UKD 628.14/.15.

POLSKI KOMITET

NORMALIZACJI,
MIAR I JAKO

Ś

CI

P O L S K A N O R M A

PN-92

B-01706

Instalacje wodoci

ą

gowe

Wymagania w projektowaniu

Zamiast:

Grupa katalogowa

0721

Installations for water supply. Design

Installation de distribution d'eau.

Etudes

Ńčńňĺěő

âîäî

ń

í

ŕ

á

ćĺ

í

č

˙.

Ďñ

î

ĺęňčñ

îâ

ŕ

í

čĺ

1. WST

Ę

P

1.1. Przedmiot normy. Przedmiotem normy s

ą

wymagania w projektowaniu instalacji wodoci

ą

gowych wody zimnej i

ciepłej.

1.2. Zakres stosowania normy. Norm

ę

nale

ż

y stosowa

ć

w projektowaniu instalacji wodoci

ą

gowych zaopatruj

ą

cych w

wod

ę

, o jako

ś

ci odpowiadaj

ą

cej jako

ś

ci wody do picia i na potrzeby gospodarcze, obiekty budowlane i ich bezpo

ś

rednie

otoczenie. Wymagania normy dotycz

ą

instalacji wodoci

ą

gowych nowych, rozbudowywanych i przebudowywanych,

je

ż

eli nie istniej

ą

inne szczegółowe przepisy dotycz

ą

ce urz

ą

dze

ń

wbudowywanych do instalacji.

1.3. Okre

ś

lenia

1.3.1. instalacja wodoci

ą

gowa - zespół powi

ą

zanych ze sob

ą

elementów słu

żą

cych do zaopatrywania w wod

ę

obiektu

budowlanego i jego otoczenia, stanowi

ą

cych cało

ść

techniczno-u

ż

ytkow

ą

.

1.3.2. instalacja ciepłej wody - cz

ęść

instalacji wodoci

ą

gowej słu

żą

ca do przygotowania i doprowadzenia do punktów

czerpalnych wody o podwy

ż

szonej temperaturze, uznanej za u

ż

ytkow

ą

.

1.3.3. podł

ą

czenie wodoci

ą

gowe - odcinek przewodu ł

ą

cz

ą

cy

ź

ródło wody z instalacj

ą

wodoci

ą

gow

ą

.

1.3.4. punkt czerpalny - miejsce poboru wody w obr

ę

bie obiektu budowlanego i jego otoczenia.

1.3.5. odcinek obliczeniowy - odcinek przewodu, dla którego prowadzi si

ę

obliczenia, charakteryzuj

ą

cy si

ę

umownie

stałym przepływem wody i stał

ą

ś

rednic

ą

.

1.3.6. przepływ obliczeniowy - umowna warto

ść

strumienia obj

ę

to

ś

ci lub strumienia masy wody wyznaczona dla

warunków uznanych za obliczeniowe w danym fragmencie instalacji.

1.3.7. ci

ś

nienie dyspozycyjne - ci

ś

nienie wody w miejscu zasilania instalacji w wod

ę

w warunkach uznanych za

obliczeniowe.

1.3.8. centralne przygotowanie ciepłej wody - wspólne podgrzanie wody i doprowadzenie jej do punktów
czerpalnych w obr

ę

bie obiektu budowlanego zaopatrywanego w energi

ę

ciepln

ą

.

1.3.9. miejscowe przygotowanie ciepłej wody - podgrzanie wody dla jednego lub kilku punktów czerpalnych
znajduj

ą

cych si

ę

w pomieszczeniu lub pomieszczeniach stanowi

ą

cych cało

ść

funkcjonalno-u

ż

ytkow

ą

.

1.3.10. u

ż

ytkownik instalacji - osoba fizyczna lub prawna, powołana do eksploatacji instalacji wodoci

ą

gowej w obr

ę

bie

obiektu budowlanego i jego otoczenia.

2. WYMAGANIA OGÓLNE

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 1

2.1. Warunki zasilania instalacji i punktów czerpalnych w wod

ę

. Instalacje wodoci

ą

gowe obiektów budowlanych

poło

ż

onych w obszarze centralnie zaopatrywanym w wod

ę

powinny by

ć

poł

ą

czone z sieci

ą

wodoci

ą

gow

ą

zasilaj

ą

c

ą

ten

obszar. Je

ż

eli obiekt jest poło

ż

ony poza obszarem centralnie zaopatrywanym w wod

ę

, to instalacj

ę

wodoci

ą

gow

ą

mo

ż

na zasila

ć

z własnego uj

ę

cia wody.

Dopuszcza si

ę

zaopatrywanie instalacji wodoci

ą

gowej z dwóch niezale

ż

nych

ź

ródeł wody dla obiektów szpitalnych oraz

innych obiektów, dla których ustanowiono takie wymagania odr

ę

bnymi przepisami.

Niezale

ż

nie od warunków zasilania i sposobu rozwi

ą

zania instalacji, ci

ś

nienie wody przed punktami czerpalnymi nie

powinno przekracza

ć

0,6 MPa i powinno by

ć

nie mniejsze ni

ż

0,05 MPa, je

ż

eli w instalacj

ę

nie b

ę

d

ą

wbudowywane

urz

ą

dzenia, dla których producenci stawiaj

ą

inne wymagania. Warunki zasilania w ciepł

ą

wod

ę

powinny zapewnia

ć

temperatur

ę

wody pobieranej do celów sanitarnych w punkcie czerpalnym nie ni

ż

sz

ą

ni

ż

+45°C.

2.2. Ogólne zasady stosowania centralnego przygotowania ciepłej wody. Zastosowanie instalacji ciepłej wody z
centralnym przygotowaniem wody dla budynku lub grupy budynków nale

ż

y rozpatrywa

ć

ł

ą

cznie z systemem

centralnego ogrzewania. Rozwi

ą

zanie sposobu przygotowania ciepłej wody powinno wynika

ć

ze sposobu dostawy

energii cieplnej do budynku lub grupy budynków.
Wielko

ść

w

ę

zła centralnego przygotowania ciepłej wody w wielorodzinnych budynkach mieszkalnych nie powinna

przekracza

ć

dostawy wody dla 1200 mieszka

ń

ców. W innych rodzajach budownictwa maksymalna wielko

ść

w

ę

zła

ciepłej wody powinna wynika

ć

z analizy techniczno-ekonomicznej.

W instalacjach ciepłej wody z centralnym przygotowaniem ciepłej wody zaleca si

ę

stosowanie pompowej cyrkulacji

wody.
Dopuszcza si

ę

stosowanie cyrkulacji tylko w przewodach rozdzielczych (poziomych) je

ż

eli wysoko

ść

pionów nie

przekracza 2 kondygnacji.
W uzasadnionych przypadkach dopuszcza si

ę

stosowanie cyrkulacji grawitacyjnej, np. dla budynków o wysoko

ś

ci do 5

kondygnacji, przy odległo

ś

ci najdalszego pionu od punktu zasilania w ciepł

ą

wod

ę

nie przekraczaj

ą

cej 20 m.

2.3. Wymagania dla materiałów instalacyjnych, urz

ą

dze

ń

i wyposa

ż

enia. Wszystkie materiały instalacyjne

stykaj

ą

ce si

ę

bezpo

ś

rednio z wod

ą

powinny mie

ć

ś

wiadectwo Pa

ń

stwowego Zakładu Higieny o dopuszczeniu do

kontaktu z wod

ą

do picia. Elementy instalacji, urz

ą

dzenia, wyposa

ż

enie wbudowywane w instalacj

ę

powinny

odpowiada

ć

normom przedmiotowym lub mie

ć

ś

wiadectwo o dopuszczeniu do stosowania w budownictwie

1)

.

