Budowa i działanie

komputera

I

Są trzy drogi do ruiny:
• kobiety,
• hazard
• technologia.
Kobiety to droga najprzy-
jemniejsza,
hazard - najszybsza
technologia -
najpewniejsza.

-

Georges Pompidou

Technologia – całokształt wiedzy dotyczącej konkretnej metody
wytworzenia jakiegoś dobra lub uzyskania określonego efektu
przemysłowego lub usługowego.

Technologie to także produkty

działalności inżynieryjnej.

Komputer (z ang. computer od łac. computare – obliczać, dawne
nazwy: mózg elektronowy, elektroniczna maszyna cyfrowa, maszyna
matematyczna) - urządzenie elektroniczne służące do przetwarzania
wszelkich informacji, które da się zapisać w formie ciągu cyfr, albo
sygnału ciągłego.

Tak więc technologie komputerowe to sposób wytwarzania oraz zasada działania komponentów
komputerowych (hardware i software) ale także metody i sposoby wykorzystania komputera w
określonych działaniach.

Technologie decydujące o rozwoju

technik informacyjnych:

Technologie decydujące o rozwoju

technik informacyjnych:

przesyłania fotonika, „radio”

przetwarzania mikroelektronika

przechowywania pamięci masowe

prezentacji techn. wyświetlania

Technologia Dziedzina

Technologia Dziedzina

(4 x P)

(4 x P)

Przykładowe systemy

komputerowe

1 Miejsce w TOP 500

Lawrence Livermore National Laboratory

USA BlueGene/L - eServer Blue Gene Solution

firma - IBM

liczba procesorów - 131072

typ procesorów - Power

rok produkcji - 2005

maks. wydajność (LINPACK) - 280,6 TFLOPS

teoretyczna wydajność – 367 TFLOPS

Flop – liczba operacji zmienno przecinkowych na sekundę

T – tera – 1 000 000 000 000=10

12

1. Co to jest komputer

KOMPUTER - elektroniczna maszyna licząca [z ang. compute – obliczać],
urządzenie elektroniczne służące do automatycznego przetwarzania
informacji (danych), przedstawionych cyfrowo (tzn. za pomocą odpowiednio
zakodowanych liczb).

Zestaw komputerowy

Jednostka centralna

Klawiatura, myszka

Monitor

Współczesny komputer to zespół urządzeń wewnętrznych oraz zewnętrznych
złożony w tzw. zestaw komputerowy, gdzie rodzaje zastosowanych urządzeń
określają przeznaczenie oraz zdolności operacyjne komputera.

3.1. Budowa komputera – schemat ogólny

Wg uproszczonego schematu komputer dwa główne, współpracujące urządzenia: procesor i pamięć.

Oba urządzenia znajdują się w jednej
obudowie nazywanej jednostką centralną.

Pamięć operacyjna służy do chwilowego
pamiętania danych wejściowych i
wyjściowych oraz przechowuje
uruchomione programy. Programy
przekazują rozkazy do procesora. Procesor
to układ elektroniczny potrafiący wykonywać
rozkazy arytmetyczne i logiczne na liczbach
binarnych.

Pamięć operacyjna

Procesor

- Klawiatura

- Mysz

- Skaner

- Aparat i kamera

cyfrowa

- Modem

- Karta sieciowa

- Monitor

- Drukarka

- Ploter

- Głośnik

- Modem

- Karta sieciowa

Jednostka centralna

Urządzenia wejściowe

Urządzenia wyjściowe

Ogólny schemat budowy komputera

Sprzęt komputerowy

Procesor

Pamięć

Karta graficzna

Karta dźwiękowa

Modem

Płyta główna

Dysk twardy

Napęd CD-ROM i DVD-ROM

Napęd dyskietek

Jednostka centralna

Klawiatura

Mysz

Skaner

Mikrofon

Modem

Urządzenia wejścia

Monitor

Drukarka

Głośniki

Słuchawki

Modem

Urządzenia wyjścia

Urządzenia zewnętrzne

Elementy komputera

15

Model systemu komputerowego

Pamięć główna

Jednostka

arytmetyczno -

logiczna

Jednostka

sterująca

Urządzenia

wejścia - wyjścia

Urządzenia pamięci

zewnętrznej

Model opisujący sposób funkcjonowania komputera zaproponowany przez

Johna von Neumanna, 1945

16

Założenia maszyny von

Neumanna

• Pamięć główna

przechowuje program oraz dane. Wszelkie

informacje znajdujące się w pamięci głównej mają postać

binarną.

• Jednostka arytmetyczno - logiczna

wykonuje działania na danych

binarnych oraz pośredniczy w przesyłaniu danych pomiędzy

pamięcią główną a urządzeniami wejścia - wyjścia.

• Jednostka sterująca

pobiera rozkazy z pamięci, interpretuje je,

powoduje ich wykonanie, synchronizuje działanie innych

elementów systemu komputerowego.

• Maszyna wyposażona jest również w: urządzenia

wejścia

(pozwalające na wprowadzanie danych do systemu), urządzenia

wyjścia

(pozwalające na wyprowadzanie danych z systemu) oraz

urządzenia

pamięci zewnętrznej

pozwalające na trwałe

przechowywanie danych.

• We współczesnych komputerach dochodzą do tego urządzenia

pozwalające na łączenie komputerów w

sieci

.

Architektura komputera z magistralą PCI i AGP

Procesor

Sterowniki układów

pamięci (chipset):

interfejs

magistrali PCI,

Interfejs magistrali

AGP

(IRQ, DMA)

Pamięć podręczna (CACHE)

Pamięć RAM

Magistrala lokalna PCI

Karta

dźwiękowa

Karta

telewizyjna

Karta

sieciowa

Kontroler

dysków

Interfejs

Magistrali

zewnętrznej

Magistrala

ISA, EISA Lub MCA

Standardowe

Urządzenia wejścia

i wyjścia

Interfejs

magistrali

SCSI

M

a

gis

tr

a

la

S

CS

I

Urządzenia

SCSI

M

a

gis

tra

la

A

G

P

Karta

graficzna

Monitor

Pamięć

lokalna

Płyta główna

SYSTEM MIKROPROCESOROWY

...

URZ.

ZEWN.

PROCESOR

PAMIĘC

UKŁADY

WE/WY

ZEGAR

SZYNA DANYCH

SZYNA ADRESOWA

SZYNA STEROWANIA

UŻYTKOWNIK

DANE

PROGRAMY

WYNIKI

MONITORY, DRUKARKI,

CZYTNIKI,...

Centralna jednostka

przetwarzająca (CPU)

Liczba linii wyznacza możliwości

adresowania np. liczba linii 20 to

można zaadresować 2

20

komórek

Liczba linii określa długość

słowa procesora (8, 16, 32, ....

(+bit detekcji i korekcji błędów)

Kilkanaście (kilkadziesiąt) linii

Uniwersalny układ

przetwarzający informację i

sterujący pracą pozostałych

elementów systemu

Budowa komputera – jednostka centralna

Zabudowany w
sankach napęd CD,
podobnie montowane
są napędy CD-RW,
DVD, ZIP, FDD itp.

