksperta jest pomoc w tworzeniu struktury projektu,

zdefiniowanie wska

ników efektywno

ci technicznej i opracowanie cz

ęś

ci technicznej oferty. Ekspert

taki powinien posiada

wiadczenie w zakresie wdra

ania projektów EE w budynkach, umie

oceni

propozycje techniczne oferentów i umie

sprawnie zidentyfikowa

najlepsze rozwi

zanie dla

partnera publicznego. Ekspert odgrywa

dzie równie

kluczow

rol

w negocjacjach handlowych,

doradzaj

c, które ryzyka techniczne nale

y przenie

ść

na partnera prywatnego, a tak

e, jakie poziomy

efektywno

ci energetycznej b

wymagane.

Rola eksperta finansowego w zakresie EE polega na dokładnym zrozumieniu finansowania projektów
poprzez mechanizm PPP, oceny ryzyka finansowego i podziału ryzyka. Obejmuje ona analizy
wykonalno

ci i oceny wiarygodno

ci finansowej potencjalnych partnerów prywatnych. Ekspert

finansowy powinien rozumie

transakcje w zakresie EE, zwi

zane z nimi przepływy finansowe i ich

konsekwencje dla bud

etu.

W przypadku infrastrukturalnych projektów PPP, partner prywatny zobowi

zany jest do wdro

enia

projektu zgodnie z istniej

cymi normami budowlanymi. Je

li chodzi o projekty PPP w zakresie EE,

e wyst

powa

wiele ró

nych rozwi

technicznych spełniaj

cych te normy. Wyspecjalizowana

ocena EE jest wi

c konieczna do dokonania wyboru rozwi

zania o najlepszym stosunku jako

ci do

ceny (value for money). Ekspert powinien te

w stanie przeprowadza

przegl

dy techniczne i

analizy na ró

nych etapach przygotowywania i wdra

ania projektu.

sto partnerzy publiczni mog

nie posiada

odpowiednich własnych zasobów do oceny lub

przygotowania ró

nych aspektów projektu PPP w zakresie EE i wtedy konieczne b

dzie skorzystanie

z usług doradców zewn

trznych. Element ten został bardziej szczegółowo opisany w G2G.

[Wskazówka 2, punkt 3.1.2, str. 25]

3.1.2

Plan i harmonogram

Po stworzeniu struktury zespołu, partner publiczny mo

e opracowa

plan przetargu, umowy

udzielenia zamówienia i realizacji projektu. Plan taki powinien obejmowa

nast

puj

ce elementy:

•

list

ogólnych zada

, działa

i odpowiednich dokumentów dla całego procesu;

•

konsultacje z komitetem steruj

cym w kwestiach dotycz

cych procesu;

•

konsultacje z poszczególnymi zespołami zarz

dzania budynkami;

•

podział obowi

zków pomi

dzy odpowiednich ekspertów/strony trzecie;

•

okre

lenie współzale

ci;

•

okre

lenie harmonogramu czasowego dla ka

dego zadania;

•

ustalanie konkretnych terminów realizacji procesu (np. wdro

enie EE mo

e zosta

przeprowadzone jedynie pomi

dzy marcem a pa

dziernikiem lub w trakcie wakacji); oraz

•

koordynacja planu i harmonogramu wspólnie z komitetem steruj

cym i ich zatwierdzenie.

Bardziej szczegółowy plan zawarty jest w G2G.

[Wskazówka 2, punkt 3.1.3, str. 27]

3.2. Ocena

ródeł finansowania i wybór metody finansowania

Istniej

trzy

ródła finansowania dla projektów PPP: (i) sektor publiczny poprzez banki komercyjne,

dostawców wyposa

enia lub inne

ródła finansowania przez strony trzecie (np. umowa leasingu

zabezpieczona na aktywach, inwestycja ze specjalnie utworzonych funduszy EE), (ii) partner prywatny
poprzez banki komercyjne, wyspecjalizowane fundusze kapitałowe lub struktury sekurytyzacji, lub (iii)
poł

czenie powy

szych.

[Wskazówka 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32]

Głównym powodem zawarcia umowy PPP w zakresie EE jest ch

ęć

uzyskania lepszej jako

ci usług i

zabezpieczenia nale

ytego wykonania umowy poprzez przeniesienie ryzyka, a tak

e mobilizacja

finansowania przez sektor prywatny.

[Wskazówka 33]

Finansowanie ze strony sektora prywatnego

umo

liwia znacz

ce zwi

kszenie zakresu operacji w zakresie EE w budynkach. Dodatkowo, w

przypadku ogranicze

yczkowych do

wiadczanych przez organy publiczne, PPP mo

e stanowi

atrakcyjne rozwi

zanie, gdy

prywatni wykonawcy mog

finansowa

projekty poprzez mechanizmy

ró

ce si

od formalnych po

yczek; dodatkowo mechanizmy takie mog

dostosowane do

konkretnych przepływów pieni

ęż

nych danego projektu.

Główn

przeszkod

dla wielu projektów w zakresie EE s

jednak

e proporcjonalnie wysokie koszty

transakcyjne, ponoszone przy finansowaniu projektu „na miar

” (tj. niestandardowym, dopasowanym).

Poniewa

wymogi kapitałowe s

ogólnie rzecz bior

c niskie, koszty zwi

zane z przygotowaniem

studiów wykonalno

ci technicznej i negocjowaniem kluczowych umów staj

nieproporcjonalnie

wysokie, chyba

e dokłada si

stara

celem maksymalizacji mo

liwo

ci standaryzacji i ekonomii skali.

Koszty transakcyjne s

c cz

sto elementem decyduj

cym, czy dany projekt jest wykonalny i któr

metod

finansowania nale

y przyj

ąć

. UE zapewnia dotacje na pomoc techniczn

w ramach programu

ELENA (Europejskie wsparcie energetyki na poziomie lokalnym)

[Wskazówka 34]

oraz EFEE.

[Wskazówka 35]

Przykład: W ramach instrumentu ELENA zapewniono pomoc techniczn

dla miasta Pary

a na

przygotowanie i wdro

enie projektu modernizacji trzech grup szkół (100 szkół w ka

dej grupie).

Projekt zakłada ulepszenie tzw. koperty energetycznej budynku, a konkretnie systemów zarz

dzania,

kontroli i monitoringu zainstalowanych urz

dze

energetycznych, zamontowanie o

wietlenia EE oraz

instalacj

paneli fotowoltaicznych na dachach szkół. Oczekuje si

e zu

ycie energii i emisja CO2

spadn

o 30% w porównaniu z poziomem bazowym.

[Wskazówka 37]

Projekty mog

finansowane na szereg ró

nych sposobów. Preferowane podej

cie cz

sto ł

czy

poszczególne mechanizmy i zakłada finansowanie przez ró

ne podmioty. W przypadku władz

miejskich pragn

cych zmodernizowa

komunalny system ciepłowniczy poprzez wymian

kotłów i

zmniejszenie utraty ciepła, mo

na zastosowa

kombinacj

ró

nych

ródeł finansowania. Mo

czy

yczk

uprzywilejowan

z wyznaczonego specjalnego funduszu i finansowanie bankowe, w

ramach EPC. Przy dokonywaniu wyboru opcji finansowania, partner publiczny powinien rozwa

równie

konsekwencje podatkowe, takie jak VAT i CIT.

Istniej

pewne kluczowe kompromisy w ramach takich rozwi

. Je

eli projekt EE posiada potencjał

generowania znacznych warto

ci (tj. okres zwrotu z inwestycji jest krótki, a przepływy pieni

ęż

wysokie), wówczas nale

y skupi

na wyborze struktury finansowania o najni

szych kosztach

zadłu

enia lub kapitałowych. Jednak

e w przypadku wi

kszo

ci projektów EE, finansowanie cz

sto

jest czynnikiem ograniczaj

cym, a główny nacisk kładziony jest na poł

czenie finansowania

spełniaj

cego wszystkie wymogi przy minimalizacji takich ogranicze

, jak wymóg dodatkowych

zabezpiecze

lub gwarancji.

3.2.1

ródła wewn

trzne

Partnerzy publiczni posiadaj

cy wystarczaj

ce fundusze mog

samodzielnie finansowa

projekty EE.

Jednak

e rz

dy do

wiadczaj

obecnie ogromnej presji dotycz

cej wydatków i ograniczaj

kapitał,

który dana gmina mogłaby zainwestowa

, a w szczególno

ci kwoty, które mogłaby po

yczy

. Istnieje

tak

e potencjalny problem polegaj

cy na tym,

e organ bezpo

rednio finansuj

cy dany program EE

e nie by

w stanie zachowa

wszystkich oszcz

dno

ci finansowych ze wzgl

du na ró

ne zasady

lub kontrole bud

etowe.

W czasach ogranicze

i racjonalizacji bud

etu, istnieje potrzeba wprowadzenia innowacyjnych

programów finansowych, które tworz

synergie i zach

caj

inwestorów, gdy

interesy partnerów

publicznych i prywatnych. Projekty EE, aby były skuteczne i by mo

na było zarz

dza

nimi

długoterminowo, wymagaj

finansowania dostosowanego do ich potrzeb. Kompleksowe finansowanie

projektów wymaga zaanga

owania banków komercyjnych i partnerów prywatnych. EPC i ESCO s

stanie wspiera

projekt EE w sytuacji ograniczonych

ródeł wewn

trznych lub inwestycji bilansowych.

Instytucje publiczne nie dysponuj

zwykle niezb

dnymi danymi dotycz

cymi zu

ycia energii ani

informacjami o najbardziej opłacalnych technologiach i sposobach wdra

ania projektów, wymaganych

do kierowania przedsi

wzi

ciami EE. Oznacza to,

e samofinansowanie ze strony organów

publicznych jest znacznie mniej atrakcyjne, ni

wykorzystywanie PPP. Porównuj

c samofinansowanie

z innymi

ródłami finansowania, partner publiczny musi rozwa

nast

puj

ce pytania:

•

Czy projekt jest bardziej priorytetowy w porównaniu z innymi projektami publicznymi
ubiegaj

cymi si

o to samo finansowanie?

•

Czy korzy

ci osi

gni

te dzi

ki realizacji danego projektu s

ksze ni

korzy

ci płyn

ce z

innych projektów?

•

Czy alternatywne mechanizmy finansowania s

dro

sze ni

zysk z projektu?

•

Czy termin realizacji projektu ma decyduj

ce znaczenie? Czy partner publiczny mo

pozwoli

sobie na czekanie do momentu zdobycia finansowania z alternatywnych

ródeł?

eli odpowied

na wszystkie powy

sze pytania jest twierdz

ca, wówczas sektor publiczny mo

sfinansowa

projekt z własnych funduszy.

Finansowanie zabezpieczone maj

tkiem

Jako alternatyw

samofinansowania mo

na jako form

finansowania zakupu urz

dze

i usług EE

zastosowa

leasing. Leasing stosowany jest cz

sto w finansowaniu na zasadach vendor financing

(finansowanie inwestycji przez jej wykonawc

/dostawc

urz

dze

lub usług) w projektach ESCO i w

ramach programów budowy infrastruktury u

yteczno

ci publicznej. Finansowanie poprzez leasing

e by

równie

stosowane w przypadku przedsi

wzi

ęć

dotycz

cych poprawy EE. Du

a liczba

podobnych transakcji ułatwia statystyczne podej

cie do zarz

dzania ryzykiem kredytowym

ytkownika ko

cowego. Finansowanie poprzez leasing mo

liwe jest jedynie w pa

stwach o dobrze

rozwini

tych rynkach kapitałowych i posiadaj

cych odpowiednie ramy prawne.

Obiekt

nale

żą

cy do

klienta

Klient

sektora

publicznego

Urz

dzenia

udost

pnione

na podstawie

umowy

leasingu

Inne sposoby

zwi

kszania

oszcz

dno

energii

Instytucja

finansowa

ESCO

wiadczy usługi w

zakresie efektywno

energetycznej oparte na
oszcz

dno

ciach

ESCO uzyskuje zapłat

pod warunkiem uzyskania
wystarczaj

cych

oszcz

dno

Umowa/y o
finansowanie

Urz

dzenia mog

własno

•

ESCO (w przypadku leasingu operacyjnego)

•

Leasingodawcy (w przypadku leasingu
finansowego)

Umowa leasingu umo

liwia korzystanie z urz

dze

bez konieczno

ci ich natychmiastowego zakupu.

Jest to szczególnie korzystne w przypadku pewnych typów urz

dze

wykorzystywanych w projektach

EE, na przykład w elektrowniach. Idealna sytuacja ma miejsce wtedy, gdy urz

dzenia takie s

mobilne

(tj. urz

dzenia mog

zosta

przemieszczone w ci

gu kilku godzin), tak jak niewielkie jednostki

kogeneracji, które mieszcz

w kontenerze. Jest o wiele bardziej prawdopodobne,

e mobilna

jednostka znajdzie kolejnego nabywc

. Inne jednostki, mobilne w mniejszym stopniu (np. kotły),

równie

nadaj

do tego rodzaju finansowania.

Leasing mo

e by

nym elementem finansowania projektu EE, zwłaszcza je

eli mo

e zosta

poł

czony z innymi mi

kkimi

ródłami finansowania i je

eli tworzy cz

ęść

pakietu oferowanego przez

wykonawc

/dostawc

. Od pewnego czasu sprzedawcy du

ych instalacji i urz

dze

zdaj

sobie

spraw

z warto

ci programów wsparcia posprzeda

owego. W niektórych sektorach, takich jak

przemysł silników lotniczych, cz

praktyk

jest sprzeda

urz

dze

na podstawie stałej opłaty za

godzin

(ang. „power by the hour”). Finansowanie i pomoc techniczna s

w takim przypadku

poł

czone, a sprzedawca akceptuje ponoszenie kosztów finansowych zwi

zanych z ryzykiem awarii

urz

dze

Z perspektywy sprawozdawczo

ci finansowej, leasing komercyjny mo

na podzieli

na dwie kategorie:

leasing operacyjny lub leasing finansowy, ka

dy inaczej opodatkowany i o innym statusie prawnym. W

przypadku leasingu operacyjnego, leasingodawca przenosi prawo do korzystania z aktywów EE na
leasingobiorc

. Z ko

cem okresu leasingu, leasingobiorca zwraca aktywa leasingodawcy. Poniewa

leasingobiorca nie bierze na siebie ryzyka własno

ci, koszty leasingu s

traktowane jak koszty

operacyjne w rachunku wyników finansowych, niemaj

ce wpływu na bilans ksi

gowy leasingobiorcy.

Ze wzgl

du na fakt, i

aktywa wprowadzone do projektu EE rzadko kiedy posiadaj

cow

warto

ść

rezydualn

, ten rodzaj leasingu rzadko ma zastosowanie w projektach EE w budynkach.

Rysunek 5: Leasing komercyjny

W przypadku leasingu finansowego, leasingobiorca bierze na siebie niektóre ryzyka zwi

zane z

własno

i czerpie te

ęść

zwi

zanych z własno

korzy

ci. W konsekwencji, umowa leasingu,

po jej podpisaniu, kwalifikuje si

zarówno do kategorii aktywa, jak i do kategorii pasywa (opłaty

leasingowe) w bilansie ksi

gowym. Leasingobiorca wykazuje amortyzacj

aktywów i ka

dego roku

potr

ca odsetki od płatno

ci leasingowej. Ogólnie rzecz bior

c, leasing finansowy honoruje wydatki

szybciej ni

odpowiadaj

cy mu leasing operacyjny. Ten rodzaj leasingu ma zastosowanie do

transakcji EE, pod warunkiem,

e leasingodawca jest przekonany,

e ogólna sytuacja finansowa

leasingobiorcy jest dobra.

kszo

ść

działa

maj

cych na celu oszcz

dno

ci energii wi

ąż

e si

z robotami budowlanymi.

Jednak

e niektóre elementy projektu EE mog

finansowane za pomoc

leasingu. Zwykle

elementy te obejmuj

wietlenie, systemy ogrzewania i chłodzenia oraz takie odnawialne

ródła

energii, jak kolektory słoneczne. W kompleksowym projekcie EE, leasing finansowy musi by

poł

czony z innymi

ródłami finansowania. Ta struktura finansowania zobowi

zuje ESCO do

dokonywania płatno

ci na rzecz leasingodawcy, gdy rachunek wyników ESCO wykazuje znacz

oszcz

dno

ci zwi

zane z kosztami energii. W kontek

cie leasingu komercyjnego, ryzyko finansowe

jest przenoszone na bilans ksi

gowy ESCO. Dodatkowo transakcja taka nie obni

a zdolno

kredytowych partnera publicznego odno

nie do innych projektów. Jednak

e w przypadku gdy ESCO

nie wywi

zuje si

z płatno

ci, leasingodawca odzyskuje urz

dzenia, co mo

e zakłóci

operacje

tocz

ce si

w budynku nale

żą

cym do klienta.

Finansowanie

zasadach

vendor

financing

(finansowanie

inwestycji

przez

wykonawc

/dostawc

urz

dze

lub usług)

Finansowanie przez wykonawc

/dostawc

dotyczy zazwyczaj du

ych dostawców urz

dze

(np.

Philips, Siemens, Johnson Controls), posiadaj

cych zasoby finansowe, które umo

liwiaj

finansowanie urz

dze

„w momencie sprzeda

y”. Takie finansowanie jest zwykle zapewniane lub

dokonywane bezpo

rednio przez po

rednika finansowego. Finansowanie przez wykonawc

/dostawc

jest szczególnie odpowiednie w przypadku standardowych urz

dze

, które mog

wykorzystywane

w zakresie EE w sektorach mieszkaniowym i, na mniejsz

skal

, w sektorze handlowo-

przemysłowym. Finansowanie tego rodzaju jest podobne do leasingu w tym sensie,

e pozwala na

analiz

ryzyka statystycznego lub portfelowego w odniesieniu do zarz

dzania ryzykiem kredytowym.

Pod pewnymi wzgl

dami leasing mo

e by

uznawany za podkategori

finansowania przez

wykonawc

/dostawc

Wyst

puj

zwykle dwa typy umów w ramach programów finansowania przez wykonawc

/dostawc

Pierwszy to umowa z udziałem wykonawcy/dostawcy i po

rednika finansowego, drugi - to umowa

dzy wykonawc

a klientem ko

cowym. Umowa typu sprzedawca/finansuj

cy precyzuje warunki

finansowania (np. odsetki, okres spłaty), podczas gdy umowa typu sprzedawca/klient ko

cowy

okre

la, kto jest odpowiedzialny za zwłok

lub brak płatno

ci ze strony klienta ko

cowego. Umowy, w

których stron

jest wykonawca/dostawca, dotycz

ce urz

dze

EE s

zwykle sformułowane w taki

sposób, aby planowana amortyzacja dla klienta ko

cowego była ni

sza od warto

ci oszcz

dno

energii uzyskanej dzi

ki inwestycji.

W przypadku gminy, producent urz

dze

sprzedaje instalacj

i urz

dzenia gminie w ramach po

yczki

o okre

lonych ratach spłaty. Warunki po

yczki s

ustalane pomi

dzy gmin

a wykonawc

/dostawc

zwykle s

to po

yczki krótkoterminowe. Finansowanie przez wykonawc

/dostawc

odbywa si

ogół na warunkach preferencyjnych. Po

yczkobiorc

jest zazwyczaj gmina, która dokonuje zakupu

urz

dze

EE.

