35

NA RYNKU AV

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 2/2003

Wraz z rozwojem

kina domowego

rynek odtwarzaczy

p³yt CD przejmuj¹

odtwarzacze p³yt DVD.

Mimo to klasyczne

odtwarzacze p³yt CD

i ostatnio SACD

(Super Audio CD)

maj¹ zagorza³ych

zwolenników.

ODTWARZACZE

P£YT CD I SACD

O

dtwarzacz p³yt

CD ma w ofercie

ka¿dy z szanuj¹-

cych siê produ-

centów sprzêtu

graj¹cego. Jed-

nak znalezienie

siê odtwarzacza

w katalogu nie oznacza automatycznie, ¿e

znajdziemy go na pó³ce sklepowej. Choæ

w aktualnym katalogu np. firmy Philips mo¿-

na znaleŸæ kilka odtwarzaczy, to w prakty-

ce kupiæ ich nie mo¿na. Mamy za to obfitoœæ

odtwarzaczy p³yt DVD, które oprócz p³yt

DVD-Video mog¹ odtwarzaæ m.in. p³yty CD,

CD-R, CD-RW. Jednak konwencjonalne

odtwarzacze nadal maj¹ swoich zagorza³ych

zwolenników i do nich w³aœnie jest adreso-

wana czêœæ aktualnej, choæ nieco zubo¿o-

nej, oferty.

Jak widaæ z za³¹czonego zestawienia nie

ma w niej wyrobów takich firm jak JVC,

Grundig czy wspomniany ju¿ Philips. Nawet

Sony oferuje na rynku polskim tylko trzy

konwencjonalne odtwarzacze (w tym jedn¹

zmieniarkê), ale za to cztery odtwarzacze

p³yt SACD czytaj¹ce zarówno p³yty CD jak

i CD-R. Podobnie aktualna propozycja firmy

Pioneer to a¿ siedem modeli zmieniarek

i tylko jeden typowy odtwarzacz CD PD-

S707 pochodz¹cy z górnej pó³ki cenowej

(1770 z³).

Zreszt¹ ceny prawie wszystkich odtwarzaczy

CD s¹ stosunkowo wysokie. W zestawieniu

tylko szeœæ odtwarzaczy ma cenê ni¿sz¹

od 1000 z³, przy czym po³owa wszystkich wy-

mienionych odtwarzaczy to zmieniarki.

Format SACD

Format SACD zosta³ opracowany jako alter-

natywa dla tradycyjnej p³yty CD nagrywanej

w formacie PCM (modulacja szerokoœci im-

pulsu) z rozdzielczoœci¹ 16 bitów i czêsto-

tliwoœci¹ próbkowania 44,1 kHz. Podsta-

wowymi wadami p³yty CD jest mo¿liwoœæ re-

produkcji tylko 65536 poziomów g³oœnoœci

oraz maksymalna czêstotliwoœæ zapisu rów-

na 22,05 kHz (po³owa czêstotliwoœci prób-

kowania). To ograniczenie liczby poziomów

oraz brak teoretycznie nies³yszalnych har-

monicznych powoduje, ¿e jakoœæ dŸwiêku

z p³yty CD jest dla osób o wra¿liwym s³uchu

muzycznym nie do zaakceptowania. W pro-

cesie produkcji p³yty SACD sygna³ analogo-

wy jest przekszta³cany na strumieñ danych

cyfrowych tj. kolejno rejestrowanych zer lub

jedynek. Przy czym szybkoϾ rejestracji

(próbkowanie) wynosi 2,8224 MHz, a pasmo

przenoszenia daleko wykracza poza 100

kHz. Do odtwarzania sygna³ów zapisanych

na p³ytach SACD producenci oferuj¹ specjal-

ne g³oœniki, choæ na tradycyjnym sprzêcie

(wzmacniacz stereofoniczny, kolumny) p³y-

ta SACD brzmi du¿o lepiej ni¿ konwencjo-

nalna CD.

Aktualnie produkowane p³yty SACD s¹ ju¿

w ogromnej wiêkszoœci dwuwarstwowe,

dziêki czemu mog¹ byæ odtwarzane na zwy-

k³ych odtwarzaczach CD (spe³niony waru-

nek kompatybilnoœci, co nie wystêpuje

w przypadku p³yty DVD Audio).

Stosowana przy produkcji p³yt SACD tech-

nika konwersji DSD (Direct Stream Digital)

zosta³a niedawno wykorzystana przy pro-

dukcji nowych tzw. remasterowanych p³yt

CD. Znana wytwórnia p³ytowa ABKCO Re-

cords wypuœci³a na rynek 22 na nowo zre-

masterowane p³yty CD z pierwszymi na-

graniami zespo³u The Rolling Stones. O wy-

j¹tkowej jakoœci dŸwiêku tych nowych p³yt

CD zachowuj¹cych wszystkie niuanse ory-

ginalnych, analogowych taœm matek (licz¹-

cych dziœ ponad 40 lat, a których jakoœæ

niestety stale ulega pogorszeniu) wypowia-

daj¹ siê z entuzjazmem nawet sami wyko-

nawcy.

