l wstep [ www potrzebujegotowki pl ]

Zastosowanie informatyki w

logistyce

Literatura

•

Beier F.J., Rutkowski K.: Logistyka, Oficyna Wydawnicza SGH,

Warszawa 1999

•

Pfohl H.-Ch. Systemy logistyczne, Instytut Logistyki i

Magazynowania, Pozna

2001

•

Coyle J.J.,Bardi E.J.,Langley Jr C.J. Zarz

dzanie logistyczne, PWE

•

red. Kisperska-Moro

D.,Krzy

aniak S., Logistyka, Biblioteka

Logistyka, Pozna

2009

Rafał Walkowiak

Instytut Informatyki PP

Systemy transformacji produktów:

• procesy produkcyjne

– tworzenie produktów, przemiana jako

ciowa

– miejsce: przedsi

biorstwa produkcyjne;

• u

ytkowanie produktów

– konsumpcja produktów w gospodarstwach domowych,

przedsi

biorstwach produkcyjnych, handlowych i

usługowych.

• dystrybucja produktów

–

przemieszczanie i magazynowanie, przemiana w

sensie czasowo-przestrzennym
– miejsce: procesy logistyczne w przedsi

biorstwach

logistycznych; równie

innych jako działalno

ść

dodatkowa przedsi

biorstw na zaspokojenie

własnych potrzeb;

Ekonomiczne struktury w

przetwarzaniu i dystrybucji towarów

• Ła

cuchy towarów

– ci

gi jednostkowych

przedsi

biorstw powi

zanych niezale

nymi

transakcjami kupna i sprzeda

y, sterowane

mechanizmem cenowym, brak koordynacji.

• Ła

cuchy logistyczne

– ła

cuch

magazynowo-transportowy oraz
organizacyjne i finansowe skoordynowanie
operacji, zamówie

i polityki zapasów.

Cele

: szybki i sprawny przepływ dóbr i

obni

enie kosztów tego przepływu.

Ła

cuchy logistyczne – cechy

• Szybki przepływ

materiałów i wyrobów

gotowych

• Wyrównany poziom

techniczny

procesów transportowych,

procesów transportowych,
przeładunkowych i magazynowych

• Przetwarzanie informacji

towarzysz

cych procesom przepływu

towarów za pomoc

nowoczesnych

technologii komunikowania

Ła

cuchy dostaw

• Def. Ła

cuchy producentów i

usługodawców, którzy współpracuj

sob

w celu przetworzenia i

sob

w celu przetworzenia i

przemieszczenia dóbr. S

oni poł

czeni

przepływani:

– dóbr fizycznych,

– informacji,

– pieni

dzy.

Ła

cuchy dostaw

Zasady:

• Jawno

ść

i zaufanie

–

udost

pnianie danych dotycz

cych

popytu, prognoz sprzeda

y, harmonogramów produkcji i

zamówie

• Współdziałanie strategiczne

–

wspólne planowanie i

realizacja łancucha: okre

lenie miejsce i rola ogniw.

realizacja łancucha: okre

lenie miejsce i rola ogniw.

• Przywództwo

–

okre

lenie koordynatora: ogniwa

inicjatora i kontrolera.

• Wzajemno

ść

–

uzgodnienie zasad podziału ryzyka i

korzy

ci b

cym efektem wspólnych działa

Sieci dostaw

• Przepływy rzeczowe nie maj

charakteru

liniowego – tworz

struktur

sieci – sieci

dostaw.

• W ró

nych ła

cuchach dostaw uczestnicz

te same jednostki. Wi

ążą

one ze sob

ła

cuchy tworz

c sieci dostaw.

• Sieci charakteryzuj

dynamiczno

Systemy logistyczne dotycz

produktów – dóbr rzeczowych,

energii, informacji lub osób.

W systemach logistycznych obok przepływu produktów

wyst

puje przepływ informacji zwi

zanej z fizycznym

przepływem produktów.