Urz

ą

dzenia wbudowywane w instalacje podlegaj

ą

ce Dozorowi Technicznemu powinny mie

ć

ś

wiadectwo Dozoru o

dopuszczeniu do stosowania, a urz

ą

dzenia energetyczne - atest energetyczny

1)

.

Je

ż

eli z układu zasilania wynika,

ż

e fragment instalacji pracuje przy ci

ś

nieniu roboczym wy

ż

szym od 0,6 MPa, to

elementy tworz

ą

ce ten fragment instalacji powinny odpowiada

ć

temu ci

ś

nieniu. Instalacja ciepłej wody powinna by

ć

wykonana z materiałów przystosowanych do pracy w zakresach temperatur odpowiadaj

ą

cych zakresom temperatur

wody.
Armatura i urz

ą

dzenia wbudowane w instalacj

ę

nie powinny wywoływa

ć

uderze

ń

wodnych, powoduj

ą

cych chwilowy

wzrost ci

ś

nienia przekraczaj

ą

cego ci

ś

nienie próbne instalacji.

2.4. Wymagania ochronne

2.4.1. Ochrona przed wzrostem ci

ś

nienia. Je

ż

eli w obszarze centralnego zasilania w wod

ę

warunki zasilania

powoduj

ą

systematyczne wyst

ę

powanie w poł

ą

czeniu wodoci

ą

gowym ci

ś

nienia wy

ż

szego od 1,5-krotnego ci

ś

nienia

wymaganego dla danej instalacji, to na poł

ą

czeniu nale

ż

y zainstalowa

ć

urz

ą

dzenie do redukcji ci

ś

nienia do warto

ś

ci

1,5-krotnego ci

ś

nienia wymaganego dla danej instalacji.

Je

ż

eli instalacja wodoci

ą

gowa jest poł

ą

czona z instalacj

ą

wodoci

ą

gow

ą

przeciwpo

ż

arow

ą

, to ci

ś

nienie wody po

zredukowaniu powinno odpowiada

ć

ci

ś

nieniu wymaganemu dla instalacji przeciwpo

ż

arowej.

Zawory bezpiecze

ń

stwa powinny by

ć

instalowane zgodnie z przepisami Dozoru Technicznego.

2.4.2. Ochrona przed wtórnym zanieczyszczeniem wody. Rozwi

ą

zanie instalacji wodoci

ą

gowej oraz zastosowane

urz

ą

dzenia i elementy powinny zapewni

ć

w ka

ż

dym punkcie czerpalnym wod

ę

o jako

ś

ci odpowiadaj

ą

cej jako

ś

ci wody

do picia i nie dopu

ś

ci

ć

do przedostania si

ę

do sieci wody o gorszej jako

ś

ci.

Niedopuszczalne jest bezpo

ś

rednie poł

ą

czenie instalacji wodoci

ą

gowej zasilanej z urz

ą

dze

ń

centralnego zaopatrzenia

w wod

ę

z urz

ą

dzeniami zasilaj

ą

cymi instalacj

ę

z innych

ź

ródeł wody.

Dopuszcza si

ę

podł

ą

czenie instalacji wodoci

ą

gowej do dwóch

ź

ródeł wody z zastosowaniem zbiornika po

ś

redniego

bezci

ś

nieniowego zapewniaj

ą

cego utrzymanie ci

ś

nienia atmosferycznego nad zwierciadłem wody. Dolna kraw

ę

d

ź

wlotu

wody do zbiornika powinna znajdowa

ć

si

ę

co najmniej 20 mm nad najwy

ż

szym poziomem swobodnego zwierciadła

wody w zbiorniku.
Je

ż

eli instalacja jest zasilana w wod

ę

ze stacji uzdatniania, przygotowuj

ą

cej jednocze

ś

nie wod

ę

do picia i dla potrzeb

technologicznych, to rozwi

ą

zanie poł

ą

czenia musi wykluczy

ć

przedostanie si

ę

do instalacji wodoci

ą

gowej wody

technologicznej.
Bezpo

ś

rednie poł

ą

czenie instalacji wodoci

ą

gowej z instalacjami prowadz

ą

cymi inne ciecze, pary lub gazy jest

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 2

niedopuszczalne.
Instalacja wodoci

ą

gowa powinna by

ć

tak zaprojektowana, aby w ka

ż

dym odcinku przewodu zapewniony był ruch wody.

Urz

ą

dzenia centralnego ogrzewania lub klimatyzacyjne mog

ą

by

ć

poł

ą

czone z instalacj

ą

wodoci

ą

gow

ą

tylko okresowo

za pomoc

ą

elastycznego przewodu z zastosowaniem zaworu odcinaj

ą

cego i zwrotnego.

W pobli

ż

u zaworu napełniaj

ą

cego nale

ż

y umie

ś

ci

ć

tabliczk

ę

z tekstem "Po napełnieniu natychmiast odł

ą

czy

ć

".

Wymaganie to nie dotyczy urz

ą

dze

ń

do podgrzewania ciepłej wody.

Przewody instalacji wodoci

ą

gowej nie mog

ą

by

ć

prowadzone przez studzienki kanalizacyjne i inne urz

ą

dzenia

kanalizacyjne, w których mogłyby by

ć

zalewane

ś

ciekami.

Punkty czerpalne obsługuj

ą

ce przybory sanitarne lub inne wyposa

ż

enie, w których wn

ę

trze komory roboczej jest

podł

ą

czone do instalacji kanalizacyjnej powinny uniemo

ż

liwia

ć

zassanie zawarto

ś

ci komory roboczej do instalacji

wodoci

ą

gowej jednym z nast

ę

puj

ą

cych sposobów:

- zako

ń

czenie wylewki z armatury czerpalnej powinno by

ć

poło

ż

one co najmniej 20 mm nad najwy

ż

szym mo

ż

liwym

zwierciadłem wody w komorze roboczej przyboru,
- wylewka z armatury czerpalnej jest wyposa

ż

ona w przerywacz przepływu wody lub przerywacz jest cz

ęś

ci

ą

konstrukcyjn

ą

punktu czerpalnego.

Armatura czerpalna z zako

ń

czeniem w postaci w

ęż

a elastycznego powinna by

ć

wyposa

ż

ona w przerywacz przepływu

wody. Zaleca si

ę

stosowanie zaworów napowietrzaj

ą

co-odpowietrzaj

ą

cych na zako

ń

czeniach pionów.

Stosowanie pomp strumienicowych w instalacjach wodoci

ą

gowych jest niedopuszczalne.

Bezpo

ś

rednie poł

ą

czenie przewodów ciepłej i zimnej wody jest niedopuszczalne.

2.4.3. Ochrona przed wpływami termicznymi. Fragmenty instalacji, w otoczeniu których temperatura mo

ż

e spada

ć

poni

ż

ej 0°C powinny by

ć

rozwi

ą

zane w sposób umo

ż

liwiaj

ą

cy opró

ż

nienie z wody. Zawory odcinaj

ą

ce i spustowe

musz

ą

by

ć

umieszczone w miejscu, w którym temperatura nie spada poni

ż

ej +5°C. Przewody prowadzone w gruncie na

zewn

ą

trz obiektu budowlanego powinny by

ć

uło

ż

one 0,4 m poni

ż

ej gł

ę

boko

ś

ci przemarzania gruntu, okre

ś

lonej w

PN-81/B-03020

, licz

ą

c od rz

ę

dnej terenu do wierzchu przewodu.