Zasilacz

Zabudowany w
sankach Napęd HDD

Obudowa

komputera

typu TOWER

Proces wraz z

chłodzeniem

Pamięć RAM

Karta grafiki

Sloty umożliwiające
podłączenie innych
urządzeń
wewnętrznych

Płyta główna
komputera

Gniazda

wtykowe do
podłączenia

urządzeń

zewnętrznych

Żeby skompletować pełnosprawny komputer
trzeba zebrać i połączyć następujące elementy



Płyta główna



Procesor + radiator i wentylator



Pamięć



Dysk twardy



Stacja dyskietek (opcjonalnie)



Napędy CD/DVD (opcjonalnie)



Obudowa i zasilacz



Karta graficzna i monitor



Klawiatura i mysz



Karta muzyczna (opcjonalnie)



Karta sieciowa (opcjonalnie)



Głośniki (opcjonalnie)



Okablowanie

...a jak to wszystko połączyć?



Urządzenia wejścia i wyjścia są ze sobą

połączone za pomocą tzw. płyty

głównej



Motherboard, z ang. płyta matka

Komputer

Komputer

Typowy komputer ma budowę modułową
poszczególne elementy można zestawiać ze
sobą (w obrębie pewnych grup modeli)
dostosowując urządzenie do funkcji jaką ma
pełnić

Obudowa

Wszystkie elementy komputera są w
obudowie. Obecnie standardem jest ATX, ze
względu na wymiary można je podzielić na:
mini tower, midi tower, big tower lub „leżące”
obudowy typu desktop

desktop

Midi

tower

Zasilacze

Zasilacz komputera zamienia prąd zmienny dostępny w

sieci elektrycznej na cały zestaw napięć potrzebnych do

pracy komputera. Zasilacz jest jednym z najistotniejszych

elementów komputera, jego stabilna i niezawodna praca w

dużej mierze przekłada się na stabilność działania i na

żywotność pozostałych elementów komputera. Zasilacz

komputera wykonany jest zwykle w technice impulsowej,

wykorzystując architekturę przetwornicy push-pull. Tego

typu zasilacze mają małe gabaryty i ciężar przy niewielkich

tętnieniach napięcia wyjściowego i znacznej mocy
potrzebnej do zasilania komputera.

W komputerach osobistych do zasilacza podłączone są:
•

płyta główna

•

włącznik na obudowie (w zasilaczach AT bezpośrednio, w

ATX - przez płytę główną)

•

dysk twardy

•

napędy CD-ROM, DVD-ROM, BLUE-RAY lub nagrywarka

•

stacja dyskietek

•

wentylatory (wiatraki)

•

inne wbudowane w obudowę komputera stacje

zewnętrznych nośników danych

•

oraz niektóre urządzenia zewnętrzne:

•

klawiatura

•

mysz (zarówno zasilana przez port szeregowy, jak i PS/2)

•

urządzenia

Płyty główne

Porównanie standardów

ŹRÓDŁO:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:VIA_Mini-ITX_Form_Factor_Comparison.jpg

PCI

AGP

BIOS

BATERIA

CPU

RAM

ZASILANIE

TYLNI PANEL I/O

MOSTKI

KONTROLERY

HDD, RAID, FDD

BUDOWA PŁYTY GŁÓWNEJ

Elementy komputera – płyta główna

Płyta główna jest podstawowym komponentem komputera. Stanowi podstawę do której
podłącza się wszystkie inne części jednostki centralnej (np. procesor, pamięć itp.).
Zainstalowane nań urządzenia komunikują
się między sobą poprzez tzw. „ścieżki”.

Elementy płyty głównej:
• BIOS
• gniazdo procesora
gniazda magistrali
PCI, ISA itp..
• CACHE
• CHIPSET
• Gniazda pamięci SIMM, DIMM
• Złącze EIDE
• Zegar czasu rzeczywistego
• Złącze napędu FDD
• Regulator napięcia

Chipset
(układy scalone):
• Kontroler CPU, pamięci i CACHE;
• Kontrolery DMA i IRQ
• Kontrolery magistrali ISA, PCI, AGP i innych; Kontrolery napędów FDD, HDD, SCSI itp
• Kontrolery układów we/wy np. RS232, USB itp. Kontroler klawiatury KBC

Wszystkie elementy komputera zbiera w
jedną całość płyta główna.

Jest ona nie tylko największym (pod względem gabarytów) elementem
komputera, ale w dodatku najczęściej się psuje

USZKODZENIA MECHANICZNE

0

2

4

6

8

10

12

14

16

Za

sil

ac

z

Dy

sk

tw

ar

dy

Kl

aw

iat

ur

a

Pł

yta

g

łów

na

St

ac

ja

dy

sk

iet

ek

M

ys

z

Dr

uk

ar

ka

Ob

ud

ow

a

Ka

rta

g

ra

fic

zn

a

Pr

oc

es

or

Pr

ze

wo

dy

za

sil

ają

ce

Na

pę

d

CD

/D

VD

Nazwa urządzenia

Il

oś

ć

us

zk

od

ze

ń

Mądry Polak przed szkodą



Pamiętaj:

-

płyta główna nie jest elementem

drugorzędnym w twoim PC

-

dobra płyta główna = spokój, szybkość,

możliwość rozbudowy

Elementy komputera – procesor

Prawo Moore'a reguła wywiedziona z obserwacji rynku komputerowego przez
Gordona Moore'a, współzałożyciela firmy INTEL głosząca, że moc obliczeniowa
układów scalonych podwaja się co półtora roku wraz ze spadkiem ich cen. Ta
reguła obowiązuje nie przerwanie do dziś.

Procesor, układ scalony będący podstawową częścią komputera.
Wykonuje on elementarne instrukcje programów takie jak np.
podstawowe instrukcje matematyczne czy kopiowania danych.

CPU – oznacza jednostkę centralną jednostkę wykonawczą, w
komputerach osobistych jest procesor lecz w superkomputerach
mogą to być układy wieloprocesorowe

Najpopularniejsze procesory:

Cyrix, AMD, INTEL

Cechy charakterystyczne procesorów:
• architektura (CISC lub RISC)
• liczba bitów przetwarzana w jednym
takcie np. 32 lub 64
• częstotliwość taktowania podawana w MHz lub GHz
np. 700 MHz, 2.4 GHz

Procesor (CPU)

•

CPU – Central Processing Unit

Jednostka arytmetyczno-logiczna (ALU –
Arithmetic/Logic Unit)
Jednostka sterująca (Control Unit)
Rejestry

ogólnego przeznaczenia
specjalizowane

Pamięć podręczna (Cache memory)
Magistrala systemowa (CPU/Memory
Interface – Bus)

Budowa procesora

Budowa procesora

Układy sterujące

Arytmometr

Rejestry

PROCESOR stanowi główny element komputera,
jest odpowiedzialny za przetwarzanie informacji.

