Zmiany, Poprawki, Uwagi
UKD 628.14/.15.
POLSKA NORMA
Numer: PN-92/B-01706
Tytuł: Instalacje wodoci
ą
gowe - Wymagania w projektowaniu
Grupa ICS: 91.140.60
1. WST
Ę
P
1.1. Przedmiot normy. Przedmiotem normy s
ą
wymagania w projektowaniu instalacji wodoci
ą
gowych wody zimnej i
ciepłej.
1.2. Zakres stosowania normy. Norm
ę
nale
ż
y stosowa
ć
w projektowaniu instalacji wodoci
ą
gowych zaopatruj
ą
cych
w wod
ę
, o jako
ś
ci odpowiadaj
ą
cej jako
ś
ci wody do picia i na potrzeby gospodarcze, obiekty budowlane i ich
bezpo
ś
rednie otoczenie. Wymagania normy dotycz
ą
instalacji wodoci
ą
gowych nowych, rozbudowywanych i
przebudowywanych, je
ż
eli nie istniej
ą
inne szczegółowe przepisy dotycz
ą
ce urz
ą
dze
ń
wbudowywanych do instalacji.
1.3. Okre
ś
lenia
1.3.1. instalacja wodoci
ą
gowa - zespół powi
ą
zanych ze sob
ą
elementów słu
żą
cych do zaopatrywania w wod
ę
obiektu budowlanego i jego otoczenia, stanowi
ą
cych cało
ść
techniczno-u
ż
ytkow
ą
.
1.3.2. instalacja ciepłej wody - cz
ęść
instalacji wodoci
ą
gowej słu
żą
ca do przygotowania i doprowadzenia do
punktów czerpalnych wody o podwy
ż
szonej temperaturze, uznanej za u
ż
ytkow
ą
.
1.3.3. podł
ą
czenie wodoci
ą
gowe - odcinek przewodu ł
ą
cz
ą
cy
ź
ródło wody z instalacj
ą
wodoci
ą
gow
ą
.
1.3.4. punkt czerpalny - miejsce poboru wody w obr
ę
bie obiektu budowlanego i jego otoczenia.
1.3.5. odcinek obliczeniowy - odcinek przewodu, dla którego prowadzi si
ę
obliczenia, charakteryzuj
ą
cy si
ę
umownie stałym przepływem wody i stał
ą
ś
rednic
ą
.
1.3.6. przepływ obliczeniowy - umowna warto
ść
strumienia obj
ę
to
ś
ci lub strumienia masy wody wyznaczona dla
warunków uznanych za obliczeniowe w danym fragmencie instalacji.
1.3.7. ci
ś
nienie dyspozycyjne - ci
ś
nienie wody w miejscu zasilania instalacji w wod
ę
w warunkach uznanych za
obliczeniowe.
1.3.8. centralne przygotowanie ciepłej wody - wspólne podgrzanie wody i doprowadzenie jej do punktów
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 1
czerpalnych w obr
ę
bie obiektu budowlanego zaopatrywanego w energi
ę
ciepln
ą
.
1.3.9. miejscowe przygotowanie ciepłej wody - podgrzanie wody dla jednego lub kilku punktów czerpalnych
znajduj
ą
cych si
ę
w pomieszczeniu lub pomieszczeniach stanowi
ą
cych cało
ść
funkcjonalno-u
ż
ytkow
ą
.
1.3.10. u
ż
ytkownik instalacji - osoba fizyczna lub prawna, powołana do eksploatacji instalacji wodoci
ą
gowej w
obr
ę
bie obiektu budowlanego i jego otoczenia.
2. WYMAGANIA OGÓLNE
2.1. Warunki zasilania instalacji i punktów czerpalnych w wod
ę
. Instalacje wodoci
ą
gowe obiektów budowlanych
poło
ż
onych w obszarze centralnie zaopatrywanym w wod
ę
powinny by
ć
poł
ą
czone z sieci
ą
wodoci
ą
gow
ą
zasilaj
ą
c
ą
ten obszar. Je
ż
eli obiekt jest poło
ż
ony poza obszarem centralnie zaopatrywanym w wod
ę
, to instalacj
ę
wodoci
ą
gow
ą
mo
ż
na zasila
ć
z własnego uj
ę
cia wody.
Dopuszcza si
ę
zaopatrywanie instalacji wodoci
ą
gowej z dwóch niezale
ż
nych
ź
ródeł wody dla obiektów szpitalnych
oraz innych obiektów, dla których ustanowiono takie wymagania odr
ę
bnymi przepisami.
Niezale
ż
nie od warunków zasilania i sposobu rozwi
ą
zania instalacji, ci
ś
nienie wody przed punktami czerpalnymi nie
powinno przekracza
ć
0,6 MPa i powinno by
ć
nie mniejsze ni
ż
0,05 MPa, je
ż
eli w instalacj
ę
nie b
ę
d
ą
wbudowywane
urz
ą
dzenia, dla których producenci stawiaj
ą
inne wymagania. Warunki zasilania w ciepł
ą
wod
ę
powinny zapewnia
ć
temperatur
ę
wody pobieranej do celów sanitarnych w punkcie czerpalnym nie ni
ż
sz
ą
ni
ż
+45°C.
2.2. Ogólne zasady stosowania centralnego przygotowania ciepłej wody. Zastosowanie instalacji ciepłej wody z
centralnym przygotowaniem wody dla budynku lub grupy budynków nale
ż
y rozpatrywa
ć
ł
ą
cznie z systemem
centralnego ogrzewania. Rozwi
ą
zanie sposobu przygotowania ciepłej wody powinno wynika
ć
ze sposobu dostawy
energii cieplnej do budynku lub grupy budynków.
Wielko
ść
w
ę
zła centralnego przygotowania ciepłej wody w wielorodzinnych budynkach mieszkalnych nie powinna
przekracza
ć
dostawy wody dla 1200 mieszka
ń
ców. W innych rodzajach budownictwa maksymalna wielko
ść
w
ę
zła
ciepłej wody powinna wynika
ć
z analizy techniczno-ekonomicznej.
W instalacjach ciepłej wody z centralnym przygotowaniem ciepłej wody zaleca si
ę
stosowanie pompowej cyrkulacji
wody.
Dopuszcza si
ę
stosowanie cyrkulacji tylko w przewodach rozdzielczych (poziomych) je
ż
eli wysoko
ść
pionów nie
przekracza 2 kondygnacji.
W uzasadnionych przypadkach dopuszcza si
ę
stosowanie cyrkulacji grawitacyjnej, np. dla budynków o wysoko
ś
ci
do 5 kondygnacji, przy odległo
ś
ci najdalszego pionu od punktu zasilania w ciepł
ą
wod
ę
nie przekraczaj
ą
cej 20 m.
2.3. Wymagania dla materiałów instalacyjnych, urz
ą
dze
ń
i wyposa
ż
enia. Wszystkie materiały instalacyjne
stykaj
ą
ce si
ę
bezpo
ś
rednio z wod
ą
powinny mie
ć
ś
wiadectwo Pa
ń
stwowego Zakładu Higieny o dopuszczeniu do
kontaktu z wod
ą
do picia. Elementy instalacji, urz
ą
dzenia, wyposa
ż
enie wbudowywane w instalacj
ę
powinny
odpowiada
ć
normom przedmiotowym lub mie
ć
ś
wiadectwo o dopuszczeniu do stosowania w budownictwie
1
)
.
Urz
ą
dzenia wbudowywane w instalacje podlegaj
ą
ce Dozorowi Technicznemu powinny mie
ć
ś
wiadectwo Dozoru o
dopuszczeniu do stosowania, a urz
ą
dzenia energetyczne - atest energetyczny
1
)
.
Je
ż
eli z układu zasilania wynika,
ż
e fragment instalacji pracuje przy ci
ś
nieniu roboczym wy
ż
szym od 0,6 MPa, to
elementy tworz
ą
ce ten fragment instalacji powinny odpowiada
ć
temu ci
ś
nieniu. Instalacja ciepłej wody powinna by
ć
wykonana z materiałów przystosowanych do pracy w zakresach temperatur odpowiadaj
ą
cych zakresom temperatur
wody.
Armatura i urz
ą
dzenia wbudowane w instalacj
ę
nie powinny wywoływa
ć
uderze
ń
wodnych, powoduj
ą
cych chwilowy
wzrost ci
ś
nienia przekraczaj
ą
cego ci
ś
nienie próbne instalacji.
