VII

F

ORUM

BHP

1

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA

OBOWIĄZUJĄCE PRZEPISY PRAWNE (wybór):

1.

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002 r. Nr
147, poz. 1229 z późn. zm.).

2.

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2009 r. Nr
12, poz. 68).

3.

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126 z
późn. zm.).

4.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 października
2005 r. w sprawie czynności kontrolno-rozpoznawczych przeprowadzanych przez
Państwową Straż Pożarną (Dz. U. Nr 225, poz. 1934).

5.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.
U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.).

6.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003
r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony
przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 121, poz. 1137).

7.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia
2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów
budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 80, poz. 563).

8.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003
r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U.
Nr 121, poz. 1139).

PODSTAWOWE

OBOWIĄZKI

W

ZAKRESIE

OCHRONY

PRZECIWPOŻAROWEJ

Zgodnie z Ustawą z dnia 24 sierpnia 1991r. o ochronie przeciwpożarowej „ochrona
przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia
i mienia przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez:

- zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego

miejscowego zagrożenia,

- zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego

miejscowego zagrożenia,

- prowadzenie działań ratowniczych”.

Realizację tych przedsięwzięć ustawodawca powierzył każdemu: osobie fizycznej, osobie
prawnej, organizacji lub instytucji korzystającej ze środowiska przyrodniczego, budynku,
obiektu lub terenu. Prowadzenie odpowiedniej polityki w zakresie ochrony przeciwpożarowej
przez państwo, która jest składową systemu bezpieczeństwa publicznego, powierzono
Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji, który poprzez Państwową Straż Pożarną
(powołaną Ustawą z dnia 24 sierpnia 1991r. o Państwowej Straży Pożarnej), sprawuje ogólny

VII

F

ORUM

BHP

2

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

nadzór nad realizacją zadań zawartych w obydwu wspomnianych ustawach (ustawy te zwykło
nazywać się „pożarniczymi”). Z treści tych ustaw wynika, że ochrona przeciwpożarowa to nie
tylko zapobieganie pożarom i zwalczanie ich, lecz także cały szereg innych zadań, które
można nazwać „miejscowymi zagrożeniami i klęskami żywiołowymi”, a do których zalicza
się:

- wypadki i katastrofy drogowe, lotnicze, kolejowe, wodne,
- awarie i katastrofy techniczne (budowlane, chemiczne, ekologiczne, radiacyjne...),
- powodzie, susze, huragany, intensywne opady deszczu, gradobicia, trzęsienia ziemi.

Wspomniana już Ustawa o ochronie przeciwpożarowej nakłada na nas pewne obowiązki
dotyczące bezpieczeństwa pożarowego wokół nas. Mianowicie każdy jest zobowiązany
„zabezpieczyć użytkowane środowisko, budynek, obiekt lub teren przed zagrożeniem
pożarowym lub innym miejscowym zagrożeniem”. Nieprzestrzeganie przepisów z zakresu
bezpieczeństwa pożarowego naraża nas na sankcje karne „w trybie i na zasadach określonych
w innych przepisach”.

CO TO JEST „POŻAR”?

Pożar jest procesem utleniania się materiałów palnych, czyli łączenia się materiałów palnych
z tlenem. Ten proces utleniania przebiega w sposób gwałtowny. Utlenianie jest zjawiskiem
bardzo powszechnie występującym w przyrodzie. Polega ono na egzotermicznej (z
wydzielaniem ciepła) reakcji materiału z tlenem (np. rdzewienie metali, butwienie związków
organicznych, itp.). Szybkość utleniania wzrasta wraz ze wzrostem temperatury. Spalanie jest
więc skomplikowanym procesem fizyko-chemicznym. Podczas spalania spotykamy się z
wydzielaniem ciepła, światła oraz produktów spalania w postaci dymu i popiołów. Łączenie
się materiału palnego z tlenem jest poprzedzone termicznym rozpadem cząsteczek na atomy,
które łatwiej wchodzą w reakcje; znane są one pod nazwą „wolnych atomów”. Rozpad ten
wymaga pewnej minimalnej temperatury, zwanej temperaturą zapłonu. Aby kontynuować
proces palenia, musimy ciągle dostarczać nowego paliwa-materiału palnego. Obydwa
czynniki - paliwo (materiał palny) i utleniacz (tlen) - muszą być dostarczone w ilościach
wystarczających do prowadzenia tego procesu oraz w odpowiednich proporcjach. Postęp tej
reakcji w wielu kierunkach zależy od stanu skupienia materiału palnego, jego reaktywności,
stężenia tlenu w atmosferze oraz od innych czynników (wilgotność, rozdrobnienie materiału
palnego ...). Możemy wyróżnić dwa rodzaje palenia się: płomieniowe i bezpłomieniowe.
Spalanie bezpłomieniowe, tzw. żarzenie się, jest przykładem powolnego utleniania się,
podczas którego materiał palny znajduje się w stanie stałym. Spalanie płomieniowe jest
przykładem szybszego utleniania się, podczas którego materiał palny jest gazem lub parą.
Stąd już krok do sformułowania bardzo prostej i obejmującej całość zagadnienia definicji
pożaru. Mianowicie pożar jest niekontrolowanym procesem palenia się, występującym w
miejscu do tego nieprzeznaczonym, rozprzestrzeniającym się w sposób niekontrolowany,
powodującym zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi i zwierząt oraz straty materialne. Do
cech charakterystycznych pożaru zaliczyć możemy:
- możliwość występowania wysokiej temperatury,
- wysokie promieniowanie cieplne,
- wydzielanie się dużych ilości produktów spalania,
- niekontrolowane rozprzestrzenianie się ognia.

VII

F

ORUM

BHP

3

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

Z pożarem związane są zawsze trzy podstawowe czynniki: materiał palny, ciepło (bodziec
energetyczny, energia aktywacji) i utleniacz (najczęściej jest to tlen, i o tego typu pożarach
będziemy mówić). Wzajemne zależności pomiędzy tymi czynnikami, określające przebieg
procesu palenia, można przedstawić symbolami w postaci tzw. trójkąta pożaru, którego boki
przedstawiają materiał palny, ciepło i utleniacz. Przedstawiony tutaj „trójkąt pożaru” stanowi
podstawę do dalszych rozważań obejmujących przyczyny powstawania i rozprzestrzeniania
się pożaru, a także zagadnienia związane ze środkami gaśniczymi.

