1

CEL OCENY RYZYKA

Celem oceny ryzyka zawodowego stwarzanego przez czynnik (czynniki) chemiczny jest dobranie i podjęcie odpowiednich do ryzyka działań i
środków: ochronnych, zapobiegawczych i monitorujących.

W

rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy

czynników chemicznych (Dz.U. z 2005 r Nr 11, poz. 86 oraz z 2008 r Nr 203, poz.1275) ryzyko zawodowe stwarzane przez czynnik chemiczny
zdefiniowane zostało jako prawdopodobieństwo (możliwość) wystąpienia potencjalnej szkody zdrowotnej w warunkach stosowania czynnika
chemicznego lub narażenia na czynnik chemiczny w miejscu pracy.
W ocenie ryzyka zawodowego należy uwzględnić:

•

niebezpieczne właściwości poszczególnych czynników chemicznych,

•

otrzymane od dostawców informacje dotyczące zagrożenia poszczególnymi czynnikami chemicznymi oraz zaleceniami ich bezpiecznego

stosowania, w szczególności zawarte w kartach charakterystyki substancji chemicznych niebezpiecznych,

•

rodzaj, poziom i czas trwania narażenia,

•

wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń w środowisku pracy,

•

efekty działań zapobiegawczych,

•

warunki pracy przy procesach produkcyjnych z zastosowaniem substancji chemicznych.

Oceniając ryzyko zawodowe związane z narażeniem na niebezpieczne czynniki chemiczne należy wziąć również pod uwagę czynniki wpływające na
prawdopodobieństwo doznania szkody przez pracowników:

•

ilość stosowanej substancji,

•

sposób stosowania substancji wpływający na skalę jej uwalniania,

•

ekspozycję pracowników na zagrożenie, możliwość minimalizowania obecności pracowników w strefie narażenia,

•

skuteczność środków ochrony zbiorowej,

•

skuteczność środków ochrony indywidualnej,

•

możliwość ograniczenia skutków narażenia poprzez sprawny system udzielania pierwszej pomocy,

Do oceny ryzyka zawodowego należy wykorzystać informacje dotyczące:

•

lokalizacji stanowiska pracy i/lub realizowanych na nim zadań,

•

osób, pracujących na stanowisku, ze szczególnym uwzględnieniem tych osób, dla których przyjmuje się inne szczególne kryteria, takich jak

np. kobiety w ciąży – w zakładzie nie zatrudnia się w chwili obecnej pracowników młodocianych i osób niepełnosprawnych,

•

stosowanych środków pracy, materiałów i wykonywanych operacji technologicznych,

•

wykonywanych czynności oraz sposobu i czasu ich wykonywania przez pracujące na stanowisku osoby.

2

UPROSZCZONE METODY OCENY ZAGROŻENIA ZWIĄZANEGO Z NARAŻENIEM NA DZIAŁANIE NIEBEZPIECZNYCH ŚRODKÓW CHEMICZNYCH

Metodologia została opracowana w Health & Safety Executive (Organ Wykonawczy ds. BHP) w celu oceny zagrożenia związanego z narażeniem na
działanie niebezpiecznych środków chemicznych; nosi nazwę podstaw kontroli substancji niebezpiecznych dla zdrowia (COSSH Essentials).

Pełny opis metody (COSHH Essentials. Health and Safety Executive, 2003) dostępny jest pod adresem

http://www.coshh-essentials.org.uk

Metody uproszczone mogą być stosowane przede wszystkim w małych i średnich przedsiębiorstwach, do przeprowadzania wstępnej oceny zagrożenia i
określania potrzeby wprowadzenia środków i działań korygujących.

I

OCENA RYZYKA ZWIĄZANEGO Z NARAŻENIEM INHALACYJNYM (PRZEZ DROGI ODDECHOWE).

Metodę stosuje się do określania środków i działań korygujących odpowiednio do czynności podlegających ocenie, a nie do szczegółowego
wyznaczania istniejącego poziomu zagrożenia.
Metoda nie jest wskazana do oceny ryzyka dla procesów technologicznych, w których w sposób stały i potwierdzony badaniami oraz
pomiarami, wydzielają się do środowiska pracy substancje niebezpieczne, dla których ustalone są wartości NDS i NDN.
W metodzie przyjęto 4 poziomy zagrożenia, które są zdefiniowane w tabeli nr I-A-7 a w tabelach od I-A-8 do I-A-12 znajdują się sposoby ustalania
poziomu ryzyka dla poszczególnych klas niebezpieczeństwa od A do E.

Zmienne zazwyczaj brane pod uwagę w stosowanych metodach to:

• Nieodłączne niebezpieczeństwo stwarzane przez środek chemiczny
• Częstość i długość narażenia
• Ilość stosowanego lub występującego środka chemicznego
• Lotność środka chemicznego lub wytwarzanie jego pyłów
• Sposób wykorzystywania substancji/preparatu
• Rodzaj środków zmniejszających zagrożenie.

Przypisując niektórym zmiennym półilościowe wskaźniki wyznacza się klasę zagrożenia.

Informacje z przeglądu wstępnego stanowisk i miejsc wykonywania pracy, dokumentacji, sposoby i metod wykonywania czynności, własności, ilości
stosowanego preparatu zostały przedstawione w tabelach nr I-A-1 i nr I-A-2.

3

Tabela nr I-A-1

OPIS STANOWISKA PRACY

LOKALIZACJA STANOWISKA PRACY

Stanowisko:

Pracownik gospodarczy

Zakład pracy:

Supermarket

Wydział:

Administracyjno- gospodarczy

Pomieszczenie:

Pomieszczenia: magazynowe, hala sklepowa, wydzielone stoisko piekarnicze, grill, wędliniarskie, biurowe, higieniczno-
sanitarne, zaplecze gospodarcze.
W magazynie i pomieszczeniach higieniczno- sanitarnych wentylacja grawitacyjna.
W hali sklepowej i na stoiskach wydzielonych wentylacja mechaniczna wywiewna i nawiewna ogólna uruchamiana
centralnie.

Lokalizacja:

Szczecin

CHARAKTERYSTYKA STANOWISKA

Zakres czynności:

Prace porządkowe: mycie i dezynfekcja posadzek, ścian, mebli, urządzeń produkcyjnych i sanitarnych.

Technologia:

Mycie ręczne i obsługa maszyny myjąco-czyszczącej (do posadzek) oraz natryskowe mycie i dezynfekcja z użyciem
pojemników pod ciśnieniem (spryskiwaczy) wytwarzających pianę lub areozol.

Materiały, surowce

Środki chemii gospodarczej myjąco- dezynfekcyjne do profesjonalnego stosowania, w opakowaniach handlowych o
pojemności 3litry, 5 litrów i 10 litrów oraz ogólnodostępne środki chemii gospodarczej w opakowaniach o pojemności do 2
litrów.
ECO S14, ECO S17, TESOL, CLEAN WC, MYDŁO W PŁYNIE.

Wyposażenie stanowiska:

MASZYNA MYJĄCO – CZYSZCZĄCA HACOMATIC, WIADRO, MOP, ŚCIERKI, SZCZOTKA, ZMIOTKA, SZUFELKA, zbieracz
kropel, pojemniki do dozowania preparatów pod ciśnieniem, brak instrukcji bhp, brak środków do usuwania rozlewów
cieczy z uszkodzonych opakowań, brak rozdzielności składowania preparatów ze sobą reagujących.

Podstawowe Zagrożenia:

Oblanie się koncentratem środka dezynfekująco – myjącego na ręce, przedramiona, zachlapanie oczu, odzieży, nóg,
wskutek:

→

ochlapania się koncentratem podczas jego dozowania do wiadra lub maszyny myjącej,

→

pęknięcia uszkodzonego opakowania ze środkiem podczas manipulacji – upadek, przenoszenia, otwierania.

Kontakt dłoni ze środkami myjącymi dezynfekującymi (zanurzanie w roztworach myjących i wyciskanie ścierek, mopów
,itp.)
Narażenie inhalacyjne na opary, areozole, gazy wydzielające się podczas dozowania i stosowania roztworów myjąco-
dezynfekcyjnych.

wyciek środka z uszkodzonych opakowań i zmieszanie chemikaliów ze sobą reagujących podczas składowania,

celowe zmieszanie chemikaliów, które ze sobą reagują z wydzieleniem gazów toksycznych (np. chloru),
Przypadkowe spożycie.

Opis Pracy – Czynności:

Udział w przyjmowaniu dostaw środków chemicznych do podręcznego magazynu,
prowadzenie magazynu środków chemii gospodarczej,
przygotowanie roztworów myjących i dezynfekcyjnych:

4

- transport ręczny,
- przelewanie koncentratów do wiadra,
- przelewanie do mniejszych opakowań technologicznych (pojemników ciśnieniowych),
- mieszanie koncentratów z wodą,
Mycie ręczne posadzek, ścian, powierzchni mebli, urządzeń sanitarnych z użyciem szczotki, mopa, ścierki, zbieracza kropel,
mycie i dezynfekcja powierzchni blatów roboczych, urządzeń technologicznych (grill, piekarnik) metodą natryskową,
mycie posadzek z użyciem maszyny myjąco-czyszczącej – ręczne dozowanie koncentratu do zasobnika bezpośrednio z
opakowań handlowych, opróżnianie zasobnika po myciu i płukanie wodą zasobnika maszyny po zakończeniu pracy przy
użyciu przewodu giętkiego.

Sposób Wykonywania

Pracy:

Odzież - fartuch roboczy bawełniany, obuwie własne pracownika.

Czas pracy z podziałem na
czynności, zmianowość:

Zatrudnienie - 2 kobiety zatrudnione w wymiarze pełnego etatu, praca na dwie zmiany.
Nie są zatrudniane osoby młodociane i niepełnosprawne.

Tabela nr I-A-2

Lp.

Nazwa preparatu/charakterystyka

Zużycie na zmianę roboczą

Zagrożenia chemiczne

Stan skupienia/

temperatura wrzenia

iloś

ć

Częstotliwość

stosowania

j.m.

