1. Konflikt arabsko-izraelski.



kwiecień 1947 r. sprawa Palestyny poddana pod obrady Zgromadzenia Ogólnego ONZ;



29.11 1947 r. przyjęcie Rezolucji ONZ w sprawie rozwiązania konfliktu arabsko-żydowskiego w

Palestynie – utworzenie dwóch państw: Palestyny i Izraela;



przywódcy żydowscy przyjęli – Arabowie odrzucili twierdząc, że narusza on prawa większości jej

mieszkańców;



30.11. 1947r. wybuch tzw. wojny domowej w Mandacie Palestyny (do 14.05.1948r.) – taktyczne i

strategiczne zwycięstwo Żydów, przejęcie kontroli nad większością terytorium przyszłego państwa
żydowskiego, przygotowania do odparcia interwencji zbrojnej sąsiednich państw arabskich;



proklamacji niepodległości państwa Izrael 14.05.1948 roku, której przewodniczył premier tego

państwa, Dawid Ben Gurion; szybko uznane przez Stany Zjednoczone, Związek Radziecki i Iran;



14.05.1948r. arabska interwencja zbrojna w Palestynie, początek I wojny arabsko-izraelskiej – atak

Egiptu, Syrii, Jordanii, Libanu i Iraku na Izrael;



do połowy lipca 1949r. zawieszenie broni i ustalono przebieg tymczasowych granic;



11.05.1949r. Izrael przyjęty do ONZ;



29.10.1956 r. kryzys sueski – Izrael za namową Wielkiej Brytanii i Francji dokonał agresji na Egipt,

co wykorzystały oba państwa europejskie by pod pretekstem ochrony wolnej żeglugi zająć strefę
Kanału Sueskiego. Konflikt na przełomie października i listopada skończył się militarnym
zwycięstwem Izraela, Wielkiej Brytanii i Francji, na skutek interwencji USA (obawa przed
wybuchem większej wojny na Bliskim Wschodzie), Egipt ponownie przejął kontrolę nad Kanałem
Sueskim;



5.06.1967 r. Izrael rozpoczyna wojnę sześciodniową – atak na Egipt, Syrię i Jordani; zwycięstwo

Izraela, który zajął Półwysep Synaj, Zachodni Brzeg i Wzgórza Golan; formuła „ziemia za pokój”;



17.06.1970r. wybuch tzw. wojny na wyczerpanie między Egiptem (poparcie ZSRR) a Izraelem –

żadna ze stron nie uzyskała przewagi;



6.10.1973r. wybuch wojny Jom Kippur. Armia Egiptu i Syrii wspólnie zaatakowała Izrael i

posuwała się naprzód przez pierwsze 3 dni, później jednak szala przechyliła się na korzyść Izraela;
Egipcjanie i Syryjczycy zostali odparci, jednak kosztem wielkich strat własnych; wojna wywołała
szok w społeczeństwie izraelskim – kraj okazał się nieprzygotowany na niespodziewany atak i
niezdolny do jego szybkiego odparcia. Społeczeństwo żydowskie za brak przygotowania obwiniało
ministra obrony Mosze Dajana.



21.12.1973r. rozpoczęcie bliskowschodniej konferencji pokojowej w Genewie między Egiptem a

Izraelem. W obradach uczestniczyli przedstawiciele Izraela, Egiptu, Jordanii, ZSRR, USA i ONZ –
odcięcie się Egiptu od arabskiego nacjonalizmu;



nawiązanie stosunków dyplomatycznych – efektem konferencja pokojowa w Camp David w USA;



26.03.1979r. oficjalny traktat pokojowy pomiędzy Izraelem a Egiptem – otwarto granicę między

państwami, umożliwiono swobodny przepływa statków przez kanał Sueski.



Libańska wojna domowa (1975-1990) – pomiędzy libańskimi chrześcijanami a tamtejszymi arabami;



Organizacja Wyzwolenia Palestyny;



9.12.1987r. Pierwsza intifada zwana również „wojną kamieni” – masowe powstanie Palestyńczyków

przeciwko izraelskiej okupacji Palestyny: strajki, bojkot izraelskich towarów, malowanie graffiti oraz
demonstracje, podczas których dochodziło do krwawych starć z izraelską armią. Porywano też
Izraelczyków, których następnie najczęściej mordowano. Intifada wygasła w 1991 r. na skutek
porażki popierającego powstanie Iraku (w wojnie w Zatoce Perskiej). Organizacja Wyzwolenia
Palestyny podpisała z Izraelem porozumienia z Oslo (1993 r.). Umowa podpisana została w
Waszyngtonie jest podstawą prawną istnienia Autonomii Palestyńskiej. Nie zakończyło to konfliktu
między Palestyńczykami a Izraelem;



Druga Intifad (2000-2004) trwająca do śmierci przywódcy palestyńskiego Jasira Arafata;



II wojna libańska (lipiec i sierpień 2006 r.) Hezbollah.

