C :\Documents and Settings\Piotrus\Pulpit\sieci \Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

409

Rozdzial 17.

Siec
– zarzadzanie i kontrola

υ

Tradycyjne zarzadzanie siecia.

υ

Zarzadzanie w przedsiebiorstwie.

υ

Alarmy i akronimy.

υ

Zarzadzanie w praktyce.

υ

Analizatory protokolów.

υ

Statystyki serwera.

υ

Zliczanie oprogramowania.

υ

Niskie koszty TCO.

υ

Zarzadzanie siecia daje wyniki.

Okreslenie „aplikacje o znaczeniu strategicznym” – wymawiane zawsze smiertelnie
powaznym tonem – to element marketingowej frazeologii naduzywany w
odniesieniu do produktów sieciowych. Wyglada na to, ze kazda firma stawia sobie
za cel to, aby jak najwyzej wycenic swoje produkty, i przekonac o ich
niezawodnosci oraz niezbednosci dla „aplikacji o znaczeniu strategicznym”. Jednak
czestotliwosc pojawiania sie tej frazy swiadczy równiez o pewnym istotnym fakcie:
firmy coraz bardziej zaleza w swojej dzialalnosci od sieci i niektóre z nich
zaczynaja tracic pieniadze juz od pierwszej sekundy awarii sieci.

Sieci to nie tylko inwestycja w okablowanie, komputery i oprogramowanie liczona
w tysiacach dolarów na kazdy wezel. Siec to czesto narzedzie produkcyjne firmy.
Systemy sieci LAN wspólczesnych organizacji wymagaja tyle samo uwagi
kiero wnictwa, co obrabiarki i spawarki w zakladzie branzy motoryzacyjnej czy lady
sklepowe w domach towarowych.

410

Sieci komputerowe dla kazdego

410

C: \Documents and Settings \Piotrus \Pulpit \sieci\Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

Dlugo- i krótkoterminowe zadania menedzerów obejmuja równiez kontrole

calkowitych kosztów uzytkowania systemu

(total cost of ownership – TCO) dla sieci

i instalacji komputerowej. Siec jest narzedziem wykorzystywanym do
wypracowania przewagi nad konkurencja i narzedziem do poprawienia
produktywnosci, jednak narzedzie nie powinno przeslaniac wartosci pracy.
Kontrola kosztów TCO to mo dny temat wsród menedzerów, ale to równiez obszar
promowania starej idei w no wym opakowaniu, czyli tak zwanych

uproszczonych

klientów

(thin client). Uproszczone klienty to terminale (zwykle dla aplikacji w

jezyku Java). Bardziej sensownie wyglada mutacja tej idei dotyczaca

zarzadzanych

klientów

(managed client).

Do zagadnien zwiazanych z TCO wrócimy w dalszej czesci tego rozdzialu, na
poczatek jednak przyjrzyjmy sie bardziej tradycyjnemu zarzadzaniu siecia.

Tradycyjne zarzadzanie siecia

Dobra siec pracuje w sposób niezauwazalny. Serwer realizuje zadania klientów
szybko i bez zadnych specjalnych czynnosci uzytkowników korzystajacych z
zas obów sieciowych. Poniewaz konstruktorzy uczynili ten system przezroczystym,
pro blemy zwiazane z okablowaniem, konfiguracja, projektem i utrata parametrów
czesto nie wystepuja lub nie sa zglaszane do momentu katastrofalnej awarii. Dwa
slowa „siec padla” sa w stanie zamrozic krew w zylach kazdego administratora
sieci. Celem tego rozdzialu jest podsuniecie sposobu, który pozwoli uniknac
przykrych niespodzianek ze strony sieci.

W czesci poswieconej zarzadzaniu opisane zostana techniki i narzedzia do
zarzadzania siecia i jej kontroli. Przedstawionych zostanie piec – nieco na siebie
zachodzacych – poziomów sys temów zarzadzania siecia:

υ

narzedzia do zarzadzania,

υ

system kontroli i raportów o calej sieci,

υ

system kontroli i raportów dla koncentratora,

υ

analizy protokolów i pomiary ruchu,

υ

analizy statystyczne.

Dziedzina systemów zarzadzania siecia wprawia w zaklopotanie, glównie z powodu
dwóch glównych i kilku podrzednych kategorii produktów noszacych w nazwie
okreslenie „zarzadzanie siecia”. Pierwsza kategoria to pakiety programów
narzedziowych, których celem jest ulatwienie pracy administratora sieci. Pakiety te,
oferowane przez kilka firm – w tym Intela, Novella i Microsoft – obejmuja
najczesciej ochrone antywirusowa sieci oraz narzedzia do inwentaryzacji i
dystrybucji oprogramowania. Ponadto pakiety te moga miec równiez funkcje w
rodzaju zdalnej kon troli sieci poprzez modem, mozliwosci inwentaryzacji sprzetu i
dodatkowych zabezpieczen.

Rozdzial 17.

♦ Siec – zarzadzanie i kontrola

411

C :\Documents and Settings\Piotrus\Pulpit\sieci \Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

411

Pakiety te sa przydatne, ale dotycza one tylko jednej strony zarzadzania siecia.
Druga strona to wszechstronne raporty i kontrola stanu sieci. W szczególnosci
obejmuje to otrzymywanie raportów z routerów, sieci Frame Relay i innych
urzadzen sieci szkieletowej. Swiatowym liderem – jesli chodzi o mozliwosci i
funkcje zarzadzania – jest SystemView IBM. Podobne cechy oferuja równiez
Optivity Nortela/Bay Networks, Spectrum Enterprise Cabletrona, Op enView
Hewletta-Packarda czy Transcend firmy 3Com. Na rysunku 17.1 pokazano ekran z
centralnego syst emu zarzadzania siecia Transcend Central firmy 3Com.

Rysunek 17.1.
System Transcend
Center

System Transcend Center

Pokazany na rysunku Transcend Central firmy 3Com jest przeznaczony
do zarzadzania siecia korporacyjna pelna routerów i innych urzadzen. Z
poziomu tego glównego ekranu mozna eksplorowac cala siec, uzyskujac
raporty z poszczególnych urzadzen.

Pakiet ManageWise Novella to oprogramowanie zupelnie niezalezne od sprzetu.
Pro dukty innych firm z branzy oprogramowania, takie jak LANDesk Manager Intela,
Systems Management Server Microsoftu i Norton Administrator for Networks
Symanteca, koncentruja sie na funkcjach zwiazanych z kosztami uzytkowania
systemu, na przyklad dystrybucja i inwentaryzacja oprogramowania i pomiarami
ruchu.

Komentarz: Podpis do rysunku
przenioslem do ramki „na
marginesie”

412

Sieci komputerowe dla kazdego

412

C: \Documents and Settings \Piotrus \Pulpit \sieci\Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

Najnowszym wynalazkiem we wszystkich produktach do zarzadzania siecia jest
przegladarkowy fronton. Niezaleznie od tego, czy mamy do czynienia z siecia
korporacyjna czy z pojedynczym routerem, mozemy przegladac raporty i
konfigurowac podstawowe aspekty dzialania poprzez przegladarke w swoim
komputerze. Konwersja tekstowych raportów i obrazów graficznych na HTML nie
jest zbyt skomplikowana. Format HTML pozwala programistom wykorzystac
szeroka popularnosc przegladarek dla wszelkich typów komputerów i pozbyc sie
obciazenia zwiazanego z tworzeniem programów klientów. Jesli zatem
którykolwiek z produktów wspominanych w tym rozdziale nie dziala we
wspólpracy z przegladarka, to zapewne niebawem sie to zmieni.

Interfejs przegladarki przelamuje równiez podzialy pomiedzy produktami.
Uzytkownik nie przyklada zbyt wiele wagi do tego, czy widziany przez niego ekran
pochodzi z pakietu SNMP czy z pamieci ROM karty sieciowej. Popularnosc
przegladarek ulatwia integracje pakietów programów z dana konfiguracja sprzetowa
i programami generujacymi raporty wbudowanymi w wiele urzadzen sieciowych.

W niniejszym rozdziale bedziemy posuwac sie z góry do dolu, poznajac na
poczatek systemy raportów i kontroli dla duzych sieci i niektóre pakiety
narzedziowe. Na koniec wezmiemy na warsztat kwestie kosztów TCO.

Zarzadzanie w przedsiebiorstwie

Wspólczesne systemy zarzadzania siecia LAN w przedsiebiorstwie potrafia o wiele
wiecej, niz tylko aktywowac pager administratora, gdy „padnie” serwer. Oferuja
one podstawowe z punktu widzenia niskich kosztów i wysokiej produktywnosci
funkcje ksiegowo -finansowe, jak dystrybucje oprogramowania, kontrole licencji
i inwentaryzacje sprzetu. Po podlaczeniu sieci do Internetu, nawet bardziej istotne
staja sie funkcje zwiazane z bezpieczenstwem, na przyklad sledzenie hasel i
ochrona antywirusowa. Natomiast przy argumentowaniu na rzecz budzetu pomocne
beda mozliwosci w zakresie planowania, typowania problemów i rejestrowania
zdarzen.

Na wielu poziomach sieci maja miejsce dzialania zwiazane z generowaniem
raportów i kontrola, które udostepniaja wskazniki pozwalajace na ocene biezacej
kondycji sieci.

W najwiekszych sieciach sa hiera rchie urzadzen i programów, które generuja
raporty o statucie i problemach na kilku poziomach, kierujac je w góre do
centralnego systemu raportów i zbierania danych. Jednak hierarchii takiej nie trzeba
wprowadzac od razu.

Niektóre produkty, na przyklad systemy raportów o ruchu dla koncentratorów,
dostarczaja doskonalych informacji o pojedynczych urzadzeniach i nie musza ich
wymieniac z innymi urzadzeniami.

Rozdzial 17.

♦ Siec – zarzadzanie i kontrola

413

C :\Documents and Settings\Piotrus\Pulpit\sieci \Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

413

Najnizszy poziom sieciowych urzadzen generujacych raporty to urzadzenia z
wlasnymi procesorami i programami w pamieci ROM, które tworza raporty o ilosci
i jakosci przesylanych w konkretnym punkcie sieci. Te urzadzenia z wewnetrznymi
raportami to koncentratory sieci LAN, mosty, routery, serwery zdalnego dostepu,
serwery wydruków, multipleksery, nadajniki radiowe i modemy telefoniczne. Ich
wewnetrzne procesory i programy zbieraja informacje statystyczne i wysylaja
raporty o statusie do programów zarzadzajacych sredniego szczebla, które moga
dzialac praktycznie na dowolnym komputerze w sieci. Rysunek 17.2 przedstawia
ekran pokazujacy, co sie w danej chwili dokladnie dzieje w koncentratorze sieci
Ethernet.

