HASŁA NA LITERĘ S

SA‛D IBN MANSSŪR IBN KAMMŪNA
SAADIA GAON (Saadiah ben Joseph, arab. (Sa‘īd ibn Y

ûsuf al-Fayyûmī)

SABZAWARĪ A

L

-H

AĞĞ

M

ULLĀ

M

AHDĪ

SACRUM – PROFANUM
SAINT-SIMON (Claude-Henri de Rouvroy)
SAISSET É

MILE

E

DMOND

SAITTA G

IUSEPP

SAKOWICZ K

ASJAN

(Kasijan Sakowycz)

SALAMUCHA J

AN

SALAVILLE J

EAN

B

APTISTE

SALMON W

ESLEY

SĀMMKHYA-SŪTRY

[saamkhja-suutry] (S

āmmkhya-pravacana-sūtry

– „S

ūtry

przedstawiające s

āmmkhyę”)

SAMORÓDZTWO (autogonia, gr.  [autógonos],  [autogenés] –
samorodny; łac. generatio spontanea, generatio aequivoca, generatio primaria)
SAMOŚWIADOMOŚĆ

→

REFLEKSJA

SA

ÔS¥RA

→

KARMAN

SAMUEL BEN HOFNI
SANSEVERINO G

AETANO

SANTAYANA G

EORGE

(Jorge Agustín Nicolás Ruiz de Santayana y Borrás)

SANTELER J

OSEF

SANTOS M

ÁRIO

F

ERREIRA

DOS

SAPIENTIA

→

HAGIA SOPHIA

SARAHA (Saroruhvajra, Rāhulabhadra)
SARBIEWSKI M

ACIEJ

K

AZIMIERZ

(Sarbievius)

SARTRE J

EAN

-P

AUL

C

HARLES

A

YMARD

SARYJLIJEW I

WAN

SA-SKYA [sakja]
SAUSSURE F

ERDINAND

DE

SAUTER J

OHANN

SAVIGNY F

RIEDRICH

K

ARL

VON

SAWICKI F

RANCISZEK

SĄD ANALITYCZNY/SYNTETYCZNY

→

KANT IMMANUEL

SĄD EGZYSTENCJALNY

→

EGZYSTENCJALNY SĄD

SCEPTYCYZM (od gr.  [skepsis] – dociekanie, badanie, powątpiewanie; od:


[sképtesthai] – uważnie patrzeć, rozważnie badać, rozpatrywać)

SCHAFF A

DAM

SCHAPP W

ILHELM

SCHELER M

AX

SCHELLING F

RIEDRICH

W

ILHELM

J

OSEPH

VON

SCHEMAT WNIOSKOWANIA (gr.



[schema] – figura, forma, kształt, sposób, tryb)

SCHILLER J

OHANN

C

HRISTOPH

F

RIEDRICH

SCHLEGEL F

RIEDRICH

K

ARL

W

ILHELM

VON

SCHLEIERMACHER F

RIEDRICH

D

ANIEL

E

RNST

SCHLICK F

RIEDRICH

A

LBERT

M

ORITZ

SCHMITT C

ARL

(K

ARL

)

1

SCHNEID M

ATHIAS

SCHOLARIOS G

EORGIOS

K

OURTESIOS

(Gennadios II,











', Gennadius II Scholarius)

SCHOLASTYCZNA METODA (od łac. schola – szkoła; scholasticus – uczony, nauczyciel,
student, uczeń; gr.  [méthodos] – sposób, badanie, poznawanie)
SCHOLASTYKA (od łac. schola – szkoła; scholasticus – uczony, nauczyciel, student,
uczeń)
SCHOLZ H

EINRICH

SCHOPENHAUER A

RTHUR

SCHRÖDER E

RNST

F

RIEDRICH

W

ILHELM

K

ARL

SCHUBERT-SOLDERN R

ICHARD

VON

SCHULZE G

OTTLOB

E

RNST

SCHUPPE W

ILHELM

SCHWAB J

OHANN

C

HRISTOPH

SCIACCA M

ICHELE

F

EDERICO

SCJENTYZM (łac. scientia – wiedza, nauka)
SEBASTIAN PETRYCY Z PILZNA → PETRYCY SEBASTIAN Z PILZNA
SECRÉTAN C

HARLES

SEKSTUS EMPIRYK (

 

, Sextus Empiricus)

SEKUNDUS (



, Secundus)

SELLARS R

OY

W

OOD

SELLARS W

ILFRID

S

TALKER

SEMANTYKA (gr.