UTLENIACZ

CIEPŁO MATERIAŁ PALNY

Współistnienie tych trzech czynników w jednym miejscu, w jednym czasie i w odpowiednich
proporcjach warunkuje zapoczątkowanie i rozwój pożaru. Stąd łatwo można wywnioskować,
ż

e brak któregokolwiek z tych czynników spowoduje przerwanie procesu palenia, czyli

przerwanie łańcuchowej reakcji spalania, co będzie równoznaczne z ugaszeniem pożaru.

Jak już wspomniałem, pierwszym z niezbędnych do powstania i rozwoju pożaru elementów
jest materiał palny, który może występować w stanie skupienia stałym, ciekłym lub
gazowym. Stałe materiały palne mogą także występować w różnych stopniach rozdrobnienia.

Drugim z niezbędnych elementów jest utleniacz. Jak już zaznaczyłem, ograniczymy się do
tlenu. Tlen atmosferyczny jest czynnikiem podtrzymującym palenie w przeważającej ilości
występujących pożarów. Tlen jest pierwiastkiem chemicznym, występującym w normalnych
warunkach w postaci gazu. Łatwo wchodzi w reakcje chemiczne z innymi pierwiastkami i
związkami. W atmosferze ziemskiej jest ponad 20% tlenu. Dzięki niemu istnieje życie na
ziemi, i jak już wspomniano - to on podtrzymuje palenie.

Trzecim z niezbędnych do zapoczątkowania i podtrzymywania procesu palenia jest ciepło.
Ciepło umożliwia osiągnięcie przez materiał palny odpowiedniej temperatury, która
warunkuje przebieg reakcji spalania. Ciepło (energia cieplna) może rozprzestrzeniać się
poprzez:

- unoszenie, czyli przemieszczanie za pośrednictwem cząstek nagrzanego powietrza,
- przewodzenie, czyli poprzez nagrzewanie się kolejnych części materiałów,
- promieniowanie.

W zależności od rodzaju materiału palnego, jego stanu skupienia oraz jego rozdrobnienia
różna jest ilość ciepła, czyli niezbędna do zapoczątkowania procesu palenia wielkość bodźca
energetycznego.

Metody inicjowania procesu spalania:

♦ Zapalenie
♦ Zapłon

VII

F

ORUM

BHP

4

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

♦ Samozapalenie

Zapalenie polega na równomiernym ogrzaniu materiału palnego do takiej temperatury, w
której zapali się on samorzutnie w całej masie bez udziału tzw. punktowego bodźca
energetycznego.

Zapłon to zapoczątkowanie spalania cieczy palnej punktowym bodźcem energetycznym
(dzieje się to w ograniczonej przestrzeni a czoło płomienia przemieszcza się następnie już
samoczynnie na całą pozostałość mieszaniny) – dotyczy tylko cieczy palnych.

Samozapalenie - proces zachodzącym w wyniku procesów biologicznych lub fizycznych i
chemicznych (egzotermicznych) materiałów, przy czym samonagrzewanie się materiałów a
następnie ich zapalenie następuje bez zewnętrznego bodźca termicznego (np. samozapalenie
zestogowanych płodów rolnych, samozapalenie w wyniku egzotermicznej reakcji chemicznej
itp.).

Temperatura zapalenia jest to najniższa temperatura materiału, który ogrzewany
strumieniem ciepła dostarczonym z zewnątrz w wyniku rozkładu termicznego wydziela palną
fazę lotną o stężeniu umożliwiającym jego zapalenie się, tzn. samorzutne pojawienie się
płomienia.

Temperatura zapłonu jest to najniższa temperatura cieczy ogrzewanej w ściśle określony
sposób, której pary tworzą z powietrzem mieszaninę zapalającą się przy zbliżeniu płomienia.
Temperatura zapłonu charakteryzuje tylko ciecze palne.

PODZIAŁ POŻARÓW

Obecnie stosowany jest podział pożarów na pięć grup, które przedstawiono w poniższej
tabeli:

GRUPA
POŻARÓW

OKREŚLENIE RODZAJU POŻARÓW

A

Pożary ciał stałych pochodzenia organicznego, podczas spalania
których występuje zjawisko żarzenia się (drewno, papier, węgiel ...).

B

Pożary cieczy palnych i ciał stałych topiących się podczas palenia
(benzyna, nafta, rozpuszczalniki, alkohole ...).

C

Pożary gazów (metan, gaz ziemny, acetylen...).

D

Pożary metali (sód, potas, magnez ...).

F

Pożary olejów i tłuszczów jadalnych

VII

F

ORUM

BHP

5

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

ZJAWISKA TOWARZYSZĄCE PROCESOWI SPALANIA

Wymiana ciepła w środowisku pożaru.

Istnieją trzy podstawowe mechanizmy transportu ciepła w środowisku pożaru:

− przewodzenie - kondukcja

− unoszenie - konwekcja

− promieniowanie - radiacja

Wymiana cieplna - jest to ruch ciała w danej przestrzeni zachodzący w skutek istnienia
różnicy temperatury. Wymiana cieplna może być ustalona (temperatura zależy od położenia
punktu w przestrzeni) i nieustalona (zależy także od czasu). Wymiana ciepła może odbywać
się w wyniku przewodzenia, promieniowania, konwekcji, wnikania lub w sposób złożony np.:
przenikanie.

Przewodzenie ciepła - kondukcja - jest to wymiana ciepła polegająca na przekazywaniu
energii cieplnej między punktami ośrodka, bez przemieszczania jego elementów w kierunku
zmiany temperatury i bez udziału sił elektromagnetycznych w ten sposób występuje np.: w
szybie okiennej lub w ścianie budynku. Przewodzone ciepło określa szybkość przewodzenia
ciepła w ciałach stałych. Jest to ważny element biorąc pod uwagę zapalność i szybkość
rozprzestrzeniania się płomienia po powierzchni ciał starych, czyli w początku pierwszej fazy
pożaru. Przewodnictwo ciepła decyduje o tym jak szybko materiał ogrzewa się, rozkłada
termicznie itd. Przewodnictwo ciepła jest również istotne przy obliczaniu odporności
ogniowej elementów budowlanych.