Je

ż

eli trasa przewodu prowadzi do kolizji z ław

ą

lub stop

ą

fundamentow

ą

obiektu, to dopuszcza si

ę

podniesienie

przewodu w bezpo

ś

rednim s

ą

siedztwie ławy lub stopy na wysoko

ść

umo

ż

liwiaj

ą

c

ą

przej

ś

cie przewodem przez

ś

cian

ę

obiektu nad ław

ą

lub stop

ą

, przy czym przykrycie przewodu w tym miejscu nie mo

ż

e by

ć

mniejsze od gł

ę

boko

ś

ci

przemarzania i na tym odcinku przewodu niedopuszczalne jest montowanie armatury.
Je

ż

eli wymagania dotycz

ą

ce gł

ę

boko

ś

ci uło

ż

enia przewodu ze wzgl

ę

du na przemarzanie nie mog

ą

by

ć

spełnione, to

przewód nale

ż

y dodatkowo zabezpieczy

ć

przed mo

ż

liwo

ś

ci

ą

zamarzania wody.

Fragmenty instalacji wody zimnej prowadzone w pobli

ż

u

ź

ródeł energii cieplnej, mog

ą

cych powodowa

ć

wzrost

temperatury wody ponad dopuszczaln

ą

dla wody do picia, powinny by

ć

izolowane.

Przewody ciepłej wody (rozdzielcze, piony oraz cyrkulacyjne) powinny by

ć

izolowane dla ograniczenia strat ciepła.

2.4.4. Ochrona przed korozj

ą

. Stosowane dla ochrony przed korozj

ą

instalacji wodoci

ą

gowej

ś

rodki i metody nie mog

ą

powodowa

ć

pogorszenia jako

ś

ci wody. Powłoki antykorozyjne stykaj

ą

ce si

ę

z wod

ą

i inhibitory powinny mie

ć

ś

wiadectwa o dopuszczeniu do kontaktu z wod

ą

do picia.

Zewn

ę

trzne ochrony antykorozyjne elementów instalacji powinny odpowiada

ć

charakterowi agresywno

ś

ci otoczenia.

Niechronione fabrycznie elementy instalacji, konstrukcje mocuj

ą

ce i podtrzymuj

ą

ce powinny by

ć

zabezpieczone przed

korozj

ą

powłokami malarskimi.

Je

ż

eli dla ochrony przed korozj

ą

stosuje si

ę

powłoki malarskie, to sposób prowadzenia przewodów musi pozwala

ć

na

okresowe naprawy i odnawianie powłok.
Fragmenty instalacji niedost

ę

pne w czasie eksploatacji powinny by

ć

zabezpieczone w sposób zapewniaj

ą

cy ochron

ę

przed korozj

ą

do czasu generalnego remontu instalacji.

Instalacje, w których wyst

ę

puj

ą

elementy z miedzi i jej stopów oraz ze stali ocynkowanej nale

ż

y projektowa

ć

tak, aby

elementy stalowe były wbudowane przed elementami z miedzi i jej stopów, licz

ą

c zgodnie z kierunkiem przepływu

wody. Wymaganie to nie dotyczy armatury z mosi

ą

dzu.

2.4.5. Ochrona przed hałasem i drganiami. Sposób rozwi

ą

zania instalacji i jej elementów, a szczególnie

posadowienia zbiorników, pomp, mocowania przewodów i elementów instalacji wodoci

ą

gowej do przegród

budowlanych powinien ograniczy

ć

mo

ż

liwo

ść

powstawania i rozchodzenia si

ę

hałasu i drga

ń

spowodowanych prac

ą

instalacji.
Poziom d

ź

wi

ę

ku od instalacji nie powinien przekracza

ć

dopuszczalnych warto

ś

ci okre

ś

lonych w

PN-87/B-02151/02

.

2.4.6. Wykorzystanie instalacji wodoci

ą

gowych do zabezpieczenia urz

ą

dze

ń

elektrycznych. Instalacje

wodoci

ą

gowe wykonane z przewodów metalowych mog

ą

by

ć

, za zgod

ą

dostawcy wody, wykorzystywane do uziemie

ń

.

Stanowisko wodomierzowe powinno by

ć

wyposa

ż

one w mostek uziomowy.

2.5. Współpraca instalacji wodoci

ą

gowej z instalacj

ą

wodn

ą

przeciwpo

ż

arow

ą

. Instalacja wodoci

ą

gowa

współpracuj

ą

ca z instalacj

ą

wodn

ą

przeciwpo

ż

arow

ą

powinna spełnia

ć

wymagania

PN-72/B-02865

.

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 3

W budynkach o niewielkiej wysoko

ś

ci zasilanych bezpo

ś

rednio z sieci wodoci

ą

gowej, w których wymaga si

ę

umieszczenia hydrantów wewn

ę

trznych, instalacja przeciwpo

ż

arowa wodna mo

ż

e by

ć

poł

ą

czona z instalacj

ą

wodoci

ą

gow

ą

doprowadzaj

ą

c

ą

wod

ę

na cele bytowo-gospodarcze.

Ci

ś

nienie w sieci wodoci

ą

gowej powinno zapewni

ć

wymagane ci

ś

nienie, przed najdalej i najwy

ż

ej poło

ż

onym zaworem

hydrantowym, wynosz

ą

ce 0,2 MPa.

3. WYMIAROWANIE INSTALACJI WODOCI

Ą

GOWYCH

3.1. Wymiarowanie przewodów

3.1.1. Zasady ogólne. Wymiarowanie przewodów wodoci

ą

gowych polega na okre

ś

leniu:

ś

rednic przewodów, strat

ci

ś

nienia oraz minimalnego ci

ś

nienia zapewniaj

ą

cego utrzymanie ci

ą

gło

ś

ci dostawy wody do instalacji, przy

wymaganym ci

ś

nieniu wody przed punktem czerpalnym. Tok wymiarowania przewodów jest nast

ę

puj

ą

cy:

a) podzielenie instalacji na odcinki obliczeniowe,
b) wyznaczenie przepływów obliczeniowych dla odcinków,
c) dobór

ś

rednicy przewodów na odcinkach obliczeniowych,

d) wyznaczenie strat ci

ś

nienia,

e) wyznaczenie minimalnego ci

ś

nienia wody dla instalacji.

Zaleca si

ę

wyznaczenie przepływu obliczeniowego wg zasad podanych w 3.1.2; dopuszcza si

ę

stosowanie innych

metod obliczeniowych uzasadnionych technicznie.

3.1.2. Wyznaczenie przepływu obliczeniowego. Przepływ obliczeniowy wody q, dm

3

/s, w budynkach mieszkalnych

nale

ż

y okre

ś

la

ć

wg wzoru ( 1 ) lub (2):

(1)

(2)

w których:
q

n

- normatywny wypływ z punktów czerpalnych, dm

3

/s.

Wzór (1) nale

ż

y stosowa

ć

dla 0,07

≤Σ

q

n

≤

20 dm

3

/s,

oraz dla armatury o q

n

≥

0,5 dm

3

/s.

Wzór (2) nale

ż

y stosowa

ć

dla

Σ

q

n

> 20 dm

3

/s oraz dla armatury o q

n

≥

0,5 dm

3

/s.

Wzory (1) i (2) stosuje si

ę

dla wyznaczenia przepływu obliczeniowego ogólnej ilo

ś

ci wody, wody zimnej i wody ciepłej.

Normatywny wypływ z punktów czerpalnych podano w tabl. 1, natomiast przepływ obliczeniowy wody wyznaczony ze
wzorów (1) i (2) w tabl. 2.