Sie

zale

ci u

ywane dla graficznej reprezentacji

zale

ci pomi

dzy procesami magazynowania i

Sieci zale

ci - model struktury systemów

logistycznych

zale

ci pomi

dzy procesami magazynowania i

przemieszczania.
W

zły - miejsca gromadzenia produktów:

• miejsca przygotowywania produktów -

ródła

• miejsca zastosowania produktów - uj

cia

• miejsca magazynowania - rozdziału lub koncentracji

produktów

Linie - mo

liwo

ci przemieszczania produktów.

Struktury systemów logistycznych

[I]

System jednostopniowy – bezpo

rednie poł

czenie producenta i

konsumenta.

System wielostopniowy – po

rednie fazy przepływu produktu z procesami

magazynowania lub przemieszczania.

Punkty po

rednie to punkty rozdziału lub kocentracji.

W punktach rozdziału nast

puje zmniejszenie ilo

ci towarów

dostarczanych i wysyłanych:

•

wej

cie du

e „przepływy”- towar jednorodny lub niejednorodny;

•

wej

cie du

e „przepływy”- towar jednorodny lub niejednorodny;

•

wyj

cie małe ilo

ci - towar jednorodny.

W punktach koncentracji nast

puje gromadzenie towaru docieraj

cego w

jednorodnym asortymencie i małych ilo

ciach wysyłanie wi

kszych

ilo

ciach jednorodnych (kompletowanie zbiorowe) lub ró

norodnych

asortymentowo (kompletowanie asortymentowe).

Systemy kombinowane charakteryzuj

bezpo

rednimi i po

rednimi

przepływami produktów.

System jednostopniowy (Punkt dostawy i punkt odbioru)

System wielostopniowy-
punkt rozdziału , punkt
koncentracji

System kombinowany –
bezpośredni i pośredni
przepływ towarów (np.punkt
rozdziału)

Struktury systemów logistycznych[II]

• Systemy jednostopniowe – brak konieczno

dodatkowych procesów logistycznych w punktach
przerywania przepływu. Warunkiem zastosowania
jest szybki przepływ towarów pozwalaj

cy na

zaspokojenie zapotrzebowania w wymaganym
czasie.

• Systemy wielostopniowe – punkt rozdziału b

magazynem wysyłkowym pozwala na zbli

enie

producenta do rynku regionalnego. Wy

sza

ekonomiczno

ść

przepływu produktów ze wzgl

du na

sze nat

ęż

enie przepływu. Koszt stanowi

dodatkowe procesy logistyczne w punktach
przerwania przepływu. Dodatkowe procesy w
punktach przerywania przepływu.

Procesy logistyczne a transformacja towarów

Rodzaj transformacji

proces logistyczny

Zmiana czasu

magazynowanie

Zmiana przestrzeni

transport, przeładunek

Zmiana ilo

przeładunek (formowanie,
rozformowywanie)

Zmiana gatunku

przeładunek (sortowanie)

Zmiana wła

ciwo

transportowych,
przeładunkowych i
magazynowych

pakowanie i znakowanie

Zmiana w logistycznym
zdeterminowaniu towaru

przekazywanie i opracowywanie
zamówie

(przepływ informacji)

1-5 procesy powoduj

ce przepływ towarów

6 procesy powoduj

ce przepływ informacji

Poj

cie logistyki

Logistyka militarna – transport, zakwaterowanie

i zaopatrzenie oddziałów wojskowych,
transport, składowanie i nadzór nad towarami
militarnymi; działania zgodne z celami
polityczno-militarnymi.

polityczno-militarnymi.

Logistyka w gospodarce – zarz

dzanie

towarami; działania zgodne z realizacj

celów

technologicznych, ekonomicznych,
ekologicznych i socjalnych.

Definicje logistyki

(1)

„

Do logistyki nale

żą

wszystkie czynno

ci, dzi

ki którym nast

puje

planowanie, realizacja, sterowanie i kontrola przestrzenno-
czasowej transformacji towarów i zwi

zanych z tym zmian w

ilo

ci i asortymencie, wła

ciwo

ci manipulacyjnych oraz stopnia

logistycznego zdeterminowania towarów. Dzi

ki skoordynowanej

realizacji tych czynno

ci zostaje uruchomiony przepływ towarów,

który w mo

liwie efektywny sposób ł

czy punkt dostawy z

punktem odbioru.”