SUROWCE

1

TESOL
Alkaliczny preparat myjąco-
dezynfekcyjny zawierający aktywny
chlor.
Preparat do ręcznego mycia posadzek,
ścian.

1

Często

(2-4 godzin na

zmianę)

Litr

ŻRĄCY (C)

R 35 – powoduje poważne oparzenia

R 31 - w kontakcie z kwasami

uwalnia toksyczne gazy

pH 12

CIECZ

jasnożółta

temperatura

wrzenia - nie

określono

2

ECO S-17
zawierający wodorotlenek sodu do 15%
Preparat do maszynowego mycia podłóg

5

Okresowo

(raz na zmianę

roboczą)

Litr

DRAŻNIACY (Xi)

R 36/38 działa drażniąco na oczy i

skórę

pH 11

CIECZ

zabarwiona na

kolor jasnożółty

temperatura

wrzenia – 105

0

C

3

ECO S-14
Kwaśny preparat do mycia urządzeń
zawierający kwas fosforowy 75% (do
15%) i kwas azotowy do 15%,
w postaci piany.

1

Okresowo –

wielokrotnie (3

razy na zmianę

roboczą)

Litr

ŻRĄCY (C) – R 34 – powoduje

oparzenia

pH 1

CIECZ

zabarwiona na

kolor czerwony

temperatura

wrzenia – 100

0

C

4

WC – CLEAN

2

Okresowo -

Litr

DRAŻNIACY (Xi)

CIECZ

5

Lp.

Nazwa preparatu/charakterystyka

Zużycie na zmianę roboczą

Zagrożenia chemiczne

Stan skupienia/

temperatura wrzenia

iloś

ć

Częstotliwość

stosowania

j.m.

Zawierający kwas fosforowy do 15%
Preparat do mycia urządzeń sanitarnych

Wielokrotnie (do

2 godzin na

zmianę roboczą)

R 36/38 działa drażniąco na oczy i

skórę

pH 2

o barwie zielonej

temperatura

wrzenia – powyżej

100

0

C

SUBSTANCJE WYDZIELAJĄCE SIĘ

1

CHLOR

-

Rzadko -

możliwość

awaryjnego

wydzielenia się

-

TOKSYCZNY (T)

R 23-36/37/38-50 działa bardzo
toksycznie przez drogi oddechowe,
w kontakcie ze skórą, powoduje
poważne oparzenia

GAZ o barwie

żółtozielonej o

charakterystyczny
m zapachu
powoduje
blokowanie
receptorów węchu.

Prężność gazu w

temp. 20

0

C – 0,68

MPa.

I – 1

Opis metody oceny ryzyka

Przy ustalaniu nieodłącznego niebezpieczeństwa związanego z substancją zastosowano pięć kategorii A, B, C, D i E (patrz tabela nr I-A-3) w

zależności od zwrotów R występujących na etykiecie produktu i w dołączonej do niego karcie charakterystyki.

KATEGORIE ZAGROŻENIA – podział

Tabela I-A-3

KATEGORIA A

KATEGORIA B

KATEGORIA C

KATEGORIA D

KATEGORIA E

R36
R36/38
R38
R65
R67
Wszystkie substancje,
którym nie przypisano
zwrotów R
odpowiadających
grupom B-E.

R20 R20/21
R20/21/22
R20/22
R21 R21/22
R22

R23 R23/24
R23/24/25 R23/25
R24 R24/25
R25
R34
R35
R36/37 R36/37/38
R37 R37/38
R41
R43
R48/20 R48/20/21
R48/20/21/22 R48/20/22
R48/21 R48/21/22 R48/22

R2 6 R26/27 R26/27/28

R26/28
R27 R27/28
R28

Klasa 3 rakotwórczy, R40
R48/23 R48/23/24

R48/23/24/25 R48/23/25
R48/24 R48/24/25 R48/25

R60 R61 R62 R63 R64

Klasa 3 mutagenny, R40
R42 R42/43
R45
R46
R49
Klasa 3 mutagenny, R68

6

Poziom zagrożenia wzrasta od kategorii zagrożenia A do E.

Dla wyznaczenia „lotności” ustalono 3 poziomy (niski, średni i wysoki) z zastosowaniem tabeli nr I-A-4 i wykresu I-A-5.

Tabela nr I-A-4

Poziom skłonności ciał stałych do

wytwarzania pyłu/poziom lotności cieczy

Ciało stałe

Ciecz

Niska

1

Substancje w postaci granulek, które łatwo się nie rozpadają.
Przy stosowaniu nie obserwuje się tworzenia pyłu.
Przykłady: granulki PCV, płatki woskowane, bryłki itd.

Temp. wrzenia powyżej
150

0

C

Średnia

2

Ciała stałe w postaci granulek lub krystaliczne. Przy
stosowaniu obserwuje się tworzenie pyłu, który szybko się
osadza i jest widoczny na otaczających powierzchniach.
Przykład: detergent w proszku

Temp. wrzenia pomiędzy
50

0

C a 150

0

C

Wysoka

3

Proszki: silnie rozdrobnione
o niskiej gęstości. Przy stosowaniu obserwuje się tworzenie
obłoków pyłu, które utrzymują się

w powietrzu przez kilka minut.

Przykłady: cement, sadza, kreda itd.

Temp. wrzenia poniżej 50

0

C

wykres nr I-A-5

0

50

100

150

200

250

300

350

20

50

80

110

140

Temperatura robocza, ºC

T

e

m

p

e

ra

tu

ra

w

rz

e

n

ia

,

ºC

łatw olotne

ś

re dniolotne

trudnolotne

7

Skłonność do przedostawania się do środowiska klasyfikuje się jako wysoką, średnią i niską mierzy natomiast, podobnie jak w przypadku cieczy, za
pomocą lotności i temperatury pracy, które określają szybkość parowania środka, w odniesieniu do ciał stałych − za pomocą skłonności do wytwa-
rzania pyłu.

Dla wyznaczenia wskaźnika „ilości” ustalono 3 poziomy (mały, średni i duży) z zastosowaniem tabeli nr I-A-6.

Ilość stosowanej substancji (rząd wielkości)

Tabela nr I-A-6

Ilość substancji

Ciało stałe

Ciecz

Waga

Typowe
opakowanie

Objętość

Typowe
opakowanie

Mała

1

Gramy

Pudełko, słoik

Mililitry

Butelki

Średnia

2

Kilogramy

Worek, bęben

Litry

Bębny

Duża

3

Tony

Big-Bag, silosy

Metry sześcienne Zbiorniki

Klasę niebezpieczeństwa odczytujemy z odpowiedniej tabeli (ABCD) na przecięciu wyznaczonych poziomów lotności i ilości

Tabela I-A-8

Klasa niebezpieczeństwa A

Lotność / Tworzenie pyłu

Stosowana ilość

Mała lotność lub

mała zdolność

tworzenia pyłu

Średnia lotność

Średni zdolność

tworzenia pyłu

Duża lotność lub wysoka

zdolność tworzenia pyłu

mała

1

1

1

1

średnia

1

1

1

2

duża

1

1

2

2

8

Tabela I-A-9

Klasa niebezpieczeństwa B

Lotność / Tworzenie pyłu

Stosowana ilość

Mała lotność lub

mała zdolność

tworzenia pyłu

Średnia lotność

Średni zdolność

tworzenia pyłu

Duża lotność lub wysoka

zdolność tworzenia pyłu

mała

1

1

1

1

średnia

1

2

2

2

duża

1

2

3

3

Tabela I-A-10

Klasa niebezpieczeństwa C

Lotność / Tworzenie pyłu

Stosowana ilość

Mała lotność lub

mała zdolność

tworzenia pyłu

Średnia lotność

Średni zdolność

tworzenia pyłu

Duża lotność lub wysoka

zdolność tworzenia pyłu

mała

1

2

1

2

średnia

2

3

3

3

duża

2

4

4

4

9

Tabela I-A-11

Klasa niebezpieczeństwa D

Lotność / Tworzenie pyłu

Stosowana ilość

Mała lotność lub

mała zdolność

tworzenia pyłu

Średnia lotność

Średni zdolność

tworzenia pyłu

Duża lotność lub wysoka

zdolność tworzenia pyłu

mała

2

3

2

3

średnia

3

4

4

4

duża

3

4

4

4

Tabela I-A-12

Klasa niebezpieczeństwa E

Brak tabeli klasyfikacyjnej

Dla wszystkich substancji i mieszanin niezależnie od stosowanej ilości oraz niezależnie od lotności przyjmuje się

„

poziom zagrożenia

- 4”

10

Znaczenie poziomu ryzyka odczytujemy z tabeli nr I-A-7

Tabela nr I-A-7

Poziom ryzyka

Znaczenie

1

Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie.
Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.

2

W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.

3

W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.

4

Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.

Po dokonanej ocenie przystępujemy do działań obniżających poziom ryzyka a po ich wdrożeniu dokonujemy ponownie oceny ryzyka tzw.
resztkowego wg powyższych schematów postępowania






I - 2
Ocena ryzyka inhalacyjnego dla zagrożeń związanych z nanoszeniem metodą natryskiwania (z pojemnika ciśnieniowego) koncentratu
preparatu ECO S-14 na wewnętrzne powierzchnie urządzeń technologicznych – zanieczyszczone tłuszczem.

Podczas tych czynności wytwarza się aerozol i piana na powierzchni urządzenia.

Preparat ECO S-14 zawiera kwas fosforowy 75% (od 15% - 35% stężenia objętościowego) i kwas siarkowy (od 5% - 15% stężenia objętościowego) -
R 34 (C - żrący ).
Dla warunków określonych w tabeli opisu stanowiska pracy (fartuch bawełniany, obuwie własne), wentylacja ogólna mechaniczna uruchamiana
centralnie, brak instrukcji postępowania z preparatem.