• Układy sterujące odpowiadają za dostarczenie
arytmometrowi danych do obliczeń z pamięci
operacyjnej, oraz przekazywanie wyników obliczeń
z powrotem do pamięci oraz właściwą kolejność
przetwarzania

• W arytmometrze odbywają się wszystkie
obliczenia realizowane przez komputer.

• W rejestrach procesora przechowuje się adresy
wybranych miejsc pamięci operacyjnej oraz dane i
wyniki obliczeń

Działanie procesora

Schemat blokowy procesora

Sygnały

Kontrolne

i sterujące

BU

Prefetch

IU

(Dekoder)

ROM

AU

MMU

CU

ALU

FPU

EU

Adres

Dane

Dane

Kod programu

BU – blok komunikacyjny
Prefetch – sortowanie i kolejkowanie kodu
IU – dekodowanie ciągu poleceń
EU – układ wykonawczy
ALU – moduł obróbki liczb stałoprzecinkowych

CU – blok sterowania
przetwarzania modułu ALU
FPU – moduł obróbki liczb
zmiennoprzecinkowych
AU – jednostka adresowania
MMU – jednostka zarządzania
pamięcią

ZASADA DZIAŁANIA PROCESORA

Ze względu na przepływ danych i rozkazów w procesorze, można wyróżnić w nim kilka

zasadniczych modułów:

1. Blok wstępnego pobierania i dekodowania instrukcji. Odpowiada on za
dostarczenie kolejnych poleceń z pamięci operacyjnej i przekazanie ich do
odpowiedniej jednostki wykonawczej.

2. Jednostka arytmetyczno–logiczna ALU to główny blok wykonawczy. Zapewnia
ona prawidłowe przetworzenie wszystkich danych stałoprzecinkowych. ALU
wyposażony jest w niewielką zintegrowaną pamięć, nazywaną zestawem
rejestrów. Każdy rejestr to pojedyncza komórka używana do chwilowego
przechowywania danych i wyników.

3. FPU, czyli koprocesor wykonujący wszystkie obliczenia zmiennoprzecinkowe

4. Po zakończeniu "obliczeń" dane będące wynikiem przetwarzania trafiają do
modułu wyjściowego procesora. Jego zadaniem jest przekierowanie
nadchodzących informacji np. do odpowiedniego adresu w pamięci operacyjnej
lub urządzenia wejścia/wyjścia.

Pamięć podręczna

Cache to podręczna pamięć procesora. Charakteryzuje się wyjątkowo krótkim
czasem dostępu. Jest ona używana do przechowywania danych, które będą
w niedługim czasie przetwarzane. Rozróżniamy dwa rodzaje pamięci Cache:

• Pierwszego poziomu (Cache L1) zintegrowana z
procesorem z którym porozumiewa się z
częstotliwością równą częstotliwości wewnętrznej
procesora, Tego typu pamięć ma zwykle pojemność
od 16 do 64 KB.

• Drugiego poziomu (Cache
L2) znajdująca się zwykle na
płycie głównej gdzie z
procesorem porozumiewa się z
częstotliwością taktowania
zewnętrznego. W
nowoczesnych komputerach jej
pojemność wynosi zwykle 512,
a czasem nawet 1024 KB.

Kontroler

Cache

Pamięć

Cache

Pamięć

CPU

Pamięć podręczna

wspomaga pamięć główną

Rodzaje architektur procesorowych

•

CISC – (Complex Instruction Set Computer)

–

rozbudowany zestaw instrukcji maszynowych,
ułatwiający programowanie;

–

skomplikowana budowa wewnętrzna;

–

zróżnicowana długość elementarnych rozkazów;

–

przetwarzanie obywa się za pośrednictwem tzw.
mikroprogramu (wykonywanego w mikropamięci);

–

np. rodzina Intel x86, Motorola 680xx;

–

obecnie zdecydowanie w odwrocie.

Rodzaje architektur

procesorowych

•

RISC – (Reduced Instruction Set Computer)

–

ograniczony zestaw instrukcji maszynowych;

–

trudniejsze programowanie, dłuższy kod.

–

prostsza budowa wewnętrzna;

–

stała długość elementarnych rozkazów;

–

wysoka wydajność bezpośredniego przetwarzania;

–

np. rodzina SUN SPARC, IBM Power, HP PA;

–

obecnie zdecydowanie dominuje;

–

nowsze procesory CISC mają rdzeń RISC np. AMD.

Instrukcje maszynowe

•

Przesyłania danych



LOAD



STORE

•

Arytmetyczno/logiczne



+ - * /



AND, OR, XOR



SHIFT, ROTATE

•

Sterujące



JUMP

Dodawanie dwu liczb:

•

Załaduj liczbę A z pamięci do
rejestru R. LOAD

•

Załaduj liczbę B do z pamięci
rejestru S.

LOAD

•

Wykonaj operację dodawania
zawartości rejestrów R i S, a
rezultat umieść w rejestrze T. +

•

Zapisz zawartość rejestru T w
pamięci.

STORE

•

Zakończ działanie.

Idea programu zapisanego

w pamięci

•

Pierwotnie programy były zapisywane w

budowie jednostki sterującej (hard wired).

•

Stored-Program Concept – program

zapisany w pamięci głównej (zakodowany

jako wzorce bitowe), nierozróżnialny od

danych.



John von Neumann

•

Język maszynowy – sposób interpretacji

wzorców bitowych jako określonych

poleceń dla procesora.

Język maszynowy

•

Zakodowana postać instrukcji:



Op-code – wzorzec identyfikujący typ rozkazu,



Operand – wzorzec identyfikujący parametry
rozkazu, np. adresy rejestrów, komórek pamięci.

•

Przykład:



Maszyna o 16 rejestrach 8-bitowych, 256
komórkach pamięci (8-bitowych) adresowanych
liniowo.



16-bitowe instrukcje – 4 bity przeznaczone na op-
code, 12 bitów na operandy.

Kod maszynowy - przykład

1 RXY

LOAD

załaduj rejestr R z komórki XY

2 RXY

LOAD

załaduj rejestr R wzorcem bitowym XY

3 RXY

STORE

zapisz zawartość R w komórce XY

4 0RS

MOVE

skopiuj zawartość R do rejestru S

5 RST

ADD

dodaj zawartości rejestrów S i T jako dopełnienie

do 2 a rezultat zapisz w rejestrze R

6 RST

ADD

dodaj zawartość rejestrów S i T jako zmienno-

przecinkowe a rezultat zapisz w rejestrze R

7 RST

OR

dodaj zawartości S i T a wynik zapisz w rejestrze R

8 RST

AND

mnóż zawartości S i T a wynik zapisz w rejestrze R

9 RST

XOR

odejmij zawartości S i T a wynik zapisz w rejestrze R

A R0X

ROTATE

przewiń zawartość R o 1 bit w prawo X razy

B RXY J

UM

P skocz do instrukcji zawartej w komórce o adresie

XY jeśli zawartość R jest identyczna z rejestrem nr 0.