Rysunek 17.2.
Okno koncentratora
3Com

Aplikacja obslugi koncentratora 3Com

Przy pomocy tej aplikacji mozna w pelni kontrolowac dzialanie
koncentratora. Kontrolki migaja, a wtyczki w gniazdkach odpowiadaja
faktycznym polaczeniom, jakie mozna by zobaczyc, gdyby obserwator
zechcial podejsc do koncen tratora. W programie dostepne sa równiez
widoki statystyk i pewne funkcje ko ntrolne.

Programy te moga udostepnic wszelkie analizy, jakich potrzebuje dany
administrator, moga one równiez przesylac wybrane informacje do programów
administracyjnych wyzszego szczebla w celu konsolidacji.

Równiez sieciowe systemy operacyjne na serwerach wydruków i serwerach plików
moga wysylac specjalne komunikaty ostrzegawcze i okresowe komunikaty o
statusie do programów administracyjnych wyzszych szczebli dzialajacych gdzies w
sieci. Na najwyzszym poziomie zarzadzania siecia aplikacje informuja
poszczególne programy administracyjne o problemach ze znalezieniem plików lub
z dostepem do nich. Raporty na wszystkich poziomach musza byc sformatowane w
podobny sposób, aby jeden system najwyzszego poziomu mógl je skompilowac i
przedstawic uzytkownikom, którzy je zanalizuja i w razie potrzeby odpowiednio
zareaguja.

Takie firmy jak AT&T, Computer Associates, Digital, Hewlett-Packard i IBM (pod
firmowa marka Tivoli) oferuja konkurujace ze soba rozbudowane architektury
zarzadzania siecia i kontrolowania jej. Czyniono pewne próby standaryzacji

Komentarz: Podpis do rysunku
przeredagowalem i przenioslem do
ramki „na marginesie”

414

Sieci komputerowe dla kazdego

414

C: \Documents and Settings \Piotrus \Pulpit \sieci\Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

protokolów zarzadzania siecia pod auspicjami International Standard Organization,
ale jak zwykle procedury internetowe wydaja sie wygrywac na tym polu.
Standardowy internetowy system zarzadzania zwany SNMP upowszechnil sie w
sieciach loka lnych, a popularne przegladarki sa obecnie glównym srodkiem
monitorowania stanu sieci.

SNMP jest czescia rodziny protokolów TCP/IP opisanej w rozdziale 13.

Wielkie systemy i aplikacje

Firma Computer Associates okresla sama siebie jako „druga na swiecie
pod wzgledem wielkosci firme programistyczna”. Firma dala sie poznac
jako producent oprogramowania do zarzadzania przeznaczonego do
monitorowania bardzo zlozonych komercyjnych aplikacji biznesowych.
Zarzadzanie w takich systemach odbywa sie na wszystkich szczeblach –
od przewodu miedzianego do programu uzytkowego.

Alarmy i akronimy

Dla calej branzy zarzadzania i kontroli sieci charakterystyczne sa dwie cechy:
zaufanie do koncepcji alarmów i irytujaca tendencja to powszechnego uzywania
skrótów. Nie trudno zrozumiec koncepcje alarmów, ale wiele wiecej czasu zajmuje
poznanie uzywanych skrótów.

Uzycie alarmów dotyczacych dzialania sieci polega na poinstruowaniu
oprogramowania o koniecznosci powiadomienia administratora w sytuacji, kiedy
wydarzy sie cos nadzwyczajnego. Zazwyczaj latwo mozna okreslic poziom
normalnosci. Zdarzeniem odbiegajacym od normy moze byc na przyklad
przekroczenie progu trzydziestu, nastepujacych po sobie kolejno, kolizji pakietów
ethernetowych, zbyt mala lub zbyt duza liczba pakietów wyslanych w okreslonym
czasie i wartosc praktycznie kazdego innego parametru – zaczynajac od
temperatury wewnatrz obudowy urzadzenia na napieciu w linii zasilajacej konczac.
Oprogramowanie do zarzadzania siecia i jej kontroli moze reagowac na sytuacje
alarmowe poprzez ich rejestracje
w specjalnym rejestrze lub przekazania na pager administratora powiadomienia
w p ostaci specjalnego kodu opisujacego problem.

Glówne funkcje zarzadzania

W formalnych modelach zarzadzania siecia mówi sie o zarzadzaniu awariami,
zarzadzaniu konfiguracja, zarzadzaniu wydajnoscia, zarzadzaniu bezpieczenstwem
i zarzadzaniu rozliczaniem, jako o glównych funkcjach zarzadzania.

Rozdzial 17.

♦ Siec – zarzadzanie i kontrola

415

C :\Documents and Settings\Piotrus\Pulpit\sieci \Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

415

υ

Zarzadzanie awariami

obejmuje wykrywanie problemów, podejmowanie

odpowiednich dzialan w celu ich wyizolowania i usuniecia i udostepnia
komunikaty opisujace aktywne polaczenia i stan wykorzystywanego sprzetu.

υ

Zarzadzanie konfiguracja

to nadzór nad konfiguracja poszczególnych

urzadzen i sieci jako calosci oraz ewentualne zmiany konfiguracji;
zarzadzanie konfiguracja jest blisko powiazane z zarzadzaniem awariami,
poniewaz zmiana konfiguracji to podst awowa technika okreslania awarii.

υ

Zarzadzanie wydajnoscia

dotyczy zliczania poszczególnych pozycji, na

przyklad pakietów, zadan dostepu do dysków i dostepu do okreslonych
programów.

υ

Zarzadzanie bezpieczenstwem

obejmuje powiadamianie osób

odpowiedzialnych o próbach nieuprawnionego dostepu na poziomie
okablowania, sieci, serwera plików i zasobów.

υ

Zarzadzanie rozliczaniem

to naliczanie oplat za korzystanie z sieci przez

uzytkown ików.

Systemem kontroli i raportowania uzywanym dzis w wielu glównych sieciach jest

Simple Network Management Protocol

(SNMP). Protokól SNMP zostal opracowany

przez te same agencje rzadu federalnego USA i srodowiska akademickie, które
stworzyly zestaw protokolów TCP /IP. Liderem prac nad powstaniem i wdrozeniem
SNMP byl dr Jeffrey Case z Uniwersytetu w Tennessee.

SNMP dziala dobrze zarówno w sieciach Departamentu Obrony USA, jak i w
sieciach komercyjnych uzywajacych TCP/IP. Sa metody umozliwiajace
zastosowanie SNMP nawet w najmniejszych sieciach LAN laczacych komputery
PC. Zgodny
z SNMP program administracyjny OpenView Hewletta-Packarda jest sprzedawany
pod róznymi nazwami przez wiele firm. Cabletron ma system SNMP o nazwie
Spectrum, który wykorzystuje moduly sztucznej inteligencji do stosowania
sko mplikowanych regul i reagowania na otrzymywane raporty o zdarzeniach
sieciowych. Oryginalnym i wciaz jednym z najlepszych graficznych systemów do
zarzadzania siecia jest Optivity Nortela/Bay Networks. Ekran z tego programu
zawierajacy r aporty statystyczne przedstawia rysunek 17.3.

Rysunek 17.3.
Ekran programu
Optivity

Komentarz: Podpis do rysunku
przenioslem do ramki „na
marginesie”

416

Sieci komputerowe dla kazdego

416

C: \Documents and Settings \Piotrus \Pulpit \sieci\Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

Wielkie systemy i aplikacje

Ekran programu Optivity przedstawia w prawej czesci okna statystyki
wybrane z listy znajdujacej sie w lewej czesci okna. Raporty statystyczne
– jak te pokazane na rysunku – ulatwiaja optymalizacje architektury
sieciowej i planowanie budzetu na zakup nowego sprzetu i polaczen.

Urzadzenia w sieci zarzadzanej zgodnie z SNMP dziela sie na agentów i stacje
zarzadzajace.

Agenty

to urzadzenia, które przesylaja raporty do stacji

zarzadzajacych. Glównym zadaniem agenta jest gromadzenie informacji
statystycznych i skladowanie ich w

bazie informacji zarzadzania

(Management

Information Base – MIB). Dla róznych typów baz MIB istnieja standardowe
formaty danych, a niektóre firmy przechowuja dodatkowe informacja w tak
zwanych rozszerzeniach MIB. Jedna
z bardziej popularnych baz MIB jest Remote Monitoring lub RMON MIB. Ten
rodzaj bazy MIB jest uzywany w wielu urzadzeniach, które kontroluja rózne
segmenty sieci LAN. Widok aplikacji z oknem RMON MIB przedstawia rysunek
17.4.

Rysunek 17.4.
Ekran z bazy
RMON MIB.

Raport z bazy RMON MIB

Raport z bazy RMON MIB zawiera szereg statystyk o objetosci i jakosci
danych monitorowanych przez baze MIB. Baze taka mozna znalezc w
wielu urzadzeniach sieciowych – w tym w pudelkach zwanych

sondami

Komentarz: Dopisalem
odwolanie do rysunku 17.4
Komentarz: Podpis do rysunku
przenioslem do ramki „na
marginesie”

Rozdzial 17.

♦ Siec – zarzadzanie i kontrola

417

C :\Documents and Settings\Piotrus\Pulpit\sieci \Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

417

(probe) – których jedynym zadaniem jest generowanie raportów.

W kilku miejscach w tej ksiazce omawiane byly i jednoczesnie podkreslane zalety
segmentacji sieci. Podzial sieci na segmenty pozwala wyizolowac potencjalne
awarie i ograniczyc ich wplyw na inne segmenty, ograniczyc liczbe kolizji i
uproscic rozwiazywanie problemów. Jednak tym samym znacznie utrudnia sie
zarzadzanie siecia i jej monitoring.

Segmenty z bazami RMON MIB

Nalezy podkreslic koniecznosc dzielenia sieci na segmenty w celu
poprawienia wydajnosci i niezawodnosci. Pytanie tylko, skad wiadomo,
co sie dzieje w odleglym segmencie? Aby sie dowiedziec, najlepiej kupic
koncentrator z wbudowana obsluga bazy RMON MIB lub uzyc w
róznych segmentach osobnego urzadzenia zwanego sonda. Sonda zawiera
maly procesor z oprogramowaniem obslugujacym baze RMON MIB. Jej
jedyna funkcja jest raportowanie tego, co sie dzieje w sieci.