2. Irańska rewolucja islamska
Irańska rewolucja islamska – rewolucja, która w roku 1979 doprowadziła do przekształcenia Iranu z
monarchii konstytucyjnej w republikę islamską, w następstwie obalenia szacha Mohammada Rezy
Pahlawiego przez zwolenników ajatollaha Ruhollaha Chomeiniego.

3. I Wojna W Zatoce



Konflikt zbrojny zapoczątkowany na początku 2.08.1990r. zbrojnym najazdem Iraku na Kuwejt.

Jednym z głównych powodów agresji Iraku na Kuwejt była kwestia dostępu do kuwejckich złóż ropy
naftowej. Prezydent Iraku Saddam Husajn powoływał się także na historyczne zaszłości między
Kuwejtem a Irakiem. Ze względu na znaczne siły irackie biorące udział w ataku stolica Kuwejtu
(miasto Kuwejt) została zdobyta już 3 godziny po jego rozpoczęciu. Ogłoszono aneksję państwa,
którego władze schroniły się w Arabii Saudyjskiej. Świat niemal jednomyślnie zareagował
negatywnie na działania Iraku.



29.11.1990r. Rada Bezpieczeństwa ONZ nakazała bezwarunkowe wycofanie się wojsk irackich z

terenu Kuwejtu, ustanawiając ultimatum na dzień 15.01.1991r. Irak odrzucił zaproponowany przez
ONZ plan pokojowy. Po upływie terminu ultimatum rozpoczęła się operacja „Pustynna Burza” oraz
jej dalsza część „Pustynny Miecz”. Obejmowały one ofensywę morsko-lądowo-powietrzną na
Kuwejt, a także bombardowanie Iraku. Na przełomie lutego i marca 1991 roku prezydent George W.
Bush ogłosił zwycięskie zakończenie wojny i wyzwolenie Kuwejtu, a Saddam Husajn przyjął
warunki rozejmu. Na jego podstawie Irak zrzekł się na rzecz Kuwejtu 120 km² terytorium z polem
naftowym, wprowadzono także liczne sankcje gospodarcze na Irak.

4. Interwencja radziecka w Afganistanie



Wojna Związku Radzieckiego w latach 1979-1989 wspierającego afgański reżim komunistyczny

przeciw partyzantce mudżahedinów, wspieranych przez USA.



Wstępem do konfliktu było obalenie i zabicie Muhammada Daud Chana, prezydenta Afganistanu

przez radzieckie KGB w czasie rewolucji kwietniowej. Muhammad, pomimo prowadzenia polityki
współpracy z ZSRR, zaczął zawierać umowy gospodarcze także z państwami zachodnimi, Iranem
oraz Indiami.



Od 1978 roku komunistyczny rząd, kierowany przez Mohammeda Tarakiego (a potem przez Babraka

Karmala) prowadził politykę ścisłego sojuszu ze Związkiem Radzieckim. Postawiono na forsowną
industrializację i laicyzację kraju bez liczenia się ze społeczno-gospodarczymi realiami i tradycjami.
Wymierzony w przywódców religijnych terror, przejawiał się między innymi publicznym paleniem
Koranu, mordowaniem islamskich duchownych, czy eksterminacją całych klanów. Represje
afgańskich komunistów wywoływały społeczny sprzeciw, do marca 1979 roku protesty przerodziły
się w antykomunistyczną rebelię. Mimo wsparcia militarnego od ZSRR afgański rząd nie był w

stanie stłumić wojny domowej, co spowodowało bezpośrednią interwencję radziecką.



W latach 1979 -1982 następowało zajmowanie kraju przez wojska radzieckie.