2.4. Wymagania ochronne
2.4.1. Ochrona przed wzrostem ci
ś
nienia. Je
ż
eli w obszarze centralnego zasilania w wod
ę
warunki zasilania
powoduj
ą
systematyczne wyst
ę
powanie w poł
ą
czeniu wodoci
ą
gowym ci
ś
nienia wy
ż
szego od 1,5-krotnego ci
ś
nienia
wymaganego dla danej instalacji, to na poł
ą
czeniu nale
ż
y zainstalowa
ć
urz
ą
dzenie do redukcji ci
ś
nienia do warto
ś
ci
1,5-krotnego ci
ś
nienia wymaganego dla danej instalacji.
Je
ż
eli instalacja wodoci
ą
gowa jest poł
ą
czona z instalacj
ą
wodoci
ą
gow
ą
przeciwpo
ż
arow
ą
, to ci
ś
nienie wody po
zredukowaniu powinno odpowiada
ć
ci
ś
nieniu wymaganemu dla instalacji przeciwpo
ż
arowej.
Zawory bezpiecze
ń
stwa powinny by
ć
instalowane zgodnie z przepisami Dozoru Technicznego.
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 2
2.4.2. Ochrona przed wtórnym zanieczyszczeniem wody. Rozwi
ą
zanie instalacji wodoci
ą
gowej oraz zastosowane
urz
ą
dzenia i elementy powinny zapewni
ć
w ka
ż
dym punkcie czerpalnym wod
ę
o jako
ś
ci odpowiadaj
ą
cej jako
ś
ci
wody do picia i nie dopu
ś
ci
ć
do przedostania si
ę
do sieci wody o gorszej jako
ś
ci.
Niedopuszczalne jest bezpo
ś
rednie poł
ą
czenie instalacji wodoci
ą
gowej zasilanej z urz
ą
dze
ń
centralnego
zaopatrzenia w wod
ę
z urz
ą
dzeniami zasilaj
ą
cymi instalacj
ę
z innych
ź
ródeł wody.
Dopuszcza si
ę
podł
ą
czenie instalacji wodoci
ą
gowej do dwóch
ź
ródeł wody z zastosowaniem zbiornika po
ś
redniego
bezci
ś
nieniowego zapewniaj
ą
cego utrzymanie ci
ś
nienia atmosferycznego nad zwierciadłem wody. Dolna kraw
ę
d
ź
wlotu wody do zbiornika powinna znajdowa
ć
si
ę
co najmniej 20 mm nad najwy
ż
szym poziomem swobodnego
zwierciadła wody w zbiorniku.
Je
ż
eli instalacja jest zasilana w wod
ę
ze stacji uzdatniania, przygotowuj
ą
cej jednocze
ś
nie wod
ę
do picia i dla
potrzeb technologicznych, to rozwi
ą
zanie poł
ą
czenia musi wykluczy
ć
przedostanie si
ę
do instalacji wodoci
ą
gowej
wody technologicznej.
Bezpo
ś
rednie poł
ą
czenie instalacji wodoci
ą
gowej z instalacjami prowadz
ą
cymi inne ciecze, pary lub gazy jest
niedopuszczalne.
Instalacja wodoci
ą
gowa powinna by
ć
tak zaprojektowana, aby w ka
ż
dym odcinku przewodu zapewniony był ruch
wody.
Urz
ą
dzenia centralnego ogrzewania lub klimatyzacyjne mog
ą
by
ć
poł
ą
czone z instalacj
ą
wodoci
ą
gow
ą
tylko
okresowo za pomoc
ą
elastycznego przewodu z zastosowaniem zaworu odcinaj
ą
cego i zwrotnego.
W pobli
ż
u zaworu napełniaj
ą
cego nale
ż
y umie
ś
ci
ć
tabliczk
ę
z tekstem "Po napełnieniu natychmiast odł
ą
czy
ć
".
Wymaganie to nie dotyczy urz
ą
dze
ń
do podgrzewania ciepłej wody.
Przewody instalacji wodoci
ą
gowej nie mog
ą
by
ć
prowadzone przez studzienki kanalizacyjne i inne urz
ą
dzenia
kanalizacyjne, w których mogłyby by
ć
zalewane
ś
ciekami.
Punkty czerpalne obsługuj
ą
ce przybory sanitarne lub inne wyposa
ż
enie, w których wn
ę
trze komory roboczej jest
podł
ą
czone do instalacji kanalizacyjnej powinny uniemo
ż
liwia
ć
zassanie zawarto
ś
ci komory roboczej do instalacji
wodoci
ą
gowej jednym z nast
ę
puj
ą
cych sposobów:
- zako
ń
czenie wylewki z armatury czerpalnej powinno by
ć
poło
ż
one co najmniej 20 mm nad najwy
ż
szym mo
ż
liwym
zwierciadłem wody w komorze roboczej przyboru,
- wylewka z armatury czerpalnej jest wyposa
ż
ona w przerywacz przepływu wody lub przerywacz jest cz
ęś
ci
ą
konstrukcyjn
ą
punktu czerpalnego.
Armatura czerpalna z zako
ń
czeniem w postaci w
ęż
a elastycznego powinna by
ć
wyposa
ż
ona w przerywacz
przepływu wody. Zaleca si
ę
stosowanie zaworów napowietrzaj
ą
co-odpowietrzaj
ą
cych na zako
ń
czeniach pionów.
Stosowanie pomp strumienicowych w instalacjach wodoci
ą
gowych jest niedopuszczalne.
Bezpo
ś
rednie poł
ą
czenie przewodów ciepłej i zimnej wody jest niedopuszczalne.
2.4.3. Ochrona przed wpływami termicznymi. Fragmenty instalacji, w otoczeniu których temperatura mo
ż
e spada
ć
poni
ż
ej 0°C powinny by
ć
rozwi
ą
zane w sposób umo
ż
liwiaj
ą
cy opró
ż
nienie z wody. Zawory odcinaj
ą
ce i spustowe
musz
ą
by
ć
umieszczone w miejscu, w którym temperatura nie spada poni
ż
ej +5°C. Przewody prowadzone w gruncie
na zewn
ą
trz obiektu budowlanego powinny by
ć
uło
ż
one 0,4 m poni
ż
ej gł
ę
boko
ś
ci przemarzania gruntu, okre
ś
lonej w
PN-81/B-03020
, licz
ą
c od rz
ę
dnej terenu do wierzchu przewodu.
Je
ż
eli trasa przewodu prowadzi do kolizji z ław
ą
lub stop
ą
fundamentow
ą
obiektu, to dopuszcza si
ę
podniesienie
przewodu w bezpo
ś
rednim s
ą
siedztwie ławy lub stopy na wysoko
ść
umo
ż
liwiaj
ą
c
ą
przej
ś
cie przewodem przez
ś
cian
ę
obiektu nad ław
ą
lub stop
ą
, przy czym przykrycie przewodu w tym miejscu nie mo
ż
e by
ć
mniejsze od
gł
ę
boko
ś
ci przemarzania i na tym odcinku przewodu niedopuszczalne jest montowanie armatury.
Je
ż
eli wymagania dotycz
ą
ce gł
ę
boko
ś
ci uło
ż
enia przewodu ze wzgl
ę
du na przemarzanie nie mog
ą
by
ć
spełnione, to
przewód nale
ż
y dodatkowo zabezpieczy
ć
przed mo
ż
liwo
ś
ci
ą
zamarzania wody.
Fragmenty instalacji wody zimnej prowadzone w pobli
ż
u
ź
ródeł energii cieplnej, mog
ą
cych powodowa
ć
wzrost
temperatury wody ponad dopuszczaln
ą
dla wody do picia, powinny by
ć
izolowane.
Przewody ciepłej wody (rozdzielcze, piony oraz cyrkulacyjne) powinny by
ć
izolowane dla ograniczenia strat ciepła.
2.4.4. Ochrona przed korozj
ą
. Stosowane dla ochrony przed korozj
ą
instalacji wodoci
ą
gowej
ś
rodki i metody nie
mog
ą
powodowa
ć
pogorszenia jako
ś
ci wody. Powłoki antykorozyjne stykaj
ą
ce si
ę
z wod
ą
i inhibitory powinny mie
ć
ś
wiadectwa o dopuszczeniu do kontaktu z wod
ą
do picia.
Zewn
ę
trzne ochrony antykorozyjne elementów instalacji powinny odpowiada
ć
charakterowi agresywno
ś
ci otoczenia.
Niechronione fabrycznie elementy instalacji, konstrukcje mocuj
ą
ce i podtrzymuj
ą
ce powinny by
ć
zabezpieczone
przed korozj
ą
powłokami malarskimi.
Je
ż
eli dla ochrony przed korozj
ą
stosuje si
ę
powłoki malarskie, to sposób prowadzenia przewodów musi pozwala
ć
na okresowe naprawy i odnawianie powłok.
