S P R AW DZ I A N Y L E KC J I

128

Sprawdzian z działu

Zróżnicowanie gospodarcze świata (część 2)

Grupa I

ZadanIe 1 (0–6 p.)

Na podstawie rysunku prześledź zmiany w bilansie energetycznym świata i wykonaj polecenia A–D.

100

80

60

40

20

0

1900

1950

2000 2010

%

Tradycyjne źródła odnawialne

Energia wód

Paliwa jądrowe

Gaz ziemny

Ropa naftowa

Węgiel

A. Wymień trzy źródła energii, których udział w bilansie energetycznym w połowie XX wieku był

większy niż w 1900 roku.

..................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................

B. Wymień źródło energii, którego udział w bilansie energetycznym zaczął spadać

na przełomie XX i XXI wieku.

..................................................................................................................................................................................................

C. Podaj przyczynę spadku znaczenia węgla w produkcji energii w pierwszej połowie

XX wieku.

..................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................

D. Podaj trzy przyczyny wzrostu znaczenia gazu ziemnego w bilansie energetycznym

świata w XX wieku.

..................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................

S P R AW DZ I A N Y L E KC J I

129

ZadanIe 2 (0–4 p.)

Każdej informacji przyporządkuj odpowiednie państwo.

A. Największy na świecie producent energii elektrycznej

1. Jemen

B. Kraj, w którym ponad 70% energii elektrycznej wytwarza

2. Rosja

się w elektrowniach jądrowych

3. Stany Zjednoczone

C. Kraj, w którym 100% energii elektrycznej pochodzi

4. Chiny

ze spalania ropy naftowej

5. Francja

D. Największy na świecie producent gazu ziemnego

A.

B.

C.

D.

ZadanIe 3 (0–4 p.)

Niżej pogrupowano gałęzie przemysłu według czynnika lokalizacji dominującego w ich rozmieszczeniu.

W każdym zestawieniu podkreśl gałąź przemysłu niespełniającą warunków przyporządkowania.

Przemysł:

a) cukrowniczy, materiałów budowlanych, rybny, włókienniczy

b) celulozowo-papierniczy, chemiczny, elektrotechniczny, energetyka

c) elektroniczny, farmaceutyczny, górniczy, precyzyjny

d) cementowy, farmaceutyczny, owocowo-warzywny, tartaczny

ZadanIe 4 (0–4 p.)

Uzupełnij zdania podanymi niżej terminami tak, aby przedstawiały prawidłowe opisy czynników lokali-

zacji przemysłu.

Terminy: korzyści aglomeracji, polityka państwa, rynek zbytu, zaplecze naukowo-badawcze

a) Wspólne korzystanie zakładów przemysłowych z infrastruktury terenu, a także

ułatwienie współpracy między zakładami w zakresie kooperacji produkcji i wymiany
pracowników, to: .................................................................

b) Czynnik lokalizacji przemysłu gwarantujący ciągłe unowocześnianie wytwarzanych

artykułów oraz obniżanie kosztów produkcji przemysłowej nazywamy ......................................................

c) Regulacje prawne w zakresie ulg podatkowych dla inwestorów oraz barier i ograniczeń celnych to

czynnik lokalizacji przemysłu określany jako .................................................................

d) Czynnik lokalizacji, który decyduje o rozmieszczeniu przemysłu w skali globalnej,

ponieważ produkcja przemysłowa ma sens tylko wtedy, gdy jest na nią zapotrzebowanie,
to .................................................................

S P R AW DZ I A N Y L E KC J I

130

ZadanIe 5 (0–3 p.)

Obok każdego zestawienia produktów wpisz nazwę tej gałęzi przemysłu wysokich technologii, w której

te artykuły zostały wytworzone.

a) Maszyny elektryczne, silniki, turbiny ......................................................................................................................
b) Materiały syntetyczne, tworzywa sztuczne, masy plastyczne ......................................................................
c) Aparatura medyczna, kalkulatory, nagrywarki DVD .........................................................................................

ZadanIe 6 (0–2 p.)

Podkreśl prawidłowe odpowiedzi.