3.2.2

ródła zewn

trzne

Finansowanie przez ESCO

Istnieje kilka sposobów wspierania przez ESCO finansowania projektu EE. Najprostsz

liwo

finansowania EE jest nabycie wierzytelno

ci handlowych zabezpieczonych gwarancj

oszcz

dno

energii ze strony ESCO. Gwarancja oszcz

dno

ci energii jest kluczowa dla postrzegania ryzyka,

jednak

e na jej warto

ść

y wpływ ma zdolno

ść

kredytowa danego ESCO.

Do najefektywniejszych programów EE nale

żą

te, w których ESCO (cz

sto za po

rednictwem stron

trzecich) poł

czyło odr

bne programy EE i stworzyło grupa budynków obj

tych wspólnym programem

EE.

Szeroko komentowanym przykładem i dobrym wzorcem dla budynków publicznych była współpraca
mi

dzy Berli

Agencj

Energii a Senatem Berlina w latach 90. XX w. Współpraca ta zaowocowała

„Berli

skim partnerstwem na rzecz oszcz

dno

ci energii”. Umo

liwiło ono skuteczn

modernizacj

budynków publicznych i prywatnych w dłu

szym okresie czasu. O udział w poszczególnych projektach

starało si

szereg ESCO, które zapewniały finansowanie i były odpowiedzialne za wdra

anie

projektów. Budynki wymagaj

ce modernizacji były grupowane, co zwi

kszało potencjalne

oszcz

dno

ci energii oraz zapewniało kluczowe synergie, tym samym wpływaj

c na popraw

wykonalno

ci du

ego projektu w dziedzinie EE.

ESCO mo

e tak

e ł

czy

siły z innymi inwestorami, celem pozyskania funduszy. Zakładana jest coraz

ksza liczba funduszy specjalnych, które zapewniaj

inwestycje kapitałowe na projekty EE. Dobrym

przykładem jest utworzony niedawno Europejski Fundusz Efektywno

ci Energetycznej (EFEE). EFEE

ma na celu zapewnienie finansowania rynkowego dla wykonalnych ekonomicznie publicznych
projektów w zakresie EE i energii odnawialnej w Unii Europejskiej (UE). Fundusz jest wspierany przez
Komisj

Europejsk

, Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), Cassa Depositi e Prestiti (CDP) oraz

Deutsche Bank.

Istnieje równie

szereg innych sposobów wykorzystywania umów z ESCO w celu pozyskania

finansowania. Dalsze szczegółowe informacje znajduj

w rozdziale 4.

3.2.3 Innowacyjne finansowanie dłu

Istnieje szereg

ródeł finansowania dłu

nego dla projektów EE, jednak

e standardowe finansowanie

przez banki komercyjne jest cz

sto trudne do uzyskania. W szczególno

ci trudno jest spełni

wymóg

jasnego okre

lenia i zidentyfikowania w danym programie EE

ródeł jego spłaty oraz sposobu

zabezpieczenia finansowania. W teorii, finansowanie projektu EE mo

e opiera

na zasadach

„project finance”, gdzie koszty inwestycyjne powinny zosta

pokryte oszcz

dno

ciami z przepływów

pieni

ęż

nych generowanych przez projekt. Jednak

e banki komercyjne s

zwykle niech

tne do

opierania finansowania wył

cznie na ekonomice projektu i wymagaj

dodatkowych zabezpiecze

formie zabezpiecze

kredytu i gwarancji.

Gwarancje stanowi

ce wsparcie finansowania przez banki komercyjne i dodatkowe wsparcie kredytu

mog

zosta

udzielone przez strony trzecie. Gwarancje takie mog

dotyczy

ęś

ci kredytu, obsługi

długu lub zapewnia

zwrot kapitału inwestora. Banki komercyjne mog

równie

wydawa

gwarancje

jako strony trzecie, celem wsparcia danego projektu, w przypadku dost

pno

ci innych

ródeł

finansowania. Przykładowo, je

eli rating kredytowy danej gminy nie spełnia wymogów

yczkodawcy, mo

liwe jest uzyskanie gwarancji kredytowych od specjalnego mechanizmu

ustanowionego przez fundatorów mi

dzynarodowych i mi

dzynarodowe instytucje finansowe.

Klient

z sektora

publicznego

Podmiot

finansuj

cy/nabywaj

(zwykle dedykowany

fundusz inwestycyjny EE

ESCO

Finansowanie pod zastaw przyszłych

nale

ci z ESPC

Umowa o popraw

efektywno

ci energetycznej

przewiduj

ca generowanie

oszcz

dno

ci (ESPC)

Podobnie departamenty rz

dów centralnych lub ministerstwo finansów mog

udziela

odpowiednich

gwarancji.

Projekty komunalne w zakresie EE były finansowane w ostatnich 15 latach, w szczególno

ci w UE-12,

przez niezale

ne instytucje finansowe (NIF), takie jak Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOiR),

EBI, IFC oraz Nordycka Korporacja Finansowania Ochrony

rodowiska Naturalnego. Bior

c pod

uwag

priorytet osi

gni

cia celów w zakresie emisji gazów cieplarnianych i w

gla, istnieje wiele opcji

skorzystania z dotacji. Dotacje s

udzielane zwykle na podstawie selekcji i wymagaj

jakiej

formy

współfinansowania. W niektórych przypadkach dotacje udzielane s

w formie funduszy odnawialnych

(FO), które s

głównym fundamentem programu JESSICA (Wspólne europejskie wsparcie na rzecz

trwałych inwestycji w obszarach miejskich). FO jest ustanawiany zwykle w odniesieniu do konkretnego
celu i z zało

enia ma by

spłacony, przynajmniej w cz

ęś

ci (np. za pomoc

„mi

kkiej” po

yczki), po to,

rodki generowane przez projekty, które odniosły sukces, mogły by

inwestowane w nowe

inicjatywy. FO mog

minimalizowa

koszty transakcji zwi

zane z zapewnieniem finansowania. FO

zarz

dzany jest przez jeden podmiot, który mo

e gromadzi

warto

ciow

lokaln

wiedz

i lokalne

wiadczenia, i wykorzystac je w procesach i procedurach standaryzacji.

Po pierwszej kapitalizacji FO staje si

samowystarczalny i zapewnia odnawialne finansowanie. W

przypadku funduszu, w odró

nieniu od konkretnego projektu, wst

pne finansowanie inwestycji mo

pochodzi

z ró

nych

ródeł. Jednak

e jednym z problemów, z któryi cz

sto musi zmierzy

FO, jest

fakt, i

partner publiczny mo

e by

ograniczony zasadami bud

etowymi w zakresie reinwestycji

dotowanych

rodków pieni

ęż

nych, a uzyskane oszcz

dno

ci mog

po prostu uszczupla

całkowity

bud

et.

Umowa kupna wierzytelno

ci (UKW) jest mniej powszechnym, acz równie skutecznym

mechanizmem finansowania stosowanym w UE. UKW jest odpowiednim mechanizmem w przypadku
umów krótkoterminowych, gdzie okres zwrotu z inwestycji wynosi od trzech do czterech lat.
Jednak

e w Bułgarii, notowany na giełdzie fundusz na rzecz energetyki i oszcz

dno

ci energii

finansuje i realizuje program UKW dla lokalnych ESCO, skupuj

c wierzytelno

ci w ramach umów z

ESCO obowi

zuj

cych do siedmiu lat.

Rysunek 6: Umowy kupna wierzytelno

Partnerzy publiczni wnosz

przyrzekaj

przewidywane przyszłe strumienie oszcz

dno

ci energii

do ESCO. ESCO nast

pnie dokonuje sprzeda

y zastawu tej nale

ci, minus roczne koszty

przeznaczone na OM projektu, podmiotowi finansuj

cemu ze strony trzeciej.

Główne plusy UKW to szybko

ść

działania i prostota transakcji. Okre

lone systemy prawne (np. we

Francji i w Niemczech) wspieraj

równie

stosowanie UKW poprzez zagwarantowanie,

zobowi

zania do zapłaty przez sektor publiczny maj

charakter nieodwołalny. Główn

wad

UKW

jest z kolei to,

e wycena i dyskontowanie przyszłych przepływów pieni

ęż

nych generowanych przez

projekt zale

żą

od strony trzeciej (zwykle banku komercyjnego), zapewniaj

cej finansowanie. Jest to,

ogólnie rzecz bior

c, rozwi

zanie dro

sze od innych form długoterminowego długu w ramach

projektów o charakterze „project finance”.

W ramach UKW, partner publiczny jest zobowi

zany do zapłaty kwoty do wysoko

ci oszcz

dno

generowanych przez projekt. Poniewa

to wielko

ci szacunkowe, ESCO bierze na siebie ryzyko

tego,

e oszcz

dno

ci energii mog

okaza

niewystarczaj

ce do pokrycia płatno

ci finansowania

w pewnych punktach cyklu projektowego.

3.3. Przed zło

eniem oferty

Nale

y przeprowadzi

dodatkowe prace przygotowawcze, je

eli oka

e si

to konieczne

Partner publiczny cz

sto nie posiada wszystkich informacji niezb

dnych do przeprowadzenia

przygotowa

w spoób wystarczaj

co szczegółowy. W takich przypadkach mo

liwe jest

przeprowadzenie dodatkowych prac i analiz wst

pnych, zarówno wewn

trznych przez zespół ds.

rozwoju lub zleconych zewn

trznym konsultantom o odpowiednim do

wiadczeniu. Etap ten został

opisany w punkcie 3.2.1 G2G.

[Wskazówka 2, str. 32]

Przygotowanie szczegółowego projektu PPP

Projekt inwestycji w modelu PPP musi bra

pod uwag

potrzeby wszystkich stron oraz cele PPP.

Szczególn

uwag

nale

y po

projektowi procedur udzielania zamówienia i systemów

zarz

dzania/monitorowania umowy. Nale

y rozwa

nast

puj

ce kwestie:

Przygotowanie projektu PPP odpowiadaj

cego wybranej strukturze PPP:

•

normy w zakresie parametrów technicznych;

•

ocena finansowa celem zagwarantowania wykonalno

ci; oraz

•

ocena przyszłych form umowy.

Wybór i projekt procesu udzielania zamówienia:

•

typ procesu udzielania zamówienia;

•

procedury przetargowe;

•

procedury oceny;

•

procedury negocjacji; oraz

•

procedury udzielania zamówienia.

Warunki wdro

enia:

•

warunki monitorowania i nadzoru; oraz

•

rekompensaty i renegocjacje.

Jest kwesti

kluczow

, aby zaproszenie do składania ofert zawierało dokładne informacje na temat

projektu, ale jednocze

nie, by nie było zbyt normatywne i umo

liwiło innowacyjne propozycje ze

strony sektora prywatnego.
Wi

cej informacji dotycz

cych przygotowania szczegółowego projektu PPP znajduje si

w punkcie

3.2.2 G2G.

[Wskazówka 2, str. 36]

Wybór metody przetargowej

W przypadku projektów EE w budynkach publicznych, partner publiczny mo

e dokona

wyboru

spo

ród kilku metod przetargowych, które maj

zastosowanie do PPP.

[Wskazówka 30]

eli celem sektora publicznego jest wykorzystanie PPP, opartego na efektywno

ci, celem wdro

enia

EE w budynkach publicznych, liczba metod udzielania zamówienia jest znacznie bardziej ograniczona:

Umowa wst

pnego wyboru – metoda przetargowa, w której dokonuje si

wst

pnej selekcji jednego

lub wi

cej ESCO na podstawie ogólnych kwalifikacji. Agencje rz

dowe mog

wtedy prowadzi

bezpo

rednie negocjacje z jednym z wyselekcjonowanych przedsi

biorstw.

czenie projektów – agencja rz

dowa konsoliduje grup

budynków i przyznaje jedn

umow

emu ESCO.

Wybór oparty na jako

ci i kosztach (dwustopniowy) – proces, w którym oferenci przedstawiaj

krótkie propozycje i podaj

dodatkowe informacje. Propozycje te s

nast

pnie oceniane zgodnie z

kryteriami prekwalifikacyjnymi dla danego projektu. Oferenci spełniaj

cy te kryteria s

nast

pnie

proszeni o zło

enie ofert szczegółowych.

Bardziej szczegółowe informacje dotycz

ce metod przetargowych s

dost

pne w G2G.

[Wskazówka

2, str. 40-41]

Okre

lenie kryteriów oceny oferty

Ocena projektów z zakresu usług energetycznych jest bardzo zło

ona. Działania w zakresie EE

wdra

ane w budynkach publicznych s

co prawda raczej standardowe, ale oferty zawieraj

ró

rozwi

zania maj

ce na celu osi

gni

cie ró

nych poziomów oszcz

dno

ci energii. Zapewniaj

one

równie

ró

ne narz

dzia PiW, umo

liwiaj

ce ró

ne poziomy precyzji po wdro

eniu.

Liczba czynników zawartych w ofercie powoduje,

e ocena dokonywana jedynie na podstawie

kosztów jest bardzo trudna. Nale

y opracowa

zrównowa

one kryteria oceny punktowej, które wa

żą

oceniaj

wszystkie kluczowe elementy projektu EE

. [Wskazówka 38, 39, 40]

Ogólne aspekty kryteriów oceny oferty zostały szczegółowo omówione w punkcie 3.2.4 G2G

[Wskazówka 2, str. 44]

Przygotowanie projektu umowy PPP
Umowa musi zosta

skonstruowana w taki sposób, aby odnosi

do kwestii omówionych w

punktach 2.2 i 3.2. Zwykle zaproszenie do składania ofert zawiera projekt umowy, jednak

e ze

wzgl

du na to,

e oferenci mog

zgłasza

rozwi

zania, które prowadz

do osi

gni

cia po

żą

danych

oszcz

dno

ci energii za pomoc

innych

rodków, ko

cowa umowa PPP mo

e znacz

co ró

jej wst

pnej wersji.

[Wskazówka 18, 20, 39]

Umowa zawiera tak

e wszelkie elementy standardowej

umowy PPP.

[Wskazówka 2, str. 23]

Kluczow

cech

programu efektywno

ci energetycznej jest to,

e na etapie przyznawania umowy

sto dokładne koszty projektu nie zostały jeszcze okre

lone (zob. punkt 5.1). W konsekwencji,

partner publiczny musi posiada

zdolno

ść

zarz

dzania ró

nicami w ofertach i rozwi

zaniach w

zakresie EE. Aby zaj

ąć

kwesti

, wewn

trzny specjalista ds. przetargów mo

e posługiwa

wskazówkami podmiotu specjalizuj

cego si

w udzielaniu zamówie

w dziedzinie EE, co jest

podej

ciem przyj

tym w Austrii, Czechach, Niemczech i na Słowacji. Takim podmiotem

specjalizuj

cym si

w udzielaniu zamówie

w dziedzinie EE mo

e by

inna agencja publiczna,

agencja u

yteczno

ci publicznej, PPP, organizacja pozarz

dowa lub prywatna firma konsultingowa,

sto opłacana za konkretn

usług

na wszystkich etapach procesu udzielania zamówienia EPC, w

tym podczas negocjacji i nadzorowania wykonywania umowy.

3.4. Korzystanie z pomocy technicznej podczas przygotowywania

projektu

Opracowanie EPC i nadzór nad jej wykonaniem jest kluczowym elementem sukcesu projektu,
jednak

e wi

kszo

ść

partnerów publicznych nie posiada do tego odpowiednich zasobów. Aby

rozwi

ten problem, stworzono szereg inicjatyw maj

cych zapewni

finansowanie z pomocy

technicznej (PT) w fazie przygotowawczej:

Fundusze strukturalne UE: W okresie programowania 2007-2013, PT dost

pna jest dla pa

stw

członkowskich lub regionów w ramach funduszy strukturalnych, przy czym procedury składania
wniosków s

ró

ne w ró

nych pa

stwach członkowskich.

Krajowe programy wsparcia: Fundusze PT przeznaczone na audyt energetyczny lub działania
certyfikuj

ce mog

przydzielone w ramach krajowych programów wsparcia, które ró

dzy poszczególnymi pa

stwami.

Instrument ELENA: Europejskie wsparcie energetyki na poziomie lokalnym jest instrumentem PT
stworzonym w ramach programu Inteligentna Energia – Program dla Europy II. Program został
uruchomiony w 2009 r. i zapewnia PT dla władz lokalnych i regionalnych wspieraj

rozwój i

uruchamianie zrównowa

onych inwestycji w dziedzinie energetyki, pokrywaj

c do 90% kosztów

kwalifikowalnych (zob. rozdział 5).

EFEE: Europejski Fundusz Efektywno

ci Energetycznej, uruchomiony w 2011 r., ma na celu

finansowanie projektów w zakresie EE, OZE i czystego transportu miejskiego poprzez innowacyjne
instrumenty i, w szczególno

ci, promocj

stosowania EPC. Dotacja w ramach PT (20 mln EUR) jest

dost

pna na usługi w zakresie opracowania technicznego i finansowego projektu (zob. rozdział 5).

MLEI: Mobilising Local Energy Investment (Mobilizacja lokalnych inwestycji w energetyk

) jest

programem ukierunkowanym na wspomaganie rozwoju projektów na niewielk

skal

(minimum 6 mln

EUR). Udziela on dotacji do 75% kosztów ponoszonych przez organy publiczne na PT w zakresie
przygotowania, mobilizacji finansowania i uruchomienia inwestycji w projekty w dziedzinie
zrównowa

onej energii.

[Wskazówka 41, Wskazówka 42]

Organy b

ce oferentami mog

współpracowa

z instytucjami finansowymi lub ESCO, lub innymi zainteresowanymi stronami. Dotacje

przydzielane na okres do trzech lat, w którym to czasie niezb

dne jest uruchomienie danej

inwestycji oraz ogłoszenie przetargu na budow

lub wdro

enie. (rozdział 5)

Przygotowanie projektu:

DODATKOWE

INFORMACJE

Wskazówka 2

Przewodnik po materiałach informacyjnych. Jak przygotowywa

, zamawia

i realizowa

projekty PPP.

www.eib.org/epec/g2g/index.htm

Wskazówka 18

Standardowe dokumenty EPC a umowy o popraw

efektywno

ci energetycznej, EESI IEE,

przygotowane przez SEVEn, Berliner Energieagentur (stycze

2011)

Krótki opis artykułów dotycz

cych EPC.

http://www.european-energy-service-
initiative.net/fileadmin/user_upload/gea/standard_documents/ Standard5_Contracts.pdf

Wskazówka 20

Wzory i umowy, PRIME IEE, Autor: Instytut ds. Energii, Klimatu i

rodowiska w Wuppertalu

(lipiec 2006).
Rozdział 5: Zał

cznik przedstawia wzór umowy o popraw

efektywno

ci energetycznej (w j

zyku

niemieckim) (strony 5-20).

Wskazówka 25

Pomiar efektywno

ci energetycznej. Wska

niki i potencjał budynków, społeczno

ci i

systemów energetycznych. Uwagi badawcze VTT 2581, 2011.
Rozdział 5 ilustruje metody pomiaru EE w budynkach.

http://www.vtt.fi/inf/pdf/tiedotteet/2011/T2581.pdf

Wskazówka 26

Porównanie i ocena opcji finansowania projektów w zakresie efektywno

ci energetycznej,

EUROCONTRACT IEE, raport sporz

dzony przez Graz Energy Agency Ltd (sierpie

2010)

Rozdziały 4-6 zawieraj

opisy ró

nych opcji finansowania i ich parametry: finansowanie kredytów

(rozdział 4), finansowanie leasingowe (rozdział 5) oraz cesja i utrata stawek umownych (rozdział 6).

http://www.ieadsm.org/Files/Tasks/Task%20XVI%20-
%20Competitive%20Energy%20Services%20
(Energy%20Contracting,%20ESCo%20Services)/Publications/101126_GEA-
T16_Finance%200ptions%20 for%20Energy-Contracting%20incl%20Examples.pdf

Wskazówka 27

dzynarodowe do

wiadczenia w zakresie rozwoju rynków ESCO, Berliner Energiagentur

GmbH (grudzie

2008)

Punkt 2.3 przedstawia trzy podstawowe opcje finansowania: ESCO, u

ytkownik energii lub TP.

http://www.gtz.de/de/dokumente/en-International-Experience-Developing-ESCO-Markets.pdf

Wskazówka 28

Synteza definicji, podej

ść

, motywacji, czynników sukcesu i przeszkód w zakresie ESCO, A.