11

Ustalamy kategorię niebezpieczeństwa wg tabeli I-A-3

Kategoria

nieodłącznego niebezpieczeństwa – „C”

KATEGORIA A

KATEGORIA B

KATEGORIA C

KATEGORIA D

KATEGORIA E

R36
R36/38
R38
R65
R67
Wszystkie
substancje, którym
nie przypisano
zwrotów R
odpowiadających
grupom B-E.

R20 R20/21
R20/21/22
R20/22
R21 R21/22
R22

R23 R23/24
R23/24/25 R23/25
R24 R24/25
R25
R34
R35
R36/37 R36/37/38
R37 R37/38
R41
R43
R48/20 R48/20/21
R48/20/21/22 R48/20/22
R48/21 R48/21/22 R48/22

R2 6 R26/27 R26/27/28

R26/28
R27 R27/28
R28

Klasa 3 rakotwórczy, R40
R48/23 R48/23/24

R48/23/24/25 R48/23/25
R48/24 R48/24/25 R48/25

R60 R61 R62 R63 R64

Klasa 3 mutagenny, R40
R42 R42/43
R45
R46
R49
Klasa 3 mutagenny, R68

Ustalamy poziom lotności wg tabeli nr I-A-4 Poziom lotność cieczy – „średnia”
Jednakże ze względu na stosowanie preparatu poprzez natryskiwanie, co powoduje wytworzenie aerozolu do oceny przyjęto o poziom wyższy
wskaźnik lotności – „wysoki"

Poziom skłonności ciał stałych do
wytwarzania pyłu / poziom lotności cieczy

Ciało stałe

Ciecz

Niska

1

Substancje w postaci granulek, które łatwo się nie
rozpadają. Przy stosowaniu nie obserwuje się
tworzenia pyłu.
Przykłady: granulki PCV, płatki woskowane, bryłki itd.

Temp. wrzenia powyżej 150

0

C

Średnia

2

Ciała stałe w postaci granulek lub krystaliczne. Przy
stosowaniu obserwuje się tworzenie pyłu, który szybko
się osadza i jest widoczny na otaczających
powierzchniach. Przykład: detergent w proszku

Temp. wrzenia pomiędzy 50

0

C a

150

0

C

Wysoka

3

Proszki: silnie rozdrobnione
o niskiej gęstości. Przy stosowaniu obserwuje się
tworzenie obłoków pyłu, które utrzymują się

w powietrzu przez kilka minut.

Przykłady: cement, sadza, kreda itd.

Temp. wrzenia poniżej 50

0

C

12

Ustalamy poziom ilości wg tabeli nr I-A-6 - Ilość – „średnia”

Ilość substancji

Ciało stałe

Ciecz

Waga

Typowe
opakowanie

Objętość

Typowe
opakowanie

Mała

1

Gramy

Pudełko, słoik

Mililitry

Butelki

Średnia

2

Kilogramy

Worek, bęben

Litry

Bębny

Duża

3

Tony

Big-Bag, silosy

Metry sześcienne Zbiorniki

Dla klasy niebezpieczeństwa C wg tabeli nr I-A-10. Szacujemy ryzyko na poziomie 4

Klasa niebezpieczeństwa C

Lotność / Tworzenie pyłu

Stosowana ilość

Mała lotność lub

mała zdolność

tworzenia pyłu

Średnia lotność

Średni zdolność

tworzenia pyłu

Duża lotność lub wysoka

zdolność tworzenia pyłu

Mała

1

2

1

2

Średnia

2

3

3

3

duża

2

4

4

4

Zagrożenie jest duże, W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka
Podjąć działania zapobiegawcze:

•

wyposażyć pracownika w ochronę dróg oddechowych chroniącą przed aerozolami i mgłami (np. jednorazowego użytku),

•

okresowo sprawdzać sprawność urządzeń wentylacyjnych,

•

zapoznać pracowników z instrukcją stosowania, przechowywania i konserwacji wydanych środków ochrony indywidualnej i

udokumentować ten fakt,

•

wydać szczegółową instrukcję bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu czynności z użyciem preparatu,

•

przechowywać z dala od źródeł ciepła i bezpośredniego działania promieni słonecznych.

13

Sprawdzić poziom ryzyka resztkowego po wdrożeniu działań zapobiegawczych wg poprzedniego schematu.

Kategoria nieodłącznego niebezpieczeństwa – „C”
Poziom lotności cieczy – po zastosowaniu środków ochrony dróg oddechowych przyjmujemy znacznie niższy poziom lotności -„mały” , ze
względu na brak narażenia inhalacyjnego
Ilość – „średnia”


Wg tabeli nr I-A-10 dla klasy niebezpieczeństwa C - ryzyko „resztkowe” szacujemy na poziomie 2 - w wyznaczonym terminie określić i
wprowadzić środki zmniejszające ryzyko
Np:

•

zmienić sposób nanoszenia preparatu na powierzchnię (bez wytwarzania areozolu),

•

zastosować inny mniej szkodliwy środek myjący.

I - 3
Ocena ryzyka inhalacyjnego dla zagrożeń związanych ze zmieszaniem preparatów.

Przyjęto 2 sytuacje:

wyciek środka (WC CLEAN) z uszkodzonych opakowań i zmieszanie chemikaliów reagujących ze sobą z wydzieleniem gazów toksycznych

(chloru), podczas składowania (z TESOL - em),

celowe zmieszanie preparatów (TESOL i WC CLEAN), które reagują ze sobą z wydzieleniem gazów toksycznych (chloru) w czasie mycia urządzeń

sanitarnych – zabrakło preparatu WC CLEAN i pracownik dolał do muszli klozetowej TESOL.

Oba te zagrożenia rozpatrujemy łącznie, gdyż skutki są podobne: zagrożenie zatrucia wydzielającym się chlorem – substancją toksyczną R23-
36/37/38-50. (prężność gazu dla 20

0

C – 0,68 MPa).

Dla warunków określonych w tabeli opisu stanowiska pracy (fartuch bawełniany, obuwie własne), wentylacja grawitacyjna, brak instrukcji
postępowania z preparatem.





Ustalamy kategorię niebezpieczeństwa wg tabeli nr I-A-3.

14

KATEGORIA A

KATEGORIA B

KATEGORIA C

KATEGORIA D

KATEGORIA E

R36
R36/38
R38
R65
R67
Wszystkie
substancje, którym
nie przypisano
zwrotów R
odpowiadających
grupom B-E.

R20 R20/21
R20/21/22
R20/22
R21 R21/22
R22

R23 R23/24
R23/24/25 R23/25
R24 R24/25
R25
R34
R35
R36/37
R36/37/38
R37 R37/38
R41
R43
R48/20 R48/20/21
R48/20/21/22 R48/20/22
R48/21 R48/21/22 R48/22

R2 6 R26/27 R26/27/28

R26/28
R27 R27/28
R28

Klasa 3 rakotwórczy, R40
R48/23 R48/23/24

R48/23/24/25 R48/23/25
R48/24 R48/24/25 R48/25

R60 R61 R62 R63 R64

Klasa 3 mutagenny, R40
R42 R42/43
R45
R46
R49
Klasa 3 mutagenny, R68

Kategoria nieodłącznego niebezpieczeństwa – „C”
Ustalamy poziom lotności dla gazu – „duży”
Ustalamy poziom ilości dla wydzielającego się gazu podczas reakcji na poziomie – „małym”

Dla klasy niebezpieczeństwa C wg tabeli nr I-A-10. Szacujemy ryzyko na poziomie 2

15

Klasa niebezpieczeństwa C

Lotność / Tworzenie pyłu

Stosowana ilość

Mała lotność lub

mała zdolność

tworzenia pyłu

Średnia lotność

Średni zdolność

tworzenia pyłu

Duża lotność lub wysoka

zdolność tworzenia pyłu

Mała

1

2

1

2

Średnia

2

3

3

3

duża

2

4

4

4

Zagrożenie jest akceptowalne – W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.

Podjąć działania zapobiegawcze :

•

wydać szczegółową instrukcję bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu czynności z użyciem preparatu WC-CLEAN z zakazem

mieszania go z innymi preparatami myjąco – dezynfekcyjnymi i instrukcję postępowania pracowników w sytuacjach awaryjnego
niekontrolowanego wycieku preparatów z opakowania,

•

zapoznać pracowników z instrukcją w sposób udokumentowany,

•

zorganizować składowanie opakowań ze środkami myjąco – dezynfekcyjnymi z zachowaniem rozdzielności składowania preparatów ze sobą

reagujących i opisać pola składowe,

•

pracownikom usuwającym rozlewy TESOL-u, który wszedł w reakcję z kwasami, zapewnić półmaski z wkładem ABE1 (informacja z karty

charakterystyki),

•

zapewnić w magazynie sorbent do absorbowania rozlanych cieczy, tj. piasek lub ziemię okrzemkową lub trociny, oraz pojemnik na odpady

przeznaczone do utylizacji,

•

zapewnić zapasowe pojemniki – kanistry polietylenowe atestowane dla grupy pakowania Y (II) z zamknięciami z odpowietrznikiem w celu

przelania do nich zawartości z uszkodzonych opakowań.

16

II UPROSZCZONA OCENA ZAGROŻENIA WYPADKOWEGO ZWIĄZANEGO Z OBECNOŚCIĄ NIEBEZPIECZNYCH ŚRODKÓW CHEMICZNYCH.

Ocenę należy przeprowadzić, jeżeli substancje i preparaty chemiczne magazynowane, stosowane lub powstające w procesie technologicznym
stwarzają zagrożenia:

•

poparzenia, podrażnienia lub powstania odczynów alergicznych w kontakcie ze skórą lub oczami,

•

poparzenia, podrażnienia śluzówek układu pokarmowego po przypadkowym spożyciu,

•

powstania pożaru lub / i wybuchu.

Substancje / preparaty niebezpieczne, stwarzające zagrożenie wybuchem oznakowane są znakiem graficznym (piktogramem) oraz literą F, F+, O w
karcie charakterystyki oraz na etykiecie opakowania.
Dla substancji / preparatów niebezpiecznych o własnościach wybuchowych należy przeprowadzić odrębną ocenę ryzyka, zgodnie z § 4
rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 maja 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa (Dz. U. Nr 107,
poz. 1004 ze zmianami z 2006 r. Nr 121, poz. 836).

