Podstawy obsługi FL Studio

Artykuł jest dla tych, którzy uruchomią FL Studio po raz pierwszy, zawarłem tu opis niektórych komponentów
znajdujących się w programie, artykuł w żadnym wypadku nie ma za zadanie omówić wszystkich pokręteł,
suwaków i wichajstrów znajdujących się w programie z dwóch powodów. Po pierwsze musiałbym napisać
książkę a po drugie taka książka już istnieje i nazywa się „instrukcja obsługi”, dołączana jest razem z
programem. Tak więc artykuł ma za zadanie tylko wstępnie zapoznać Was z FL, dosyć już gadania, przejdźmy
do czynów ;-) Opis został stworzony na podstawie wersji 4.12, ale będzie pasował do większości starszych i
nowszych wersji programu.

1.Pierwszy start

Po zainstalowaniu programu i jego pierwszym uruchomieniu stają się 2 rzeczy, które nie powtórzą się już po
kolejnych startach. Pierwszą jest wyskoczenie okienka z ustawieniami programu, a drugą wgranie utworu
przykładowego. Tego drugiego pozbądźmy się klikając

File-->New a przy okienku „Settings” zatrzymajmy się

nieco dłużej, ponieważ opcje w nim zawarte nieraz mogą nam się przydać dlatego pokrótce je omówimy. W
razie gdyby Twoja ręka wyprzedziła czytany artykuł i zamknęła okienko z ustawieniami możesz je ponownie
otworzyć klikając na

Options-->MIDI Settings choć tak naprawdę otworzy je także 5 opcji które znajdują się

pod spodem (Audio Settings, General Settings, File Settings, Project Info, Project General Settings) oraz
klawisze [F10] i [F11]. Gdy już mamy okienko przed sobą przestawmy je na ustawienia MIDI jeśli jeszcze
tego nie zrobiliśmy lub jeżeli wyświetla nam się coś innego, to jakie opcje będą wyświetlane (np. Audio czy
MIDI) możemy wybrać w kolumnie po lewej stronie okna „Settings”. Okienko z ustawieniami MIDI powinno
wyglądać mniej więcej tak:

„Opowiedzmy” sobie ten obrazek. Pierwsza sekcja „Output Port Mapping”. Tu możemy sobie wybrać jaki
sterownik będzie odpowiedzialny za wyjście MIDI. Najczęściej jest tak że na liście pojawiają się dwa, jeden
standardowy Windowsowy a drugi od naszej karty dźwiękowej, trzeba na obydwu posłuchać próbek MIDI i
najlepiej wybrać ten który brzmi lepiej (tudzież działa/nie powoduje konfliktów). A następnie przypisać mu
port w okienku poniżej (okienko „Port number”). Jaki port przypisać? Pierwszy wolny, jak pierwszy (czyli
zerowy) powoduje jakieś konflikty, bądź przypisany jest do niego inny sterownik MIDI należy wybrać
następny, dopóki nie osiągniemy celu (słyszymy MIDI :-)). Kolejna sekcja to „Master Sync Output” - tu

(c) http://beatsfactory.pl/ 2002 - 2006

wybieramy to co w pierwszej sekcji, tzn to dla czego w pierwszej sekcji ustaliliśmy numer portu. Pozostałe
dwie sekcje „Remote Control Input” oraz „Keyboard Input” będą nam przydatne w przypadku zewnętrznego
kontrolera MIDI (np. klawiatury sterującej) i ze względu na praktycznie zerowe wykorzystanie tych opcji przez
początkujących pominę ich opis w tym artykule (zresztą tematyka MIDI to temat rzeka).
Kolejnym oknem z ustawieniami na który się przełączymy będzie „Audio”. Jego wygląd przedstawia się
zazwyczaj w następujący sposób:

Piszę zazwyczaj bo np. gdy mamy ustawione sterowniki ASIO jego wygląd może ulec zmianie. Pierwsza
sekcja to „Output”, tu wybierzemy jedną z kart dźwiękowych aby to ona odgrywała dźwięki z FL Studio, bądź
też jeden z kilku sterowników do naszej jedynej karty muzycznej, to zależy ile mamy w komputerze kart i ile
mamy do nich poinstalowanych sterowników, FL wykrywa wszystkie i pozwala nam wybrać. Następna sekcja
to „DirectSound streaming Buffer” i tu właśnie pojawia się rozbieżność ponieważ ta część może ulegać
zmianie zależne od tego jaki sterownik/kartę wybraliśmy w „Output”. Ja opiszę tu to co widzimy na obrazku,
zacznę od „Buffer Lenght” (wielkość bufora), zagadnienie nieco rozległe, ale pokrótce opiszę. A więc nasz
komputer tworzy sobie coś takiego jak bufor, to nic innego jak część pamięci, w której przetrzymywane są
dane (w naszym przypadku muzyka), które będą za chwile wysłane na wyjście karty dźwiękowej. Im ten
bufor większy, tym mniej zacina dźwięk na wolniejszych maszynach. Jeśli mamy szybki i nowy sprzęt możemy
ustawić krótki bufor. A czym skutkuje zmiana wielkości bufora? Jak już wspomniałem jest to swego rodzaju
magazyn, im większy ten magazyn tym później nastąpi zdarzenie od czasu jego faktycznego momentu w
którym powinno nastąpić (czyli np. nuta została zagrana ale usłyszymy ja dopiero po sekundzie (długość
bufora =1000ms)). O ile nie ma to specjalnie wielkiego znaczenia przy zwykłym muzykowaniu kiedy ta nuta
wreszcie zostanie zagrana, o tyle gdy gramy „live” np. na klawiaturze MIDI, to takie opóźnienie ma dla nas
kluczowe znaczenie. Wyobraźmy sobie, że puściliśmy podkład perkusyjny, który właśnie wykonaliśmy i
chcemy do niego na żywo dograć melodię przy pomocy kontrolera MIDI, gramy a tu się okazuje że nuty

(c) http://beatsfactory.pl/ 2002 - 2006

melodii mają niezłą rozbieżność w stosunku do rytmiki perkusji, ale dlaczego? Przecież jak graliśmy to
naciskaliśmy klawisze dokładnie wtedy gdy powinny być wciśnięte. To właśnie bufor opóźnił zapis nut o tyle
czasu, na ile ustawiona jest jego długość. Więc jak ustawić ten bufor? Jak gramy na żywo jakimiś
instrumentami to ustawiajmy jak najmniejszy bufor (inaczej nazywa się to latencją (ang. Latency) lub też
opóźnieniem. Jeśli wszystko jednak ustawiamy w programie to wystarczy nam taki bufor aby nic nie szarpało.
W przypadku gdyby pojawiły się jakieś trzaski zawsze można wrócić do tego okienka i bufor zwiększyć. W tej
samej sekcji na samym dole mamy wpis „underruns” jeśli wartość po dwukropku nam się zwiększa to znaczy,
że mamy zbyt mały bufor i dźwięk na pewno nam będzie zacinał. Ostatnią ciekawą opcją jest „Use hardware
buffer”, czyli użyj bufora sprzętowego, jeśli mamy dobrą kartę możemy wypróbować tę opcję. Innym
sposobem na zmniejszenie latencji (czyli skrócenie/zmniejszenie bufora) jest zastosowanie sterowników ASIO,
ale to kolejny temat rzeka i nie będę tu tego teraz opisywał. Ostatnią sekcją jest „Mixer”, tu interesuje nas
głównie opcja „Sample rate” czyli częstotliwość próbkowania jaką będzie posługiwała się Truskawka podczas
gdy Ty będziesz robić muzykę. Im mniejsza – tym gorsza jakość dźwięku, ale i szybsze działanie w przypadku
gdyby komputer już zacinał (i vice versa). Przełączmy się teraz na kolejną „zakładkę” okienka „Settings” a
mianowicie na „General Settings”, naszym oczom ukaże się zestaw opcji jak na poniższym obrazku.