Tablica 1. Normatywny wypływ z punktów czerpalnych i wymagane ci

ś

nienie przed punktem czerpalnym

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 4

Rodzaj punktu czerpalnego

Wymagane

ci

ś

nienie

MPa

Normatywny wypływ wody

mieszanej

1

)

tylko zimnej lub

ciepłej

q

n

zimna,

dm

3

/s

q

n

ciepła,

dm

3

/s

q

n

dm

3

/s

Zawór czerpalny
bez perlatora

2)

z perlatorem

...dn

15

4

)

...dn 20
...dn 25
...dn 10
...dn 15

0,05
0,05
0,05

0,1
0,1

0,3
0,5
1,0

0,15
0,15

Głowica natrysku

...dn 15

0,1

0,1

0,1

0,2

Płuczka ci

ś

nieniowa

Zawór spłukuj

ą

cy pisuarów

dn 15
dn 20
dn 25
dn 15

0,12
0,12
0,04

0,1

0,7
1,0
1,0
0,3

Zmywarka do naczy

ń

(domowa)

Pralka automatyczna

dn 15
dn 15

0,1
0,1

0,15
0,25

Baterie czerpalne
dla natrysków
dla wanien
dla zlewozmywaków
dla umywalek
dla wanien do siedzenia

dn 15
dn 15
dn 15
dn 15
dn 15

0,1
0,1
0,1
0,1
0,1

0,15
0,15
0,07
0,07
0,07

0,15
0,15
0,07
0,07
0,07

Bateria czerpalna z
mieszalnikiem

dn 20

0,1

0,3

0,3

Płuczka zbiornikowa

dn 15

0,05

0,13

Warnik elektryczny

3

)dn 15

dn 15

0,1

0,1

1)

woda zimna t

z

= 15° C, ciepła t

c

= 55° C

2)

je

ż

eli zawór z w

ęż

em L

≤

10 m, to ci

ś

nienie 0,15 MPa

3)

przy całkowicie otwartej

ś

rubie dławi

ą

cej

4)

d

n

-

ś

rednica nominalna punktu czerpalnego, mm

Tablica 2. Przepływ obliczeniowy wody dla budynków mieszkalnych

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 5

Σ

q

n

dla armatury

q

dm

3

/s

<0,5 dm

3

/s

≥

0,5 dm

3

/s

0,06
0,10
0,15
0,21
0,29
0,38
0,48
0,60
0,72
0,87
1,03
1,20
1,39
1,59
1,81
2,04
2,29
2,55
2,83
3,13
3,45
3,78
4,12
4,49
4,87
5,26
5,68
6,11
6,56
7,03
7,51
8,02
8,54
9,08
9,63

10,21
10,80
11,41
12,04
12,69
13,36
14,05
14,76
15,48
16,23
16,99
17,78
18,58
19,40
20,24

-
-
-
-
-
-
-
-
-

0,50
0,55
0,60
0,65
0,70
0,75
0,80
0,85
0,90
0,95
1,00
1,15
1,31
1,50
1,70
1,92
2,17
2,44
2,74
3,06
3,41
3,80
4,22
4,67
5,17
5,70
6,27
6,89
7,56
8,28
9,05
9,88

10,76
11,71
12,72
13,80
14,95
16,17
17,48
18,86
20,33

0,05
0,10
0,15
0,20
0,25
0,30
0,35
0,40
0,45
0,50
0,55
0,60
0,65
0,70
0,75
0,80
0,85
0,90
0,95
1,00
1,05
1,10
1,15
1,20
1,25
1,30
1,35
1,40
1,45
1,50
1,55
1,60
1,65
1,70
1,75
1,80
1,85
1,90
1,95
2,00
2,05
2,10
2,15
2,20
2,25
2,30
2,35
2,40
2,45
2,50

Σ

q

n

dm

3

/s

q

dm

3

/s

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 6

21,89
23,54
25,28
27,13
29,08
31,15
33,32
35,62
38,04
40,58
43,26
46,08
49,04
52,15
55,41
58,83
62,41
66,17
70,10
74,21
78,51
83,01
87,71
92,62
97,74

103,08
108,65
114,45
120,50
126,79

133
140
147
155
162
170
178
187
196
205
215
225
235
246
257
268
280
292
305
318
331
345
360
374
390
406
422
439
456

2,55
2,60
2,65
2,70
2,75
2,80
2,85
2,90
2,95
3,00
3,05
3,10
3,15
3,20
3,25
3,30
3,35
3,40
3,45
3,50
3,55
3,60
3,65
3,70
3,75
3,80
3,85
3,90
3,95
4,00
4,05
4,10
4,15
4,20
4,25
4,30
4,35
4,40
4,45
4,50
4,55
4,60
4,65
4,70
4,75
4,80
4,85
4,90
4,95
5,00
5,05
5,10
5,15
5,20
5,25
5,30
5,35
5,40
5,45

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 7

474
493
512

5,50
5,55
5,60

Przepływ obliczeniowy wody q, dm

3

/s w budynkach niemieszkalnych nale

ż

y okre

ś

la

ć

w oparciu o wzory:

- budynki biurowe i administracyjne

(3)

- hotele i domy towarowe

(4)

(5)

(6)

(7)

Dla wyznaczenia przepływu obliczeniowego w budynkach biurowych i administracyjnych dla których

Σ

q

n

≤

20 dm

3

/s

nale

ż

y stosowa

ć

wzór (1), natomiast dla

Σ

qn > 20 dm

3

/s nale

ż

y stosowa

ć

wzór (3).

Dla wyznaczenia przepływu obliczeniowego w hotelach i domach towarowych nale

ż

y stosowa

ć

wzór (4), je

ż

eli w

wyposa

ż

eniu s

ą

punkty czerpalne, których q

n

> 0,5 dm

3

/s oraz w obszarze 1 <

Σ

q

n

≤

20 dm

3

/s natomiast je

ż

eli w

wyposa

ż

eniu instalacji s

ą

tylko punkty czerpalne których qn < 0,5 dm

3

/s oraz w obszarze 0,1 <

Σ

q

n

≤

20 dm

3

/s nale

ż

y

stosowa

ć

wzór (5). W obszarze

Σ

q

n

> 20 dm

3

/s dla hoteli nale

ż

y stosowa

ć

wzór (6), a dla domów towarowych wzór (7).

Dla instalacji wodoci

ą

gowych w obiektach innych ni

ż

wy

ż

ej wymienione nale

ż

y dobra

ć

wzór do ustalenia przepływu

obliczeniowego przez analogi

ę

do sposobu korzystania z instalacji przez u

ż

ytkowników.

3.1.3. Zalecane pr

ę

dko

ś

ci przepływu wody. Pr

ę

dko

ść

przepływu wody w przewodach wodoci

ą

gowych pod

ci

ś

nieniem nie powinna by

ć

wi

ę

ksza ni

ż

:

- w poł

ą

czeniach od pionu do punktów czerpalnych

1,5 m/s,

- w pionach

1,5 m/s,

- w przewodach rozdzielczych

1,0 m/s,

- w podł

ą

czeniach wodoci

ą

gowych (domowych)

1,0 m/s.

3.1.4. Temperatury obliczeniowe ciepłej wody. Temperatura ciepłej wody t

c

na wlocie do instalacji nie powinna

przekracza

ć

55°C. Przyj

ę

cie innych temperatur powinno by

ć

udokumentowane wzgl

ę

dami technologicznymi.

Temperatura ciepłej wody w najwy

ż

ej i najdalej poło

ż

onym punkcie czerpalnym nie mo

ż

e by

ć

ni

ż

sza ni

ż

45°C.

Obliczeniowe temperatury zimnej wody t

z

dopływaj

ą

cej do w

ę

zła ciepłej wody nale

ż

y przyjmowa

ć

:

t

z

= 5°C je

ż

eli

ź

ródłem zasilania w wod

ę

wodoci

ą

gu s

ą

uj

ę

cia wód powierzchniowych,

t

z

= 10°C je

ż

eli

ź

ródłem zasilania w wod

ę

wodoci

ą

gu s

ą

uj

ę

cia wód podziemnych.