Funkcja czytania p³yty HDCD

Nowoœci wœród odtwarzaczy jest niewiele i to

nawet w ofercie odtwarzaczy SACD. Warto

natomiast zasygnalizowaæ pojawienie siê

w niektórych odtwarzaczach funkcji czytania

p³yt HDCD (High Definition Compatible Di-

gital), czyli p³yt nagranych z wiêksz¹ w po-

równaniu z tradycyjnymi p³ytami CD, roz-

dzielczoœci¹, dynamik¹ i wiernoœci¹ – takie

p³yty mo¿na, choæ rzadko, spotkaæ w skle-

pach z p³ytami. Obecnoœæ p³yty HDCD w na-

pêdzie odtwarzacza jest wykrywana auto-

matycznie i sygnalizowana. Ponadto precy-

zyjne filtry cyfrowe uk³adów HDCD popra-

wiaj¹ jakoœæ tradycyjnych p³yt nagranych

z rozdzielczoœci¹ 16 bitów. Jak dot¹d funk-

cjê HDCD ma niewiele odtwarzaczy (Har-

man Kardon, NAD).

Odzyskiwanie utraconych

bitów

Inni producenci staraj¹ siê poprawiæ jakoœæ

odtwarzania p³yt 16-bitowych wykorzystuj¹c

fakt, ¿e wiele wytwórni p³ytowych u¿ywa

20-bitowego sprzêtu nagrywaj¹cego. Choæ

p³yta opuszczaj¹ca wytwórniê jest nagrana

w formacie 16 bitów, to zawiera jednak infor-

macje umo¿liwiaj¹ce odtworzenie z niej

czêœci utraconych, zdawa³o by siê bezpow-

rotnie, danych. Technikê PRO-Bit (Precise

Reproduction of Original Bits) s³u¿¹c¹ do

odzyskania utraconych informacji stosuje

m.in. firma Yamaha w odtwarzaczu CDX-

596.

Odtwarzacz p³yt CD SL-PS7 firmy Technics

Odtwarzacz p³yt CD Pioneer PD-S707

36

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 2/2003

Odtwarzacze p³yt CD i SACD

37

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 2/2003

Takie same mo¿liwoœci wydzielania przebie-

gu analogowego z 16-bitowych sygna³ów

z rozdzielczoœci¹ 20 bitów ma procesor

Alpha stosowany przez firmê Denon, wspó³-

pracuj¹cy z zaawansowanym, 20-bitowym

przetwornikiem cyfrowo-analogowym LAMB-

DA S.L.C. (Super Linear Converter). Proce-

sor Alpha wykorzystuj¹c operacjê matema-

tyczn¹ interpolowania, wytwarza sygna³,

który jest bardzo zbli¿ony do oryginalnego

sygna³u analogowego. Przetwornik S.L.C.

jest konfiguracj¹ dwóch przetworników

c/a, przez które przechodz¹ dwa strumienie

danych cyfrowych. W takiej konfiguracji nie

wystêpuje operacja zwrotu bitu MSB (bitu

najbardziej znacz¹cego), która powoduje

powstanie odkszta³ceñ sygna³u zwi¹zanych

z jego przejœciem przez zero. Nawet gdy

przebieg wejœciowy jest odkszta³cony przy

dodawaniu obu sygna³ów nastêpuje uœre-

dnienie amplitudy odkszta³cenia, zmniej-

szaj¹c j¹ dwukrotnie.

Inni producenci nie pozostaj¹ w tyle. Firma

Pioneer montuje w sztandarowym odtwarza-

czu PD-S707 uk³ady systemu Hi-bit Lega-

to Link S dodatkowo zwiêkszaj¹cy dyna-

mikê do ponad 120 dB i zmniejszaj¹cy szum

kwantyzacji. Nowsza wersja tego systemu

nazwana Hi-bit Legato Link Conversion

S ma ponadto wbudowany uk³ad syntezy

harmonicznych. Pasmo odtwarzanych czê-

stotliwoœci jest poszerzone do 50 kHz i za-

wiera sygna³y znajduj¹ce siê poza s³yszal-

nym zakresem, które usuniêto w procesie

produkcji p³yty CD.

W odtwarzaczach CD wykorzystuje siê te¿

rozwi¹zania techniczne opracowane specjal-

nie dla techniki DVD-Audio. W odtwarzaczu

Technics SL-PS7 zastosowano nowy, opra-

cowany dla potrzeb techniki DVD-Audio

przetwornik 24-bitowy o du¿ej czêstotliwo-

œci próbkowania wspó³pracuj¹cy z uk³adem

funkcji Digital re-master processing, monto-

wanym tak¿e w odtwarzaczach DVD-Au-

dio/DVD-Video firmy Technics/Panasonic.

