D*

P

P

1

S**

P

1

P

2

D**

E.C.

A

Q

2

S*

B

Podstawy ekonomii 4.12.2001

Przykład 1

Sytuacja początkowa,

Rynek karpi jest w równowadze- cena P

1

, nabywana (sprzedawana) ilośd produktu Q

1

.

Krzywe popytu i podaży są typowe.

Zadanie

W przedsiębiorstwach chodujących karpie pracownicy wynegocjowali wzrost płac, jednocześnie w
związku ze zbliżającymi Świętami zmieniały się preferencję konsumentów na korzyśd karpi.

Jak w wyniku zaistniałych zdarzeo zmieniają się na rynku karpi cena oraz nabywana (sprzedawana)
ilośd.

W wyniku zaistniałych zdarzeo na rynku karpi nastąpi spadek podaży (determinant-wzrost kosztów
produkcji) oraz wzrost popytu (zmiana preferencji) w efekcie nastąpi wzrost ceny karpi (zarówno
spadek podaży jak i wzrost popytu ciągną bowiem cenę w górę). Zmiana nabywanej (sprzedawanej)
ilości karpi jest natomiast nieokreślona. Spadek podaży - to ilośd w dół, a wzrost popytu - to ilośd w
górę. Ostatnia zmiana ilości zależy od reakcji między siłą spadku podaży, a siła wzrostu popytu (oraz
od nachylenia krzywych popytu i podaży).

Q

1

Q

S

, Q

D

P

1

S**

P

1

Rynek ziemniaków

P

2

D*

E.C.

A

Q

2

S*

B

P

1

S’’

P

3

Rynek chipsów

P

4

D’

E.C.

A

Q

4

S’

B

P

P

E.I.

E.I.

Przykład 2

W wyniku niekorzystnych warunków atmosferycznych nastąpił spadek plonów ziemniaków.

Jak w wyniku tego zdarzenia zmieniła się cena i ilośd na rynku ziemniaków oraz na rynku chipsów w
których produkcji ziemniaki są podstawowym surowcem.

Determinant – wzrost kosztów produkcji

Q

1

Q

S

, Q

D

Q

3

Q

S

, Q

D

D*

P

1

P

1

Rynek ryb

P

2

D**

E.C.

A

Q

2

S*

B

E.I.

D’

P

1

Rynek kurczaków

P

3

Q

3

S’

P

P

Przykład 3

W wyniku ptasiej grypy nastąpił spadek pogłowia kurczaków.

Jak w wyniku tego zdarzenia zmieni się cena i ilośd na rynku kurczaków oraz na rynku ryb, które są
substytutem kurczaków.

Q

1

Q

S

, Q

D

Q

S

, Q

D

D*

P

P

1

S*

P

1

=

P

2

Rynek produktu X

D**

A

Q

2

S**

B

E.I.

Przykład 4

Na rynku produktu X nastąpił wzrost popytu. Jakie zdarzenie musi towarzyszyd wzrostowi popytu aby
wzrost popytu nie przyczynił się do wzrostu cen produktu X (zakładamy iż krzywe popytu i podaży są
typowe).

Aby wzrost popytu nie prowadził do wzrostu cen musi mu towarzyszyd spadek kosztów produkcji czyli
wzrost podaży.

MIKROEKONOMIA GOSPODARCZA PAOSTWA

Polityka gospodarcza

Mikroekonomiczna

Makroekonomiczna

- Polityka budżetowa

- Polityka pieniężna

- Polityka kursu walutowego

Q

1

Q

S

, Q

D

P

P

1

S*

P

min

D*

A

P

1

Nadwyżka

Q

D

(P

min

)

Q

S

(P

min

)

Q

1

Przykładowe działanie paostwa w ramach polityki mikroekonomicznej

1. Ustanowienie przez paostwo ceny minimalnej na rynku

2. Ustanowienie ceny maksymalnej na rynku

3. Ustanowienie płacy minimalnej na rynku pracy

4. Zmiana poziomu podatku pośredniego na rynku produktu np.: podatek VAT, podatek

akcyzowy.