C 000

HALT

zatrzymaj wykonanie

• Układ arytmetyczno logiczny (+-*/ &etc.)

• Rejestry – 8, 16, 32, 64 bitów

• Szyna danych

• Szyna adresowa

• Zegar

Standardy i przeznaczenie gniazd

rozszerzeń

Gniazdo procesora

Socket 370

ŹRÓDŁO:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Socket_370

GNIAZDA PROCESORÓW

Socket 7 (Super Socket 7)

Intel Pentium, Intel Pentium MMX,

AMD K5, K6-2,2+,III, Cyrix M1, M2, Winchip

Socket 8

Intel Pentium Pro

Slot 1

Intel Pentium II, III

Celeron 266-433Mhz

Slot A

AMD Athlon

Socket A

AMD Athlon, AMD Athlon XP, AMD Duron

Socket 370

Intel Pentium III, Intel Celeron,

Intel Celeron II, VIA Cyrix III

Socket 423

Intel Pentium 4 (1300-2000 MHz)

Socket 478

Intel Pentium 4 (1300-2000 MHz)

Intel Pentium 4 (2000-2200 MHz)

Socket 775

Intel Pentium 4 (2400-3800 MHz), Intel Pentium D

Intel Celeron D

GNIAZDA PROCESORÓW

Socket 754

AMD Athlon 64, AMD Sempron

Socket 939

AMD Athlon 64, AMD Sempron

GNIAZDA PROCESORÓW

Pamięć

•

Pamięć

jako układ przeznaczony do przechowywania informacji

binarnej można scharakteryzować następującymi parametrami:

– pojemność
– szybkość
– koszt
– pobór mocy

Pojemność pamięci określa ilość informacji jaką można w niej przechować

wyrażoną w bitach, bajtach lub słowach.

Pamięć dzielona jest na fragmenty (w zależności od typu pamięci)

umożliwiające adresowanie.

W pamięci operacyjnej są to fragmenty określane długością słowa (8, 16,

32, 64 bity). Pojemność określa się podając liczbę słów i długość słowa, np.

512Kx64 - 219 słów 64-bitowych

W pamięciach masowych fragmentami są sektory (setki lub tysiące słów).

PARAMETRY PAMIĘCI

Szybkość pamięci określa jak często procesor (lub

inne urządzenie) może z niej korzystać.

• czas dostępu - czas od momentu żądania

informacji z pamięci do momentu, w którym ta
informacja ukaże się na wyjściu pamięci

• czas cyklu - najkrótszy czas jaki musi upłynąć

pomiędzy dwoma żądaniami dostępu do pamięci

• szybkość transmisji - określa ile bajtów (bitów)

można przesłać pomiędzy pamięcią a innym
urządzeniem w jednostce czasu.

Z dostępem

sekwencyjnym

SRAM

(statyczne)

Zewnętrzna

Masowa

Operacyjna

Kieszeniowa

Z dostępem cyklicznym

Rodzaje pamięci

PAMIĘCI

Rejestrowa

Z dostępem swobodnym

(bezpośrednim)

Z dostępem

asocjacyjnym

ROM

RAM

DRAM

(dynamiczne)

H

ier

ar

ch

ia

p

am

ięc

i

Dost

ęp

d

o in

fo

rm

acji

Cechy pamięci

CECHY PAMIĘCI

DRAM

SDRAM

szybkość

mała

duża

koszt

niska

duża

pojemność

mała

duża

pobór mocy

mały

duży

łatwość scalania

duża

mała

konieczność
odświeżania

tak

nie

główne
zastosowanie

główna pamięć

operacyjna

pamięć kieszeniowa

(cache)

PAMIĘCI RAM

Pamięcią RAM (ang. Random Access Memory) nazywamy pamięć
półprzewodnikową o dostępie swobodnym przeznaczną do zapisu i
odczytu. RAM jest pamięcią ulotną, co oznacza, że po wyłączeniu
zasilania dane są tracone.

Łączenie układów pamięci dla zwiększenia pojemności:

zwiększanie długości słowa

zwiększanie ilości słów

Pamięć

2

n

x m

adres

E

zapis/odczyt

n

m

DIP PC, XT, AT 1981

SIPP 286, AT, 386


SIMM (30-pinowe)
Niektóre 286, 386, 486 1994

SIMM (72-pinowe)
PS/2, 486, Pentium

DIMM SDR SDRAM

Niektóre Pentium, Pentium II,
Pentium III

RIMM Rambus
Pentium IV- po niecałym roku
produkcji wycofane

DIMM DDR 1GB - Pentium IV, Athlon, Duron, Sempron 1999

DIMM DDR2 Pentium IV, Pentium D, Intel Core 2, Athlon

64 AM2, Sempron AM2

2003 rok

Pamięć

Pamięcią ROM (ang. Read Only Memory) nazywamy pamięć

półprzewodnikową o dostępie swobodnym przeznaczoną tylko do

odczytu uprzednio zapisanych danych. Oznacza to, że nie można

do niej zapisywać danych w trakcie normalnej pracy w systemie.

ROM jest pamięcią nieulotną, co oznacza, że po wyłączeniu
zasilania dane nie są tracone

.



ROM (mascable ROM) zawartość pamięci ustalana jest w procesie

produkcji (za pomocą odpowiednich masek) - BIOS do obsługi

klawiatury



PROM (programmable ROM) pamięć jednokrotnie programowalna

przez użytkownika - obecnie nieużywana



EPROM pamięć wielokrotnie programowalna w ultrafioletowych

programatorach - obecnie wychodzi z użycia



EEPROM pamięć kasowana i programowana na drodze elektrycznej

(podobnie jak RAM ale czas zapisu jest nieporównywalnie długi) -

flash-BIOS (uaktualniany BIOS)

RAM (ang. Random Access Memory)
DRAM (ang. Dynamic Random Access Memory)

SIMM (Single Inline Memory Module)
DIMM (ang. Dual In-Line Memory Module)

SDRAM (ang. Synchronous Dynamic Random Access Memory)
SDR SDRAM
DDR SDRAM

DDR2 SDRAM (ang. Double Data Rate 2 Synchronous
Dynamic Random Access Memory)
------------

ROM (Read Only Memory) – BIOS
akronim ang. Basic Input/Output System –
podstawowe procedury we/wy)

640K ought to be enough for anybody.

BILL GATES, Microsoft founder, in 1981

Pamięć 1Gbit DRAM

Pamięć 1Gbit DRAM

Standardy i przeznaczenie gniazd

rozszerzeń

Gniazda modułów pamięci

ŹRÓDŁO:

http://www.in4.pl/recenzje/420/G3S7.jpg

Pamięć podręczna

Cache to podręczna pamięć procesora. Charakteryzuje się wyjątkowo krótkim
czasem dostępu. Jest ona używana do przechowywania danych, które będą
w niedługim czasie przetwarzane. Rozróżniamy dwa rodzaje pamięci Cache:

• Pierwszego poziomu (Cache L1) zintegrowana z
procesorem z którym porozumiewa się z
częstotliwością równą częstotliwości wewnętrznej
procesora, Tego typu pamięć ma zwykle pojemność
od 16 do 64 KB.