Do oceny ryzyka wypadkowego, przyjęto uproszczona metodę opracowaną przez COSHH Essentials. Health and Safety Executive 2003, w
polskiej wersji językowej.

Substancje i preparaty chemiczne niebezpieczne w kontakcie ze skórą i oczami oraz niebezpieczne po spożyciu oznakowane są w karcie
charakterystyki następującymi zwrotami zagrożenia R:

R21

R27

R38

R48/24

R20/21

R27/28

R37/38

R48/23/24

R20/21/22

R26/27/28

R41

R48/23/24/25

R21/22

R26/27

R43

R48/24/25

R24

R34

R42/43

R66

R23/24

R35

R48/21

R23/24/25

R36

R48/20/21

R24/25

R36/37

R48/20/21/22

R36/38, R36/3738

R48/21/22

Dla w/w substancji i preparatów należy przeprowadzić ocenę ryzyka wypadkowego.

Przed przystąpieniem do szacowania poziomu ryzyka należy:

•

dokonać opisu czynności i warunków pracy, jak w punkcie I dla oceny ryzyka narażenia inhalacyjnego (tabela I-A-1, I-A-2),

•

zapoznać się z kartami charakterystyki substancji i preparatów magazynowanych i stosowanych oraz wydzielających się substancji

niebezpiecznych,

•

wypełnić przedstawioną poniżej listę kontrolną nr II-1

17

II-1 LISTA KONTROLNA

Przeczytaj pytania.
Zaznacz odpowiedzi w odpowiednich rubrykach.
Zapis „Ozt” oznacza odczytaj wskaźnik z tabeli nr II-1-A

Lp.

Pytanie / problem

Tak

Nie

Nie

dotyczy

Wskaźnik dla

odpowiedzi „Nie”

1

Czy przechowujesz, stosujesz, produkujesz itd. niebezpieczne środki chemiczne w
postaci surowców, produktów pośrednich, produktów ubocznych, produktów
gotowych, odpadów, środków czystości itd.

Gdy odpowiedź
negatywna – odstąp od
dalszej oceny

Identyfikacja środków chemicznych

2

Czy niebezpieczne środki chemiczne występujące podczas pracy stale lub okresowo
zostały zidentyfikowane i zinwentaryzowane.

Wysoce
niewystarczający

3

Czy oryginalne opakowania niebezpiecznych środków chemicznych zostały właściwie
oznakowane.

Wysoce
niewystarczający

4

Czy powyższe oznakowanie zachowuje się po przeniesieniu niebezpiecznego środka
chemicznego do innego opakowania lub pojemnika.

Wysoce
niewystarczający

5

Czy etykiety opisujące produkt oraz kierunek przepływu cieczy zostały naklejone,
dołączone lub namalowane na rurach do przesyłu niebezpiecznych środków
chemicznych.

Ozt

6

Czy wzdłuż rur rozmieszczono wystarczającą liczbę etykiet, w szczególności w
obszarach szczególnego ryzyka (zawory, złącza itd.).

Do poprawy

7

Czy dostępne są karty charakterystyki dla wszystkich niebezpiecznych środków
chemicznych, które mogą znajdować się na stanowisku pracy, a jeśli to konieczne, czy
dostępne są wystarczające i odpowiednie informacje dotyczące niebezpiecznych środków
chemicznych nieposiadających kart (odpady, produkty pośrednie itd.).

Ozt

Przechowywanie i pakowanie środków chemicznych

8

Czy niebezpieczne środki chemiczne przechowuje się w specjalnych pomieszczeniach
zamkniętych, zależnie od klasy ryzyka i odpowiednio oddzielone (odległość lub
odpowiednia przegroda) od środków, których z nimi przechowywać nie wolno lub
mogących powodować niebezpieczne reakcje.

Ozt

9

Czy przestrzeń magazynowa jest odpowiednio wentylowana grawitacyjnie lub
mechanicznie.

Niewystarczający

10

Jeśli wymaga się tego w związku z ilością produktu lub stwarzanym przezeń
niebezpieczeństwem, czy w obszarach przechowywania, stosowania i / lub produkcji
możliwe jest gromadzenie i usuwanie wycieków lub rozlanych niebezpiecznych
środków chemicznych do bezpiecznych pojemników.

Niewystarczający

18

Lp.

Pytanie / problem

Tak

Nie

Nie

dotyczy

Wskaźnik dla

odpowiedzi „Nie”

11

Czy zakazana jest obecność lub stosowanie „niekontrolowanych" źródeł zapłonu w
miejscach przechowywania łatwopalnych niebezpiecznych środków chemicznych, a
przestrzeganie zakazu odpowiednio się kontroluje i gwarantuje.

Ozt

12

Czy opakowania zawierające niebezpieczne środki chemiczne mają wystarczającą
odporność fizyczną oraz chemiczną i czy nie są na nich widoczne żadne ślady uderzeń,
rozcięć lub odkształceń.

Ozt

13

Czy opakowania zawierające niebezpieczne środki chemiczne są całkowicie bezpieczne
(zamknięcie automatyczne, zamknięcie bezpieczeństwa z blokadą, podwójne
opakowanie, pokrycie materiałem tłumiącym wstrząsy itd.).

Ozt

14

Czy opakowania transportuje się (ręcznie lub mechanicznie) stosując wyposażenie lub
sprzęt gwarantujący odpowiednią stabilność i zamocowanie.

Ozt

Stosowanie i obróbka środków chemicznych

15

Czy w miejscu pracy znajduje się ilość niebezpiecznego środka chemicznego niezbędnie
potrzebna do wykonywania pracy (nigdy zaś ilości większe niż stosowane w ciągu zmiany
lub dnia roboczego).

Do poprawy

16

Czy w miejscu pracy znajduje się tylko taka ilość niebezpiecznych środków chemicznych,
jaka jest wykorzystywana w ciągu zmiany lub dnia roboczego oraz czy środki chemiczne
w danej chwili niewykorzystywane przechowuje się w odpowiednich pojemnikach,
zabezpieczonych szafach lub specjalnie do tego przeznaczonych zamkniętych miejscach.

Do poprawy

17

Czy unika się ręcznego przelewania środków chemicznych z otwartych
pojemników (tzn. bez stosowania dozowników i pomp).

Ozt

18

Czy tworzenie lub gromadzenie ładunku elektrostatycznego podczas przenoszenia
cieczy łatwopalnych jest ściśle kontrolowane.

Ozt

19

Czy instalacje elektryczne w obszarach, w których istnieje zagrożenie atmosferą
wybuchową, są wykonane przeciwwybuchowo, zaś wszelkie źródła zapłonu są
kontrolowane.

Ozt

20

Czy instalacje elektryczne i wyposażenie urządzeń, pomieszczeń i magazynów, w
których występują substancje żrące, są wykonane w sposób właściwy (odporne
na ich właściwości żrące).

Ozt

21

Czy materiały, wyposażenie i urządzenia zostały dostosowane do właściwości
wykorzystywanych niebezpiecznych środków chemicznych.

Ozt

22

Czy przed podjęciem pracy sprawdza się, czy nie pojawiły się wycieki i dokonuje
ogólnej kontroli instalacji lub wyposażenia.

Ozt

23

Czy urządzenia lub procesy, które tego wymagają, są wyposażone w układy pozwalające
wykrywać warunki niebezpieczne (np. dolna granica zapłonu w tunelu suszarniczym,
temperatura oraz ciśnienie reaktora, poziom wypełnienia zbiornika itd.) połączone z

Ozt

19

Lp.

Pytanie / problem

Tak

Nie

Nie

dotyczy

Wskaźnik dla

odpowiedzi „Nie”

systemami alarmowymi.

24

Czy istniejące układy detekcyjne mogą wyłączyć proces technologiczny w sytuacjach
skrajnych, jeśli zajdzie taka potrzeba.

Niewystar-czający

25

Czy ujścia i otwory wylotowe urządzeń bezpieczeństwa obsługujących produkty
łatwopalne oraz wybuchowe są skierowane w miejsce bezpieczne i wyposażone są
w sygnalizację świetlną, jeśli to konieczne.

Ozt

26

Czy dostępne są urządzenia pozwalające na bezpieczne oczyszczenie, absorpcję,
zniszczenie lub zebranie produktów, które wyciekły z urządzeń bezpieczeństwa i
otworów wylotowych.

Ozt

27

Czy czynności, które mogą grozić uwolnieniem gazu, par, pyłów itd. niebezpiecznych
środków chemicznych, są wykonywane w układzie zamkniętym albo co najmniej w
obszarach dobrze wentylowanych lub w instalacjach wyposażonych w wyciąg
miejscowy.

Ozt

28

Czy wprowadzono środki zapobiegające rozprzestrzenianiu się czynników
chemicznych niebezpiecznych na inne stanowiska pracy lub do innych pomieszczeń
pracy.

Ozt

Organizacja czynności zapobiegawczych przy stosowaniu środków chemicznych

29

Czy dokonywane jest sprawdzanie czystości zbiorników i pojemników po środkach
chemicznych, przed ich powtórnym napełnieniem innym preparatem.

Ozt

30

Czy została zagwarantowana kontrola dostępu pracowników nieuprawnionych i
osób z zewnątrz do obszarów przechowywania, załadunku, rozładunku i obróbki
niebezpiecznych środków chemicznych.

Ozt

31

Czy pracownicy zostali we właściwy sposób poinformowani o ryzyku związanym z
niebezpiecznymi środkami chemicznymi i przeszli odpowiednie szkolenie w zakresie
stosowanych środków zapobiegawczych i ochronnych.

Ozt

32

Czy pracownicy mają dostęp do kart charakterystyki, przekazanych przez dostawcę
preparatów.

Do poprawy

33

Czy istnieją pisemne instrukcje stanowiskowe, dotyczące wykonywania
czynności z niebezpiecznymi środkami chemicznymi.