Promieniowanie cieplne - radiacja jest dominującym i zasadniczym sposobem przenoszenia
ciepła przy pożarach. W skutek oddziaływania na materiał strumień ciepła promieniowania,
ulegają one ogrzaniu i w konsekwencji dalszym przemianom aż do wystąpienia zapalenia.
Promieniowanie warunkuje również ciągłość spalania materiałów i jest ono odpowiedzialne
za szybkość rozwoju pożarów na otwartych przestrzeniach np.: pożarów lasów oraz za
ogrzewanie budynków. Powstała ilość ciepła wydzielonego w płomieniach jest przenoszona
do otoczenia drogą promieniowania. Jest to wymiana cieplna polegająca na emitowaniu fal
elektromagnetycznych o długości 0,8 -40 (im (promieniowanie podczerwone). Strumień
energii cieplnej wymienionej przez promieniowanie zależy od różnicy temperatury źródła
promieniowania i powierzchni odbierającej ciepło.

Konwekcja - unoszenie się ciepła jest to wymiana ciepła polegająca na przepływie ciepła
spowodowanym naturalnym lub wymuszonym przemieszczaniu się płynu (gazu lub cieczy).
Konwekcja naturalna jest wywołana różnicą gęstości płynu powstały np.: wskutek różnicy
temperatury w polu grawitacyjnym. Konwekcja wymuszona jest wywołana działaniem sił
zewnętrznych. Konwekcyjne przenoszenie ciepła ma miejsce we wszystkich fazach rozwoju
pożaru, ale szczególnie istotna jest w tej fazie pożaru gdzie strumień ciepła promieniowania
jest bardzo mały. Wymiana ciepła przez konwekcję naturalną występuje np.: w przestrzeni
pokoju.

VII

F

ORUM

BHP

6

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

Wnikanie ciepła - jest to wymiana ciepła między ciałem stałym a płynem będącym w ruchu
np.: wnikanie ciepła od strony rur podgrzewacza do płynącej w nich wody.

PRODUKTY SPALANIA

Produktami spalania nazywamy pary, gazy i ciała stałe powstałe w wyniku procesów
spalania. W warunkach pożarowych produkty spalania o różnych stanach skupienia
współdziałają ze sobą w obszarze spalania i przenoszenia się ciepła. Wydzielanie się
produktów spalania podczas pożaru stanowi niebezpieczeństwo ze względu na:

- ograniczenie widoczności
- utrudnienie oddychania spowodowane ich działaniem toksycznym oraz

występującym niedoborem tlenu

- działanie termiczne (wysoka temperatura mogąca uszkodzić układ oddechowy).

Wszystkie te czynniki ograniczają czas ewakuacji i powodują ogromne trudności
podczas akcji ratowniczej. Agresywność chemiczną produktów spalania powodują
także wtórne straty z samego działania ognia. Produkty spalania dzielą się na produkty
całkowitego spalania i produkty niecałkowitego spalania.

Produkty całkowitego spalania Produktami całkowitego spalania nazywa się produkty
powstałe podczas spalania, nie mające zdolności do dalszego utleniania w warunkach, w
których były otrzymane np.: CO

2

, H

2

O,SO2,P

2

O

5

.

Produkty niecałkowitego spalania. Produktami niecałkowitego spalania nazywa się
produkty powstałe podczas spalania przebiegającego przy ograniczonym dostępie powietrza
np.: CO, P

2

O

3

itp.

Dym definiuje się jako gazowe produkty spalania materiałów organicznych, w których
rozproszone są małe cząsteczki gazowe i ciekłe. Sposób tworzenia się dymu jest następujący:
cząstki dymu powstają w wyniku niecałkowitego spalania. Powstają one zarówno podczas
spalania płomieniowego jak i bezpłomieniowego (tlenia). Dym tworzący się podczas spalania
płomieniowego składa się przede wszystkim ze stałych cząstek węgla (sadzy). Część cząstek
sadzy powstaje przez oblepienie ciekłych produktów spalania w warunkach oddziaływania
wysokoenergetycznego strumienia ciepła płomienia. Większość jednak cząstek sadzy
tworzące się w fazie gazowej powstają jako wynik niecałkowitego spalania, wysokiej
temperatury. Ilość tworzącego się dym jest zależna od wielu czynników. Najważniejszym jest
chemiczna budowa paliwa np.: małe ilości CO, HCOH, HCOOH spalają się dając płomień
nieświecący, bez cząstek dymu. Inne paliwa w identycznych warunkach dają gęstość dymu
zależną od ich budowy np.: proste łańcuchowe węglowodory (alifatyczne) dają znacznie
mniej dymu niż węglowodory aromatyczne. Intensywność dymienia materiału zależy również
od szybkości rozkładu termicznego i szybkości zapalenia, składu chemicznego podstawowego
składnika oraz rodzaju dodatków: wypełniacz i materiał ognioodporny. Materiały, które mają
w cząsteczce tlen dają podczas spalania mniejsze ilości dymu np.: drewno (stężenie tlenu ok.
40 - 50 %) dają znacznie mniej dymu niż węglowodory.