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 3
Fragmenty instalacji niedost
ę
pne w czasie eksploatacji powinny by
ć
zabezpieczone w sposób zapewniaj
ą
cy
ochron
ę
przed korozj
ą
do czasu generalnego remontu instalacji.
Instalacje, w których wyst
ę
puj
ą
elementy z miedzi i jej stopów oraz ze stali ocynkowanej nale
ż
y projektowa
ć
tak, aby
elementy stalowe były wbudowane przed elementami z miedzi i jej stopów, licz
ą
c zgodnie z kierunkiem przepływu
wody. Wymaganie to nie dotyczy armatury z mosi
ą
dzu.
2.4.5. Ochrona przed hałasem i drganiami. Sposób rozwi
ą
zania instalacji i jej elementów, a szczególnie
posadowienia zbiorników, pomp, mocowania przewodów i elementów instalacji wodoci
ą
gowej do przegród
budowlanych powinien ograniczy
ć
mo
ż
liwo
ść
powstawania i rozchodzenia si
ę
hałasu i drga
ń
spowodowanych prac
ą
instalacji.
Poziom d
ź
wi
ę
ku od instalacji nie powinien przekracza
ć
dopuszczalnych warto
ś
ci okre
ś
lonych w
PN-87/B-02151/02
.
2.4.6. Wykorzystanie instalacji wodoci
ą
gowych do zabezpieczenia urz
ą
dze
ń
elektrycznych. Instalacje
wodoci
ą
gowe wykonane z przewodów metalowych mog
ą
by
ć
, za zgod
ą
dostawcy wody, wykorzystywane do
uziemie
ń
. Stanowisko wodomierzowe powinno by
ć
wyposa
ż
one w mostek uziomowy.
2.5. Współpraca instalacji wodoci
ą
gowej z instalacj
ą
wodn
ą
przeciwpo
ż
arow
ą
. Instalacja wodoci
ą
gowa
współpracuj
ą
ca z instalacj
ą
wodn
ą
przeciwpo
ż
arow
ą
powinna spełnia
ć
wymagania PN-72/B-02865.
W budynkach o niewielkiej wysoko
ś
ci zasilanych bezpo
ś
rednio z sieci wodoci
ą
gowej, w których wymaga si
ę
umieszczenia hydrantów wewn
ę
trznych, instalacja przeciwpo
ż
arowa wodna mo
ż
e by
ć
poł
ą
czona z instalacj
ą
wodoci
ą
gow
ą
doprowadzaj
ą
c
ą
wod
ę
na cele bytowo-gospodarcze.
Ci
ś
nienie w sieci wodoci
ą
gowej powinno zapewni
ć
wymagane ci
ś
nienie, przed najdalej i najwy
ż
ej poło
ż
onym
zaworem hydrantowym, wynosz
ą
ce 0,2 MPa.
3. WYMIAROWANIE INSTALACJI WODOCI
Ą
GOWYCH
3.1. Wymiarowanie przewodów
3.1.1. Zasady ogólne. Wymiarowanie przewodów wodoci
ą
gowych polega na okre
ś
leniu:
ś
rednic przewodów, strat
ci
ś
nienia oraz minimalnego ci
ś
nienia zapewniaj
ą
cego utrzymanie ci
ą
gło
ś
ci dostawy wody do instalacji, przy
wymaganym ci
ś
nieniu wody przed punktem czerpalnym. Tok wymiarowania przewodów jest nast
ę
puj
ą
cy:
a) podzielenie instalacji na odcinki obliczeniowe,
b) wyznaczenie przepływów obliczeniowych dla odcinków,
c) dobór
ś
rednicy przewodów na odcinkach obliczeniowych,
d) wyznaczenie strat ci
ś
nienia,
e) wyznaczenie minimalnego ci
ś
nienia wody dla instalacji.
Zaleca si
ę
wyznaczenie przepływu obliczeniowego wg zasad podanych w 3.1.2; dopuszcza si
ę
stosowanie innych
metod obliczeniowych uzasadnionych technicznie.
3.1.2. Wyznaczenie przepływu obliczeniowego. Przepływ obliczeniowy wody q, dm
3
/s, w budynkach
mieszkalnych nale
ż
y okre
ś
la
ć
wg wzoru (1) lub (2):
(1)
(2)
w których:
q
n
- normatywny wypływ z punktów czerpalnych, dm
3
/s.
Wzór (1) nale
ż
y stosowa
ć
dla 0,07
≤Σ
q
n
≤
20 dm
3
/s,
oraz dla armatury o q
n
≥
0,5 dm
3
/s.
Wzór (2) nale
ż
y stosowa
ć
dla
Σ
q
n
> 20 dm
3
/s oraz dla armatury o q
n
≥
0,5 dm
3
/s.
Wzory (1) i (2) stosuje si
ę
dla wyznaczenia przepływu obliczeniowego ogólnej ilo
ś
ci wody, wody zimnej i wody
ciepłej.
Normatywny wypływ z punktów czerpalnych podano w tabl. 1, natomiast przepływ obliczeniowy wody wyznaczony ze
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 4
wzorów (1) i (2) w tabl. 2.
Tablica 1. Normatywny wypływ z punktów czerpalnych i wymagane ci
ś
nienie przed punktem czerpalnym
Rodzaj punktu czerpalnego
Wymagane
ci
ś
nienie
MPa
Normatywny wypływ wody
mieszanej
1
)
tylko zimnej
lub ciepłej
q
n
zimna, dm
3
/s
q
n
ciepła. dm
3
/s
q
n
dm
3
/s
Zawór czerpalny:
bez perlatora
2
)
z perlatorem
...dn 15
4
)
...dn 20
...dn 25
...dn 10
...dn 15
0,05
0,05
0,05
0,1
0,1
0,3
0,5
1,0
0,15
0,15
Głowica natrysku
...dn 15
0,1
0,1
0,1
0,2
Płuczka ci
ś
nieniowa
Zawór spłukuj
ą
cy do pisuarów
dn 15
dn 20
dn 25
dn 15
0,12
0,12
0,04
0,1
0,7
1,0
1,0
0,3
Zmywarka do naczy
ń
(domowa)
Pralka automatyczna (domowa)
dn 15
dn 15
0,1
0,1
0,15
0,25
Baterie czerpalne
dla natrysków
dla wanien
dla zlewozmywaków
dla umywalek
dla wanien do siedzenia
dn 15
dn 15
dn 15
dn 15
dn 15
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,15
0,15
0,07
0,07
0,07
0,15
0,15
0,07
0,07
0,07
Bateria czerpalna z
mieszalnikiem
dn 20
0,1
0,3
0,3
Płuczka zbiornikowa
dn 15
0,05
0,13
Warnik elektryczny
3
)
dn 15
0,1
0,1
1
) woda zimna t
z
= 15° C, ciepła t
c
= 55° C
2
) je
ż
eli zawór z w
ę
zem L
≤
10 m, to ci
ś
nienie 0,15 MPa
3
) przy całkowicie otwartej
ś
rubie dławi
ą
cej
4
) d
n
-
ś
rednica nominalna punktu czerpalnego, mm
Tablica 2. Przepływ obliczeniowy wody dla budynków mieszkalnych
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 5
Σ
q
n
dla armatury
q
dm
3
/s
< 0,5 dm
3
/s
≥
0,5 dm
3
/s
0,06
0,10
0,15
0,21
0,29
0,38
0,48
0,60
0,72
0,87
1,03
1,20
1,39
1,59
1,81
2,04
2,29
2,55
2,83
3,13
3,45
3,78
4,12
4,49
4,87
5,26
5,68
6,11
6,56
7,03
7,51
8,02
8,54
9,08
9,63
10,21
10,80
11,41
12,04
12,69
13,36
14,05
14,76
15,48
16,23
16,99
17,78
18,58
19,40
20,24
0,50
0,55
0,60
0,65
0,70
0,75
0,80
0,85
0,90
0,95
1,00
1,15
1,31
1,50
1,70
1,92
2,17
2,44
2,74
3,06
3,41
3,80
4,22
4,67
5,17
5,70
6,27
6,89
7,56
8,28
9,05
9,88
10,76
11,71
12,72
13,80
14,95
16,17
17,48
18,86
20,33
0,05
0,10
0,15
0,20
0,25
0,30
0,35
0,40
0,45
0,50
0,55
0,60
0,65
0,70
0,75
0,80
0,85
0,90
0,95
1,00
1,05
1,10
1,15
1,20
1,25
1,30
1,35
1,40
1,45
1,50
1,55
1,60
1,65
1,70
1,75
1,80
1,85
1,90
1,95
2,00
2,05
2,10
2,15
2,20
2,25
2,30
2,35
2,40
2,45
2,50
cd. Tablicy 2
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 6
Σ
q
n
dm
3
/s
q
dm
3
/s
21,89
23,54
25,28
27,13
29,08
31,15
33,32
35,62
38,04
40,58
43,26
46,08
49,04
52,15
55,41
58,83
62,41
66,17
70,10
74,21
78,51
83,01
87,71
92,62
97,74
103,08
108,65
114,45
120,50
126,79
133
140
147
155
162
170
178
187
196
205
215
225
235
246
257
268
280
292
305
318
331
345
360
374
390
406
2,55
2,60
2,65
2,70
2,75
2,80
2,85
2,90
2,95
3,00
3,05
3,10
3,15
3,20
3,25
3,30
3,35
3,40
3,45
3,50
3,55
3,60
3,65
3,70
3,75
3,80
3,85
3,90
3,95
4,00
4,05
4,10
4,15
4,20
4,25
4,30
4,35
4,40
4,45
4,50
4,55
4,60
4,65
4,70
4,75
4,80
4,85
4,90
4,95
5,00
5,05
5,10
5,15
5,20
5,25
5,30
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 7
422
439
456
474
493
512
5,35
5,40
5,45
5,50
5,55
5,60
Przepływ obliczeniowy wody q, dm
3
/s w budynkach niemieszkalnych nale
ż
y okre
ś
la
ć
w oparciu o wzory:
- budynki biurowe i administracyjne
(3)
- hotele i domy towarowe
(4)
(5)
(6)
(7)
Dla wyznaczenia przepływu obliczeniowego w budynkach biurowych i administracyjnych dla których
Σ
q
n
≤
20 dm
3
/s
nale
ż
y stosowa
ć
wzór (1), natomiast dla
Σ
qn > 20 dm
3
/s nale
ż
y stosowa
ć
wzór (3).