Tu mamy zestaw opcji, który raczej ma średni wpływ na całe muzykowanie, jedynie dla przykładu omówię
kilka opcji, ponieważ są one mało ważne a i tak opisane w instrukcji obsługi. Menu rozwijalne „Skin” pozwala
nam zmienić wygląd FL (coś a'la skórki w WinAmpie), opcja „Use of both mouse buttons” - gdy zaznaczona –
powoduje, że lewym przyciskiem wstawiamy nutę a prawym wymazujemy, „Startup splash screen” - albo
chcemy widzieć truskawkę na starcie albo nie, „Undo History” - ile kroków w tył możemy się cofnąć.
Kolejny panel to „File Settings”, tu możemy ustalić ścieżki dostępu do folderów w których trzymamy swoje
sample (jeśli jest to folder inny od tego z FL Studio), a także katalog, w którym mamy swoje wtyczki VST i

(c) http://beatsfactory.pl/ 2002 - 2006

DirectX. To tyle z „systemowej” części ustawień, kolejne opcje pojawią się po kliknięciu na Project, tu w „Info”
będziemy mogli ustalić, tytuł, dodatkowe informacje oraz link, który chcielibyśmy aby zapisał się wraz z
zapisanym plikiem projektu *.flp (pliki FL Studio/Fruity Loops), jeśli zaznaczymy opcję „Show it on open” to
podczas otwierania projektu te informacje będą się pojawiały w okienku na środku ekranu. Część „Info”
wygląda tak:

Ostatnia częścią z ustawień jest „General”, okno wygląda tak:

(c) http://beatsfactory.pl/ 2002 - 2006

A opcje pożyteczne początkującemu użytkownikowi to „Bar” i „Beat”, pierwsza ustawia długość jednego
patternu (taktu) w „Step Sequencerze” (potem opiszę co to takiego :-)) a druga w jaki sposób te nuty będą
podzielone/pokolorowane, to tak jakby ustawić sobie w jakim takcie ma być utwór :-)
Wystarczy tych suchych opcji, zamknijmy okienko „Settings” i rozejrzyjmy się po reszcie programu, która z
punktu widzenia nas – przyszłych muzyków – jest znacznie ciekawsza. Może zacznijmy od omówienia paneli
widocznych u góry.

2.Main Panel

U samej góry wyświetla się tytuł aktualnie robionego kawałka bądź też nazwa pliku w którym jest on zapisany
jeśli utwór nie posiada tytułu. Trzy małe ikonki pełnią standardową funkcję, kolejno od lewej: sprowadzanie
do paska, maksymalizacja, zamykanie. Nieco niżej mamy umieszczone menu główne programu, które za
chwileczkę sobie skrótowo opiszemy. Najniżej mamy ekran wyświetlający podpowiedzi (np. nazwy rzeczy nad
którymi trzymamy myszkę, czy też przy kręceniu pokrętłem procentowy wyraz jego pozycji, itp.). Całkowicie
po prawej są suwaki, lewy odpowiedzialny jest za głośność, która przekazywana jest na wyjście karty
dźwiękowej (czyli głośność całego utworu), prawy natomiast do globalnego (czyli również mającego wpływ
na cały utwór) podwyższania lub obniżania wysokości dźwięku (z zakresu -1200 do +1200 cents, przy czym
100 cents = 1 półton, jak widać możemy więc podwyższać i obniżać dźwięk o całą oktawę, jako że jedna
składa się właśnie z 12stu półtonów). Pozostały nam jeszcze dwie diody, pierwsza będzie migać na
pomarańczowy na początku każdego beat (kroku w step sequencer), i na żółto na początku każdego patternu
(dioda działa jedynie wtedy gdy opcja "Enable MIDI Output" w menu "Options menu" jest zaznaczona).

(c) http://beatsfactory.pl/ 2002 - 2006

Druga dioda mruga wtedy gdy dostanie sygnał z zewnętrznego kontrolera MIDI (np. z klawiatury MIDI).
Teraz przejdźmy do opisu menu głównego.
Menu

File zawiera opcje: New - tworzy nowy projekt, Open - otwiera piosenkę wskazaną w nowym oknie,

Drum Kits - wczytuje gotowe zestawy perkusyjne na których już śmiało możesz tworzyć dzieło, Save -

zapisuje Twoje wypociny w formacie *.flp - pliki FL,

Save As - zapisuje Twój utwór pod podaną przez Ciebie

nazwą i we wskazanym miejscu jako plik *.flp,

Save new version - zapisuje Twoją piosenkę pod podaną przez

Ciebie nazwą i w określonym miejscu nie usuwając poprzedniego zapisu jako plik *.flp,

Import - importujesz

piosenkę zapisaną w formacie MIDI, albo z programu ReBirth 338 do FL, lub też dźwięk wav do programu
Beat Slicer,

Export (eksportujesz piosenkę do pliku Wav, Mp3, MIDI, Flp spakowanego zipem, Project Bones -

czyli ustawienia efektów do pliku i

Project Data Files - który zapisuje wszystkie sample z utworu we

wskazanym katalogu,

Exit – zamykamy FL, a na samym dole znajdują się tytuły kilku ostatnio otwartych

projektów piosenek.
Menu

Edit zawiera opcje: Undo - cofa ostatnio dokonaną zmianę, coś jak [CTRL]+[Z], Cut - wycina nuty z

zaznaczonego kanału,

Copy - kopiuje nuty z zaznaczonego kanału, Paste - wkleja uprzednio wycięte (cut) lub

kopiowane (copy) nuty do zaznaczonego kanału,

Copy whole pattern - kopiuje wszystkie kanały z aktualnego

patternu,

Shift Left / Right - przesuwa wszystkie nuty z zaznaczonego kanału o jedną pozycję w lewo /

prawo, pierwsza nuta staje się ostatnią / ostatnia nuta staje się pierwszą,

Randomize - powoduje

przypadkowe umieszczenie nut w zaznaczonym kanale,

Send to Piano Roll - dźwięk zapisany w zaznaczonym

kanale za pomocą steps (kroków) jest przenoszony do piano roll.
Menu

Channels zawiera opcje: Add one - dodaje nowy kanał którego typ należy wybrać z listy, Clone selected

- zaznaczony kanał zostaje powielony o swoją kopię z numerkiem #2 lub więcej,

Delete selected - usuwa

zaznaczony kanał,

Move selected up /down - przesuwa zaznaczony kanał o jedną pozycję do góry/w dół,