VII

F

ORUM

BHP

7

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

POWSTAWANIE STREFY ZADYMIENIA

Podczas pożaru dum mieszając się z powietrzem może rozprzestrzeniać się na znaczne
odległości i wypełniać duże pomieszczenia. Strefą zadymienia nazywamy te odcinki, w
ramach których produkty spalania i rozkładu wywierają istotny wpływ na sytuację pożaru.
Strefa zadymienia według definicji to przestrzeń podsufitowa, która jest zapełniona dymem
aerozolowym, w takim stężeniu, które stwarza zagrożenie zdrowiu lub życiu ludzi, którzy w
niej przebywają. Dym to faza produktów rozkładu termicznego i spalania materiału
rozpraszająca światło, składającego się z cząstek które stanowić mogą kropelki cieczy,
fragmenty gazowe i ciekłe. Strefa charakteryzuje się tym, że jej temperatura jest
zdecydowanie wyższa niż powietrza przy podłodze - gdzie często powietrze jest
przezroczyste. Jeżeli pomieszczenie nie posiada otworów okiennych, a drzwi do niego są
zamknięte gazy i dym wypełniają całe pomieszczenie tłumiąc tym samym rozwój pożaru
poprzez redukcję tlenu w powietrzu, ale stwarzając nowe zagrożenie jak np.: wsteczny ciąg
płomieni. W warunkach pożarów zewnętrznych położenie strefy zadymienia zależy od
rozmiaru powierzchni pożaru i warunków atmosferycznych. Parametrami określającymi strefę
zadymienia są:

− stężenie tlenu, które nie może być niższe od 12%, gdyż już tak niskie stężenie wywołuje

głód tlenowy.

− ilość toksycznych produktów spalania i pirolizy

− stopień widoczności (zasięg).

PRZYCZYNY POWSTAWANIA POŻARÓW

• 01 nieostrożność osób dorosłych (NOD) przy posługiwaniu się ogniem otwartym, w

tym papierosy, zapałki,

• 02 NOD przy wypalaniu pozostałości roślinnych na polach,
• 03 NOD przy posługiwaniu się substancjami łatwo palnymi i pirotechnicznymi,
• 04 NOD przy prowadzeniu prac pożarowo - niebezpiecznych,
• 05 NOD w pozostałych przypadkach,
• 06 nieostrożność osób nieletnich (NON) przy posługiwaniu się ogniem otwartym, w

tym papierosy, zapałki,

• 07 NON przy wypalaniu pozostałości roślinnych na polach,
• 08 NON przy posługiwaniu się substancjami łatwo palnymi i pirotechnicznymi,
• 09 NON przy prowadzeniu prac pożarowo niebezpiecznych,
• 10 NON w pozostałych przypadkach,
• 11 wady urządzeń i instalacji elektrycznych, w szczególności przewody, osprzęt

oświetlenia, odbiorniki bez urządzeń grzewczych,

• 12 nieprawidłowa eksploatacja urządzeń i instalacji elektrycznych,
• 13 wady elektrycznych urządzeń ogrzewczych, w szczególności piece, grzałki,

kuchnie,

• 14 nieprawidłowa eksploatacja elektrycznych urządzeń ogrzewczych,
• 15 wady urządzeń ogrzewczych na paliwo stałe,

VII

F

ORUM

BHP

8

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

• 16 nieprawidłowa eksploatacja urządzeń ogrzewczych na paliwo stałe,
• 17 wady urządzeń ogrzewczych na paliwo ciekłe,
• 18 nieprawidłowa eksploatacja urządzeń ogrzewczych na paliwo ciekłe,
• 19 wady urządzeń ogrzewczych na paliwo gazowe,
• 20 nieprawidłowa eksploatacja urządzeń ogrzewczych na paliwo gazowe,
• 21 wady urządzeń mechanicznych,
• 22 nieprawidłowa eksploatacja urządzeń mechanicznych,
• 23 wady procesów technologicznych,
• 24 nieprzestrzeganie reżimów technologicznych,
• 25 nieprawidłowe magazynowanie substancji niebezpiecznych,
• 26 wady środków transportu,
• 27 nieprawidłowa eksploatacja środków transportu,
• 28 samozapalenia biologiczne,
• 29 samozapalenia chemiczne,
• 30 wyładowania atmosferyczne,
• 31 wady konstrukcji budowlanych,
• 32 nieprawidłowa eksploatacja konstrukcji budowlanych,
• 33 elektryczność statyczna,
• 34 podpalenia umyślne, w tym akty terroru,
• 35 pożary jako następstwo innych miejscowych zagrożeń,
• 36 inne przyczyny,
• 37 nieustalone.

PRZYCZYNY ROZPRZESTRZENIANIA SIĘ POŻARÓW

• palna konstrukcja obiektów
• niewłaściwe składowanie materiałów niebezpiecznych
• niedostosowanie do wymogów ochrony przeciwpożarowej
• niezachowanie wymaganych odległości między obiektami
• zastosowanie dużej ilości materiałów palnych (drewno, tekstylia...)
• palne wyposażenie wnętrz
• brak podręcznego sprzętu gaśniczego, urządzeń gaśniczych ich jego niesprawność
• brak zabezpieczeń ppoż.
• zła organizacja
• brak szkoleń
• brak planów ratowniczych
• brak wody i innych środków gaśniczych
• brak środków łączności i alarmowania
• nieumiejętność alarmowania
• duża odległość pomiędzy jednostką Straży Pożarnej a chronionym obiektem
• brak dojazdów pożarowych

VII

F

ORUM

BHP

9

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

ZAGROŻENIE WYBUCHEM

DOLNA GRANICA WYBUCHOWOŚCI – minimalna zawartość składnika palnego w
mieszaninie z powietrzem, przy której zapłon jest już możliwy

GÓRNA GRANICA WYBUCHOWOŚCI – maksymalna zawartość składnika palnego w
mieszaninie z powietrzem, przy której zapłon jest jeszcze możliwy

Ocena zagrożenia wybuchem pomieszczeń oraz przestrzeni zewnętrznych obejmuje
wskazanie pomieszczeń zagrożonych wybuchem, a także wyznaczenie w pomieszczeniach i
przestrzeniach zewnętrznych odpowiednich stref zagrożenia wybuchem.Za dokonanie
powyższej oceny są odpowiedzialni: inwestor, jednostka projektowania lub użytkownik
decydujący o procesie technologicznym. W pomieszczeniu należy wyznaczyć strefę
zagrożenia wybuchem, jeżeli może w nim wystąpić mieszanina wybuchowa o objętości co
najmniej 0,01 m

3

w zwartej przestrzeni.