• Drugiego poziomu (Cache
L2) znajdująca się zwykle na
płycie głównej gdzie z
procesorem porozumiewa się z
częstotliwością taktowania
zewnętrznego. W
nowoczesnych komputerach jej
pojemność wynosi zwykle 512,
a czasem nawet 1024 KB.

Kontroler

Cache

Pamięć

Cache

Pamięć

CPU

Pamięć podręczna

wspomaga pamięć główną

„

What is the chipset?”



Serce każdej płyty głównej



Od niego zależą możliwości sprzętu



Składa się z kilku modułów



Podstawowe dwa moduły to:

-

Mostek północny

-

Mostek południowy

„What is the chipset?” cd.



Mostek północny (North bridge) – nadzoruje

prace pamięci operacyjnej, portu AGP i

procesora.



Mostek południowy (South bridge) – zarządza

magistrala PCI, USB, kontrolerami (UDMA,

klawiatury, myszki), portem podczerwieni,

drukarki, pamięcią stałą (EPROM) oraz

zintegrowanymi urządzeniami takimi jak karta

sieciowa czy dźwiękową.

Chipset

•

Płyta główna zwykle wyposażona jest w 2 lub 3

Chipsety

(zwane PCIset lub

AGPset), zapewniają one współpracę pomiędzy procesorem, pamięcią
operacyjną i urządzeniami peryferyjnymi komputera

Procesor

Pamięć

RAM

Chipset 1

Nort Bridge

Chipset 2

Sout Bridge

USB

ISA

E-IDE

PCI Bus

FSB

Chipset 1 pełni rolę

kontrolera pamięci Cache i

pamięci głównej RAM.

Chipset 2 (PCI ISA/IDE

Accelerator jest

pomostem między PCI

oraz ISA.

Północ i południe



Mostek północny



Mostek południowy

Pamięć masowa (trwała)

– Pamięć USB (pendrive)

– Dyskietka (popularna 3.5 cala, pojemność 1.44 MB; są też dyskietki

100, 250 MB, np. Iomega ZIP, wymagają specjalnego napędu)

– Twardy dysk (pojemność typowego dysku 40-400 GB, szybko
rośnie)

– CD ROM (pojemność 650 MB; Compact Disk Read Only Memory;

tylko do odczytu)

– CD-R (Compact Disk Recordable; możliwy jednokrotny zapis w na-
grywarce)

– CD-RW (Compact Disk Rewritable; możliwy wielokrotny zapis)

– DVD (pojemność 4.7 GB, nowe technologie dają 8.5 GB lub 17 GB
w wersji dwustronnej; Digital Versatile Disc)

– Taśmy magnetyczne (np. standard DAT, pojemności 10–80 GB,
wy-chodzą z użycia)

Karty perforowane z fortranem (lata 1960)

taśmy fortran (lata 1960-70)

Taśmy magnetyczne

Dyskietki

Kasety

Stacja dyskietek (FDD; Floppy Disk Drive) to element

komputera. Przeznaczona jest do obsługi jednego z rodzajów

zewnętrznej pamięci komputerowej, jakim jest dyskietka.

8" - w pierwszych maszynach,

pojemność 80KB, 160KB;

5 1/4" - obecnie praktycznie nie jest

spotykana (pojemność dyskietki: SD -

180KB, DD - 360 KB, HD 1,2 MB)

3 1/2" - mimo zmniejszenia znaczenia

dyskietek, nadal w powszechnym

użytku są dyskietki HD (pojemność

dyskietki: DD - 720 KB, HD - 1,44 MB)

Budowa dysku elastycznego

Standardy i przeznaczenie gniazd

rozszerzeń

Złącze FDD

Możliwe podłączenie

stacji dyskietek

ŹRÓDŁO:

http://www.tomshardware.pl/storage/20000602/images/fdd.jpg

Elementy komputera – dysk „twardy”

Dysk stały, dysk twardy (angielskie hard disk), pamięć dyskowa, w której nośnik
magnetyczny jest nałożony na bardzo cienką warstwą (kilka µm) na niewymienną,
sztywną płytę zwaną talerzem (lub zespół płyt na jednej osi), zamkniętą w hermetycznej
obudowie. Pozwala na zapisywanie danych na stałe, bez ich utraty po odłączeniu
zasilania.

Wnętrze dysku twardego

Płyty – nośnik danych

Głowice magnetyczne

Dysk twardy

Głowice magnetyczne są
umieszczone ruchomo nad warstwami
nośnika, nie dotykając płyty.
Konstrukcja mechaniczna dysku
stałego wymaga dużej precyzji, ale
zapewnia bardzo dużą pojemność
pamięci oraz mały czas dostępu.

Obecnie produkuje się dyski o pojemnościach
Od kilkuset megabajtów do kilkuset gigabajtów

Budowa dysku twardego

Standardy i przeznaczenie gniazd

rozszerzeń

Złącze IDE

Możliwe podłączenie

dysku twardego lub

napędu CD/DVD

ŹRÓDŁO:

http://www.tomshardware.pl/storage/20000602/images/ide.jpg

Standardy i przeznaczenie gniazd

rozszerzeń

Złącza interfejsu SATA

Możliwe podłączenie

dysku twardego lub

napędu CD/DVD

ŹRÓDŁO:

http://pcarena.pl/uploads/esport/hybrid_sli_msi/k9n2_05.jpg

Idea zapisu magnetycznego

KONTROLERY ATA, RAID I FDD

Kontroler RAID

RAID czyli Redutant Array of Inexpensive Disks.
Podłączone do takiego kontrolera dyski twarde
zamieniają się w jeden, oferujący:

- większą, sumaryczną prędkość transferu (stripping) -
level 0

- bezpieczeństwo danych (mirroring) - level 1

- większą szybkość i bezpieczeństwo danych (stripping +
mirroring) - level 0+1

Kontroler ATA

(ang. Advanced Technology Attachments) -
interfejs systemowy PC przeznaczony do
komunikacji z dyskami stałymi. Standard
ATA jest ciągle rozwijany w kierunku
zwiększania

szybkości

transmisji.

Początkowo stosowano oznaczenia ATA-1,
-2 itd., obecnie używa się określeń
związanych

z

zegarem

taktującym

interfejs: ATA/33, ATA/66, ATA/100,
ATA/133, SATA.

Kontroler FDD

Szpilkowe

gniazdo

kontrolera

FDD.

Służy do podłączenia
taśmy transmitującej
dane pomiędzy płytą
główną

a

stacją

dyskietek.

ATA (ang. Advanced Technology Attachments)

SATA (ang. Serial Advanced Technology Attachment)
- szeregowa magistrala Serial ATA

15-pinowa wtyczka zasilająca w
standardzie SATA.

7-pinowa wtyczka do
przesyłania danych.