3.1.5. Wyznaczanie strat ci

ś

nienia. Na odcinkach obliczeniowych nale

ż

y wyznaczy

ć

liniowe i miejscowe straty

ci

ś

nienia. Obliczenie liniowych strat ci

ś

nienia

∆

p

l

, Pa nale

ż

y wykona

ć

korzystaj

ą

c ze wzoru:

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 8

(8)

w którym:

α

- współczynnik oporów liniowych,

l - długo

ść

odcinka obliczeniowego, m,

d

i

- wewn

ę

trzna

ś

rednica przewodu, m,

v -

ś

rednia pr

ę

dko

ść

przepływu wody w przewodzie, m/s,

ρ

- g

ę

sto

ść

wody, kg/m

3

.

Warto

ść

współczynnika

α

dla rur chropowatych nale

ż

y obliczy

ć

wg PN-76/M-34034, przyjmuj

ą

c nast

ę

puj

ą

ce warto

ś

ci

chropowato

ś

ci bezwzgl

ę

dnej k:

- dla rur stalowych ocynkowanych 1,5 mm,

- dla rur

ż

eliwnych

1,5 mm,

- dla rur miedzianych

0,01 mm,

- dla rur PVC

0,05 mm.

Do obliczania liniowych strat ci

ś

nienia mo

ż

na wykorzysta

ć

nomogramy Z-1 ÷ Z-8 podane w zał

ą

czniku.

Obliczanie miejscowych strat ci

ś

nienia

∆

p

m

, Pa nale

ż

y wykona

ć

wg wzoru:

(9)

w którym:

ζ

- współczynnik oporów miejscowych wg PN-76/M-34034,

ν, ρ

- jak we wzorze (8).

Dla oblicze

ń

przybli

ż

onych straty miejscowe mo

ż

na przyjmowa

ć

jako około 30% strat liniowych.

3.1.6. Wymiarowanie przewodów cyrkulacyjnych. Wst

ę

pne ustalenie

ś

rednicy przewodu cyrkulacyjnego nale

ż

y

dokona

ć

posługuj

ą

c si

ę

tablic

ą

3.

Tablica 3.

Ś

rednice przewodów cyrkulacyjnych

Ś

rednica przewodu zasilaj

ą

cego

d

z

, mm

Ś

rednica przewodu cyrkulacyjnego

d

c

, mm

15

÷

25

32

÷

50

65

÷

80

100

15

÷

20

20

÷

25

25

÷

32

40

Obliczenia przewodów cyrkulacyjnych nale

ż

y prowadzi

ć

przy zało

ż

eniu,

ż

e zawory czerpalne s

ą

zamkni

ę

te.

Obliczeniowy strumie

ń

masy lub obj

ę

to

ś

ci wody cyrkulacyjnej nale

ż

y obliczy

ć

ze wzorów (10) i (11):

(10)

w którym:
q

mc

- obliczeniowy strumie

ń

masy wody cyrkulacyjnej, kg/s,

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 9

Φ

c

- straty mocy cieplnej w instalacji, kW,

∆

t

p

- obliczeniowy spadek temperatury ciepłej wody na drodze jej, przepływu od w

ę

zła cieplnego do najniekorzystniej

poło

ż

onego punktu czerpalnego, °C;

∆

t

p

= (5 ÷ 10)°C,

c

w

- ciepło wła

ś

ciwe wody, kJ/(kg

⋅

K)

(11)

w którym:
q

vc

- obliczeniowy strumie

ń

obj

ę

to

ś

ci wody cyrkulacyjnej, dm

3

/s,

u - stopie

ń

cyrkulacji: praktycznie po

żą

dana krotno

ść

wymiany wody w układzie instalacji w warunkach obliczeniowych;

przyj

ąć

u = 3 ± 5 na godzin

ę

,

V

p

- obj

ę

to

ść

wody w przewodach zasilaj

ą

cych i cyrkulacyjnych, m

3

.

Do dalszych oblicze

ń

przyjmuje si

ę

wi

ę

ksz

ą

z dwóch warto

ś

ci przepływu uzyskan

ą

ze wzorów (10) i (11).

Strat

ę

ci

ś

nienia wody w obiegu cyrkulacyjnym

∆

p

c

, Pa nale

ż

y ustali

ć

jako sum

ę

strat wyst

ę

puj

ą

cych we fragmencie

instalacji uznanym za obieg najniekorzystniejszy pod wzgl

ę

dem hydraulicznym. Pr

ę

dko

ść

przepływu wody w

przewodach cyrkulacyjnych nie powinna by

ć

mniejsza od 0,2 m/s i nie powinna przekracza

ć

0,5 m/s.

Dla wyrównania ci

ś

nienia w obiegu cyrkulacyjnym dopuszcza si

ę

stosowanie kryz (minimalna

ś

rednica kryzy 5 mm) lub

zaworów regulacyjnych.
Przy projektowaniu układu z cyrkulacj

ą

grawitacyjn

ą

warto

ść

strat ci

ś

nienia w najniekorzystniejszym hydraulicznie

obiegu cyrkulacyjnym nale

ż

y porówna

ć

z dyspozycyjnym ci

ś

nieniem czynnym p

c

, Pa obliczonym wg wzoru:

(12)

w którym:
h - geometryczna ró

ż

nica wysoko

ś

ci mi

ę

dzy

ś

rodkiem wymiennika, a najwy

ż

szym punktem poł

ą

czenia przewodu

cyrkulacyjnego z zasilaj

ą

cym, m,

g - przyspieszenie ziemskie, m/s

2

,

p

1

- g

ę

sto

ść

wody odpowiadaj

ą

ca temperaturze wody powracaj

ą

cej z obiegu cyrkulacyjnego, kg/m

3

,

p

2

- g

ę

sto

ść

wody odpowiadaj

ą

ca temperaturze wody zasilania, kg/m

3

.

Je

ż

eli obliczona warto

ść

p

c

jest mniejsza od strat ci

ś

nienia, to w układ cyrkulacji nale

ż

y wł

ą

czy

ć

urz

ą

dzenie do

podnoszenia ci

ś

nienia wody do warto

ś

ci zapewniaj

ą

cej wła

ś

ciw

ą

cyrkulacj

ę

.

Przy wymiarowaniu przewodów cyrkulacyjnych dopuszcza si

ę

inne metody oblicze

ń

podane w literaturze technicznej.

3.1.7. Wyznaczanie minimalnego ci

ś

nienia dla instalacji i wybór układu instalacji. Minimalne ci

ś

nienie wody p

min

,

Pa nale

ż

y ustali

ć

ze wzoru

(13)

w którym:
h

g

- geometryczna wysoko

ść

poło

ż

enia zaworu (punktu czerpalnego) nad

ź

ródłem wody, m,

p

w

, - ci

ś

nienie wody przed punktem czerpalnym, Pa,

ρ

- g

ę

sto

ść

wody, kg/m

3

,

g - przyspieszenie ziemskie, m/s

2

,

∆

p

l

- liniowe straty ci

ś

nienia, Pa,

∆

p

m

- miejscowe straty ci

ś

nienia, Pa,

∆

p

wd

- straty ci

ś

nienia w obr

ę

bie wodomierza, Pa,

∆

p

wym

- straty ci

ś

nienia w obr

ę

bie wymiennika. Pa,

Dla instalacji wody zimnej

∆

p

wym

= 0.

Dla dokonania wyboru układu instalacji nale

ż

y okre

ś

li

ć

w sposób przybli

ż

ony ci

ś

nienie wody dla instalacji i porówna

ć

j

ą

z warto

ś

ci

ą

ci

ś

nienia dyspozycyjnego w

ź

ródle wody. Dla instalacji poło

ż

onych na obszarze centralnego zaopatrywania

w wod

ę

warto

ść

ci

ś

nienia dyspozycyjnego powinien poda

ć

dostawca wody.

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 10

Je

ż

eli warto

ść

ci

ś

nienia dyspozycyjnego jest wi

ę

ksza (lub równa) od warto

ś

ci ci

ś

nienia minimalnego, to instalacja mo

ż

e

by

ć

zasilana bezpo

ś

rednio ze

ź

ródła wody.

Je

ż

eli warto

ść

ci

ś

nienia dyspozycyjnego jest mniejsza od warto

ś

ci ci

ś

nienia minimalnego, to instalacja wymaga

dodatkowego urz

ą

dzenia do podnoszenia ci

ś

nienia wody.

3.2. Urz

ą

dzenia do przygotowania ciepłej wody

3.2.1. Urz

ą

dzenia do centralnego przygotowania ciepłej wody. Przepływy obliczeniowe do wymiarowania w

ę

zła

ciepłej wody nale

ż

y obliczy

ć

wg nast

ę

puj

ą

cych wzorów:

(14)

(15)

(16)

w których:
q

d

ś

r

-

ś

rednie dobowe zapotrzebowanie na ciepł

ą

wod

ę

, m

3

/d; dm

3

/d lub kg/d,

q

h

ś

r

-

ś

rednie godzinowe zapotrzebowanie na ciepł

ą

wod

ę

, m

3

/h; dm

3

/h lub kg/h,

q

h max

maksymalne godzinowe zapotrzebowanie na ciepł

ą

wod

ę

, m

3

/h; dm

3

/h lub kg/h,

U - liczba u

ż

ytkowników zaopatrywanych z w

ę

zła ciepłej wody, jednostki naturalne (j.n.),

q

c

- jednostkowe dobowe zapotrzebowanie na ciepł

ą

wod

ę

dla u

ż

ytkownika, dm

3

/(d.j.n); m

3

/(d.j.n.); kg/(d.j.n.),

τ

- liczba godzin u

ż

ytkowania instalacji w ci

ą

gu doby, h/d,

N

h

- współczynnik godzinowej nierównomierno

ś

ci rozbioru wody.

W obliczeniach wst

ę

pnych dopuszcza si

ę

uproszczenia 1 dm

3

= 1 kg.

Dla budynków mieszkalnych nale

ż

y przyjmowa

ć

:

- 1 u

ż

ytkownik = 1 mieszkaniec (1 j.n.),

- q

c

= 110 do 130 dm

3

/(d.j.n.),

- czas u

ż

ytkowania instalacji ciepłej wody ( = - 18 h/d w godzinach od 6 do 24,

- N

h

= 9,32

.

U

-0,244

.

Dla innych u

ż

ytkowników powy

ż

sze wielko

ś

ci nale

ż

y ustali

ć

analizuj

ą

c sposób korzystania z instalacji ciepłej wody.

Obliczeniow

ą

moc ciepln

ą

wymiennika

Φ

, kW lub kJ/s nale

ż

y oblicza

ć

ze wzoru:

(17)

w którym:
q - obliczeniowy przepływ ciepłej wody, odpowiednio do sposobu podgrzewania wody i akumulacyjno

ś

ci urz

ą

dze

ń

do

podgrzewania wody, q = q

d

ś

r

lub q = q

h

ś

r

lub q = q

h max

.

Odpowiednio do warto

ś

ci q:

Φ

=

Φ

d

ś

r

je

ż

eli q = q

d

ś

r

Φ

=

Φ

h

ś

r

je

ż

eli q = q

h

ś

r

Φ

=

Φ

h

max

je

ż

eli q = q

h max

c

w

- ciepło wła

ś

ciwe wody, c

w

= 4,2 kJ/(kg°C),

ρ

- g

ę

sto

ść

wody, odpowiednio kg/dm

3

lub kg/m

3

,

t

c

- obliczeniowa temperatura ciepłej wody wg 3.1.4,

t

z

- obliczeniowa temperatura zimnej wody wg 3.1.4.

3.2.2. Urz

ą

dzenia do miejscowego przygotowania ciepłej wody. Rodzaj zastosowanego urz

ą

dzenia do

miejscowego przygotowania ciepłej wody powinien by

ć

dostosowany do dost

ę

pnej formy energii. Projektowanie

urz

ą

dze

ń

do miejscowego przygotowania ciepłej wody nale

ż

y prowadzi

ć

w sposób zapewniaj

ą

cy spełnienie wymaga

ń

producenta urz

ą

dze

ń

do podgrzewania wody.

3.2.3. Wyposa

ż

enie zabezpieczaj

ą

ce. Zabezpieczenie urz

ą

dze

ń

do przygotowania ciepłej wody powinno by

ć

zgodne

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 11

z

PN-76/B-02440

.

3.3. Urz

ą

dzenia do podnoszenia ci

ś

nienia wody. Doboru urz

ą

dze

ń

do podnoszenia ci

ś

nienia wody nale

ż

y dokona

ć

w oparciu o przepływ obliczeniowy dla grupy budynków, budynku lub cz

ęś

ci budynku (strefa zasilania), dla której

wymagane jest podnoszenie ci

ś

nienia wody i która nie mo

ż

e by

ć

zasilana bezpo

ś

rednio z sieci wodoci

ą

gowej.

Doboru urz

ą

dze

ń

do podnoszenia ci

ś

nienia wody nale

ż

y dokona

ć

wg zalece

ń

producenta lub korzystaj

ą

c z metod

podanych w literaturze technicznej.

3.4. Urz

ą

dzenia do pomiaru obj

ę

to

ś

ci, strumienia obj

ę

to

ś

ci lub strumienia masy wody. Doboru urz

ą

dzenia do

pomiaru obj

ę

to

ś

ci, strumienia obj

ę

to

ś

ci lub strumienia masy innego ni

ż

wodomierz wirnikowy nale

ż

y dokona

ć

wg

zalece

ń

producenta urz

ą

dzenia pomiarowego.

Doboru wodomierza wirnikowego nale

ż

y dokona

ć

wg poni

ż

szych zasad:

a) ustali

ć

przepływ obliczeniowy wody q dla budynku lub cz

ęś

ci budynku, je

ż

eli przewiduje si

ę

wi

ę

cej ni

ż

jedno

podł

ą

czenie wodoci

ą

gowe,

b) ustali

ć

umowny przepływ obliczeniowy dla wodomierza q

w

, m

3

/h

(18)

c) dobra

ć

wodomierz porównuj

ą

c umowny przepływ obliczeniowy q

w

z maksymalnym strumieniem obj

ę

to

ś

ci q

max

podanym przez producenta wodomierza,
d) dobór wodomierza mo

ż

na uzna

ć

za prawidłowy, je

ż

eli spełniony jest warunek:

(19)

gdzie: DN - nominalna

ś

rednica dobranego wodomierza, mm,

d -

ś

rednica przewodu na którym wodomierz ma by

ć

zainstalowany, mm,

e) dla dobranego wodomierza ustali

ć

w oparciu o dane producenta wodomierzy strat

ę

ci

ś

nienia odpowiadaj

ą

c

ą

przepływowi obliczeniowemu wody q przez wodomierz.
Wodomierz nale

ż

y montowa

ć

do instalacji z zachowaniem zasad podanych w PN-91/M-54910.

3.5. Podł

ą

czenie wodoci

ą

gowe.

Ś

rednic

ę

podł

ą

czenia wodoci

ą

gowego nale

ż

y dobra

ć

w oparciu o przepływ

obliczeniowy wody dla budynku.
W przypadku gdy ze wspólnego podł

ą

czenia wodoci

ą

gowego zasilana jest instalacja wodoci

ą

gowa wody

przeznaczonej na cele bytowo-gospodarcze i przeciwpo

ż

arowe, to

ś

rednic

ę

podł

ą

czenia wodoci

ą

gowego nale

ż

y dobra

ć

na przepływ wi

ę

kszy.

Przepływ obliczeniowy wody na cele przeciwpo

ż

arowe nale

ż

y ustali

ć

w oparciu o wymagania

PN-72/B-02865

.

4. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE

4.1. Armatura wodoci

ą

gowa i urz

ą

dzenia pomiarowe powinny by

ć

umieszczone w miejscach umo

ż

liwiaj

ą

cych

wygodny dost

ę

p i wła

ś

ciw

ą

obsług

ę

.

4.2. Zawory odcinaj

ą

ce nale

ż

y umieszcza

ć

co najmniej w nast

ę

puj

ą

cych miejscach instalacji:

- na poł

ą

czeniu wodoci

ą

gowym za wodomierzem jako tzw. zawór główny: rol

ę

t

ę

mo

ż

e pełni

ć

drugi z zaworów (zasuw)

odcinaj

ą

cych zestawu wodomierzowego licz

ą

c w kierunku przepływu wody,

- na rozgał

ę

zieniach przewodów rozdzielczych,

- w urz

ą

dzeniach do podnoszenia ci

ś

nienia wody i centralnego jej podgrzewania - w sposób i w ilo

ś

ci zapewniaj

ą

cych

poprawn

ą

i wygodn

ą

eksploatacj

ę

,

- w powi

ą

zaniu z urz

ą

dzeniami pomiarowymi,

- w miejscu umo

ż

liwiaj

ą

cym odci

ę

cie dopływu wody do pionu,

- na odgał

ę

zieniach od pionu do punktów czerpalnych,

- w miejscach umo

ż

liwiaj

ą

cych odci

ę

cie dopływu wody do punktów czerpalnych, w otoczeniu których temperatura mo

ż

e

spa

ść

poni

ż

ej 0°C,

- na odgał

ę

zieniu od pionu do grupy punktów czerpalnych jednego rodzaju (np. zbiorniki spłukuj

ą

ce w ust

ę

pach

ogólnodost

ę

pnych, zbiorniki do pisuarów, natryski itp.).

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 12

4.3. Zawory zwrotne nale

ż

y instalowa

ć

we wszystkich miejscach instalacji, które wymagaj

ą

zabezpieczenia przed

skutkami zmiany kierunku przepływu wody, a szczególnie w nast

ę

puj

ą

cych miejscach:

- za zestawem wodomierzowym, licz

ą

c zgodnie z kierunkiem przepływu wody, a przed pierwszym punktem czerpalnym,

- w urz

ą

dzeniach do podnoszenia ci

ś

nienia wody i centralnego jej podgrzewania.

4.4. Spust wody z instalacji nale

ż

y zapewni

ć

:

- dla całej instalacji na poł

ą

czeniu wodoci

ą

gowym bezpo

ś

rednio za zestawem wodomierzowym, licz

ą

c zgodnie z

kierunkiem przepływu wody dla ka

ż

dego pionu,

- dla fragmentu instalacji i urz

ą

dze

ń

, w otoczeniu których temperatura mo

ż

e spa

ść

poni

ż

ej 0°C,

- dla poszczególnych urz

ą

dze

ń

i zbiorników przeznaczonych do magazynowania i podnoszenia wody, o ile spust nie

stanowi integralnej cz

ęś

ci urz

ą

dzenia lub zbiornika.

4.5. Urz

ą

dzenia pomiarowe. W instalacjach wodoci

ą

gowych nale

ż

y stosowa

ć

urz

ą

dzenia do pomiaru:

- obj

ę

to

ś

ci lub strumienia obj

ę

to

ś

ci wody,

- ci

ś

nienia wody,

- temperatury wody (w instalacjach ciepłej wody),
- zu

ż

ycia energii elektrycznej i cieplnej.

Urz

ą

dzenie pomiarowe, którego wskazania b

ę

d

ą

stanowiły podstaw

ę

do rozlicze

ń

z dostawc

ą

wody lub energii cieplnej

powinny by

ć

wyposa

ż

one w sumatory, o ile sumator nie stanowi integralnej cz

ęś

ci urz

ą

dzenia pomiarowego.

Urz

ą

dzenia do pomiaru obj

ę

to

ś

ci przepływu wody powinny by

ć

zainstalowane co najmniej na ka

ż

dym podł

ą

czeniu

wodoci

ą

gowym do budynku mieszkalnego, dla innych obiektów budowlanych w miejscach umo

ż

liwiaj

ą

cych

jednoznaczne rozliczenie zu

ż

ycia wody w obiekcie.

Je

ż

eli obiekt budowlany ma wielu u

ż

ytkowników, to niezale

ż

nie od poprzednich wymaga

ń

nale

ż

y zainstalowa

ć

dodatkowe urz

ą

dzenia pomiarowe umo

ż

liwiaj

ą

ce rozliczenie nale

ż

no

ś

ci mi

ę

dzy u

ż

ytkownikami.

Urz

ą

dzenia do pomiaru zu

ż

ycia energii cieplnej nale

ż

y instalowa

ć

w miejscach i w ilo

ś

ci uzgodnionej mi

ę

dzy

u

ż

ytkownikiem instalacji i dostawc

ą

energii cieplnej.

4.6. Prowadzenie przewodów. Przewody instalacji wodoci

ą

gowej prowadzone na zewn

ą

trz budynku powinny by

ć

chronione przed wpływami termicznymi w sposób okre

ś

lony w 2.4.3. Przewody wodoci

ą

gowe na zewn

ą

trz budynku

powinny by

ć

przy układaniu równoległym prowadzone w odległo

ś

ci co najmniej:

- 1,5 m od przewodów gazowych i kanalizacyjnych,
- 0,8 m od kabli energetycznych,
- 0,5 m od kabli telekomunikacyjnych.
W przypadku skrzy

ż

owania przewodów wodoci

ą

gowych z przewodami kanalizacyjnymi, je

ż

eli odległo

ść

przewodów jest

mniejsza ni

ż

0,6 m, nale

ż

y stosowa

ć

rury ochronne na przewodzie wodoci

ą

gowym.

Przy prowadzeniu przewodów w bezpo

ś

rednim s

ą

siedztwie urz

ą

dze

ń

mog

ą

cych spowodowa

ć

ska

ż

enie wody (np.

zbiorniki na

ś

cieki, paliwo itp.) nale

ż

y ka

ż

dorazowo przeanalizowa

ć

i ustali

ć

minimalne odległo

ś

ci i sposób

zabezpieczenia przewodów.
Przewody wodoci

ą

gowe wewn

ą

trz budynku powinny by

ć

prowadzone po

ś

cianach wewn

ę

trznych lub w bruzdach

ś

cian

wewn

ę

trznych. Piony umieszczone w bruzdach powinny mie

ć

izolacj

ę

powietrzn

ą

dookoła rury. W uzasadnionych

przypadkach dopuszcza si

ę

prowadzenie przewodów po wewn

ę

trznej stronie

ś

cian zewn

ę

trznych budynku.

W uzasadnionych przypadkach dopuszcza si

ę

wewn

ą

trz budynku prowadzenie przewodów w odkrywanych lub

przełazowych kanałach podłogowych, w sposób nie naruszaj

ą

cy równowagi gruntu pod fundamentami budowli.

Przewody wodoci

ą

gowe wody zimnej mog

ą

by

ć

prowadzone w przełazowych kanałach wspólnie z przewodami sieci

cieplnych lub centralnych ogrzewa

ń

pod warunkiem zabezpieczenia przewodów przed roszeniem oraz zapewnienia

dost

ę

pu dla kontroli.

Wewn

ą

trz budynku, przewody wodoci

ą

gowe powinny by

ć

układane w kierunkach prostopadłych lub równoległych do

najbli

ż

szych

ś

cian, przy czym spadek przewodu powinien by

ć

taki, aby było mo

ż

liwe spuszczenie z niego wody i

odpowietrzenie.
Je

ż

eli instalacja wodoci

ą

gowa jest wykonana jako prefabrykowana, to dopuszcza si

ę

prowadzenie przewodów

wodoci

ą

gowych z innymi przewodami w w

ę

złach sanitarnych. Konstrukcja w

ę

zła powinna umo

ż

liwi

ć

napraw

ę

i wymian

ę

przewodów.
Zabrania si

ę

prowadzenie przewodów wodoci

ą

gowych nad przewodami gazowymi i elektrycznymi. Minimalna odległo

ść

metalowych przewodów instalacji wodoci

ą

gowych od przewodów elektrycznych przy układaniu równoległym powinna

wynosi

ć

co najmniej 0,5 m, w miejscach skrzy

ż

owa

ń

0,05 m, a od rur gazowych 0,15 m, je

ż

eli przepisy szczegółowe nie

stanowi

ą

inaczej.

Niedopuszczalne jest prowadzenie przewodów instalacji wodoci

ą

gowych w pomieszczeniach przeznaczonych dla

urz

ą

dze

ń

elektroenergetycznych i telekomunikacyjnych, o ile szczegółowe przepisy nie stanowi

ą

inaczej.

W budynkach i innych obiektach budowlanych na obszarach górniczych przewody instalacji wodoci

ą

gowych powinny

by

ć

prowadzone i wykonane zgodnie z obowi

ą

zuj

ą

cymi w tym zakresie przepisami.

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 13

KONIEC

ZAŁ

Ą

CZNIK

Nomogramy

Rys. Z-1. Nomogram do obliczania przepływu i strat hydraulicznych w rurach instalacyjnych stalowych

ś

rednich, przy k

= 1,5 mm i t = 10

o

C.

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 14

Rys. Z-2. Nomogram do obliczania przepływu i strat hydraulicznych w rurach instalacyjnych miedzianych, przy k = 0,01

mm i t = 10

o

C.

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 15

Rys. Z-3. Nomogram do obliczania przepływu i strat hydraulicznych w rurach z PVC bezkielichowych, przy k = 0,05 mm

i t = 10

o

C.

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 16

Rys. Z-4. Nomogram do obliczania przepływu i strat hydraulicznych w rurach z PVC kielichowych, przy k = 0,05 mm i t =

10

o

C.

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 17

Rys. Z-5. Nomogram do obliczania przepływu i strat hydraulicznych w rurach

ż

eliwnych kielichowych klasy LA, przy k =

1,5 mm i t = 10

o

C.

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 18

Rys. Z-6. Nomogram do obliczania przepływu i strat hydraulicznych w rurach

ż

eliwnych kołnierzowych, przy k = 1,5 mm

i t = 10

o

C.

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 19

Rys. Z-7. Nomogram do obliczania przepływu i strat hydraulicznych w rurach instalacyjnych stalowych

ś

rednich, przy k

= 1,5 mm i t = 55

o

C.

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 20

Rys. Z-8. Nomogram do obliczania przepływu i strat hydraulicznych w rurach instalacyjnych miedzianych, przy k = 0,01

mm i t = 55

o

C.

Oznaczenia na nomogramach: d

i

-

ś

rednica wewn

ę

trzna rury, mm, d

e

-

ś

rednica zewn

ę

trzna rury, mm, d

s

. -

ś

rednica

nominalna rury, mm, v - pr

ę

dko

ść

przepływu wody w przewodzie, m/s, t - temperatura wody, R - jednostkowa strata

ci

ś

nienia, daPa/m, qv - strumie

ń

obj

ę

to

ś

ci, dm

3

/s.

INFORMACJE DODATKOWE

1. Instytucja opracowuj

ą

ca norm

ę

: Centralny O

ś

rodek Badawczo-Rozwojowy Techniki Instalacyjnej INSTAL.

2. Normy zwi

ą

zane

PN-87/B-02151/02

Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem w budynkach. Dopuszczalne warto

ś

ci poziomu

d

ź

wi

ę

ku w pomieszczeniach

PN-76/B-02440

Zabezpieczenie urz

ą

dze

ń

ciepłej wody u

ż

ytkowej. Wymagania

PN-72/B-02865

Ochrona przeciwpo

ż

arowa w budownictwie. Przeciwpo

ż

arowe zaopatrzenie wodne. Instalacja

wodoci

ą

gowa wewn

ę

trzna przeciwpo

ż

arowa

PN-81/B-03020

Grunty budowlane. Posadowienie bezpo

ś

rednie budowli. Obliczenia statyczne i projektowanie

PN-76/M-34034 Ruroci

ą

gi. Zasady oblicze

ń

strat ci

ś

nienia

PN-91/M-54910 Wodoci

ą

gi. Zabudowa zestawów wodomierzowych w instalacji wodoci

ą

gowej

3. Normy zagraniczne
Niemcy DIN 1988 Teil 3 Technische Regeln für Trinkwasser-Installationen (TRWI): Ermittlung der Rohrdurchmesser,
Technische Regel des DVGW
Czechosłowacja

Č

SN 736655 Wypocet vnitrnich vodovodu

Wielka Brytania BS 6700:1987 Design, installation, testing and maintenance of sérvices supplying water for domestic

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 21

use within buildings and their curtilages
4. Wykaz dokumentów wykorzystanych przy opracowaniu normy
Zarz

ą

dzenie nr 60 Ministra Budownictwa i PMB z dnia 29 grudnia 1970 r. w sprawie warunków technicznych jakim

powinny odpowiada

ć

instalacje wodoci

ą

gowe i kanalizacyjne, Dz. Bud. nr 1/71

Rozporz

ą

dzenie Ministra Administracji GTiOS z dnia 03 lipca 1980 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny

odpowiada

ć

budynki, Dz. U. 17/80

Zarz

ą

dzenie Ministra Administracji GTiOS z dnia 19 stycznia 1980 r. w sprawie wyposa

ż

enia i wyka

ń

czania mieszka

ń

i

budynków mieszkalnych w uspołecznionym wielorodzinnym budownictwie mieszkaniowym dla ludno

ś

ci nierolniczej,

Mon. Pol. 5/80.
Rozporz

ą

dzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 31 maja 1977 r. w sprawie warunków jakim powinny

odpowiada

ć

woda do picia i na potrzeby gospodarcze z dnia 15 czerwca 1977 r., Dz.U. nr 18.

Zarz

ą

dzenie nr 47 Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony

Ś

rodowiska z dnia 10 sierpnia 1974 r. w sprawie

wytycznych projektowania instalacji centralnej ciepłej wody w budownictwie mieszkaniowym wielorodzinnym, Dz. Bud.
nr 6/74.
5. Instytucje uprawnione do wydawania

ś

wiadectw:

- o dopuszczeniu materiału lub wyrobu do kontaktu z wod

ą

do picia i na potrzeby gospodarcze - Pa

ń

stwowy Zakład

Higieny,
- o dopuszczeniu do stosowania w budownictwie materiału lub wyrobu w zakresie instalacji wodoci

ą

gowej - Centralny

O

ś

rodek Badawczo-Rozwojowy Techniki Instalacyjnej "INSTAL" w Warszawie,

- o dopuszczeniu do eksploatacji i obrotu urz

ą

dze

ń

energetycznych - Departament Gospodarki Energetycznej i

Paliwowej Ministerstwa Przemysłu.
6. Autorzy projektu normy: dr in

ż

. Stanisław Sosnowski, Instytut Zaopatrzenia w Wod

ę

i Budownictwa Wodnego

Politechniki Warszawskiej i zespół.
7. Deskryptory: 0224864 - instalacje wodoci

ą

gowe i kanalizacyjne, 0260740 - projektowanie, 0396727 - wymagania.

PN-92/B-01706 Instalacje wodoci

ą

gowe Wymagania w projektowaniu

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

ż

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 22