Podział stref zagrożenia wybuchem:

− strefa 0 – przestrzeń, w której gazowa atmosfera wybuchowa występuje ciągle lub w

długich okresach,

− strefa 1 – przestrzeń, w której pojawienie się gazowej atmosfery wybuchowej jest

prawdopodobne w warunkach normalnej pracy,

− strefa 2 – przestrzeń, w której w warunkach normalnej pracy nie jest prawdopodobne

pojawienie się gazowej atmosfery wybuchowej, a jeżeli się ona pojawia to tylko rzadko i
na krótki czas,

− strefa 20 – przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku pyłu palnego w

powietrzu występuje stale w dłuższych okresach lub często,

− strefa 21 – przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku pyłu palnego w

powietrzu może czasem wystąpić w trakcie normalnych operacji,

− strefa 22 – przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego w

powietrzu nie występuje w trakcie normalnych operacji, a w przypadku wystąpienia trwa
tylko prze krótki czas.

0%

1 0 0 %

D G W

G G W

przedział
w ybuchow ości

VII

F

ORUM

BHP

10

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

GRANICE WYBUCHOWOŚCI NIEKTÓRYCH SUBSTANCJI

Granice wybuchowości (% obj)

Nazwa substancji

dolna

górna

Aceton

2,1

13,0

Acetylen

2.3

82.0

Alkohol etylowy

3,1

20,0

Alkohol metylowy

5,5

36.5

Amoniak

15,0

28,0

Benzyna samochodowa

0.8

7,6

n-Butan

1,5

8.5

Chlorobenzen

1,3

1 1 ,0

Dwusiarczek węgla

1,0

50,0

Etan

3,0

15,5

Eter etylowy

1,6

48.0

Etylen

2,7

34,0

Gaz miejski

5,3

40,0

Gaz ziemny

4,3

15,0

Metan

4,9

15,4

Propan

2,1

95.0

Siarkowodór

4,3

45,5

Terpentyna

0,8

6.0

Tlenek etylenu

3,0

100.0

Tlenek węgla

12.5

75,0

Wodór

4,0

75,0

VII

F

ORUM

BHP

11

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

PODZIAŁ PAR l GAZÓW Z UWAGI NA GĘSTOŚĆ W STOSUNKU DO
POWIETRZU

Gęstość względem

powietrza

Określenie

Przykłady

d

p

> 0,8

gazy unoszące się do góry

wodór, metan, amoniak, gaz miejski,
gaz wodny,

0,8 < d

p

< 1,1

gazy palne rozchodzące się we
wszystkich kierunkach

acetylen, tlenek węgla, etan, etylen,
cyjanowodór

1,1 < d

p

gazy palne i pary cieczy łatwo
zapalnych opadające i pełzające

gazy o masie cząsteczkowej pow. 32
i pary wszystkich cieczy

FAZY POŻARU WEWNETRZNEGO

VII

F

ORUM

BHP

12

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

POSTĘPOWANIE PO WYBUCHU POŻARU

W przypadku powstania pożaru wszyscy zobowiązani są podjąć następujące działania:

- zaalarmować niezwłocznie, przy użyciu wszystkich dostępnych środków osoby

będące w strefie zagrożenia,

- zaalarmować centrum powiadamiania ratunkowego (CPR) lub jednostkę ochrony

przeciwpożarowej, policję, wójta albo sołtysa.

Telefoniczne alarmowanie należy wykonać w następujący sposób:

Po wybraniu numeru alarmowego straży pożarnej 998 i zgłoszeniu się dyżurnego spokojnie i
wyraźnie podaje się:

- swoje imię i nazwisko, numer telefonu, z którego nadawana jest informacja o

zdarzeniu,

- adres i nazwę obiektu,
- co się pali, na którym piętrze,
- czy jest zagrożenie dla życia i zdrowia ludzkiego.
- po podaniu informacji nie odkładać słuchawki do chwili potwierdzenia przyjęcia

zgłoszenia.

Przyjmujący może zażądać:

- potwierdzenia zgłoszenia poprzez oddzwonienie,
- dodatkowych informacji, które w miarę możliwości należy podać.

Gdy zauważysz pożar w pomieszczeniu:

−

zaalarmuj wszystkie znajdujące się w nim osoby i nakaż im ewakuację. Jeśli jest to
budynek wielokondygnacyjny poinformuj osoby znajdujące się wyżej;

−

poproś o zaalarmowanie straży pożarnej tel.998 i podanie informacji: co się pali, gdzie
się pali, na którym piętrze, czy zagrożone jest życie ludzkie, dokładny adres zdarzenia
oraz inne wskazówki, które mogą ułatwić dojazd samochodów straży pożarnej jak
najbliżej miejsca zdarzenia i numer telefonu, z którego dzwonisz. Rozłącz się dopiero po
przyjęciu zgłoszenia;

−

jeśli pożar jest niewielki - spróbuj go ugasić środkami podręcznymi (woda, gaśnica);

−

jeśli pożar odciął Ci drogę do wyjścia, zamknij się w pomieszczeniu, z którego możliwa
jest ewakuacja np. przez okno i uszczelnij nieszczelności w drzwiach materiałami (np.
ręcznikami itp.) w miarę możliwości mokrymi. Przemieść się w pobliże okna i oczekuj na
pomoc.

−

gdy zauważysz strażaków zwróć na siebie ich uwagę. Wykonuj ich polecenia;

VII

F

ORUM

BHP

13

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

−

pamiętaj, że równie niebezpieczne jak promieniowanie cieplne są gazy wydzielające się
w czasie pożaru. Jeśli do pomieszczenia przedostaje się dym , zabezpiecz własne drogi
oddechowe (nos, usta) mokrą chusteczką i przyjmij pozycję przy podłodze- tu stężenie
gazów jest najniższe. Otwórz okno, nie wybijaj szyb. Będziesz miał możliwość
zamknięcia okna w sytuacji, gdy dym zacznie się dostawać do pomieszczenia z zewnątrz;

−

nigdy nadmiernie nie ryzykuj! Życie jest ważniejsze od wartości materialnych;

−

postaraj się zapanować nad emocjami i racjonalnie myśleć;

−

jeśli wydostałeś się z pomieszczenia przekaż strażakom informację o pożarze i osobach
zagrożonych;

−

bezwzględnie wykonuj polecenia strażaków;

−

jeśli pożar powstał w terenie otwartym (np. pożar lasu), podaj dokładną lokalizację
zdarzenia .Jeśli znasz teren, przekaż informacje mogące ułatwić strażakom dojazd do
miejsca zdarzenia.