Ruch w sieci plaskiej, który przeplywa przez wszystkie jej punkty jest latwy do
monitorowania. jednak w sieci podzielonej na segmenty ruch jest dzielony za
pomoca przelaczników lub mostów/routerów utworzonych na serwerze z kilkoma
kartami sieciowymi. W obu przypadkach konieczne jest gromadzenie informacji
administracyjnych w wielu punktach sieci.

Baza MIB Remote Network Monitoring zostala opracowana przez IETF w celu
umozliwienia monitoringu i analizy protokolów w segmentach sieci lokalnych
Ethernet i Token -Ring, które nie sa bezposrednio podlaczone do konsoli SNMP.

Standard baz MIB odwoluje sie do urzadzen zgodnych ze specyfikacja RMON, aby
objac informacje diagnostyczne o awariach w standardowych sieciach, planowanie
i funkcje dostosowywania wydajnosci. RMON to standardowa specyfik acja
branzowa, która udostepnia wiekszosc funkcji oferowanych przez wspólczesne
niestandardowe analizatory sieci i protokolów.

W celu stworzenia wszechstronnej bazy informacji, dostawcy moga instalowac
niewielkie procesory wykonujace program RMON MIB w najrózniejszych
urzadzeniach podlaczonych do sieci (na przyklad w stelazach modemów lub nawet
w poszczególnych kartach sieciowych). Do kabla sieci LAN mozna podlaczyc
kieszonkowych rozmiarów urzadzenie zwane

sonda

(probe), które wygeneruje

raport
i przesle go do stacji zarzadzajacej znajdujacej sie gdzies w Internecie.

Dzieki bazom RMON MIB administratorzy sieci moga zbierac informacje z
odleglych segmentów sieci w celu rozwiazywania problemów i monitorowania
wydajnosci. Baza RMON MIB udostepnia:

418

Sieci komputerowe dla kazdego

418

C: \Documents and Settings \Piotrus \Pulpit \sieci\Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

υ

Biezace i historyczne statystyki ruchu dla segmentu sieci, dla danego hosta
w segmencie i ruchu pomiedzy hostami.

υ

Uniwersalny mechanizm alarmów i zdarzen umozliwiajacy okreslanie
wartosci progowych i powiadamianie administratora o zmianach w
funkcjonowaniu sieci.

υ

Wydajne i elastyczne narzedzia filtrowania i przechwytywania pakietów,
których mozna uzyc do stworzenia kompletnego, rozproszonego
analizatora protokolów.

Specyfikacja RMON umozliwia zdalnym sondom zbieranie i przetwarzanie danych.
To z kolei ogranicza ruch danych SNMP w sieci oraz odciaza procesor stacji
zarzadzajacej. Zamiast ciaglego odpytywania, informacje sa przesylane do stacji
tylko, kiedy trzeba. Z jednym „serwerem” RMON w koncentratorze, karcie
sieciowej lub w samodzielnej sondzie moze sie jednoczesnie komunikowac (i
pobierac informacje) wiele aplikacji „klientów” RMON (stacji zarzadzajacych).
Informacje z pojedynczego serwera RMON mozna wykorzystac do wielu zadan, od
rozwiazywania problemów i analizy protokolów po monitoring wydajnosci i
planowanie pojemnosci.

Agentami uzywajacymi baz RMON MIB lub sprzetem z wbudowanymi bazami
MIB moga byc koncentratory, routery, serwery plików i wezly sieciowe wszelkiego
typu. Niczym dziwnym nie jest fakt posiadania przez agenta – w rodzaju
koncentrato ra czy routera – wlasnego procesora specjalnie przeznaczonego do
zbierania i przechowywania informacji statystyc znych.

Stacja zarzadzajaca

(moze ich byc dowolnie duzo w sieci) „odpytuje” kazdego

agenta i inicjuje transmisje zawartosci bazy MIB. Na stacjach zarzadzajacych dziala
najczesciej system Windows z uwagi na graficzny interfejs uzytkownika lub jakas
wersja Uniksa, poniewaz Unix jest powszechnie kojarzony z protokolami IP i UDP
uzywanymi podczas transmisji pomiedzy agentami a stacjami zarzadzajacymi.
Czesto w roli stacji zarzadzajacych SNMP dzialaja stacje robocze Sun pod
Uniksem.

Minusy SNMP zwiazane sa z tendencjami niektórych firm do tworzenia
konfiguracji niestandardowych, zwanych czesto

rozszerzeniami

standardu.

Do rozszerzen mozna sie dostosowac, kupujac dodatkowe oprogramowanie do
monitoringu SNMP danej firmy. Jesli siec sklada sie urzadzen jednej firmy, to nie
jest jeszcze zbyt wielki problem, jednak wiekszosc sieci to heterogeniczna
mieszanina marek, wiec uwzglednienie wszystkich rozszerzen staje sie klopotliwe.

Jesli chcemy zainstalowac w sieci SNMP w wersji, która nie uzywa IP jako
swojego rodzimego protokolu warstwy transportowej – jak na przyklad SNMP w
NetWare – musimy wprowadzic protokól IP w sieci, ale tylko w ograniczonej roli.
Trzeba mianowicie przypisac adresy IP wszystkim monitorowanym urzadzeniom, a
takze komputerowi PC, który bedzie odpytywal znajdujace sie na nich bazy MIB.
SNMP w ekonomiczny sposób wykorzystuje moc obliczeniowa i pamiec. Jest on
dostepny juz dzisiaj, a pracuje na tyle dobrze, ze moze sprostac wymaganiom

Rozdzial 17.

♦ Siec – zarzadzanie i kontrola

419

C :\Documents and Settings\Piotrus\Pulpit\sieci \Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

419

najwiekszych systemów sieciowych. Jesli w sieci jest ponad dziesiec komputerów
lub jesli jej dzialanie ma krytyczne znaczenie dla firmy, nalezy rozwazyc
zainstalowanie koncentratorów i innych urzadzen, które obsluguja protokól SNMP.

IBM NetView

IBM odslonil swoje produkty do zarzadzania siecia na poczatku roku 1986. Caly
system nazywa sie NetView. Chociaz poczatkowo system ten mial charakter
niestandardowy i koncentrowal sie na architekturze SNA IBM obecnie jest to jeden
z najbardziej eklektycznych systemów zarzadzania siecia. Stacje zarzadzajace
NetView moga odbierac dane z komputerów nalezacych do tak róznych platform,
jak PC i systemy mainframe, i tworzyc szeroki wachlarz raportów
administracyjnych. Z drugiej jednak strony liczba produktów rodziny NetView
wprawia w zaklopotanie, a niektóre skróty i nazwy produktów (czy AIX
NetWiew/6000 jest wystarczajaco skomplikowane?) moga zrazic uzytkownika.
Pomimo prób uczynienia systemu „wszystkim dla wszystkich”, jasno widac, ze
NetView jest przeznaczony do instalacji z polaczeniami do systemu mainframe
IBM.

Blizej biurka

NetView i SNMP to wielkie architektury zarzadzania, ale inne organizacje maja
w tej dziedzinie plany na mniejsza skale. Organizacja skupiajaca ponad trzystu
dostawców, zwana poczatkowo

Desktop Management Task Force

(DMTF), a

obecnie znana pod nazwa

Distributed Management Task Force

(DMTF),

zdefiniowala kilka metod, które systemy zarzadzania siecia i komputerami
biurowymi moga uruchomic na róznych produktach sprzetowych. Orga nizacja
DMTF zdefiniowala na potrzeby systemów zarzadzania siecia

Desktop

Management Interface

(DMI).

DMI rozwija sie

Pomimo usilnych staran Intela minely lata, nim interfejs DMI zyskal
akceptacje. Jednak niektórzy producenci komputerów PC wciaz go nie
rozumieja. Jesli kupuje sie wiele komputerów dla firmy, powinny to byc
urzadzenia zgodne ze specyfikacja DMI. Skorzysta na tym budzet.

Specyfikacja DMI udostepnia podwarstwe do integracji zarzadzania ponizej
rozleglych architektur. Celem DMI jest okresle nie sposobów wspóldzialania
agentów
z urzadzeniami, komponentami i programami wewnatrz komputerów PC w celu
zbierania i przedstawiania w postaci raportów bardzo szczególowych informacji.
Firmy wspierajace DMI, jak Intel, wykorzystuja protokoly NetBIOS, IP lub IPX do
przekazywania tych informacji do centralnej stacji zarzadzajacej.

420

Sieci komputerowe dla kazdego

420

C: \Documents and Settings \Piotrus \Pulpit \sieci\Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

Jedna z najnowszych innowacji DMTF jest

Common Information Model

(CIM) for

Operations over HTTP. To jedna z kilku specyfikacji w rodzinie DMTF.
Specyfikacja ta definiuje odwzorowanie operacji CIM na protokól HTTP, który
umozliwia wspóldzialanie implementacji CIM w otwarty i standardowy sposób i
uzupelnia technologie obslugujace zarzadzanie poprzez siec WWW.

Potrzebe uproszczonego zarzadzania na poziomie pojedynczych komputerów
dostrzegl równiez IETF i opracowal baze MIB SNMP Host Resources. Baza ta
definiuje wspólny zestaw obiektów takich jak dyski, karty i aplikacje, którymi
moze zarzadzac komputer PC.

ManageWise, LANDesk i SMS

ManageWise Novella, LANDesk Intela i

Systems Management Server

(SMS) to

trzy konkurujace ze soba systemy programów do zarzadzania siecia. Niektóre
funkcje wystepuja we wszystkich tych systemach, jednak kazdy z nich koncentruje
sie na czyms innym. W przypadku sieci z systemami NetWare i Windows NT – co
jest czesto spotykane – mozna znalezc zastosowania zarówno dla ManageWise, jak
i dla SMS. Jesli jednak ktos uzywa SMS, to prawdopodobnie nie bedzie
potrzebowal programu LANDesk.

Ogólnie rzecz biorac, ManageWise to narzedzie diagnostyczne. Jest to modul NLM
ladowany na serwery i generujacy raporty, które przesyla do aplikacji zwanej
ManageWise Console. SMS moze pracowac z kilkoma róznymi systemami
operacyjnymi, chociaz niektóre jego funkcje dzialaja tylko w róznych wersjach
Windows.

LANDesk Server Manager Pro

(LDSM) Intela to pakiet laczacy specjalistyczny

sprzet i oprogramowanie w jeden system. Zajmuje sie on nadzorem nad dzialaniem
i wydajnoscia serwerów i innymi funkcjami kontrolnymi. Sprzet LDSM pozwala
uzytkownikom nawiazywac z serwerem polaczenia sieciowe lub modemowe, nawet
wtedy, gdy serwer nie dziala.

