1

Materiały szkoleniowe do Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej „Młodzież zapobiega pożarom”

Podstawowe wiadomości o zagrożeniach

1. Proces Palenia

Spalanie jest to proces utleniania (łączenia się materiału palnego z tlenem) z wydzielaniem ciepła i światła.
W jego wyniku w

ytwarzane

są także produkty spalania: dymy i gazy.

Warunki wystąpienia spalania:



Materiał palny



Tlen (najczęściej zawarty w powietrzu)



Źródło energii (np. płomieo, iskra itp.)

Procentowy skład powietrza:

Inne gazy to m.in. argon (0,9%), dwutlenek węgla (0,04%) i para
wodna.

W powietrzu wydychanym przez człowieka tlen stanowi ok. 17%
a dwutlenek węgla ok. 4%.

Spalanie większości materiałów palnych ustaje, jeżeli zawartośd
tlenu w strefie spalania obniży się poniżej 14-16%.

Spalanie

Płomieniowe

(homogeniczne)

Bezpłomieniowe - żarzenie

(heterogeniczne)

Substancje palne podczas spalania:

Przechodzą w stan lotny

Nie przechodzą w stan lotny

Tak spala się większośd materiałów palnych

Np. węgiel drzewny, koks, torf

2

Materiały szkoleniowe do Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej „Młodzież zapobiega pożarom”

Podstawowe wiadomości o zagrożeniach

2. Pożar i zjawiska mu towarzyszące

Pożar jest to niekontrolowany proces spalania w miejscu do tego nie przeznaczonym, stwarzający
zagrożenie i powodujący straty.

Przestrzeo w której powstał pożar dzielimy na 3 strefy:



Strefa spalania – warstwa świecąca płomienia oraz powierzchnia materiału palnego



Strefa oddziaływania cieplnego – przestrzeo wokół strefy spalania w której wydzielające się ciepło
stwarza niebezpieczeostwo



Strefa zadymienia – przestrzeo wypełniona gazowymi produktami spalania

Z wytworzonego ciepła 2-3% zostaje zużyte na podtrzymanie
spalania.

Pozostałe ciepło jest oddawane do otoczenia drogą konwekcji,
promieniowania i przewodzenia.

Drogą przewodzenia ciepło oddawane jest głównie w pożarach
wewnętrznych.

Materiał palny

Charakterystyka dymu
Barwa

Zapach

Smak

Drewno

Ciemnoszary

Smolisty

Kwaskowaty

Produkty naftowe

Czarny

Specyficzny – ropy

Kwaskowaty

Fosfor

Biały

Czosnku

Nie ma

Magnez

Biały

Nie ma

Metaliczny

Siarka

Niebieskawy

Specyficzny – siarki

Kwaśny

Związki azotowe

Żółtobrunatny

Drażniący

Kwaśny

Bawełna, tkaniny

Brunatny

Specyficzny

Kwaskowaty

Rozwój pożaru charakteryzują:



Szybkośd spalania



Temperatura



Intensywnośd wymiany gazowej (ilośd dopływającego powietrza do strefy spalania)

Rozwój pożaru zewnętrznego zależy głównie od rodzaju materiału palnego i warunków atmosferycznych.
Rozprzestrzenianie sie pożaru wewnętrznego zależy od rodzaju materiału palnego i ilości oraz ognioodporności
przegród budowlanych.

3

Materiały szkoleniowe do Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej „Młodzież zapobiega pożarom”

Podstawowe wiadomości o zagrożeniach

2. Pożar i zjawiska mu towarzyszące cz.2

Pożary ciał stałych mogą rozprzestrzeniad się wzdłuż powierzchni pionowych i poziomych. Najszybciej płomieo
przesuwa się po powierzchniach pionowych z dołu do góry, a najwolniej z góry do dołu.

W pożarach cieczy ogieo obejmuje całą powierzchnię.

Gazy spalają się momentalnie w całej objętości z mieszaniny z powietrzem.

Fazy pożarów:



Faza 1 – pożar rozprzestrzenia się



Faza 2 – materiał palny spala się z niemal identyczną intensywnością



Faza 3 – dopalanie się resztek materiału

Rozwój i rozprzestrzenianie się pożaru do czasu rozpoczęcia akcji gaśniczej nazywa się swobodnym rozwojem pożaru.
Czas swobodnego rozwoju pożaru zależy od sposobu dozoru obiektów, szybkości zaalarmowania straży pożarnej oraz
czasu dojazdu jednostek ratowniczych do zdarzenia.

Przydatne linki:

http://strazak.wikidot.com/pozary-dachow:powstawanie

4

Materiały szkoleniowe do Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej „Młodzież zapobiega pożarom”

Środki gaśnicze

1. Działanie środków gaśniczych może byd:



Chłodzące – obniżenie temperatury materiału palnego



Izolujące – odcięcie dopływu tlenu



Rozcieoczające – obniżenie stężenia tlenu w strefie spalania



Inhibicyjne (podczas gaszenia halonami)

2. Woda i jej roztwory

Woda jest najpowszechniejszym i najbardziej dostępnym środkiem gaśniczym. Mechanizm gaśniczy wody
polega na chłodzeniu materiału palnego, obniżaniu temperatury w strefie spalania i oddziaływania cieplnego
oraz rozcieoczeniu strefy spalania parą wodną. Jest skuteczna w pożarach ciał stałych pochodzenia
organicznego.

Wody nie można stosowad do gaszenia:



Metali i ciał reagujących z wodą



Cieczy palnych



Pożarów w pobliżu instalacji elektrycznych po napięciem

3. Piany gaśnicze

Wyróżnia się dwa rodzaje piany gaśniczej: chemiczną i mechaniczną. Piana chemiczna powstaje w wyniku
reakcji chemicznej a piana mechaniczna wskutek mechanicznego zmieszania powietrza z wodnym roztworem
środka pianotwórczego.

W zależności od liczby spienienia (Ls) pianę dzielimy na:



Piana lekka – Ls < 20 właściwości izolująco-chłodzące



Piana średnia – 20 < Ls < 200 właściwości izolująco-rozcieoczające



Piana ciężka – Ls > 200 właściwości rozcieoczająco-izolujące

Im mniejsza liczba spienienia tym więcej wody.

Własności izolujące są związane z tworzeniem warstwy nie dopuszczającej tlenu.

Właściwości rozcieoczające wynikają z zajmowania przestrzeni i zmniejszania ilości powietrza w
pomieszczeniach.

Właściwości chłodzące mają mniejsze znaczenie, są spowodowane parowaniem wody wchodzącej w skład
piany.

Piana jest podstawowym środkiem gaśniczym przy pożarach cieczy łatwopalnych. Posiada dobrą przyczepnośd
do materiałów stałych. Stosuje się ją z takimi ograniczeniami jak wodę.

5