−

warto mieć w domu gaśnicę w łatwo dostępnym miejscu i umieć się z nią obchodzić- to
się może przydać.

Należy przystąpić niezwłocznie, przy użyciu właściwych środków gaśniczych do gaszenia
pożaru i niesienia pomocy osobom zagrożonym, a w przypadku koniecznym przystąpić do
ewakuacji ludzi i mienia. Należy czynności te wykonać w taki sposób, aby nie doszło do
powstania paniki jaka może ogarnąć ludzi będących w zagrożeniu, które wywołuje u ludzi
ogień i dym. Panika może być przyczyną niepotrzebnych i tragicznych w skutkach wypadków
w trakcie prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych. Dlatego prowadząc jakiekolwiek
działania w przypadku powstania pożar należy kierować się rozwagą w podejmowaniu
decyzji. Do czasu przybycia straży pożarnej kierowanie akcją obejmuje kierownik zakładu
pracy (właściciel obiektu) lub osoba najbardziej energiczna i opanowana.

EWAKUACJA LUDZI I MIENIA

Celem ewakuacji ludzi jest zapewnienie osobom szybkiego i bezpiecznego opuszczenia strefy
zagrożonej lub objętej pożarem. Do celów ewakuacji ludzi służą korytarze - poziome drogi
ewakuacji i klatki schodowe - pionowe drogi ewakuacyjne z których istnieje możliwość
bezpośredniego wyjścia na zewnątrz. Drogi i wyjścia ewakuacyjne oznakowane muszą być
pożarniczymi tablicami informacyjnymi zgodnie z PN - 92/N - 01256/02 "Znaki
Bezpieczeństwa - Ewakuacja. Ewakuacją ludzi z części lub z całego obiektu zarządza
kierujący akcją ratowniczo-gaśniczą. W przypadku zaistnienia pożaru lub innego zagrożenia
budynku lub jego części, osoby nie biorące udziału w akcji ratowniczej powinny opuścić
strefę zagrożenia. Osoby opuszczające strefę zagrożenia kierują się do najbliższego wyjścia
służącego celom ewakuacji zgodnie z oznakowaniem. W czasie prowadzenia ewakuacji
zabronione jest:

- dokonywanie jakichkolwiek czynności mogących wywołać panikę,
- przechodzenie w kierunku przeciwnym do kierunku ewakuacji,
- zatrzymywanie się lub tamowanie ruchu w inny sposób.

VII

F

ORUM

BHP

14

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

Osoby ewakuowane muszą podporządkować się poleceniom ratowników to jest osobom
prowadzącym ewakuację: strażacy, pracownikom służby zabezpieczenia obiektu. Poza
ewakuacją ludzi niejednokrotnie zachodzi konieczność ewakuacji mienia. Celem ewakuacji
mienia jest zabezpieczenie cennych przedmiotów oraz ważnych dokumentów przed
zniszczeniem lub uszkodzeniem w przypadku pożaru lub innego zagrożenia. Ewakuowane
przedmioty i dokumenty należy umieszczać aby nie były narażone na zniszczenie lub
uszkodzenie. Działania ewakuacyjne muszą być prowadzone w sposób skoordynowany, nie
powodujący utrudnień w innych działaniach. Kierujący działaniami powinien wstępnie
określić pomieszczenia z których należy wynieść mienie. Z pomieszczeń, z których należy
ewakuować mienie w pierwszej kolejności, jeśli istnieje taka możliwość, bez narażania życia i
zdrowia. Do tych pomieszczeń możemy zaliczyć:

- pomieszczenia bezpośrednio zagrożone pożarem, w których jest źródło ognia,
- pomieszczenia sąsiednie (w pionie i w poziomie) - możliwość rozprzestrzeniania się

pożaru lub uszkodzenia przez działanie wysokiej temperatury i gazów
popożarowych (dymu),

- pomieszczenia pod palącym się pomieszczeniem narażone na możliwość zalania w

czasie akcji gaśniczej.

ŚRODKI GAŚNICZE

Ś

rodki gaśnicze są to substancje proste i złożone, które podawane we właściwy sposób i z

odpowiednią intensywnością oraz w odpowiednich ilościach w strefę spalania powodują
przerwanie procesu palenia. Zaliczamy do nich:

♦ Woda

♦ Piana gaśnicza

♦ Proszki gaśnicze

♦ Gazy gaśnicze

♦ Halony

♦ inne

PODRĘCZNY SPRZĘT GAŚNICZY

W Polskich Normach zawarte są miedzy innymi następujące określenia:

gaśnica - sprzęt, w którym ciśnienie wewnętrzne umożliwia wyrzucenie środka

gaśniczego i jego skierowanie na ognisko pożaru,

gaśnica przenośna - gaśnica przenoszona i uruchomiona ręcznie; masa gaśnicy

przenośnej, gotowej do użycia nie powinna przekroczyć 20 kg. Warto tutaj wspomnieć o
postanowieniu przejściowym, które do dnia 31 grudnia 1995 roku dopuszczało na terenie
naszego kraju stosowanie gaśnic śniegowych CO

2

o masie całkowitej 23 kg, co wiązało

się z okresem przechodzenia od gaśnic śniegowych GS-6X do GS-5X (czyli na

VII

F

ORUM

BHP

15

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

zastępowaniu gaśnic śniegowych koloru srebrnego z zaworem pokrętnym gaśnicami
ś

niegowymi koloru czerwonego z zaworem szybkootwieralnym).

środek gaśniczy - całość produktów zawartych w gaśnicy, powodujących proces

gaszenia,

czas działania gaśnicy - czas, w którym przy całkowicie otwartych zaworach środek

gaśniczy wypływa z gaśnicy w sposób ciągły i z właściwą skutecznością gaśniczą.