Giakoumi & G. Markogiannakis (CRES) - BIOLESCO (stycze

2012)

Punkt 3.1.3 opisuje instytucje i programy finansowe stosowane w kilku pa

stwach europejskich.

http://www.biosolesco.org/download/Bio-SolESCo%20D2.2.%20Synthesis%20report.pdf

Wskazówka 29

Fundusz na rzecz Energetyki i Oszcz

dno

ci Energii, Bułgaria

Strony internetowe zawieraj

ce informacje na temat funduszu (w j

zyku bułgarskim i angielskim).

Fundusz jest notowany na bułgarskiej giełdzie papierów warto

ciowych (kod:

6EE/FEEI).

http://enemona.bg/english/index.phpF97

http://www.investor.bg/companies/view/1122.html
http://www.eesf.biz/

Wskazówka 30

Zamówienia publiczne usług efektywno

ci energetycznej – wprowadzenie, program wspierania

zarz

dzania sektorem energetycznym, Bank

wiatowy (listopad 2010)

Prezentacja opcji finansowania (str. 25-30).

http://www.esmap.org/esmap/sites/esmap.org/files/BN009-10_EECI-Public-Procurement-
Getting-Started.pdf

Wskazówka 31

Fundusz na rzecz modernizacji i efektywno

ci energetycznej, przewodnik dla wnioskodawców.

Departament zrównowa

onej energii, Irlandia, maj 2010.

Arkusz informacyjny opisuj

ce program finansowania dost

pny dla programów modernizacji i

efektywno

ci energetycznej w Irlandii.

http://www.seai.ie/Grants/Retrofit/EERF_Application_guide.pdf

Wskazówka 32

Dokument roboczy: obecne programy bod

ców finansowych i fiskalnych na rzecz

zrównowa

onej energii w budynkach w Europie, Association for the Conservation of Energy,

Londyn (wrzesie

2009)

Dokument zawiera przegl

d bod

ców finansowych i fiskalnych w pa

stwach nale

żą

cych do

Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG).

http%3A%2F%2Fwww.euroace.org%2FPublicDocumentDownload.aspx%3FCommand%3DCore
_Download%26EntryId%3D205&ei=fXI7T7KsDcTG0QXAlKFt&usg=AFQjCNGtQGPhVTtseXFubu
aXQ7_ fzjkGVw

Wskazówka 33

Wspólne podej

cia publiczno-prywatne do finansowania efektywno

ci energetycznej: Polityki

w zakresie zwi

kszania inwestycji sektora prywatnego, Mi

dzynarodowa Agencja

Energetyczna (2011)
Kompleksowy raport na temat kluczowych elementów wspólnych publiczno-prywatnych podej

ść

przy

pieszenia i zwi

kszenia skali inwestycji prywatnych w EE, ze szczególnym naciskiem na wnioski

płyn

ce z umów o popraw

efektywno

ci energetycznej, gwarancji ryzyka i dedykowanych linii

kredytowych.

http://www.iea.org/papers/pathways/finance.pdf

Wskazówka 34

Europejskie Wsparcie Energetyki na Poziomie Lokalnym (ELENA)
Poni

szy link zawiera opis głównych informacji dotycz

cych inicjatywy ELENA.

http://www.eib.org/epec/resources/epec-elena-factsheet.pdf

Wskazówka 35

Europejski Fundusz Efektywno

ci Energetycznej (EFEE) i pomoc techniczna

http://www.eeef.eu/financing-terms.html

Wskazówka 36

Berliner Energiagentur
Poni

szy link zawiera opis projektu budowy osiedla w Weissensee:

http://www.berliner-e-

agentur.de/en/services/contracting

Wskazówka 37

Europejskie Wsparcie Energetyki na Poziomie Lokalnym (ELENA)
Poni

szy link zawiera list

projektów, dla których program ELENA zapewnił pomoc techniczn

http://www.eib.org/elena

Wskazówka 38

Zamówienia publiczne usług efektywno

ci energetycznej – Wnioski płyn

ce ze zgromadzonych

wiadcze

dzynarodowych, Bank

wiatowy (listopad 2010)

Rozdział 4 (strony 43-55) zawiera szczegóły dotycz

ce metod przetargowych w zakresie EE.

Rozdział 6 (strony 92-102) nakre

la proces oceny ofert, wymienia kryteria oceny i podaje przykłady

projektów.

http://www.esmap.org/esmap/sites/esmap.org/files/P112187_GBL_Public%20Procurement%20
of%20
Energy%20Efficiency%20Services_Lessons%20from%20International%20Experience_Singh.pd
f

Wskazówka 39

Zamówienia publiczne usług efektywno

ci energetycznej – Wnioski płyn

ce ze zgromadzonych

wiadcze

dzynarodowych, J. Singh, D. R. Limaye, B. Henderson, X. Shi (2010).

dzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju / Bank

wiatowy. ISBN: 978-0-8213-8102-1.

Rozdział po

cony ocenie ofert, tabela 6.3 (strona 94) przedstawia wykaz kryteriów oceny,

punktacj

i wag

w ocenie ko

cowej.

Wskazówka 40

Przewodnik konstruowania umów o

wiadczenie usług w zakresie efektywno

ci energetycznej,

PU-BENEFS IEE, koordynator Crispen Webber, Thamesenergy LTD (wrzesie

2007)

Rozdział 3 zawiera przewodnik w zakresie ESCO.

http://www.iee-
library.eu//images/all_ieelibrary_docs/pubenefs_guidelineformodelcontract_en.pdf

Wskazówka 41

Zaproszenie do składania ofert z 2012 r. dla działa

w ramach programu „Inteligentna energia -

program dla Europy”, Inteligentna Energia - Program dla Europy na rzecz Zrównowa

onej

Przyszło

ci (2012)

Na stronach 25-27 znajduje si

podsumowanie celów i priorytetów mechanizmu mobilizacji lokalnych

inwestycji w energetyk

(MLEI).

http://ec.europa.eu/energy/intelligent/files/call_for_proposals/call_2012_en.pdf

Wskazówka 42

Mobilizacja lokalnych inwestycji w energetyk

(MLEI), arkusz informacji, inteligentna energia –

program dla Europy na rzecz zrównowa

onej przyszło

ci (2011)

Arkusz informacyjny zawiera informacje na temat sposobu wnioskowania o pomoc techniczn

ramach MLEI oraz rodzajów kwalifikuj

cych si

do pomocy projektów inwestycyjnych i organów

publicznych.

http://www.nks-energie.de/lw_resource/datapool/pages/pdp_100/IEE_Loc_Invest.pdf

Wskazówka 43

Wskazówki dotycz

ce realizacji inwestycji infrastrukturalnych i kapitałowych poprzez

partnerstwa publiczno-prywatne: procedury oceny, zatwierdzania, audytu i przetargów.
Comphairtfocht Phoiblf Phriomhaideach (lipiec 2006)
Rozdział 2 (rozpoczynaj

cy si

na stronie 18) zawiera szczegółowe wytyczne dotycz

ce etapów

procesu przetargowego PPP.

http://ppp.gov.ie/wp/files/documents/guidance/central_guidance/ppp-procurement-
assessment.doc

Wskazówka 44

Dialog konkurencyjny w 2008, wspólny przewodnik OGC/HMT w sprawie korzystania z
procedury, Office of Government Commerce / Her Majesty's Treasury (UK)
Rozdział 2 (strony 11-12) opisuje kluczowe etapy przetargu dialogu konkurencyjnego.

http://www.ogc.gov.uk/documents/OGC_HMT_2008_Guidance_on_Competitive_Dialog
ue.pdf

Udzielenie zamówienia na realizacj

projektu

Niniejszy rozdział skupia si

na kwestiach prawnych i umownych zwi

zanych z analiz

ofert i

negocjacj

umów z wybranym oferentem przed wdro

eniem inwestycji w zakresie EE. Zawiera ona

szczegóły dotycz

ce procedury dialogu konkurencyjnego, poniewa

ne jest, aby organy publiczne

rozumiały,

e poszczególne aspekty procesu wymagaj

specjalnej uwagi przy wyborze partnera

prywatnego do PPP w zakresie EE (zob. rys. 7)

[Wskazówka 43, 44]

Rysunek 7: Udzielenie zamówienia na realizacj

projektu

III.

Analiza ogólnych zasad i procedur

• Audyt energetyczny budynków publicznych
• Zaproszenie do składania ofert
• ESCO wybrane w drodze prekwalifikacji
• Składanie szczegółowych ofert

• Pozostałe etapy

• Ocena oferty

• Finansowanie

• Umowa

Okre

lone kwestie zwi

zane z udzieleniem zamówienia w zakresie EPC

• Specyfika krajowa

• Specyfika EPC

4.1. Ogólne zasady i procedury

Rysunek 8: Ogólne zasady i procedury

Oszcz

dno

ci energii – ocena wst

pna

• Klient przeprowadza wst

ocen

wykonalno

ci lub audyt energetyczny/audyty

energetyczne budynku/budynków

Zaproszenie do składania ofert

• Etap 1 – Wst

pna kwalifikacja oferentów

• Etap 2 – Składanie ofert szczegółowych

Ocena oferty

• Ranking oferentów

• Negocjacje z oferentem znajduj

cym si

pierwszym miejscu w rankingu

Finansowanie

• Mobilizacja finansowania

• Zastawy i zabezpieczenia

Umowa

• Główne cz

ęś

ci składowe

• Zał

czniki

Główne etapy procesu udzielenia zamówienia w zakresie EPC s

podobne jak w wi

kszo

ci modeli

udzielania zamówie

publicznych. Procedura udzielania zamówienia w modelu PPP została

szczegółowo opisana w G2G.

[Wskazówka 2, str. 53]

Jednak

e istniej

pewne kwestie, które

wyst

puj

jedynie w projektach EE.

[Wskazówka 45]

Europejskie przepisy dotycz

ce zamówie

publicznych w zakresie EE w ró

nych pa

stwach

członkowskich zostały opisane w dokumencie zatytułowanym „ (Efektywno

ść

energetyczna w

zamówieniach publicznych – do

wiadczenia, bariery, czynniki sprawcze i zalecenia dla pa

stw

członkowskich).

[Wskazówka 6]

4.1.1 Wst

pna ocena oszcz

dno

ci energii

Na wst

pie klient przeprowadza wst

ocen

nale

żą

cych do niego budynków, aby oceni

potencjał

oszcz

dno

ci energii. Ocena ta mo

e zosta

przeprowadzona przez podmiot zarz

dzaj

cy zu

yciem

energii w budynku lub zlecona konsultantowi zewn

trznemu. W zale

ci od bud

etu, wielko

ci,

specyfikacji i liczby budynków, klient mo

e równie

przeprowadzi

audyt „krok po kroku” lub pełn

wst

ocen

oszcz

dno

ci energii. Etap ten mo

e potwierdzi

istnienie potencjału efektywnej

kosztowo oszcz

dno

ci energii, pomóc w okre

leniu systemów, które nale

ałoby zmodernizowa

oraz

umo

liwi

okre

lenie parametrów projektu. Nale

y zauwa

e informacje zawarte w tych

dokumentach b

yteczne jedynie dla klienta z sektora publicznego. ESCO mo

e odwoływa

do nich jako dokumentów referencyjnych, jednak

e przeprowadza własn

wst

ocen

oszcz

dno

ci energii.

4.1.2 Zaproszenie do składania ofert

Opracowanie dokumentów ofertowych przewiduje zwykle nast

puj

ce etapy:

•

zdefiniowanie projektu i

wiadczonych w jego ramach usług;

•

przygotowanie zaproszenia do składania ofert;

•

wst

pna kwalifikacja ESCO; oraz

•

spotkanie z dostawcami i wizyta na miejscu.

Zdefiniowanie projektu w zaproszeniu do składania ofert jest wymagaj

cym i kluczowym etapem

procesu. Poniewa

celem EPC jest umo

liwienie ESCO zaoferowania najlepszych rozwi

dla

obecnych systemów energetycznych, konieczne jest ustalenie podstawowych parametrów i zawarcie
ich w zaproszeniu do składania ofert.

[Wskazówka 48]

Parametry te mog

obejmowa

•

systemy docelowe;

•

minimaln

oszcz

dno

ść

energii;

•

współdzielenie oszcz

dno

ci; oraz

•

wymagane usługi (np. projekt in

ynieryjny, procedura udzielenia zamówienia, instalacja,

finansowanie, PiW i OM).

Niezb

dnymi komponentami zaproszenia do składania ofert s

Kontekst: Przekazanie respondentom informacji o partnerze publicznym i projekcie lub rozwa

anym

obiekcie oraz krótkiej informacji na temat kryteriów oceny.

Zakres prac: Przekazanie informacji na temat wymaganych typów usług i obszarów kompetencji,
które musz

zosta

wykazane przez ESCO.

Procedura ogłoszenia zaproszenia do składania ofert: Instrukcje przygotowania i składania ofert
oraz wzory dokumentów, które nale

y zał

czy

Kryteria wyboru: Okre

lenie kryteriów, które zostan

zastosowane przy ocenie ofert i sporz

dzaniu

ich rankingu.

[Wskazówka 48, 49]

Kwalifikacja, format i tre

ść

deklaracji oraz kryteria szczegółowe: Okre

lenie formatu, tre

ci i

szczegółowych kryteriów zaproszenia do składania ofert, obejmuj

ce przykłady radzenia sobie z

okre

lonymi sytuacjami przez ESCO.

Zał

czniki: Sugerowane zał

czniki do odpowiedzi na zaproszenie do składania ofert to:

•

yciorysy personelu wyznaczonego do udziału w projekcie;

•

wzory umów, wzory wst

pnej oceny oszcz

dno

ci energii; oraz

•

informacje dotycz

ce kwestii własno

ci (opcjonalnie).

4.1.3

Wst

pna kwalifikacja ESCO

Etap wst

pnej kwalifikacji ma na celu sprawdzenie zainteresowanych oferentów i gwarantuje,

oferenci zaproszeni do zło

enia ofert szczegółowych posiadaj

zdolno

ci i zasoby do podj

cia

przewidzianych prac. Wst

pna kwalifikacja (w przeciwie

stwie do krótkiej listy) wymaga od aplikantów

spełnienia minimalnego zestawu szczegółowych, obiektywnych kryteriów.

Kryteria mog

podzielone na dwa zestawy – techniczne i finansowe. Pierwsze zapewniaj

spółki posiadaj

udowodnione do

wiadczenie w zakresie projektów o podobnej lub wi

kszej skali

trudno

ci technicznej. Drugie gwarantuj

e ESCO posiada zdolno

ść

do zabezpieczenia

finansowania projektu i b

dzie w stanie wypełni

zobowi

zania kontraktowe, nawet je

eli

oszcz

dno

ci oka

żą

mniejsze od szacowanych.

Historia firmy i do

wiadczenie

•

Jak długo ESCO jest obecne na rynku?

•

Czy ESCO posiada udowodnione do

wiadczenie w realizacji projektów z zakresu

wiadczenia

usług energetycznych?

•

Czy jest w stanie przedło

list

klientów zadowolonych ze współpracy?

•

Jak wygl

dała efektywno

ść

(oszcz

dno

ci) projektów realizowanych w przeszło

ci? Jak

wygl

da porównanie wyników z zakładanymi oczekiwaniami?

Zdolno

ci firmy

•

Czy ESCO posiada najwa

niejsze kompetencje w zakresie zarz

dzania energi

oraz czy

dysponuje najnowocze

niejsz

technologi

•

Czy ESCO dysponuje zasobami organizacyjnymi, niezb

dnymi do wdro

enia projektu w

sposób terminowy i efektywny kosztowo?

•

Czy ESCO posiada standardowe procedury operacyjne? Czy s

one udokumentowane? W

jakim stopniu personel ESCO mo

e odbiega

od tych procedur?

•

Jaki jest stopie

wiadczenia zespołu projektowego (CV i udokumentowane

wiadczenie) przydzielonego do projektu oraz personelu pomocniczego?

Realizacja projektu

•

Jakie do

wiadczenie posiada ESCO w zakresie minimalizacji zakłóce

dla pracowników

modernizowanych budynków publicznych?

•

Jakie szkolenia zostan

przeprowadzone dla personelu operacyjnego budynku publicznego?

•

Jaki b

dzie udział menad

era publicznego w planowaniu, konstruowaniu i wdra

aniu

projektu?

•

Jaki b

dzie udział menad

era publicznego w wyborze urz

dze

, dostawców i instalatorów?

•

Czy ESCO posiada ograniczenia lub preferencje dotycz

ce urz

dze

, dostawców i

instalatorów?

Efektywno

ść

projektu

•

Czy ESCO gwarantuje,

e całkowite koszty projektu i odsetek zostan

pokryte z uzyskanych

oszcz

dno

ci zu

ycia energii w gwarantowanym okresie czasu?

•

Czy ESCO gwarantuje uzyskanie oszcz

dno

ci w pełnej wysoko

ci, czy tylko w cz

ęś

ci?

•

Czy ESCO b

dzie odpowiedzialne za ka

dy element projektu?

Finansowanie projektu

•

W jaki sposób projekt b

dzie finansowany i jaka b

dzie stopa procentowa?

•

Czy ujawnione zostan

wszystkie koszty projektu?

•

W jaki sposób naliczane b

dodatkowe opłaty?

•

W jaki sposób zagwarantowa

dobry stosunek jako

ci do ceny?

•

Czy opłaty b

niezmienne przez cały okres realizacji projektu?

Zdolno

ci projektowe

•

Przewidziane typowe działania naprawcze

•

Procedury opracowania i wdra

ania projektu

•

Systemy wspierania programów komputerowych

Proces zarz

dzania projektem

•

Wybór, zakres obowi

zków i kontrola podwykonawców

Wydajno

ść

projektowa

•

Liczba projektów, które mog

prowadzone jednocze

nie bez uszczerbku dla

któregokolwiek z nich

•

Menad

erowie projektu i kierowane przez nich zespoły projektowe

Zakres usług

•

Zestaw usług

wiadczonych na podstawie umowy o popraw

efektywno

ci energetycznej

Szczególne mocne strony ESCO

•

Usługi zakontraktowane na zewn

trz, w tym:

wst

pna ocena oszcz

dno

ci energii;

projekt modernizacji;

zarz

dzanie projektem;

budowa, w tym zapewnienie mo

liwo

ci sprzeda

oddanie do eksploatacji;

szkolenie u

ytkowników;

dokumentacja procedury;

konserwacja urz

dze

mechanicznych i elektrycznych;

system fakturowania i metody obliczania oszcz

dno

ci;

zdalne pomiary i ocena rzeczywistych oszcz

dno

ci;

finansowanie projektu; oraz

negocjowanie umów o

wiadczenie usług energetycznych.

wiadczenie w zakresie umów o popraw

efektywno

ci energetycznej

•

Opis projektów w zakresie EE i konserwacji zrealizowanych w ostatnich trzech latach, w

których płatno

ci nie zale

ały od rzeczywistych oszcz

dno

ci;

•

Opis do

wiadczenia w zakresie szkolenia u

ytkowników budynków,

wiadczenia usług

konserwacji urz

dze

mechanicznych i elektrycznych oraz pomiaru zu

ycia energii; oraz

•

Opis uko

czonych i trwaj

cych projektów w zakresie EPC.