Bieguny technologiczne powstają głównie:

a) w państwach o dużych zasobach finansowych na badania innowacyjne

b) na obszarach o dużych zasobach taniej siły roboczej

c) w państwach stosujących długoterminowe ulgi podatkowe

d) w pobliżu instytutów naukowo-badawczych

e) w państwach rozwijających się o niskich kosztach pracy

ZadanIe 7 (0–4 p.)

Podaj numer, którym na mapie oznaczono:

S P R AW DZ I A N Y L E KC J I

131

a) największe na świecie skupisko zakładów produkujących półprzewodniki

i układy scalone

b) pierwsze w Europie centrum połączeń satelitarnych

c) najstarszą na świecie technopolię

d) ośrodek, w którym na masową skalę produkuje się artykuły elektroniki

użytkowej

e) technopolię słynącą z przetwarzania danych

f) ośrodek współpracujący z uniwersytetem w Cambridge

ZadanIe 8 (0–6 p.)

Przyporządkuj wymienione niżej czynniki wpływające na rozwój turystyki do odpowiedniej grupy, wpi-

sując we właściwe miejsce tabeli numer, którym czynnik jest oznaczony.

1. Bogata oferta usług turystycznych.

2. Dbałość o wypoczynek, kondycję fizyczną i kontakt z przyrodą.

3. Integracja polityczna państw.

4. Liberalizacja przepisów paszportowych.

5. Moda na zwiedzanie świata.

6. Troska władz o zapewnienie turystom bezpieczeństwa.

7. Wzrost dochodów ludności.

8. Intensywny rozwój gospodarczy krajów wysoko rozwiniętych.

9. Rozwój wielkich międzynarodowych koncernów turystycznych.

Czynniki wpływające na rozwój turystyki

społeczno-demograficzne

polityczne

gospodarcze

ZadanIe 9 (0–1 p.)

Którego regionu turystycznego świata dotyczy opis? Podkreśl właściwy.

Obszar o wybitnych walorach wypoczynkowych ze względu na ciepły klimat, piaszczyste plaże oraz
czyste wody morskie, w których żyją żółwie i płaszczki, będące atrakcją dla nurkujących turystów.

a) Azja Północno-Wschodnia

b) Azja Południowo-Wschodnia

c) Europa Południowa

d) Karaiby

S P R AW DZ I A N Y L E KC J I

132

ZadanIe 10 (0–4 p.)

W tabeli podano długość oraz gęstość linii kolejowych i sieci dróg w 2009 roku dla czterech spośród pię-

ciu wymienionych państw. Na podstawie zamieszczonych danych rozpoznaj państwa i wpisz ich nazwy

w odpowiednie miejsca tabeli.

Państwo

Długość szlaków

(w tys. km)

Długość szlaków

(w km/100 km

2

)

drogi

koleje

drogi

koleje

664,5

33,71

180,5

9,4

3583,7

65,49

37,2

0,7

6465,8

192,12

69,0

2,0

152,3

3,58

498,9

11,7

Źródło: Tablice szkolne. Geografia, Adamantan 2010.

Państwa: Belgia, Chiny, Etiopia, Niemcy, Stany Zjednoczone

ZadanIe 11 (0–3 p.)

Znajdź i podkreśl cztery błędy zamieszczone w tekście.

Transport samochodowy szczególnie duże znaczenie ma w krajach słabo rozwiniętych go spodarczo.
Jego główną zaletą jest możliwość bezpośredniego przewozu towarów od nadawcy do odbiorcy. Dla-
tego wypiera on transport kolejowy w przewozach ładunków masowych, zwłaszcza na duże odległo-
ści. Funkcjonowanie transportu samochodowego zależy od gęstości sieci i stanu technicznego dróg.
Największą na świecie gęstość sieci drogowej mają Niemcy.

ZadanIe 12 (0–1 p.)

Podkreśl prawidłową odpowiedź

Offshoring to:

a) wymiana zasobów i informacji

b) inne określenie telepracy

c) przeniesienie zamówień, produkcji lub usług do innej firmy

d) przeniesienie zamówień, produkcji lub usług poza granice kraju

S P R AW DZ I A N Y L E KC J I

133

Sprawdzian z działu

Zróżnicowanie gospodarcze świata (część 2)

Grupa II

ZadanIe 1 (0–6 p.)