Dla wyznaczenia przepływu obliczeniowego w hotelach i domach towarowych nale
ż
y stosowa
ć
wzór (4), je
ż
eli w
wyposa
ż
eniu s
ą
punkty czerpalne, których q
n
> 0,5 dm
3
/s oraz w obszarze 1 <
Σ
q
n
≤
20 dm
3
/s natomiast je
ż
eli w
wyposa
ż
eniu instalacji s
ą
tylko punkty czerpalne których qn < 0,5 dm
3
/s oraz w obszarze 0,1 <
Σ
q
n
≤
20 dm
3
/s
nale
ż
y stosowa
ć
wzór (5). W obszarze
Σ
q
n
> 20 dm
3
/s dla hoteli nale
ż
y stosowa
ć
wzór (6), a dla domów towarowych
wzór (7).
Dla instalacji wodoci
ą
gowych w obiektach innych ni
ż
wy
ż
ej wymienione nale
ż
y dobra
ć
wzór do ustalenia przepływu
obliczeniowego przez analogi
ę
do sposobu korzystania z instalacji przez u
ż
ytkowników.
3.1.3. Zalecane pr
ę
dko
ś
ci przepływu wody. Pr
ę
dko
ś ć
przepływu wody w przewodach wodoci
ą
gowych pod
ci
ś
nieniem nie powinna by
ć
wi
ę
ksza ni
ż
:
- w poł
ą
czeniach od pionu do punktów czerpalnych .................
1,5 m/s,
- w pionach ....................................................................................
1,5 m/s,
- w przewodach rozdzielczych .....................................................
1,0 m/s,
- w podł
ą
czeniach wodoci
ą
gowych (domowych) ......................
1,0 m/s.
3.1.4. Temperatury obliczeniowe ciepłej wody. Temperatura ciepłej wody t
c
na wlocie do instalacji nie powinna
przekracza
ć
55°C. Przyj
ę
cie innych temperatur powinno by
ć
udokumentowane wzgl
ę
dami technologicznymi.
Temperatura ciepłej wody w najwy
ż
ej i najdalej poło
ż
onym punkcie czerpalnym nie mo
ż
e by
ć
ni
ż
sza ni
ż
45°C.
Obliczeniowe temperatury zimnej wody t
z
dopływaj
ą
cej do w
ę
zła ciepłej wody nale
ż
y przyjmowa
ć
:
t
z
= 5°C je
ż
eli
ź
ródłem zasilania w wod
ę
wodoci
ą
gu s
ą
uj
ę
cia wód powierzchniowych,
t
z
= 10°C je
ż
eli
ź
ródłem zasilania w wod
ę
wodoci
ą
gu s
ą
uj
ę
cia wód podziemnych.
3.1.5. Wyznaczanie strat ci
ś
nienia. Na odcinkach obliczeniowych nale
ż
y wyznaczy
ć
liniowe i miejscowe straty
ci
ś
nienia. Obliczenie liniowych strat ci
ś
nienia
∆
p
l
, Pa nale
ż
y wykona
ć
korzystaj
ą
c ze wzoru:
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 8
(8)
w którym:
λ
- współczynnik oporów liniowych,
l - długo
ść
odcinka obliczeniowego, m,
d
i
- wewn
ę
trzna
ś
rednica przewodu, m,
v -
ś
rednia pr
ę
dko
ść
przepływu wody w przewodzie, m/s,
ρ
- g
ę
sto
ść
wody, kg/m
3
.
Warto
ść
współczynnika
λ
dla rur chropowatych nale
ż
y obliczy
ć
wg PN-76/M-34034, przyjmuj
ą
c nast
ę
puj
ą
ce
warto
ś
ci chropowato
ś
ci bezwzgl
ę
dnej k:
- dla rur stalowych ocynkowanych 1,5 mm,
- dla rur
ż
eliwnych
1,5 mm,
- dla rur miedzianych
0,01 mm,
- dla rur PVC
0,05 mm.
Do obliczania liniowych strat ci
ś
nienia mo
ż
na wykorzysta
ć
nomogramy Z-1 ÷ Z-8 podane w zał
ą
czniku.
Obliczanie miejscowych strat ci
ś
nienia
∆
p
m
, Pa nale
ż
y wykona
ć
wg wzoru:
(9)
w którym:
ζ
- współczynnik oporów miejscowych wg PN-76/M-34034,
ν, ρ
- jak we wzorze (8).
Dla oblicze
ń
przybli
ż
onych straty miejscowe mo
ż
na przyjmowa
ć
jako około 30% strat liniowych.
3.1.6. Wymiarowanie przewodów cyrkulacyjnych. Wst
ę
pne ustalenie
ś
rednicy przewodu cyrkulacyjnego nale
ż
y
dokona
ć
posługuj
ą
c si
ę
tablic
ą
3.
Tablica 3.
Ś
rednice przewodów cyrkulacyjnych
Ś
rednica przewodu
zasilaj
ą
cego
d
z
, mm
Ś
rednica przewodu
cyrkulacyjnego
d
c
, mm
15 ÷ 25
32 ÷ 50
65 ÷ 80
100
15 ÷ 20
20 ÷ 25
25 ÷ 32
40
Obliczenia przewodów cyrkulacyjnych nale
ż
y prowadzi
ć
przy zało
ż
eniu,
ż
e zawory czerpalne s
ą
zamkni
ę
te.
Obliczeniowy strumie
ń
masy lub obj
ę
to
ś
ci wody cyrkulacyjnej nale
ż
y obliczy
ć
ze wzorów (10) i (11):
(10)
w którym:
q
mc
- obliczeniowy strumie
ń
masy wody cyrkulacyjnej, kg/s,
Φ
c
- straty mocy cieplnej w instalacji, kW,
∆
t
p
- obliczeniowy spadek temperatury ciepłej wody na drodze jej przepływu od w
ę
zła cieplnego do najniekorzystniej
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 9
poło
ż
onego punktu czerpalnego, °C;
∆
t
p
= (5 ÷ 10)°C,
c
w
- ciepło wła
ś
ciwe wody, kJ/(kg
⋅
K)
(11)
w którym:
q
vc
- obliczeniowy strumie
ń
obj
ę
to
ś
ci wody cyrkulacyjnej, dm
3
/s,
u - stopie
ń
cyrkulacji: praktycznie po
żą
dana krotno
ść
wymiany wody w układzie instalacji w warunkach
obliczeniowych; przyj
ąć
u = 3 ÷ 5 na godzin
ę
,
V
p
- obj
ę
to
ść
wody w przewodach zasilaj
ą
cych i cyrkulacyjnych, m
3
.
Do dalszych oblicze
ń
przyjmuje si
ę
wi
ę
ksz
ą
z dwóch warto
ś
ci przepływu uzyskan
ą
ze wzorów (10) i (11).
Strat
ę
ci
ś
nienia wody w obiegu cyrkulacyjnym
∆
p
c
, Pa nale
ż
y ustali
ć
jako sum
ę
strat wyst
ę
puj
ą
cych we fragmencie
instalacji uznanym za obieg najniekorzystniejszy pod wzgl
ę
dem hydraulicznym. Pr
ę
dko
ść
przepływu wody w
przewodach cyrkulacyjnych nie powinna by
ć
mniejsza od 0,2 m/s i nie powinna przekracza
ć
0,5 m/s.
Dla wyrównania ci
ś
nienia w obiegu cyrkulacyjnym dopuszcza si
ę
stosowanie kryz (minimalna
ś
rednica kryzy 5 mm)
lub zaworów regulacyjnych.
Przy projektowaniu układu z cyrkulacj
ą
grawitacyjn
ą
warto
ść
strat ci
ś
nienia w najniekorzystniejszym hydraulicznie
obiegu cyrkulacyjnym nale
ż
y porówna
ć
z dyspozycyjnym ci
ś
nieniem czynnym p
c
, Pa obliczonym wg wzoru:
(12)
w którym:
h - geometryczna ró
ż
nica wysoko
ś
ci mi
ę
dzy
ś
rodkiem wymiennika, a najwy
ż
szym punktem poł
ą
czenia przewodu
cyrkulacyjnego z zasilaj
ą
cym, m,
g - przyspieszenie ziemskie, m/s
2
,
p
1
- g
ę
sto
ść
wody odpowiadaj
ą
ca temperaturze wody powracaj
ą
cej z obiegu cyrkulacyjnego, kg/m
3
,
p
2
- g
ę
sto
ść
wody odpowiadaj
ą
ca temperaturze wody zasilania, kg/m
3
.
Je
ż
eli obliczona warto
ść
p
c
jest mniejsza od strat ci
ś
nienia, to w układ cyrkulacji nale
ż
y wł
ą
czy
ć
urz
ą
dzenie do
podnoszenia ci
ś
nienia wody do warto
ś
ci zapewniaj
ą
cej wła
ś
ciw
ą
cyrkulacj
ę
.
Przy wymiarowaniu przewodów cyrkulacyjnych dopuszcza si
ę
inne metody oblicze
ń
podane w literaturze
technicznej.
3.1.7. Wyznaczanie minimalnego ci
ś
nienia dla instalacji i wybór układu instalacji. Minimalne ci
ś
nienie wody
p
min
, Pa nale
ż
y ustali
ć
ze wzoru
(13)
w którym:
h
g
- geometryczna wysoko
ść
poło
ż
enia zaworu (punktu czerpalnego) nad
ź
ródłem wody, m,
p
w
- ci
ś
nienie wody przed punktem czerpalnym, Pa,
ρ
- g
ę
sto
ść
wody, kg/m
3
,
g - przyspieszenie ziemskie, m/s
2
,
∆
p
l
- liniowe straty ci
ś
nienia, Pa,
∆
p
m
- miejscowe straty ci
ś
nienia, Pa,
∆
p
wd
- straty ci
ś
nienia w obr
ę
bie wodomierza, Pa,
∆
p
wym
- straty ci
ś
nienia w obr
ę
bie wymiennika. Pa,
Dla instalacji wody zimnej
∆
p
wym
= 0.
Dla dokonania wyboru układu instalacji nale
ż
y okre
ś
li
ć
w sposób przybli
ż
ony ci
ś
nienie wody dla instalacji i porówna
ć
j
ą
z warto
ś
ci
ą
ci
ś
nienia dyspozycyjnego w
ź
ródle wody. Dla instalacji poło
ż
onych na obszarze centralnego
zaopatrywania w wod
ę
warto
ść
ci
ś
nienia dyspozycyjnego powinien poda
ć
dostawca wody.
Je
ż
eli warto
ść
ci
ś
nienia dyspozycyjnego jest wi
ę
ksza (lub równa) od warto
ś
ci ci
ś
nienia minimalnego, to instalacja
mo
ż
e by
ć
zasilana bezpo
ś
rednio ze
ź
ródła wody.
Je
ż
eli warto
ść
ci
ś
nienia dyspozycyjnego jest mniejsza od warto
ś
ci ci
ś
nienia minimalnego, to instalacja wymaga
dodatkowego urz
ą
dzenia do podnoszenia ci
ś
nienia wody.
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 10
3.2. Urz
ą
dzenia do przygotowania ciepłej wody
3.2.1. Urz
ą
dzenia do centralnego przygotowania ciepłej wody. Przepływy obliczeniowe do wymiarowania w
ę
zła
ciepłej wody nale
ż
y obliczy
ć
wg nast
ę
puj
ą
cych wzorów:
(14)
(15)
(16)
w których:
q
d
ś
r
-
ś
rednie dobowe zapotrzebowanie na ciepł
ą
wod
ę
, m
3
/d; dm
3
/d lub kg/d,
q
h
ś
r
-
ś
rednie godzinowe zapotrzebowanie na ciepł
ą
wod
ę
, m
3
/h; dm
3
/h lub kg/h,
q
h max
maksymalne godzinowe zapotrzebowanie na ciepł
ą
wod
ę
, m
3
/h; dm
3
/h lub kg/h,
U - liczba u
ż
ytkowników zaopatrywanych z w
ę
zła ciepłej wody, jednostki naturalne (j.n.),
q
c
- jednostkowe dobowe zapotrzebowanie na ciepł
ą
wod
ę
dla u
ż
ytkownika, dm
3
/(d.j.n); m
3
/(d.j.n.); kg/(d.j.n.),
τ
- liczba godzin u
ż
ytkowania instalacji w ci
ą
gu doby, h/d,
N
h
- współczynnik godzinowej nierównomierno
ś
ci rozbioru wody.
W obliczeniach wst
ę
pnych dopuszcza si
ę
uproszczenia 1 dm
3
= 1 kg.
Dla budynków mieszkalnych nale
ż
y przyjmowa
ć
:
- 1 u
ż
ytkownik = 1 mieszkaniec (1 j.n.),
- q
c
= 110 do 130 dm
3
/(d.j.n.),
- czas u
ż
ytkowania instalacji ciepłej wody
τ
= 18 h/d w godzinach od 6 do 24,
- N
h
= 9,32
.
U
-0,244
.
Dla innych u
ż
ytkowników powy
ż
sze wielko
ś
ci nale
ż
y ustali
ć
analizuj
ą
c sposób korzystania z instalacji ciepłej wody.
Obliczeniow
ą
moc ciepln
ą
wymiennika
Φ
, kW lub kJ/s nale
ż
y oblicza
ć
ze wzoru:
(17)
w którym:
q - obliczeniowy przepływ ciepłej wody, odpowiednio do sposobu podgrzewania wody i akumulacyjno
ś
ci urz
ą
dze
ń
do podgrzewania wody, q = q
d
ś
r
lub q = q
h
ś
r
lub q = q
h max
.
Odpowiednio do warto
ś
ci q:
Φ
=
Φ
d
ś
r
je
ż
eli q = q
d
ś
r
Φ
=
Φ
h
ś
r
je
ż
eli q = q
h
ś
r
Φ
=
Φ
h
max
je
ż
eli q = q
h max
c
w
- ciepło wła
ś
ciwe wody, c
w
= 4,2 kJ/(kg°C),
ρ
- g
ę
sto
ść
wody, odpowiednio kg/dm
3
lub kg/m
3
,
t
c
- obliczeniowa temperatura ciepłej wody wg 3.1.4,
t
z
- obliczeniowa temperatura zimnej wody wg 3.1.4.
3.2.2. Urz
ą
dzenia do miejscowego przygotowania ciepłej wody. Rodzaj zastosowanego urz
ą
dzenia do
miejscowego przygotowania ciepłej wody powinien by
ć
dostosowany do dost
ę
pnej formy energii. Projektowanie
urz
ą
dze
ń
do miejscowego przygotowania ciepłej wody nale
ż
y prowadzi
ć
w sposób zapewniaj
ą
cy spełnienie
wymaga
ń
producenta urz
ą
dze
ń
do podgrzewania wody.
3.2.3. Wyposa
ż
enie zabezpieczaj
ą
ce. Zabezpieczenie urz
ą
dze
ń
do przygotowania ciepłej wody powinno by
ć
zgodne z PN-76/B-02440.
3.3. Urz
ą
dzenia do podnoszenia ci
ś
nienia wody. Doboru urz
ą
dze
ń
do podnoszenia ci
ś
nienia wody nale
ż
y
dokona
ć
w oparciu o przepływ obliczeniowy dla grupy budynków, budynku lub cz
ęś
ci budynku (strefa zasilania), dla
której wymagane jest podnoszenie ci
ś
nienia wody i która nie mo
ż
e by
ć
zasilana bezpo
ś
rednio z sieci wodoci
ą
gowej.
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 11
Doboru urz
ą
dze
ń
do podnoszenia ci
ś
nienia wody nale
ż
y dokona
ć
wg zalece
ń
producenta lub korzystaj
ą
c z metod
podanych w literaturze technicznej.
3.4. Urz
ą
dzenia do pomiaru obj
ę
to
ś
ci, strumienia obj
ę
to
ś
ci lub strumienia masy wody. Doboru urz
ą
dzenia do
pomiaru obj
ę
to
ś
ci, strumienia obj
ę
to
ś
ci lub strumienia masy innego ni
ż
wodomierz wirnikowy nale
ż
y dokona
ć
wg
zalece
ń
producenta urz
ą
dzenia pomiarowego.
Doboru wodomierza wirnikowego nale
ż
y dokona
ć
wg poni
ż
szych zasad:
a) ustali
ć
przepływ obliczeniowy wody q dla budynku lub cz
ęś
ci budynku, je
ż
eli przewiduje si
ę
wi
ę
cej ni
ż
jedno
podł
ą
czenie wodoci
ą
gowe,
b) ustali
ć
umowny przepływ obliczeniowy dla wodomierza q
w
, m
3
/h
(18)
c) dobra
ć
wodomierz porównuj
ą
c umowny przepływ obliczeniowy q
w
z maksymalnym strumieniem obj
ę
to
ś
ci q
max
podanym przez producenta wodomierza,
d) dobór wodomierza mo
ż
na uzna
ć
za prawidłowy, je
ż
eli spełniony jest warunek:
(19)
gdzie:
DN - nominalna
ś
rednica dobranego wodomierza, mm,
d -
ś
rednica przewodu na którym wodomierz ma by
ć
zainstalowany, mm,
e) dla dobranego wodomierza ustali
ć
w oparciu o dane producenta wodomierzy strat
ę
ci
ś
nienia odpowiadaj
ą
c
ą
przepływowi obliczeniowemu wody q przez wodomierz.
Wodomierz nale
ż
y montowa
ć
do instalacji z zachowaniem zasad podanych w PN-91/M-54910.
3.5. Podł
ą
czenie wodoci
ą
gowe.
Ś
rednic
ę
podł
ą
czenia wodoci
ą
gowego nale
ż
y dobra
ć
w oparciu o przepływ
obliczeniowy wody dla budynku.
W przypadku gdy ze wspólnego podł
ą
czenia wodoci
ą
gowego zasilana jest instalacja wodoci
ą
gowa wody
przeznaczonej na cele bytowo-gospodarcze i przeciwpo
ż
arowe, to
ś
rednic
ę
podł
ą
czenia wodoci
ą
gowego nale
ż
y
dobra
ć
na przepływ wi
ę
kszy.
Przepływ obliczeniowy wody na cele przeciwpo
ż
arowe nale
ż
y ustali
ć
w oparciu o wymagania PN-72/B-02865.
4. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE
4.1. Armatura wodoci
ą
gowa i urz
ą
dzenia pomiarowe powinny by
ć
umieszczone w miejscach umo
ż
liwiaj
ą
cych
wygodny dost
ę
p i wła
ś
ciw
ą
obsług
ę
.
4.2. Zawory odcinaj
ą
ce nale
ż
y umieszcza
ć
co najmniej w nast
ę
puj
ą
cych miejscach instalacji:
- na poł
ą
czeniu wodoci
ą
gowym za wodomierzem jako tzw. zawór główny: rol
ę
t
ę
mo
ż
e pełni
ć
drugi z zaworów
(zasuw) odcinaj
ą
cych zestawu wodomierzowego licz
ą
c w kierunku przepływu wody,
- na rozgał
ę
zieniach przewodów rozdzielczych,
- w urz
ą
dzeniach do podnoszenia ci
ś
nienia wody i centralnego jej podgrzewania - w sposób i w ilo
ś
ci
zapewniaj
ą
cych poprawn
ą
i wygodn
ą
eksploatacj
ę
,
- w powi
ą
zaniu z urz
ą
dzeniami pomiarowymi,
- w miejscu umo
ż
liwiaj
ą
cym odci
ę
cie dopływu wody do pionu,
- na odgał
ę
zieniach od pionu do punktów czerpalnych,
- w miejscach umo
ż
liwiaj
ą
cych odci
ę
cie dopływu wody do punktów czerpalnych, w otoczeniu których temperatura
mo
ż
e spa
ść
poni
ż
ej 0°C,
- na odgał
ę
zieniu od pionu do grupy punktów czerpalnych jednego rodzaju (np. zbiorniki spłukuj
ą
ce w ust
ę
pach
ogólnodost
ę
pnych, zbiorniki do pisuarów, natryski itp.).
4.3. Zawory zwrotne nale
ż
y instalowa
ć
we wszystkich miejscach instalacji, które wymagaj
ą
zabezpieczenia przed
skutkami zmiany kierunku przepływu wody, a szczególnie w nast
ę
puj
ą
cych miejscach:
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 12
- za zestawem wodomierzowym, licz
ą
c zgodnie z kierunkiem przepływu wody, a przed pierwszym punktem
czerpalnym,
- w urz
ą
dzeniach do podnoszenia ci
ś
nienia wody i centralnego jej podgrzewania.
4.4. Spust wody z instalacji nale
ż
y zapewni
ć
:
- dla całej instalacji na poł
ą
czeniu wodoci
ą
gowym bezpo
ś
rednio za zestawem wodomierzowym, licz
ą
c zgodnie z
kierunkiem przepływu wody dla ka
ż
dego pionu,
- dla fragmentu instalacji i urz
ą
dze
ń
, w otoczeniu których temperatura mo
ż
e spa
ść
poni
ż
ej 0°C,
- dla poszczególnych urz
ą
dze
ń
i zbiorników przeznaczonych do magazynowania i podnoszenia wody, o ile spust nie
stanowi integralnej cz
ęś
ci urz
ą
dzenia lub zbiornika.
4.5. Urz
ą
dzenia pomiarowe. W instalacjach wodoci
ą
gowych nale
ż
y stosowa
ć
urz
ą
dzenia do pomiaru:
- obj
ę
to
ś
ci lub strumienia obj
ę
to
ś
ci wody,
- ci
ś
nienia wody,
- temperatury wody (w instalacjach ciepłej wody),
- zu
ż
ycia energii elektrycznej i cieplnej.
Urz
ą
dzenie pomiarowe, którego wskazania b
ę
d
ą
stanowiły podstaw
ę
do rozlicze
ń
z dostawc
ą
wody lub energii
cieplnej powinny by
ć
wyposa
ż
one w sumatory, o ile sumator nie stanowi integralnej cz
ęś
ci urz
ą
dzenia
pomiarowego. Urz
ą
dzenia do pomiaru obj
ę
to
ś
ci przepływu wody powinny by
ć
zainstalowane co najmniej na ka
ż
dym
podł
ą
czeniu wodoci
ą
gowym do budynku mieszkalnego, dla innych obiektów budowlanych w miejscach
umo
ż
liwiaj
ą
cych jednoznaczne rozliczenie zu
ż
ycia wody w obiekcie.
Je
ż
eli obiekt budowlany ma wielu u
ż
ytkowników, to niezale
ż
nie od poprzednich wymaga
ń
nale
ż
y zainstalowa
ć
dodatkowe urz
ą
dzenia pomiarowe umo
ż
liwiaj
ą
ce rozliczenie nale
ż
no
ś
ci mi
ę
dzy u
ż
ytkownikami.
Urz
ą
dzenia do pomiaru zu
ż
ycia energii cieplnej nale
ż
y instalowa
ć
w miejscach i w ilo
ś
ci uzgodnionej mi
ę
dzy
u
ż
ytkownikiem instalacji i dostawc
ą
energii cieplnej.
4.6. Prowadzenie przewodów. Przewody instalacji wodoci
ą
gowej prowadzone na zewn
ą
trz budynku powinny by
ć
chronione przed wpływami termicznymi w sposób okre
ś
lony w 2.4.3. Przewody wodoci
ą
gowe na zewn
ą
trz budynku
powinny by
ć
przy układaniu równoległym prowadzone w odległo
ś
ci co najmniej:
- 1,5 m od przewodów gazowych i kanalizacyjnych,
- 0,8 m od kabli energetycznych,
- 0,5 m od kabli telekomunikacyjnych.
W przypadku skrzy
ż
owania przewodów wodoci
ą
gowych z przewodami kanalizacyjnymi, je
ż
eli odległo
ść
przewodów
jest mniejsza ni
ż
0,6 m, nale
ż
y stosowa
ć
rury ochronne na przewodzie wodoci
ą
gowym.