Stabilno

ść

finansowa

•

Wystarczaj

cy kapitał obrotowy i dost

p do finansowania projektu;

•

Wykazanie,

e zarz

d ESCO posiada odpowiednie umiej

tno

ci w zakresie in

ynierii

finansowej;

•

Odpowiednie ubezpieczenie; oraz

•

Umiej

tno

ść

dostosowania si

do wi

ążą

cych wymogów.

Ogólnie rzecz bior

c, oczekuje si

e przyst

puj

ce do przetargu spółki:

•

wyka

żą

zdolno

ść

wiadczenia kompleksowych usług zarz

dzania energetycznego, w

odpowiednim sektorze rynku, w odniesieniu do jednostek, procesów lub obiektów, takich jak,
bez ogranicze



kompleksowa wst

pna ocena oszcz

dno

ci energii i analiz wykonalno

ci; projekt,

wykonanie, wybór i instalacja urz

dze

, systemów i ich modyfikacja celem zwi

kszenia

efektywno

ci energetycznej (i innych zasobów), bez zmniejszania niezawodno

ci lub

efektywno

ci takich urz

dze

;



zarz

dzanie budow

;



szkolenie personelu klienta odpowiedzialnego za eksploatacj

i konserwacj

w projektach

w dziedzinie efektywno

ci energetycznej;



konserwacja i serwisowanie zainstalowanych urz

dze

;



pomiar i weryfikacja oszcz

dno

ci energii (i innych zasobów); oraz



finansowanie takich projektów.

•

Zagwarantuj

e płatno

ci na cele poprawy EE b

warunkowane oszcz

dno

ciami

energii, aby klient nie był w jakikolwiek sposób obci

ąż

ony zobowi

zaniami finansowymi

przekraczaj

cymi koszty u

ytkowania.

•

Przedstawi

krótko swoje zdolno

ci dotycz

ce innych usług zwi

zanych z energetyk

, w tym,

bez ograniczenia, technologie i aplikacje maj

ce szczególne znaczenie dla klienta, np. kocioł,

spr

ęż

one powietrze, zarz

dzanie i eksploatacja obiektu (lub innymi systemami, jako

energii elektrycznej, HVAC itp.).

•

Partner publiczny ocenia informacje podane w procesie wst

pnej kwalifikacji wzgl

dem

kryteriów oceny, tworz

c list

wst

pnie zakwalifikowanych spółek, które zostan

zaproszone

do składania ofert szczegółowych.

[Wskazówka 45, 49]

4.1

.4 Składanie szczegółowych ofert

Wszyscy wnioskodawcy spełniaj

cy kryteria wst

pnej kwalifikacji s

zapraszani do składania ofert.

Krótka lista, jak nazwa wskazuje, zaw

ęż

a pul

oferentów do okre

lonej liczby (zwykle od czterech do

sze

ciu). Zaleca si

zwykle, aby przeprowadzi

faz

wst

pnych kwalifikacji, celem upewnienia si

firmy, które nie spełniaj

warunków kwalifikacji nie musiały ponosi

wysokich kosztów przygotowania

szczegółowych ofert; zaleca si

tak

e tworzenie krótkiej listy jedynie w przetargach konsultacyjnych.

W niektórych krajach próbowano poł

czy

obie fazy poprzez opracowanie krótkiej listy kwalifikuj

cych

firm. W ramach typowych programów, agencja publiczna ogłasza zaproszenie do składania ofert

do wst

pnej kwalifikacji lub do wyra

enia zainteresowania; druga z tych opcji dotyczy krótkiej listy.

Wymaga si

od oferentów, aby zło

yli szczegółowe oferty techniczne, zgodnie ze specyfikacj

istotnych warunków zamówienia (SIWZ). Oferenci znaj

wtedy wyniki wst

pnego studium

wykonalno

ci przeprowadzonego przez klienta i na tym etapie przeprowadzaj

własn

wst

ocen

oszcz

dno

ci energii, zwan

równie

audytem ratingu inwestycyjnego (ARI).

Wst

pna ocena oszcz

dno

ci energii

[Wskazówka 47]

stanowi techniczn

i ekonomiczn

podstaw

skutecznego projektu w zakresie EE. Jest to szczegółowy dokument, który potwierdza wszystkie
oszcz

dno

ci i koszty dla ka

dego działania EE, wraz z odpowiednimi obliczeniami i metodologi

Audyt zapewnia wystarczaj

ilo

ść

informacji dla ESCO i partnera publicznego, co umo

liwia ocen

czy projekt jest wykonalny z technicznego i ekonomicznego punktu widzenia.

Wst

pna ocena oszcz

dno

ci energii zawiera nast

puj

ce informacje:

•

szczegółowe dane bazowe (w tym wszelkie aspekty u

ytkowe obiektów);

•

pełn

analiz

ycia ka

dego typu paliwa i innych mediów, wraz z kosztami i warunkami

ytkowania;

•

dokładne koszty ka

dego działania i koszty całkowite;

•

kwoty oczekiwanych oszcz

dno

ci w okresie budowy;

•

podstaw

oszcz

dno

ci oraz koszty projektu/budowy dla ka

dego działania;

•

pełny opis metod analizy, oblicze

, danych wej

ciowych i wszelkie zało

enia dla ka

dego

działania;

•

dokładny opis działa

i wyja

nienie współzale

ci mi

dzy nimi;

•

cowy plan PiW;

•

dostosowanie zu

ycia energii i bilansu do historycznych warto

ci rzeczywistych;

•

harmonogram prac;

•

lad w

glowy w celu obliczenia wpływu na poziom emisji CO2; oraz

•

analiz

ryzyka projektu.

Warto

ść

bazowa jest okre

lona przez klienta i jest jednym z najwa

niejszych elementów wst

pnej

oceny oszcz

dno

ci energii. Ocena taka zawiera nast

puj

ce szczegóły dotycz

ce wszystkich

uprzednio istniej

cych kluczowych warunków miejscowych oraz kosztów, na które wpłynie realizacja

projektu:

Urz

dzenia: Wykaz wszystkich urz

dze

ywaj

cych energi

Jednostki energetyczne:

Elektryczno

ść

= zapotrzebowanie (kW) i zu

ycie (kWh);

Olej opałowy = zu

yte jednostki (w litrach);

Gaz ziemny = zu

yte jednostki na podstawie rachunku za korzystanie z mediów;

Woda = zu

yte jednostki na podstawie rachunku za korzystanie z mediów;

Stawki za zu

ycie energii: wykaz stawek historycznych za ka

jednostk

energii („stawki

bazowe”), które posłu

żą

do obliczenia oszcz

dno

ci w opłatach;

Wst

pna ocena oszcz

dno

ci energii szczegółowo opisuje rozwi

zanie w zakresie EE,

zaproponowane przez ESCO. Stanowi ona najwa

niejsz

ęść

oferty technicznej ESCO.

Pełna oferta zawiera tak

•

potwierdzony minimalny poziom gwarantowanych oszcz

dno

ci;

•

potwierdzona minimalna warto

ść

bie

żą

ca netto i rzeczywista warto

ść

bie

żą

ca netto

proponowanego projektu;

•

cowe działania w zakresie budowania potencjału i podnoszenia

wiadomo

ść

, które nale

wdro

; oraz

•

kwalifikacje zaproponowanych ekspertów.

4.1.5.

Pozostałe etapy

Uwzgl

dni

na tak

e inne, opcjonalne etapy, w oparciu o potrzeby partnera publicznego oraz

zdolno

ci i do

wiadczenie puli oferentów. Takie dodatkowe etapy to mi

dzy innymi konsultacje z

potencjalnymi oferentami w pocz

tkowej fazie procesu, konferencja przed etapem składania ofert (w

celu omówienia tre

ci zaproszenia do składania ofert i udzielenia odpowiedzi na pytania) oraz wizyty

na miejscu (w celu umo

liwienia ESCO zgromadzenia dodatkowych informacji na temat docelowych

obiektów).

4.1.6.

Ocena oferty

Partner publiczny musi dokona

oceny ofert w oparciu o kryteria okre

lone w zaproszeniu do

składania ofert.

[Wskazówka 49, 50]

Projekty EPC s

bardzo zło

one, poniewa

jednostka

zamawiaj

ca musi oceni

cznie zgodno

ść

z wymogami technicznymi, finansowymi, wdro

eniowymi i

dotycz

cych pomiaru skuteczno

ci. Ocena techniczna mo

e by

stosunkowo prosta, poniewa

oparta

jest na czynnikach obecnych w wi

kszo

ci umów o

wiadczenie usług, takich jak metodologia, plan

pracy i personel. Jednak

e ocena ofert pod wzgl

dem finansowym mo

e by

skomplikowana, gdy

nie ma tu jednej ceny.

Oferty zawieraj

ró

ne wska

niki, w tym kwot

inwestycji, całkowit

oszcz

dno

ść

energii i kosztów,

ęść

oszcz

dno

ci, która ma przypada

jednostce zamawiaj

cej, okres obowi

zywania umowy i

trwało

ść

urz

dze

. Wybrane ESCO powinno zaoferowa

partnerowi publicznemu najlepszy stosunek

jako

ci do ceny (value for money). Kryteria stosunku jako

ci do ceny musz

jasno okre

lone.

Obejmuj

one zwykle ocen

przeniesienia ryzyka oraz koszt całkowity obliczony z uwzgl

dnieniem

warto

ci pieni

dza w czasie. W tym zawiera si

•

szczegółowe studium wykonalno

ci, które jest zawsze wymagane. Ogólnie rzecz bior

potrzebne jest zaawansowane narz

dzie do przeprowadzenia skomplikowanej symulacji

komputerowej, umo

liwiaj

cej modelowanie wszystkich dopływów i odpływów energii, w celu

unikni

cia „podwójnego naliczania” oszcz

dno

ci energii, lub „cz

ęś

ciowego pokrywania si

oszcz

dno

ci”;

•

studium in

ynieryjne, którego dane

ródłowe, a tak

e zwi

zane z nim zało

enia i obliczenia

powinny by

udokumentowane i udost

pnione do wgl

du dla wszystkich stron;

•

szczegółowy „zakres prac” w ramach projektu, aby partner publiczny miał prost

miar

przy

potwierdzaniu zako

czenia prac;

•

szczegółowa dokumentacja budowlana, stanowi

ca wskazówki dla wykonawcy i

umo

liwiaj

ca partnerowi publicznemu

ledzenie post

pów. Dokumentacja taka jest te

dla

partnera publicznego narz

dziem rozwi

zywania problemów po zako

czeniu prac i

wyga

ciu umowy z ESCO; oraz

•

metodologia obliczania, o ile zmniejsz

koszty, która musi by

wyra

nie wskazana w

umowie. Dane dotycz

ce zu

ycia energii i inne zało

enia wymagane jako dane wej

ciowe w

danej metodologii musz

dost

pne dla obu stron.

Ogólnie, partner publiczny musi wzi

ąć

pod uwag

nast

puj

ce elementy finansowe:

•

przepływy pieni

ęż

ne ESCO z innych projektów znajduj

cych si

w jego portfelu;

•

poziom zró

nicowania strumieni przychodów ESCO;

•

wska

nik zadłu

enia do kapitału własnego ESCO w porównaniu ze wzorcem rynkowym; oraz

•

rating kredytowy ESCO.

4.1.7

Finansowanie

W przypadku typowej EPC w zaproszeniu do składania ofert wymaga si

od oferentów zło

enia planu

finansowania projektu. Na rynkach rozwijaj

cych si

, ESCO mog

mie

trudno

ci z samodzielnym

pozyskaniem wystarczaj

cych

rodków finansowych. Dlatego te

konieczne mo

e okaza

utworzenie programu współfinansowania przez UE lub rz

li chodzi o ocen

oferty pod wzgl

dem finansowym, partner publiczny jest zainteresowany

nast

puj

cymi aspektami:

•

Do bilansu ksi

gowego którego z partnerów przyporz

dkowane s

urz

dzenia?

•

Czy urz

dzenia s

wykorzystywane jako zabezpieczenie finansowania i co stanie si

, je

ESCO nie dokonuje płatno

ci z jakiegokolwiek powodu?

•

Czy finansowanie zale

ne jest od partnera publicznego?

•

Czy przepływy pieni

ęż

ne z oszcz

dno

ci stanowi

zabezpieczenie finansowania?

4.1.8. Umowa

W odniesieniu do 4.1.6, ESCO, które w najwi

kszym stopniu spełnia zdefiniowane kryteria stosunku

jako

ci do ceny (value for money), zostaje zaproszone do negocjowania ostatecznej umowy. Proces

ten mo

e by

stosunkowo prosty dla wielu typów umów, jednak

e w przypadku EPC jest on bardziej

skomplikowany z powodu wielu parametrów technicznych, finansowych i prawnych, oraz mo

liwego

braku do

wiadczenia ze strony partnera publicznego.

[Wskazówka 49, 51]

Umowa musi zawiera

tak

e plan PiW. Postanowienia dotycz

ce PiW s

bardzo wa

ęś

procesu zawierania EPC,

gdy

determinuj

one płatno

ci na rzecz ESCO. Plan udzielenia zamówienia publicznego w zakresie

usług EE mo

e by

zawarty w zaproszeniu do składania ofert, ale mo

e by

zaproponowany

przez ESCO składaj

ce oferty. W obu przypadkach ESCO musi opracowa

szczegółowe protokoły

MiW, w oparciu o wykonanie ARI w uzgodnieniu z partnerem publicznym. Plan PiW jest nast

pnie

wł

czany w ostateczn

wersj

EPC. Wiele jednostek zamawiaj

cych i ESCO korzysta ze wzorów

protokołów PiW okre

lonych przez Mi

dzynarodowy Protokół Pomiarów Eksploatacyjnych i

Weryfikacji (IPMVP) (EVO 2007). Protokoły te mog

dostosowywane za obopóln

zgod

, w celu

instalacji okre

lonych

rodków EE.

Poza kwestiami umownymi, ustalenia dotycz

ce rozwi

zania umowy s

nym komponentem EPC.

Obie strony powinny mie

liwo

ść

rozwi

zania umowy, je

eli maj

do tego uzasadnione powody.

Najcz

stszymi powodami rozwi

zania umowy s

•

niedostarczenie przez ESCO wykonalnego projektu (np. wada technologiczna);

•

bankructwo której

ze stron;

•

niedaj

ce si

pogodzi

ró

nice, gdy strony nie mog

doj

ść

do porozumienia, a arbitra

okazuje si

nieskuteczny; oraz

•

istotne zmiany dotycz

ce budynku (sprzeda

obiektu, znacz

ce zmiany w jakim

sektorze,

które b

miały wpływ na zainstalowane

rodki).

4.2. Problemy charakterystyczne dla udzielania zamówienia w

przypadku EPC

4.2.1 Problemy charakterystyczne dla poszczególnych krajów

EPC nie s

stosowane na szerok

skal

w sektorach publicznych rozwijaj

cych si

gospodarek, a zwłaszcza w

stwach członkowskich, które niedawno weszły do UE. W wielu krajach, przy tworzeniu lokalnego sektora

ESCO koncentrowano si

pierwotnie na umo

liwieniu rozwoju modelu EPC w przyszło

ci we wszystkich

sektorach. Jednak

e kraje te nie miały infrastruktury prawnej ani finansowej, która umo

liwiałaby tworzenie tak

skomplikowanych modeli biznesowych. Nowe ESCO albo nie posiadały do

wiadczenia technicznego i

operacyjnego do wykonywania wszystkich funkcji zwi

zanych z EPC, albo te

nie były w stanie stworzy

odpowiednich bilansów ksi

gowych, umo

liwiaj

cych mobilizacj

finansowania wymagan

przez takie modele

biznesowe. Lokalne ESCO nie posiadały cz

sto do

wiadczenia na rynku, aby móc realizowa

skomplikowane

projekty, podczas gdy mi

dzynarodowe ESCO, posiadaj

ce do

wiadczenie i dost

p do kapitału, nie były ch

tne

do inwestowania na rozwijaj

cych si

rynkach ze wzgl

du na wyst

puj

ce ryzyko (np. niewielkie rynki i projekty,

niejasne systemy prawne i regulacyjne, obawy przed wiarygodno

kredytow

klientów, brak dost

pu do

odpowiedniego finansowania lokalnych projektów). Gospodarki wschodz

ce stoj

równie

w obliczu

ograniczonych rynków kapitałowych oraz ograniczonej liczby inwestorów ch

tnych do tworzenia nowych firm i

testowania nowych typów przedsi

wzi

ęć

Surowe re

imy bud

etowe i udzielania zamówie

w sektorze publicznym cz

sto uniemo

liwiaj

instytucjom

publicznym anga

owanie ESCO, zwłaszcza je

li całkowite koszty projektu ani parametry techniczne nie zostały

jeszcze okre

lone.

4.2.2 Problemy charakterystyczne dla umów o popraw

efektywno

ci energetycznej

Udzielanie zamówie

w zakresie

wiadczenia usług energetycznych i podpisanie umowy o efekt energetyczny

ró

od tradycyjnego procesu przetargowego i specyfikacyjnego. Dobre „dopasowanie” zdolno

ci ESCO do

potrzeb partnera publicznego stanowi podstaw

trwałego stosunku mi

dzy tymi podmiotami i skutecznego

wdro

enia projektu. Konieczne jest tu pełne zrozumienie zdolno

ci i do

wiadczenia ESCO, niezb

dnych do

spełnienia konkretnych potrzeb klienta.

Ramka 2: Standaryzacja zarz

dzania energi

i powi

zanych usług

W kwestii standaryzacji usług energetycznych mo

na zastosowa

dwa podej

cia: certyfikacj

ESCO lub

certyfikacj

wiadczonych usług. W pa

stwach UE-27 nie istniej

dyrektywy, które zobowi

zywałyby do

wdro

enia krajowego systemu certyfikacji. Niektóre kraje, takie jak Włochy, opracowały swój własny

standard certyfikacji.

[Wskazówka 52]

Europejska Komisja Standaryzacji (EKS) opracowuje unijne normy dotycz

ce definicji, wymogów i

procesów kwalifikacji dla ESCO. Jednak

e opracowanie procedury certyfikacji i metod ewaluacji ESCO

zostało usuni

te z normy CEN CLC/JTF 189 dotycz

cej zarz

dzania energi

. Europejska norma

zarz

dzania energi

zostanie przeredagowana.

[Wskazówka 53, 54]

Udzielenie zamówienia na realizacj

projektu:

DODATKOWE INFORMACJE

Wskazówka 6

Wspólne podej

cia publiczno-prywatne do finansowania efektywno

ci energetycznej: Polityki

zakresie

zwi

kszania

inwestycji

sektora

prywatnego,

dzynarodowa

Agencja

Energetyczna (2011)
Na stronach 24 – 28 zawarte jest wprowadzenie do ESPC (lub EPC w

wietle terminologii stosowanej

w niniejszym dokumencie), które ilustruje ró

ne struktury ESPC.

http://www.iea.org/papers/pathways/finance.pdf

Wskazówka 45

Wskazówki dotycz

ce umów o popraw

efektywno

ci energetycznej w budynkach

stwowych, F. Seefeldt, V. Kuhn, W. Trauntner, J-H. Wetter (kwiecie

2003). Berliner

Energieagentur GmbH Anwaltskanzlei Schawien Naab Partnerschaft
Na stronie 50 zaprezentowano fazy projektu EPC. Rozdział 9 zawiera informacje na temat
przygotowywania i opracowywania projektu, w tym wst

pnej oceny oszcz

dno

ci energii.