Group selected - grupuje zaznaczone kanały pod jedną nazwą, Zip selected - zaznaczone kanały zostają

sprowadzone do malutkich paseczków w górnej części step sequencer,

Unzip all – działa odwrotnie niż

poprzednia opcja, czyli kanałom przywracany jest ich normalny wygląd.
Menu

View zawiera opcje: Playlist - wyświetla Playlistę, Step sequencer - wyświetla step sequencer, Piano

Roll - wyświetla piano roll dla zaznaczonego kanału, Browser - wyświetla okno Browser, Mixer - wyświetla

okno Mixer,

Channel Settings - wyświetla ustawienia aktualnego kanału (channel settings), Close All Windows

– zamyka wszystkie okna z wyjątkiem Step Sequencera i Browsera,

Arrange Windows – rozmieszcza okna w

jeden z wybranych sposobów,

Undo History – wskazuje w Browserze gdzie znajduje się plik z historią ostatnio

dokonanych zmian,

Automation – wskazuje w Browserze folder z plikami automatyzacji, Generators in Use –

wyświetla w Browserze listę aktualnie używanych w projekcie generatorów dźwięku (syntezatorów),

Effects in

Use – działa jak poprzednia opcja, tyle że tu wyświetlane są efekty użyte w projekcie, Remote Control –

wskazuje w Browserze folder z aktualnie używaną zdalną kontrolą (MIDI),

Background Wallpaper – pozwala

nam wybrać tło (tapetę) w FL Studio.
Menu

Options zawiera: pierwsze 6 pozycji (MIDI Settings, Audio Settings, General Settings, File Settings,

Project Info i Project General Settings), które już sobie dokładniej omówiliśmy w pierwszej części, zawierają

one główne ustawienia programu oraz projektu nad którym aktualnie pracujemy,

Enable MIDI Remote

Control – gdy włączona pozwala nam na korzystanie z urządzeń MIDI w FL, Enable MIDI Output – gdy jest

zaznaczona pozwala nam na wykorzystanie wyjścia MIDI, przydaje się gdy chcemy usłyszeć kanały „MIDI
Out” umieszczone w projekcie lub wysłać komunikat MIDI na wyjście,

Enable MIDI Master Sync – gdy

włączone, FL zsynchronizuje się z zewnętrznym urządzeniem MIDI (FL będzie działał jako Master), wyboru
urządzenia dokonamy w „MIDI Settings” z menu „Options”,

Typing Keyboard to Piano – gdy włączona, będzie

powodowała że klawiatura komputera będzie działać jak klawiatura muzyczna, będzie można przy jej pomocy
grać oraz rejestrować nuty,

Metronome – włącza metronom, który pomoże nam zachować rytm przy

nagrywaniu czegoś na żywo (np. melodii z kontrolera MIDI),

Recording Precount – jeśli włączona to przed

procesem nagrywania usłyszysz metronom odliczający do pierwszego taktu,

Start On Input – gdy włączone

(c) http://beatsfactory.pl/ 2002 - 2006

wprowadza FL w stan oczekiwania po naciśnięciu przycisku [Play], FL czeka na sygnał z zewnątrz (np. z
kontrolera MIDI) a gdy go otrzyma zaczyna odtwarzanie/nagrywanie, zależnie od trybu w jakim się
znajdował,

Blend Recorded Notes – powoduje że przy nagrywaniu nut na żywo dograne nuty dopisują się do

tych istniejących, w przeciwnym wypadku zostaną nadpisane,

Step Edit – włącza/wyłącza nagrywanie nut w

trybie nuta po nucie, więcej informacji znajduje się w dokumentacji programu.
Menu

Tools zawiera opcje: Misc Macros – którą za chwile dokładniej sobie omówimy, oraz Add External Tool –

która pozwala nam dołączyć zewnętrzne narzędzia rozszerzające możliwości Truskawki. Wracając do

Misc

Macros – są to gotowe skrypty, ułatwiające nam pewne zadania i tak kolejno: Jump to Next Empty Pattern –

przenosi nas do kolejnego najbliższego pustego patternu,

Select Unused Channels -zaznacza wszystkie

nieużywane kanały (takie, które nie posiadają zapisu nutowego),

Purge Unused Audio Clips – Usuwa

nieużywane „Audio Clipy”,

Prepare fo MIDI Export – wyręcza nas gdy chcemy zapisać swój projekt w MIDI

zamieniając wszystkie kanały na „MIDI Out”, potem wystarczy juz tylko eksportować do właściwego formatu
(*.mid).
Menu

Help zawiera pomocne linki, pomoc do programu, informację o programie, i szczegółową

dokumentację, to jest to miejsce gdzie powinieneś zajrzeć zanim zadasz pytanie na forum ;-)

3. Transport Panel

Panel ten służy do przede wszystkim sterowania utworem. Kolejno dioda

PAT (Pattern) gdy się świeci

odgrywany jest tylko aktualnie edytowany pattern, dioda

SONG gdy jest aktywna odgrywana jest cała

piosenka ułożona w playlist (gdy eksportujemy piosenkę do pliku (np. mp3) musimy mieć przełączone na
„song” w przeciwnym razie zapisze się tylko jeden pattern – ten, który w danym momencie jest aktywny).
Potem mamy przyciski

Play, Stop i Record zastosowanie takie jak w domowym sprzęcie audio :-), na końcu w

okienku jest aktualne tempo utworu podane w BPM (Beats Per Minute - Uderzeń na minutę) a obok
strzałkami można je regulować w zakresie od 10 do 999 BPM. W dodatku możemy ustalić tempo z
dokładnością do trzeciego miejsca po przecinku. Na dole znajduje się suwak pokazujący aktualną pozycję
odgrywania.

(c) http://beatsfactory.pl/ 2002 - 2006

4. Pattern Panel

Zanim omówię ten panel chce zauważyć że z boku (po lewej) wszystkich paneli znajdują się takie małe
ciemne prostokąciki kiedy za nie chwycicie lewym przyciskiem myszki będziecie mogli je przenieść w inne
miejsce ekranu. A na panelu pierwsze 9 przycisków (te co wyglądają jak tarcza telefonu) to tzw „Quick Pad”
za pomocą którego będziecie mogli wybrać szybko pierwsze dziewięć patternów. To okienko z cyferką to
„Pattern Selector” pokazuje on, który pattern jest aktualnie wybrany, aby go zmienić wystarczy chwycić
lewym przyciskiem cyfrę i pociągnąć myszkę w dół (niższy pattern) lub w górę (wyższy pattern), do naszej
dyspozycji oddane zostało 999 patternów.

5. Output Monitor Panel

Pierwsze okienko po lewej to oscyloskop wyświetla on kształt fali na wyjściu. Drugie okienko to „Peak Meter”
pokazuje on jak głośny jest sygnał na wyjściu, jeśli przybierze kolor czerwony to znaczy że sygnał jest
przesterowany (zbyt głośny) i należy go ściszyć (np. na pomocą "Main Volume"), tudzież posłużyć się np.
jakimś kompresorem. A ten mały przełącznik obok napisu "monitor" służy do włączania lub wyłączania
„Output Monitor Panel” (wyłącza i włącza on również „Light Show”).

