Ochrona przeciwwilgociowa w budownictwie

Antje Wolz - Tłumaczył Bronisław Bartkiewicz

Poj cie ochrona przeciwwilgociowa obejmuje cało przedsi wzi , maj cych na celu
zapobieganie wyst powaniu szkód w budynkach lub elementach budowlanych jako skutek
działania wilgoci, pochodz cej z wody, wnikaj cej z zewn trz, lub kondensuj cej si od
wewn trz i z zewn trz, np. w pomieszczeniach chłodniczych. Ochrona przeciwwilgociowa
okre la równie podstawy zdrowego klimatu w budynkach mieszkalnych, dzi ki którym w
szczególno ci mo na unikn powstawania ple ni.


Dyfuzja Przepływ strumienia atomów i/lub cz steczek materii lub energii spowodowany
gradientem (spadek st enia, spadek ci nienia, temperatury itp.), np. dyfuzja pary wodnej.

Współczynnik dyfuzji
Symbol - D.
Jednostka - m 2 /h.
Warto stała dla danego materiału, oznaczaj ca przepuszczalno materiału budowlanego w
odniesieniu do przenikaj cych przez niego cz steczek, np. pary wodnej.

Współczynnik dyfuzji mo na obliczy z równania Schirmera:
D = 0,083 (p0 /p) (T/273) 1,81 m 2 /h.

Zawarto wilgotno ci - Zawarto wody
Ilo wody zawarta w materiale budowlanym lub w powietrzu.

Zawarto wilgotno ci (w odniesieniu do masy)
Symbol - um .
Jednostka - wielko bezwymiarowa, podawana w procentach wagowych.
Zawarto wilgotno ci (wody) w materiale budowlanym, odniesiona do 100 g tego materiału;
definicja ta uwzgl dnia jedynie zawarto wody, któr materiał budowlany mo e pobra , lub
odda , bez uwzgl dnienia wody krystalicznej, czyli zwi zanej w siatce krystalicznej
materiału.

Zawarto wilgotno ci (w odniesieniu do obj to ci)
Symbol - uv .
Jednostka - wielko bezwymiarowa, podawana w procentach obj to ciowych.
Zawarto wilgotno ci (wody) w materiale budowlanym, odniesiona do 100 cm 3 tego
materiału.

Zawarto wilgotno ci maksymalnej (wilgotno stanu nasycenia)
Symbol - umax .
Jednostka - wielko bezwymiarowa, podawana w procentach wagowych.
Maksymalna zawarto wody w materiale budowlanym.

Stała gazowa pary wodnej
Symbol - RD .
Jednostka - J/(kg Y K).
RD = 462 J/(kg Y K).

Wykres Glazera
Graficzne przedstawienie zmian temperatury i zawarto ci pary wodnej w dowolnym
przekroju elementu budowlanego, przy zało eniu liniowych zmian w obr bie ka dej warstwy.

Materiał hydrofobowy
odpychaj cy wod
Materiały hydrofobowe - wchłaniaj tylko bardzo niewielkie ilo ci wody.

Materiał hydrofilowy
wi

cy wod

Materiały hydrofilowe - łatwo pobieraj wod .

Materiał higroskopijny
wchłaniaj cy wod
Higroskopijne materiały budowlane pobieraj wod , np. po to, aby rozcie czy
skoncentrowane sole, zawarte w ich składzie.

Kapilarno
Wła ciwo cieczy, wynikaj ca z istnienia napi cia powierzchniowego.
Ze wzgl du na istnienie napi cia powierzchniowego woda w rurkach kapilarnych wznosi si ;
im cie sze s rurki kapilarne, tym wy ej wznosi si woda.

Liczba (krotno ) wymian powietrza
Symbol - ??(beta).
Jednostka - 1/h.
Liczba wymian powietrza w pomieszczeniu zamkni tym w ci gu godziny. Wska nik ten
informuje jak cz sto cała obj to powietrza w pomieszczeniu wymienia si przez wentylacj ;
dla pomieszcze mieszkalnych i pomieszcze pracy najni sza wymagana krotno wymian
powietrza wynosi 0,5 do 0,8.

Ci nienie cz stkowe (cz steczkowe) pary wodnej
Symbol - p.
Jednostka - Pa = N/m 2 .
Ci nienie cz stkowe to ci nienie pary wodnej zawartej w powietrzu. Ci nienie cz steczkowe
obliczane jest według powszechnie znanego równania stanu gazu.
p = cp RD T, w którym:
cp - wła ciwa pojemno cieplna,
RD - stała gazowa.

Wzgl dna wilgotno powietrza
Symbol - j.
Jednostka - warto bezwymiarowa, podawana w %.
Wzgl dna wilgotno powietrza to procentowy udział cz steczkowego ci nienia pary wodnej
w powietrzu, w stosunku do ci nienia nasycenia w aktualnie panuj cej temperaturze
powietrza.

Ci nienie nasycenia pary wodnej
Symbol - pnas .
Jednostka - Pa = N/m 2 .