Wskazówka 47

Etude d'Aide a la Decision - Audit Energetique dans les Batiments - Cahier des Charges,
ADEME (kwiecie

2011)

Dokument ten pokazuje, w jaki sposób opracowa

wst

ocen

oszcz

dno

ci energii.

Wskazówka 48

Standardowy dokument przetargowy – wst

pna kwalifikacja do przetargu na wykonanie prac

oraz przewodnik dla u

ytkownika, Bank

wiatowy (2006)

Rozdział III (strony 19-24) opisuje w jaki sposób ustanowi

ogólne kryteria kwalifikacyjne i wymogi dla

wykonawców, które mog

stosowane równie

do przygotowywania ofert dla partnerów

prywatnych

odno

nie

PPP

zakresie

EE.

http://siteresources.worldbank.org/INTPROCUREMENT/Resources/Prequal-EN-09-sep-10.pdf

Wskazówka 49

Zamówienia publiczne usług efektywno

ci energetycznej – Wnioski płyn

ce ze zgromadzonych

wiadcze

dzynarodowych, J. Singh, D. R. Limaye, B. Henderson, X. Shi (2010).

dzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju / Bank

wiatowy. ISBN: 978-0-8213-8102-1.

Sekcja po

cona ocenie ofert, tabela 6.3 (strona 94) przedstawia wykaz kryteriów oceny, punktacj

i wag

w ocenie ko

cowej.

Wskazówka 50

Zamówienia publiczne usług efektywno

ci energetycznej – Wnioski płyn

ce ze zgromadzonych

wiadcze

dzynarodowych, J. Singh, D. R. Limaye, B. Henderson, X. Shi (2010).

dzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju / Bank

wiatowy. ISBN: 978-0-8213-8102-1.

Sekcja ta (strony 93-102) zawiera wskazówki dotycz

ce oceny ofert i kryteriów, które mog

zosta

zastosowane.

Wskazówka 52

Ostateczny raport do publikacji, EUROCONTRACT IEE (luty 2008)
Omówienie certyfikacji w kontek

cie usług energetycznych (strony 66-69).

http://ieea.erba.hu/ieea/fileshow.jsp?att_id=5828&place=pa&url=Eurocontract_Final_Report_Pu
blishable. pdf&prid=1576

Wskazówka 53

Certyfikacja

efektywno

energetycznej

budynków:

polityczne

narz

dzie

poprawy

efektywno

ci energetycznej, OECD, Mi

dzynarodowa Agencja Energetyczna (2010)

Kompleksowa dyskusja na temat certyfikacji efektywno

ci energetycznej budynków

http://www.iea.org/papers/pathways/buildings_certification.pdf

Wskazówka 54

NORM APME, Ulepszanie norm w kontek

cie MSP

Zarz

dzanie energi

: Strona po

cona wymaganiom ogólnym i procedurom kwalifikacyjnym.

http://extranet.normapme.com/en/technical-committees/cen-clcjtf-189-energy-management-
general- requirements-and-qualification-proceduCEN CLC/JTF 189 -

Realizacja projektu

Zarz

dzanie PPP w zakresie EE rodzi konkretne problemy w dziedzinie budowy, eksploatacji i

konserwacji zainstalowanych urz

dze

oraz metodologii PiW oszcz

dno

ci energii, które słu

żą

jako

podstawa wynagrodzenia partnera z sektora prywatnego. Rozdział 5 G2G

[Wskazówka 2, strony 78-

105

] okre

la etapy realizacji projektu PPP.

Rysunek 9: Etapy wdra

ania PPP

Przygotowanie do realizacji

• Zatwierdzenie projektu/rozwi

ynieryjnych

• Pomiar w fazie przedwdro

eniowej

• Ustanowienie warto

ci bazowej dla PiW

Realizacja

• Instalacja

• Szkolenie u

ytkowników i pracowników

Pomiar efektywno

• Wyniki pomiaru

• Zło

enie raportu do klienta

Eksploatacja i konserwacja

• Wyniki pomiaru

• Szkolenie personelu

Płatno

ci za usługi energetyczne

• Odzyskanie kosztów w oparciu o oszcz

dno

5.1. Etapy wdra

ania PPP

5.1.1 Przygotowanie do realizacji

Typowa sekwencja wydarze

nast

puj

cych po podpisaniu umowy o efekt energetyczny obejmuje

finalizacj

procesu projektowania, instalacji urz

dze

i zarz

dzania projektem

wiadczenia usług

energetycznych. Wst

pne fazy projektowania i budowy s

w gruncie rzeczy podobne, jak w

konwencjonalnym projekcie budowlanym. Jednak

e obejmuj

one pewn

ilo

ść

powtórze

projektowych/konstrukcyjnych, a warunki miejscowe i oczekiwania personelu zarz

dzajacego

budynkiem te

inne.

[Wskazówka 55, 56]

Realizacja umowy rozpoczyna si

w momencie wygrania przetargu przez ESCO i zaproszenia do

negocjacji ostatecznej umowy. Krok ten jest bardziej skomplikowany, ni

w innych typach umów, gdy

techniczne, finansowe i prawne parametry wielosektorowe oraz konkretne działania partnerów
prywatnych nie s

dobrze znane, ani zdefiniowane.

W tej fazie ESCO finalizuje projekt działa

w zakresie EE, które maj

zosta

wdro

one. W projekcie

modernizacji, planowanie w czasie działa

instalacyjnych i regulacyjnych jest kluczowe, gdy

działania

takie musz

skoordynowane z przeznaczeniem i u

ytkowaniem budynku.

Warto

ść

bazowa dla PiW (zob. punkt 5.2) musi zosta

ustalona przed wdro

eniem

rodków EE w

okresie referencyjnym (w okresie przed modernizacj

5.1.2 Realizacja

Oprócz fazy budowy i PiW, oczekuje si

tak

e partner prywatny wdro

y rozwi

zania

optymalizuj

ce zu

ycie energii, w tym kampanie podnosz

wiadomo

ść

dla u

ytkowników budynku,

a tak

e szkolenie pracowników zajmuj

cych si

eksploatacj

i konserwacj

budynku. Celem programu

podnosz

cego

wiadomo

ść

jest stworzenie swego rodzaju poczucia własno

ci i zapewnianie

informacji o nowo zainstalowanych urz

dzeniach zwi

kszaj

cych efektywno

ść

energetyczn

, a tak

wdro

onych

rodkach redukuj

cych zu

ycie energii. Program powinien przyczynia

do wi

kszego

zrozumienia kwestii zu

ycia energii i demonstrowa

, w jaki sposób mo

na zmniejszy

jej ogólne

ycie.

Typ i charakter szkolenia zale

dzie od organizacji i dost

pnych

rodków EE. Programy obejmuj

szkolenia operacyjne i proceduralne w zakresie zarz

dzania zu

yciem energii oraz nowo

zainstalowanych technologii, a tak

e przekazywanie wymaganej wiedzy fachowej (know-how)

konkretnym grupom, takim jak personel zajmuj

cy si

OM.

5.1.3 Pomiar efektywno

ci (oszcz

dno

ci energii)

ESCO działa na podstawie planu PiW, który został okre

lony w umowie i który ma na celu pomiar i

obliczenie oszcz

dno

ci energii. Je

eli w okresie raportowania oczekiwane oszcz

dno

ci energii nie

zostan

uzyskane, okres raportowania mo

e zosta

skrócony, umo

liwiaj

c bardziej dokładnie

prze

ledzenie efektywno

ci wdro

onych

rodków EE. Plan zawiera obliczenia i wzory stosowane do

okre

lenia oszcz

dno

ci energii. Zmniejsza to mo

liwo

ść

nieporozumie

i konfliktów mi

dzy

organizacj

publiczn

a ESCO.

[Wskazówka 55, 56]

5.1.4 Eksploatacja i utrzymanie

Zazwyczaj kwestie dotycz

ce prac w zakresie konserwacji budynków publicznych, które maj

modernizowane przez ESCO, s

uzgodnione. W ramach projektu PPP dotycz

cego EE, ESCO

dzie miało za zadanie upewnienie si

e personel zajmuj

cy si

konserwacj

został odpowiednio

poinstruowany i jest odpowiednio zarz

dzany, celem osi

gni

cia planowanych oszcz

dno

ci energii.

5.1.5 Płatno

ci za usługi energetyczne

Płatno

ci zale

żą

od efektywno

ci projektu. Dostosowania i zmiany s

liwe, ale musz

zosta

przewidziane w umowie. Płatno

ść

uzale

niona jest od wysoko

ci oszcz

dno

ci energii, do której

ESCO jest zobowi

zane na mocy umowy. To ESCO ponosi odpowiedzialno

ść

za osi

gni

cie

zało

onego poziomu oszcz

dno

ci. Mechanizm płatno

ci przewiduje zwykle kar

lub zwrot kosztów,

w przypadku nieosi

gni

cia zało

onego poziomu oszcz

dno

ci. Jednak

e ESCO nie powinno by

nara

one na wahania cen energii, poniewa

jest to ryzyko, którym ESCO nie mo

e bezpo

rednio

zarz

dza

. Ekspozycja na wahania cen energii zakłóciłoby osi

gni

cie przez ESCO celu w postaci

przewidzianych w umowie poziomów EE, gdy

krótkoterminowe zmiany cen energii mogłyby mie

kszy wpływ na przychody ESCO, ni

uzyskanie mniejszych, ale długoterminowych oszcz

dno

energetycznych.

Cena energii mo

e mie

wpływ na realizacj

projektu i korzy

ci z niego płyn

ce. Celem jest unikni

cie

spekulacji cenami energii przez ESCO i zapewnienie,

e skupi si

ono na

wiadczeniu usług

energetycznych.

5.2. Pomiar i weryfikacja wyników EE

Ustalenia dotycz

ce PiW definiuj

zazwyczaj płatno

ci nale

ne partnerowi prywatnemu za

wiadczone przez niego usługi. Partner prywatny opracowuje i wdra

a plan PiW, za

partner

publiczny korzysta z rezultatów jego implementacji, a strona trzecia (opcjonalnie) rezultaty te
weryfikuje.

[Wskazówka 57, 58, 59, 60]

Nawet je

eli projekt modernizacji w sposób oczywisty zmniejszy zu

ycie energii, przeprowadzenie

dogł

bnego procesu PiW jest niezb

dne z dwóch powodów. Po pierwsze, PiW dokonuje oceny

oszcz

dno

ci zasobów w porównaniu do warto

ci gwarantowanych w umowie. Po drugie, PiW

pomaga w upewnieniu si

e oszcz

dno

ci b

uzyskiwane równie

w przyszło

ci.

Wyniki modernizacji w zakresie EE nie mog

bezpo

rednio zmierzone, gdy

mog

okre

lone

jedynie poprzez brak zu

ycia energii. Wa

ne jest dokonanie pomiaru i weryfikacji oszcz

dno

generowanych przez projekt, bez czego niemo

liwe jest oszacowanie warto

ci wyników inwestycji w

zakresie EE.

Najpowszechniej stosowan

procedur

PiW w projektach EPC jest procedura IPMVP. Organizacja

Oceny Efektywno

ci (EVO) tworzy i aktualizuje odpowiednie protokoły, które s

stosowane w

niektórych pa

stwach europejskich, takich jak Francja i Hiszpania. Strony EPC mog

ustali

inne

protokoły PiW. Mo

na tworzy

protokoły PiW specjalnie dla danego przypadku, ale mo

na te

wykorzystywa

inne, gotowe procedury PiW, na przykład protokoły ASHRAE 14 lub FEMP.

[Wskazówka 61]

W niniejszym przewodniku opisujemy jedynie protokoły IPMVP, gdy

uznawane

na całym

wiecie.

Wedle EVO, „PiW jest procesem stosowania pomiaru w celu wiarygodnego okre

lenia rzeczywistych

oszcz

dno

ci uzyskanych w konkretnym obiekcie w wyniku zarz

dzania energi

, oszcz

dzania

energii lub programu, b

projektu w zakresie EE. Poniewa

oszcz

dno

ci nie mog

zmierzone

bezpo

rednio, mog

one zosta

okre

lone w drodze porównania dokładnie mierzonego zu

ycia przed

i po wdro

eniu projektu, dokonuj

c odpowiednich „dostosowa

” XE uwzgl

dniaj

cych zmiany

warunków”.

Partner publiczny i inwestorzy w projekt EE stosuj

techniki PiW w celu ograniczenia ró

nych ryzyk,

które mog

powsta

po uko

czeniu projektu. W szczególno

ci PiW stosowane jest w nast

puj

cych

celach:

•

ulepszenie projektu in

ynierskiego i kosztorysu projektu;

•

zwi

kszenie oszcz

dno

ci energii poprzez aktywne zmiany w eksploatowaniu i utrzymaniu

obiektu;

•

dokumentowanie transakcji finansowych, „weryfikacja” XE;

•

zarz

dzanie bilansami energetycznymi;

•

zwi

kszenie warto

ci jednostek redukcji emisji;

•

wspieranie oceny i rozwoju programów efektywno

ci energetycznej o wi

kszej skali; oraz

•

zwi

kszanie poziomu zrozumienia przez społecze

stwo i podmioty rynkowe kwestii

zarz

dzania energi

jako narz

dzie polityki publicznej.

5.2.1 IPMVP: zasady

IPMVP to zbiór dokumentów, które przedstawiaj

najlepsze praktyki w zakresie pomiarów i weryfikacji

rezultatów projektów EE, efektywno

ci wykorzystania wody i energii odnawialnej (zarówno w sektorze

publicznym, jak i prywatnym). Dokumenty te s

dost

pne nieodpłatnie pod adresem

http://www.evo-

world.org

, organizacji non-profit, zajmuj

cej si

udzielaniem porad w tej dziedzinie. Zbiór

dokumentów IPMVP powstał w latach 90. XX w. jako dobrowolna inicjatywa pod auspicjami
Departamentu Energetyki USA, maj

ca na celu opracowanie mi

dzynarodowego protokołu PiW, który

mógłby by

stosowany dla okre

lenia w sposób spójny i wiarygodny oszcz

dno

ci energii w

projektach EE. Od tamtego czasu protokół ewoluował i stanowi obecnie kluczowy zestaw norm PiW,
stosowany na całym

wiecie i ci

gle udoskonalany. IPMVP publikuje szczegółowe dokumenty na

temat PiW oraz zapewnia materiały szkoleniowe i powi

zane usługi.

IPMVP proponuje cztery ró

ne podej

cia do pomiaru i weryfikacji oszcz

dno

ci, za pomoc

nast

puj

cego wzoru:

Oszcz

dno

ci = (energia bazowa – energia w okresie raportowania) ± korekty zwyczajne ± korekty

nadzwyczajne.

Te cztery podej

cia zostały skrótowo zaprezentowane w tabeli 2. Jednak

e dost

pnych jest znacznie

cej informacji.

[Wskazówka 58]

Ramka 3: Kto przeprowadza PiW?

PiW jest dzi

uznawane za podstawowe narz

dzie osi

gni

cia sukcesu w projektach i programach EE.

Pojawia si

pytanie, kto powinien opracowywa

i wdra

protokół PiW dla danego projektu. Ka

da ze

stron zaanga

owanych w realizacj

projektu mo

e opracowa

i wdro

protokół PiW. Protokół b

dzie

bardziej wiarygodny, je

eli oparty zostanie na uznanych koncepcjach i najlepszych praktykach,

zdefiniowanych przez IPMVP. W przypadku konkretnego EPC, zarówno beneficjent (partner publiczny),
jak i ESCO, obie strony ł

cznie, lub strona trzecia mog

opracowa

i wdro

dobry plan PiW.

Tabela 2: Opcje ustalania oszcz

dno

Opcja IPMVP

Jak oblicza si

oszcz

dno

ci?

Typowe zastosowania

A. Modernizacja izolacji: pomiar
kluczowych parametrów

Oszcz

dno

ci s

ustalane za

pomoc

pomiaru głównych

parametrów, które okre

laj

ycie energii ECM XE przez

systemy, w których
zastosowano „działania na
rzecz oszcz

dno

ci energii” lub

skuteczno

ść

projektu.

Parametry, które nie zostały
wybrane do pomiaru
miejscowego s

szacowane.

Obliczenie in

ynieryjne energii

bazowej XE „warto

ść

bazowa”

oraz okresu raportowania XE
„okres raportowania” za
pomoc

- krótkoterminowych lub
ci

głych pomiarów kluczowych

parametrów u

ytkowania; oraz

- warto

ci szacowanych.

Modernizacja o

wietlenia,

gdzie pobór energii jest
kluczowym parametrem
efektywno

ci mierzonym

okresowo. Szacunkowa liczba
godzin u

ytkowania, w oparciu

o harmonogram pracy budynku
i zachowanie u

ytkowników.

B. Modernizacja izolacji: pomiar
wszystkich parametrów

Oszcz

dno

ci s

ustalane za

pomoc

pomiaru zu

ycia

energii przez systemy ECM XE,
w których zastosowano
„działania na rzecz
oszcz

dno

ci energii”.

Pomiar zakresów
cz

stotliwo

ci, od

krótkoterminowego do ci

głego,

w zale

ci od oczekiwanego

poziomu ró

nic w

oszcz

dno

ciach i długo

okresu raportowania XE „okres
raportowania”.

Krótkoterminowy lub ci

gły

pomiar energii bazowej XE
„warto

ść

bazowa” i energii w

okresie raportowania lub
kalkulacje in

ynieryjne

stosuj

ce pomiary

przybli

onego zu

ycia energii.

Zastosowanie nap

du i

regulacji o zmiennych
pr

dko

ciach działania, w celu

dostosowania przepustowo

pompy. Pomiar energii
elektrycznej za pomoc

licznika

kW zainstalowanego w silniku,
który odczytuje zu

ycie energii

w ka

dej minucie. W okresie

bazowym XE „bazowy”, XE
„bazowy: okres bazowy”, licznik
ten jest instalowany na okres
tygodnia, aby zweryfikowa

poziom ci

głego obci

ąż

enia.

Licznik pozostaje
zainstalowany przez okres
raportowania XE „okres
raportowania”, aby

ledzi

zmiany w zu

yciu energii.

C. Cały obiekt

Oszcz

dno

ci s

ustalane za

pomoc

pomiaru zu

ycia

energii w całym obiekcie lub w
jego cz

ęś

ci.

gły pomiar zu

ycia energii w

całym obiekcie jest
dokonywany w okresie
raportowania XE „okres
raportowania”.

Analiza bazowych XE „bazowe”
danych pomiarowych całego
obiektu oraz w okresie
raportowania XE „okres
raportowania”.

Program
wielopłaszczyznowego
zarz

dzania zu

yciem energii,

maj

cy wpływ na wiele

systemów działaj

cych w

obiekcie. Pomiar zu

ycia

energii za pomoc

liczników

ycia gazu i elektryczno

ci w

dwunastomiesi

cznym okresie

bazowym XE „bazowy” XE
„bazowy: okres bazowy” i w
trakcie okresu raportowania.
XE „okres raportowania”.

D. Symulacja skalibrowana

Oszcz

dno

ci s

ustalane

poprzez symulacj

ycia

energii w całym obiekcie lub
jego cz

ęś

ci.