6. CPU Panel

Pasek nad napisem CPU pokazuje zużycie procesora graficznie a okienko obok w procentach. Okienko po
prawej stronie od napisu „Poly” (polyfony) wskazuje aktualny stan polifonii Twojej karty dźwiękowej (polifonia
to to ile dźwięków w jednej chwili jest w stanie generować/odtwarzać Twoja karta muzyczna, można to
sprawdzić w instrukcji obsługi dołączonej do karty, jeśli wartość w okienku przekroczy polifonię karty zacznie

(c) http://beatsfactory.pl/ 2002 - 2006

się rzeźnia, jeśli ktoś jednak ma kartę typu Sound Blaster nie musi szukać instrukcji bo np. SB16 ma
szesnastogłosową polifonię a SB128 stu dwudziesto ośmio głosową polifonię, więc w przypadku starszych
typów kart tej firmy mamy to określone w nazwie).

7. TS404 Panel

Ten panel odpowiada za kontrolę nad generatorem dźwięku TS404, ustawia on opcje takie same dla
wszystkich kanałów TS404 znajdujących się w edytowanym utworze (działa globalnie). Pierwsza gałka „Feed”
ustawia sprzężenie zwrotne dla efektu delay, druga „Pan” określa balans, „Vol” – głośność, a czwarta „Time”
określa czas dla efektu delay (czyli jego prędkość/długość trwania). Ten panel nie występuje już od wersji
4.xx, jednak ze względu na to że istniał w poprzednich wersjach postanowiłem nie usuwać jego opisu.

8.Shortcut Panel

Czyli nic innego jak panel skrótów który zaoszczędzi Wam błądzenia po menu, zebrany tu zestaw opcji
najczęściej używanych. Cztery małe ikonki kolejno to:

Open Project - otwiera piosenkę zapisaną na dysku w

formacie *.flp,

Save Project - zapisuje piosenkę w formacie *.flp, Save Project As - zapisuje utwór pod

podaną nazwą i we wskazanym miejscu w formacie *.flp,

Export to Wave file - eksportuje piosenkę do pliku z

rozszerzeniem *.wav. A teraz kolejno pięć dużych ikon: „PL” (playlist - uruchamia/wyłącza playlistę), „SS”
(Step Sequencer - uruchamia/wyłącza aranżer kroków), „PR” (piano roll - włącza lub dezaktywuje piano roll),
„SB” (Browser - pokazuje lub ukrywa bazę Twoich sampli), „FX” (Effect Tracks - uruchamia/zamyka okno
zarządzania efektami, od wersji 4.0 nazywane mikserem :-)).

(c) http://beatsfactory.pl/ 2002 - 2006

9. Recording Panel

Zacznę od lewego górnego rogu i będę tłumaczył kolejno kolumnami. Pierwsza ikonka to

Typying Keyboard

To Piano – nasza klawiatura komputerowa zmienia się w sterownik MIDI i możemy na niej grać tak jak byśmy

posiadali kontroler MIDI, ikonka niżej to

Metronome – pozwala nam włączać i wyłączać metronom. Druga

kolumna to kolejno

Recording Countdown – pozwala nam włączyć lub wyłączyć odliczenie jednego taktu

przez metronom przed rozpoczęciem nagrywania i

Start On Input - gdy włączone wprowadza FL w stan

oczekiwania po naciśnięciu przycisku [Play], FL czeka na sygnał z zewnątrz (np. z kontrolera MIDI) a gdy go
otrzyma zaczyna odtwarzanie/nagrywanie, zależnie od trybu w jakim sie znajdował. Trzecia kolumna to:

Blend Recorded Notes – gdy włączona pozwala nam dopisać nagrywane nuty do tych, które juz istnieją, jeśli

lampka jest zgaszona to nuty są nadpisywane, oraz ikonka

Step Edit – włącza/wyłącza nagrywanie nut w

trybie nuta po nucie, więcej informacji znajduje się w dokumentacji programu. Mamy jeszcze menu rozwijane

Snap – przełącza ono „Event Editor” i „Piano Roll” w różne tryby dokładności (tzn. że np w Piano Roll dźwięk

może być wstawiany nie co jeden step (krok) tylko co np. 1/2 kroku).

10. Step Sequencer

Na początku chciałbym wspomnieć, że okna w FL Studio zachowują się podobnie do tych „windowsowskich”
jeśli chodzi o zmianę rozmiaru, tzn. Chwytając za prawy dolny róg możemy je prawie dowolnie skalować
(jeszcze zależy od typu okna).
Zacznijmy od górnej belki, a dokładniej od lewej strony, pierwsze okienko pozwala nam zmienić długość
aktualnie wyświetlanego patternu, tak jak globalnie mogliśmy to ustawić w opcjach projektu (General Project
Settings), tak tu ustawiamy dla pojedyńczych patternów. Dalej na prawo mamy ikonkę, która zapętla pattern,
gdy ten jest krótszy od dłuższego patternu odgrywanego razem z nim – działa tylko w trybie

PAT, który

ustawiamy w

Transport Panel. Suwaczek Swing im bardziej w prawo, tym większy efekt „swing” i vice versa.

Następna ikona to

Graph Editor Button, dzięki niemu możemy edytować graficznie takie wartości jak

głośność, położenie w panoramie i inne dla nut zawartych w danym Patternie.

Keyboard Editor – to ostatnia

(c) http://beatsfactory.pl/ 2002 - 2006

ikonka na górnej belce, uruchamia ona edytor wysokości nut dla aktualnie aktywnego kanału, dzięki temu
możemy wpisywać nuty i ustalać ich wysokość, dopóki nie wprowadzono Piano Roll (opis w dalszej części),
był to jedyny sposób określenia wysokości nuty. No to teraz dla odmiany przejdźmy na sam dół, tam mamy
taką rozwijaną listę, na której możemy zobaczyć (i przełączać się pomiędzy) grupy kanałów. Grupy kanałów
można utworzyć zaznaczając kilka kanałów i wybierając odpowiednią opcję z menu „Channels”. Potem to
właśnie tu możemy zdecydować, którą grupę aktualnie chcemy widzieć/edytować, dwie opcje które zawsze są
widoczne na liście to „All” - pokazuje wszystkie kanały bez względu na grupę czy jej brak, oraz „Unsorted” -
pokazywane są tylko te kanały (channels), które nie należą do żadnej grupy. Na dolnym pasku mamy jeszcze
jedną rzecz, są nią małe poziome diody, ich rola jest prosta – pokazują w którym miejscu aktualnie
odgrywany jest dany takt (pattern). A teraz zajmijmy się najważniejszą – środkową – częścią okna. Pierwszy
rządek małych okrągłych światełek pełni rolę solo/mute z mikserów, czyli gdy ikonka się świeci to dany kanał
gra, gdy jest wygaszona to nie gra, a aby wymusić opcję „Solo” to klikamy na nią prawym przyciskiem i
wybieramy pierwszą pozycję „Solo” od tej pory ten kanał będzie jedynym grającym. Następna kolumna to
pokrętła odpowiedzialne za rozłożenie dźwięku w panoramie i tu analogicznie, jeśli przekręcimy pokrętło w
lewo to dźwięk grający na danym kanale będzie grał bardziej w lewym głośniku i z prawa stroną jest tak
samo. Aby wycentrować dźwięk możemy się męczyć ręcznie z trafianiem w sam środek, bądź też kliknąć
prawym przyciskiem myszy na gałce i wybrać opcję „Reset”. Następny „zestaw” pokręteł to pokrętła
regulujące głośność indywidualnie dla każdego kanału, intuicyjnie ze sprzętu audio – bardziej w lewo =
ciszej, w prawo = głośniej. Potem mamy buttony z nazwami kanałów, klikając je prawym przyciskiem myszy
otrzymujemy zestaw czynności jakie możemy na nich wykonać a lewym uruchamiamy właściwości kanału.
Opcje omówię potem. Dalej w prawo mamy taki zestaw diod przylepiony do buttona z nazwą kanały, gdy na
kanale odgrywany jest jakiś dźwięk diody zapalają się. Następnie te podłużne, pionowe lampki mówią nam o
tym który kanał jest aktywny/zaznaczony. Lewym przyciskiem możemy zaznaczyć tylko jeden lub wszystkie
kanały (klikając na już zaznaczony), a prawym zaznaczamy dowolną ilość kanałów. Potem mamy tablicę
kroków (steps) tu ustawiamy rytm dla poszczególnych kanałów (aby ustalić wysokość dźwięku musimy
posłużyć się omówionym juz narzędziem