Lata 1982- 1986 to okres walk praktycznej wojny totalnej. Cechował się zastosowaniem przez

wojska radzieckie wszelkiej możliwej broni – łącznie z napalmem. Stosowano także masowo broń
ciężką; czołgi, działa dużego kalibru i bombardowano kraj. Zatruwano też pola i ujęcia wody, by
uniemożliwić rolnikom produkcję żywności. Partyzanci uzyskali jednak pomoc amerykańską w
postaci uzbrojenia, głównie rakiet stosowanych przeciwko radzieckim helikopterom.



Ostatnia faza wojny, trwająca w latach 1986-1989, to wycofywanie sił ZSRR z terytorium

Afganistanu. Rosjanie byli nawet przez jakiś czas okrążeni, ponieważ partyzanci zablokowali ważne
drogi na północy kraju. Ostateczne wycofanie się ostatnich żołnierzy radzieckich z Afganistanu
nastąpiło 15 lutego 1989 roku. Rząd komunistyczny upadł ponad 3 lata później.

5. Wojny indyjsko-pakistańskie o Kaszmir



Spór terytorialny o Kaszmir rozpoczął się w 1947 roku, kiedy po rozpadzie Imperium Brytyjskiego

powstały niepodległe państwa - Pakistan oraz Indie.



Ówczesny władca Kaszmiru, Hari Singh zaproponował Indiom i Pakistanowi kompromis

pozostawiający na pewien czas status quo, dający niezależność księstwu. Ugoda podpisana została
przez Pakistan, ale Indie nie pogodziły się z takim obrotem sprawy.



22.10.1947 r. Pakistan złamał porozumienie o czasowej niezależności Kaszmiru, utworzył blokadę

ekonomiczną oraz sprowadził na północną część Kaszmiru plemiona pakistańskie.



26.10.1947r. podpisanie aktu przyłączenia do Indii przez Hariego Singha podjął decyzję o

przyłączeniu się do Indii.



Indyjski premier Jawaharlal Nehru podjął decyzję o interwencji wojskowej, co zapoczątkowało I

Wojnę o Kaszmir. Przy udziale ONZ wojna zakończyła się podziałem Kaszmiru, zawieszeniem broni
i wyznaczeniem strefy demarkacyjnej.



sierpień 1965r. – wybuch kolejnego konfliktu o Kaszmir, gdy Pakistan podjął nieudaną próbę

wzniecenia antyindyjskiego powstania w Kaszmirze. Brak sukcesów skłonił obydwie strony do
podpisania rok później deklaracji taszkienckiej, w której obie strony zobowiązały się do wycofania
wojsk poza linię demarkacyjną oraz do pokojowego rozwiązania sporu o Kaszmir.



3.12.1971r. wybucha III wojna między Indiami a Pakistanem, gdy w Pakistanie wybuchło powstanie

Bengalczyków, które zostało poparte przez Indie. Konflikt zakończył się zdecydowanym
zwycięstwem armii indyjskiej, która w ciągu kilkunastu dni rozbiła wojska pakistańskie.



2.07.1971r. na mocy układu w Shimli powstało nowe państwo, Bangladesz. Ustalono też

prowizoryczną granicę pokoju (tzw. Line Of Control). Indie i Pakistan zdecydowały się też
przywrócić stosunki dyplomatyczne i handlowe.

6. Konflikt syngalesko-tamilski na Cejlonie



Walki między Tamilami a Syngalezami miały swoje przyczyny po 1948 roku, gdy Cejlon (Sri Lanka)

odzyskał niepodległość od Wlk. Brytanii. Syngalezi stopniowo ograniczali prawa i dyskryminowali
mniejszość tamilską. Wskutek napięć między obydwoma grupami etnicznymi dochodziło
wielokrotnie do krwawych pogromów Tamilów inspirowanych przez władze syngaleskie.



Na skutek tych pogromów, w 1976 roku utworzono organizację Tamilskie Tygrysy, żądającą

utworzenia w północnej części Sri Lanki niepodległego państwa.



W 1983 r. na Sri Lance nastąpiła wielka masakra ludności tamilskiej. Wydarzenia te, zwane Czarnym

Lipcem spowodowały wybuch wojny domowej, trwającej 26 lat. Mimo znacznej przewagi wojsk
rządowych Tamilowie przejęli kontrolę nad częścią terytorium objętego roszczeniami. W maju 1993
w wyniku zamachu Tamilskich Tygrysów zginął prezydent Sri Lanki Ranasinghe Premadasa. Z
powodu organizacji zamachów bombowych oraz przemytu narkotyków Tamilskie Tygrysy uznane
zostały przez USA oraz UE za organizację terrorystyczną.