Pamięć USB

(znana także pod nazwami: PenDrive, USB Flash

Drive, Flash Disk, FlashDrive, Finger Disk, Massive Storage

Device, Flash Memory Stick Pen Drive) to urządzenie przenośne

zawierające pamięć nieulotną typu Flash EEPROM,

zaprojektowane do współpracy z każdym komputerem poprzez

port USB i używane do przenoszenia danych (zapisywanych w

plikach) między komputerami.

• Full Speed lub USB 1.1 - 12 Mbit/s największa prędkość przed USB 1.1

• Hi-Speed lub USB 2.0 - 480 Mbit/s - dostępne w USB 2.0

Gniazda rozszerzeń

• Standard ISA – posiada 16 bitową dwukierunkową szynę danych

(SD0…SD7, SD8…SD15)i 24 bitową szynę adresową (SA0…SA19,

LA17…LA23

• Magistrala PCI posiada 32 – bitową multipleksowaną szynę

adresową/danych taktowana zegarem CLK o częstotliwości 33 MHz

• Złącze AGP – szybki port graficzny:

– AGP 1x – szybkość transmisji 264MB/s
– AGP 2x – szybkość transmisji 264MB/s
– AGP 4x – szybkość transmisji 1,056 GB/s
– AGP 8x – szybkość transmisji 2,1 GB/s

• Złącze AMR (ang. Audio/Modem Riser) urządzenie do obróbki

sygnałów dźwiękowych

• Złącze CNR (ang. Communications and Networking Riser

)

Standardy i przeznaczenie gniazd

rozszerzeń

Gniazda rozszerzeń Local Bus

Możliwe podłączenie kart

graficznych, multi I/O

ŹRÓDŁO:

Standardy i przeznaczenie gniazd

rozszerzeń

Gniazda rozszerzeń ISA

Możliwe podłączenie kart

graficznych, dźwiękowych,

modemów, kart sieciowych

ŹRÓDŁO:

http://www.kids-online.net/learn/click/details/isaslots.jpg

Standardy i przeznaczenie gniazd

rozszerzeń

Gniazdo rozszerzeń AGP

Podłączenie kart

graficznych

ŹRÓDŁO:

http://abckomputera.republika.pl/Hardware/grafika/agp.gif

Standardy i przeznaczenie gniazd

rozszerzeń

Gniazda rozszerzeń PCI Express x 1, PCI Express x 16,
PCI Express x 4

ŹRÓDŁO:

http://img214.imageshack.us/img214/1774/dfilppcie0ph.jpg

ŹRÓDŁO:

http://www.cdrinfo.com/Sections/Articles/Sources/MSI_915G_Combo/Images/pci_express.jpg

Elementy komputera – karta graficzna

Złącze
umożliwiające
osadzenie
karty na płycie
głównej

Gniazdo
podłączenia
monitora

Karta graficzna, jeden z najważniejszych komponentów zestawu komputerowego.
Karta graficzna może być zintegrowana z płytą główną komputera, częściej jest to
osobna karta rozszerzeń (jak na rys.). Najważniejszymi parametrami
karty graficznej są: szybkość pracy, ilość pamięci, rozdzielczość
i ilość kolorów wyświetlanego obrazu i inne.

Karta graficzna składa się z czterech
podstawowych elementów:
• płytki drukowanej,
• głównego procesora,
• pamięci wideo,
• układu RAMDAC (który często jest zintegrowany
z procesorem w jednej obudowie)

Karty graficzne budowane są na
następujące magistrale: ISA, PCI, AGP

Główne zadanie karty graficznej to przetwarzanie obrazu cyfrowego
generowanego przez układy komputera na sygnał „zrozumiały” dla monitora
(może to być sygnał: analogowy lub cyfrowy).

Budowa karty graficznej

Monitor

Zadaniem monitora jest wyświetlanie danych
z

komputera

na

ekranie.ważnymi

parametrami są: rozdzielczość, wielkość
przekątnej ekranu, rozmiar plamki świetlnej,
częstotliwość odświeżania.

Jak powstaje obraz

Zasada wyświetlania obrazu na ekranie monitora jest podobna jak w

odbiornikach telewizyjnych . O jakości obrazu na ekranie monitora decydują

dwa podstawowe elementy biorące udział w przetwarzaniu informacji

graficznej :
•Parametry monitora
•Parametry karty grafiki
Jak wiemy światło białe jest mieszaniną barw. Dowolny kolor można uzyskać

mieszając w odpowiednich proporcjach trzy barwy podstawowe:
R (red)- czerwony, G (green)- zielony i B (blue) - niebieski. Ten sposób

(stosowany w monitorach) polegający na „dodawaniu” barw nazywamy

addytywnym

. (rys. A). Stosowany w monitorach i drukarkach atramentowych.

Zasada wyświetlania obrazu na ekranie monitora jest podobna jak w

odbiornikach telewizyjnych . O jakości obrazu na ekranie monitora decydują

dwa podstawowe elementy biorące udział w przetwarzaniu informacji

graficznej :
•Parametry monitora
•Parametry karty grafiki
Jak wiemy światło białe jest mieszaniną barw. Dowolny kolor można uzyskać

mieszając w odpowiednich proporcjach trzy barwy podstawowe:
R (red)- czerwony, G (green)- zielony i B (blue) - niebieski. Ten sposób

(stosowany w monitorach) polegający na „dodawaniu” barw nazywamy

addytywnym

. (rys. A). Stosowany w monitorach i drukarkach atramentowych.

A

B

Inny

sposób

-

substraktywny

określany w skrócie jako CMYK

polegający na odejmowaniu barw

przyjmuje za barwy podstawowe Cyan

(morski), Magenta (fioletowy), Yellow

(żółty) oraz dodatkowo kolor czarny.

(rys. B) (stosowany głównie w

drukarkach atramentowych)

Inny

sposób

-

substraktywny

określany w skrócie jako CMYK

polegający na odejmowaniu barw

przyjmuje za barwy podstawowe Cyan

(morski), Magenta (fioletowy), Yellow

(żółty) oraz dodatkowo kolor czarny.

(rys. B) (stosowany głównie w

drukarkach atramentowych)

Lampa

obrazowa

Cewki

odchylające

wytwarzające

pole

elektromagnetyczne

przesuwające

strumień

elektronów po powierzchni

ekranu

Katody

- wykorzystano

zjawisko emisji

termoelektronowej

Lampa obrazowa

(kineskop)

Wykonana jest w postaci bańki szklanej z której

odpompowano powietrze; w przedniej części

stożkowej i prawie płaskim ekranie. W dalszej części

wykonanej w kształcie walca umieszczone są

wyrzutnie elektronów.
Wewnętrzna powierzchnia ekranu pokryta jest

luminoforem,

świecącym

pod

wpływem

bombardowania

strumieniem

elektronów.

W

zależności od składu chemicznego luminoforu

można uzyskać różne barwy świecenia.

Lampa obrazowa w przekroju

Ekran plazmowy

Monitor ciekłokrystaliczny



Ciekły kryształ – substancja w stanie pośrednim

pomiędzy cieczą a ciałem stałym.