Wykazano,

e działania

symulacyjne poprawnie
pokazuj

- w porównaniu z

„modelem” XE - rzeczywiste
zu

ycie energii mierzone w

Symulacja zu

ycia energii,

skalibrowana za pomoc

godzinowych lub miesi

cznych

danych z rachunków za
korzystanie z mediów. (Liczniki
zu

ycia energii przez

ytkowników ko

cowych

mog

pomóc w u

leniu

danych wej

ciowych).

Program
wielopłaszczyznowego
zarz

dzania zu

yciem energii,

maj

cy wpływ na wiele

systemów działaj

cych w

obiekcie. Je

eli w okresie XE

„okres bazowy” nie było w
obiekcie licznika.

Pomiary zu

ycia energii, po

zainstalowaniu liczników

obiekcie.

Opcja ta wymaga zwykle
znacznych umiej

tno

przeprowadzania skalibrowanej
symulacji.

ycia gazu i energii, s

wykorzystywane do kalibracji
symulacji.

Bazowe zu

ycie energii,

ustalone za pomoc

skalibrowanej symulacji, jest
porównywane z symulacj

ycia energii w okresie

raportowania XE „okres
raportowania”.

5.2.2

Koszty PiW

Koszty PiW b

ró

w zale

ci od opcji IPMVP zastosowanych w projekcie.

Raport sponsorowany przez NAESCO i USEPA sugeruje,

e ka

da opcja IPMVP b

dzie kosztowa

klienta nast

puj

cy procent całkowitych kosztów projektu:

Opcja A = 1 - 5%;
Opcja B = 3 - 10%;
Opcja C = 1 – 3% (je

eli liczniki zostały ju

zainstalowane);

lub Opcja D = 3 – 10%.

Realizacja projektu:

DODATKOWE INFORMACJE

Wskazówka 55

Zamówienia publiczne usług efektywno

ci energetycznej – Wnioski płyn

ce ze zgromadzonych

wiadcze

dzynarodowych, J. Singh, D. R. Limaye, B. Henderson, X. Shi (2010). Mi

dzynarodowy

Bank Odbudowy i Rozwoju / Bank

wiatowy. ISBN: 978-0-8213-8102-1.

Sekcja ta (strony 93-102) zawiera wskazówki dotycz

ce oceny ofert i kryteriów, które mog

zosta

zastosowane.

Wskazówka 56

Wskazówki dotycz

ce umów o popraw

efektywno

ci energetycznej w budynkach pa

stwowych, F.

Seefeldt, V. Kuhn, W. Trauntner, J-H. Wetter (kwiecie

2003). Berliner Energieagentur GmbH

Anwaltskanzlei Schawien Naab Partnerschaft
Sekcja 11 opisuje faz

wdra

ania projektu EPC w budynkach publicznych.

Wskazówka 57

Guide de la Mesure et de la Verification pour les Services d'Efficacite Energetique, Club S2E (luty 2009)
Przewodnik

zakresu

PiW,

zgodny

IPMVP

zyku

francuskim).

http://www.clubs2e.org/Content/Default.asp?PageID=137

Wskazówka 58

dzynarodowy Protokół Pomiaru i Weryfikacji Efektywno

ci, tom 1, Organizacja Oceny Efektywno

(wrzesie

2010)

Protokół PiW dost

pny w ró

nych j

zykach na stronie www.evo-world.org. Zawiera wszelkie informacje na temat

konstruowania warto

ciowego planu PiW.

http://www.evo-world.org/index.php?option=com_form&form_id=38&Itemid=535

W dziale FAQ PiW wyja

nione s

ró

nice pomi

dzy IPMVP i innymi poradnikami PiW.

http://www.evo-world.org/index.php?option=com_content&task=view&id=123&Itemid=98

Wskazówka 59

Pomiar i weryfikacja oraz IPMVP, Fundacja Billa Clintona, Inicjatywa Klimatyczna Clintona, Prezydenckie
Zobowi

zanie Klimatyczne (kwiecie

2009)

Podsumowanie IPMVP.

http://www2.presidentsclimatecommitment.org/documents/ccitoolkit/Measurement_and_Verification_
and_The_IPMVP.pdf

Wskazówka 60

Wskazówki dotycz

ce umów o popraw

efektywno

ci energetycznej w budynkach pa

stwowych, F.

Seefeldt, V. Kuhn, W. Trauntner, J-H. Wetter (kwiecie

2003). Berliner Energieagentur GmbH

Anwaltskanzlei Schawien Naab Partnerschaft
Sekcje 13 i 14 zawieraj

informacje na temat sposobu opracowania i obliczania warto

ci bazowej.

Wskazówka 61

Budynki i biura przyjazne dla klimatu – praktyczny przewodnik, Program

rodowiskowy Organizacji

Narodów Zjednoczonych (2010)
Dział 3 zawiera informacje na temat warto

ci bazowych i punktów odniesienia.

Sekcja 6 zawiera trzy studia przypadku, w tym szczegółow

analiz

energetyczn

, dotycz

ce budynków

publicznych wykorzystywanych przez Organizacj

Narodów Zjednoczonych i Afryka

ski Bank Rozwoju.

http://www.unep.fr/scp/publications/details.aspfidsDTI/1278/PA

Inicjatywy UE w zakresie efektywno

ci energetycznej

6.1. Cele UE 2020

UE przyj

ła ramy dla efektywno

ci ko

cowego wykorzystania energii i usług energetycznych.

Obejmuj

one cel indykatywny w zakresie oszcz

dno

ci energii dla pa

stw członkowskich,

zobowi

zania dla krajowych organów publicznych w zakresie oszcz

dno

ci energii w procesie

udzielania zamówie

publicznych oraz

rodki promowania EE i usług energetycznych w sektorze

publicznym.

[Wskazówka 62]

stwa UE dokonały transpozycji dyrektywy 2006/32/WE w sprawie EE i usług energetycznych do

krajowych ram prawnych. Wspólne działania krajów Unii Europejskiej na rzecz wdro

enia dyrektywy w

sprawie efektywno

ci ko

cowego wykorzystania energii i usług energetycznych (2006/32/WE) (CA

ESD) zostały wdro

one celem zapewnienia platformy wymiany informacji pomi

dzy 27 pa

stwami

członkowskimi i Chorwacj

[Wskazówka 63]

W ramach strategii „Europa 2020”, UE zobowi

zała si

do znacznej redukcji zu

ycia energii.

Poniewa

budynki s

odpowiedzialne za 40% zu

ycia energii w UE, konieczne s

e wysiłki na

rzecz poprawy EE w tym sektorze

. [Wskazówka 64]

Sektor energii stoi przed dwoma głównymi wyzwaniami: (i) brak wystarczaj

cych, niezawodnych i

odpowiednio tanich dostaw; oraz (ii) kwestie

rodowiskowe zwi

zane z wytwarzaniem i zu

yciem

energii. Główne cele to redukcja zapotrzebowania na energi

pochodz

z surowców kopalnych,

zró

nicowanie geograficzne

ródeł dostaw, stymulowanie alternatywnych

ródeł energii, celem

zwi

kszenia dywersyfikacji zasobów energetycznych i redukcji emisji GC

. [Wskazówka 65]

Przy obecnym tempie zu

ycia, udokumentowane rezerwy ropy naftowej i gazu umo

liwi

produkcj

przez odpowiednio około 41 i 63 lata. Ogólny poziom zale

ci UE od importowanej energii wyniósł

52.3% w 2005 r. i przewiduje si

e wska

nik ten b

dzie wzrastał, gdy

zasoby miejscowe kurcz

Sektor energetyczny jest odpowiedzialny za wi

kszo

ść

emisji gazów cieplarnianych i tym samym za

zmiany klimatyczne. W chwili obecnej zu

ycie paliw kopalnych jest odpowiedzialne za ponad 80%

emisji gazów cieplarnianych, z wył

czeniem u

ytkowania gruntów. Problemy

rodowiskowe zwi

zane

ze zu

yciem energii maj

charakter tak lokalny, jak i globalny. Czynniki maj

ce wpływ na zdrowie i

rodowisko obejmuj

zanieczyszczenie powietrza, smog, zmiany klimatyczne, degradacj

ekosystemów, zanieczyszczenie wody i odpady radioaktywne.

[Wskazówka 66]

EE jest kluczow

inicjatyw

strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnego i zrównowa

onego

rozwoju sprzyjaj

cego wł

czeniu społecznemu oraz przej

cia do gospodarki efektywnego

wykorzystania zasobów. Program ten stanowi odpowiednik znajdowania nowych

ródeł energii. Na

posiedzeniu Rady Europejskiej w marcu 2007 r. poło

ono nacisk na konieczno

ść

zwi

kszenia EE,

celem zmniejszenia zu

ycia energii o 20% do 2020 r. Potwierdzono zobowi

zanie do pozyskiwania

energii ze

ródeł odnawialnych poprzez przyj

cie obowi

zkowego celu pozyskiwania 20% energii ze

ródeł odnawialnych do 2020 r.

[Wskazówka 64]

Podj

to znacz

ce kroki w celu zmniejszenia zu

ycia energii, szczególnie na rynku budowlanym i

rynku AGD. Jednak

e z ostatnich szacunków Komisji wynika,

e cel w postaci pozyskiwania przez UE

20% energii ze

ródeł odnawialnych zostanie zrealizowany jedynie w połowie.

[Wskazówka 64]

Rada Europejska w dniu 4 lutego 2011 r. wezwała do „zdecydowanych działa

, by wykorzysta

znaczny potencjał du

ych oszcz

dno

ci energii w przypadku budynków, transportu oraz produktów i

procesów”. KE opracowała kompleksowy plan na rzecz efektywno

ci energetycznej 2011. Plan ten

dzie realizowany w zgodzie z innymi działaniami w ramach inicjatywy przewodniej strategii „Europa

2020” na rzecz efektywnego korzystania z zasobów, w tym z planem przej

cia do gospodarki

niskoemisyjnej w 2050 r. Zapewni

one spójno

ść

polityki, ocen

kompromisów pomi

dzy ró

nymi jej

obszarami i wykorzystanie mo

liwych synergii. Działania na rzecz efektywno

ci energetycznej

wdra

ane b

w ramach szerszego celu, jakim jest dla UE efektywne korzystanie z zasobów,

obejmuj

ce efektywne korzystanie z wszystkich zasobów naturalnych oraz zapewnienie wysokich

standardów w zakresie ochrony

rodowiska.

[Wskazówka 64]

Budynki s

odpowiedzialne za 40% zu

ycia energii oraz za 36% emisji CO

w UE. Efektywno

ść

energetyczna budynków jest kluczem do osi

gni

cia celów klimatycznych i energetycznych UE, i jest

efektywnym kosztowo sposobem zwalczania zmian klimatycznych i poprawy bezpiecze

stwa

energetycznego, przy jednoczesnym tworzeniu nowych miejsc pracy.

[Wskazówka 64]

Wydatki sektora publicznego stanowi

17% PKB UE, za

budynki publiczne lub u

ytkowane przez

sektor publiczny stanowi

12% powierzchni wszystkich budynków w UE. Nale

y poło

kszy

nacisk na EE w sektorze publicznym w zakresie zakupów publicznych i renowacji budynków
publicznych

oraz

zach

miasta

gminy

wprowadzania

szych

standardów

energooszcz

dno

ci w budynkach. Według Komisji UE, sektor publiczny mo

e tworzy

nowe rynki

energooszcz

dnych technologii, usług i modeli biznesowych.

[Wskazówka 65]

UE stara si

przykładem, pokazuj

e bierze pod uwag

kwestie

rodowiskowe i energetyczne

w budynkach u

ytkowanych przez organy publiczne i publicznie dost

pnych.

[Wskazówka 64]

Strategia Komisji UE obejmuje przy

pieszenie tempa renowacji budynków publicznych: przedstawiona

przez Komisj

propozycja nowej dyrektywy w sprawie EE (przyj

ta w czerwcu 2011 r. i znajduj

ca si

w fazie negocjacji) wymaga, by organy publiczne przeprowadzały co roku renowacj

co najmniej 3%

powierzchni u

ytkowej ogółu posiadanych budynków. Komisja planuje wydanie wskazówek, w celu

wsparcia pa

stw członkowskich w przezwyci

ęż

aniu trudno

ci spowalniaj

cych wprowadzanie EPC,

takich jak niejasno

ci ram prawnych i brak wiarygodnych danych na temat zu

ycia energii, które

mogłyby posłu

jako dane bazowe. Komisja kontynuuje ponadto wspieranie takich inicjatyw, jak

„Porozumienie burmistrzów” (ang. Convenant of Mayors), maj

c na celu lepsze wdra

anie

rodków

EE.

6.2. Finansowanie przez UE inicjatyw EE/odnawialnych

ródeł

energii

W ramach programów UE, dost

pne s

znaczne kwoty na pomoc i wsparcie dla pa

stw

członkowskich we wdra

aniu dyrektyw unijnych i na inwestycje ułatwiaj

ce osi

gni

cia celów w

zakresie EE.

Poza krajowymi programami publicznymi wspieraj

cymi projekty EE (np. granty, mi

kkie kredyty,

gwarancje, dotacje, ulgi podatkowe), finansowanie UE koncentruje si

w coraz wi

kszym stopniu na

EE i dostawach energii ze

ródeł odnawialnych (OZE), zgodnie ze strategi

„Europa 2020”.

kszo

ść

programów UE finansuje projekty za pomoc

grantów poł

czonych z finansowaniem

krajowym/lokalnym. Pa

stwa członkowskie mog

wykorzystywa

alokacje z funduszy

strukturalnych w ramach struktury JESSICA, co umo

liwia prowadzenie spłacalnych inwestycji (zob.

poni

ej). Istniej

równie

instrumenty finansowe na poziomie UE (EFEE) oraz mechanizmy pomocy

technicznej (np. ELENA, MLEI).

Polityka spójno

Polityka spójno

ci ma na celu zmniejszenie ró

nic gospodarczych i społecznych mi

dzy regionami

Europy. Projekty w regionach UE finansowane s

z trzech funduszy (Europejski Fundusz Rozwoju

Regionalnego (EFRR), Europejski Fundusz Społeczny i Fundusz Spójno

ci). Fundusze te s

wspólnie

zarz

dzane przez Komisj

Europejsk

i pa

stwa członkowskie. W obecnym okresie programowania,

2007-2013, ka

de z pa

stw członkowskich zdefiniowało narodowe strategiczne ramy odniesienia,

zatwierdzone przez Komisj

, które b

wprowadzane w

ycie poprzez programy operacyjne na

poziomie krajowym lub regionalnym. Programy operacyjne s

wdra

ane przez pa

stwa członkowskie i

ich regiony. Wi

ąż

e si

z tym wybór, monitorowanie i ocena poszczególnych projektów. Prace te

organizowane s

przez instytucje zarz

dzaj

ce (IZ) w ka

dym kraju lub regionie.

Planowane przydziały

rodków bud

etowych w ramach programów Polityki Spójno

ci 2007-2013 na

inwestycje na rzecz zrównowa

onej energii wynosz

ok. 9,4 mld EUR, z czego dla OZE (w tym

energia wiatrowa, słoneczna, biomasa, hydroelektryczna, geotermalna) wynosz

ok. 4,8 mld EUR,

dla EE (EE, kogeneracja, zarz

dzanie energi

) ok. 4,6 mld EUR. Przydział

rodków bud

etowych

dla OZE i EE jest ró

ny w poszczególnych pa

stwach członkowskich - w zale

ci od dost

pnych

funduszy oraz krajowych potrzeb i priorytetów ustalanych przez ka

de pa

stwo członkowskie.

W ramach inicjatywy JESSICA, IZ w pa

stwach członkowskich maj

liwo

ść

inwestowania cz

ęś

funduszy strukturalnych (FS) w instrumenty in

ynierii finansowej (fundusze odnawialne) przeznaczone

na wsparcie rozwoju obszarów miejskich, i tym samym ponownego wykorzystania

rodków

finansowych i uzyskania d

wigni finansowej w celu zwi

kszenia poziomu i przy

pieszenia inwestycji w

europejskich obszarach miejskich. Takie instrumenty finansowe to Fundusze Rozwoju Obszarów
Miejskich (FROM), inwestuj

ce w projekty PPP i inne projekty zawarte w zintegrowanych planach na

rzecz zrównowa

onego rozwoju obszarów miejskich. Jako alternatywa, IZ mog

zdecydowa

skierowanie

rodków finansowych do FROM poprzez Fundusze Holdingowe (FH), tworzone specjalnie

w celu inwestowania w ró

ne FROM. Nie jest to obowi

zkowe, jednak

e daje korzy

ci w postaci

umo

liwienia IZ oddelegowania cz

ęś

ci zada

wymaganych przez mechanizm JESSICA specjalistom.

li chodzi o okres programowania 2014-2020, Komisja zaproponowała przyznanie priorytetu

finansowaniu z EFRR, celem zwi

kszenia wydatków na EE i energi

odnawialn

. Zgodnie z

propozycj

KE, w regionach bardziej rozwini

tych i regionach znajduj

cych si

w okresie

przej

ciowym 20% funduszy z EFRR powinno by

wydatkowane na EE i OZE, za

w regionach mniej

rozwini

tych - 6%. Przyniesie to efekt w postaci minimalnego przydziału w kwocie 17 mld EUR z

EFRR na rzecz EE i OZE w latach 2014-2020, w oparciu o kwoty proponowane przez Komisj

wieloletnich ramach finansowych. Dodatkowo, przydziały z Funduszu Spójno

ci równie

mog

wykorzystywane na EE i OZE. Proponuje si

szersze zastosowanie instrumentów finansowych, co

powinno umo

liwi

osi

gni

cie wi

kszego efektu d

wigni finansowej w odniesieniu do kapitału

prywatnego oraz odnowienie płynno

ci przepływów finansowych na inwestycje w zakresie EE i OZE.

Badania, rozwój i innowacje
W ramach obecnego Programu Ramowego Wspólnoty Europejskiej w zakresie bada

i rozwoju

technologicznego (FP7 2007-2013), ok. 2,3 mld EUR zostało przeznaczone na energi

. Wi

kszo

ść

tej

kwoty przeznaczona jest na wspieranie bada

, rozwoju technologicznego i projekty demonstracyjne

realizowane na podstawie corocznych zaprosze

do składania wniosków.

Na badania i innowacje w zakresie „bezpiecznej, ekologicznej i efektywnej energii”, w ramach
wniosków dotycz

cych programu „Horyzont 2020”, w latach 2014-2020 zostanie przydzielone 6,5 mld

EUR. Znaczna cz

ęść

tej kwoty b

dzie przeznaczona na „wprowadzenie na rynek innowacji w

energetyce” dla projektów ułatwiaj

cych realizacj

polityki energetycznej, przygotowuj

cych podstawy

dla rozwoju inwestycji, wspieraj

cych budowanie potencjału i działania po uzyskaniu społecznej

akceptacji. Kontynuowane b

równie

działania w ramach programu „Inteligentna energia dla

Europy” (IEE II).

6.3. Pomoc techniczna UE, budowanie zdolno

ci i wdra

anie

polityki

„

Inteligentna energia dla Europy” (IEE) to program unijny finansuj

cy inicjatywy nietechnologiczne w

celu wspierania polityk w zakresie EE i energii odnawialnej.

W okresie programowania 2007-2013, na finansowanie projektów oraz na stworzenie szeregu
europejskich portali, instrumentów i inicjatyw dost

pne jest 730 mln EUR. IEE ułatwia tworzenie

sprzyjaj

cych warunków rynkowych oraz kształtowanie polityki i jej wdra

anie, pomaga te

przygotowaniu gruntu dla inwestycji, budowaniu zdolno

ci i umiej

tno

ci, informowaniu

zainteresowanych stron i zach

caniu do podejmowania zobowi

. Program obejmuje projekty

finansowania EE w budynkach publicznych.