Efektywno

ść

wymaga, aby dostawa do punktu odbioru nast

powała zgodnie

z zapotrzebowaniem - zasada 7 W (ang. 7 R)

•

wła

ciwy produkt,

•

we wła

ciwej ilo

ci,

•

we wła

ciwym stanie,

•

we wła

ciwym czasie,

•

we wła

ciwym miejscu,

•

dla wła

ciwego klienta,

•

wła

ciwy koszt.

Definicje logistyki

(2)

Definicja zorientowana na przepływ.

„

Logistyka jest procesem planowania,

realizacji i kontroli wydajnego i
oszcz

dnego przepływu i

magazynowania surowców,

magazynowania surowców,
półfabrykatów i gotowych wyrobów
oraz zwi

zanych z tym informacji od

punktu dostawy do punktu odbioru,
odpowiednio do wymaga

klienta.”

Definicje logistyki (3)

Definicja zorientowana na cykl u

ytkowania wyrobu.

Logistyka to „wspomagaj

ce zarz

dzanie działania planistyczne,

kontrolne i regulacyjne, które podczas wszystkich faz
u

ytkowania produktu zapewniaj

wydajne wykorzystanie

zasobów i adekwatn

skuteczno

ść

elementów logistycznych

oraz efektywne sterowanie zu

yciem zasobów dzi

ingerowaniu we wła

ciwym czasie w system”

ingerowaniu we wła

ciwym czasie w system”

Definicja zorientowana na usługi.

Logistyka jest „procesem koordynacji wszystkich czynno

niematerialnych, które musz

zosta

przeprowadzone dla

wykonania usługi w sposób efektywny pod wzgl

dem kosztów

i zgodny z wymaganiami klienta”. Cele to minimalizacja czasu
realizacji zlecenia, zarz

dzanie zasobami usługowymi i

realizacja usług.

Instytucjonalny podział systemów

logistycznych

• Makrologistyka – logistyka w gospodarce narodowej.
• Mikrologistyka – logistyka podmiotów gospodarczych i

organizacji (logistyka szpitali, wojskowa, przedsi

biorstw i

innych organizacji).

• Metalogistyka – logistyka kooperuj

cych przedsi

biorstw i

organizacji

(podział ze wzgl

du na typu kooperuj

cych

organizacji

(podział ze wzgl

du na typu kooperuj

cych

przedsi

biorstw).

Definicje:
Przedsi

biorstwo lub zakład logistyczny charakteryzuje si

tym,

e jego

zasadnicza działalno

ść

polega na dostarczaniu usług logistycznych

(usługodawca logistyczny).

Przedsi

biorstwo

to organizacja gospodarcza posiadaj

ca osobowo

ść

prawn

, samodzielne pod wzgl

dem ekonomicznym i organizacyjnym.

Zakład to jednostka techniczna niesamodzielna prawnie i ekonomicznie.

Logistyka przedsi

biorstw

• logistyka przemysłu

– wewn

trz- lub mi

dzy- zakładowa

• logistyka handlu

– wewn

trz- lub mi

dzy- zakładowa

– wewn

trz- lub mi

dzy- zakładowa

• logistyka usług

– przedsi

biorstwo logistyczne

– logistyka pozostałych przedsi

biorstw

usługowych

Systemy logistyczne –

podział według faz przepływu towarów

•

logistyka materiałowa

dotyczy surowców, materiałów

pomocniczych, cz

ęś

ci zamiennych, półfabrykatów

–

logistyka zaopatrzenia – działa na rynku zaopatrzenia,
oparta o magazyn kooperacyjny i zaopatrzeniowy

–

logistyka produkcji – magazyn po

redni

•

logistyka dystrybucji

działa na rynku zbytu, oparta o magazyn

•

logistyka dystrybucji

działa na rynku zbytu, oparta o magazyn

zbytu i magazyn wysyłkowy, dotyczy wyrobów gotowych, towarów
handlowych, cz

ęś

ci zamiennych

•

logistyka powtórnego zagospodarowania,
utylizacji

– działa na rynku odpadów

•

logistyka cz

ęś

ci zamiennych

wyst

puje w ramach

zakupów i dystrybucji

Podział logistyki na podsystemy

wg tre

ci zada

logistycznych

Podsystemy logistyczne:

• system gospodarki materiałowej,

• system transportowy,

• system magazynowania,

• system pakowania,

• system opracowywania zamówie

Koszty logistyki – praca,

rodki produkcji, materiał i

energia, informacje

Efekty logistyki – obsługa zaopatrzenia, dostaw

(zasada 7 W)

Miejsce logistyki w działalno

ci gospodarczej

Działalno

ść

gospodarcza to:

• produkcja,
• dystrybucja,
• zastosowanie.
Zastosowanie pozwala zaspokaja

potrzeby ludzi poprzez

„korzy

ci” (u

yteczno

ci) płyn

ce z działalno

gospodarczej:

• korzy

ść

wynikaj

ca z postaci (formy) - produkcja,

• korzy

ść

wynikaj

ca z informacji

• korzy

ść

wynikaj

ca z miejsca,

• korzy

ść

wynikaj

ca z czasu,

• korzy

ść

wynikaj

ca z prawa do towaru.

Korzy

ci wynikaj

ce z miejsca, czasu oraz cz

ęś

ciowo z

informacji powstaj

w systemie logistycznym.

Warto

ść

ytkowa towarów

Warto

ść

ytkowa towarów pozwala na zaspokojenie

potrzeb klientów.

przydatno

ść

+dp + df = warto

ść

ytkowa

dp - dyspozycyjno

ść

prawna - prawo do dysponowania

towarem.

df - dyspozycyjno

ść

faktyczna - jest mo

liwo

ść

ycia towaru

żą

danym czasie i

żą

danym miejscu.

Dla wytworzenia warto

ci u

ytkowej towarów niezb

dne

Dla wytworzenia warto

ci u

ytkowej towarów niezb

dne

działania logistyczne, które poprzez udost

pnienie

towaru powoduj

e towar przydatny uzyskuje warto

ść

ytkow

liwe zwi

kszenie warto

ci u

ytkowej towaru poprzez

przej

cie przez dostawc

działa

logistycznych klientów

(celem - ni

sze koszty logistyczne).

Obsługa logistyczna mo

mie

ró

ny zakres od przej

cia obowi

zków przyjmowania towaru do

przej

cia zakresu zarz

dzania zaopatrzeniem.

Usługowy charakter działa

logistycznych

• usługa - niematerialny charakter działania,

cechy:

– integracja czynnika zewn

trznego – klienta -

niezb

dna do realizacji usługi

niezb

dna do realizacji usługi

– konieczna gotowo

ść

wiadczenia usług

– wahania popytu na usługi logistyczne i ich

koszty – brak mo

liwo

ci kompensacji tych

waha

Podej

cie systemowe do logistyki

Polega na :
• Okre

leniu elementów i zale

ci mi

dzy nimi –opis

miejsc sprz

ęż

dzy podsystemami.

• Zarz

dzaniu wzajemnymi zale

ciami mi

dzy

podsystemami obok zarz

dzania przepływem

materiałów i informacji.

• Efektem jest osi

gni

cie optymalnych rozwi

kompleksowych, a nie suboptymalnych rozwi

wycinkowych - lokalnych.

• Mo

liwe zdiagnozowanie wyst

powania

– „w

skich gardeł” – brak potencjału logistycznego o

charakterze ilo

ciowym i jako

ciowym,

– wolnych potencjałów logistycznych o charakterze

ilo

ciowym i jako

ciowym.

Analiza kosztów całkowitych logistyki

• Koszty całkowite logistyki:

– Koszty

poziomu

obsługi logistycznej:

utracone

zamówienia, koszty reklamacji (bł

dy w dystrybucji), koszty przerw w

pracy i przezbrojenia (bł

dy w zaopatrzeniu)

– Koszty partii towarów:

koszty przygotowania produkcji stałe dla

dej partii, koszty zale

ne od wielko

ci partii towarów zamawianych.

dej partii, koszty zale

ne od wielko

ci partii towarów zamawianych.

– Koszty systemu logistycznego:

• opracowywania zamówienia

• opakowania

• transportu

• magazynu

• zarz

dzania zapasami

Konflikty celów w sferze kosztów

całkowitych logistyki

Obni

enie kosztów w

obszarze:

Efekt - mo

liwy wzrost

kosztów w obszarze:

Transport

Zapasy magazynowe

Opakowanie

Uszkodzenia w transporcie

Obsługa zamówie

Transport

Zakup

Zapasy magazynowe

Gospodarka
magazynowa

Produkcja

Typowe przebiegi kosztów w systemach logistycznych I

Typowe przebiegi kosztów w systemach logistycznych II

Typowe przebiegi kosztów w systemach logistycznychIII

Typowe przebiegi kosztów w systemach logistycznych IV

Logistyczna obsługa klienta

Obsługa dostawcza –

wiadczenie wtórne oferowane

klientowi przez przedsi

biorstwa handlowe i

produkcyjne.

Parametry obsługi dostawczej:

– Czas dostawy (cykl dostawy)-

czas od zło

enia zamówienia

przez klienta do otrzymania towaru.

– Niezawodno

ść

dostawy

– stopie

pewno

ci dotrzymania czasu

– Niezawodno

ść

dostawy

– stopie

pewno

ci dotrzymania czasu

dostawy.

– Jako

ść

dostawy –

zale

na od liczby reklamowanych dostaw ze

wzgl

du na uszkodzenie towaru (funkcja ochronna opakowania).

– Elastyczno

ść

dostawy –

uwzgl

dnia warianty zamówie

wielko

ść

, termin zamówienia, odbierana ilo

ść

, sposób sporz

dzenia i

przekazania zamówienia;

warunki dostaw:

rodzaj opakowania, wariant

transportu, dostawy na wezwanie;

informowanie klienta:

liwo

dostawy, stan realizacji zamówienia, opó

nienia dostawy, rozpatrywanie

reklamacje

Obsługa dostawcza –

czas dostawy -

elementy składowe

• Sporz

dzenie i przekazanie zamówienia – klient,

zastosowanie odpowiednich formularzy

• Opracowanie zamówienia – regionalne/centralne

biuro sprzeda

y dostawcy

• Zestawienie i zapakowanie – magazyn wysyłkowy

• Przeładunek i transport –

rodek transportu

• Zmagazynowanie towaru u klienta – klient,

uzgodnienia co do wymaga

opakowaniowych

transportowych i magazynowych

Dotrzymanie terminu dostawy zale

y od pełnej i w

zało

onym czasie realizacji poszczególnych faz

realizacji dostawy.

Obsługa dostawcza –

Niezawodno

ść

dostawy

• Zale

y od:

– niezawodno

ci przebiegu dostawy i

– gotowo

ci do

wiadczenia dostaw.

• Stopie

gotowo

ci do

wiadczenia dostaw

mierzony w oparciu o:

– Liczb

zamówie

realizowanych i nadesłanych;

– Na podstawie stopnia zaspokojenia popytu;
– Liczb

dni gotowo

ci do

wiadczenia dostaw;

– Liczb

okresów lub cz

stotliwo

ść

wyst

powania

niedoborów magazynowych, straconych
zamówie

;

– Liczb

dni opó

nie

w dostawie.

Skuteczno

ść

systemów logistycznych

Uwzgl

dnia koszty logistyki i jako

ść

wiadcze

logistycznych, pozwala na osi

gni

cie kompromisu

dzy minimalizacj

kosztów a maksymalizacj

poziomu

obsługi.

Mierzona w oparciu o:
• ilo

ść

i jako

ść

wykonanej pracy w stosunku do nakładów

np. czasu pracy lub

• koszt realizowanych usług dostawczych i dochód ze

sprzeda

y usług.

UWAGA: Obserwowany jest

ponad proporcjonalny wzrost

kosztów w przypadku poprawy bardzo dobrego poziomu
serwisu dostawczego. Brak wzrostu obrotów
pod

ąż

cego za wzrostem jako

ci obsługi

Najwi

kszy zysk obserwowany przy wysokim, ale nie

najwy

szym poziomie obsługi.

Znaczenie logistyki (1)

Strategie działania przedsi

biorstwa wynikaj

ce z

konieczno

ci konkurowania na rynku w kontek

cie

globalizacji i rozwoju technologii:

•

Przewaga cenowa,

•

Przewaga skali działania,

•

Przewaga miejsca,

•

Przewaga miejsca,

•

Przewaga czasu i szybko

ci działania,

•

Przewaga wynikaj

ca z elastyczno

ci struktury.

Z obserwowanych zjawisk: spadku dochodowo

ci i wzrostu

dynamiki rynków (tzw. presja kosztów i rynków) wynika
wzrost znaczenia logistyki (koszy i elastyczno

ść

rynkowa).

Znaczenie logistyki (2)

• Cena i ilo

ść

zapasu wpływa na koszt.

• Zintegrowane traktowanie wszystkich zapasów

przedsi

biorstwa, obni

enie zapasów prowadzi do

zwi

kszenia obrotu kapitału i wzrostu rentowno

ci.

zwi

kszenia obrotu kapitału i wzrostu rentowno

ci.

• Wymagana elastyczno

ść

struktur organizacyjnych,

systemów produkcyjnych i logistycznych.

• Wzrost elastyczno

ci poprzez specjalizacj

, tak

e w

ramach realizacji okre

lonych funkcji w ła

cuchu

logistycznym.

Znaczenie logistyki w przedsi

biorstwie –

koszty logistyczne

Czynniki wpływaj

ce na koszty logistyczne:

• Odległo

ść

od rynków zakupu i zbytu

– wzrost kosztów ze

spadkiem stopnia jej przyrostu na dalszych odległo

ciach.

• G

sto

ść

towaru –

mniejsza obj

ść

obni

a koszty magazynowe

i pozwala lepiej wykorzysta

liwo

ci transportowe.

• Stosunek warto

ci do masy i stosunek warto

ci do

obj

– wzrost parametrów powoduje - koszty magazynowe

rosn

, koszty transportowe malej

, koszty całkowite osi

gaj

minimum

dla warto

rednich.

• Wra

liwo

ść

towaru (

wie

y, mro

ony) i zagro

enie

(toksyczne, wybuchowe)

specjalne warunki magazynowania i

transportu.

Logistyka - kierunki rozwoju

•• Obsługa dostawcza jest drugim lub trzecim

Obsługa dostawcza jest drugim lub trzecim

kryterium,

jako

ci wyrobu i jego cenie, decyduj

cym

jako

ci wyrobu i jego cenie, decyduj

cym

o wyborze

dostawcy

•• Przesuni

cie gospodarki magazynowej

Przesuni

cie gospodarki magazynowej

na dostawc

•• Jako

ść

usług logistycznych

Jako

ść

usług logistycznych

niejsza od ceny transportu

przy wyborze przedsi

biorstwa logistycznego.

przy wyborze przedsi

biorstwa logistycznego.

• Zró

nicowanie oferty

usług logistycznych (jako

ciowo i

• Zró

nicowanie oferty

usług logistycznych (jako

ciowo i

cenowo).

• Popyt na

zintegrowane usługi logistyczne

, a nie usługi

transportowe ( szeroko

ść

oferty

rodka transportowego,

transport kombinowany)

• Post

p techniczny

na rynku transportowym: drogi - trasy

szybszych poci

gów, pojazdy – nowe rodzaje nap

du,

terminale – nowe technologie przeładunkowe, nowe
systemy – ruroci

gi do transportu masowego.

Koszty logistyczne – mo

liwe oszcz

dno

• 4 –13 % udział kosztów logistyki w obrocie

przedsi

biorstw ( w zale

ci od gał

zi przemysłu i kraju)

• 2 - 13 % koszt logistyki w stosunku do wielko

ci produktu

krajowego brutto.

• Szacowane mo

liwe oszcz

dno

ci w logistyce to 12-25%

•

ródła oszcz

dno

ci:

– lepsza kooperacja mi

dzy przewo

nikiem a klientem

– lepsza kooperacja mi

dzy przewo

nikiem a klientem

na rynku usług przewozowych,

– lepsze wykorzystanie informacji (w planowaniu i

sterowaniu): wpływ na zapasy materiałowe i
powierzchnie magazynów.

– optymalizacja mi

dzyorganizacyjnych ła

cuchów

logistycznych.