Pod wpływem napięcia elektrycznego następuje

zmiana polaryzacji molekuł, a zmiana polaryzacji

powoduje zmianę stanu optycznego

(przepuszczalny/nieprzepuszczalny) substancji

ciekłokrystalicznej

LCD (TFT)

Kineskop (CRT)

Jasność

(+) 170 do 300

cd/m²

(~) 80 do 120

cd/m²

Kontrast

(-) 150:1 do

450:1

(+) 350:1 do 700:1

Kąt widzenia

(~) 90

do 170

(+) ponad 150

Błędy zbieżności

(+) brak

(~) 0.20 do 0.30

mm

Ostrość

(+) bardzo dobra

(~)

satysfakcjonująca

lub bardzo dobra

Geometria

(+) perfekcyjna

(~) możliwe

defekty

Liczba uszkodzonych

pikseli

(-) do 8

(+) brak

Sygnał wejściowy

(+) analogowy

lub cyfrowy

(~) tylko

analogowy

Możliwe rozdzielczości

(-) ustalona z

góry lub

interpolowana

(+) wiele

Gamma

(dopasowywanie

kolorów dla oka

ludzkiego)

(~)

satysfakcjonując

a

(+) jakość

fotograficzna

Jednorodność obrazu

(~) często

jaśniejszy przy

krawędziach

(~) często

jaśniejszy w

centrum

Czystość/jakość

kolorów

(-) zła do

umiarkowanej

(+) bardzo dobra

Migotanie

(+) brak

(~) niewidoczne

powyżej 85 Hz

Wrażliwość na pole

magnetyczne

(+) brak

(-) zależna od

ekranowania,

możliwa spora

Czas odpowiedzi

(-) 20 do 50 ms

(+) niemożliwy do

zauważenia

Pobór mocy

(+) 25 do 40 W

(-) 60 do 160 W

Rozmiary/waga

(+) minimalne

(-) wymaga sporo

miejsca, ciężki

Porównanie ekranu CRT i LCD

Elementy komputera – karta dźwiękowa

Złącze
umożliwiające
osadzenie
karty na płycie
głównej

Gniazda wejścia i wyjścia
sygnałów dźwiękowych

Karta dźwiękowa, zwana też kartą muzyczną, jest to karta rozszerzeń
umożliwiająca pracę z dźwiękiem na komputerze klasy PC. Dzięki nim można
zarówno odtwarzać dźwięk, jak i tworzyć pliki dźwiękowe. Do karty dźwiękowej
podłącza się takie urządzenia jak głośniki, wzmacniacz czy mikrofon bądź urządzenie
MIDI (np. syntezator).

Główne zadanie karty dźwiekowej to przetwarzanie sygnałów cyfrowych na
analogowe (przy odtwarzaniu dźwięków) lub odwrotnie (przy nagrywaniu
dźwięków)

Karty dźwiękowe budowane są na
następujące magistrale: ISA, PCI

Elementy komputera – karta sieciowa

Złącze
umożliwiające
osadzenie
karty na płycie
głównej

Gniazdo kabla sieciowego

Karta sieciowa, karta rozszerzeń niezbędna do podłączenia komputera do sieci
LAN. Do karty sieciowej można podłączyć kabel koncentryczny lub kabel typu skrętka
łączący komputer z siecią. Często karty mają możliwość podłączenia dwóch różnych
typów kabla. Najważniejszym parametrem karty sieciowej jest jej prędkość transmisji,
może ona wynosić 10 lub 100 Mbps.

Diody sygnalizacyjne

Karty sieciowe budowane są na
następujące magistrale: ISA, PCI

Najnowsze karty sieciowe obsługują już
nie tylko sieci kablowe ale także sieci
radiowe.

Antena transmisyjna

Elementy komputera – napęd CD-ROM

CD-RW, Compact Disk Read-Write, jest dyskiem CD
umożliwiającym wielokrotny zapis (do 1000x). Do zapisu
tego nosnika stosowane są specjalne napędy które
obsługują także tradycyjne nosniki

Napęd CD-ROM

Nośnik CD-RW

CD-ROM, dysk CD, Compact Disk Read-
Only Memory, popularny dysk kompaktowy
zastosowany w komputerze jako pamięć
tylko odczytywalna. Dane na dysku CD-
ROM zachowywane są w formacie binarnym
jako mikroskopijne wgłębienia w powierzchni
dysku, za pomocą bardzo cienkiej wiązki
lasera emitowanej przez napęd CD-ROM
dane mogą być odczytywane. Na płycie CD
może zmieścić się do 700 MB danych.

Płyty CD – zapis/odczyt (1)

• Nośnik ma postać krążka o średnicy 120 mm i

grubości ok. 1,5 mm i wykonany jest z

poliwęglanu. Informacja zapisywana jest na

spiralnej ścieżce o dł. ok. 5,5 km.

• 0 i 1 informacji cyfrowej przedstawione są w

postaci zagłębień (pitów) i wysepek (landów) o

rozmiarach jak na rys.

Płyty CD –

zapis/odczyt (2)

• Do odczytu

wykorzystuje się

promień lasera. Jego

światło padając na

pity i odbijając się

ulega skupieniu

wracając do

detektora, natomiast

po trafieniu na land

zostaje rozproszone i

nie otrzymujemy w

związku z tym

sygnału na wyjściu

fotodetektora

Budowa płyty CD

Elementy komputera – napęd DVD

DVD-R – najnowsze napędy obsługujące płyty DVD

umożliwiają ich nagrywanie

Napęd DVD przypomina
budową CD-ROM

Nośnik DVD-R umożliwiający zapis

DVD, Digital Versatile Disc, rodzaj nośnika danych,
przypominający płytę CROM. Ilość danych zapisanych
na płycie DVD jest jednak dużo większa. Istnieje kilka
możliwych sposobów nagrywania płyty DVD różniących
się pojemnością płyty. Można na niej nagrać aż do 17
GB danych.

Podstawowa różnica pomiędzy CD a DVD polega na tym że DVD
zapisane jest po obu stronach przy dodatkowo większej gęstości zapisu. Do
odtwarzania DVD (w przeciwieństwie do CD) potrzeba sprzętowego
urządzenia do dekodowania informacji zapisanych na nośniku.

Sposób zapisu danych
na płycie DVD

Budowa płyty CD-R, CD-RW

CD 0.65 GB

DVD (2x)4.7 GB

Niebieski (2x)22.5 GB

Podłoże 1.2 mm

Podłoże 0.6 mm

Podłoże 0.1 mm

 = 780 nm
NA = 0.45
0.65 GB

 = 650 nm
NA = 0.6
4.7 GB

 = 405 nm
NA = 0.85
22.5 GB

Pamięć
masowa

Pamięć
masowa

Mała plamka odczytowa osiągnięta przez:

– Niebieski laser
– Bardzo silne soczewki (NA = 0.85)
– Cienką warstwę kryjącą

22.5 GB na jednej stronie dysku RW

Źródło: B. De Ruyter, ”Human factors in Sensor Networks”, PHILIPS, 2004

USB (ang. Universal Serial Bus –

uniwersalna magistrala szeregowa)

• Hot plugging: tak

• Liczba urządzeń: do 127 na magistrali utworzonej przy użyciu hubów

• Maks. długość przewodu: 3 m lub 5 m.