Inicjatywy maj

na celu wsparcie trzech głównych celów – wi

ksza EE, wi

ksze wykorzystanie energii

odnawialnej, lepszy transport i wi

ksza mobilno

ść

. Inicjatywy s

wdra

ane przez organizacje

publiczne, prywatne i pozarz

dowe w całej Europie i obejmuj

nowe projekty szkoleniowe, kampanie

promocyjne i transfer dobrych praktyk.

Instrument ELENA (instrument pomocy technicznej utworzony w ramach programu IEE II),
uruchomiony w 2009 r., oferuje władzom lokalnym i regionalnym pomoc techniczn

w formie dotacji

(do 90% kosztów kwalifikowalnych) na cele rozwoju i uruchomienia inwestycji w zakresie
zrównowa

onej energii. Wsparcie UE musi doprowadzi

do inwestycji, gdzie d

wignia finansowa

wynosi minimum 1:20. Składa si

ono z czterech okien operacyjnych: EBI, KfW (Kreditanstalt fur

Wiederaufbau), EBC i EBOiR. Do chwili obecnej przydzielono 31,5 mln EUR na projekty w ramach
inicjatywy ELENA, co powinno przyczyni

do uruchomienia inwestycji o warto

ci ok. 1,5 mld EUR

w ci

gu trzech lat obowi

zywania umów ELENA. Około jedna trzecia tych inwestycji jest

przeznaczona na sektor budynków i EPC.

Uzupełnieniem instrumentu ELENA jest wsparcie w postaci dotacji (do 75% kosztów kwalifikowalnych)
na pomoc w opracowywaniu projektów, przyznawane w ramach działania Mobilizacja lokalnych
inwestycji w energetyk

(MLEI) i przeznaczone głównie na małe projekty inwestycyjne w zakresie

zrównowa

onej energii (minimalnie 6 mln EUR).

Instrumenty finansowe

UE posiada ju

pewne do

wiadczenie w kwestii instrumentów finansowych (1,3% bud

etu UE zostało

przydzielone na tego typu instrumenty w obecnym okresie programowania) i wyra

a ch

ęć

ich dalszej

racjonalizacji i rozwoju w nast

pnym okresie (2014-2020).

Instrumenty finansowe oferuj

finansowanie kapitałowe/ryzyka lub finansowanie dłu

ne (takie jak

kredyty lub gwarancje), bezpo

rednio lub przez po

redników finansowych, odbiorcom ko

cowym,

którzy maj

trudno

ci w dost

pie do finansowania, lub w dzieleniu ryzyka z instytucjami finansowymi.

Najwa

niejszym zadaniem tych instrumentów finansowych jest zwi

kszanie wielko

ci dost

pnego

finansowania (lub finansowanie szeregu produktów) poprzez pozyskiwanie kapitału prywatnego w
dodatku do funduszy publicznych. Instrumenty finansowe s

zwykle ukierunkowane na inwestycje,

które s

rentowne ekonomicznie (generuj

przychody), lecz które maj

trudno

ci z przyci

gni

ciem

finansowania komercyjnego.

EFEE został uruchomiony 1 lipca 2011 r.; oferuje on lokalnym, regionalnym i (w uzasadnionych
przypadkach) krajowym organom władzy, lub podmiotom publicznym b

prywatnym działaj

cym w

ich imieniu, ró

ne typy po

yczek, gwarancji lub kapitału. EFEE ma na celu finansowanie projektów w

zakresie EE (70%), OZE (20%) i czystego transportu miejskiego (10%) poprzez innowacyjne

instrumenty i, w szczególno

ci, promowanie EPC. Na usługi (techniczne, finansowe) w zakresie

opracowana projektów i zwi

zane z nimi inwestycje finansowane z Funduszu dost

pne jest wsparcie

w ramach pomocy technicznej (20 mln EUR).

Komunikat Komisji Europejskiej w sprawie najbli

szych Wieloletnich Ram Finansowych zawiera

propozycj

rozszerzenia i harmonizacji zasad odnosz

cych si

do instrumentów finansowych.

Propozycja przedstawia pewne inicjatywy wła

ciwe dla sektorów, a tak

e mo

liwo

ść

wykorzystania

przez pa

stwa członkowskie cz

ęś

ci funduszy strukturalnych w postaci instrumentów finansowych na

poziomie regionalnym (instrumenty dostosowane lub wzorcowe) lub na poziomie UE, poprzez
ograniczenie wysoko

ci wsparcia w ramach tych instrumentów w konkretnych regionach i na

konkretne priorytety (instrumenty wspólne).

Inicjatywy UE w zakresie efektywno

ci energetycznej:

DODATKOWE INFORMACJE

Wskazówka 62

Dyrektywa 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie efektywno

ci ko

cowego

wykorzystania energii i usług energetycznych oraz uchylaj

ca dyrektyw

Rady 93/76/WE

(kwiecie

2006)

Artykuł 5 zajmuje si

kwesti

ytkowników ko

cowych energii w sektorze publicznym. Artykuł 9

prezentuje instrumenty finansowe na rzecz oszcz

dno

ci energii. Artykuł 12 definiuje audyty

energetyczne.

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32006L0032:PL:HTML

Wskazówka 63

Strona internetowa CA ESD http://www.esd-ca.eu/

Wskazówka 64

Plan na rzecz efektywno

ci energetycznej 2011, Komunikat Komisji do Parlamentu

Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu
Regionów (marzec 2011).
Sekcja 2 (strony 4-5) wyja

nia, dlaczego sektor publiczny musi przewodzi

procesowi zmian w

zakresie EE, za

dział 3 (strony 6-8) pokazuje znaczenie zmniejszenia zu

ycia energii na poziomie

europejskim.

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CQM:2011:0109:FIN:PL:PDF

Wskazówka 65

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie charakterystyki energetycznej
budynków (maj 2010)
Wprowadzenie dyrektywy jest wynikiem wieloletnich zobowi

Komisji Europejskiej dotycz

cych EE

w budynkach.

http://eur-

lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2010:153:0013:0035:PL:PDF

Wskazówka 66

Broszura – Podstawowe fakty i liczby na temat Europy i Europejczyków.
Na stronach 56-57 zamieszczono statystyki dotycz

ce niezale

ci energetycznej Unii Europejskiej.

http://ec.europa.eu/publications/booklets/eu_glance/66/en.pdf

Podsumowanie

stwa członkowskie UE stoj

w obliczu trudnego wyzwania zwi

zanego ze zu

yciem energii przez

ogół posiadanych budynków publicznych. Ze wzgl

du na obecne ograniczenia bud

etowe, zarówno

na poziomie krajowym, jak i lokalnym, niezb

dne inwestycje s

sto odkładane na pó

niej, czy

cz zaniechiwane, nawet je

li celem jest konserwacja lub remont tych budynków po to, aby

zmniejszy

poziom zu

ywanej przez nie energii.

W rezultacie, koszty energii stanowi

znaczny odsetek kosztów u

ytkowania budynków publicznych, a

potencjał oszcz

dno

ci energii jest znacz

cy. Sektor budynków publicznych jest równie

odpowiedzialny za znaczn

ęść

emisji gazów cieplarnianych. Problemy, które uniemo

liwiały

sektorowi publicznemu inwestycje w renowacj

posiadanych aktywów, nadal utrudniaj

uruchomienie

specjalnych programów maj

cych na celu zwi

kszenie EE. Programy takie byłyby korzystne zarówno

dla bud

et pa

stwa, jak i dla

rodowiska.

Brak inwestycji w poł

czeniu z brakiem

wiadomo

ci,

e technologia EE jest dost

pna i skuteczna,

stanowi najwi

ksze wyzwanie. Tak jak w przypadku wielu innych obszarów infrastruktury, jedn

liwych reakcji na to wyzwanie s

projekty PPP. W zakresie EE, koncepcja ta rozwijana jest od

ponad 30 lat. Wyspecjalizowane podmioty prywatne, tak zwane ESCO, zgromadziły do

wiadczenia

we współpracy z sektorem publicznym, dzi

ki zawieranym umowom, umo

liwiaj

cym identyfikacj

inwestycyjnych potrzeb technicznych i ich finansowanie. ESCO uzyskuje zwrot kosztów z
wygenerowanych oszcz

dno

ci.

W Europie lat 80. i 90. XX w., du

a liczba budynków publicznych (w tym licea, szkoły wy

sze, szpitale,

koszary, uniwersytety i obiekty komunalne) obj

ta została tego rodzaju projektami PPP.

Charakteryzowały si

one wysok

skuteczno

w Hiszpanii, Portugalii, Francji i Belgii, a nast

pnie w

takich krajach, jak W

gry, Czechy, Polska, Rumunia i Bułgaria. Od pocz

tku XXI wieku coraz

mniejsz

wag

przywi

zuje si

do koncepcji ESCO i zwi

zanych z nimi projektów PPP, mimo

bezdyskusyjnych zalet tej metody dla sektora publicznego i mimo faktu, i

a liczba ESCO nadal

istnieje i działa w wi

kszo

ci krajów UE. Sektor publiczny musi obecnie skapitalizowa

wiadczenia

i osi

gni

cia, po to aby rozpocz

ąć

ambitny program renowacji budynków publicznych zakresie celu

zwi

kszenia ich EE.

Materiały

ródłowe

Wskazówka 1

Partnerstwa publiczno-prywatne w zakresie efektywnych energetycznie budynków: wieloletnia
mapa

drogowa

rzecz

strategii

długoterminowej,

Komisja

Europejska.

http://www.ectp.org/cws/params/ectp/download_files/36D1191v1_EeB_Roadmap.pdf

Wskazówka 2

Przewodnik po materiałach informacyjnych. Jak przygotowywa

, zamawia

i realizowa

projekty PPP.

www.eib.org/epec/g2g/index.htm

Wskazówka 3

Efektywno

ść

energetyczna w sektorze publicznym, Sekretariat Karty Energetycznej (kwiecie

2008)
Na stronach 23-26 przedstawiony został mi

dzynarodowy przegl

d utrudnie

dla efektywno

energetycznej

sektorze

publicznym.

http://www.encharter.org/fileadmin/user_upload/document/Public_Sector_EE_2008_ENG.pdf

Wskazówka 4

L'apport du partenariat public-prive dans le financement des projets en efficacite energetique,
Institut de l'Energie et de l'Environnement de la Francophonie (2008). ISBN: 978-2-89481-040-8.
Sekcja 1.3 wyja

nia utrudnienia dla projektów EE, za

dział 2.2.2 skupia si

na czynnikach ryzyka

zwi

zanych z PPP w zakresie EE.

Wskazówka 5

EPC Watch – obserwacje w zakresie umów o popraw

efektywno

ci energetycznej, internetowa

strona informacyjna, dost

p 26.12.2011

Strona zawiera dział pyta

i odpowiedzi na temat podstaw EPC.

http://energyperformancecontracting.org/

Wskazówka 6

Wspólne podej

cia publiczno-prywatne do finansowania efektywno

ci energetycznej: Polityki

zakresie

zwi

kszania

inwestycji

sektora

prywatnego,

dzynarodowa

Agencja

Energetyczna (2011)
Na stronach 24 - 28 zawarte jest wprowadzenie do ESPC (lub EPC w

wietle terminologii stosowanej

w niniejszym dokumencie), które ilustruje ró

ne struktury ESPC.

http://www.iea.org/papers/pathways/finance.pdf

Wskazówka 7

Wprowadzenie do umów o popraw

efektywno

ci, ICF International, Krajowe Stowarzyszenie

Spółek Energetycznych (NAESCO) (pa

dziernik 2007). Przygotowane dla ameryka

skiej

Agencji Ochrony

rodowiska – budynki z certyfikatem Energy Star

Sekcja 2 (str. 6-7) tłumaczy podstawy EPC (lub ESPC w

wietle terminologii NAESCO).

http://www.energystar.gov/ia/partners/spp_res/Introduction_to_Performance_Contracting.pdf

Wskazówka 8

Rynek przedsi

biorstw usług energetycznych w Europie – opis sytuacji 2010, Angelica Marino,

Paolo Bertoldi, Silvia Rezessy - Wspólne Centrum Badawcze, Instytut Energii (2010)

Punkt 2.1 przedstawia rynek ESCO oraz rodzaje ESCO w ka

dym pa

stwie członkowskim UE.

http://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/bitstream/111111111/15108/1/jrc59863%20real%2
0 final%20esco%20report%202010.pdf

Wskazówka 9

Przedsi

biorstwa usług energetycznych w Europie – opis sytuacji 2005, Paolo Bertoldi, Silvia

Rezessy – Wspólne Centrum Badawcze, Instytut Energii (2005)
Sekcja 5 przedstawia typowe elementy zapewniane w projekcie ze strony ESCO.

http://re.jrc.ec.europa.eu/energyefficiency/pdf/ESCO%20report%20final%20revised%20v2.pdf

Wskazówka 10

Przedsi

biorstw usług energetycznych w Europie – opis sytuacji 2005, Paolo Bertoldi, Silvia

Rezessy - Wspólne Centrum Badawcze, Instytut Energii (2005)
Punkt 2.3 okre

la komponenty projektu EE przeprowadzanego przez ESCO.

http://www.grazer-
ea.at/eesi/upload/download/diskussionspapiere/091018_gea_energy_contracting_ definitions-
discussion_paper.pdf

Wskazówka 11

Wskazówki dotycz

ce umów o popraw

efektywno

ci energetycznej w budynkach

stwowych, F. Seefeldt, V. Kuhn, W. Trauntner, J-H. Wetter (kwiecie

2003). Berliner

Energieagentur GmbH Anwaltskanzlei Schawien Naab Partnerschaft
Sekcja 5 zawiera list

usług

wiadczonych przez ESCO.

Wskazówka 12

Rynek przedsi

biorstw usług energetycznych – opis sytuacji 2010, raporty naukowe i

techniczne Wspólnego Centrum Badawczego, Wspólne Centrum Badawcze Komisji
Europejskiej (2010)
Sekcja 2 zawiera przegl

d europejskiego rynku ESCO w 2010 r. wraz ze szczegółow

analiz

sytuacji

dym

stwie

członkowskim.

http://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/bitstream/111111111/15108/1/jrc59863%20real%2
0 final%20esco%20report%202010.pdf

Wskazówka 13

Gwarantowany efekt energetyczny w ramach eurokontraktów, raport do publikacji, Berliner
Energieagentur GmbH (2008)
Raport zawiera przegl

d EPC oraz informacje na temat rozwoju rynku w Niemczech, Austrii, Finlandii,

Francji, Grecji, Norwegii, Szwecji i we Włoszech.

http://eaci-
projects.eu/iee/page/Page.jsp?op=project_detail&prid=1576&side=downloadablefiles

Wskazówka 14

WYBÓR klienta/ESCO, IEE - BioSolESCo, TV Energy (2009)
Sekcja dotycz

ca wyboru ESCO przedstawia kryteria, które powinien rozwa

klient przy

dokonywaniu wyboru ESCO.

http://www.biosolesco.org/guidance/uk/Biosolesco4_eng.pdf

Wskazówka 15

Ostateczny raport do publikacji, EUROCONTRACT IEE (luty 2008)
Prezentacja modeli EPC zaadaptowanych na potrzeby modernizacji budynków w sektorze publicznym
(str. 49-56).

http://ieea.erba.hu/ieea/fileshow.jsp?att_id=5828&place=pa&url=Eurocontract_Final_Report_Pu
blishable. pdf&prid=1576

Wskazówka 16

Finansowanie przez stron

trzeci

– wykorzystywanie potencjału, Sekretariat Karty

energetycznej (2003)
Punkt 2.2 zawiera podsumowanie głównych podej

ść

do finansowania EPC.

http://www.encharter.org/fileadmin/user_upload/document/Energy_Efficiency_-_Third-Party
Financing_-_2003_-_ENG.pdf

Wskazówka 17

dzynarodowe do

wiadczenia w zakresie rozwoju rynków ESCO, Berliner Energiagentur

GmbH (grudzie

2008)

Punkt 2.2 przedstawia ró

ne modele EPC.

http://www.gtz.de/de/dokumente/en-International-Experience-Developing-ESCO-Markets.pdf

Wskazówka 18

Standardowe dokumenty EPC a umowy o popraw

efektywno

ci energetycznej, EESI IEE,

przygotowane przez SEVEn, Berliner Energieagentur (stycze

2011)

Krótki opis artykułów dotycz

cych EPC.

http://www.european-energy-service-
initiative.net/fileadmin/user_upload/gea/standard_documents/ Standard5_Contracts.pdf

Wskazówka 19

Berliner Energiagentur (Berli

ska Agencja Energetyczna)

Strona internetowa przedstawiaj

ca model współdzielonych oszcz

dno

ci, wdro

ony przez miasto

Berlin.

http://www.berliner-e-agentur.de/en

Wskazówka 20

Wzory i umowy, PRIME IEE, Autor: Instytut ds. Energii, Klimatu i

rodowiska w Wuppertalu

(lipiec 2006).
Sekcja 5: Zał

cznik przedstawia wzór umowy o popraw

efektywno

ci energetycznej (w j

zyku

niemieckim) (strony 5-20).

Wskazówka 21

Zamówienia publiczne usług efektywno

ci energetycznej – wprowadzenie, program wspierania

zarz

dzania sektorem energetycznym, Bank

wiatowy (listopad 2010)

Na stronach 17-23 zawarte s

wskazówki Banku

wiatowego dotycz

ce zamówie

, które dziel

EPC

na dwa rodzaje: oddzielnie projekt i budowa oraz ł

cznie projekt i budowa.

http://www.esmap.org/esmap/sites/esmap.org/files/BN009-10_EECI-Public-Procurement-
Getting-Started. pdf

Wskazówka 22

Kompleksowa modernizacja budynków w ramach umów o popraw

efektywno

energetycznej, EUROCONTRACT IEE, raport Graz Energy Agency Ltd (grudzie

2007)

Sekcja 6: Wskazówki i komponenty wdro

eniowe.

http://www.european-energy-service-
initiative.net/fileadmin/user_upload/bea/Documents/Contractual_
Issues/Comprehensive_Refurbishment-manual_main_part_071220.pdf

Wskazówka 23

Ocena instrumentów polityki zmniejszania poziomu emisji gazów cieplarnianych przez
budynki, UNEP SBCI Inicjatywa zrównowa

onego budowania i budynków (2007)

Tabela 14 na stronie 30 podsumowuje bariery dla EPC w ró

nych sektorach oraz mo

liwe

rozwi

zania.

http://www.unep.org/themes/consumption/pdf/SBCI_CEU_Policy_Tool_Report.pdf

Wskazówka 24

Zestaw narz

dzi w zakresie modernizacji budynków publicznych, Mi

dzynarodowe

Stowarzyszenie Wła

cicieli i Zarz

dców Budynków oraz Inicjatywa Klimatyczna Fundacji Billa

Clintona, marzec 2011
Dokument opisuje główne etapy opracowywania projektu modernizacji w
zakresie EE.

http://clintonfoundation.org/files/cci/cci_toolkit_boma.pdf

Wskazówka 25

Pomiar Efektywno

ci Energetycznej. Wska

niki i potencjał budynków, społeczno

ci i

systemów energetycznych. Uwagi badawcze VTT 2581, 2011.
Rozdział

ilustruje

metody

pomiaru

budynkach.

http://www.vtt.fi/inf/pdf/tiedotteet/2011/T2581.pdf

Wskazówka 26

Porównanie i ocena opcji finansowania projektów w zakresie efektywno

ci energetycznej,

EUROCONTRACT IEE, raport sporz

dzony przez Graz Energy Agency Ltd (sierpie

2010)

Rozdziały 4-6 zawieraj

opisy ró

nych opcji finansowania i ich parametry: finansowanie kredytów

(rozdział 4), finansowanie leasingowe (rozdział 5) oraz cesja i utrata stawek umownych (rozdział 6).

http://www.ieadsm.org/Files/Tasks/Task%20XVI%20-
%20Competitive%20Energy%20Services%20
(Energy%20Contracting,%20ESCo%20Services)/Publications/101126_GEA-
T16_Finance%2QOptions%20 for%20Energy-Contracting%20incl%20Examples.pdf

Wskazówka 27

dzynarodowe do

wiadczenia w zakresie rozwoju rynków ESCO, Berliner Energiagentur

GmbH (grudzie

2008)

Punkt 2.3 przedstawia trzy podstawowe opcje finansowania: ESCO, u

ytkownik energii

lub TP.

http://www.gtz.de/de/dokumente/en-International-Experience-Developing-

ESCO-Markets.pdf

Wskazówka 28

Synteza definicji, podej

ść

, motywacji, czynników sukcesu i przeszkód w zakresie ESCO, A.