Na podstawie rysunku prześledź zmiany w bilansie energetycznym świata i wykonaj polecenia A–D.

100

80

60

40

20

0

1900

1950

2000 2010

%

Tradycyjne źródła odnawialne

Energia wód

Paliwa jądrowe

Gaz ziemny

Ropa naftowa

Węgiel

A. Podaj przyczynę spadku znaczenia węgla w produkcji energii w pierwszej połowie

XX wieku.

..................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................

B. Wymień źródło energii, którego udział w bilansie energetycznym zaczął spadać na przełomie XX

i XXI wieku.

..................................................................................................................................................................................................

C. Podaj trzy przyczyny wzrostu znaczenia gazu ziemnego w bilansie energetycznym

świata w XX wieku.

..................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................

D. Wymień trzy źródła energii, których udział w bilansie energetycznym w połowie XX wieku był

większy niż w 1900 roku.

..................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................

S P R AW DZ I A N Y L E KC J I

134

ZadanIe 2 (0–4 p.)

Każdej informacji przyporządkuj odpowiednie państwo.

A. Największy na świecie producent gazu ziemnego.

1. Jemen

B. Największy na świecie producent energii elektrycznej.

2. Rosja

C. Kraj, w którym ponad 70% energii elektrycznej wytwarza

3. Stany Zjednoczone

się w elektrowniach jądrowych.

4. Chiny

D. Kraj, w którym 100% energii elektrycznej pochodzi ze

5. Francja

spalania ropy naftowej.

A.

B.

C.

D.

ZadanIe 3 (0–4 p.)

Niżej pogrupowano gałęzie przemysłu według czynnika lokalizacji dominującego w ich rozmieszczeniu.

W każdym zestawieniu podkreśl gałąź przemysłu niespełniającą warunków przyporządkowania.

Przemysł:

a) celulozowo-papierniczy, chemiczny, elektrotechniczny, energetyka

b) elektroniczny, farmaceutyczny, górniczy, precyzyjny

c) cementowy, farmaceutyczny, owocowo-warzywny, tartaczny

d) cukrowniczy, materiałów budowlanych, rybny, włókienniczy

ZadanIe 4 (0–4 p.)

Uzupełnij zdania wymienionymi niżej terminami tak, aby przedstawiały prawidłowe opisy czynników

lokalizacji przemysłu.

Terminy: korzyści aglomeracji, polityka państwa, rynek zbytu, zaplecze naukowo-badawcze

a) Regulacje prawne w zakresie ulg podatkowych dla inwestorów oraz barier i ograniczeń celnych, to

czynnik lokalizacji przemysłu określany jako .................................................................

b) Czynnik lokalizacji, który decyduje o rozmieszczeniu przemysłu w skali globalnej, ponieważ

produkcja przemysłowa ma sens tylko wtedy, gdy jest na nią zapotrzebowanie,
to .................................................................

c) Wspólne korzystanie zakładów przemysłowych z infrastruktury terenu, a także ułatwienie

współpracy między zakładami w zakresie kooperacji produkcji i wymiany pracowników,
to .................................................................

d) Czynnik lokalizacji przemysłu gwarantujący ciągłe unowocześnianie wytwarzanych artykułów

oraz obniżanie kosztów produkcji przemysłowej nazywamy .................................................................

S P R AW DZ I A N Y L E KC J I

135

ZadanIe 5 (0–3 p.)

Obok każdego zestawienia produktów wpisz nazwę tej gałęzi przemysłu wysokich technologii, w której

te artykuły zostały wytworzone.

a) Automaty, urządzenia elektroenergetyczne, obrabiarki .................................................................................
b) Tworzywa sztuczne, masy plastyczne, chemikalia nieorganiczne .............................................................

c) Urządzenia pomiarowe, telefony komórkowe, maszyny do mechanizacji prac biurowych
............................................................................................

ZadanIe 6 (0–2 p.)

Podkreśl prawidłowe odpowiedzi.