• Full Speed lub USB 1.1 - 12 Mbit/s największa prędkość przed USB 1.1

• Hi-Speed lub USB 2.0 - 480 Mbit/s - dostępne w USB 2.0

• rok 2008 – USB 3.0: 4,8 Gbit/s

Standard ten charakteryzuje się:

prostą i tanią implementacją,

małym poborem mocy,

połączeniami bezpośrednimi typu punkt-punkt,

wydajnym i pewnym transferem danych.

Podstawowe usługi, wymienione w opisie

systemu obejmują:

transfer plików między komputerami,

drukowanie,

dostęp do zasobów sieci przewodowej,

transmisja danych i mowy między komputerem a

telefonem komórkowym,

sterowanie urządzeniami telekomunikacyjnymi.

IrDA ( ang. Infrared Data Association)

– grupa (powstała w 1993 r.), skupiająca kilkudziesięciu producentów sprzętu

komputerowego. Celem powstania było stworzenie i kontrolowanie

międzynarodowych standardów transmisji danych w zakresie podczerwieni.

• Podczerwień 850 – 900 nm

• Zasięg do 1 m

• Kąt wiązki transmisji – 30°

• Emulacja portu

szeregowy + równoległy

Elementy komputera – inne urządzenia

We wnętrzu obudowy komputera można zamontować wiele innych
urządzeń realizujących różne zadania np.:
• Modem telefoniczny (umożliwiający łączenie się z innymi komputerami
poprzez łącza telefoniczne)

• Karty sterujące i pomiarowe – mogą przeobrazić komputer w jednostkę
zarządzającą np. procesem produkcyjnym.

• tuner telewizyjny – uczyni z komputera PC telewizor

• napędy innych nośników danych (np: stacja dyskietek, streamer, ZIP itp. )

Urządzenia zewnętrzne

Liczba urządzeń zewnętrznych które mogą współpracować z komputerem jest bardzo
duża. Producenci sprzętu peryferyjnego oferują coraz nowe rozwiązania w dużej
liczbie typów sprawiając że współczesny użytkownik decydując się np. na zakup
monitora komputerowego do wyboru ma dziesiątki marek i setki modeli.

Wybrane urządzenia peryferyjne:

• monitory, CRT oraz LCD,
różne przekątne obrazu

• Klawiatury i myszy:
tradycyjne i multimedialne,
przewodowe i bezprzewodowe

• Skanery: ręczne i stacjonarne

• Głośniki komputerowe

• Projektory
multimedialne

Urządzenia zewnętrzne

Drukarki komputerowe, ze względu na kolor druku: kolorowe oraz czarno-białe.
Ze względu na technologię druku:

• igłowe (stosowane do druku
wielokopiowego np. faktury)

• drukarki termiczne, stosowane np. w kasach
fiskalnych
• drukarki mozaikowe stosowanych w elektronicznych
maszynach do pisania.

• Plotery, wielkoformatowe
drukarki laserowe lub
atramentowe, stosowane np. do
druku dokumentacji CAD

• atramentowe, powszechnie
stosowane, tani druk w kolorze
w porównaniu do drukarek
laserowych.

• Laserowe, zastosowanie biurowe. Niski koszt druku

czarnych kopii lecz drogi druk w kolorze. Szybkie i ciche

Urządzenia zewnętrzne

• aparaty cyfrowe

Oraz wiele innych urządzeń takich jak:
• zewnętrzne napędy nośników danych
• trackaball (odwrócona myszka)
• czytniki kodów kreskowych
• kasy fiskalne
• urządzenia z dziedziny automatyki itp..

• UPS – awaryjny akumulator
podtrzymujący napięcie

• słuchawki i mikrofony

• tablety graficzne – ułatwią
posługiwanie się
programami graficznymi także
systemami CAD

• Kamery CCD - internetowe

151

Skomplikowana struktura komputera
sprawia, że jego naprawy są bardzo trudne

Czy pan naprawiał

już wcześniej

komputery?

152

Zadania pracowników naprawiających komputery
są jednak ułatwione przez programy serwisowe,
które podpowiadają, co jest uszkodzone i jak to
naprawić

153

Karta diagnostyczna 2-cyfrowa PCI/ISA
(POST)

Przestępstwa komputerowe

W dniu 1 września 1998 r. wszedł w życie nowy polski kodeks karny,

który zawiera przepisy przewidujące odpowiedzialność karną za

popełnienie tzw. przestępstw komputerowych.
W rozdz. XXXIII nowego kodeksu karnego (n.k.k.), zatytułowanym

,,Przestępstwa przeciwko ochronie informacji'' znalazły się normy

umożliwiające pociągnięcie do odpowiedzialności karnej sprawców

najbardziej klasycznych zamachów na bezpieczeństwo danych i

systemów komputerowych, takich jak: hacking (

art. 267

1

), podsłuch

(

art. 267

2

), naruszenie integralności komputerowego zapisu informacji

(

art. 268

2

) oraz sabotaż komputerowy (

art. 269

1 i 2

).

Do innych przepisów n.k.k., które przewidują

możliwość popełnienia

przestępstwa przy użyciu ,,komputera'' należy zaliczyć:
W kategorii przestępstw przeciwko mieniu (rozdz. XXXV n.k.k.) -

nielegalne uzyskanie programu komputerowego (

art. 278 §2

), paserstwo

programu komputerowego (

art. 293 §1

), oszustwo

komputerowe (

art.

287

) i oszustwo telekomunikacyjne (

art. 285

).

Przestępstwa komputerowe

Wśród przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów - w związku z

przyjęciem przez kodeks nowej definicji prawnej dokumentu (

art. 115

§14

), którym jest także ,,zapis na komputerowym nośniku informacji'' -

tzw. fałszerstwo komputerowe (

art. 270 §1

) oraz inne czyny określone w

rozdz. XXXIV n.k.k.

W rozdziale XXXV n.k.k. dotyczącym przestępstw przeciwko

bezpieczeństwu powszechnemu - sprowadzenie niebezpieczeństwa dla

życia lub zdrowia wielu osób albo dla mienia w znacznych rozmiarach,

które jest następstwem zakłócania, uniemożliwiania lub wpływania w inny

sposób na automatyczne przetwarzanie informacji (art. 165 §1 pkt 4).

„Komputerowym'' przestępstwem przeciwko Rzeczpospolitej Polskiej

(rozdz. XVII n.k.k.) jest uprzywilejowana postać szpiegostwa; czynu tego

można się dopuścić włączając się do sieci komputerowej w celu

uzyskania wiadomości, których udzielenie obcemu wywiadowi może

wyrządzić szkodę RP (art. 130 §2)