Wymogi dotyczące czasu działania gaśnic zawarte są w poniższej tabeli:

Wielkość napełnienia

kg lub dm

3

Czas działania

minimum, s

do 3

6

powyżej 3 do 6

9

powyżej 6 do 10

12

powyżej 10

15

Należy zwrócić uwagę, że czas działania gaśnic stosowanych najczęściej, czyli tych o masie
ś

rodka gaśniczego do 6 kg, jest bardzo krótki i zgodnie z wymogami PN waha się od 6 do 9

sekund. Jednak mimo krótkiego czasu działania gaśnic, każda gaśnica posiadająca atest
gwarantuje skuteczność działania gaśniczego dla odpowiednich pożarów testowych.

Polskie Normy wyróżniają w zależności od zawartego w gaśnicy środka gaśniczego
następujące typy gaśnic:

- gaśnice wodne,
- gaśnice pianowe,
- gaśnice proszkowe,
- gaśnice śniegowe CO

2

,

- gaśnice halonowe.

Kolor zbiornika ze środkiem gaśniczym powinien być czerwony, a na jego powierzchni
powinny znajdować się pola opisowe przylegające do siebie, umiejscowione na etykiecie z
obramowaniem lub wykonane w postaci nadruku. Pola opisowe powinny być tak
umiejscowione, aby można było je odczytać także wtedy, gdy gaśnica znajduje się na
wieszaku. W polach opisowych powinny znajdować się następujące informacje:

 pole opisowe 1:

- wyraz "GAŚNICA"
- typ i wielkość znamionową napełnienia gaśnicy,
- dane dotyczące skuteczności gaśniczej,

VII

F

ORUM

BHP

16

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

 pole opisowe 2:

- instrukcje obsługi w postaci jednego lub kilku rysunków,
- piktogramy grup pożarów, do gaszenia których przeznaczona jest gaśnica,

 pole opisowe 3:

- ostrzeżenia dotyczące zagrożeń związanych z toksycznością i gaszeniem

przedmiotów będących pod napięciem elektrycznym,

 pole opisowe 4:

- informacja, że gaśnica po każdym uruchomieniu powinna być napełniona,
- informacja, że gaśnica powinna być regularnie kontrolowana (można podać

czasookres kontroli),

VII

F

ORUM

BHP

17

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

- informacja o zastosowanym środku gaśniczym, a w szczególności informacje o

zastosowanych dodatkach i ich zawartości procentowej w gaśnicach ze środkiem
gaśniczym na bazie wody,

- informacja o czynniku napędowym (jeżeli jest zastosowany),
- numer lub znak certyfikatu krajowego,
- oznaczenie gaśnicy stosowane przez producenta,
- temperatury graniczne,
- jeżeli jest wymagana, to także informacja o odporności na zamarzanie,

 pole opisowe 5:

- nazwa i adres odpowiedzialnego za gaśnicę.

W dowolnym miejscu na gaśnicy należy nanieść jej rok produkcji. Polskie Normy
dopuszczają umieszczenie pola opisowego 4 w innym miejscu niż pola opisowe 1, 2, 3 i 5,
nawet w taki sposób, aby było niewidoczne podczas zawieszenia gaśnicy na wieszaki.

Na rynku dostępnych jest wiele gaśnic i agregatów gaśniczych. Różnorodność typów zależy
głównie od producenta, zdarza się że gaśnice tego samego typu różnią się w sposób
zasadniczy wyglądem. Jednak nie mogą różnić się parametrami technicznymi, a przede
wszystkim skutecznością gaśniczą. W celu usystematyzowania typoszeregu gaśnic określono
symbolikę, która stosowana jest przez producentów podręczne go sprzętu gaśniczego,
użytkowników oraz jednostki ochrony przeciwpożarowej.

Do podręcznego sprzętu gaśniczego zaliczamy gaśnice i koce gaśnicze. Gaśnice są to
przenośne urządzenia o masie brutto do 20 kg i masie środka gaśniczego do 12 kg, którego
użycie następuje pod wpływem uruchamianego ręcznie wyzwolenia ciśnienia gazu. Efekt
akcji gaśniczej, a także bezpieczeństwo jej prowadzenia zależy od wielu czynników, między
innymi od wyboru odpowiedniego środka gaśniczego.

Dokonanie prawidłowego wyboru zależne jest od rozpoznania rodzaju pożaru oraz pewnego
minimum wiedzy o środkach gaśniczych i ich działaniu.

Hydrant wewnętrzny jest to zawór zainstalowany na specjalnej sieci wodociągowej
obudowany szafką i wyposażony w wąż pożarniczy i prądownicę. Może mieć on średnicę 25
lub 52 mm. Ma on zastosowanie do gaszenia pożarów w zarodku wszędzie tam gdzie jako
ś

rodek gaśniczy stosuje się wodę. Sposób użycia hydrantu:

- otworzyć drzwiczki szafki sprawdzić czy podłączony jest wąż i prądownica,
- rozwinąć odcinek węża w całości unikając zagięć i załamań,
- skierować strumień wody na miejsce pożaru.

Obsługę hydrantu powinny stanowić dwie osoby, jedna obsługuje prądownicę a druga
obsługuje zawór hydrantowy dawkując ilość wody. Wodą nie możemy gasić urządzeń pod
napięciem elektrycznym oraz w ich obrębie, jak również innych substancji, które z woda
tworzą gazy palne np. karbid.

VII

F

ORUM

BHP

18

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

Gaśnica pianowa jest to zbiornik cylindryczny. w którym znajduje się wodny roztwór środka
pianotwórczego oraz zbiornik z gazem napędowym zaopatrzony w zbijak, wężyk zakończony
prądownicą zamykaną. Po dostarczeniu gaśnicy w pobliże pożaru zrywamy plombę
zabezpieczającą, wciskamy zbijak (gaz napędzający wypełnia zbiornik gaśnicy, kierujemy
strumień piany w ognisko pożaru. Działanie gaśnicy można w każdej chwili przerwać przez
zwolnienie dźwigni prądownicy. Ze względu na swoją budowę syfonową gaśnica prawidłowo
pracuje tylko w pozycji pionowej.

