"Oda do młodości"- wezwanie do odbudowy świata
"Oda do młodości" została napisana w roku 1820, lecz ze względu na jej
radykalizm, nie weszła do zbiorów poezji. Pierwszego wydania doczekała się w
1828r. w gazecie "Podchorąży".
W utworze można wyodrębnić trzy obrazy:
1) Obraz dotychczasowego świata wymagającego przebudowy.
2) Obraz walki młodzieży o nowy, lepszy świat.
3) Zapowiedź zwycięstwa ludzi walczących o nowe oblicze świata.
Stary świat poeta określa jako martwy, pozbawiony serca i ducha, czyli zimny,
obojętny, niewrażliwy, pozbawiony pięknych, wzniosłych idei. Ludzie w tym
świecie interesują się tylko sobą, są podobni do płaza w skorupie żyjącego
tylko dla siebie bez więzi z innymi istotami. Tacy ludzie giną bez pamięci. Ten
sąd poety jest bardzo krytyczny.
Walkę o nowy, lepszy świat poeta powierza młodzieży, gdyż wierzy w jej potęgę,
pisząc:
"Młodości, orla twych lotów potęga,
Jako piorun twoje ramię."
Aby sprostać zadaniu, młodzież powinna działać zespołowo, powinna
podporządkować sprawy prywatne dobru ogółu, poświęcić wszystkie swoje siły, a
nawet życie szlachetnym ideom.
"O ten szczęśliwy, kto padł wśród zawodu,
Jeżeli poległym ciałem
Dał innym szczebel do sławy grodu".
Do tych zadań trzeba stopniowo dorastać, należy od najmłodszych lat stawiać
sobie coraz większe wymagania. Dzięki temu będzie można
"...sięgać, gdzie wzrok nie sięga,
Łamać, czego rozum nie złamie".
Stary świat będzie bronił swojej pozycji, toteż młodzi powinni użyć wszelkich
środków łącznie z przemocą, by go zmienić. Poeta wierzy, że z zamętu walki
wyłoni się nowy świat, jak niegdyś wywiódł go z chaosu Bóg. Stworzy ten świat
młodość dzięki miłości i przyjaźni. W tym nowym świecie największą wartością
będzie wolność.
Wnioski: "Oda..." powstała na przełomie Oświecenia i Romantyzmu, dlatego ma
cechy utworów obu tych okresów.
Pierwiastki oświeceniowe:
1) Forma ody-gatunku ulubionego przez klasyków
2) Bogaty, kunsztowny, podniosły styl
3) Wiara w postęp
4) Echo poezji jakobińskiej ("Gwałt niech się gwałtem odciska")
5) Zrozumienie znaczenia umysłu, choć już zespolonego z uczuciami
Pierwiastki romantyczne:
1)Docenienie roli uczuć w życiu ludzkim
2) Idea wolności
3) Bunt przeciwko staremu światu
4) Zapał, entuzjazm, miłość