Pakiet obejmuje równiez integracje z SNMP, zdalne zarzadzanie serwerami NT
poprzez linie telefoniczna i modul Intelligent Power Module. Modul ten
automatycznie odnawia zródlo zasilania serwera. Oprogramowanie zawiera
imponujacy zestaw programowalnych alertów, które udostepniaja administratorowi
opcje w rodzaju wyswietlanych na ekranie okien dialogowych i automatycznej poczty
elektronic znej.

Mozliwosci inwentaryzacyjne pakietu SMS obejmujace sprzet i oprogramowanie
moga przyczynic sie do oszczednosci. System tworzy glówna baze danych sprzetu
komputerowego i oprogramowania. Dane te mozna wykorzystac do wielu zadan
administracyjnych, na przyklad okreslenia liczby komputerów posiadanych przez
organizacje, liczby zainstalowanych kopii oprogramowania lub identyfikacji
ko mputerów ze sprzetem, dla którego niezbedna jest aktu alizacja oprogramowania.

Rozdzial 17.

♦ Siec – zarzadzanie i kontrola

421

C :\Documents and Settings\Piotrus\Pulpit\sieci \Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

421

Utrzymanie oprogramowania pochlania spore koszty, chociazby koszty pracy osoby
chodzacej od komputera do komputera i instalujacej nowe wersje sterowników lub
poprawki systemowe. Dzieki mozliwosciom SMS w zakresie dystrybucji
oprogramowania, mozna instalowac, aktualizowac i konfigurowac oprogramowanie
kazdego komputera z jednego, centralnego miejsca w sieci. Dystrybucje
poszczególnych plików czy calych aplikacji na wybrane komputery mozna
zaplanowac na okreslone godziny. SMS umozliwia nawet inicjacje
zautomatyzowanej i bezobslugowej dystrybucji oprogramowania na wybrane
komputery. Moze to byc wykonywane po godzinach pracy, kiedy wiekszosc
uzytkowników pójdzie do domu.

W dalszej czesci tego rozdzialu zostana omówione mozliwosci pakietu SMS i
in nych produktów z dziedziny zarzadzania w zakresie ograniczania dzialan, jakie
uzytkownik moze wykonac na swoim komputerze. Ograniczenia te to kolejny
sposób zmniejszania obciazenia administratora sieci.

Zarzadzanie w praktyce

Poniewaz bardzo niewielu uzytkowników potrzebuje systemu do zarzadzania
siecia, którego moglaby uzywac agencja NASA do kontroli sondy kosmicznej,
odrobine okroimy zakres tego rozdzialu. Sieciowe systemy operacyjne w rodzaju
NetWare i Windows NT/2000 oferuja narzedzia do zarzadzania siecia, jednak
narzedzia te niewiele powiedza – jesli w ogóle cos powiedza – o dzialaniach
odleglych drukarek, bram komunikacyjnych, serwerów baz danych, routerów i
innych urzadzen w sieci LAN.

Chcac miec pelny obraz funkcjonowania sieci, nalezy zaczac od wspólnej
podstawy: warstwy fizycznej, czyli okablowania sieciowego.

Raporty z koncentratora

Jak to juz zauwazono przy opisie topologii okablowania 10Base-T i Token- Ring,
centralny koncentrator jest waznym punktem sieci. Poniewaz przez koncentrator
przechodzi caly ruch – nawet ruch, który omija serwer plików, i przechodzi miedzy
stacja a serwerami wydruków lub serwerami komunikacyjnymi – mikroprocesor
w koncentratorze moze monitorowac wszelka aktywnosc w sieci i generowac na tej
podstawie raporty. Ten sam procesor moze równiez zaoferowac administratorowi
sieci pewien poziom kontroli nad polaczeniami sieciowymi.

Wiecej informacji o topologiach 10Base-T i Token- Ring mozna znalezc
rozdziale 7.

Uslugi kontroli i zarzadzania dostepne w koncentratorach i przelacznikach moga
dostarczyc wielu cennych informacji. Oprogramowanie to jest wyjatkowo

422

Sieci komputerowe dla kazdego

422

C: \Documents and Settings \Piotrus \Pulpit \sieci\Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

niezale zne od sieciowego systemu operacyjnego i pasuje do wiekszosci wielkich
architektur zarzadzania, a jesli nie, to wkrótce bedzie pasowalo.

Produkty te nie dekoduja ruchu przechodzacego przez koncentratory i przelaczniki.
Skomplikowane zadania zwiazane z dekodowaniem realizuja urzadzenia nazywane
analizatorami protokolów, które zostaly opisane w dalszej czesci tego rozdzialu.
Analizatory protokolów, które wychwytuja i dekoduja pakiety, oferuja niektóre
podobne funkcje, jednak trzeba sporo popracowac, aby uzyskac informacje za
pomoca tych srodków i nie daja one obrazu sieci „z lotu ptaka”, takiego jaki
zapewniaja koncentratory.

Systemy raportów i kontroli dzialajace na poziomie kabla sieciowego nie dekoduja
pakietów, a zatem nie stwarzaja one zadnych zagrozen dla bezpieczenstwa danych
lub hasel. Analizatory protokolów maja zastosowanie w sieciach, w których
pro gramisci pracuja nad zaawansowanym oprogramowaniem i sprzetem
sieciowym, natomiast systemy raportów i kontroli maja zastosowanie niemal w
kazdej sieci. Uzycie analizatorów protokolów zamiast systemów raportów i kontroli
jest porównywalne z uzyciem teleskopu do ogladania meczu pilkarskiego z linii
bocznej. Mozna zobaczyc godzine na zegarku sedziego, ale nie widac gry. Rysunek
17.5 przedstawia raporty dotyczace ruchu dla róznych portów przelacznika.

Rysunek 17.5.
Ekran programu
Network Instruments
Observer

Ekran programu Network Instruments Observer

Komentarz: j.w.; SKLAD:
prosze wyrównac zawartosc tej
ramki

Rozdzial 17.

♦ Siec – zarzadzanie i kontrola

423

C :\Documents and Settings\Piotrus\Pulpit\sieci \Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

423

Ekran programu Network Instruments Observer przedstawia dane o ruchu
dla róznych portów przelacznika o okreslonych porach dnia. Ten rodzaj
informacji jest przydatny przy planowaniu konfiguracji sieci i moze dac
arg umenty na rzecz rozbudowy sieci, a takze moze pomóc wykryc
niewlasciwe wykorzystanie sieci.

Trudno jest pominac koszty zwiazane z mozliwosciami generowania raportów
i kontroli sieci w koncentratorach lub przelacznikach. Urzadzenia te obejmuja glówne
elementy funkcji zarzadzania siecia. Chociaz poczatkowy koszt oprogramowania
i sprzetu siega kilku tysiecy dolarów, rozklada sie on na wszystkie wezly posiadane
obecnie i te, które zostana dodane w przyszlosci. Poniewaz wieksze sieci odnosza
zazwyczaj wieksze korzysci z raportów i kontroli, koszt tych funkcji w przeliczeniu
na wezel jest zwykle bardzo niski.

Produkty te same w sobie maja wszelkie mozliwosci w zakresie raportów i kontroli,
jakich wiekszosc organizacji bedzie kiedykolwiek potrzebowala, jesli jednak ktos
spodziewa sie, ze siec bedzie sie rozwijala, przybedzie serwerów, bram i mostów
oraz polaczen do sieci rozleglych, wkrótce mozna pomyslec o zwiekszeniu liczby
poziomów raportów.

Osiagniecie pelnej zgodnosci sieci z protokolem SNMP to niezly pomysl, ale
najlepsza rzecza, jaka mozna zrobic jest instalacja systemu raportów i kontroli w
najnizszej, sprzetowej warstwie sieci.

Karty sieciowe przy pracy

Kluczowym elementem we wszystkich narzedziach do analizy protokolów i
pomiarów ruchu jest karta sieciowa, która laczy komputer z siecia. Zestaw ukladów
na takiej karcie informuje oprogramowanie o kazdym przychodzacym pakiecie,
dokonuje translacji formatów danych i przesyla odbierane dane do pamieci RAM,
tak aby oprogramowanie moglo je dalej przetwarzac. Uklady te realizuja równiez
funkcje testowania okablowania.

Uklad zestawów produkcji National Semiconductor na typowej karcie ethernetowej
moze zglosic siedemnascie róznych bledów dotyczacych kont roli transmisji,
odbioru i formatu pakietów. Najczesciej wystepujace bledy dotycza tak zwanych

pakietów runt

, które maja za malo bitów i

pakietów dribble

, które maja dobra liczbe

bitów, ale nie koncza sie równym bajtem.

Kiedy karta sieciowa podczas nadawan ia pakietu wykryje kolizje z pakietem z innej
stacji, wysyla sygnal blokady (jam signal) – to jest cztery do szesciu bajtów
dowolnych danych – aby zapewnic, ze wszystkie inne stacje równiez wykryja
kolizje. Wszystkie karty odbierajace ten sygnal zglaszaja go programom
monitorujacym jako kolizje. Mierniki ruchu w sieci LAN przyjmuja te raporty od

424

Sieci komputerowe dla kazdego

424

C: \Documents and Settings \Piotrus \Pulpit \sieci\Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

kart sieciowych typu Ethernet lub podobne raporty od kart ARCnet lub Token -Ring
i przeksztalcaja je w przydatne wykresy i raporty.

Zarówno systemy zarzadzania ruchem w koncentratorach, jak i mierniki ruchu
dzialajace poprzez karty sieciowe udostepniaja praktyczny i szeroki obraz sieci.
Mierza one natezenie i objetosc strumienia danych plynacego poprzez siec. Rysunek
17.6 przedstawia statystyki, takie jak fragmenty pakietów, uszkodzone karty
sieciowe i inne problemy w okablowaniu. Jednak czasami trzeba przeprowadzic
próbe jakosci wody, aby poznac szczególy jej zawartosci. W przypadku sieci próbki
strumienia danych dostarczaja produkty zwane

analizatorami protokolów

.

Ry sunek 17.6.
Przykladowe
statystyki

Ekran programu Optivity

Ekran z programu Optivity firmy Nortel/Bay Network obrazuje ruch w sieci i
dzieli go wedlug fragmentów pakietów, pakietów z uszkodzonych kart
sieciowych, ro zmiaru pakietów i innych kategorii.