[semantikós] – oznaczający, wyrażający coś; od:



[sema]

– znak, znamię;



[semáinein] – wskazać, dać znak, oznaczać)

SEMENENKO P

IOTR

SEMIOTYKA (od gr.



[seméion] – znak, ślad, symptom;



[sema] – znak,

znamię)
SENEKA MŁODSZY (Seneka Filozof, Lucius Annaeus Seneca Minor)
SENSUALIZM (łac. sensualis – zmysłowy; sensus – zmysł, czucie)
SENTENCJA → MAKSYMA
SEPARACJA → METAFIZYKA
SERTILLANGES A

NTONIN

-G

ILBERT

(imię zakonne – Dalmace)

SETH PRINGLE-PATTISON A

NDREW

SEZEMAN W

ASILIJ

E

MILEWICZ

SHAFTESBURY A

NTHONY

A

SHLEY

C

OOPER

SHARPE J

OHANNES

SHEFFER H

ENRY

M

AURICE

SIDGWICK H

ENRY

SIDONSKIJ F

IODOR

F

IODOROWICZ

SIDŻISTANI (Siğistāni, Al-Sidżzī) A

BŪ

Y

A

‘

QŪB

I

SHHĀQ

I

BN

A

H

HMAD

AL- – isma’ilicki dā’ī

(misjonarz)
SIEGMUND G

EORG

SIENKIEWICZ H

ENRYK

A

DAM

A

LEKSANDER

P

IUS

SIEWERTH G

USTAV

SIGER Z BRABANTU (Sigerus de Brabantia, Sigerus Brabantinus, Siger de Brabant,
Sigieri di Brabante)
SIGNIFIKACJA → TEORIE ZNACZENIA
SIGWART C

HRISTOPH

SIMMEL G

EORG

SIMPLICJUSZ → SYMPLICJUSZ

2

SINGER E

DGAR

A

RTHUR

,

JR

.

SIWEK P

AWEŁ

SKALIĆ P

AVAO

(Paulus Scalichius de Lika, Paul Scaliger)

SKARGA B

ARBARA

SKARGA P

IOTR

(Pawęski, Powęski)

SKINNER B

URRHUS

F

REDERIC

SKORULSKI A

NTONI

SKOWORODA H

RYHORIJ

S

AWYCZ

SŁOWACKI J

ULIUSZ

E

UZEBIUSZ

SŁUPECKI J

ERZY

SMETANA A

UGUSTÍN

SMITH A

DAM

SMITH KEMP N

ORMAN

SMOTRYCKI M

ELECJUSZ

(Mełetij Herasymowycz Smotryćkyj)

SOAVE F

RANCESCO

SOBESKI M

ICHAŁ

SOBOCIŃSKI B

OLESŁAW

SOCJOTECHNIKA (od łac. socius – wspólny, społeczny; gr.



[technikós] – biegły,

oparty na pewnych zasadach)
SOFIA → HAGIA SOFIA
SOFISTYKA (gr.





(



) [he sophistiké (techne)], od:



[sophía] – mądrość;



[sophós],



[sophistés] – mędrzec, mistrz jakiejś sztuki)

SOFIŚCI (gr.



[sophistái]; od:



[sophía] – mądrość;



[sophós],



[sophistés] – mędrzec, filozof)
SOKOŁOWSKI W

OJCIECH

SOKRATES (



, łac. Socrates)

SOLARI G

IOELE

SOLGER K

ARL

W

ILHELM

F

ERDINAND

SOLIPSYZM (od łac.: solum – tylko, wyłącznie; ipse – sam, jedyny)
SOLLICITUDO REI SOCIALIS
SOLON Z ATEN (Solon z Salaminy,







,



)

SOŁOWJOW W

ŁADIMIR

S

IERGIEJEWICZ

SOŁŻENICYN A

LEKSANDR

I

SAJEWICZ

SORDI S

ERAFINO

SOROKIN P

ITIRIM

(P

ITRIM

) A

LEKSANDROWICZ

SOURIAU É

TIENNE

SOURIAU P

AUL

SPAEMANN R

OBERT

SPANN O

THMAR

SPAVENTA B

ERTRANDO

SPECIES (impressa – expressa)
SPENCER H

ERBERT

SPENGLER O

SWALD

A

RNOLD

G

OTTFRIED

SPESZ A

LEXANDER

SPEUZYP (



, Speusippus) Z ATEN

SPIEKTORSKIJ J

EWGIENIJ

W

ASILJEWICZ

SPINOZA B

ENTO

(Baruch Despinoza, Benedictus de Spinoza, d’Espinoza)