W 2002 r. podpisano rozejm między rządem a Tamilskimi Tygrysami, złamany 6 lat później, gdy

rozpoczęła się wielka ofensywa wojsk rządowych. Ostateczna bitwa miała miejsce w dniach 7-9
maja 2009 roku i skończyła się przegraną Tamilskich Tygrysów. Tydzień później dowódca Tamilów
Velupillai Prabhakaran został zabity, a organizacja rozwiązana.

7. Konflikt kambodżański



Kambodżańska wojna domowa trwała w latach 1970-1975. Zaczęła się, gdy król Kambodży

Norodom Sihanouk po okresie neutralności w stosunku do stron konfliktu w wojnie wietnamskiej
przekonał się, że siły komunistyczne mogą zwyciężyć. Zaczął je potajemnie wspierać.



Spowodowało to wrogość USA wobec jego rządów, czego efektem był zamach stanu, zorganizowany

w 1970. Zamachu dokonał Lon Nol, a w kwietniu 1970 roku do Kambodży wkroczyły oddziały
amerykańskie i armia Wietnamu Południowego. Nastąpiła zmiana nazwy kraju na Republikę
Kambodży



Obalony król Sihanouk udał się na emigrację do Chin i zaczął organizować siły zbrojne do

odzyskania władzy w Kambodży.



Lon Nol, który w 1972 został prezydentem, nie mógł powstrzymać marszu wojsk

północnowietnamskich i wojsk Czerwonych Khmerów, które stopniowo przejmowały władzę.



W latach 1972-1975 stolica Kambodży, Phnom Penh, narażona była na częsty ostrzał artyleryjski i

okresowe oblężenia.



16 kwietnia 1975 wojska Czerwonych Khmerów zajęły miasto a rząd Lon Nola skapitulował (on

sam uciekł na Hawaje). Na mocy nowej konstytucji Kambodża została przemianowana na
Demokratyczną Republikę Kampuczy. Do kraju powrócił król Sihanouk, który stał się ponownie
głową państwa.



Faktyczną władzę utracił jednak na rzecz Pol Pota, przywódcy organizacji Czerwonych Khmerów.

Rozpoczęła się jedna z najkrwawszych dyktatur XX wieku.



Pol Pot zrujnował państwo, w trakcie jego rządów zmarła z głodu 1/4 populacji.



W 1979 został obalony on przez wojska wietnamskie i wewnętrzną opozycję.

8. Interwencja francuska w Wietnamie



13.08.1945r. po kapitulacji państwa japońskiego wybuchło w Wietnamie wielkie powstanie (13-25

sierpnia), co spowodowało zajęciei płn. części kraju.



Viet Minh (czyli wietnamska organizacja niepodległościowa) z Ho Chi Minhem na czele ogłosiła

powstanie Demokratycznej Republiki Wietnamu, będącą państwem komunistycznym. Państwo to
podpisało z Francją porozumienie (1946 r.), uznając Wietnam Północny za państwo wolne, z
własnym rządem, parlamentem i wojskiem, ale stanowiące część indochińskiej Unii Francuskiej.



Na południu utrzymano francuską administrację.



Sytuacja zmieniła się, gdy posuwająca się od północy armia chińska zmusiła rząd Ho do zwrócenia

się w lutym 1946 roku do Francji z prośbą o pomoc. DRW zgodziła się na ograniczenie
niepodległości w ramach kontrolowanej przez Francję Federacji Indochińskiej, w zamian za
wymuszenie na Chinach wycofania wojsk z terytorium Wietnamu. Po wkroczeniu wojsk francuskich
do Hanoi, stolicy Wietnamu Północnego, doszło 10.11.1946r. do incydentu pomiędzy celnikami
francuskimi a żołnierzami w Hajfongu, efektem czego była interwencja wojsk francuskich.



W pierwszym okresie wojny (1946-1948) przewagę zyskały wojska francuskie, które zdobyły

kontrolę nad głównymi szlakami komunikacyjnymi północy, a nawet przez pewien czas prowadziły
poszukiwania przywódców Viet Minhu. Jednak w roku 1949 w Chinach po wojnie domowej władzę
objęli komuniści i zaczęli wspierać partyzantkę Wietnamu Północnego. Francuzi ponieśli wielką
klęskę.