Ozt

34

Czy ustalono program przeglądów i konserwacji wyposażenia technicznego i
instalacji technologicznych, których poprawne funkcjonowanie jest niezbędne dla
bezpieczeństwa.

Niewystarczający

35

Czy miejsca i stanowiska pracy są utrzymywane w czystości (czy zastosowano
odpowiedni program i kontroluje się jego stosowanie).

Do poprawy

36

Czy istnieją specjalne środki do neutralizacji i usuwania rozlanych substancji lub
usuwania wycieków; czy istnieją odpowiednie instrukcje.

Niewystarczający

20

Lp.

Pytanie / problem

Tak

Nie

Nie

dotyczy

Wskaźnik dla

odpowiedzi „Nie”

37

Czy istnieje odpowiedni plan gospodarki odpadami i kontroluje się jego stosowanie.

Niewystar-czający

38

Czy wprowadzono odpowiednie zasady higieny osobistej (mycie rąk, zmiana odzieży,
zakaz jedzenia, picia i palenia na stanowiskach pracy itd.), a ich stosowanie jest
kontrolowane.

Do poprawy

39

Czy istnieje plan awaryjny wykorzystywany w sytuacjach zagrożenia związanych z
niebezpiecznymi środkami chemicznymi (wyciek, rozlanie, pożar, wybuch itd.).

Wysoce Niewystar-
czający

40

Czy wprowadzono ogólne zasady organizacyjne wymagane do oddzielenia
niebezpiecznych środków chemicznych lub zmniejszenia narażenia / kontaktu
pracowników z chemikaliami.

Ozt

Stosowanie środków ochrony osobistej i instalacji awaryjnych

41

Czy dostępne są niezbędne środki ochrony indywidualnej i czy jest kontrolowane ich
odpowiednie stosowanie w przypadku czynności związanych z ryzykiem narażenia
lub kontaktu z niebezpiecznymi środkami chemicznymi.

Ozt

42

Czy prysznice do odkażania oraz stanowiska do płukania oczu są dostępne w pobliżu
miejsc, w których może nastąpić rozpryskanie niebezpiecznego środka chemicznego.

Ozt

43

Czy ustalono zasady gospodarowania środkami ochrony indywidualnej i odzieżą
roboczą.

Niewystar-czający

44

Czy stwierdzono jakiekolwiek inne braki lub niedociągnięcia w środkach ochrony
ogólnej i organizacyjnych oraz przy stosowaniu środków ochrony osobistej: opisać i
dokonać oceny.

II-1-A TABELA

Z tabeli odczytujemy poziom wskaźnika, w zależności od zagrożenia opisanego symbolem R w karcie charakterystyki preparatu.
Wynik wstawiamy do odpowiedniej rubryki w liście kontrolnej.

Numer
pytania

Wysoce niewystarczający

Niewystarczający

Do poprawy

5, 7

R1 - R6, R7, R12, R14, R15,

R8, R9, R11, R18, R24, R25

R10, R21, R22, R36, R38,

8

R16, R17, R19, R27, R28, R35,
R39,

R30, R34, R37, R41, R44,

R10, R21, R22, R36, R38,

11

R1 –R6, R7, R12, R14, R15, R16,
R17, R19,

R8, R9, R11, R18, R30, R44,

R10,

12, 13, 14

R1 –R6, R7, R12, R17, R19, R27,
R35, R39,

R8, R11, R24, R34, R37, R44,

R10, R11,R21,R36, R38,

21

17

R7, R12, R17, R35, R39,

R11, R18, R24, R30, R34, R37, R41, R10, R21, R36

18

R7, R12,

R11, R18, R30,

R10

19

R1- R6, R12, R15

R8, R11, R18, R30,

20

R35

R34

21, 22, 23

R1 – R6, R7, R12, R14, R15, R16,
R17, R19, R27, R35, R39,

R8, R9, R11, R18, R24, R30, R37,
R41, R44,

R10, R21, R36, R38,

24

R1 – R6, R7, R12, R14, R15, R16,
R17, R19, R27, R35, R39,

R8, R9, R10, R11, R18, R21,
R24, R30, R34, R37, R38,
R41, R44,

25

R2, R3, R5, R6, R7, R12, R14, R15,
R16, R17, R19,

R8, R9, R11, R18, R30, R44,

R10,

26

R27, R35, R39,

R24, R34, R37, R41,

R21, R36, R38

27

R7, R12, R27, R35, R39,

R11, R18, R24, R30, R34, R37, R41, R10, R21, R36,

28

R1 – R6, R7, R12, R14, R15,

R8, R9, R11, R18, R24, R25,

R10, R21, R22, R36, R38,

29

R16, R17, R19, R27, R28, R35,
R39,

R30, R34, R37, R41, R44,

R10

30, 31

R1 – R6, R7, R12, R14, R15,

R8, R9, R11, R18, R24, R25,

R10, R21, R22, R36, R38,

33

R16, R17, R19, R27, R28, R35,
R39,

R30, R34, R37, R41, R44,

R10

40

R8, R9, R11, R18, R24, R25, R30,
R34, R37, R41, R44,

R8, R9, R11, R18, R24, R25, R30,
R34, R37, R41, R44,

R10, R21, R22, R36, R38,

41, 42

R27, R35, R39,

R24, R34, R39, R41,

R21, R36

II-2 OPIS METODY

Wybrana metoda pozwala określić poziom ryzyka wypadkowego na podstawie trzech zmiennych:

•

obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa

•

poziomu narażenia

•

poziomu skutków

II-2-a Ustalenie poziomu obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa

Obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa zależy od liczby odpowiedzi „wysoce niewystarczający”, „wystarczający” i „do poprawy” w liście
kontrolnej.
Obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa określa się jako:

•

10 - „wysoce niewystarczający" – jeżeli odpowiedź na co najmniej jedno z pytań dała wskaźnik „wysoce niewystarczający" lub jeśli ponad

połowa uwzględnianych pytań dała wskaźnik „niewystarczający",

22

•

6 - „niewystarczający" - jeżeli na żadne pytanie nie odpowiedziano ze wskaźnikiem „wysoce niewystarczający", jednak odpowiedź na co

najmniej jedno z pytań dała wskaźnik „niewystarczający" lub jeśli ponad połowa uwzględnianych pytań dała wskaźnik „do poprawy",

•

2 - „do poprawy" – jeżeli na żadne pytanie nie odpowiedziano ze wskaźnikiem „wysoce niewystarczający" lub „niewystarczający",

jednakże odpowiedź, na co najmniej jedno z pytań dała wskaźnik „do poprawy",

•

0 - „dopuszczalny” - w pozostałych przypadkach.

W przypadku uzyskania wskaźnika „0”, należy odstąpić od dalszej oceny i zastosować środki przewidziane w tabeli II -2 –E dla poziomu ryzyka „1”.

II-2-b Ustalenie poziomu narażenia.

Poziom narażenia określa częstość występowania narażenia na ryzyko.
Poziom narażenia należy odczytać z tabeli II-2-B, uwzględniając czas wykonywania czynności.

II-2-B TABELA

Poziom
narażenia

Znaczenie

1

Rzadko – nie częściej niż raz w tygodniu przez krótki czas

2

Okresowo w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas

3

Wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas

4

Stale. Wielokrotnie w ciągu dnia roboczego, przez długi czas

II-2-c Ustalenie poziomu skutków.

Poziom skutków, określa spodziewane szkody dla zdrowia.
Poziom skutków należy odczytać z tabeli II-2-C

II-2-C TABELA

Poziom
skutków

Znaczenie

10

Niewielkie szkody – (opatrunek i przemycie rany )

25

Szkody odwracalne – wygojenie rany, krótkotrwała absencja chorobowa

60

Poważne szkody – trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu
oddechowego, układu pokarmowego)

100

Śmierć

23

II-2-d Wyznaczenie poziomu ryzyka.

Obliczamy iloczyn obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa i poziomu narażenia.
Odczytujemy z tabeli II-1-3-D poziom ryzyka dla obliczonego iloczynu oraz poziomu skutków.

II-2-D TABELA

P

o

z

io

m

S

k

u

tk

ó

w

Wartość iloczynu

(obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa x poziom narażenia)

2-4

6 - 8

10 - 20

24 - 40

10

20-40

60-80

100-200

240-400

25

50-100

150-200

250-500

600-1000

60

120-240

360-480

600-1200

1440-2400

100

200-400

600-800

1000-2000

2400-4000

Znaczenie poszczególnych poziomów ryzyka odczytujemy z tabeli II-2-E

II-2-E TABELA

Poziom

ryzyka

Znaczenie

20 – 40

Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie.
Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności
zastosowanych środków.

50 – 120

W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko

150 – 500

W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.

600 - 4000

Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.

Przystępujemy do działań obniżających poziom ryzyka, a po ich wdrożeniu określamy ryzyko resztkowe, według poprzedniego schematu postępowania
od II-2-a do II-2-e.

24

II-2 OCENA RYZYKA WYPADKOWEGO

II-2-1 Zagrożenia związane ze stosowaniem „TESOLU”

Zagrożenia występują podczas czynności normalnej pracy tj:

•

ręcznego przelewania stężonego preparatu z opakowań do pojemników

•

moczenia i wyciskania mopów, ścierek w roztworze rozcieńczonym

Zagrożenia występują także w sytuacjach awaryjnych podczas kontaktu ze stężonym preparatem wyciekającym z uszkodzonego opakowania. W
przypadku zmieszania z kwasami wydziela się gazowy chlor, który jest gazem toksycznym o działaniu żrącym.

Z uwagi na to, że preparat Tesol ma silne działanie żrące, w kontakcie z oczami może spowodować utratę wzroku, a w kontakcie ze skórą głębokie rany.

Wyznaczenie obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa.

Obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa należy określić na podstawie odpowiedzi na pytania zadane w liście kontrolnej.

a) kontakt z rozcieńczonym preparatem
Lista kontrolna: - odpowiedzi na pytania 33,41 „wysoce niewystarczający”
Wynik: wysoce niewystarczający – obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa = 10

Ustalenie poziomu narażenia

Poziom narażenia wyznaczamy z tabeli

Poziom
narażenia

Znaczenie

1

Rzadko – nie częściej niż raz w tygodniu przez krótki czas

2

Okresowo w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas

3

Wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas

4

Stale. Wielokrotnie w ciągu dnia roboczego, przez długi czas

narażenie: wielokrotnie w ciągu dnia roboczego przez krótki czas = poziom narażenia 3

Ustalenie poziomu skutków

25

Poziom skutków odczytujemy z tabeli

Poziom skutków Znaczenie
10

Niewielkie szkody – (opatrunek i przemycie rany )

25

Szkody odwracalne – wygojenie rany, krótkotrwała absencja chorobowa

60

Poważne szkody – trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu
oddechowego, układu pokarmowego)

100

Śmierć

skutki: maceracja skóry, zaczerwienienie skóry, stany alergiczne, przemycie oczu, po spożyciu porada lekarska = poziom skutków 10 )

Określenie poziomu ryzyka

1. Wyznaczamy wartość iloczynu - mnożymy
wartość obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa (10) x wartość poziomu narażenia (3).
Wartość iloczynu 10 x 3 = 30

2. Odczytujemy z tabeli poziom ryzyka

P

o

z

io

m

S

k

u

tk

ó

w

Wartość iloczynu

2-4

6 – 8

10 - 20

24 - 40

10

20-40

60-80

100-200

240-400

25

50-100

150-200

250-500

600-1000

60

120-240

360-480

600-1200

1440-2400

100

200-400

600-800

1000-2000

2400-4000

Poziom ryzyka odczytujemy na przecięciu wartości poziomu skutków (10) z wyznaczoną wartością iloczynu (30)
Wyznaczony poziom ryzyka od 240 - 400.

Z tabeli odczytujemy znaczenie otrzymanego wyniku.

Poziom

ryzyka

Znaczenie

20 – 40

Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie.
Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.

50 – 120

W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.

150 – 500

W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.

600 – 4000

Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.

26

Zagrożenie jest duże należy niezwłocznie podjąć działania ograniczające poziom ryzyka. Zaplanowane działania opisano łącznie dla preparatu
stężonego i rozcieńczonego.

b) kontakt z preparatem stężonym

Lista kontrolna: - odpowiedzi na pytania 8,17,,33,41,42 „wysoce niewystarczający”
Wynik: wysoce niewystarczający – obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa = 10

Poziom narażenia wyznaczamy z tabeli

Poziom
narażenia

Znaczenie

1

Rzadko – nie częściej niż raz w tygodniu przez krótki czas

2

Okresowo w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas

3

Wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas

4

Stale. Wielokrotnie w ciągu dnia roboczego, przez długi czas

narażenie: wielokrotnie w ciągu dnia roboczego przez krótki czas = poziom narażenia 2

Poziom skutków wyznaczamy z tabeli

Poziom skutków Znaczenie
10

Niewielkie szkody – (opatrunek i przemycie rany )

25

Szkody odwracalne – wygojenie rany, krótkotrwała absencja chorobowa

60

Poważne szkody – trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu
oddechowego, układu pokarmowego)

100

Śmierć

(skutki: możliwe zachlapanie oczu stężonym preparatem lub spożycie preparatu –poważne szkody = poziom skutków 60 )

Określamy poziom ryzyka

1. Wyznaczamy wartość iloczynu - mnożymy
wartość obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa (10) x wartość poziomu narażenia (2).
Wartość iloczynu 10 x 2 = 20

27

2. Odczytujemy z tabeli poziom ryzyka

P

o

z

io

m

S

k

u

tk

ó

w

Wartość iloczynu

2-4

6 – 8

10 - 20

24 - 40

10

20-40

60-80

100-200

240-400

25

50-100

150-200

250-500

600-1000

60

120-240

360-480

600-1200

1440-2400

100

200-400

600-800

1000-2000

2400-4000

Poziom ryzyka odczytujemy na przecięciu wartości poziomu skutków (60) z wyznaczoną wartością iloczynu (20)
Wyznaczony poziom ryzyka od 600 -1200.

Z tabeli odczytujemy znaczenie otrzymanego wyniku.

Poziom

ryzyka

Znaczenie

20 – 40

Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie.
Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.

50 – 120

W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.

150 – 500

W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.

600 – 4000

Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.

Zagrożenie jest zbyt duże, należy przerwać pracę wykonywaną w opisanych warunkach.
Podjąć działania zapobiegawcze.

Proponowane dla podpunktu a (rozcieńczony) i b (stężony)działania zapobiegawcze:

•

zapewnić odrębne miejsca składowania preparatu, oznakować miejsca składowania znakiem graficznym informującym o zagrożeniu i nazwą

preparatu,

•

zapewnić dozownik lub pompkę do przelewania stężonego preparatu,

•

opracować instrukcję postępowania z preparatem i jego magazynowania,

•

zapoznać pracowników z instrukcją w sposób udokumentowany,

•

zapewnić wodny natrysk awaryjny do przemywania oczu (tzw. „oczomyjkę”),

•

pracownikom zgodnie z kartą charakterystyki wydać:

a)

do pracy z roztworem myjącym: rękawice ochronne kategorii III, z kauczuku butylowego lub nitrylowego,

b)

do pracy ze stężonym preparatem: gogle ochronne, fartuch przedni gumowy, rękawice ochronne kategorii III, z kauczuku butylowego
lub nitrylowego

Sprawdzić poziom ryzyka resztkowego po wdrożeniu działań zapobiegawczych, według poprzedniego schematu.

28

- obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa

dla ręcznego przelewania preparatu stężonego - 0

dla mycia i wykręcania mopa –0

Dla obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa „0” odczytujemy z tabeli poziom ryzyka 1. Ryzyko akceptowalne.

II-2-2 Zagrożenia związane ze stosowaniem „ WC-CLEAN”

Zagrożenia występują podczas czynności normalnej pracy tj::

•

zdejmowania opakowania z preparatem z półki magazynowej – możliwość uszkodzenia opakowania i oblania odzieży, nieosłoniętej skóry twarzy,

oczu i dłoni,

•

ręcznego mycia umywalek, kabin natryskowych i muszli ustępowych, a preparat dozowany jest bezpośrednio z opakowań producenta.

•

przypadkowego spożycia,

Zagrożenie występuje także w sytuacjach awaryjnych, tj. w przypadku zmieszania z TESOLEM wydziela się gazowy chlor (ocena ryzyka dla
przypadkowego zmieszania opisana w części dotyczącej oceny narażenia inhalacyjnego).

Preparat WC-CLEAN ma działanie drażniące na skórę i oczy, a także po spożyciu.

Na podstawie odpowiedzi na pytania zadane w liście kontrolnej wyznaczamy obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa.

Lista kontrolna: - odpowiedzi na pytania 8,17,27,41 „do poprawy”
obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa = 2

Poziom narażenia wyznaczamy z tabeli

Poziom
narażenia

Znaczenie

1

Rzadko – nie częściej niż raz w tygodniu przez krótki czas

2

Okresowo w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas

3

Wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas

4

Stale. Wielokrotnie w ciągu dnia roboczego, przez długi czas

poziom narażenia 2

29

Z tabeli wyznaczamy poziom skutków

Poziom skutków Znaczenie
10

Niewielkie szkody – (opatrunek i przemycie rany )

25

Szkody odwracalne – wygojenie rany, krótkotrwała absencja chorobowa

60

Poważne szkody – trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu
oddechowego, układu pokarmowego)

100

Śmierć

Skutki: podrażnienie skóry, podrażnienie gałki ocznej, po spożyciu konieczna pomoc lekarska = poziom skutków 25

Określamy poziomu ryzyka

1. Wyznaczamy wartość iloczynu - mnożymy
wartość obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa (2) x wartość poziomu narażenia (2).
Wartość iloczynu 2 x 2 = 4

2. Odczytujemy z tabeli poziom ryzyka

P

o

z

io

m

S

k

u

tk

ó

w

Wartość iloczynu

2-4

6 – 8

10 - 20

24 – 40

10

20-40

60-80

100-200

240-400

25

50-100

150-200

250-500

600-1000

60

120-240

360-480

600-1200

1440-2400

100

200-400

600-800

1000-2000

2400-4000

Poziom ryzyka odczytujemy na przecięciu wartości poziomu skutków (25) z wyznaczoną wartością iloczynu (4)
Wyznaczony poziom ryzyka od 50-100.

Z tabeli odczytujemy znaczenie otrzymanego wyniku.

Poziom

ryzyka

Znaczenie

20 – 40

Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie.
Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.

50 – 120

W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.

150 – 500

W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.

600 – 4000

Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.

30

Zagrożenie jest średnie.

Podjąć działania ograniczające poziom ryzyka:

•

oddzielić i opisać miejsce składowania preparatu,

•

opracować instrukcję bezpiecznego postępowania z preparatem,

•

zapoznać pracowników z instrukcją w sposób udokumentowany,

•

czynności z preparatem wykonywać przy włączonej wentylacji mechanicznej,

•

wydać pracownikom do prac z preparatem środki ochrony indywidualnej określone w karcie charakterystyki preparatu, tj: gogle ochronne,

rękawice gumowe lub z PCV.

Sprawdzamy poziom ryzyka resztkowego po wdrożeniu działań zapobiegawczych, według poprzedniego schematu.

•

-obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa - 2

(odpowiedź na pytanie 17 z listy kontrolnej „do poprawy”

•

- poziom narażenia - 2

•

poziom skutków – 10

Wyznaczamy iloczyn 2 x 2 = 4
Odczytujemy poziom ryzyka dla iloczynu „4” i skutków „10”
Poziom ryzyka pierwszy (od 20-40). Ryzyko akceptowalne.