Analizatory protokolów

„Nie jestem pewien, co to robi, ale kiedy to zobaczylem, wiedzialem, ze musze to
miec”. To odczucie wyrazone przez swiezo upieczonego administratora sieci
w jednym z banków na Manhattanie oddaje stan emocjonalny wielu nabywców
urzadzen diagnostycznych dla sieci LAN. Dla niektórych analizatory protokolów to

Komentarz: j.w.

Rozdzial 17.

♦ Siec – zarzadzanie i kontrola

425

C :\Documents and Settings\Piotrus\Pulpit\sieci \Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

425

wydajne narzedzia, ale dla innych sa one zwyklymi amuletami lub talizmanami,
które maja nadac odpowiedni status i uchronic siec przed nieszczesciem.

Ceny zintegrowanych syste mów analizy protokolów, takich jak Sniffer firmy
Network General (obecnie czesc Network Associates) zaczynaja sie od poziomu
10 000 USD. Jednak systemy zintegrowane maja silna konkurencje ze strony
pro duktów alternatywnych, które sa bardziej ekonomiczne, a przy tym równie
uzyteczne dla administratorów typowych sieci. Rodzina produktów LANdecoder
firmy Trticom zawiera rozsadnie wycenione oprogramowanie do analizy
protokolów, które mozna uruchomic na dowolnym komputerze PC. Jednak
produkty te nie dzialaja ze wszystkimi kartami sieciowymi. Oprogramowanie
oferuje wiele takich samych funkcji jak analizatory sprzetowe i moze byc
uruchamiane na niedrogich notebookach z procesorem 486.

Pomiedzy specjalistycznymi systemami zintegrowanymi a produktami
programowymi mozna znalezc odpowiednia dla swojej instalacji kombinacje ceny i
mozliwosci. Zacznijmy od kilku prostych definicji i objasnien. Co to jest protokól i
czemu trzeba go analizowac?

Po co analizatory protokolów?

Zapewne wiecej analizatorów protokolów jest sprzedawanych jako
zabawki niz narzedzia. Systemów tych moga potrzebowac nieliczni
programisci i eksperci od rozwiazywania problemów z siecia, nato miast
wiekszosc nabywców analizatorów protokolów nawet nie wie, z czym ma
do czynienia. Na szczescie ludzie ci nie czytaja takich komentarzy i
kupuje je, tak czy owak. Godne polecenia sa programowe realizacje
analizatorów, jak na przyklad LANdecoder firmy Triticom.

Protokól = Porozumienie

Protokól

to, jak byc moze Czytelnik pamieta, nic innego tylko formalne

porozumienie dotyczace metody formatowania danych i potwierdzania ich odbioru
podczas sesji komunikacyjnej. Kiedy produkty róznych firm sa zgodne z tym
samym protokolem, moga sie ze soba komunikowac – przynajmniej teoretycznie.

Protokoly warstwy transportowej zostaly opisane w rozdziale 8.

Protokól warstwy sieci IP opisano w podrozdziale „Niebo i pieklo IP” w
rozdziale 13.

Dzialanie oprogramowania komunikacyjnego polega na opakowaniu danych
wiadomosci w dodatkowe pola danych na poczatku i na koncu. Format tyc h pól jest
okreslony przez protokól, z którym oprogramowanie jest zgodne. Pola danych
tworza koperte dla wiadomosci, która pozwala na przeslanie poprzez lacza
komunikacyjne. Systemy – nadawczy i odbiorczy musza uzywac tego samego
protokolu, tak aby wiedzialy, jak odczytac adres z koperty, skierowac ja
odpowiednia trasa, dostarczyc i nawet odebrac potwierdzenie, niezaleznie od

426

Sieci komputerowe dla kazdego

426

C: \Documents and Settings \Piotrus \Pulpit \sieci\Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

zawartosci. Jesli komunikacja poprzez lacza zawodzi, odczytanie poczatkowych i
koncowych pól, a nawet otworzenie i odczytanie danych z wiadomosci moze
pozwolic na rozwiazanie problemu.

Analizator protokolów

jest narzedziem uzywanym do odczytywania pakietów

okreslonych protokolów. Istnieja rózne typy analizatorów dla wszystkich typów
laczy komunikacyjnych, w tym dla X.25, ISDN i kilku standardów sieci lokalnych.
Mozna skonfigurowac analizatory dla sieci ATM, Ethernet i Token- Ring. Produkty
te zwykle wygladaja jak przenosne komputery PC, ale w rzeczywistosci sa one
pro gramami dzialajacymi na laptopie. Na ekranie wyswietlane sa obrazy, a
oprogramowanie moze tworzyc wykresy i raporty przeznaczone do wydruku.

Analizatory protokolów sieciowych przechwytuja pakiety danych przesylane w
sieci i dekoduja je, uzywajac specjalnego oprogramowania. Wszystkie analizatory
pro tokolów sieci LAN umozliwiaja filtrowanie i sortowanie przechwyconych
danych w celu latwiejszego przetwarzania, a niektóre identyfikuja uzywane
protokoly i oceniaja kazdy blad lub odstepstwo od normalnosci w przechwyconych
danych.

Analizatora protokolów mozna uzyc do wybiórczego wyswietlania pakietów w
czasie rzeczywistym lub do przechwytywania ich i zapisywania do pózniejszych
badan. Ustawienie kryteriów filtrowania pozwala na przyklad na wyswietlanie
wylacznie pakietów przychodzacych do okreslonej stacji lub z okreslonej stacji,
sformatowanych zgodnie z konkretnym protokolem lub zawierajacych pewne
bledy. Ustawienie kilku filtrów jednoczesnie zmniejsza potrzebe duzej pamieci
maso wej w analizatorze. Mozna równiez skonfigurowac analizator do
przechwytywania wszystkich danych, jakie jest w stanie pomiescic – tysiecy
pakietów ethernetowych – i uzyc tych samych filtrów do ich szczególowej analizy.
Niektóre analizatory maja edytor, który pozwala na usuniecie niepotrzebnych
danych, dodanie koment arzy, drukowanie raportów, a nawet – tworzenie plików w
standardowym formacie bazy danych. Latwosc ustawiania filtrów i przegladania
danych to wazne kryterium przy ocenie analizatorów protoko lów.

Chociaz ich mozliwosci w zakresie analizy protokolów sa imponujace, funkcja,
z której najczesciej korzystaja uzytkownicy jest znacznie mniej wyrafinowana.
Zwykle bowiem mozna zobaczyc ekran z wykresem przedstawiajacym aktywnosc
w sieci. Doswiadczenie Autora potwierdza, ze ludzie oprowadzajacy VIP-y po
organizacji uwielbiaja pokazywac gosciom „centrum zarzadzania siecia”, w którym
moga oni ogladac przesuwajace sie na ekranie slupki odpowiadajace aktywnosci
w sieci i przypuszczalnie w calej korporacji. Na ekranach tych widac zwykle inne
informacje, jak liczbe bajtów lub bitów przemierzajacych siec w ciagu sekundy,
procentowe wykorzystanie maksymalnej pojemnosci sieci, liczbe pakietów
uszkodzonych i jakies pomiary szczytowych obciazen od czasu aktywacji monitora.

Wiekszosc analizatorów moze równiez poslugiwac sie technika zwana

reflektom etria w dziedzinie czasu

(time domain reflectometry – TDR) w celu

testowania nieprawidlowo zakonczonych polaczen kablowych. Technika ta polega
na wysylaniu sygnalu poprzez kabel i pomiarach echa. System moze zlokalizowac
przerwany lub zwarty obwód z rózna dokladnoscia. Prawdziwe sys temy TDR to

Rozdzial 17.

♦ Siec – zarzadzanie i kontrola

427

C :\Documents and Settings\Piotrus\Pulpit\sieci \Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

427

urzadzenia precyzyjne, czesto wyposazone w oscyloskop, zapewniajacy dokladnosc
pomiarów.

Analizatory protokolów moga równiez generowac ruch sieciowy. Niektóre systemy,
takie jak Sniffer, opracowany pierwotnie przez Network General, a obecnie bedacy
wlasnoscia Network Associates, zawieraja generator ruchu, który wysyla do sieci
strumien poprawnych pakietów.

Wazna funkcja zwiazana z rozwiazywaniem problemów dostepna w programie
LANalyzer Novella jest mozliwosc ponownego wprowadzania do sieci
przechwyconego strumienia danych. Mozna sobie na przyklad wyobrazic
administratora, kt óry przechwytuje dane wymieniane pomiedzy stacja sieciowa a
serwerem, które zawieraja bledne odpowiedzi serwera. Nastepnie mozna wejsc do
pliku z tymi danymi, poddac edycji uszkodzone pakiety i wyslac te same zadania do
serwera, próbujac zlokalizowac problem. Wszystko to moze sie odbywac bez
przerywania dzialania stacji sieciowej. Te mozliwosci maja dosc oczywisty wplyw
na bezpieczen stwo, o czym bedzie mowa w dalszej czesci rozdzialu, ale z
pewnoscia sa przydatnym narzedziem analitycznym.

Darmowe narzedzie sieciowe

Firma Fluke Corporation udostepnia bezplatna wersje programu do
testowania ustawien sieciowych wewnatrz komputera PC. Spod ad resu
www.flukenetworks.com/lan mozna pobrac program o nazwie PC
Inspector. Program ten wyswietla adresy IP, maske podsieci, nazwe
domeny, dyski sieciowe, konfiguracje protokolów transport owych i
konfiguracje oprogramowania klienckiego dla danego komp u tera PC.
Program ten wyswietla i rejestruje wszystkie podstawowe informacje o
konfiguracji programowej i sprzetowej. Zawiera równiez przydatna baze
danych pomocy ze szczególowymi informacjami o rozwiazywaniu
problemów dla prot okolu IP i sieci LAN.

Analizatory protokolów w sieciach LAN nie sa dedykowane zadnemu konkretnemu
systemowi operacyjnemu. Nalezy wybrac produkt, który wspólpracuje z
uzywany mi kartami sieciowymi i typem okablowania. Ponadto nalezy zwrócic
uwage na obecnosc dekoderów dla uzywanych w sieci protokolów. Jesli na
przyklad korzysta sie z systemu NetWare, trzeba sprawdzic, czy w pakiecie
oprogramowania sa dekodery dla protokolów IPX/SPX.