5. Ustanowienie koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej.

Cena minimalna na rynku produktu konsumpcyjnego.

NP.: Paostwo wprowadza ceny minimalne na banany w wysokości 7zł/kg, od momentu
obowiązywania ceny minimalnej transakcje na rynku bananów nie mogą byd zawierane po cenie
niższej niż 7 zł/kg.

Ta interwencja jest prowadzona w interesie przedsiębiorstw. Celem interwencji jest poprawa
wyników przedsiębiorstw (przychód od sprzedaży, wzrost zysku, wzrost sprzedaży).

Aby wprowadzenie ceny minimalnej wywołało skutki rynkowe centa ta musi byd ustalana na
poziomie wyższym od ceny, która obowiązuje na rynku gdy paostwo interweniuje.

W praktyce cena minimalna najczęściej stosowana jest w odniesieniu do rynku produktów rolnych.

Q

S

, Q

D

3

2

1

4

Skutki

1) Wprowadzanie ceny minimalnej

2) Wzrost cen

3) Nadwyżka

4) Interwencyjny zakup przez paostwo

Cena maksymalna – cena urzędowa, powyżej której nie mogą byd zawierane transakcje na dane
dobro.

Skutkiem wprowadzenia ceny maksymalnej może byd niedobór rynkowy. Cena maksymalna jest na
ogół niższa od ceny równowagi rynkowej.

Wprowadzana jest tylko w nielicznych przypadkach, gdy według decydentów wymaga tego ważny
interes społeczny (np. ceny mieszkao komunalnych dla najbiedniejszych rodzin). Często jest
przedmiotem kontrowersji. Cena maksymalna ma chronid interes konsumenta.

Skutki:

powstawanie i rozwój czarnego rynku

niedobór towaru (nieopłacalnośd produkcji)

marnowanie produktów (nieopłacalnośd sprzedaży, w rolnictwie: nieopłacalnośd zbiorów)

Ustalenie ceny maksymalnej powyżej poziomu ceny równowagi nie wywołuje żadnych skutków na
rynku, gdyż w takich warunkach cena równowagi będzie osiągalna. Z kolei cena maksymalna ustalona
poniżej ceny równowagi spowoduje niedobór danego dobra na rynku i zmniejszenie jego
wymienialnej ilości.

Konsumenci mający kłopoty z niedoborami towarów mogą wywierad nacisk na rząd w celu
stworzenia centralnie administrowanego systemu racjonowania. W takich wypadkach cenie
maksymalnej towarzyszy sprzedaż kartkowa, która pozwala podzielid istniejącą podaż według
kryteriów ustalonych przez paostwo

Cena równowagi rynkowej - cena, przy której występuje zrównoważenie popytu (D) i podaży (S).

Krzywa popytu przecina się z krzywą podaży, tworząc w ten sposób punkt równowagi cenowej. Obie
krzywe stanowią instrument opisujący dynamikę produktu przy zmianie jego ceny. Gdy cena jest
mniejsza od ceny równowagi rynkowej, następuje nadwyżka popytu nad podażą. Natomiast kiedy
cena jest większa od ceny równowagi rynkowej występuje nadwyżka podaży nad popytem. Nadwyżki
może zlikwidowad tzw. skup interwencyjny.

W ekstremalnych przypadkach cena może przyjąd nawet wartośd ujemną. Tak stało się 3 października
2006 z cenami hurtowymi gazu ziemnego w Wielkiej Brytanii. Zalanie europejskiego rynku
nadwyżkami gazu wpompowanymi w ramach testów do nowo uruchomionego gazociągu zmusiło
producentów do dopłacania odbiorcom w zamian za pozbycie się nadwyżek. Ujemne wartości
przyjmują regularnie także ceny np. toksycznych odpadów.