Generałowi Jeanowi de Tassigny udało się jednak szybko pozbierać rozproszone siły i zmusić

Wietnamczyków do odwrotu. W listopadzie 1951 roku wojska francuskie przeszły do ofensywy lecz
partyzantom udało się odciąć je od Hanoi i zmusić 22 lutego 1952 do wycofania.



Po przeprowadzonych w Genewie rokowaniach (1954), musiały podpisać układy, które podzieliły

Indochiny Francuskie na cztery niepodległe państwa: Wietnam podzielony został na dwie części
według 17. równoleżnika: komunistyczną Demokratyczną Republikę Wietnamu na północy oraz
Republikę Wietnamu na południu, zaś Laosowi i Kambodży przyznano niepodległość.

9. Wojna koreańska



Wojna tocząca się w latach 1950–1953 na Półwyspie Koreańskim między komunistycznymi siłami

północnokoreańskimi i wspierającymi je wojskami chińskimi, a siłami ONZ (głównie z USA)
wspierającymi wojska południowokoreańskie.



Na mocy konferencji moskiewskiej z 1945 roku zdecydowano, że wszystkie partie polityczne w

Korei zostaną dopuszczone do uczestnictwa w powszechnych wyborach do koreańskiego
parlamentu. Miało to na celu proklamować niepodległe państwo koreańskie. Podzielono kraj na 2
strefy, zarządzane tymczasowo przez USA i Rosję. Rosjanie w swojej strefie prześladowali partie
prawicowe i narodowe, a Amerykanie w swojej strefie siły komunistyczne, co spowodowało, że
wybory odbyły się w każdej ze stref osobno.



W sierpniu 1948 roku proklamowano w Seulu utworzenie Republiki Korei z prezydentem Li Syng

Manem na czele, na co odpowiedzią było utworzenie miesiąc później Koreańskiej Republiki
Ludowo Demokratycznej na północy, gdzie premierem rządu został Kim Ir Sen.



Szybko zaczęły tworzyć się antagonizmy między dwoma państwami. Zarówno Kim Ir Sen jak i Li

Syng Man czynili przygotowania do połączenia kraju.



25.06.1950r. wojska północnokoreańskie wkroczyły na terytorium południa, przekraczając 38

równoleżnik i zdobywając Seul. Przeciwdziałanie wojsk amerykańskich okazało się nieskuteczne.
Do początków września wojska północy opanowały prawie cały półwysep koreański, zamykając
wojska amerykańskie i południowokoreańskie w tzw. „worku pusańskim” – terenach na
południowym wschodzie skupionych wokół miasta Pusan, lecz ofensywa północnokoreańska została
powstrzymana.



15.09.1950r. sytuacja się zmieniła, gdy desant amerykański gen. Douglasa McArthura na zachodzie

Korei (bitwa pod miejscowością Inchon) oraz jednoczesne kontruderzenie z worka pusańskiego
doprowadziły do odzyskania zajętych przez komunistów terenów.



W październiku 1950r. działania przeniosły się na północ od 38 równoleżnika, a znaczna część Korei

Północnej do końca października znalazła się pod okupacją amerykańską.



ONZ zaproponowało Kim Ir Senowi zawieszenie broni i uznanie siłowego zjednoczenia Korei, ale

25.11.1950r. Mao Zedong wprowadził do Korei Północnej armię chińską liczącą ponad pół miliona
żołnierzy. Chińczycy okrążyli X Korpus amerykański, który jednak zdołał się ewakuować.



Pod naciskiem Chińczyków oddziały ONZ cofały się i straciły na początku 1951 roku Seul. Jednak

w lutym ofensywa chińska została powstrzymana, Seul odzyskany a front został ustabilizowany w
połowie 1951 roku na linii "Kansas-Wyoming", która do dzisiaj stanowi granicę pomiędzy
obydwoma państwami koreańskimi. Od tej pory działania wojenne toczyły się wzdłuż tej linii.



27.07.1953r. podpisano rozejm w Panmudżonie ze względu na brak znaczących efektów działań

militarnych po obu. Warunkiem rozejmu było ustanowienie 4 km strefy demarkacyjnej dzielącej
półwysep na dotychczasowej linii frontu.



Wojna koreańska stworzyła i utrwaliła sztuczny podział półwyspu koreańskiego. Korea Północna

zaczęła się izolować od reszty świata, głównie za sprawą osoby Kim Ir Sena. Wojna pogłębiła
ochłodzenie w relacjach między USA i Związkiem Radzieckim oraz ich sojusznikami,
doprowadzając do zimnej wojny.