Geneza
Geneza
Geneza
Geneza
Typ wizerunku Znaczenie i geneza Datowanie Opis i ideologia
Typ wizerunku Znaczenie i geneza Datowanie Opis i ideologia
Typ wizerunku Znaczenie i geneza Datowanie Opis i ideologia
Typ wizerunku Znaczenie i geneza Datowanie Opis i ideologia
ikonogRAFICZNA
ikonogRAFICZNA
ikonogRAFICZNA
ikonogRAFICZNA
nazwy
nazwy
nazwy
nazwy
 DAJ
CA ZWYCI
STWO od VI wieku Maria tronująca, trzyma Dzieciątko lewą ręką za Wyizolowanie
NIKOPOIA
NIKOPOIA
NIKOPOIA
NIKOPOIA
Wizerunek ten był wyobra\
ony na lewą nó\
kę, a prawą ręką obejmuje jego prawe przedstawienia ze
ikonie, pod opieką której Herakliusz ramionko. Po bokach stoją zwykle dwaj aniołowie, sceny Pokłonu Trzech
Matka Boska z
\
eglował z Kartaginy do jeden z berłem, drugi z jabłkiem. Króli (?)
Dzieciątkiem, tronująca
Konstantynopola, aby poło\
yć kres Maria trzyma Dzieciątko w mandorli po środku
terrorowi Phokasa (610).
swego łona. Mandorla jest tu dowodem Boskiej
natury Chrystusa.
Maria Imperatrix najstarszy przykład  nie Maria tronuje w pozycji Nikopoi, odziana jest w Przedstawienia póz
no-
(póz
niej  Regina Coeli) zachowane w całości szaty cesarskie (dalmatyka, naszyjnik z pereł  antycznych
Maria Cesarzowa malowidło w Sta Maria tzw. loros), na głowie nosi diadem, siedzi na cesarzowych
Antiqua w Rzymie, VI w. ozdobnym tronie, na purpurowej poduszce, a stopy
wspiera na bogato zdobionym podnó\
ku; asysta
anielska  ceremoniał dworski. Maria jako
wieczysta władczyni w pełnym odzieniu
bizantyjskiej cesarzowej.
 PRZEWODNICZKA typ poświadczony ju\
w Madonna w ściśle frontalnej pozie, oparta na
HODEGETRIA
HODEGETRIA
HODEGETRIA
HODEGETRIA
Nazwa pochodzi od klasztoru VI wieku, dekoracyjnym suppedionie; trzyma błogosławiące
maryjnego w Konstantynopolu, najpopularniejszy typ Dzieciątko na lewej ręce i podpiera je prawą ręką
Matka Boska z
określanego Hodegoi   Przewodnik ; Madonny w Bizancjum. za jego prawym kolankiem. Często spotykamy
Dzieciątkiem,
znajdowało się tam cudowne z
ródło, w Hodegetrię w półfigurze. Najwa\
niejszą cechą
stojąca en pied lub ukazana
którym za przyczyną Marii ślepcy tego typu jest brak jakiejkolwiek ludzkiej relacji
w półfigurze
odzyskiwali wzrok, mnisi którzy pomiędzy matką i dzieckiem. Maria wydaje się
prowadzili ślepych zwani byli tylko podporą dla Dzieciątka. Tym niemniej
Hodegoi. W kościele klasztornym miał suppedion i inskrypcja  Święta Maryja wskazują,
znajdować się wizerunek Marii, \
e jest to przede wszystkim przedstawienie Matki
malowany przez św. A
ukasza, który w Boskiej, wyniesionej ponad rodzaj ludzki.
połowie V wieku cesarzowa Eudoksja
przysłał z Jerozolimy swej szwagierce Maria stoi na suppedionie, ale trzyma Dzieciątko z
Pulcherii, która kazała wybudować dla większą troską, ugina lewe biodro, korpus
ikony kościół. przechyla nieco w prawo a głowę kieruje w lewo,
ku Dzieciątku. To nieznaczne zmiękczenie pozy
czyni z reprezentacyjnego majestatu obraz
prawdziwego stosunku pomiędzy Marią i Jezusem.
Często  smutny wyraz twarzy Marii.
 Dexiokratusa  Ikona z VII w. w Sa. Maria trzyma Chrystusa na prawym ramieniu
 TRZYMAJ
CA PRAWA R
K
 Francesca Romana w
Rzymie
Dexiokratusa
Nazwa pochodzi od kościoła w najstarszy przykład - Maria stoi frontalnie i trzyma siedzące Dzieciątko
KYRIOTISSA
KYRIOTISSA
KYRIOTISSA
KYRIOTISSA
Konstantynopolu, ufundowanego pektorał z Museo Sacro dokładnie na osi swego ciała. Zasadniczy motyw
przez prefekta Kyrosa po 433 roku na Watykanie tego przedstawienia  prezentacja Syna Bo\
ego,
Matka Boska z
jedną ręką trzymającego zwój a drugą
Dzieciątkiem, stojąca
podnoszącego w geście błogosławieństwa.