Keyboard Editor, którego ikona znajduje się na górnej belce, lub też

narzędziem, które dopiero będziemy omawiać – Piano Roll). Aby zaznaczyć dany krok tak żeby grał po prostu
klikamy nań lewym przyciskiem myszy, jeśli chcemy go odznaczyć klikamy prawym przyciskiem.
Teraz wróćmy do naszego menu wywołanego prawym przyciskiem myszy na przycisku z nazwą kanału.
Pojawiają nam się następujące opcje:

Piano Roll – wprowadza nasz kanał w tryb edycji przy pomocy piano

roll, otwierając jednocześnie to narzędzie (

Piano Roll dokładnie zostanie omówione potem), Load Sample... -

pozwala nam załadować dowolnie wybrany sampel na kanał,

Cut itself – jeśli zaznaczone każda następna

nuta „obcina” wybrzmiewanie poprzedniej, w przeciwnym wypadku nuty wybrzmiewają w całości,

Edit –

zawiera powielenie opcji z menu głównego „Edit”,

Fill each 2/4/8 steps – wypełnia nutą co

drugi/czwarty/ósmy krok,

Insert Channel – pozwala na dodanie nowego kanału, który może zawierać sampel

lub też być syntezatorem (generatorem w postaci jednej z wtyczek dodawanych wraz z FL bądź też tych
zakupionych oddzielnie czy ściągniętych z internetu),

Clone Channel – powoduje skopiowanie kanału wraz z

jego wszystkimi opcjami ustawionymi w okienku właściwości kanału (lewy klik na nazwę kanału),

Delete

Channel – usuwa kanał bez możliwości cofnięcia zmiany.
A co pojawia nam się po kliknięciu lewym przyciskiem myszy na nazwie kanału?

Channel Settings – być może

w przyszłych poprawkach tego artykułu opiszę tę część, na razie skrótowo, pierwsza zakładka „SMP” w tym
okienku zależy od tego co jest na danym kanale załadowane, jeśli jest to sampel to pojawia nam się prosty
sampler, jeśli jakaś wtyczka to pojawi się jej interfejs, kolejna zakładka „INS” to zestaw obwiedni, prosty filtr
dolnoprzepustowy i „LFO” czyli generator wolnych przebiegów, zakładka „MISC” pozwala nam m.in.
regulować w zakresie do 200% głośność czy odcięcie filtra, kontrolować polifonię i kilka innych, ostatnia
„FUNC” zawiera głównie prosty efekt echa i appregiator.

(c) http://beatsfactory.pl/ 2002 - 2006

11. Piano Roll

Piano Roll zastępuje zwykłe wpisywanie nut za pomocą kroków (przy pomocy Step Sequencera), o ile one są
lepsze do tworzenia rytmu o tyle piano roll lepiej się spisuje przy melodiach, tym bardziej że jest to narzędzie
polifoniczne co daje nam możliwość zagrania akordów na jednym kanale a nie jak to by było w przypadku
kroków na wielu (znaczy jeden kanał może zagrać dwa lub więcej dźwięków w tym samym czasie).
Na screenie mamy dwa okno, to większe w tle to właśnie nasz Piano Roll, to mniejsze na pierwszym planie to
edycja poszczególnych nut, omówimy obydwa, zaczniemy od Piano Roll.
Tradycyjnie naszą przygodę z nowym oknem zaczniemy od jego górnej belki i będziemy podążać od lewej do
prawej. Startujemy.
Ikona przedstawiająca fragment klawiatury to menu Piano Roll, po jego kliknięciu pokazuje nam się lista
opcji:
File - „Open score...” otwiera nam plik *.fsc z zapisem nutowym dla piano roll, „Save score as...” zapisuje

zapis nutowy z aktualnego okna Piano Roll, „Import MIDI file...” importuje zapis nutowy z pliku MIDI do okna
Piano Roll, „Paste from MIDI clipboard...” - wkleja zapis nutowy ze schowka,

Edit - „Cut”, „Copy”, „Paste”, „Delete” powodują kolejno wycięcie, skopiowanie, wklejenie i skasowanie

zaznaczonych nut, jeśli żadne nuty nie zostały zaznaczone operacja wykonywana jest na wszystkich nutach z
aktywnego kanału i patternu, „Delete All” powoduje wykasowanie wszystkich nut z danego patternu a co za
tym idzie przełączenie kanału znów w tryb Step Sequencera, „Select All” - zaznacza wszystkie nuty z danego
patternu, „Select previous”/„Select next” - zaznacz poprzedni/następny, „Select by color” - zaznacza wszystkie
nuty tego samego koloru (jako że nuty w PR mogą mieć różne kolory), przy czy zaznacza ten kolor, którego
nuta była ostatnio aktywna (wpisana/edytowana/kliknięta/przestawiona), „Invert Selection” - odwraca
zaznaczenie, wszystkie nuty, które były do tej pory zaznaczone są odznaczane i vice versa, „Insert
space”/„Delete space” - wstawia/usuwa odstęp, „Change color” - zmienia kolor wszystkim zaznaczonym