II-2-3 Zagrożenia związane ze stosowaniem „Eco-S-14”

Zagrożenia występują podczas czynności normalnej pracy tj::

•

zdejmowania opakowania z preparatem z półki magazynowej – możliwość uszkodzenia opakowania i oblania odzieży, nieosłoniętej skóry twarzy,

oczu i dłoni,

•

przelewania preparatu do pojemników roboczych, na czas wykonania pracy – natryskowego nanoszenia preparatu na urządzenia,

•

Podczas sytuacji (awaryjnych)

•

przypadkowego spożycia

•

celowego lub przypadkowego zmieszania z preparatami zasadowymi np. Eco-S-17 lub silnymi utleniaczami – reakcja silnie egzotermiczna, może

prowadzić do wydzielenia się ciepła i dodatkowego oparzenia termicznego, podczas reakcji wydziela się wodór.

Zgodnie z informacją zawartą w karcie charakterystyki, preparat „Eco-S-14” jest żrący, powoduje oparzenia, podrażnienia i zapalenia skóry, podrażnienia
i oparzenia oczu, w kontakcie z oczami może spowodować utratę wzroku, po spożyciu może spowodować odwracalne zmiany w układzie pokarmowym.

Na podstawie odpowiedzi na pytania zadane w liście kontrolnej wyznaczamy obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa.

31

Lista kontrolna: -odpowiedzi na pytania 8, 17, 26, 33, 36, 41, 42 „niewystarczający”
obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa = 6

Poziom narażenia wyznaczamy z tabeli

Poziom
narażenia

Znaczenie

1

Rzadko – nie częściej niż raz w tygodniu przez krótki czas

2

Okresowo w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas

3

Wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas

4

Stale. Wielokrotnie w ciągu dnia roboczego, przez długi czas

poziom narażenia 3

Z tabeli wyznaczamy poziom skutków

Poziom skutków Znaczenie
10

Niewielkie szkody – (opatrunek i przemycie rany )

25

Szkody odwracalne – wygojenie rany, krótkotrwała absencja chorobowa

60

Poważne szkody – trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu oddechowego, układu pokarmowego)

100

Śmierć

Skutki trwałe, np. utrata wzroku, uraz organów wewnętrznych= poziom skutków 60

Określamy poziom ryzyka

1. Wyznaczamy wartość iloczynu - mnożymy
wartość obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa (6) x wartość poziomu narażenia (3).
Wartość iloczynu 6 x 3 = 18

2. Odczytujemy z tabeli poziom ryzyka

P

o

z

io

m

S

k

u

tk

ó

w

Wartość iloczynu

2-4

6 – 8

10 - 20

24 – 40

10

20-40

60-80

100-200

240-400

25

50-100

150-200

250-500

600-1000

60

120-240

360-480

600-1200

1440-2400

100

200-400

600-800

1000-2000

2400-4000

32

Poziom ryzyka odczytujemy na przecięciu wartości poziomu skutków (60) z wyznaczoną wartością iloczynu (18)
Wyznaczony poziom ryzyka od 600-1200.

Z tabeli odczytujemy znaczenie otrzymanego wyniku.

Poziom

ryzyka

Znaczenie

20 – 40

Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie.
Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.

50 – 120

W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.

150 – 500

W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.

600 – 4000

Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.

Zagrożenie jest duże.
Podjąć natychmiast działania ograniczające poziom ryzyka:

•

zapewnić odrębne miejsca składowania preparatu, oznakować miejsca składowania znakiem graficznym o zagrożeniu i nazwą preparatu,

•

opracować instrukcję postępowania z preparatem i jego magazynowania,

•

zapoznać pracowników z instrukcją w sposób udokumentowany,

•

zapewnić wodny natrysk awaryjny do przemywania oczu (tzw. „oczomyjkę”),

•

zapewnić środki do unieszkodliwiania rozlanego preparatu oraz oznakowane pojemniki umożliwiające przelanie zawartości preparatu z

uszkodzonego opakowania

•

pracownikom zgodnie z kartą charakterystyki wydać: gogle ochronne, rękawice kwasochronne kategorii III,

•

zapoznać pracowników z instrukcją stosowania, przechowywania i konserwacji wydanych środków ochrony indywidualnej, skrócić czas

narażenia lub stosować preparat rozcieńczony.

Sprawdzamy poziom ryzyka resztkowego po wdrożeniu działań zapobiegawczych, według poprzedniego schematu.

- obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa - 2

poziom narażenia – 2

poziom skutków – 25

Wyznaczamy iloczyn 2 x 2 = 4
Odczytujemy poziom ryzyka dla iloczynu „4” i skutków „25”
Poziom ryzyka od 50-100.

Ryzyko akceptowalne ale zastanowić się nad możliwością zmiany preparatu na mniej szkodliwy.

33

II-2-4 Zagrożenia związane ze stosowaniem „Eco-S-17”

Zagrożenia występują podczas czynności normalnej pracy tj::

•

zdejmowania opakowania z preparatem z półki magazynowej – możliwość uszkodzenia opakowania i oblania odzieży, nieosłoniętej skóry twarzy,

oczu i dłoni,

•

ręcznego dozowania preparatu do zbiornika w maszynie.

Ponadto podczas sytuacji awaryjnych

•

przypadkowego spożycia,

•

omyłkowego lub celowego zmieszania z kwasem lub preparatem w własnościach kwasowych, np. Eco-S-4 z wydzieleniem dużej ilości ciepła.

•

w kontakcie z materiałami palnymi stwarza zagrożenie wybuchowo-pożarowe.

Zgodnie z informacją zawartą w karcie charakterystyki, preparat „Eco-S-17” działa silnie drażniąco na oczy i skórę, może powodować podrażnienie,
pieczenie i łzawienie oczu. Po spożyciu konieczna pomoc lekarska.

Na podstawie odpowiedzi na pytania zadane w liście kontrolnej wyznaczamy obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa.

Lista kontrolna: -odpowiedzi na pytania 8,17,42 „do poprawy”
obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa = 2

Poziom narażenia wyznaczamy z tabeli

Poziom
narażenia

Znaczenie

1

Rzadko – nie częściej niż raz w tygodniu przez krótki czas

2

Okresowo w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas

3

Wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas

4

Stale. Wielokrotnie w ciągu dnia roboczego, przez długi czas

Kontakt z preparatem podczas transportu z magazynu oraz podczas napełniania zbiornika w maszynie poziom narażenia 2

Z tabeli wyznaczamy poziom skutków
Poziom skutków Znaczenie
10

Niewielkie szkody – (opatrunek i przemycie rany )

25

Szkody odwracalne – wygojenie rany, krótkotrwała absencja chorobowa

60

Poważne szkody – trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu oddechowego,
układu pokarmowego)

100

Śmierć

34

poziom skutków 25

Określamy poziom ryzyka

1. Wyznaczamy wartość iloczynu - mnożymy
wartość obiektywnego wskaźnika niebezpieczeństwa (2) x wartość poziomu narażenia (2).
Wartość iloczynu 2 x 2 = 4

2. Odczytujemy z tabeli poziom ryzyka

P

o

z

io

m

S

k

u

tk

ó

w

Wartość iloczynu

2-4

6 – 8

10 - 20

24 – 40

10

20-40

60-80

100-200

240-400

25

50-100

150-200

250-500

600-1000

60

120-240

360-480

600-1200

1440-2400

100

200-400

600-800

1000-2000

2400-4000

Poziom ryzyka odczytujemy na przecięciu wartości poziomu skutków (25) z wyznaczoną wartością iloczynu (4)
Wyznaczony poziom ryzyka od 50-100.

Z tabeli odczytujemy znaczenie otrzymanego wyniku.

Poziom

ryzyka

Znaczenie

20 – 40

Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie.
Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.

50 – 120

W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.

150 – 500

W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.

600 – 4000

Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.

Zagrożenie jest średnie.
Konieczne jest zaplanowanie działań dla ograniczenia ryzyka.

•

zapewnić odrębne miejsca składowania preparatu – z dala od materiałów palnych, oznakować miejsca składowania znakiem graficznym

informującym o zagrożeniu,

•

magazynować z dala od materiałów palnych,

•

opracować instrukcję postępowania z preparatem i jego magazynowania,

•

zapoznać pracowników z instrukcją w sposób udokumentowany ,

35

•

zapewnić środki do unieszkodliwiania rozlanego preparatu oraz oznakowane pojemniki umożliwiające przelanie zawartości preparatu z

uszkodzonego opakowania

•

pracownikom na czas przelewania preparatu z opakowań producenta do maszyny myjącej wydać: gogle ochronne, rękawice chroniące przed

ługami,

•

zapoznać pracowników z instrukcją stosowania, przechowywania i konserwacji wydanych środków ochrony indywidualnej.

Sprawdzamy poziom ryzyka resztkowego po wdrożeniu działań zapobiegawczych, według poprzedniego schematu.

-obiektywny wskaźnik niebezpieczeństwa - 2
(pozostaje ręczne przelewanie pkt 17)
- poziom narażenia – 2
- poziom skutków – 10

Wyznaczamy iloczyn 2 x 2 = 4
Odczytujemy poziom ryzyka dla iloczynu „4” i skutków „10”
Poziom ryzyka od 20-40 (poziom pierwszy).

Ryzyko akceptowalne.

36

III.

INFORMACJA DLA PRACOWNIKÓW

Po przeprowadzeniu oceny ryzyka związanego z narażeniem/ kontaktem na działanie czynników chemicznych niebezpiecznych na stanowisku
pracownika gospodarczego przygotowujemy informację, z która zapoznamy pracowników.
Pracownikom nie przedkładamy do zapoznania się pełnej dokumentacji z oceny ryzyka, a jedynie wynik tej oceny.

Zgodnie z art. 226 pkt 2 Kodeksu pracy pracodawca „informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz
o zasadach ochrony przed zagrożeniami”.