Bezpieczenstwo

Analizatory sa pasywnymi urzadzeniami monitorujacymi, które nie loguja sie na
serwerze i nie podlegaja systemowi zabezpieczen oprogramowania serwera.
Mozliwosc kopiowania i dekodowania pakietów przesylanych poprzez siec
oznacza, ze kazdy z analizatorem protokolów moze latwo przechwycic i
zdekodowac pakiety zawierajace hasla uzytkowników logujacych sie na serwerze.
W rzeczywistosci analizator protokolów moze przechwycic dowolne dane

428

Sieci komputerowe dla kazdego

428

C: \Documents and Settings \Piotrus \Pulpit \sieci\Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

przesylane poprzez siec. Systemy NetWare i Windows NT szyfruja hasla przed
transmisja, ale zaden system operacyjny nie szyfruje transmitowanych plików
danych. Zwykle jest to zadanie dodatkowego sprzetu szyfrujacego lub programów
specjalnego przeznaczenia. Udostepnienie uzytkownikowi analizatora protokolów
jest równoznaczne z udzieleniem wgladu we wszystkie dane krazace w sieci.

Analizator protokolów moze ponadto zrobic cos, czego nie potrafi zadne inne
oprogramowanie: moze on zdekodowac zawartosc przechwyconych pakietów i
znaczn ików, i wyswietlic ich interpretacje w jezyku angielskim (bez kodu
szesnastkowego).

Kup to, czego potrzebujesz

Pierwszym zagadnieniem do rozwazenia przy zakupie tych produktów jest ich
przydatnosc. Nie tylko powinien miec on funkcje adekwatne do ceny, ale funkcje te
powinny byc faktycznie uzyteczne w danej sieci. Analizatory protokolów to
potezne narzedzia – jesli sa potrzebne, nic ich nie zastapi – jesli jednak ich moc nie
jest rzeczywiscie potrzebna, za duzo mniejsze pieniadze mozna uzyskac doskonaly
wglad w funkcjonowanie sieci dzieki programom do kontroli i generowania
raportów wbudowanym w koncentratory lub miernikom ruchu w sieci LAN.

Statystyki serwera

Statystyki bez interpretacji i intuicji sa niewiele warte, jednak jesli ktos posiada te
umiejetnosci, moze dzieki statystykom wiele zdzialac. Sieci to dynamiczne systemy
operacyjne. Ich dzialanie mozna opisywac poprzez pewne parametry.
Administrato rzy moga korzystac z nich do planowania rozbudowy, okreslania
podstawy do porównan, wykrywania problemów we wczesnych stadiach i
argumentacji na rzecz budzetów.

Mnóstwo wspólczesnych programów dostarcza administratorom sieci LAN
surowych i przetworzonych danych statystycznych. Uwazna analiza tych danych
pozwala administratorom stworzyc produktywne i wydajne srodowisko sieciowe.
Dostepny jest szeroki wachlarz produktów, od programów kontrolujacych w sieci
LAN przekroczenie pewnych wartosci granicznych do takich, które wyciagaja
najdrobniejsze szc zególy dzialania serwerów i kart sieciowych.

Produkty generujace raporty statystyczne to najczesciej programy, chociaz kilka
z nich ma specyficzne komponenty sprzetowe. W wiekszosci przypadków sa to
dodatkowe, oferowane przez niezaleznych dostawców, pakie ty oprogramowania dla
sieci LAN, które uzupelniaja mozliwosci systemów operacyjnych w zakresie
generowania raportów statystycznych oraz funkcji zarzadzania i kontroli.

Funkcje zarzadzania okreslaja produkt

Rozdzial 17.

♦ Siec – zarzadzanie i kontrola

429

C :\Documents and Settings\Piotrus\Pulpit\sieci \Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

429

Trudno jest wypuscic wyjatkowy produkt, na prz yklad karte sieciowa,
który ma byc tani i zgodny ze standardami. Dlatego takie firmy, jak
Hewlett-Packard, Intel i 3Com wyrózniaja swoje karty sieciowe,
wyposazajac je w funkcje zarzadzania i monitoringu. Funkcje te sa
oczywiscie bardzo pozadane przede wszystkim w kartach
przeznaczonych dla serw erów.

Wskazniki mierzone przez te programy to:

υ

objetosc przestrzeni dyskowej zajmowanej przez poszczególne aplikacje,
uzytkown ików lub centra kosztów,

υ

poziom aktywnosci dla okreslonych programów lub plików,

υ

czas polaczenia dla konkretnych uzytkowników lub komputerów,

υ

liczba zadan drukowania (przedstawiana na kilka sposobów),

υ

obciazenie serwera w okreslonym czasie,

υ

kilkadziesiat innych parametrów.

Dane statystyczne zbierane za pomoca oprogramowania monitorujacego tworza
obraz codziennej dzialalnosci, który mozna wykorzystac jako podstawe do
rozwiazy wania problemów w sieci i jako platforme do planów na przyszlosc.
Programy te umozliwiaja równiez kompilacje i formatowanie informacji o sieci
LAN, dzieki czemu mozna porówn ywac dane statystyczne przed wystapieniem
problemu i po nim albo przed zmiana i po niej. Informacje takie sa przydatne do
wykrywania problemów, do okreslania potrzeb i do budzetowania. Ponadto
programy, które tworza pliki danych w formacie ASCII z separatorami w postaci
przecinków, umozliwiaja wykorzystanie ich w innych programach do analiz
finansowych.

Zestawy programów do zarzadzania siecia skladaja sie z wielu narzedzi, które,
mniej lub bardziej, wspólpracuja ze soba w celu przedstawienia wszechstronnego
obrazu kondycji sieci. Elementy takich pakietów sa bardzo zróznicowane pod
wzgledem mozliwosci – od prostych programów monitorujacych cykle procesora
serwera plików do programów inwentaryzujacych oprogramowanie i sprzet, które
moga wygenerowac raport o nu merach przerwan uzywanych przez karty sieciowe
we wszystkich komputerach w sieci. Integracja w ramach zestawu produktów moze
oznaczac wspólna baze danych z informacjami, wspólny interfejs lub program
zarzadzajacy, a nawet pojedynczy program o charakterze konsoli, który laczy
raporty z odrebnych programów.

Rozlegla dziedzina zarzadzania siecia obejmuje do 15-20 kategorii narzedzi
(niektórzy twierdza, ze wiecej). Jednak glówny nurt obejmuje piec podstawowych
obszarów: oprogramowanie inwentaryzacyjne (w tym liczace oprogramowanie),
monitoring ruchu, monitoring klientów PC, monitoring serwerów i dystrybucja
oprogramowania uzytkowego.

430

Sieci komputerowe dla kazdego

430

C: \Documents and Settings \Piotrus \Pulpit \sieci\Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

Tak jak sieciowe programy uzytkowe, sieciowe programy narzedziowe sa
zaprojektowanie z mysla o ulatwieniu pracy administratora i zwiekszeniu ogólnej
produktywnosci poprzez wskazywanie problemów w sieci. Sieciowe programy
narzedziowe zwiekszaja wiedze o stanie sieci. Moga one pozwolic naszkicowac
mape sieci, naniesc na nia pozadane zmiany i diagnozowac potencjalne problemy
tak, aby je wyeliminowac, jeszcze zanim wystapia. Przed przegladem kilku
pakietów do zarzadzania, przyjrzyjmy sie blizej funkcjom powszechnego skladnika
tych pakietów, programów zliczajacych oprogramowanie.

Zliczanie oprogramowania

Programy zliczajace oprogramowanie w sieci LAN stanowia podzbiór ogólnych
programów inwentaryzacyjnych, jednak temat ten jest wart osobnego omówienia,
poniewaz to jedyna dziedzina sieci komputerowych, która pozwala na unikniecie
problemów z wymiarem sprawiedliwosci! Narzedzia zliczajace udostepniaja wazne
informacje o tym, jak uzywana jest siec i aplikacje sieciowe. Jesli uzytkownicy
w danej firmie zlamia postanowienia licencji, firma moze popasc w konflikt z
prawem.

Programy zliczajace maja wyjatkowe mozliwosci regulowania liczby
jednoczesnych uzytkowników kazdej aplikacji w sieci, a takze zwiekszania
poziomu bezpieczenstwa w sieci LAN.

Sprzedaz aplikacji sieciowych to ciezkie wyzwanie dla wielu firm. Technologia
udostepniania plików nie stanowi juz problemu. Kazdy absolwent semestralnego
kursu programowania wie, jak napisac aplikacje, która daje wielu uzytkownikom
jednoczesny dostep do tych samych danych. Jednak piractwo w sieciach LAN jest
realnym zagrozeniem dla bytu wielu firm programistycznych.

Istnieja dwie formy piractwa: razaca i subtelna. Pierwsza z nich ma miejsce wtedy,
kiedy ktos kopiuje pliki instalacyjne z serwera na osobny nosnik i wynosi je z
firmy. Jednak sieci LAN sa czesto miejscem nieco bardziej subtelnych aktów
piractwa. Ma ono miejsce wtedy, gdy administrator kupuje pakiet z licencja dla
jednego uzytkownika, instaluje go na serwerze i umozliwia kilkunastu
uzytkownikom je dnoczesny dostep. Piractwo tego rodzaju powoduje olbrzymie
straty przychodów firm programistycznych!

Niektóre firmy programistyczne próbuja ignorowac sieci i nie oferuja licencji
wie lostanowiskowych. Jesli chce sie korzystac legalnie z ich oprogramowania na
wielu komputerach, trzeba nabyc wiele egzemplarzy programu. W przypadku kilku
rzadowych kontraktów komputerowych skutkiem takiego podejscia jest szereg
organizacji, których magazyny sa pelne fabrycznie zapakowanych pakietów
oprogramowania – jeden na kazdego potencjalnego uzytkownika – a tylko jedna
kopia jest wspóluzytkowana w sieci.

Jednak obecnie wiekszosc dostawców aplikacji, które moga pracowac w sie ci,
oferuje licencje wielostanowiskowe. Poniewaz nikt nie wynalazl idealnego

Rozdzial 17.

♦ Siec – zarzadzanie i kontrola

431

C :\Documents and Settings\Piotrus\Pulpit\sieci \Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

431

rozwiazania, najpopularniejsze sa licencje okreslajace liczbe serwerów. Tylko bardzo
niedoswia dczony lub przekupny administrator moze naruszyc licencje tego typu.

Licencje na serwery sa drogie w przypadku malych sieci. Wielu administratorów
przekonuje sie, ze najkorzystniejsza alternatywa jest wciaz kupienie odpowiedniej
liczby osobnych kopii pakietu.

Ale madrzy administratorzy wiedza równiez, ze niekoniecznie najbardziej
ekonomicznym rozwiazaniem jest posiadanie odrebnej kopii oprogramowania dla
kazdego uzytkownika w sieci. Rzadko zdarza sie, aby wszyscy uzytkownicy
jednoczesnie korzystali z danej aplikacji. Dlatego warto spróbowac kupic tylko tyle
kopii aplikacji, aby zaspokoic szczytowe zapotrzebowanie. Z tym jednak, ze moze
sie ono zmieniac.

Niektóre produkty jedynie kontroluja i informuja o wykorzystaniu aplikacji, ale nie
blokuja dostepu uzytkownikom. Raporty pokazuja, kiedy zapotrzebowanie
przekracza legalne mozliwosci, co poz wala podjac kroki zapobiegawcze, zanim
zaczna sie problemy. Dzieki narzedziom do zliczania oprogramowania mozna
sledzic liczbe uzytkowanych kopii aplikacji i okreslic liczbe kopii, jakie trzeba
kupic dodatkowo do efektywnego zarzadzania siecia LAN.

Produkt y tego rodzaju kosztuja od 100 do 800 i wiecej dolarów zaleznie od liczby
aplikacji i wezlów sieci. Mozna wybrac proste programy, które generuja raporty
o wykorzystaniu aplikacji w sieciach LAN, bardziej rozbudowane programy z
mozl iwosciami modyfikacji lu b pakiety kontrolne, które generuja raporty o wszelkich
dzialaniach w sieci.

Na administratorach sieci LAN spoczywa moralna i prawna odpowiedzialnosc do
kontroli lub pomiaru wykorzystania wszystkich licencjonowanych aplikacji.
Naruszenie licencji dotyczacych oprogramowania poprzez udostepnienie programu
wiekszej niz dozwolona liczbie uzytkowników, jest przyczyna wymiernych strat
finansowych firm programistycznych.

Firmy te podejmuja dzialania prawne skierowane przeciwko piractwu w
korporacy jnych sieciach LA N, choc w wiekszosci przypadków dochodzi do
porozumienia poza sala sadowa. Dostawcy czesto dowiaduja sie o naruszeniu licencji
od niezadowolonych uzytkowników, którzy chca w jakis sposób zaszkodzic bylemu
pracodawcy.

Dzieki profesjonalnym raportom stworzo nym przy pomocy tych programów mozna
wprowadzic w zachwyt „dusigroszy” decydujacych o finansach (rysunek 17.7).

432

Sieci komputerowe dla kazdego

432

C: \Documents and Settings \Piotrus \Pulpit \sieci\Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

Rysunek 17.7.
Ten schemat
decyzyjny moze
pomóc w wyborze
odpowiedniego
dla siebie
rozwiazania
w zakresie
zarzadzania siecia
informatyczna.

Wielkie organizacje i niezalezne firmy audytorskie sprawdzaja najczesciej
oprogramowanie w ramach audytów wewnetrznych. Jesli kontrolowana aplikacja
jest uzywana niezgodnie z postanowieniami licencji, firmie grozi grzywna i
dyskredyt acja. Jednak dzieki audytom i pomiarom kontrolnym dokonywanym za
pomoca programów pomiarowych, problemy z pogwalceniem licencji powinny
zniknac raz na zawsze.

Poniewaz programy pomiarowe daja pelen obraz tego, kto, kiedy i czego uzywa,
moga one z powodzeniem byc wykorzystywane w planach budzetów i raportach
operacyjnych.

Rozdzial 17.

♦ Siec – zarzadzanie i kontrola

433

C :\Documents and Settings\Piotrus\Pulpit\sieci \Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

433

Niskie koszty TCO

W roku 1997 temat calkowitych kosztów uzytkowania systemu (total cost of
ownership – TCO) byl przedmiotem wielu dyskusji i spekulacji. Z jednej strony
oczywiste jest, ze ludzie mnóstwo czasu spedzaja na udziwnianiu i
eksperymentowaniu na swoim komputerze. W wielu przypadkach eksperymenty te
powoduja, ze infor matycy firmowi musza poswiecic duzo czasu na przywróceniu
plików konfiguracyjnych i calego komputera do porzadku.

Jesli wierzyc badaniom – roczne utrzymanie sieciowego komputera PC kosztuje
10 000 USD. Z kolei z raportów firmy Gartner Group, zajmujacej sie badaniami
rynku, wynika, ze koszty posiadania i utrzymania tak zwanych uproszczonych
klientów, takich jak komputery sieciowe Oracle NC, sa o 39% nizsze niz w
przypadku PC z Windows 95. Wedlug tych samych badan koszty te powinny byc
nizsze o 31% w przypadku rozwiazan opartych na serwerze, takich jak zdalne
klienty Windows sprzedawane przez Citrix Systems.

Dla wielu ludzi wyniki te nie sa je dnak przekonujace. Sadza oni, ze komputerom
przypisano koszty, które inni moga traktowac za niezbedne w dzialalnosci
gospodarczej. W koncu jesli powstrzyma sie w jakis sposób pracowników od
eksperymentowania z konfiguracja komputerów, to czy nagle skoncentruja sie oni
wylacznie na pracy i stana sie znacznie bardziej produktywni, czy raczej znajda
sobie inne rozrywki?

Zalozenia TCO dla komputerów biurowych

Najskuteczniejszym sposobem kontroli kosztów zwiazanych z komputerami
sieciowymi jest zredukowanie ciaglych wedrówek informatyków zwiazanych z
nieudanymi eksperymentami uzytkowników.

Mozna to zrobic latwo. Wystarczy wprowadzic centralne zarzadzanie
oprogramowaniem i sprzetem. Takie zarzadzanie umozliwiaja pakiety
administracyjne opisane wczesniej w tym rozd ziale.

Microsoft przeprowadzil badania zachowan uzytkowników i na tej podstawie
sporzadzil przedstawiona ponizej liste. Te piec grzechów glównych jest przyczyna
obnizenia indywidualnej produktywnosci i zwykle wymaga interwencji
profesjonalisty. System Microsoftu SMS w najnowszej wersji Windows zawiera
modul oprogramowania, którego zadaniem jest stworzenie

Zero Administration

Workstation

(ZAW – bezobslugowa stacja robocza).

υ

nieumyslne usuwanie niezbednych plików systemowych z dysku twardego ,

υ

nieprawidlowe mo dyfikowanie ustawien w panelu sterowania lub w
rejestrze,

υ

wprowadzanie niezgodnosci lub wirusów poprzez instalowanie nowego
oprogramowania,

434

Sieci komputerowe dla kazdego

434

C: \Documents and Settings \Piotrus \Pulpit \sieci\Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

υ

eksperymentowanie z ustawieniami systemowymi, takimi jak kolory tla i
organizacja pulpitu,

υ

instalowanie i korzystanie z nieakceptowanego i niezwiazanego z praca
oprogramowania, na przyklad gier.

Zarzadzanie w oparciu o zalozenia ma wiele znaczen

Jak sie czesto zdarza w tej branzy, jedno okreslenie ma wiele znaczen.
Oprogramowanie do zarzadzania stacjami roboczymi w oparciu o
zalozenia decyduje o tym co wolno, a czego nie wolno robic
poszczególnym uzytkownikom i ma na celu kontrole kosztów.
Oprogramowanie do zarzadzania siecia w oparciu o zalozenia jest
bardziej skomplikowane. Oprogramowaniu temu przekazuje sie zalozenia
firmy, a ono z kolei in struuje sprzet sieciowy, w jaki sposób zalozenia te
maja byc realizowane. Na podstawie katalogu sieciowego,
oprogramowanie dopasowuje poszczególnych uzytkowników do ich
adresów sieciowych. Zaleznie od znaczenia dla firmy, uzytkownik lub
aplikacja moze dostac okreslony priorytet, okreslony poziom jakosci
uslug i pasma oraz okreslone prawa dostepu. Oprogramowanie do
zarzadzania siecia w oparciu o zalozenia to wspaniala idea, ale jest malo
prawdopodobne, aby moglo ono niebawem powaznie wplynac na
funkcjonowanie organizacji.

Stara idea uproszczonego klienta

W grudniowym wydaniu PC Magazine z roku 1989 Autor przedstawil
przeglad bezdyskowych stacji roboczych. Pózniej wydawalo sie, ze idea
upadla, pomimo ze cena konkurencyjnych pe cetów wciaz oscylowala
wokól 5 000 USD i konsumenci chetnie widzieliby jakies obnizki cen.
Koncepcja wrócila dekade pózniej w postaci komputerów sieciowych
(Network Computer – NC), znowu upadla i znalazla nowe wcielenie
posród telefonów i urzadzen kieszonkowych. Najlepszym zastosowaniem
dla tych uproszczonych klientów sa urzadzenia przenosne,
wykorzystujace system operacyjny Windows CE i specjalistyczne,
wirtualne aplikacje. Mozna ich takze uzyc jako zamiennika dla
tradycyjnych terminali do wprowadzania danych.

Do kontroli dozwolonych dzialan uzytkowników korzysta sie z techniki zwanej

zarzadzaniem na podstawie zalozen

. W zasadzie sprowadza sie ona do

zapobiegania popelnianiu przez uzytkowników wymienionych powyzej grzechów.
Oprogramowanie tego rodzaju eli minuje wiele szkód i wezwan na ratunek, a takze
poprawia produktywnosc uzytkownika. Zarzadzanie w oparciu o zalozenia jest

Komentarz: Uzupelnilem ramke
„That Old Thin Client Idea”

Rozdzial 17.

♦ Siec – zarzadzanie i kontrola

435

C :\Documents and Settings\Piotrus\Pulpit\sieci \Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

435

czescia inicjatywy dotyczacej kontroli kosztów TCO, w której uczestnicza miedzy
innymi Hewlett-Packard, Intel, Microsoft i Novell.

Zarzadzanie komputerami i zarzadzanie siecia staja sie kluczowymi zagadnieniami
wraz ze wzrostem presji na badanie i nawet kontrolowanie calkowitych kosztów
uzytkowania komputerów w sieci, jaka wywierana jest na menedzerów. Pod koniec
lat 90. czesc dostawców zaproponowala alternatywny system komputerów
biuro wych, zaprojektowany z mysla o obnizeniu kosztów oprogramowania,
utrzymania
i byc moze – pozyskania. Sun Microsystems wraz z Oracle i innymi promuja idee
tanich uproszczonych klientów, które wymagaja mnie jszej obslugi administracyjnej
niz komputery PC. W odpowiedzi producenci pecetów zaczeli wyposazac swoje
produkty w funkcje administracyjne.

Nie wierze!

Autor wierzy, ze pecety z funkcjami zarzadzania moga ulatwic zycie
uzytkownikom i administratorom, ale sceptycznie podchodzi do wyników
róznych badan obiecujacych oszczednosci z tym zwiazane. Nalezy madrze
korzystac z technologii zarzadzanych pecetów i uproszczonych klientów, ale
nie nalezy spodziewac sie, ze technologie te dadza oszczednosci, które
bedzie mozna ulokowac w banku .

