"Oda do mÂÅ‚odoÅ“ci" i "RomantycznoÅ“ÃÅš" jako utwory programowe



"Oda do mÂÅ‚odoÅ“ci" odzwierciedla przemiany w literaturze. Jest wierszem programowym mÂÅ‚odzieÂży - wyrósÂÅ‚ z atmosfery Å“rodowiska filomatów. Z jednej strony utwór zwiÂÄ…zany jest z oÅ“wieceniem (koniecznoÅ“ÃÅš podporzÂÄ…dkowania jednostki spoÂÅ‚eczeÃÄ…stwu; utylitaryzm, wiara w moÂżliwoÅ“ÃÅš ulepszenia Å“wiata, ideaÂÅ‚y przyjaŸni, jednoÅ“ci), odwoÂÅ‚uje siê do gatunku - ody, motywów mitologicznych - Heraklesa, Hebe, z drugiej strony - tworzy romantycznego przywódcê. Osobo-woÅ“ÃÅš ta z entuzjazmem wzywa mÂÅ‚odych do przemiany starego Å“wiata, egoizmowi "starych" przeciwstawia altruizm "mÂÅ‚odych". Poeta kieruje hasÂÅ‚o: "Tam siêgaj, gdzie wzrok nie siêga; ÂÅ‚am czego rozum nie zÂÅ‚amie". Kompozycja utworu opiera siê na antynomiach (jasnoÅ“ÃÅš - ciemnoÅ“ÃÅš, piekÂÅ‚o - niebo, postêp - zacofanie) - Mickiewicz podkreÅ“la, iÂż Å“wiatem rzÂÄ…dzÂÄ… sprzecznoÅ“ci. Romantyk ma dar widzenia przyszÂÅ‚oÅ“ci - jest profetÂÄ….

Ballada "RomantycznoÅ“ÃÅš" dotyczy przeÂżyÃÅš obÂÅ‚ÂÄ…kanej Karusi po Å“mierci ukochanego JaÅ“ka oraz polemiki narratora ze Starcem. Istnieje motyw z folkloru - zjawia siê duch kochanka - ÂÅ‚ÂÄ…cznoÅ“ÃÅš Å“wiata Âżywych i zmarÂÅ‚ych. ObÂÅ‚ÂÄ…kanie dla romantyków stanowi wyraz niezwykÂÅ‚ego Âżycia wewnêtrznego; sensualnego postrzegania rzeczywistoÅ“ci. Zjawê widzi tylko Karusia, prosty lud wierzy w jej obecnoÅ“ÃÅš, a Starzec uwaÂża za niemoÂżliwe istnienie ducha. MiÂÅ‚oÅ“ÃÅš przeciwstawia siê rozumowi: "Czucie i wiara silniej mówi do mnie, niÂż mêdrca szkieÂÅ‚ko i oko". PojawiajÂÄ… siê antynomie (Å“wiat materialny - duchowy, prawdy Âżywe - martwe). Gnozeologiczna (dotyczÂÄ…cÂÄ… przedmiotu i sposobu poznawania Å“wiata) dyskusja koÃÄ…czy siê sÂÅ‚owami: "Miej serce i patrzaj w serce".