Nazwa
preparatu

Czynność

Zagrożenie

Skutki

Poziom ryzyka

Środki profilaktyczne

Poziom ryzyka

po wdrożeniu

środków

(resztkowe)

TESOL –
preparat
stężony

Układanie
opakowań z
chemikaliami na
półkach regałów,
zdejmowanie
towarów z półek

oblanie skóry rak,
twarzy i oczu
preparatem
wyciekających z
uszkodzonego
opakowania

Głębokie
oparzenia skóry,
utrata wzroku,
oparzenia i
uszkodzenia
układu
pokarmowego

Poziom 4,

Ryzyko duże

nieakceptowalne

- zachować odrębne miejsca składowania preparatu w

miejscach oznaczonych znakiem graficznym o
zagrożeniu i nazwą,

- do przelewania stężonego preparatu stosować

dozownik lub pompkę,

- stosować się do instrukcji postępowania z preparatem i

jego magazynowania,

- w przypadku oblania twarzy lub oczu przemywać oblane

miejsce pod natryskiem awaryjnym tzw. „oczomyjką”,

- przed rozpoczęciem pracy ze stężonym preparatem

założyć gogle ochronne, fartuch przedni gumowy,
rękawice ochronne z kauczuku butylowego lub
nitrylowego

- w przypadku rozlania preparatu zasypać sorbentem

znajdującym się w oznakowanym pojemniku w
magazynie,

Poziom 1

ryzyko

akceptowalne

Przelewanie
preparatu do
zbiornika w celu
przygotowania
roztworu
myjącego

oblanie skóry rak,
twarzy i oczu
preparatem
Przypadkowe
spożycie
preparatu

-
- w przypadku łącznego rozlania kilku środków, w tym

WC-CLEAN przed unieszkodliwianiem sorbentem
założyć półmaskę z wkładem ABE1

- bezwzględnie przestrzegać zasady nie mieszania ze sobą

różnych preparatów,

- nie przelewać preparatu do pojemników po innych

substancjach,

- nie usuwać etykiet z opakowań producenta i

oznakowania pojemników roboczych,

- przestrzegać instrukcji postępowania podczas

Celowe lub
przypadkowe
zmieszanie z
innym
preparatem -
„WC-CLEAN”

Zatrucie
wydzielającym
się chlorem
podrażnienie
śluzówek oczu,
gardła i nosa,
zablokowanie
receptorów
węchowych

37

Nazwa
preparatu

Czynność

Zagrożenie

Skutki

Poziom ryzyka

Środki profilaktyczne

Poziom ryzyka

po wdrożeniu

środków

(resztkowe)

awaryjnego wycieku preparatów

TESOL –
preparat
rozcieńczo
ny

moczenia i
wyciskania
mopów, ścierek w
roztworze
rozcieńczonym

Kontakt
preparatu z
odsłoniętą skórą
rąk, nóg, oczami

Maceracja skóry,
zaczerwienienie
skóry, stany
alergiczne,
podrażnienie
oczu,

Poziom 3
Ryzyko
nieakceptowalne

- stosować się do instrukcji postępowania z preparatem,
- do pracy z roztworem myjącym stosować rękawice

ochronne z kauczuku butylowego lub nitrylowego

Poziom 1

ryzyko

akceptowalne

WC-CLEAN

zdejmowanie
opakowania z
preparatem z
półki
magazynowej,
ręczne mycie
umywalek, kabin
natryskowych i
muszli
ustępowych, a
preparat
dozowany jest
bezpośrednio z
opakowań
producenta.

oblanie skóry rąk,
nóg, twarzy i oczu
preparatem
wyciekającym z
uszkodzonego
opakowania,
przypadkowe
spożycie

Podrażnienie
skóry,
podrażnienie
gałki ocznej, po
spożyciu
podrażnienie
układu
pokarmowego

Poziom 3
Ryzyko
nieakceptowalne

- zachować odrębne miejsca składowania preparatu w

miejscach oznaczonych znakiem graficznym o
zagrożeniu i nazwą,

- stosować się do instrukcji postępowania z preparatem i

jego magazynowania,

- w przypadku oblania twarzy lub oczu przemywać oblane

miejsce pod natryskiem awaryjnym tzw. „oczomyjką”,

- czynności z preparatem wykonywać przy włączonej

wentylacji mechanicznej,

- przed rozpoczęciem pracy z preparatem założyć gogle

ochronne, rękawice ochronne gumowe lub z PCV

- w przypadku rozlania preparatu zasypać sorbentem

znajdującym się w oznakowanym pojemniku w
magazynie,

- bezwzględnie przestrzegać zasady nie mieszania ze sobą

różnych preparatów,

- nie przelewać preparatu do pojemników po innych

substancjach,

- nie usuwać etykiet z opakowań producenta i

oznakowania pojemników roboczych,

- przestrzegać instrukcji postępowania podczas

awaryjnego wycieku preparatów

Poziom 1

ryzyko

akceptowalne

zdejmowanie
opakowania z
preparatem z
półki
magazynowej,
ręczne
pokrywanie
mytych

oblanie skóry rąk,
nóg, twarzy i oczu
preparatem
wyciekającym z
uszkodzonego
opakowania,
przypadkowe
spożycie,

powoduje
oparzenia,
podrażnienia i
zapalenia skóry,
podrażnienia i
oparzenia oczu, w
kontakcie z
oczami może

- W magazynie nie składować preparatu przy źródłach

ciepła i w miejscach nasłonecznionych,

- zachować odrębne miejsca składowania preparatu w

miejscach oznaczonych znakiem graficznym o
zagrożeniu i nazwą,

- stosować się do instrukcji postępowania z preparatem i

jego magazynowania,

- w przypadku oblania twarzy lub oczu przemywać oblane

38

Nazwa
preparatu

Czynność

Zagrożenie

Skutki

Poziom ryzyka

Środki profilaktyczne

Poziom ryzyka

po wdrożeniu

środków

(resztkowe)

ECO S-14

powierzchni –
natryskiwanie
grilla, pieca
piekarniczego,
blatów stołów
roboczych, innych
urządzeń.

Celowe lub
przypadkowe
zmieszanie z
innym
preparatami
zasadowymi np.
ECO S – 17 lub
silnymi
utleniaczami-
reakcja – reakcja
silnie
egzotermiczna,
może prowadzić
do wydzielenia się
ciepła i
dodatkowego
oparzenia
termicznego,
podczas reakcji
wydziela się
wodór,

spowodować
utratę wzroku, po
spożyciu może
spowodować
odwracalne
zmiany w
układzie
pokarmowym,

Poziom 4,

Ryzyko duże
nieakceptowalne

miejsce pod natryskiem awaryjnym tzw. „oczomyjką”,

- przed rozpoczęciem pracy preparatem założyć gogle

ochronne rękawice kwasoodporne,

- w przypadku rozlania preparatu zasypać sorbentem

znajdującym się w oznakowanym pojemniku w
magazynie,

- nie usuwać etykiet z opakowań producenta i

oznakowania pojemników roboczych,

- nie przelewać preparatu do pojemników po innych

substancjach,

- nie mieszać z preparatem ECO S – 17,

Poziom 2

ryzyka

akceptowalne

Natryskowe
nanoszenie
preparatu
stężonego na
czyszczone
powierzchnie,
Magazynowanie w
nieodpowiednich
warunkach
(wysoka
temperatura,
działanie
promieni
słonecznych)

Wdychanie
wydzielających się
oparów i aerozoli,
rozkład pod
wpływem
wysokiej
temperatury i
światła
słonecznego

Zapalenie
spojówek oka,
zapalenie
oskrzeli,
podrażnienie
skóry i odczyny
alergiczne,
Zatrucie gazami z
rozkładu

- stosować przydzielone ochrony dróg oddechowych

chroniącą przed areozolami i mgłami,

- okresowo sprawdzać sprawność urządzeń

wentylacyjnych,

- przestrzegać postanowień instrukcji stosowania

preparatu,

- przechowywać pojemniki robocze z dala od źródeł

ciepła, zabezpieczyć je prze bezpośrednim działaniem
światła słonecznego.

39

Nazwa
preparatu

Czynność

Zagrożenie

Skutki

Poziom ryzyka

Środki profilaktyczne

Poziom ryzyka

po wdrożeniu

środków

(resztkowe)

ECO S-17

Układanie
opakowań z
chemikaliami na
półkach regałów,
zdejmowanie
towarów z półek
przelewanie
preparatu z
opakowania
producenta
(handlowych) do
zbiornika
maszyny myjącej
HACOMATIC

oblanie skóry rąk,
nóg, twarzy i oczu
preparatem
wyciekającym z
uszkodzonego
opakowania oraz
podczas
dozowania do
maszyny myjącej,
przypadkowe
spożycie,
podczas pożaru
kontakt z
materiałami
palnymi stwarza
zagrożenie
wybuchowo-
pożarowe.

Podrażnienie
skóry,
podrażnienie
gałki ocznej, po
spożyciu
podrażnienie
układu
pokarmowego

Poziom 2

Ryzyko średnie

akceptowalne

- zachować odrębne miejsca składowania preparatu zdala

od materiałów palnych w miejscach oznaczonych
znakiem graficznym o zagrożeniu i nazwą,

- stosować się do instrukcji postępowania z preparatem i

jego magazynowania oraz postępowania na wypadek
pożaru,

- w przypadku oblania twarzy lub oczu przemywać oblane

miejsce pod natryskiem awaryjnym tzw. „oczomyjką”,

- na czas przelewania preparatu z opakowań producenta

do maszyny myjącej założyć gogle ochronne, rękawice
chroniące przed ługami.

Poziom 1

ryzyko

akceptowalne

Przykładowa ocena ryzyka zawodowego

opracowana przez Jolantę Adamczyk-Pyzel i Grażynę Pawlatę –Ich, Okręgowy Inspektorat Pracy w

Szczecinie 2009 r, na podstawie

(COSHH Essentials. Health and Safety Executive, 2003).

Zawarte na stronie materiały mogą być wykorzystane wyłącznie jako materiał pomocniczy dla pracodawców i zespołów oceniających ryzyko
zawodowe, bez możliwości ich powielania i publikowania.