Gaśnica proszkowa jest to cylindryczny zbiornik zaopatrzony w dźwignię uruchamiającą
zawór lub zbijak uruchamiający dodatkowa butle z gazem-wyrzutnikiem (gazem
napędowym). Środek gaśniczy (proszek) wyrzucany jest przez dyszę lub wężyk zakończony
prądownicą przy pomocy gazu obojętnego (azot lub dwutlenek węgla). Po dostarczeniu
gaśnicy w miejsce pożaru zrywamy plombę i zawleczkę blokującą, uruchamiamy dźwignie
lub zbijak i kierujemy strumień proszku w ognisko pożaru. Działanie gaśnicy można w każdej
chwili przerwać przez zwolnienie dźwigni uruchamiającej lub dźwigni prądownicy. Ze
względu na swoją budowę syfonową gaśnica prawidłowo pracuje tylko w pozycji pionowej.

Gaśnica śniegowa (CO

2

) jest to cylindryczny zbiornik zaopatrzony w zawór i wężyk

zakończony dyszą wylotową lub - w gaśnicach mniejszych - króćcem obrotowym z dyszą.
Wewnątrz gaśnicy znajduje się skroplony dwutlenek węgla, który po uruchomieniu pod
własnym ciśnieniem wydostaje się na zewnątrz oziębiając się do temperatury ok. - 80 st.C. Po
dostarczeniu gaśnicy w pobliże pożaru zrywamy plombę zabezpieczającą uruchamiamy
zawór i kierujemy strumień dwutlenku węgla na ognisko pożaru. Działanie gaśnicze można w
każdej chwili przerwać zamykając zawór. Należy pamiętać o tym że:

- w czasie działania gaśnic trzymać ją tylko za uchwyty,
- nie wolno używać tych gaśnic do gaszenia ludzi.

Ze względu na swoją budowę gaśnica prawidłowo pracuje tylko w pozycji pionowej.

Koc gaśniczy jest to kwadratowa tkanina całkowicie niepalna (włókno szklane) o
powierzchni około 2 m

2

. Przechowuje się go w specjalnym futerale. Służy do tłumienia

pożaru w zarodku przez odcięcie dopływu powietrza do palącego się przedmiotu. Sposób
użycia:

- wyjąć koc z futerału,
- rozłożyć i szczelnie przykryć palący się przedmiot ("od siebie").

W przypadku gaszenia ludzi należy osobę przewrócić i przykryć ją szczelnie kocem. Koce
gaśnicze można wykorzystywać do przenoszenia ewakuowanego mienia.

Podczas rozmieszczania podręcznego sprzętu gaśniczego w obiektach należy kierować się
następującymi zasadami:

VII

F

ORUM

BHP

19

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

a) podręczny sprzęt gaśniczy powinien być umieszczany w miejscach łatwo dostępnych i

widocznych, przy wejściach i klatkach schodowych, przy przejściach i korytarzach, przy
wyjściach na zewnątrz pomieszczeń,

b) w obiektach wielokondygnacyjnych podręczny sprzęt gaśniczy należy umieszczać w tych

samych miejscach na każdej kondygnacji, jeżeli tylko warunki techniczne na to
pozwalają,

c) miejsca usytuowania podręcznego sprzętu gaśniczego należy oznakować zgodnie z

Polskimi Normami,

d) do podręcznego sprzętu gaśniczego powinien być zapewniony dostęp o szerokości co

najmniej 1 m,

e) odległość dojścia do podręcznego sprzętu gaśniczego nie powinna być większa niż 30 m,
f) podręczny sprzęt gaśniczy należy umieszczać w miejscach nie narażonych na uszkodzenia

mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła.

Szczegółowo rozporządzenie MSW wymaga, aby jedna jednostka podręcznego sprzętu
gaśniczego o masie środka gaśniczego 2 kg (lub 3 dm

3

) przypadała na:

− na każde 100 m

2

powierzchni strefy pożarowej w budynku, niechronionej stałym

urządzeniem gaśniczym:

a) zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V,
b) produkcyjnej i magazynowej o gęstości obciążenia ogniowego ponad 500 MJ/m

2

,

c) zawierającej pomieszczenie zagrożone wybuchem;

− na każde 300 m

2

powierzchni strefy pożarowej nie wymienionej w poprzednim punkcie, z

wyjątkiem zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV.

Miejsce omłotów, niezależnie od wymaganych gaśnic, powinno być wyposażone w pojemnik
z wodą o objętości co najmniej 200 dm

3

, przygotowany do wykorzystania w celach

gaśniczych przy użyciu wiadra lub w inny równorzędny sposób.

Przeglądy konserwacyjne gaśnic i agregatów gaśniczych prowadzają uprawnieni
konserwatorzy. Ich zadaniem jest przeprowadzenie oględzin oraz sprawdzenie prawidłowości
działania elementów składowych gaśnicy lub agregatu, skontrolowanie ładunku środka
gaśniczego oraz ładunku z gazem wyrzutnikiem lub innego elementu napędowego,
Konserwator podręcznego sprzętu gaśniczego określa, czy gaśnica spełnia wszystkie
wymagania, czyli jest w pełni sprawna i może nadal znajdować się w miejscu "czuwania", lub
czy nadaje się do tzw. naprawy warsztatowej, czyli do remontu. Konserwator może także
stwierdzić, że uszkodzenia gaśnicy są tak duże, że gaśnica nie nadaje się do naprawy - kieruje
ja wtedy do złomowania. Na sprawną gaśnice konserwator powinien nakleić (lub przywiesić)
kontrolkę, na której powinny znajdować się następujące informacje:

- napis "KONTROLKA",
- adres firmy przeprowadzającej konserwacje lub adres konserwatora,
- imienna pieczątka konserwatora o treści: KONSERWATOR SPRZĘTU PPOŻ. JAN

KOWALSKI" lub równorzędnej,

- data przeprowadzonej kontroli: miesiąc i rok, data następnej kontroli: miesiąc i rok.

VII

F

ORUM

BHP

20

Centrum Szkolenia i Doradztwa Kontra 40-081 Katowice ul. Dąbrówki 13

Na poniższym rysunku przedstawiono przykładową kontrolkę: