9

Praktyki stosowania metod

grupowych w centrum informacji

i planowania kariery zawodowej

Ewa Bodzińska-Guzik
Kierownik Centrum Informacji i Planowania
Kariery Zawodowej w Krakowie

Artykuł ten ma przybliżyć praktyki centrów informacji

i planowania kariery zawodowej w zakresie metod grupo-
wych stosowanych w poradnictwie zawodowym.

Centrum określa się jako wyspecjalizowaną placówkę

wojewódzkiego urzędu pracy, która gromadzi i udostęp-
nia informacje o zawodach, rynku pracy, możliwościach
zdobycia kwalifikacji oraz pomaga klientom w podejmo-
waniu decyzji zawodowych, a także w wybieraniu opty-
malnej ścieżki rozwoju z uwzględnieniem realiów rynku

pracy. Doradcy zawodowi zatrudnieni w centrach świad-
czą zatem usługi orientacji i poradnictwa zawodowego.

Adresatami usług w zakresie orientacji są najczęściej

uczniowie, absolwenci szkół, pracownicy restrukturyzo-
wanych firm, którzy poszukują informacji o rynku pracy,
zawodach, szkoleniach. Natomiast w zakresie aktywiza-
cji i poradnictwa klientami centrum są osoby bezrobotne,
poszukujące zatrudnienia lub pracujące, których sytuacja
zawodowa związana jest z koniecznością: ponownego
wyboru ścieżki edukacyjno-zawodowej, zmiany pracy
i przekwalifikowania, powrotu na rynek pracy po dłuższej
przerwie. Osoby korzystające z usług centrum mogą samo-
dzielnie bądź przy wsparciu doradcy zdobyć potrzebne
wiadomości na temat zawodów, szkoleń, poszukiwania
pracy. Można wykorzystywać zasoby dostępne w Salach

Informacji Zawodowych, uczestniczyć w spotkaniach

grupowych organizowanych w szkołach, na Targach
Pracy lub w restrukturyzowanych przedsiębiorstwach
czy też zdobywać i rozwijać umiejętności poszukiwania
zatrudnienia, biorąc udział w zajęciach aktywizacyjnych.

Osoby, które potrzebują ukierunkowania w planowaniu
ścieżki rozwoju, bądź takie, które znalazły się w sytua-

cji problemowej wymagającej pomocy, mogą skorzystać
z doradztwa, które coraz częściej określa się jako porad-
nictwo całożyciowe. Warto zaznaczyć, że proces doradczy
ma na celu pomóc jednostce w lepszym funkcjonowaniu
w sferze edukacyjno-zawodowej poprzez rozwój umiejęt-
ności zarządzania własną karierą. Potrzebę skorzystania
z poradnictwa określa się w trakcie wstępnej rozmowy

z klientem, podczas której doradca przedstawia zakres
usługi i uzyskuje informacje na temat obecnej sytuacji

życiowej klienta (w tym edukacyjno-zawodowej) oraz

jego oczekiwań. Zawierany jest kontrakt, który określa
ramy współpracy i wstępny cel przyjęty do realizacji.
Proces doradczy rozpoczyna się spotkaniem z doradcą
i może być kontynuowany w formie porad indywidual-
nych bądź grupowych. W ramach metod stosowanych
w centrach można wyróżnić: Kurs Inspiracji, Metodę

Edukacyjną, Podejście zorientowane na zasoby (Metoda
Hiszpańska), Indywidualne Plany Działania, Spadochron.
W szczególności Metoda Edukacyjna zakłada wykorzysta-

nie w procesie doradczym zarówno formy indywidual-
nej, jak i grupowej. Każda z tych form ma do spełnienia
określone funkcje. W trakcie spotkań indywidualnych
z doradcą, praca ukierunkowana jest na określenie sytuacji,
oczekiwań i potrzeb klienta, może też służyć określeniu
i omówieniu predyspozycji i kompetencji wynikających
z jego dotychczasowych doświadczeń, pozwala na sformu-
łowanie własnych celów i ustalenie planów na przyszłość.

Podczas kolejnych spotkań doradca towarzyszy klientowi
w analizowaniu i pokonywaniu trudności, które mogą się

pojawić. Rozmowy indywidualne ułatwiają dopasowanie
stylu komunikacji i tempa pracy do preferencji klienta
i pojawiających się oczekiwań.

Natomiast zajęcia grupowe są skuteczną formą pomocy

przy rozwijaniu umiejętności interpersonalnych, umożli-

wiają uczenie się nowych strategii postępowania poprzez
obserwacje zachowań innych, dzielenie się doświadcze-
niami, interakcje z pozostałymi członkami grupy; dają
możliwość większego zaangażowania się klienta oraz
wpływają na wzrost motywacji do podejmowania działań

poprzez wykorzystywanie procesów grupowych – dyna-
miki grupy, aktywizujących metod pracy. Szczególnie

w pracy z osobami długotrwale bezrobotnymi udział
w zajęciach grupowych daje możliwość odbudowania
więzi społecznych, pozbycia się poczucia izolacji, nawią-
zania nowych kontaktów i stworzenia sieci wsparcia, co
nie jest możliwe przy wykorzystywaniu w procesie dorad-
czym jedynie spotkań indywidualnych. Zaletą pracy
z grupą z ekonomicznego punktu widzenia jest fakt, że
to forma oszczędna, pozwalająca w jednym czasie na
dotarcie z określoną informacją do kilku osób. Jednak
celem zajęć grupowych w poradnictwie zawodowym jest

PORADNICTWO KARIERY

10

nie tylko dostarczenie informacji i rozwijanie umiejęt-
ności, lecz przede wszystkim zmiana postaw, uczenie
się nowych strategii działania, które pozwolą klientom
na ukierunkowanie działań i umożliwią lepsze radzenie
sobie w otaczającej rzeczywistości.

Warunki konieczne do spełnienia zanim

rozpoczniemy pracę z grupą

Wiedza o funkcjonowaniu grupy
Podstawą pracy z grupami jest posiadanie przez doradcę

wiedzy z zakresu prowadzenia zajęć grupowych dotyczą-
cej m.in. takich zagadnień jak: dynamika grupy, etapy
tworzenia się grupy, teorie uczenia się, metody i techniki

pracy z grupą, tworzenie programów szkoleniowych, rola
i zadania prowadzącego grupę, komunikacja w zespole.

Doradcy, którzy chcą prowadzić zajęcia określoną metodą,
muszą przejść odpowiednie szkolenie i uzyskać upraw-
nienia do jej stosowania. Wymaga się postępowania
w oparciu o doświadczenie i praktykę stosowania Metody
Edukacyjnej w pracy z grupą.

Znajomość metod wykorzystywanych w procesie

doradczym
Metody stosowane w doradztwie zawodowym oparte
są na podstawach teoretycznych, które warunkują treść
i sposób pracy z klientem. Realizując zajęcia grupowe,
zawsze należy mieć na uwadze cel wynikający ze stosowa-
nej metody. W podejściu edukacyjnym chodzi o osiągnię-
cie przez daną osobę większej dojrzałości, wzięcie odpo-
wiedzialności za swoje wybory i kierowanie własnym

życiem. Istotą tej metody jest podmiotowe traktowanie

poszukującego ukierunkowania. Rola doradcy sprowadza
się do pomocy w wyborze zawodowym poprzez propozy-
cję budowania projektu w oparciu o etapy procesu podej-
mowania decyzji.

Cele programu w podejściu edukacyjnym: analiza włas-

nych umiejętności w oparciu o doświadczenia, sprecy-
zowanie swoich zainteresowań, odbudowanie poczucia
kompetencji, dotarcie do potrzeb i wartości, rozpozna-
nie swoich predyspozycji i oczekiwań względem pracy,
uzyskanie umiejętności związanych ze zdobywaniem
informacji zawodowych, poznanie i zrozumienie tenden-
cji na rynku pracy, uświadomienie sobie etapowości dzia-
łań w podejmowaniu decyzji, określenie własnej drogi
zawodowej/znalezienie rozwiązania, przygotowanie
projektu zawodowego.

Cel długoterminowy programu to: dostosowanie jednostki

do wymagań zmieniającego się rynku pracy – pobudzenie
jej intencjonalności, uzmysłowienie konieczności przeję-
cia kontroli nad własnym życiem.

Aby cele te zostały osiągnięte, proces doradczy w pra-

ktyce powinien opierać się o przyjęte w metodzie

podłoże teoretyczne. Podejście edukacyjne oparte jest na

4 koncepcjach.

Pierwsza z nich dotyczy roli doradcy w procesie pomaga-

nia i polega na stosowaniu zasad filozofii humanistycz-
nej (podejście C. Rogersa). Doradca przejawia szacunek,
empatię, jest pełen akceptacji dla klienta, sprawia, aby
klient poprzez ponowne przeżycie doświadczeń wyko-
rzystał zdobytą wiedzę w określaniu swoich zasobów
i poczucia sprawstwa – kontroli nad własnym życiem.
Kolejna koncepcja odnosi się do człowieka i jego rozwoju

(teoria J. Piaget). Człowiek funkcjonuje w pewnej rzeczy-

wistości, nie można analizować go w oderwaniu od sytu-
acji, w której się znalazł. Rozwija się poprzez doświad-
czenia, a wiedzę, jaką zdobywa na temat siebie i świata
wykorzystuje później. Czasami trudności pobudzają go
do rozwoju. Jego działanie jest celowe i mimo determi-
nujących jego życie czynników zewnętrznych, posiada
on pewien margines swobody w decydowaniu o swoim

życiu.
Koncepcja świata i zawodów – człowiek poznaje i prze-

kształca otaczającą rzeczywistość, poszukuje odpowied-
niego środowiska zawodowego i dostosowuje swoją pracę
do tego, kim jest. W ciągu swojego życia może wykonywać
różne zawody i czerpać z tego satysfakcję (osoby wyko-
nujące ten sam zawód mogą to robić z różnych powodów).
Nie jest stworzony tylko do jednego zajęcia.

Ostatnia z koncepcji stanowiąca podstawę teoretyczną

metody odnosi się do modelu operacyjnego wykorzy-
stywanego w procesie doradczym, który określa się jako
sposób rozwiązania sytuacji problemowej/rozwojowej
klienta i stworzenia projektu zawodowego. Model ten

(wg Noiseux, Pelletier i Bujolda) składa się z 4 etapów:

eksploracji – odkrywania, krystalizacji – zrozumienia,
specyfikacji – wyboru, realizacji – działania. Podejście to
pozwala, by osoba poszukująca ukierunkowania wiedziała,
jak wybierać, gdyż wybór profesji nie jest jednorazowy.

Okresy podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodo-

wych zdarzają się wielokrotnie w życiu jednostki. Proces
doradczy staje się zatem procesem uczenia zarządzania
własną karierą.

Przygotowanie doradcy

Aby poznać daną metodę i móc ją stosować w praktyce,

nie wystarczy mieć wiedzę. Konieczne jest poznanie
metody poprzez udział w szkoleniu, określone podejście
doradcy zawodowego pracującego w publicznych służbach
zatrudnienia, wymaga się także uzyskania odpowiednich
uprawnień.

W ramach szkoleń prowadzonych przez Ministerstwo
Pracy i Polityki Społecznej w latach 2000–2001 z każdego

centrum w Polsce został przeszkolony doradca, który

11

może pełnić funkcje multiplikatora metody, ucząc innych
tego podejścia.

Przygotowanie programu, struktura i stosowane

narzędzia

W podejściu edukacyjnym prowadzący spotkania nie

posiada szczegółowego programu, w którym ustalone są
kolejność i sposób prowadzenia ćwiczeń. Doradca okre-

śla strukturę programu, biorąc pod uwagę model opera-

cyjny rozwiązywania problemu – obrazujący 4 etapy
ukierunkowania.
Przy konstrukcji programu stosuje się zasadę przemien-
ności: w wyborze formy spotkań (spotkania indywidu-
alne przeplatają się z grupowymi), w przekazywanej treści

(poprzez realizacje ćwiczeń dotyczących poznawania

samego siebie a następnie poznania otoczenia – środowi-
ska zawodowego), w rodzaju ćwiczeń (graficzne, wizualne,
werbalne, wyobrażeniowe). Konieczne jest uwzględnienie
czasu na refleksje, działanie i naukę dokonywania wyboru
w oparciu o 4 etapy procesu decyzyjnego. Doradca, prowa-
dząc grupę, stara się poprzez proponowane ćwiczenia,
a także w trakcie ich omawiania, rozwijać umiejętności
pomocne w budowaniu projektu zawodowego. Spotka-
nia z grupą czy pojedynczym klientem nie odbywają się
dzień po dniu. Przerwy są niezbędne do przepracowa-
nia pozyskanych informacji na temat siebie i otoczenia,
a także zdobywania kompetencji potrzebnych do podjęcia
określonych decyzji edukacyjnych czy zawodowych. Cały
program rozłożony jest na okres 1,5 miesiąca. Obejmuje

4 sesje grupowe i 3–4 spotkania indywidualne w zależ-

ności od potrzeb.

Narzędzia pracy
Podejście edukacyjne charakteryzuje się bogactwem

ćwiczeń. Zostały one opisane w zeszycie informacyjno-

metodycznym doradcy zawodowego nr 12 wydanym
przez Krajowy Urząd Pracy. Proponowane ćwiczenia
są tak skonstruowane, aby pomóc osobie zrozumieć, że
lepiej coś zrobić, niż mówić o tym. Ich integralną częścią
jest ich wspólne omawianie z uczestnikami zajęć. Wśród

ćwiczeń proponowanych w metodzie pojawiają się ćwicze-

nia graficzne, wizualne i werbalne. Wszystko to służy
wzmocnieniu efektów nauczania, a także zaangażowa-
niu sfery emocjonalnej i poznawczej uczestników zajęć.
Doradca, wybierając określone ćwiczenia, musi brać pod
uwagę etap, na którym znajdują się uczestnicy programu.
Muszą oni poznać metodę (4 etapy w podejmowaniu decy-
zji), a następnie umieć ją zastosować do własnej orientacji
i budowania projektu zawodowego. Ważnym narzędziem
wykorzystywanym w podejściu edukacyjnym jest Teczka
klienta. Pomaga ona śledzić jego proces orientacji. Zawarte
są w niej m.in.: model obrazujący 4 etapy podejmowania

decyzji, tabela syntetyczna, do której osoba wpisuje infor-
macje o sobie – swoje cechy, umiejętności i kompetencje.

W Teczce znajdują się również pomysły i źródła poszuki-

wania informacji zawodowych, które będą potem wyko-
rzystywane w budowaniu projektu zawodowego.

Uczestnicy i ich rekrutacja
Program adresowany jest do osób, które potrzebują ukie-
runkowania zawodowego, chcą poznać swój potencjał,
dowiedzieć się, jak planować i realizować cele zawodowe,
jak szukać informacji o środowisku zawodowym, znalazły
się w sytuacji konieczności ponownego wyboru zawodu
lub zajęcia, od dłuższego czasu szukają pracy (ale nie do
końca potrafią określić, jaka to ma być praca), pracują,
lecz bez satysfakcji lub nie mają planów na przyszłość

– często określają swój stan jako „bezruch”.

Bardzo istotnym elementem jest rekrutacja uczestników

programu. Odbywa się ona w trakcie indywidualnego
spotkania, na którym doradca przedstawia metody, cel
programu, czas trwania. Omawia wykorzystywany
model budowania projektu zawodowego. Będzie on
pomagał klientowi w określeniu, na jakim znajduje się
etapie w procesie podejmowania wyborów i tworzenia

własnego projektu zawodowego. Tworząc grupę, doradca
dobiera osoby, które umieściły się na etapie eksploracji,
krystalizacji, specyfikacji. W przypadku osób, które
rozpoczynają etap realizacji, proces doradczy może być
kontynuowany w ramach spotkań indywidualnych. Brak
rekrutacji/wstępnej analizy sytuacji klienta i jego ocze-
kiwań może spowodować, że osoby zrezygnują z udziału
w programie bądź nie zaangażują się w pracę, co może

powodować dyskomfort innych uczestników i zaburzać
dynamikę grupy.

Wielkość grupy
Najlepsze efekty osiąga się w grupach 6–12 osób. Taka

liczba optymalizuje proces komunikacji i interakcji,
ponieważ każdy ma możliwość wypowiedzenia się, co
w podejściu edukacyjnym ma szczególne znaczenie.

Prowadzenie sesji grupowych
Rozpoczęcie
Bardzo ważnym elementem rozpoczęcia zajęć grupowych

jest przedstawienie uczestnikom programu spraw orga-
nizacyjnych, celu spotkań, sposobu pracy i kompetencji
doradcy. Aby się zaangażować i brać aktywny udział
w sesjach, osoby muszą czuć się bezpiecznie. Liczy się
też integracja grupy – jej członkowie przedstawiają się,
poznają, przełamują lody. Rozpoczyna się proces formo-
wania grupy.
Kolejna istotna sprawa to zawarcie kontraktu, w którym
zostają ustalone zasady pracy w grupie. Najważniejsze

12

co staje się ważniejsze w danym momencie. Na początku
procesu doradca przyjmuje postawę bardziej dyrektywną,
potem staję się moderatorem ułatwiającym uczestnikom
realizację zadań.
Na każdym etapie prowadzenia zajęć należy pamiętać
o omawianiu ćwiczeń, ponieważ nieomówienie ich nie
spełnia celu, jakim jest uczenie się. Nie wystarczy jedy-
nie przeżyć doświadczenia. Aby wykorzystać płynącą
z nich naukę w przyszłym działaniu, należy je przyswoić
i nadać im sens. Ważną rolę odgrywa również informa-
cja zwrotna doradcy i innych członków grupy. Pozwala
bowiem danej osobie na poznanie siebie, zrozumienie, jak
jej zachowanie wpływa na innych.

Ewaluacja – zakończenie
Ważnym elementem pracy z grupą jest poznanie efektów

działań danego programu. Poniżej zostały zaprezento-
wane główne z nich.

Efekty w oczach uczestników

*

Co zmieniło się w obszarze działań związanych z twoją

orientacją zawodową od momentu rozpoczęcia uczestnictwa
w warsztatach do dnia dzisiejszego? (przykładowe
odpowiedzi):

- zwiększenie wiary w samego siebie
„Ja również mogę być potrzebny innym, poznanie otoczenia

w inny, bardziej rozległy sposób”

„To, co umiem i znam, może być przydatne innym i gdzie

indziej”

„Dokonałam wyboru i jestem go pewna, realizuję swój cel,

wiem, że mam wpływ na to, czy uda mi się znaleźć pracę, że
trzeba być aktywnym, nie poddawać się”

Co zyskałeś, uczestnicząc w tego typu warsztatach? Proszę

wymienić od 1 do 5 najważniejszych korzyści (przykładowe
odpowiedzi):
poznanie swoich słabych i mocnych stron, większa pewność
siebie, zwrócenie uwagi na wykorzystanie własnego poten-
cjału w inny sposób, usystematyzowanie procesu decyzyjnego,
poznanie innych ludzi, sprecyzowanie obszaru poszukiwania
pracy, łatwiej podejmę decyzję, mam pozytywne nastawienie
do procesu szukania pracy, dowiedziałam się, że inni też podob-
nie czują się, przekonałam się jak inni mnie odbierają, wiedza
o rynku i samym sobie, poznałam ludzi w podobnej sytuacji

życiowej, dowiedziałam się jak i gdzie szukać informacji.
Wypowiedzi uczestników zajęć są potwierdzeniem wcześ-

niej przedstawionych zalet i efektów pracy grupowej, którą
powinno się wykorzystywać w poradnictwie zawodowym
jako integralną cześć procesu doradczego rozpoczynają-
cego się indywidualnym spotkaniem z doradcą.

Pełny tekst artykułu dostępny jest na stronie projektu
Poradnictwo w Sieci: www.doradca-zawodowy.pl.

Bibliografia:

Gladding S. T., Poradnictwo zawodowe – zajęcia wszech-

stronne, Urząd Pracy, Warszawa 1994.

Ho-Kim M. T., Marti J. F., Metoda Edukacyjna. Dossier
Metodologiczne – Metody Grupowego Poradnictwa Zawo-

dowego. Metoda Edukacyjna, [w:] „Zeszyty informacyjno-
metodyczne doradcy zawodowego” nr 12, Krajowy Urząd

Pracy, Warszawa 1999.
Paszkowska-Rogacz A., Tarkowska M., Metody pracy z grupą
w poradnictwie zawodowym, Krajowy Ośrodek Wspiera-

nia Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, Warszawa 2004.

Vopel K. W., Warsztaty – skuteczna forma nauki, Wyd.

Jedność, Kielce 2004.

∗

Materiały własne przygotowane na podstawie ankiet uczestników

programu prowadzonego Metodą Edukacyjną.

z nich to: słuchamy się, dzielimy doświadczeniami, nie
oceniamy, nie osądzamy innych, jeżeli decydujemy się na
krytykę, to powinna być ona konstruktywna. W meto-
dzie edukacyjnej bardzo ważna jest zasada aktywnego
uczestnictwa, zarówno w samych ćwiczeniach, jak też
w wymianie refleksji uczestników zajęć.

Kontynuacja
W trakcie realizacji zajęć według podejścia edukacyj-

nego należy brać pod uwagę stan grupy, jej potrzeby,
rytm pracy. Na początku programu doradca przestrzega
reguł progresji zaangażowania, proponując ćwiczenia od
mniej do bardziej angażujących; uczy metody podejmo-
wania decyzji. W ujęciu projektu najważniejsza jest treść
wynikająca z planowanych działań realizowanych przez
poszczególnych członków grupy.

W pracy z grupą zwraca się uwagę na jej dynamikę. Człon-

kowie muszą być dobrze zintegrowani, mieć do siebie
zaufanie, gdyż treścią zajęć stają się osobiste doświadcze-
nia, ich przeżywanie, dzielenie się odczuciami. Metoda ta
w takim samym stopniu angażuje intelekt, jak i emocje.

W trakcie zajęć w celu pobudzenia aktywności uczestni-

ków wykorzystywane są interaktywne metody – praca
w parach, zespołach. Program jest z reguły modyfiko-
wany. Dobór ćwiczeń zależy od tego, co dzieje się w grupie,

13

Zawód logistyk

Elżbieta Czarnul
Kierownik Centrum Informacji i Planowania
Kariery Zawodowej w Łodzi

Termin logistyk wywodzi się z języka greckiego, w którym
logos oznacza: słowo, mowę, rozum, rachunek, liczenie,
wypowiedź, wiadomość, opinię, dowód, wartość; logicos
– prawidłowo myślącego, rozsądnego [6].
Komitet Techniczny Europejskiego Komitetu Normaliza-
cyjnego (CEN/TO/373/Logistics) zaproponował w 1992 r.
definicję logistyki, w myśl której jest to: „planowanie,
realizacja i kontrola przemieszczania i rozmieszczania
ludzi i/lub dóbr oraz działań wspierających związanych
z tym przemieszczaniem i rozmieszczaniem, w systemie
stworzonym dla osiągnięcia określonych celów” [5].
F. J. Beier i K. Rutkowski określają logistykę jako: „termin
opisujący proces planowania, realizowania i kontrolowa-
nia sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepływu
surowców, materiałów do produkcji, wyrobów gotowych
oraz odpowiednich informacji z punktu pochodzenia
do punktu konsumpcji, w celu zaspokojenia wymagań
klienta. Działania logistyczne mogą obejmować (choć nie
muszą się do nich ograniczać): obsługę klienta, prognozo-
wanie popytu, przepływu informacji, kontrolę zapasów,
czynności manipulacyjne, realizowanie zamówień, czyn-
ności reparacyjne i zaopatrywanie w części, lokalizację
zakładów produkcyjnych i składów, procesy zaopatrze-
niowe, pakowanie, obsługę zwrotów, gospodarowanie
odpadami, czynności transportowe i składowanie” [1].

Ogólny opis zawodu

Zawód logistyka cieszy się obecnie renomą, a jego znacze-
nie w zarządzaniu przedsiębiorstwem zdecydowanie
rośnie. Firmy chcą skutecznie walczyć z konkurencją
oraz podnosić poziom obsługi klienta, więc coraz bardziej
cenią wiedzę logistyczną.
Logistyk działa na rzecz firmy, konfigurując tak wszyst-
kie zasoby, aby osiągnęła ona jak najlepszy efekt finan-
sowy. Dba o jej elastyczność, rozwój i dostosowanie do
warunków zewnętrznych; sprawnie zarządza łańcuchem
dostaw, by wydatki związane z przepływem dóbr były
minimalne.
Tak więc podstawowym celem pracy logistyka jest obni-
żenie kosztów operacyjnych (by firma mogła bezprob-
lemowo realizować swoją strategię) oraz zapewnienie
korzyści w postaci większego udziału w rynku lub więk-
szego dochodu. Główne zadanie to: „dostarczenie właści-
wego towaru, właściwemu klientowi, we właściwej ilości,
właściwym czasie, na właściwe miejsce, we właściwym
stanie i po właściwych, czyli możliwie najniższych kosz-
tach” [3].