SPIR (Szpir) A

FRIKAN

A

LEKSANDROWICZ

SPIRITO U

GO

SPOŁECZEŃSTWO (gr. ( [anthropiné])  [koinonía]; łac. societas)

3

SPOŁECZNA KARTA EUROPEJSKA (EUROPEJSKA KARTA SPOŁECZNA)
SPOŁECZNA KLASA
SPOŁECZNA NAUKA KOŚCIOŁA (doktryna społeczna Kościoła, nauczanie społeczne
Kościoła, chrześcijańska nauka społeczna, łac. disciplina socialis catholica)
SPOŁECZNYCH DOKTRYN HISTORIA – (gr.



[didaché] – nauka, nauczanie, łac.

doctrina – nauka, umiejętność, nauczanie)
SPOSTRZEŻENIE (gr.



[áisthesis], łac. perceptio)

SPRANGER E

DUARD

SPRAWIEDLIWOŚĆ → CNOTY I WADY
SPRZECZNOŚĆ (gr.  [antíphasis]; łac. contradictio)
STAHL F

RIEDRICH

J

ULIUS

(Jolson Julius)

STALIN J

ÓZEF

(Iosif Wissarionowicz Dżugaszwili)

STAMMLER R

UDOLF

STANISŁAW ZE SKARBIMIERZA (Stanislaus de Scarbimiria; ze Skarbimierza,
Skarbimirza, Skalmierza, Skalbmierza; Stanislaus Skarbirzski; Skarbimierczyk)
STANKIEWICZ N

IKOŁAJ

W

ŁADIMIROWICZ

STAROWOLSKI (Starovolscius) S

ZYMON

STASZIC (Stasic, Staszyc) S

TANISŁAW

W

AWRZYNIEC

STAUDINGER F

RANZ

G

OTTFRIED

C

HRISTIAN

STAVENHAGEN K

URT

STAY-STOJKOVIĆ B

ENEDIKT

(Benedictus Stay, Benedetto Stay)

STEBBING L

IZZIE

S

USAN

STEFAN Z JAWORA (Stefan Jaworśkyj)
STEFANINI L

UIGI

STEFANOWSKI H

IERONIM

STEFFENS H

ENRIK

STEIN E

DYTA

(siostra Teresa Benedykta od Krzyża)

STEIN H

EINRICH

VON

STEIN L

UDWIG

(Lajos)

STEINER R

UDOLF

STELLINI J

ACOPO

STENZEL J

ULIUS

STEVENSON C

HARLES

L

ESLIE

STEWART D

UGALD

STIEPUN (Steppuhn) F

IODOR

A

WGUSTOWICZ

STILPON Z MEGARY (







[Stilpon ho Megaréus], Stilpo Megarensis)

STIRNER M

AX

(Johann Caspar Schmidt)

STOBAJOS (







[Ioannes ho Stobáios], Johannes Stobaios) Ioannes ze

Stoboi (Macedonia)
STÖCKL A

LBERT

STOICYZM (gr.





[he stoiké] – szkoła filozofii stoickiej;





[ho stoikós] –

stoik)
STOUT G

EORGE

F

REDERICK

STRACHOW N

IKOŁAJ

N

IKOŁAJEWICZ

STRASZEWSKI M

AURYCY

STRATON Z LAMPSAKOS (



, Strato Physicus)

STRAUSS L

EO

STRAWSON P

ETER

F

REDERICK

STROYNOWSKI H

IERONIM

STRUKTURALIZM (łac. structura – konstrukcja, układ; struere – układać, stawiać)

4

STRUVE H

ENRYK

STRUVE P

IOTR

B

ERNGARDOWICZ

STRZESZEWSKI C

ZESŁAW

STÜRMANN J

OSEF

STWORZENIE → CREATIO EX NIHILO
SUÁREZ F

RANCISZEK

SUAREZJANIZM
SUBIECTUM – OBIECTUM (podmiot – przedmiot)
SUBIEKTYWIZM (łac. subiectivus – podmiotowy; subiectum – podmiot; od: subicere –
podporządkować, podłożyć)
SUBLIMACJA (łac. sublimatio – wyniesienie, wywyższenie; od: sublimare – wznosić,
podnosić; sublimis – wyniosły, wspaniały)
SUBSISTENTIA (od łac. subsistere – trwać, przetrwać, stawić opór; gr. 
[hypóstasis],  [ousíosis])
SUBSTANCJA → BYT
SUBSTANCJA – ISTOTA – NATURA (gr.



[ousía] –









[to ti en éinai] –



[physis]; łac. substantia – essentia – natura

SUBSTRAT (MATERIALNY – FORMALNY) (gr.



[hypokéimenon]; łac.

suppositum, subiectum)
SUBZYSTENCJA → SUBSISTENTIA
SUCHODOLSKI B

OGDAN

SUHRAWARDĪ ŠIHĀB AL-DĪN YA

ŸYĀ

SUMIENIE (gr.



[synéidesis]; łac. conscientia; od: con- – razem z, współ-; scientia

– wiedza)
SUMA (summa)
SUPIŃSKI J

ÓZEF

SUPOZYCJA → SUPPOSITIO
SUPPOSITIO (dosł. podłożenie, podstawienie; od: supponere – podkładać, podsuwać, podać
jako założenie)
SUSZKO R

OMAN

SUZO HENRYK → HENRYK SUZO
SUZUKI D

AISETZ

T

EITARO

SWEDENBORG E

MANUEL

SWIEŻAWSKI S

TEFAN

SYLOGISTYKA (od gr.



[syllogismós] – rozumowanie, wnioskowanie, wniosek,

sylogizm)
SYMPLICJUSZ (







[Simplíkios ho Kiliks], Simplicius)

SYNEZJOS Z CYRENY (



, Synesius Cyrenensis)

SYNKRETYZM (gr.



[synkretismós] – „koalicja kreteńska”, przymierze

(nieszczere) miast kreteńskich w obliczu wspólnego zagrożenia; od:



[syn] – współ-,

razem z;



[kretídzein] – postępować po kreteńsku, kłamać)

SYNOWIECKI A

DAM

A

NDRZEJ

SYNTAKTYKA (gr.



[sýntaksis] – porządek, szyk; od:



[syntáttein] –

układać, porządkować)
SYSTEM – ASPEKT FILOZOFICZNY (gr.



[sýstema] – całość złożona z części; od:



[synhistánai] – zestawiać, łączyć, stawiać razem, porządkować)

SYSTEMÓW DEDUKCYJNYCH TEORIA (gr.



[sýstema] – całość złożona z

części; łac. deducere – doprowadzać, dowodzić, wykazać)
SYTUACJONIZM ETYCZNY (późnołac. situare – umiejscawiać; od łac. situs – położenie,
stan, miejsce)

5

SZANIAWSKI J

ÓZEF

K

ALASANTY

SZANIAWSKI K

LEMENS

SZATAN→ DEMONY
SZCZEPAN POLAK → LECHACY STEPANOS
SZCZĘŚCIE (gr.



[eudaimonía],



[makaría], łac. beatitudo, felicitas)

SZEJTANOW N

AJDEN

SZEM TOW BEN JÓZEF FALAQUERA
SZESTOW L

EW

I

SAAKOWICZ

(Jehuda Lejb Szwarcman)

SZILASI W

ILHELM

(V

ILMOTS

)

SZKOCKA SZKOŁA (ruch szkocki, szkocka szkoła zdrowego rozsądku, The Scottish
School of Common Sense)
SZKOT ERIUGENA → ERIUGENA JAN
SZPET G

USTAW

G

USTAWOWICZ

SZTUCZNA INTELIGENCJA → INTELIGENCJA SZTUCZNA
SZTUKA (gr.  [techne], łac. ars)
SZUMAN S

TEFAN

B

OLESŁAW

T

EODOR

SZUMOWSKI W

ŁADYSŁAW

SZYMAŃSKI A

NTONI

(ps. i kryptonimy: Antoni Hoffen, Dr A. Sk-ki)

SZYMON MAG (







, Simon Magus)

SZYMON Z FAVERSHAM (Simon de Faversham)
ŚANKARA
ŚŪNYATĀ (sanskr. śūnyatā; pali: suññatā; tyb. stong-pa-ñid; chiń. kong; jap. kū)
ŠAFÁRIK P

AVOL

J

OZEF

ŠAHRASTĀNĪ (Al-) A

BU

AL

-F

ATHH

M

UHHAMMAD

ŠAHRAZŪRĪ (AL-) (Šams Al-Dīn Muhhammad)
ŠEŠIĆ B

OGDAN

ŠIMEČKA M

ILAN

ŠTÚR Ĺ

UDOVÍT

ŠTÚR S

VÄTOPLUK

6