Producenci, próbujac przekonac nabywców, uzywaja mnóstwa argumentów za
swoimi rozwiazaniami i przeciwko rozwiazaniom konkurencyjnym. Istnieje kilka
rozwiazan alternatywnych, których przeglad wraz z ich wadami i zaletami
przedstawiono ponizej.

υ

Zwykle stare pecety

. W biezacym kontekscie mozna je nazywac

„niezarzadzanymi”. Te popularne komputery sa otwarte na eksperymenty
uzytkowników, wymagaja okresowych przegladów, a czasami równiez
indywidualnego konfigurowania danej kombinacji sprzetu i oprogramowania.

υ

Zarzadzane pecety

. Redukcja kosztów TCO to przede wszystkim redukcja

wedrówek informatyków po firmie, a zatem pecety powinny byc otwarte
na zarzadzanie z centralnej lokalizacji sieciowej. Specyfikacja Desktop
Management Interface (DMI) opracowana przez Desktop Management Task
Force oferuje metode zdalnej inwentaryzacji komponentów sieciowych
i ustawien systemowych.

υ

Inne pakiety oprogramowania maja podobne mozliwosci, ale nie z
pozio mu BIOS-u plyty glównej.

υ

NetPC

. NetPC to pierwszy z tak zwanych uproszczonych klientów. Te

terminale uzytkownika maja niewiele – jesli w ogóle – gniazd rozszerzen
i nie maja napedu dyskietek, ani napedu CD-ROM. Maja natomiast lokalny
dysk twardy. Cala administracja komputerem NetPC i jego konfiguracja
jest przeprowadzana centralnie z serwera, a uzytkownicy maja
zablokowany dostep do ustawien systemowych. Jesli koncepcja NetPC
odniesie sukces, to wesprze inicjatywe Microsoftu bezobslugowych stacji

436

Sieci komputerowe dla kazdego

436

C: \Documents and Settings \Piotrus \Pulpit \sieci\Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

roboczych dla Windows. Technologia po stronie serwera bazuje na
systemie Windows NT 5.0, a oprogramowanie po stronie klienta jest
czescia pakietu Zero Administration Kit (ZAK).

υ

Terminale Windows

. WinTerm sklada sie z ekranu, klawiatury, procesora

o dosc niewielkiej mocy z ograniczona pamiecia, portów szeregowych
i równoleglych oraz polaczenia sieciowego. Podobnie jak opisane w
rozdziale 15 urzadzenia zdalnego zarzadzania, terminale WinTerm
wykonuja swoje aplikacje na serwerze i tylko polecenia wpisywane z
klawiatury i obrazy z ekranu sa przesylane poprzez lacze komunikacyjne.
Poczatkowo termin ale Windows byly oferowane jako zamienniki dla tak
zwanych

terminali niemych

(dumb terminal). Z aplikacji Windows mozna

korzystac poprzez terminale Windows, jesli podlaczy sie je do serwera
Windows NT z dzialajacym na nim systemem WinFrame firmy Citrix
Systems.

υ

Komputer sieciowy

(NC). Najbardziej radykalna koncepcja zrywajaca ze

swiatem PC to koncepcja

komputera sieciowego

. Dziecko Oracle i Sun

Microsystems jest ulubiencem specjalistów od

public relations

. IBM

dostrzegl w komputerach NC zamienniki do standardowych terminali do
wprowadzania danych. NC to bardzo uproszczony klient bez lokalnej
pamieci masowej. Podstawowa konfiguracja to karta z pamiecia ROM o
pojemnosci 8 MB, zlacze SmartCard, interfejsy podczerwony i sieciowy,
port równolegly i para portów wejscia -wyjscia zgodnych z PS/2 do
podlaczenia myszy i klawiatury. W zalozeniach NC ma byc
superprzegladarka i urzadzeniem, na którym dzialaja programy napisane w
jezyku Java. W wie kszosci przypadków NC jest przeznaczony jako
terminal uzytkownika
w zastosowaniach biznesowych.

Typy terminali zostaly omówione w podrozdziale „Minikomputery i
systemy mainframe” w rozdziale 14.

Uproszczone podsumowanie

Wniosek jest taki, ze nalezy uzywac terminali najlepszych do
konkretnych zastosowan. Jesli typowe zadania uzytkowników to poczta
elektroniczna i korzystanie z edytora tekstów, zarzadzane pecety beda w
sam raz. Jednak niektóre specjalistyczne aplikacje biznesowe moga byc
opracowane pod katem komputerów sieciowych lub terminali Windows i
najlepiej dzialac wlasnie z tymi urzadzeniami.

υ

Terminale WWW

. Terminale WWW obejmuja szeroki zakres produktów,

takich jak wyposazone w przegladarki telefony i miniaturowe komputery
obslugiwane przez system operacyjny Windows CE. Urzadzenia te sluza

Komentarz: Wstawilem
brakujace See Also

Rozdzial 17.

♦ Siec – zarzadzanie i kontrola

437

C :\Documents and Settings\Piotrus\Pulpit\sieci \Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

437

do przegladania stron WWW zaprojektowanych dla malych – czesto
monochromatycznych – wyswietlaczy. Ich przydatnosc obliczeniowa i
produktywnosc rosnie dzieki polaczeniu mobilnosci z dostepem do
informacji.

Z powyzszych urzadzen najwieksze szanse na sukces maja terminale Windows.
W latach 1997 -98 komputery sieciowe byly na szczycie zainteresowan. Niektórzy
wiescili juz koniec ery pecetów, których miejsca na biurkach mialy zajac
uproszczone komputery klienckie. A potem tanie komputery PC wrócily do lask, a
NC doznaly kleski.

Obecnie trend w kierunku dzierzawy aplikacji do

uslugodawców aplikacji

(applic ation service provider – ASP) na nowo podsycil zainteresowanie
uproszczonymi klientami. Ponadto idea ta zyskala wsparcie pod koniec roku 1999,
kiedy to IBM, Sun i Hewlett-Packard poinformowali o systemach dla
uproszczonych klientów. Diagram na rysunku 17.8 objasnia róznice pomiedzy
poszczególnymi produktami
z kategorii uproszczonych klientów.

Rysunek 17.8.
Schemat
ulatwiajacy
wybór
odpowiedniego
oprogramowania
i sprzetu

Komentarz: Podpis do rysunku
przenioslem do ramki „na
marginesie”

438

Sieci komputerowe dla kazdego

438

C: \Documents and Settings \Piotrus \Pulpit \sieci\Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

Problem z technologia uproszczonego klienta?

Przedstawiony na rysunku diagram moze pomóc podjac decyzje. W
niektórych przypadkach korzystniejsze bedzie uzywanie zwyklych
pecetów z oprogramowaniem do zarzadzania umozliwiajacym ob nizenie
kosztów interwencji personelu technicznego spowodowanych przez
uzytkown ików. W innych przypadkach lepiej bedzie posluzyc sie
uproszczonymi klientami, na których dzialaja tylko przegladarki lub
specjalne aplikacje w jezyku Java. W jeszcze innych przypadkach
wymagania te najlepiej spelnia terminale Win dows.

Idea prostego narzedzia na biurku i przeniesienia skomplikowanych operacji na
serwer – co moze prowadzic do ogólnej redukcji kosztów – jest znowu w modzie.
Praktyczne zastosowania terminali Windows obejmuja emulacje terminali,
przegladanie WWW i korzystanie z aplikacji. Ta ostatnia mozliwosc dotyczy
aplikacji dzialajacych na serwerze i dostepnych poprzez przegladarke lub poprzez
klientów Citrix WinFrame, Citrix MetaFrame lub Microsoft Windows Terminal
Serwer.

Szerokie rozpowszechnienie tej architektury wymaga odpowiednich serwerów,
które maja okolo szescdziesieciu czterech procesorów, polaczonych siecia z
klientami na biurkach, których jedynym zadaniem jest wyswietlanie obrazu
aplikacji na ekranie. Moze to oznaczac klopoty dla producentów PC, którzy zyja ze
sprzedazy wydajnych urzadzen wielkim klientom korporacyjnym.

Wspólczesne uproszczone klienty Windows od Hewletta-Packarda i Compaqa
wygladaja, jak grzbiet ksiazki o wysokosci 25 centymetrów z zar zacym sie
zielonym okiem. Systemy te maja porty dla szybkiego Ethernetu, kart PC Card i
urzadzen USB. Wiele funkcji oferuje, liczaca osiem urzadzen, rodzina
uproszczonych klientów IBM, zwana

Network Station Family

. Wszystkie one moga

wykonywac aplikacje Windows jako klienty systemu Citrix, a poszczególne
produkty maja rózne mozliwosci emulacji terminali i obslugi aplikacji Java.

Tradycyjne duze firmy komputerowe, takie jak Unisys, popieraja technologie
uproszczonego klienta, wdrazajac ja poprzez niezawodne serwery z rzedami
procesorów Intela w kazdym z nich. Unisys sprzedaje swoje serwery z procesorami
Intela uslugodawcom aplikacji z dziesiatkami tysiecy uzytkowników. W centrum
danych uslugodawcy jeden procesor moze obsluzyc piecdziesieciu klientów. Unisys
poinformowal o strategii oferowania serwerów nawet z szescdziesiecioma czterema
procesorami, które beda mogly wykonywac popularne aplikacje.

Popularnosc uslug dzierzawy aplikacji nie zmieni sposobu, w jaki korzystamy z
aplikacji, ale w przypadku, kiedy uzytkownik pracuje wylacznie w jednej aplikacji –
na przyklad przy wprowadzaniu zlecen lub w systemie kadrowym – podejscie to
moze byc calkiem przydatne.

Rozdzial 17.

♦ Siec – zarzadzanie i kontrola

439

C :\Documents and Settings\Piotrus\Pulpit\sieci \Sieci komputerowe dla kazdego\17.doc

439

Zarzadzanie siecia daje wyniki

Pomijajac kilka skaczacych histogramów i przesuwajacych sie wykresów
slupko wych, oprogramowanie do zarzadzania siecia LAN moze wygladac calkiem
nieciekawie. Moze zasypac administratora lawina statystyk i dac mu pole do
popisu, jesli chce stawic czola problemom technicznym. Jednak te programy nie
tylko ulatwiaja prace poprzez wska zywanie problemów, naduzyc i trendów. Moga
one równiez pomóc w staraniach o srodki finansowe lub zwiekszenie personelu do
obslugi sieci lokalnej.