Obowiązki logistyków różnią się w zależności od wiel-
kości firm, ich organizacji i struktur. W niewielkich
– wszystkie funkcje logistyczne może wykonywać jedna
osoba, w dużych istnieją najczęściej wydzielone komórki
zajmujące się logistyką.
Największy zakres zadań posiada logistyk w zakładach
produkcyjnych, ponieważ odbywają się w nich wszyst-
kie fazy procesu logistycznego: od zaopatrzenia, przez
produkcję do zbytu.
Na etapie

zaopatrzenia

zadaniem logistyka jest:

- określenie wielkości i struktury zapasów w zakresie
materiałów, półproduktów, wyrobów gotowych, a także
sprecyzowanie wymagań dla magazynowanych zapasów,
optymalizacja sieci magazynowej oraz dbanie o wyposa-
żenie magazynów zgodnie z ich przeznaczeniem i przyję-
tymi technologiami przechowywania;
- organizowanie dostaw (określenie co i ile zamawiać,
czy produkować samodzielnie, czy w kooperacji, wybór
dostawców i kontakt z nimi, ustalenie wielkości i cyklu
dostaw, zamawianie towarów, nadzór nad realizacją
zakupu i kontrola przepływu towarów, szacowanie
kosztów).
Na etapie

produkcji

- ustalanie wielkości zapasów

wewnątrzwydziałowych, uwzględnianie czasochłonno-
ści poszczególnych etapów produkcji, tak aby praca była
płynna.

14

Na etapie

dystrybucji

produktu - nadzór nad przewozem

wyrobów gotowych z miejsca ich powstania do odbior-
ców i konsumentów, organizacja kanałów dystrybucji
umożliwiających działanie po jak najniższych kosztach
i w sposób najbardziej efektywny.
Czynności wykonywane przez logistyka na tym etapie
obejmują dobór środków transportu (decydowanie
o tym, czy będzie użyty transport własny firmy czy usługę
trzeba będzie wydzierżawić), a więc pojawia się koniecz-
ność współpracy i negocjacji, planowania optymalnego
wykorzystania taboru, kontroli i nadzoru terminowości
transportu, współpracy z agencjami celnymi – znajomo-
ści prawa i procedur, zapewnienia przewożonemu towa-
rowi logistycznych funkcji: ochronnych, magazynowych,
transportowych, manipulacyjnych, informacyjnych,
ekologicznych.
Ponadto zakres czynności w tym obszarze obejmuje
także: przygotowanie taryf przewozowych, prowadze-
nie rozliczeń ze spedytorami i klientami, ubezpieczanie
towarów i osób.
W zależności od miejsca zatrudnienia logistyk może
także być odpowiedzialny za obsługę serwisową klientów
czy organizację przepływu części zamiennych, odbiór
urządzeń do naprawy i ponowną wysyłkę.
Logistyk musi wykazać się kreatywnością i umie-
jętnością bardzo dobrej komunikacji ze wszystkimi
komórkami organizacyjnymi firmy, tj. działem sprze-
daży, zakupów, obsługi klienta, finansowym, gdyż na
podstawie rzetelnych raportów od specjalistów przygo-
towuje zalecenia wraz z oceną ryzyka dla poszczególnych
departamentów.

Ponadto wspólnie z pozosta-
łymi szefami omawia na bieżąco
realizację strategii logistycznej oraz
planuje dalsze jej etapy.
Organizując przepływ surowców, logistyk kontroluje go
i ciągle usprawnia tak, aby ostateczny odbiorca otrzy-
mał potrzebny mu produkt szybko i po najniższych
kosztach.
Kto chce wiązać swoją przyszłość z logistyką, musi
pamiętać, że praca ta łączy się ze stresem, koniecznością
szybkiego podejmowania decyzji, odpowiedzialnością za
wysokie kontrakty, ciągłymi negocjacjami z przewoźni-
kami lub dostawcami.
Koniecznie trzeba znać języki obce oraz biegle posługiwać
się komputerem, gdyż przepływ towarów jest możliwy
jedynie dzięki technice informatycznej (specjalistyczne
programy logistyczne, bazy danych, sieci).
Od osób wykonujących ten zawód wymaga się wiedzy
z zakresu funkcjonowania nowoczesnych systemów logi-
stycznych, transportu, rachunkowości, a także podstaw
nauk ekonomicznych i zarządzania.
Logistyk powinien posiadać umiejętności przedsiębiorcze
i menedżerskie, charakteryzować się twórczym myśle-
niem, zdolnościami interpersonalnymi, dobrą organi-
zacją pracy, samodzielnością w podejmowaniu decyzji
oraz planowaniu działalności, analitycznym myśleniem,
odpornością na stres. Praca ta nie należy do najłatwiej-
szych, gdyż działa się najczęściej pod presją czasu.

15

Jakie cechy, predyspozycje, zainteresowania,
powinna mieć osoba wykonująca zawód logistyka?

Zawód ten wymaga cech i predyspozycji związanych
zarówno z pracą biurową, z danymi, jak i z ludźmi.

Wymagania psychofizyczne

Cechy: kreatywność, uczciwość, operatywność, dyna-
mizm, konsekwencja w działaniu, wytrzymałość, umie-
jętność obserwacji i spostrzegawczość, samodzielność,
zdolność rozwiązywania problemów, radzenie sobie
w sytuacjach kryzysowych, podzielność i koncentracja
uwagi, zrównoważenie emocjonalne.
Cechy te przyczyniają się do właściwego wykonywania
skomplikowanych zadań zawodowych, a także ułatwiają
kontakty z ludźmi, będące podstawą pracy logistyka.

Predyspozycje

Zdolności interpersonalne i negocjacyjne, stanowczość,
asertywność, wysoka kultura osobista, otwartość, dobra
pamięć i organizacja pracy, logiczne i przewidujące myśle-
nie, umiejętności: pracy w zespole, szybkiego podejmowa-
nia decyzji i planowania w różnym dystansie czasowym,
trafnego wnioskowania, pracy pod presją dużej odpowie-
dzialności, znajomość własnych możliwości i ograniczeń
jako podstawa do racjonalnej oceny sytuacji i dokonywa-
nia właściwych wyborów.

Zainteresowania

Psychospołeczne, ekonomia, zarządzanie, informatyka,
stosunki międzynarodowe, matematyka, fizyka, języki
obce, zamiłowanie do podróży.
Tak szerokie, interdyscyplinarne zainteresowania mogą
przyczynić się do lepszego funkcjonowania w zawodzie.

Przeciwwskazania zdrowotne

W zawodzie tym nie mogą pracować osoby o niskiej inteli-
gencji, głuchonieme, z głębokimi wadami wzroku, słuchu
i mowy, z ograniczeniami w układzie ruchu. Wykonywa-
nie obowiązków uniemożliwiają także: nadpobudliwość
ruchowa, zaburzenia emocjonalne i słaba pamięć.

Wymagany poziom kwalifikacji i ścieżka kształce-
nia w zawodzie

Aby zostać logistykiem, można skorzystać z oferty szkół
policealnych, wyższych uczelni państwowych i niepań-
stwowych bądź studiów podyplomowych.
Zapotrzebowanie na logistyków dotyczy nie tylko osób
o wysokich kwalifikacjach legitymujących się dyplomami
wyższych uczelni, lecz także pracowników wykonaw-
czych dysponujących rzetelnym przygotowaniem zawo-
dowym. Ministerstwo Edukacji Narodowej stworzyło
ścieżkę kształcenia w zawodzie technik logistyk. Program
nauki obejmuje: logistykę (ekonomię logistyki i systemy
logistyczne), podstawy transportu i spedycji, zarządzanie

zapasami i magazynem, prawo, dwa języki obce, gospo-
darkę ekonomiczną. Przewidziana jest czterotygodniowa
praktyka po II lub III semestrze, pozwalająca wykorzystać
zdobytą wiedzę.
Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik logistyk
może podejmować pracę w działach logistyki przedsię-
biorstw przemysłowych, handlowych, dystrybucyjnych,
usługowych, transportowo-spedycyjnych oraz samo-
rządu terytorialnego, na stanowiskach:

specjalisty ds. sprzedaży i prognozowania popytu,
specjalisty ds. planowania zakupów,
specjalisty ds. handlu elektronicznego,
specjalisty ds. logistyki miejskich usług
infrastrukturalnych,
specjalisty ds. systemów informacyjnych wspomagają-
cych dystrybucję,
specjalisty ds. gospodarki odpadami,
specjalisty ds. planowania produkcji i zapasów,
specjalisty ds. gospodarki materiałowej,
specjalisty ds. pakowania i opakowań,
specjalisty ds. transportu wewnętrznego,
specjalisty ds. zintegrowanych systemów informatycz-
nych wspomagających zarządzanie logistyczne.

Logistyka jest nauczana w akademiach ekonomicznych,
szkołach niepaństwowych i wyższych zawodowych, na
politechnikach i uniwersytetach. Może być to specjaliza-
cja lub samodzielny kierunek.
Inną szansę zdobycia kwalifikacji w tym zawodzie daje
ukończenie studiów podyplomowych, które cieszą się
dużym zainteresowaniem.
Wykaz szkół i uczelni kształcących logistyków znajduje
się na stronie www.edukacjawpolsce.pl.
Bardzo popularne są także kursy i warsztaty, które oferują
osobom zainteresowanym uzupełnienie lub podwyższe-
nie kwalifikacji. Szkolenia specjalistyczne dla logistyków
obejmują m.in. problematykę kształtowania komunikacji
interpersonalnej, zarządzania czasem, osobistej efektyw-
ności, negocjacji, rozwiązywania konfliktów.
Od 1 lipca 2000 r. funkcjonuje w Polsce Europejski System
Certyfikacji Logistyków, który jest nadzorowany przez
Europejską Radę ds. Certyfikacji w Logistyce (European
Board for Certification in Logistics – ECBL). Organizacja
ta pozostaje w ścisłym związku z Europejskim Towa-
rzystwem Logistycznym (European Logistics Association
– ELA).
W oparciu o standardy kompetencyjne określone przez
ELA, ECBL koordynuje i nadzoruje certyfikację zawodową
logistyków w wielu krajach Europy. Przebieg procedur certy-
fikacyjnych i ich organizacja różnią się, wspólne są nato-
miast standardy kompetencyjne oraz jakości działania.

•
•
•
•

•

•
•
•
•
•
•

16

Certyfikaty w Europejskim Systemie Certyfikacji Logisty-
ków mają trzy poziomy: Junior, Senior, Master, a posiadanie
ich odgrywa coraz większą rolę w potwierdzaniu kompe-
tencji zawodowych na terenie państw członkowskich.
Koordynatorem krajowym Europejskiego Systemu Certy-
fikacji Logistyków jest Instytut Logistyki i Magazynowa-
nia w Poznaniu (www.ilim.poznan.pl).

Środowisko pracy

Praca logistyka odbywa się w pomieszczeniach biuro-
wych wyposażonych w podstawowy sprzęt (komputer
z odpowiednim oprogramowaniem i dostępem do Inter-
netu, drukarkę, faks, kserokopiarkę, telefon), ale także
w magazynach, na powietrzu i w środkach komunikacji.
Częste podróże, wysyłanie wielu e-maili, liczne kontakty
to zajęcia codzienne. Wprawdzie logistyk jest zatrud-
niony na stanowisku administracyjnym, ale jego czas
pracy nierzadko wykracza poza 8 godzin przewidzianych
Kodeksem Pracy.
Zawód ten ma charakter samodzielny, ale wymaga koope-
racji z innymi komórkami organizacyjnymi oraz partne-
rami zewnętrznymi.

Typowe miejsca wykonywania zawodu

Logistyk może pracować nie tylko na stanowisku w firmie
jako tzw. logistyk wewnętrzny, lecz także – w wyspecjali-
zowanej agencji obsługującej równocześnie kilka przedsię-
biorstw, jako tzw. logistyk zewnętrzny, wynajmowany.
Logistycy zajmują stanowiska kierownicze i specjali-
styczne w firmach produkcyjnych, handlowych, usłu-
gowych i spedycyjnych. Mogą także być zatrudniani
w jednostkach administracji publicznej.

Stowarzyszenia logistyków

Polska Izba Spedycji i Logistyki
ul. Świętojańska 3/2
81-368 Gdynia
www.pisil.pl
Polskie Towarzystwo Logistyczne
ul. Estkowskiego 6
61-755 Poznań
www.ilim.poznan.pl
Polskie Stowarzyszenie Menedżerów Logistyki
ul. Kazimierzowska 52
00-546 Warszawa
www.psml.pl

Rynek pracy i wynagrodzenie

W związku z dużymi inwestycjami gospodarczymi
w kraju (zarówno kapitału zagranicznego, jak i narodo-
wego) powstaje wiele centrów logistycznych i nowych

miejsc pracy. Zawód logistyka należy do poszukiwanych,
liczne oferty zatrudnienia umieszczane są w portalach
internetowych i prasie.
Ostatnio coraz częściej firmy zlecają zadania w zakresie
logistyki agencjom zewnętrznym. Aby nie pozbawiać
się zupełnie kontroli nad dostawami i transportem, na
miejscu często pozostawia się wtedy jednego logistyka
odpowiedzialnego za spedycję.
Zarobki logistyków w dużym stopniu zależą od wielkości
firmy, doświadczenia i zakresu zadań, ale generalnie to
zawód dobrze płatny. Na najwyższe pensje można liczyć
w branżach, takich jak: przemysł, budownictwo, handel
i usługi, informatyka i telekomunikacja.

Bibliografia

1. Beier F. J., Rutkowski K., Logistyka. Wprowadzenie do logi-
styki, Wyd. Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa 2004.

2. Brzeziński M., Logistyka jako przedmiot dydaktyki, „Logi-
styka” 2006, nr 4.

3. „Gazeta Wyborcza” – dodatek „Logistyka” z 13.06.2006 r.

4. Hebda P., Madejski J., Zawód z pasją, Wyd. Park, 2004.

5. Korzeniowski A., Skrzypek M., Szyszka G., Opakowania
w systemach logistycznych, Instytut Logistyki i Magazyno-
wania, Poznań 1996.

6. Maślak Z., Logistyka a zarządzanie, „Studia Kupieckie”
2002, nr 1, 2.

7. Włodarkiewicz-Klimek H., Klimek A., Logistyk nowy
zawód na rynku pracy, „Zeszyty Naukowe Politechniki
Poznańskiej” 2002, nr 34.

Strony internetowe

www.kariera.com

www.lubin.edu.pl

www.logpalt.net

www.logistkafirm.com

www.cxo.pl/artykuly/47916.html

www.e-logistyka.pl

www.studiowanie.blox.pl

www.czsopismologistyka.pl

www.logistyka.media.pl

www.ecr.pl

www.cel.jms.pl

www.logistyka.net.pl

www.logistica.pl

www.eurologistics.pl