Ocean Indyjski

Ocean Indyjski, Indyk, najmniejszy i najmłodszy z oceanów na Ziemi, położony w
większości na półkuli południowej, między

Azją

,

Afryką

,

Australią

i

Antarktydą.

Umowna granica między

Oceanem Atlantyckim

biegnie od Przylądka Igielnego (20

długości geograficznej wschodniej) do Antarktydy, natomiast z

Oceanem Spokojnym

od

cieśniny Malakka, wzdłuż południowych brzegów Archipelagu Malajskiego do wyspy
Timor, przylądka Talbot w Australii, przez Cieśninę Bassa do przylądka Portland na
Tasmanii i wzdłuż 147 długości geograficznej wschodniej do Antarktydy. Powierzchnia
bez wysp, a wraz z morzami pobocznymi i śródziemnymi wynosi 76,17 mln km2, co
stanowi 1/5 (21,1%) wód oceanu światowego. Rozciągłość południkowa i
równoleżnikowa dochodzi do 10 tys. km. Średnia głębokość 3711 m, maksymalna 7729
(Rów Jawajski). Linia brzegowa jest słabo rozwinięta.
W skład Oceanu Indyjskiego wchodzą morza i zatoki: Morze Czerwone, Morze Arabskie
z Zatoką Adeńską, Perską, Omańską, Kombajską i Bengalską, Morze Andamańskie,
morze Timor, Morze Arafura z zatoką Karpentaria, Wielka Zatoka Australijska, Kanał
Mozambicki oraz płytkie zatoki Antarktydy, m.in.: Morze Riiser-Larsena, Morze
Kosmonautów, Morze Mackenzie, Morze Davisa, Morze Mawsona, Morze d'Urville'a.
Zlewisko Oceanu Indyjskiego obejmuje powierzchnię 13 mln km2, w tym dorzecza
wielkich rzek azjatyckich: Brahmaputry, Gangesu, Indusu. Ocean powstał w wyniku
rozpadu lądu Gondwany podczas oddzielenia się od Afryki bloków Indii i Australii,
trwającego od karbonu do kredy. Na oceanie, wzdłuż wybrzeży kontynentów, położone
są liczne wyspy, m.in.: Madagaskar, Cejlon, Tasmania, Sokotra oraz Wyspy Kergulena,
Crozeta, Maskareny, Komory, Andamany, Nikobary, Lakkadiwy, Malediwy, Amiranty.
Dno oceanu posiada złożoną i urozmaiconą rzeźbę, poprzecinane jest skomplikowanym
systemem grzbietów. Ocean Indyjski jest bardzo ciepły, w północnej części temperatura
wód powierzchniowych wynosi 27-28?C (w zimie 23-25?C), a w najcieplejszym miesiącu
(maju) dochodzi 28-29?C, na Morzu Czerwonym i w Zatoce Perskiej przekracza 32?C,
natomiast u wybrzeży Antarktydy obniża się do około 0?C. Ocean Indyjski charakteryzuje
się znacznym zasoleniem wód (średnie 33,5) , przy czym największe notuje się w Morzu
Czerwonym (42-50 ), w Zatoce Perskiej (40,5) i w środkowej części Morza Arabskiego
(36,5) .
Ocean Indyjski charakteryzuje się nietypowym układem prądów morskich, zależnym od
monsunów. Do prądów stałych zalicza się: ciepły Prąd Południoworównikowy, Prąd
Madagaskarski, Mozambicki oraz zimny Prąd Zachodnioaustralijski i Prąd Wiatrów
Zachodnich.
Pod względem rybołówstwa ocean jest słabo wykorzystany (5% połowów światowych).
Poławia się m.in.: tuńczyki, śledzie, sardynellę, skorupiaki (langusty, krewetki, kalmary,
kryle). Przez Ocean Indyjski przebiegają ważne drogi morskie łączące wszystkie

1

kontynenty - na zachodzie: przez cieśninę Ormuz do Zatoki Perskiej, przez cieśninę Bab
al-Mandab do Morza Czerwonego i na Ocean Atlantycki przez Przylądek Dobrej Nadziei,
na wschodzie: przez cieśninę Malakka, przez Cieśninę Sundajską między Jawą i
Sumatrą i przez morze Timor.

2