Przy prowadzeniu przewodów w bezpo
ś
rednim s
ą
siedztwie urz
ą
dze
ń
mog
ą
cych spowodowa
ć
ska
ż
enie wody (np.
zbiorniki na
ś
cieki, paliwo itp.) nale
ż
y ka
ż
dorazowo przeanalizowa
ć
i ustali
ć
minimalne odległo
ś
ci i sposób
zabezpieczenia przewodów.
Przewody wodoci
ą
gowe wewn
ą
trz budynku powinny by
ć
prowadzone po
ś
cianach wewn
ę
trznych lub w bruzdach
ś
cian wewn
ę
trznych. Piony umieszczone w bruzdach powinny mie
ć
izolacj
ę
powietrzn
ą
dookoła rury. W
uzasadnionych przypadkach dopuszcza si
ę
prowadzenie przewodów po wewn
ę
trznej stronie
ś
cian zewn
ę
trznych
budynku.
W uzasadnionych przypadkach dopuszcza si
ę
wewn
ą
trz budynku prowadzenie przewodów w odkrywanych lub
przełazowych kanałach podłogowych, w sposób nie naruszaj
ą
cy równowagi gruntu pod fundamentami budowli.
Przewody wodoci
ą
gowe wody zimnej mog
ą
by
ć
prowadzone w przełazowych kanałach wspólnie z przewodami sieci
cieplnych lub centralnych ogrzewa
ń
pod warunkiem zabezpieczenia przewodów przed roszeniem oraz zapewnienia
dost
ę
pu dla kontroli.
Wewn
ą
trz budynku, przewody wodoci
ą
gowe powinny by
ć
układane w kierunkach prostopadłych lub równoległych do
najbli
ż
szych
ś
cian, przy czym spadek przewodu powinien by
ć
taki, aby było mo
ż
liwe spuszczenie z niego wody i
odpowietrzenie.
Je
ż
eli instalacja wodoci
ą
gowa jest wykonana jako prefabrykowana, to dopuszcza si
ę
prowadzenie przewodów
wodoci
ą
gowych z innymi przewodami w w
ę
złach sanitarnych. Konstrukcja w
ę
zła powinna umo
ż
liwi
ć
napraw
ę
i
wymian
ę
przewodów.
Zabrania si
ę
prowadzenie przewodów wodoci
ą
gowych nad przewodami gazowymi i elektrycznymi.
Minimalna odległo
ść
metalowych przewodów instalacji wodoci
ą
gowych od przewodów elektrycznych przy układaniu
równoległym powinna wynosi
ć
co najmniej 0,5 m, w miejscach skrzy
ż
owa
ń
0,05 m, a od rur gazowych 0,15 m, je
ż
eli
przepisy szczegółowe nie stanowi
ą
inaczej.
Niedopuszczalne jest prowadzenie przewodów instalacji wodoci
ą
gowych w pomieszczeniach przeznaczonych dla
urz
ą
dze
ń
elektroenergetycznych i telekomunikacyjnych, o ile szczegółowe przepisy nie stanowi
ą
inaczej.
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 13
W budynkach i innych obiektach budowlanych na obszarach górniczych przewody instalacji wodoci
ą
gowych
powinny by
ć
prowadzone i wykonane zgodnie z obowi
ą
zuj
ą
cymi w tym zakresie przepisami.
KONIEC
ZAŁ
Ą
CZNIK
Nomogramy
Rys. Z-1. Nomogram do obliczania przepływu i strat hydraulicznych w rurach instalacyjnych stalowych
ś
rednich, przy
k = 1,5 mm i t = 10
o
C.
Rys. Z-2. Nomogram do obliczania przepływu i strat hydraulicznych w rurach instalacyjnych miedzianych, przy
k = 0,01 mm i t = 10
o
C.
Rys. Z-3. Nomogram do obliczania przepływu i strat hydraulicznych w rurach z PVC bezkielichowych, przy k = 0,05
mm i t = 10
o
C.
Rys. Z-4. Nomogram do obliczania przepływu i strat hydraulicznych w rurach z PVC kielichowych, przy k = 0,05 mm i
t = 10
o
C.
Rys. Z-5. Nomogram do obliczania przepływu i strat hydraulicznych w rurach
ż
eliwnych kielichowych klasy LA, przy
k = 1,5 mm i t = 10
o
C.
Rys. Z-6. Nomogram do obliczania przepływu i strat hydraulicznych w rurach
ż
eliwnych kołnierzowych, przy
k = 1,5 mm i t = 10
o
C.
Rys. Z-7. Nomogram do obliczania przepływu i strat hydraulicznych w rurach instalacyjnych stalowych
ś
rednich, przy
k = 1,5 mm i t = 55
o
C.
Rys. Z-8. Nomogram do obliczania przepływu i strat hydraulicznych w rurach instalacyjnych miedzianych, przy
k = 0,1 mm i t = 55
o
C
INFORMACJE DODATKOWE
1. Instytucja opracowuj
ą
ca norm
ę
: Centralny O
ś
rodek Badawczo-Rozwojowy Techniki Instalacyjnej INSTAL.
2. Normy zwi
ą
zane
PN-87/B-02151/02
Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem w budynkach. Dopuszczalne warto
ś
ci poziomu
d
ź
wi
ę
ku w pomieszczeniach
PN-76/B-02440 Zabezpieczenie urz
ą
dze
ń
ciepłej wody u
ż
ytkowej. Wymagania
PN-72/B-02865 Ochrona przeciwpo
ż
arowa w budownictwie. Przeciwpo
ż
arowe zaopatrzenie wodne. Instalacja
wodoci
ą
gowa wewn
ę
trzna przeciwpo
ż
arowa
PN-81/B-03020
Grunty budowlane. Posadowienie bezpo
ś
rednie budowli. Obliczenia statyczne i projektowanie
PN-76/M-34034 Ruroci
ą
gi. Zasady oblicze
ń
strat ci
ś
nienia
PN-91/M-54910 Wodoci
ą
gi. Zabudowa zestawów wodomierzowych w instalacji wodoci
ą
gowej
3. Normy zagraniczne
Niemcy DIN 1988 Teil 3 Technische Regeln für Trinkwasser-Installationen (TRWI): Ermittlung der Rohrdurchmesser,
Technische Regel des DVGW
Czechosłowacja
Č
SN 736655 Wypocet vnitrnich vodovodu
Wielka Brytania BS 6700:1987 Design, installation, testing and maintenance of sérvices supplying water for
domestic use within buildings and their curtilages
4. Wykaz dokumentów wykorzystanych przy opracowaniu normy
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 14
Zarz
ą
dzenie nr 60 Ministra Budownictwa i PMB z dnia 29 grudnia 1970 r. w sprawie warunków technicznych jakim
powinny odpowiada
ć
instalacje wodoci
ą
gowe i kanalizacyjne, Dz. Bud. nr 1/71
Rozporz
ą
dzenie Ministra Administracji GTiOS z dnia 03 lipca 1980 r. w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiada
ć
budynki, Dz. U. 17/80
Zarz
ą
dzenie Ministra Administracji GTiOS z dnia 19 stycznia 1980 r. w sprawie wyposa
ż
enia i wyka
ń
czania
mieszka
ń
i budynków mieszkalnych w uspołecznionym wielorodzinnym budownictwie mieszkaniowym dla ludno
ś
ci
nierolniczej, Mon. Pol. 5/80.
Rozporz
ą
dzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 31 maja 1977 r. w sprawie warunków jakim powinny
odpowiada
ć
woda do picia i na potrzeby gospodarcze z dnia 15 czerwca 1977 r., Dz.U. nr 18.
Zarz
ą
dzenie nr 47 Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony
Ś
rodowiska z dnia 10 sierpnia 1974 r. w sprawie
wytycznych projektowania instalacji centralnej ciepłej wody w budownictwie mieszkaniowym wielorodzinnym, Dz.
Bud. nr 6/74.
5. Instytucje uprawnione do wydawania
ś
wiadectw:
- o dopuszczeniu materiału lub wyrobu do kontaktu z wod
ą
do picia i na potrzeby gospodarcze - Pa
ń
stwowy Zakład
Higieny,
- o dopuszczeniu do stosowania w budownictwie materiału lub wyrobu w zakresie instalacji wodoci
ą
gowej -
Centralny O
ś
rodek Badawczo-Rozwojowy Techniki Instalacyjnej "INSTAL" w Warszawie,
- o dopuszczeniu do eksploatacji i obrotu urz
ą
dze
ń
energetycznych - Departament Gospodarki Energetycznej i
Paliwowej Ministerstwa Przemysłu.
6. Autorzy projektu normy: dr in
ż
. Stanisław Sosnowski, Instytut Zaopatrzenia w Wod
ę
i Budownictwa Wodnego
Politechniki Warszawskiej i zespół.
7. Deskryptory: 0224864 - instalacje wodoci
ą
gowe i kanalizacyjne, 0260740 - projektowanie, 0396727 -
wymagania.