Dziêki zastosowaniu 24-bitowego przetwa-

rzania i dwukrotnego nadpróbkowania po-

szerzono pasmo odtwarzania odtwarzacza

SL-PS7 do 40 kHz.

Podzespo³y

Na poprawê parametrów odtwarzanego

dŸwiêku maj¹ te¿ wp³yw podzespo³y. Na

przyk³ad w odtwarzaczach CD firmy Tech-

nics/Panasonic, zastosowano nowy transfor-

mator TUI (Triangle Touch U&I). Transforma-

tor ten charakteryzuje siê mniejsz¹ o 50%

w porównaniu z tradycyjnymi transformato-

rami z rdzeniami EI up³ywnoœci¹ strumienia

magnetycznego, dziêki czemu sprawnoœæ

jego jest wiêksza przy jednoczeœnie mniej-

szych zak³óceniach przenikaj¹cych ze stop-

nia zasilacza do innych uk³adów odtwarza-

cza. Podobne zadanie spe³nia w odtwarza-

czu uk³ad wirtualnej baterii.

Na poprawê jakoœci dŸwiêku maj¹ te¿ wp³yw

wzmacniacze operacyjne o du¿ej szybkoœci

zmian napiêciu na wyjœcia i ma³ych znie-

kszta³ceniach oraz szumach, specjalne kon-

densatory TA-KEH, chassis THCB o kon-

strukcji hybrydowej i antywibracyjna, hybry-

dowa, odlewana p³yta czo³owa THDP.

Funkcje

Poszczególne odtwarzacze nie ró¿ni¹ siê

znacznie funkcjami. Wszystkie mog¹ po-

wtarzaæ poszczególne utwory i ca³e p³yty,

mog¹ te¿ odtwarzaæ w kolejnoœci zapro-

gramowanej lub losowej. Przegrywanie

z p³yty CD na magnetofon kasetowy

usprawniaj¹ funkcje edycyjne takie jak np.

we wspomnianym ju¿ SL-PS7: Edit Guide

(przewodnik edycyjny), Time Fade (stop-

niowe zmniejszanie poziomu sygna³u na

koñcu nagrania), Peak Level Search (wy-

szukiwanie partii utworu o najwiêkszym po-

ziomie sygna³u w celu odpowiedniego usta-

wienia poziomu nagrania) oraz synchro-

niczne nagrywanie. Przydatna te¿ (przy

kopiowaniu) jest funkcja Auto Cue do za-

Odtwarzacz p³yt CD DX-7333 firmy Onkyo.

Piêciop³ytowa zmieniarka FL 8380 firmy Harman Kardon

Wielokana³owy odtwarzacz Super Audio CD SCD-XA777ES firmy Sony

trzymania odtwarzania na pierwszym dŸwiê-

ku wybranego utworu, a tak¿e stosowana

w zmieniarkach firmy Yamaha funkcja Scan

polegaj¹ca na kolejnym kilkusekundowym

ods³uchu ka¿dego utworu nagranego na

p³ycie.

Z innych u¿ytecznych funkcji spotykanych

w odtwarzaczach CD warto wymieniæ: bez-

poœredni dostêp do poszczególnych utwo-

rów z p³yty czo³owej a nie tylko z klawiatu-

ry pilota, tzw. kalendarz muzyczny (wyœwie-

tlanie kolejnych numerów utworów nagra-

nych na p³ycie), CD-tekst (wyœwietlanie ty-

tu³u p³yty, nazwy lub nazwiska wykonawcy

oraz tytu³u odtwarzanego utworu).

Wyjœcia

Wiêkszoœæ odtwarzaczy jest wyposa¿ona

w analogowe wyjœcie sygna³u audio do po-

³¹czenia ze wzmacniaczem lub amplitune-

rem. Przy nagrywaniu na p³yty CD-RW lub

minidyski korzysta siê czêsto z wyjœcia cy-

frowego (do po³¹czenia z nagrywark¹).

Wiêkszoœæ aktualnie produkowanych od-

twarzaczy ma przeznaczone do tego celu

wyjœcia cyfrowe optyczne lub koncentrycz-

ne. Firma NAD przyk³ada szczególn¹ uwa-

gê do parametrów tego wyjœcia. W odtwa-

rzaczu C521i zastosowa³a specjalny trans-

formator izoluj¹cy do³¹czone do tego wyjœcia

urz¹dzenie od przetwornika c/a odtwarza-

cza. Ponadto stopieñ wyjœciowy ma œciœle

ustalon¹ impedancjê 75

Ω

, do dok³adnego

dopasowania odtwarzacza do do³¹czonego

urz¹dzenia. Dziêki temu redukuje siê b³êdy

czasowe (jitter), zniekszta³caj¹ce strumieñ

wysy³anych przez odtwarzacz danych cyfro-

wych.

n

Leszek Halicki

NA RYNKU AV