Giakoumi & G. Markogiannakis (CRES) - BIOLESCO (stycze

2012)

Punkt 3.1.3 opisuje instytucje i programy finansowe stosowane w kilku pa

stwach

europejskich.

http://www.biosolesco.org/download/Bio-

SolESCo%20D2.2.%20Synthesis%20report.pdf

Wskazówka 29

Fundusz na rzecz Energetyki i Oszcz

dno

ci Energii, Bułgaria

Strony internetowe zawieraj

ce informacje na temat funduszu (w j

zyku bułgarskim i angielskim).

Fundusz jest notowany na bułgarskiej giełdzie papierów warto

ciowych (kod:

6EE/FEEI

).http://enemona.bg/english/index.phpf97

http://www.investor.bg/companies/view/1122.html http://www.eesf.biz/

Wskazówka 30

Zamówienia publiczne usług efektywno

ci energetycznej – wprowadzenie, program wspierania

zarz

dzania sektorem energetycznym, Bank

wiatowy (listopad 2010)

Prezentacja opcji finansowania (str. 25-30).

http://www.esmap.org/esmap/sites/esmap.org/files/BN009-10_EECI-Public-Procurement-
Getting-Started.pdf

Wskazówka 31

Fundusz na rzecz modernizacji i efektywno

ci energetycznej, przewodnik dla wnioskodawców.

Departament zrównowa

onej energii, Irlandia, maj 2010.

Arkusz informacyjny opisuj

ce program finansowania dost

pny dla programów modernizacji i

efektywno

energetycznej

Irlandii.

http://www.seai.ie/Grants/Retrofit/EERF_Application_guide.pdf

Wskazówka 32

Dokument roboczy: obecne programy bod

ców finansowych i fiskalnych na rzecz

zrównowa

onej energii w budynkach w Europie, Association for the Conservation of Energy,

Londyn (wrzesie

2009)

Dokument zawiera przegl

d bod

ców finansowych i fiskalnych w pa

stwach nale

żą

cych do

Europejskiego

Obszaru

Gospodarczego

(EOG).

http://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=web&cd=1&ved=0CCYQFjA
A&
url=http%3A%2F%2Fwww.euroace.org%2FPublicDocumentDownload.aspx%3FCommand%3D
Core_
Download%26EntryId%3D205&ei=fXI7T7KsDcTGQQXAlKFt&usg=AFQjCNGtQGPhVTtseXFubu
aXO7_fzjkGVw

Wskazówka 33

Wspólne podej

cia publiczno-prywatne do finansowania efektywno

ci energetycznej: Polityki

zakresie

zwi

kszania

inwestycji

sektora

prywatnego,

dzynarodowa

Agencja

Energetyczna (2011)
Kompleksowy raport na temat kluczowych elementów wspólnych publiczno-prywatnych podej

ść

przy

pieszenia i zwi

kszenia skali inwestycji prywatnych w EE, ze szczególnym naciskiem na wnioski

płyn

ce z umów o popraw

efektywno

ci energetycznej, gwarancji ryzyka i dedykowanych linii

kredytowych.

http://www.iea.org/papers/pathways/finance.pdf

Wskazówka 34

Europejskie Wsparcie Energetyki na Poziomie Lokalnym (ELENA)
Poni

szy

link

zawiera

opis

głównych

informacji

dotycz

cych

inicjatywy

ELENA.

http://www.eib.org/epec/resources/epec-elena-factsheet.pdf

Wskazówka 35

Europejski

Fundusz

Efektywno

Energetycznej

(EFEE)

pomoc

techniczna

http://www.eeef.eu/financing-terms.html

Wskazówka 36

Berliner Energiagentur
Poni

szy link zawiera opis projektu budowy osiedla w Weissensee:

http://www.berliner-e-

agentur.de/en/services/contracting

Wskazówka 37

Europejskie Wsparcie Energetyki na Poziomie Lokalnym (ELENA)
Poni

szy link zawiera list

projektów, dla których program ELENA zapewnił pomoc techniczn

http://www.eib.org/elena

Wskazówka 38

Zamówienia publiczne usług efektywno

ci energetycznej – Wnioski płyn

ce ze zgromadzonych

wiadcze

dzynarodowych, Bank

wiatowy (listopad 2010)

Rozdział 4 (strony 43-55) zawiera szczegóły dotycz

ce metod przetargowych w zakresie EE.

Rozdział 6 (strony 92-102) nakre

la proces oceny ofert, wymienia kryteria oceny i podaje przykłady

projektów.

http://www.esmap.org/esmap/sites/esmap.org/files/P112187_GBL_Public%20Procurement%20
of%20
Energy%20Efficiency%20Services_Lessons%20from%20International%20Experience_Singh.pd
f

Wskazówka 39

Zamówienia publiczne usług efektywno

ci energetycznej – Wnioski płyn

ce ze zgromadzonych

wiadcze

dzynarodowych, J. Singh, D. R. Limaye, B. Henderson, X. Shi (2010).

dzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju / Bank

wiatowy. ISBN: 978-0-8213-8102-1.

Sekcja po

cona ocenie ofert, tabela 6.3 (strona 94) przedstawia wykaz kryteriów oceny, punktacj

i wag

w ocenie ko

cowej.

Wskazówka 40

Przewodnik konstruowania umów o

wiadczenie usług w zakresie efektywno

ci energetycznej,

PU-BENEFS IEE, koordynator Crispen Webber, Thamesenergy LTD (wrzesie

2007)

Sekcja 3 zawiera przewodnik w zakresie ESCO.

http://www.iee-
library.eu//images/all_ieelibrary_docs/pubenefs_guidelineformodelcontract_en.pdf

Wskazówka 41

Zaproszenie do składania ofert z 2012 r. dla działa

w ramach programu „Inteligentna energia -

program dla Europy”, Inteligentna Energia - Program dla Europy na rzecz Zrównowa

onej

Przyszło

ci (2012)

Na stronach 25-27 znajduje si

podsumowanie celów i priorytetów mechanizmu mobilizacji

lokalnych

inwestycji

energetyk

(MLEI).

http://ec.europa.eu/energy/intelligent/files/call_for_proposals/call_2012_en.pdf

Wskazówka 42

Mobilizacja lokalnych inwestycji w energetyk

(MLEI), arkusz informacji, inteligentna energia –

program dla Europy na rzecz zrównowa

onej przyszło

ci (2011)

Arkusz informacyjny zawiera informacje na temat sposobu wnioskowania o pomoc techniczn

ramach MLEI oraz rodzajów kwalifikuj

cych si

do pomocy projektów inwestycyjnych i organów

publicznych.

http://www.nks-energie.de/lw_resource/datapool/pages/pdp_100/IEE_Loc_Invest.pdf

Wskazówka 43

Wskazówki dotycz

ce realizacji inwestycji infrastrukturalnych i kapitałowych poprzez

partnerstwa publiczno-prywatne: procedury oceny, zatwierdzania, audytu i przetargów.
Comphairtfocht Phoiblf Phrfomhaideach (lipiec 2006)
Sekcja 2 (rozpoczynaj

ca si

na stronie 18) zawiera szczegółowe wytyczne dotycz

ce etapów

procesu

przetargowego

PPP.

http://ppp.gov.ie/wp/files/documents/guidance/central_guidance/ppp-procurement-
assessment.doc

Wskazówka 44

Dialog konkurencyjny w 2008, wspólny przewodnik OGC/HMT w sprawie korzystania z
procedury, Office of Government Commerce / Her Majesty's Treasury (UK)

Sekcja 2 (strony 11-12) opisuje kluczowe etapy przetargu dialogu konkurencyjnego.

http://www.ogc.gov.uk/documents/OGC_HMT_2008_Guidance_on_Competitive_Dialogu
e.pdf

Wskazówka 45

Wskazówki dotycz

ce umów o popraw

efektywno

ci energetycznej w budynkach

stwowych, F. Seefeldt, V. Kuhn, W. Trauntner, J-H. Wetter (kwiecie

2003). Berliner

Energieagentur GmbH Anwaltskanzlei Schawien Naab Partnerschaft
Na stronie 50 zaprezentowano fazy projektu EPC.
Sekcja 9 zawiera informacje na temat przygotowywania i opracowywania projektu,
w tym audyt energetyczny.

Wskazówka 46

Efektywno

ść

energetyczna w zamówieniach publicznych – do

wiadczenia, bariery, czynniki

sprawcze i zalecenia dla pa

stw członkowskich, Wspólnotowe Centrum Badawcze, Komisja

Europejska (maj 2010)
Punkt 1.2 (rozpoczynaj

cy si

na stronie 13) stanowi przegl

d ram prawnych UE.

Sekcja 2 (rozpoczynaj

ca si

na stronie 18) stanowi przegl

d i ocen

ram prawnych i praktycznego

wdra

ania zamówie

w zakresie EE dla ka

dego pa

stwa członkowskiego UE.

http://ec.europa.eu/energy/efficiency/studies/doc/2010_05_jrc_ee_public_procurement.pdf

Wskazówka 47

Etude d'Aide a la Decision - Audit Energetique dans les Batiments - Cahier des Charges,
ADEME (kwiecie

2011)

Dokument ten pokazuje sposoby opracowania audytu energetycznego.

Wskazówka 48

Standardowy dokument przetargowy – wst

pna kwalifikacja do przetargu na wykonanie prac

oraz przewodnik dla u

ytkownika, Bank

wiatowy (2006)

Rozdział III (strony 19-24) opisuje w jaki sposób ustanowi

ogólne kryteria kwalifikacyjne i wymogi dla

wykonawców, które mog

stosowane równie

do przygotowywania ofert dla partnerów

prywatnych odno

nie do PPP w zakresie EE.

http://siteresources.worldbank.org/INTPROCUREMENT/Resources/Prequal-EN-09-sep-10.pdf

Wskazówka 49

Zamówienia

publiczne

usług

efektywno

energetycznej

–

Wnioski

płyn

zgromadzonych do

wiadcze

dzynarodowych, J. Singh, D. R. Limaye, B. Henderson, X. Shi

(2010). Mi

dzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju / Bank

wiatowy. ISBN: 978-0-8213-8102-1.

Sekcja po

cona ocenie ofert, tabela 6.3 (strona 94) przedstawia wykaz kryteriów oceny, punktacj

i wag

w ocenie ko

cowej.

Wskazówka 50

Zamówienia publiczne usług efektywno

ci energetycznej – – Wnioski płyn

ce ze

zgromadzonych do

wiadcze

dzynarodowych, J. Singh, D. R. Limaye, B. Henderson, X. Shi

(2010). Mi

dzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju / Bank

wiatowy. ISBN: 978-0-8213-8102-1.

Sekcja ta (strony 93-102) zawiera wskazówki dotycz

ce oceny ofert i kryteriów, które

mog

zosta

zastosowane.

Wskazówka 51

Zamówienia

publiczne

usług

efektywno

energetycznej

–

Wnioski

płyn

zgromadzonych do

wiadcze

dzynarodowych, J. Singh, D. R. Limaye, B. Henderson, X. Shi

(2010). Mi

dzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju / Bank

wiatowy. ISBN: 978-0-8213-8102-1.

W przegl

dzie rozdziału (strony 4-5), tabela 2 zawiera wykaz ró

nych typów umów stosowanych w

zakresie EE.

Wskazówka 52

Ostateczny raport do publikacji, EUROCONTRACT IEE (luty 2008)
Omówienie certyfikacji w kontek

cie usług energetycznych (strony 66-69).

http://ieea.erba.hu/ieea/fileshow.jsp?att_id=5828&place=pa&url=Eurocontract_Final_Report_Pu
blishable. pdf&prid=1576

Wskazówka 53

Certyfikacja

efektywno

energetycznej

budynków:

polityczne

narz

dzie

poprawy

efektywno

ci energetycznej, OECD, Mi

dzynarodowa Agencja Energetyczna (2010)

Kompleksowe omówienie certyfikacji efektywno

ci energetycznej w

budynkach.

http://www.iea.org/papers/pathways/buildings_certification.pdf

Wskazówka 54

NORM APME, ulepszanie norm w kontek

cie MSP

Zarz

dzanie energi

: Strona po

cona wymaganiom ogólnym i procedurom kwalifikacyjnym.

http://extranet.normapme.com/en/technical-committees/cen-clcjtf-189-energy-management-
general- requirements-and-qualification-proceduCEN CLC/JTF 189 -

Wskazówka 55

Zamówienia publiczne usług efektywno

ci energetycznej – Wnioski płyn

ce ze zgromadzonych

wiadcze

dzynarodowych, J. Singh, D. R. Limaye, B. Henderson, X. Shi (2010).

dzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju / Bank

wiatowy. ISBN: 978-0-8213-8102-1.

Sekcja ta (strony 93-102) zawiera wskazówki dotycz

ce oceny ofert i kryteriów, które

mog

zosta

zastosowane.

Wskazówka 56

Wskazówki dotycz

ce umów o popraw

efektywno

ci energetycznej w budynkach

stwowych, F. Seefeldt, V. Kuhn, W. Trauntner, J-H. Wetter (kwiecie

2003). Berliner

Energieagentur GmbH Anwaltskanzlei Schawien Naab Partnerschaft
Sekcja 11 opisuje faz

wdra

ania projektu EPC w budynkach publicznych.

Wskazówka 57

Guide de la Mesure et de la Verification pour les Services d'Efficacite Energetique, Club S2E
(February 2009)
Przewodnik z zakresu PiW, zgodny z IPMVP (w j

zyku francuskim).

http://www.clubs2e.org/Content/Default.asp?PageID=137

Wskazówka 58

dzynarodowy Protokół Pomiaru i Weryfikacji Efektywno

ci, tom 1, Organizacja Oceny

Efektywno

ci (wrzesie

2010)

Protokół PiW dost

pny w ró

nych j

zykach na stronie:

www.evo-world.org.

Zawiera wszelkie

informacje na temat konstruowania warto

ciowego planu PiW.

http://www.evo-world.org/index.php?option=com_form&form_id=38&Itemid=535

W dziale FAQ PiW wyja

nione s

ró

nice pomi

dzy IPMVP i innymi poradnikami

PiW.

http://www.evo-

world.org/index.php?option=com_content&task=view&id=123&Itemid=98

Wskazówka 59

Pomiar i weryfikacja oraz IPMVP, Fundacja Billa Clintona, Inicjatywa Klimatyczna Clintona,
Prezydenckie Zobowi

zanie Klimatyczne (kwiecie

2009)

Podsumowanie IPMVP.

http://www2.presidentsclimatecommitment.org/documents/ccitoolkit/Measurement_and_Verific
ation_and_ The_IPMVP.pdf

Wskazówka 60

Wskazówki dotycz

ce umów o popraw

efektywno

ci energetycznej w budynkach

stwowych, F. Seefeldt, V. Kuhn, W. Trauntner, J-H. Wetter (kwiecie

2003). Berliner

Energieagentur GmbH Anwaltskanzlei Schawien Naab Partnerschaft
Sekcje 13 i 14 zawieraj

informacje na temat sposobu opracowania i obliczania warto

ci bazowej.

Wskazówka 61

Budynki i biura przyjazne dla klimatu – praktyczny przewodnik, Program

rodowiskowy

Organizacji Narodów Zjednoczonych (2010)
Dział 3 zawiera informacje na temat warto

ci bazowych i punktów odniesienia.

Sekcja 6 zawiera trzy studia przypadku, w tym szczegółow

analiz

energetyczn

, dotycz

budynków publicznych wykorzystywanych przez Organizacj

Narodów Zjednoczonych i Afryka

ski

Bank Rozwoju.

http://www.unep.fr/scp/publications/details.asp?id=DTI/1278/PA

Wskazówka 62

Dyrektywa 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie efektywno

ci ko

cowego

wykorzystania energii i usług energetycznych oraz uchylaj

ca dyrektyw

Rady 93/76/WE

(kwiecie

2006)

Artykuł 5 zajmuje si

kwesti

ytkowników ko

cowych energii w sektorze publicznym. Artykuł 9

prezentuje instrumenty finansowe na rzecz oszcz

dno

ci energii. Artykuł 12 definiuje audyty

energetyczne.

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32006L0032:PL:HTML

Wskazówka 63

http://www.esd-ca.eu/

Strona internetowa CA ESD

Wskazówka 64

Plan na rzecz efektywno

ci energetycznej 2011, Komunikat Komisji do Parlamentu

Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu
Regionów (marzec 2011).
Sekcja 2 (strony 4-5) wyja

nia, dlaczego sektor publiczny musi przewodzi

procesowi zmian w

zakresie EE, za

dział 3 (strony 6-8) pokazuje znaczenie zmniejszenia zu

ycia energii na poziomie

europejskim.

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2011:0109:FIN:PL:PDF

Wskazówka 65

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie charakterystyki energetycznej
budynków (maj 2010)

Wprowadzenie dyrektywy jest wynikiem wieloletnich zobowi

Komisji Europejskiej dotycz

cych EE

w budynkach.

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2010:153:0013:0035:PL:PDF

Wskazówka 66

http://ec.europa.eu/publications/booklets/eu_glance/66/en

Dalsze informacje:

Sekretariat EPEC

tel. (+352) 43 79 - 22022
fax: (+352) 43 79 - 65499

epec@eib.org

98 -100, boulevard Konrad Adenauer
L-2950 Luxembourg
tel. (+352) 43 79 - 1
fax : (+352) 43 77 04

www.eib.org/epec

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
guidance 5 pl
Kuchenka INDESIT GB PL LT LV EE
Java EE 6 Programowanie aplikacji WWW [PL]
OVERMAX CamRoad 6 1 Instrukcja Obsługi PL EN CZ SK RO HU EE
download Zarządzanie Produkcja Archiwum w 09 pomiar pracy [ www potrzebujegotowki pl ]
Wyklad 6 Testy zgodnosci dopasowania PL
WYKŁAD PL wersja ostateczna
Course hydro pl 1
PERFORMANCE LEVEL, PL
struktura organizacyjna BTS [ www potrzebujegotowki pl ]
wyklad 2 Prezentacja danych PL
2a esperienza haccp PL
Sesja 58 pl 1
3a prerequisiti PL
animeo solo PL ext

więcej podobnych podstron