Ci nienie nasycenia, to cz steczkowe ci nienie pary wod
Czas trwania punktu rosy
Symbol - tr .
Jednostka - h.
Jest to czas, w którym ze wzgl du na warunki klimatyczne na elementach budowlanych mo e
powstawa rosa; w ci gu roku czas ten mo e wynosi nawet 1440 godzin (60 dni).
Warunki brzegowe przyj te w normach:
temp. zewn trzna: - 10 !C/wzgl. wilgotno powietrza 80%,
temp. wewn trzna: +20 !C/wilgotno wzgl dna 50%.

Punkt rosy (temperatura punktu rosy)
Symbol - Js .
Jednostka - !C.
Punkt rosy to temperatura, w której przy aktualnej temperaturze i wzgl dnej wilgotno ci
powietrza tworzy si rosa (na elemencie budowlanym); np. przy temperaturze wewn trznej 20
!C i wzgl dnej wilgotno ci powietrza 60% para wodna kondensuje si przy temperaturze
zewn trznej 12 !C. Je li temperatura jakiejkolwiek powierzchni jest ni sza od tych 12 !C, to
na powierzchni tej wytwarza si woda kondensacyjna.

Współczynnik przenikania dyfuzyjnego pary wodnej
Symbol - D.
Jednostka - kg/m 2 h Pa.
Strumie pary wodnej przenikaj cej przez element budowlany w ci gu godziny przy
okre lonej ró nicy ci nie pary po obu stronach tego elementu.

Opór przenikania dyfuzyjnego pary wodnej
Symbol: 1?D.
Jednostka- m 2 h Pa/kg.
Odwrotno współczynnika przenikania dyfuzyjnego pary wodnej.
1???= 1,5 x 10 -6 Y s,
w którym: 1,5 x 10-6 - odwrotno współczynnika przewodzenia pary wodnej w powietrzu,

- współczynnik oporno ci dyfuzyjnej pary wodnej,

s - grubo warstwy materiału budowlanego.

Współczynnik dyfuzji pary wodnej
patrz O współczynnik dyfuzji.

Współczynnik przewodno ci dyfuzyjnej pary wodnej
Symbol - d.
Jednostka - kg/m h Pa.
??= RD 10 -6 / .
RD - stała gazowa,

- współczynnik oporno ci dyfuzyjnej pary wodnej.

Współczynnik oporno ci dyfuzyjnej pary wodnej
Symbol - .
Jednostka - warto bezwymiarowa.
Współczynnik ten, to warto charakteryzuj ca dany materiał, okre laj ca ile razy opór
dyfuzyjny warstwy materiału budowlanego jest wi kszy od warstwy powietrza o tej samej
grubo ci w ustalonych warunkach (np. dla powietrza = 1; dla folii z PE = 100 000).

Skropliny - woda kondensacyjna
Ilo wody, która wykrapla si je eli temperatura osi gnie, lub spadnie poni ej punktu rosy.

Czas odparowania skroplin - czas wysychania
Symbol - tw .
Jednostka - h.
Czas odparowania, to czas po którym w okre lonych warunkach klimatycznych odparuje
woda z powierzchni elementu budowlanego, a element wysycha. Czas trwania okresu
odparowania przyjmuje si równy 2 160 godzin (90 dni). Przyj te warunki brzegowe: temp.
zewn trzna 12 !C/wzgl. wilgotno powietrza 70%, temp. wewn trzna 12 !C/wilgotno
wzgl dna 70%.

Strumie dyfuzyjny pary wodnej
Symbol - l.
Jednostka - kg/h.
Ilo pary wodnej przenikaj cej na drodze dyfuzji do atmosfery w ci gu 1 godziny z
powierzchni 1 m 2 wody.

Ekwiwalentna (z uwzgl dnieniem dyfuzji pary wodnej) grubo warstwy powietrza
Symbol - sd .
Jednostka - m.
Ekwiwalentna grubo warstwy powietrza oznacza grubo warstwy powietrza, która
wykazuje taki sam opór dyfuzyjny, jak materiał budowlany o okre lonej grubo ci warstwy,
sd = Y s,

- współczynnik oporno ci dyfuzyjnej pary wodnej,

s - grubo warstwy materiału budowlanego.

Ilo pary wodnej w odniesieniu do powierzchni
Symbol - W.
Jednostka - kg/m 2 .
Zawarto wody w materiale budowlanym, odniesiona do powierzchni jednego m 2 .

Współczynnik szybko ci poboru wody
Symbol - w.
Jednostka - kg/(m 2 h 1/2 ).
Warto stała dla danego materiału; wielko charakteryzuj ca malej c z upływem czasu
szybko poboru wody przez podci ganie kapilarne; równie szybko poboru wody w
odniesieniu do powierzchni.

Szybko odparowania
Symbol - modp .
Jednostka - kg/(m 2 h).
Ilo wody, któr mo e odda 1 m 2 powierzchni materiału budowlanego przez odparowanie.

Literatura
PN-80/B-10240. Pokrycia dachowe z papy i powłok asfaltowych. Wymagania i badania przy
odbiorze.
PN-87/C-890045. Wyroby z tworzyw termoplastycznych. Cechy i cechowanie.
PN-69/B-10260. Izolacje bitumiczne. Wymagania i badania przy odbiorze.