Dystrykty przemysłowe powstają głównie:

a) w państwach o dużych zasobach finansowych na badania innowacyjne

b) na obszarach o dużych zasobach taniej siły roboczej

c) w państwach stosujących długoterminowe ulgi podatkowe

d) w pobliżu instytutów naukowo-badawczych

e) na obszarach o atrakcyjnym krajobrazie i mało zanieczyszczonym środowisku

ZadanIe 7 (0–4 p.)

Podaj numer, którym na mapie oznaczono:

S P R AW DZ I A N Y L E KC J I

136

a) pierwsze w Europie centrum połączeń satelitarnych

b) ośrodek, w którym na masową skalę produkuje się artykuły elektroniki użytkowej

c) największe na świecie skupisko zakładów produkujących półprzewodniki

i układy scalone

d) technopolię słynącą z przetwarzania danych

e) najstarszą na świecie technopolię

f) ośrodek współpracujący z uniwersytetem w Cambridge

ZadanIe 8 (0–6 p.)

Przyporządkuj wymienione niżej czynniki wpływające na rozwój turystyki do odpowiedniej grupy, wpi-

sując we właściwe miejsce tabeli numer, którym czynnik jest oznaczony.

1. Obniżenie kosztów podróży.

2. Rozbudzenie aktywności poznawczej w wyniku wzrostu poziomu wykształcenia.

3. Powstanie sieci obiektów obsługi turystyki należących do międzynarodowych koncernów.

4. Intensywny rozwój gospodarczy krajów wysoko rozwiniętych.

5. Rozwój różnorodnych usług turystycznych.

6. Skrócenie czasu podróży (rozwój transportu lotniczego).

7. Wydłużenie średniej długości trwania życia.

8. Wykorzystanie Internetu do zamawiania usług turystycznych.

9. Wzrost dochodów ludności.

Czynniki wpływające na rozwój turystyki

gospodarcze

społeczno-demograficzne

technologiczne

ZadanIe 9 (0–1 p.)

Którego regionu turystycznego świata dotyczy opis? Podkreśl właściwy.

Region o doskonałych warunkach przyrodniczych dla turystyki wypoczynkowej (słoneczne i bezdesz-
czowe lato, ciepłe morze, bujna roślinność) z licznymi zabytkami kultury antycznej oraz dużej liczbie
festiwali i imprez kulturalnych.

a) Europa Południowa

b) Azja Południowo-Wschodnia

c) Karaiby

d) Azja Północno-Wschodnia

S P R AW DZ I A N Y L E KC J I

137

ZadanIe 10 (0–4 p.)

W tabeli podano długość oraz gęstość linii kolejowych i sieci dróg w 2009 roku dla czterech spośród pię-

ciu wymienionych państw. Na podstawie zamieszczonych danych rozpoznaj państwa i wpisz ich nazwy

w odpowiednie miejsca tabeli.

Państwo

Długość szlaków

(w tys. km)

Długość szlaków

(w km/100 km

2

)

drogi

koleje

drogi

koleje

6465,8

192,12

69,0

2,0

3583,7

65,49

37,2

0,7

664,5

33,71

180,5

9,4

152,3

3,58

498,9

11,7

Źródło: Tablice szkolne. Geografia, Adamantan 2010.

Państwa: Belgia, Bułgaria, Chiny, Niemcy, Stany Zjednoczone

ZadanIe 11 (0–3 p.)

Znajdź i podkreśl cztery błędy zamieszczone w tekście.

Współcześnie długość linii kolejowych zwiększa się w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo.
Buduje się w nich nowe torowiska przeznaczone dla kolei dużych prędkości. Największa gęstość linii
kolejowych na 100 km

2

występuje w Europie Wschodniej i w Azji. Do podstawowych zalet transportu

kolejowego zalicza się dużą ładowność i niski koszt przewozu zwiększający się wraz ze wzrostem
odległości.

ZadanIe 12 (0–1 p.)

Podkreśl prawidłową odpowiedź

Offshoring to:

a) przeniesienie zamówień, produkcji lub usług poza granice kraju

b) przeniesienie zamówień, produkcji lub usług do innej firmy

c) inne określenie telepracy

d) wymiana zasobów i informacji