(c) http://beatsfactory.pl/ 2002 - 2006

nutom na taki jaki jest aktualnie ustawiony do rysowania nut (jak ustawić kolor rysowania nuty – dalej w
artykule), jeśli żadne nuty nie są zaznaczone przemalowuje wszystkie,
Tools - „Quick quantize” - dokonuje szybkiej kwantyzacji do domyślnie ustawionych wartości (kwantyzacja to

proces „wyrównania rytmu”, sprawia że nuty rozstawiane są co jakiś określony fragment czasu, a te które nie
są – przyrównuje do najbliższej wartości czasu), „Quantize...” - też kwantyzacja, ale zaawansowana, tu
pojawia nam się okno w którym dokładnie będziemy mogli ustalić jej parametry, „Quick chop” - tnie długie
nuty na małe kawałeczki wielkości siatki w PR (tę ustawiamy zmieniając parametr „Snap”), jeśli nie
zaznaczymy nut to potnie wszystkie w danym patternie, „Chop...” - to samo co wcześniej, ale znów możemy
zdecydować dokładniej jakie parametry ustalić dla tej operacji, „Randomize” - wstawia losowo nuty,
oczywiście losowość ta nie jest do końca przypadkowa ponieważ możemy ustalić pewne jej zakresy :-)
View – „Grid Color” - ustalamy jaki kolor ma mieć siatka w oknie edycji Piano Roll, „Ghost Channels” - gdy

zaznaczone, wyświetla nuty z innych kanałów w danym patternie jako półprzeźroczyste i służące jedynie do
podglądu (nie można ich edytować), „Black Keys” - gdy zaznaczone, to rządki odpowiadające za czarne
klawisze w polu edycji są kolorowane na ciemniejszy kolor,
Zoom – zawiera zestaw ustawień odpowiedzialnych za przybliżenia i oddalenia widoku siatki w części edycji

PR,
Chord – pozwala wybrać akord (jeden z wielu na liście), od tej pory jeśli wpiszemy nutę komputer sam

dobierze do niej pozostałe nuty tak aby powstał akord takiego typu jak wybraliśmy z listy, aby móc znów
pisać pojedyńczymi nutami wybieramy z tej samej listy opcję „none”,
Auto Locate Channel – gdy zaznaczone, Piano Roll automatycznie wyświetla pierwszy nie pusty kanał gdy
przełączasz się pomiędzy patternami,
Center – przewija okno Piano Roll za wskaźnikiem pokazującym, który fragment patternu (taktu) jest

aktualnie odtwarzany.
Drugą ikoną na górnej belce jest

Draw pozwala on nam rysować nuty (lewy klik), kasować je (prawy klik),

zmieniać ich długość (ustaw kursor na prawej krawędzi nuty, i gdy zamieni się w dwie strzałka, wciśnij lewy
przycisk myszy i przeciągaj ją w lewo/prawo co spowoduje skrócenie/wydłużenie wybrzmiewania), zmieniać
ich wysokość i czas w którym są grane (analogicznie jak poprzednio, tyle że teraz ustawiamy kursor nad
środkiem nuty, czekamy na cztery strzałki, potem chwytamy myszą i przeciąganie góra/dół powoduje zmianę
wysokości dźwięku wyżej/niżej, a lewo/prawo powoduje zagranie dźwięku (nuty) wcześniej/później. Trzecia
ikona

Paint działa jak poprzednia z tą różnicą, że jednym pociągnięciem pozwala nam rysować kilka takich

samych nuty (wysokość i długość jest ta sama). Następnie mamy

Erase czyli wymazywanie, w tym trybie co

byśmy nie zrobili spowoduje wymazanie nuty :-) Działa jak prawy klik w trybie „Paint” i „Draw”. Potem jest

Cut, przy jego pomocy możemy przecinać nuty (dosłownie), jeśli naciśniemy lewy przycisk myszki,

przeciągniemy ją i zwolnimy klawisz, to efektem tego będzie przecięcie wszystkich nuty, które znalazły się na
linii prostej pomiędzy punktem startowym a końcowym (ach ta geometria ;-)), jeśli zrobimy to samo, tyle że
prawym klawiszem to z dwóch części nuty, które powstaną pozostaje tylko pierwsza bo druga jest
automatycznie usuwana.

Select posłuży nam do zaznaczania nut, zaznaczamy je w ten sam sposób jak np.

ikony na pulpicie. Ostatnia ikonka

Zoom pozwala nam przybliżyć zaznaczony fragment okna edycji nut.

Następnie mamy menu rozwijane, stąd możemy wybrać jaki kanał ma być aktualnie edytowany w Piano Roll,
skrajnie po prawej mamy przycisk zamknięcia okna.
Zejdźmy teraz do paska niżej, pierwsza ikonka (ta z trójkątem), gdy zaznaczona pozwala nam wstawiać nuty
typu „Slide”, sposób ich wstawiania i edycji nie różni się niczym od tych zwykłych nut, natomiast cechą
charakterystyczną nuty typu „Slide” jest to, że nie wydaje ona żadnego dźwięku, a jedynie powoduje
stopniowe obniżanie wysokości nuty stojącej nad nią lub stopniowe podwyższanie wysokości nuty znajdującej
się pod nią w zapisie Piano Roll. Jej zadaniem jest więc płynna zmiana wysokości brzmienia innych nut, które

(c) http://beatsfactory.pl/ 2002 - 2006

wybrzmiewają w tym samym czasie co ona. Potem mamy cztery kolorowe ikonki, dzięki nim możemy
wstawiać nuty właśnie w tych 4 różnych kolorach, nuty nie różnią się niczym oprócz koloru, a ten służy
odróżnieniu np. dwóch linii melodycznych zapisanych w tym samym patternie i kanale.
Schodzimy jeszcze poziom niżej, 3 pierwsze przyciski zmieniają widok klawiatury znajdującej się pod nią,
możemy wybrać wielkość klawiszy a także zastąpić je oznaczeniami nut. Obok ikonek wyboru mamy poziomy,
czarny pasek, na nim wskazywana jest nam aktualna pozycja odgrywania danego Patternu (poprzez
pomarańczowy trójkącik), a także na nim możemy dokonać specjalnego zaznaczenia. Jeśli wybierzemy
narzędzie „Select” o którym przed chwilą mówiliśmy i zaznaczenia dokonamy tylko w obrębie tego czarnego
paska, to zostanie zaznaczone wszystko w obrębie czasowym, który zaznaczyliśmy, jest to przydatne gdy
intensywnie pracujemy tylko nad fragmentem patternu i chcemy aby odgrywał się w kółko tylko on. Poniżej
mamy już wspomnianą klawiaturę, która pomogą nam wpisywać wartości w pole edycji nut, czyli to pole z
siatką na prawo od klawiatury, to tu możemy nuty wpisywać, kopiować, kasować, zmieniać ich wysokość,
długość, aranż, itd.
Najniżej mamy jeszcze jedno ciekawe pole, które także jest polem edycji, ale edytować w nim możemy
parametry nut. Jakie? Takie jak mamy w menu rozwijanym po lewej, a więc

Pan – panorama, Velocity –

głośność,

Filt. cut - odcięcie filtra, Filt. res – rezonans filtra, Pitch – wysokość dźwięku. Te opcje mają jedną

wspólną cechę, ustawiając je robimy to dla każdej nuty z osobna, poprostu w polu edycji ustawiamy
wysokość słupka. Kolejne 3 opcje

Ch. Pan – panorama kanału, Ch. Vol – głośność kanału, Ch. Pitch –

zawyżenie/zaniżenie wysokości dźwięku na kanale, jak mówią same nazwy odnosi się już nie do pojedyńczych
nut a do całego kanału.
Pozostało nam jeszcze to małe okienko, które widzimy na pierwszym planie, to okno edycji pojedyńczej nuty i
pojawia się po dwukrotnym kliknięciu na daną nutę, parametry w nim zawarte dotyczą tylko jednej nuty (tej
na którą kliknęliśmy) i niektóre z nich powielają się w dolnej części Piano Roll gdzie właśnie edytujemy
parametry nut. Omówmy sobie jednak to okienko. Oprócz standardowych wartości jakie możemy określić w
dolnej części Piano Roll (

Pan – panorama, Vol – głośność, Pitch – wysokość, Cut – odcięcie filtra, Res –

rezonans filtra) możemy tu także dokładnie zapanować nad czasem wybrzmiewania nuty oraz czasem jej
rozpoczęcia. Dzięki opcji Start Time – ustalimy ze znacznie większą dokładnością kiedy nuta ma zacząć być
grana, aniżeli jest to możliwe w zwykłym oknie edycji Piano Roll, a opcja Duration pozwoli nam na dokładne
określenie czasu wybrzmiewania nuty, jeśli dokładność ze zwykłego PR nam nie wystarcza. W tym małym
okienku znajduje się także przycisk Reset – powoduje on przywrócenie standardowych wartości dla nuty.

(c) http://beatsfactory.pl/ 2002 - 2006

12.Browser

Browser – czyli przeglądarka – pozwala nam na przeglądanie naszych sampli, i plików projektów, mamy tu
widok na część struktury katalogów w katalogu głównym FL, gdzie domyślnie zapisywane są nasze projekty
oraz znajdują się projekty i sample dostarczone wraz z utworem (zresztą nie tylko, ponieważ presety w
postaci plików też są tam widoczne). Na liście będą widoczne również foldery które dodamy w menu
głównym

Options --> File Settings, aby rozwinąć czy zwinąć folder po prostu klikamy na jego nazwę.

Pojedyńczy klik na samplu spowoduje jego odtworzenie, jeśli zaś taki sampel przeciągniemy w wolne miejsce
nad Step Sequencer to utworzymy w ten sposób nowy kanał, zawierający brzmienie tegoż sampla, jeśli
natomiast przeciągniemy z Browsera sampel (próbkę) nad już istniejący kanał, to zastąpi on sampel, który do
tej pory był wgrany na tym kanale (channel). Przycisków mamy niewiele, w sumie trzy, wszystkie znajdują się
na górnej belce, a my zgodnie z zasadami naszej kultury i tradycji rozpoczniemy ich krótki przegląd od lewej
strony ;-) Pierwsza ikonka to

Collapse Structure, która powoduje, że cała struktura katalogów jest

maksymalnie zwijana, gdy struktura jest całkowicie zwinięta to przycisk nie daje żadnego efektu. Kolejny
buttonik to

Reread Structure, który powoduje, że zawartość katalogów w browserze jest odświeżana,

przydaje się gdy podczas pracy nad kawałkiem dorzuciliśmy do katalogu jakiś sampel czy preset a nie chcemy
ponownie uruchamiać FL. Ostatni przycisk to oczywiście zamknięcie okna Browsera. A co jeśli chcemy zmienić
jego rozmiar? No cóż, w tym przypadku możemy zmienić tylko jego szerokość, chwytając po prostu za prawą
krawędź i przeciągając.

(c) http://beatsfactory.pl/ 2002 - 2006

13. Mikser (kiedyś „FX”)

Czym jest mikser chyba tłumaczyć nie trzeba, jednak skrótowo musze bo nie byłbym sobą ;-) To tutaj w
postaci kanału „Main” dźwięk wydostaje się na wyjście karty muzycznej, tu dobieramy poziomy głośności, czy
też ostatecznie rozstawiamy dźwięki w panoramie, co jeszcze możemy zrobić? To wyjdzie podczas opisu tego
modułu.
Ponownie rozpoczniemy naszą podróż od górnej belki, gdzie czeka już na nas siedem ikonek, od lewej
zaczynamy, pierwsza to Menu Główne Miksera, nazywane

Effects Options. Kolejne cztery ikonki (A, B, C i D)

przełączają nas pomiędzy kolejnymi zestawami kanałów miksera (mikser ma 64 główne kanały, a w każdej
sekcji oznaczonej poszczególnymi literami znajduje się ich po szesnaście). Potem mamy przycisk

Solo, który

sprawia, że kanał aktualnie aktywny gra sam (reszta jest wyłączana). Ostatni button zamyka okno miksera.
Następne co widzimy to rząd pionowych słupków, pierwszy słupek reprezentuje sumę miksu (Master), kolejne
16 to zwykłe kanały na które wpinamy instrumenty, jest ich w rzeczywistości 64, a pozostałe sekcje możemy
zobaczyć przy pomocy omówionych już buttoników z górnej belki oznaczonych literami od A do D. Cztery
ostatnie kanały to kanały wysyłkowe (Send), na takie kanały możemy wysłać sygnał z wyjścia zwykłych
kanałów (czyli taki, który juz został np. potraktowany jakimiś efektami), jak to zrobić? Czytaj dalej :-)
Omówmy sobie teraz budowę takiego jednego słupka, u samej góry mamy oznaczenie (czyli np. M = Master,
S = Send, a FX1 = pierwszy kanał), niżej wskaźniki głośności poszczególnych kanałów (czyli jak głośno
grają). Jeszcze niżej mamy pole przeznaczone dla nas, otóż klikając prawym przyciskiem myszy na taki napis
np. „FX1” możemy nie tylko dowolnie zmienić nazwę takiego kanału (a raczej tylko podpis dla naszej wygody,
bo u samej góry i tak zostanie FX1 i tak tez ten kanał będzie rozpoznawany przez resztę narzędzi w FL
Studio), ale także jego kolor, szczególnie przydatne gdy gubimy się juz w skomplikowanym projekcie. Ten
słupek, który aktualnie jest podświetlony jest słupkiem aktywnym a więc i aktywnym kanałem i to jego
właściwości wyświetlają nam się w dolnej części miksera, aby zmienić inny kanał na aktywny wystarczy raz
kliknąć go lewym przyciskiem myszy.

(c) http://beatsfactory.pl/ 2002 - 2006

Nieco niżej znajdują się kolejne słupki odpowiadające poszczególnym kanałom wyżej, przy ich pomocy
możemy ustawić kanał w panoramie ostatecznego miksu (tego co wyjdzie na Master i robimy to przy pomocy
pokrętła), oraz ustawić głośność kanału w miksie (przy pomocy suwaka).
Niższe partie zależne są od tego jaki kanał jest aktywny, tzn ustawiając coś na nich, ustawiamy to wyłącznie
dla tego kanału, który jest podświetlony. Tak więc nie obijajmy się i przystąpmy do opisu. 8 slotów jeden pod
drugim to sloty na efekty, tu (przy pomocy strzałki w dół po lewej stronie, a potem wybieramy „Select” i dany
efekt) wrzucamy do ośmiu efektów, które będą działały tylko na tym kanale, na który je wrzuciliśmy. Jeśli w
slocie znajduje się jakiś efekt to jest wyświetlana jego nazwa (tak jak na przykładowym screenie – trzy
pierwsze sloty są zajęte efektami), mała zielona dioda dla każdego slotu pozwala nam wyłączyć i włączyć
efekt (bez usuwania go), który jest załadowany do slotu, pokrętło obok reprezentuje procent dźwięku
przetwarzanego przez dany efekt, im bardziej gałka w lewy tym mniejszy wpływ efektu na dźwięk na wyjściu
z tego kanału. Kolejność efektów w slotach ma znaczenie! Możemy ją zmienić przy pomocy wspomnianej już
strzałki po lewej stronie (wybierając następnie

Move Up aby efekt znalazł się w slocie wyżej lub Move Down

aby znalazł się o slot niżej).
Teraz przejdźmy do tej sekcji na prawo gdzie widzimy pełno pokręteł i suwaków. Pierwszy bloczek to

Equalizer (korektor) 3 pasmowy, suwakami zmieniamy wartość podbicia/obcięcia danej częstotliwości, górnym

rzędem pokręteł zmieniamy częstotliwość za którą są odpowiedzialne dane pasma a dolnym rzędem
zmieniamy dokładność, czyli to na jak wielki zakres częstotliwości maja działać ustawienia wprowadzone dla
danego pasma (skomplikowanie to brzmi, ale aby to wytłumaczyć musiałbym tłumaczyć ideę equalizera, a to
nie miejsce na to, jak trochę się pobawisz to zrozumiesz o co chodzi :-)). Na samym dole mamy wykresik
tego co robimy z częstotliwościami na tym kanale. Kolejny moduł na prawo to

AMP, pierwszy regulator Stereo

Separation pozwala na większe lub mniejsze odseparowanie od siebie kanału lewego od prawego (będą się

wydawały brzmieć dalej lub bliżej siebie). Następne – Panning – to nic innego jak ustawienie kanału w
panoramie. Poniżej mamy także suwak głośności kanału oraz wskaźnik (skalę) głośności. Na samym dole
znów wykres obrazujący to co robimy regulatorami, przy czym warto wspomnieć że obydwa wykresy dają
nam także możliwość regulacji dokonywanej przy pomocy omawianych pokręteł i suwaków (wystarczy
najechać na wykres, schwycić jego fragment i przesuwać myszką). Widoczny już skrajnie na prawo moduł

Send to sekcja, która jest widoczna tylko podczas gdy aktywny jest jeden ze zwykłych 64 kanałów, na

Masterze i na kanałach wysyłkowych te 4 pokrętła są niewidoczne (co jest logiczne). Każde z tym pokręteł
jest przyporządkowane jednemu kanałowi wysyłkowemu, ich zasada działania jest prosta. Załóżmy że
kręcimy pokrętłem numer 2 na maksa w prawo a trzecim tylko na 50%, oznacza to iż dźwięk na wyjściu
kanału na którym dokonujemy zmian zostanie wysłany w całości na drugi kanał wysyłkowy i tylko w połowie
na trzeci (mówiąc w całości mam na myśli że będzie on miał na wejściu kanału wysyłkowego taką samą
głośność co na wyjściu kanału z którego go wysyłamy, analogicznie jest jeśli chodzi o trzeci kanał wysyłkowy,
tutaj dźwięk z kanału z którego go wysłaliśmy też będzie grał ale o połowę ciszej. Po co nam kanały
wysyłkowe? Przydają się, jak będziecie tworzyć bardziej skomplikowane projekty to docenicie ich istnienie :-)
Na jeden kanał wysyłkowy możemy wysłać dowolną ilość dźwięku z innych kanałów. Zależność jest taka:
kanały zwykłe, pobierają dźwięk z sampla na nie załadowanego, przetwarzają go (zależnie od tego co
ustawiliśmy, czyli jakie efekty, głośności, ustawienia EQ czy panoramy) i wysyłają go na kanał główny
(Master), lub też jeśli ustawimy wysyłkę na kanały wysyłkowe to i tak jest przekazywany dźwięk z wyjścia
zwykłych kanałów. Kanały wysyłkowe potrafią jedynie odebrać dźwięk ze zwykłych kanałów, odpowiednio go
przetworzyć (znów zależnie od tego jak je ustawicie, czyli efekty, itd.) i dalej przekazać sygnał na kanał
główny. Kanał główny odbiera dźwięki z wyjść wszystkich zwykłych i wysyłkowych kanałów dokładnie takimi
jakimi są. Na nim także możemy dokonać korekty juz całości miksu i on dopiero przekazuje dźwięk na wyjście
naszej karty dźwiękowej. Brzmi może nieco skomplikowanie, ale w rzeczywistości jest proste jak metr drutu w
kieszeni ;-)

(c) http://beatsfactory.pl/ 2002 - 2006

14.Playlist

To właśnie w tym miejscu układamy kolejność w jakiej będą grały poszczególne patterny (takty), czyli
tworzymy aranż utworu. Kontynuując tradycję, pierwszy przycisk od lewej to Menu Główne Playlisty (

Playlist

Options), ma ono bardzo podobne opcje do tego jakie mieliśmy w menu Piano Roll, z tym że oczywiście

operacje tu zawarte odnoszą się do Playlisty. Kolejne ikony także przypominają nam Piano Roll i tak kolejno:

Draw – rysowanie pojedyńczych patternów (taktów), prawy przycisk usuwa, Paint – rysowanie wielu

patternów za jednym pociągnięciem myszki,

Delete – kasowanie patternów, Cut – przecinanie taktów, Select -

zaznaczanie,

Zoom – zwiększenie lub zmniejszenie przybliżenia widoku siatki, no i ostatni buttonik to juz

standardowo zamykanie. Poniżej w słupku mamy nazwy poszczególnych patternów (które możemy zmieniać
– prawy klik myszy na nazwie i ustalamy nową nazwę oraz ewentualnie kolor napisu). Tuż za nazwami mamy
małe prostokątne światełka, gdy dany pattern jest odtwarzany to one się zapalają. Jeszcze bardziej na prawo
mamy właśnie pole edycji, to tutaj wrzucamy, kasujemy czy ustawiamy „kostki”, które budują nasz utwór.
Najniższa sekcja Playlisty to pole dla AudioClipów, czyli plików dźwiękowych, które są nieco dłuższe (np. dla
wokali), możemy je tu normalnie wstawiać (przeciągając np. z browsera sampel w to miejsce) a potem
ustawiać w którym momencie mają grać, wrzucając tu Audio Clipa automatycznie tworzony jest dla niego
nowy kanał w grupie AucioClip (jeśli tak owa nie istnieje to także jest tworzona).

(c) http://beatsfactory.pl/ 2002 - 2006

15. Dlaczego nie opisałeś wszystkiego?

Bo to nie takie proste, wymaga naprawdę sporego nakładu pracy, mam nadzieję że czas mi pozwoli na
sukcesywne uzupełnianie tego kursu i kiedyś być może będzie on się mógł poszczycić mianem polskiej
instrukcji FL Studio. Na razie jest to cały materiał jaki chciałbym Wam przekazać, mam nadzieję, że jest w
miarę zrozumiały i komuś się przyda.

Art by: ZDV-12

(c) http://beatsfactory.pl/ 2002 - 2006