Maria trzyma przed sobą mandorlę z Chrystusem
 KARMI
CA po raz pierwszy  na Maria trzyma ustawione profilowo Dzieciątko i y
ródło obrazowe 
GALAKTROPHOUSA
GALAKTROPHOUSA
GALAKTROPHOUSA
GALAKTROPHOUSA
marmurowym kraterze z podaje mu pierś do ssania, ten intymny wizerunek Izyda z małym
MARIA LACTANS
końca IV wieku z Muzeo podkreśla człowieczeństwo Jezusa. Horusem na kolanach
Nationale w Rzymie; typ
Matka Boska z
szczególnie lubiany był
Dzieciątkiem, tronująca
w Egipcie, w Bizancjum
pojawiał się rzadko.
MATKA BOSKA LITOŚCIWA najstarszy przykład Maria trzyma siedzące Dzieciątko na prawej ręce i
ELEOUSA
ELEOUSA
ELEOUSA
ELEOUSA
(Wzruszona) statuetka z kości podpiera je lewą za ramionko; Dzieciątko kładzie
Określenie pochodzi z przekonania, \
e słoniowej (Baltimore) z lewą rączkę na ramieniu matki i przytula
Matka Boska z Dzieciątkiem
Maria od czasu ofiarowania Jezusa w połowy VII wieku twarzyczkę do jej policzka
świątyni miała przeczucie tragiczne
losu Syna i dlatego współczuła mu
Nazwa od kościoła w Blacherne ju\
na złotych czarach z Maria stoi w postawie orantki, ściśle frontalnie, z Wykształciła się z
Blacharnio-
Blacharnio-
Blacharnio-
Blacharnio-
(dzielnicy Konstantynopola) IV w. rękami wzniesionymi ku górze (Intercessio  postaci orantki z
TISSA
TISSA
TISSA
TISSA
modlitwa wstawiennicza) wczesnochrześcijańs-
kiego malarstwa
Matka Boska orantka,
katakumb
bez Dzieciątka
Maria stoi w postawie orantki, ręce trzyma przed
sobą, wierzchem dłoni dotykając piersi, wariant
popularny w sztuce włoskiej
 w watykańskim kodeksie Pojawia się obok Chrystusa w pozycji błagalnej,
DEOMENE
DEOMENE
DEOMENE
DEOMENE
chrześcijańskiej topografii ze zło\
onymi rękami, mo\
e te\
występować
Kosmasa Indikopleustusa, samodzielnie.
Maria orantka
Kopia miniatury z VI w.
wykonana w wieku IX w
Konstantynopolu
 UCZYNIONA WI
KSZ
NIś marmurowy relief z Sta Maria w postaci orantki, przed nią unosi się
PLATYTERA
PLATYTERA
PLATYTERA
PLATYTERA
NIEBIOSA [Platytera ton uranon], Maria Mater Domini w błogosławiące Dzieciątko w tondzie. Nie jest to
nazwa z liturgii Basileusa, modlitwa: Wenecji, XI w. przedstawienie Marii jako Matki Boskiej, lecz
Matka Boska z Dzieciątkiem
 Twe łono stało się tronem a twe ciało dziewicy, która nosi w sobie to co otrzymała od
w tondzie
 uczyniono większym ni\
Niebiosa . Ducha św., a więc Marii cię\
arnej. Postawa
Bóg uczynił łono Marii zdolnym do modlitewna to nie wyraz orędownictwa Marii, lecz
przyjęcia Tego, którego nie ogarniają obrazowe ukazanie Magnificat.
niebiosa.
 SA
ODKO MIA
UJ
CA pocz. XII w. Dzieciątko nie obejmuje szyi Marii, tylko dotyka
GLYKOPHILUSA
GLYKOPHILUSA
GLYKOPHILUSA
GLYKOPHILUSA
rączką jej brody, Maria mo\
e być zwrócona
zarówno w prawo, jak i w lewo.
Pelagonitissa  Dzieciątko silnie się odchyla w pozie niemal
Matka Boska z dzieciatkiem
Od krainy Pelagonii, gdzie szczególnie akrobatycznej
w półfigurze
był ten typ popularny
 śYCIODAJNE y
RÓDA
O pocz. XIV w. Maria ukazana w półfigurze, trzymająca przed
ZOODOCHOS PEGE
ZOODOCHOS PEGE
ZOODOCHOS PEGE
ZOODOCHOS PEGE
Jedyny przykład transpozycji na obraz sobą Dzieciątko, wyłaniająca się ze z
ródła wzgl.
Matka Boska z dzieciątkiem
tytułu maryjnego. Nazwa pochodzi od ze studni
w półfigurze
sanktuarium przed murami
Konstantynopola
WG GERTRUD SCHILLER