Zmiany, Poprawki, Uwagi
Zmiana PN-92/B-01706/Az1, marzec 1999
Zmiana do PN-92/B-01706
Deskryptory: 0224864 - instalacje wodoci
ą
gowe i kanalizacyjne, 0260740 - projektowanie, 0396727 - wymagania,
0214470 - wodoci
ą
gi, 0078564 - in
ż
ynieria sanitarna, 0326195 - zaopatrzenie w wod
ę
.
PRZEDMOWA DO ZMIANY
Wprowadzono zał
ą
cznik A dotycz
ą
cy ochrony przed wtórnym zanieczyszczeniem wody. Rozszerzenie normy o
zał
ą
cznik A było konieczne ze wzgl
ę
du na wprowadzenie nowych materiałów, nowych technologii wykonania
instalacji wodoci
ą
gowych i ochron
ę
zdrowia konsumentów wody.
Zał
ą
cznik A opracowano, uwzgl
ę
dniaj
ą
c zalecenia zawarte w normie DIN 1988 oraz pr EN 1717.
Niniejsza zmiana jest pierwsz
ą
zmian
ą
wprowadzon
ą
do PN-92/B-01706
TRE
ŚĆ
ZMIANY
1. Na ko
ń
cu punktu 2.4.2 dodaje si
ę
akapit: Szczegółowe wymagania dotycz
ą
ce zabezpiecze
ń
przed wtórnym
zanieczyszczeniem wody podano w zał
ą
czniku A.
2. W dotychczasowym zał
ą
czniku na str. 10 po słowie ZAŁ
Ą
CZNIK dodaje si
ę
jego oznaczenie liter
ą
B. Zmienia si
ę
numeracj
ę
rysunków od Z-1 do Z-8 odpowiednio na: od B.1 do B.8.
3. Wprowadza si
ę
zał
ą
cznik A (normatywny) o nast
ę
puj
ą
cej tre
ś
ci:
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 15
Zał
ą
cznik A
(normatywny)
Ochrona przed wtórnym zanieczyszczeniem wody w instalacjach wodoci
ą
gowych
A.1 Analiza zagro
ż
enia na skutek zanieczyszczenia w punkcie u
ż
ytkowania i wybór zabezpieczenia - Uwagi
ogólne
W celu utrzymania wody w systemie wody pitnej w stanie zdatnym do picia, powinno si
ę
zabezpieczy
ć
system przed
zanieczyszczeniem w wyniku przepływu zwrotnego, który mo
ż
e wyst
ą
pi
ć
w dwóch przypadkach:
- w wyniku spadku ci
ś
nienia w sieci wodoci
ą
gowej spowodowanego prac
ą
zasuwy, p
ę
kni
ę
ciem przewodu, du
ż
ymi
wahaniami ci
ś
nienia (np. prac
ą
pomp hydroforowych, nadmiernym zapotrzebowaniem na wod
ę
w cz
ęś
ci systemu,
du
ż
ym awaryjnym rozbiorem punktowym - z hydrantu po
ż
arowego itp.).
- w wyniku przeciwci
ś
nienia zwrotnego maj
ą
cego swoje
ź
ródło w systemie znajduj
ą
cym si
ę
poza instalacj
ą
wodoci
ą
gow
ą
, w którym ci
ś
nienie sporadycznie przewy
ż
sza ci
ś
nienie w instalacji wody pitnej.
Dwa podstawowe warunki powinny by
ć
spełnione aby doszło do zanieczyszczenia:
- mo
ż
liwo
ść
kontaktu wody pitnej z płynem zanieczyszczonym,
- mo
ż
liwa droga powrotu płynu zanieczyszczonego do instalacji wody pitnej.
Je
ż
eli wyst
ą
pi
ą
powy
ż
sze warunki; nale
ż
y zastosowa
ć
odpowiednie zabezpieczenie, które zapobiegnie
zanieczyszczeniu wody pitnej przez osad, wod
ę
szkodliw
ą
b
ą
d
ź
dowolny niepo
żą
dany płyn.
Wykonuj
ą
c kompleksow
ą
analiz
ę
systemu wody pitnej, nale
ż
y:
- po pierwsze, zbada
ć
i okre
ś
li
ć
jako
ść
płynów, które pozostaj
ą
lub mog
ą
wej
ść
w kontakt z wod
ą
pitn
ą
; dla tego celu
przyj
ę
to pi
ęć
kategorii płynów,
- po drugie, okre
ś
li
ć
charakterystyk
ę
instalacji, w której mo
ż
e wyst
ą
pi
ć
kontakt wody pitnej z wy
ż
ej wymienionymi
płynami.
Projektuj
ą
c zabezpieczenie wspólne dla kilku instalacji w obr
ę
bie jednego systemu wody pitnej, nale
ż
y uwzgl
ę
dni
ć
parametry tej instalacji, w której jest najwi
ę
ksze ryzyko przy najbardziej niekorzystnej kategorii płynu.
A.2 Klasyfikacja kategorii płynów, które maj
ą
lub mog
ą
mie
ć
kontakt z wod
ą
pitn
ą
A.2.1 Kategoria 1
Woda wypływaj
ą
ca bezpo
ś
rednio z sieci wodoci
ą
gowej przeznaczona do u
ż
ytkowania przez człowieka dla celów
konsumpcyjnych.
A.2.2 Kategoria 2
Płyn nie stanowi
ą
cy zagro
ż
enia dla zdrowia człowieka.
Płyn uznawany za zdatny do konsumpcji przez człowieka; do tej kategorii zalicza si
ę
równie
ż
wod
ę
pochodz
ą
c
ą
z
instalacji wodoci
ą
gowej, w której mogły nast
ą
pi
ć
zmiany w smaku, zapachu, barwie lub temperaturze (na skutek
podgrzania lub schłodzenia):
A.2.3 Kategoria 3
Płyn stanowi
ą
cy pewne zagro
ż
enie dla zdrowia człowieka z uwagi na obecno
ść
co najmniej jednej substancji
toksycznej lub bardzo toksycznej o LD
50
> 200 mg/kg wagi ciała.
W tym wypadku LD
50
= dawce doustnej niezb
ę
dnej do spowodowania
ś
mierci 50 % populacji szczurów poddanych
próbie.
A.2.4 Kategoria 4
Płyn stanowi
ą
cy zagro
ż
enie dla zdrowia człowieka z uwagi na obecno
ść
co najmniej jednej substancji toksycznej lub
bardzo toksycznej o LD
50
≥
200 mg/kg wagi ciała lub te
ż
co najmniej jednej substancji radioaktywnej, mutagennej
b
ą
d
ź
rakotwórczej.
A.2.5 Kategoria 5
Płyn stanowi
ą
cy zagro
ż
enie dla zdrowia człowieka z uwagi na obecno
ść
substancji mikrobiologicznych b
ą
d
ź
wirusowych.
Okre
ś
lenie kategorii płynu, przed którym nale
ż
y chroni
ć
układ instalacji wodoci
ą
gowej, podano w tablicy A.1
A.3 Zespoły zabezpieczaj
ą
ce
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 16
Do zabezpieczenia układu instalacji wodoci
ą
gowej przed mo
ż
liwo
ś
ci
ą
zanieczyszczenia wody pitnej, nale
ż
y
stosowa
ć
odpowiednie zespoły zabezpieczaj
ą
ce.
Schematy urz
ą
dze
ń
zabezpieczaj
ą
cych podano w tablicy A.2
A.4 Zespoły zabezpieczaj
ą
ce z uwzgl
ę
dnieniem kategorii płynu
Rodzaj zespołu zabezpieczaj
ą
cego nale
ż
y dobra
ć
zale
ż
nie od kategorii płynu, przed którym nale
ż
y chroni
ć
układ
wodoci
ą
gowy.
Nazwy zespołów zabezpieczaj
ą
cych, ich symbole oraz kategorie płynu zestawiono w tablicy A.3 Wykaz urz
ą
dze
ń
i
instalacji oraz odpowiadaj
ą
ce im urz
ą
dzenia zabezpieczaj
ą
ce podano w tablicy A.4 i A.5
Zespół zabezpieczaj
ą
cy powinien by
ć
wbudowany w urz
ą
dzenie lub powinien by
ć
zainstalowany na doprowadzeniu
(poł
ą
czeniu) wody, tak aby zapewni
ć
pełn
ą
ochron
ę
wody pitnej przed zanieczyszczeniem.
Zawory zwrotne wymienione w 4.3 normy powinny by
ć
co najmniej typu EA (z mo
ż
liwo
ś
ci
ą
nadzoru).
Tablica A.1 Okre
ś
lanie kategorii płynu, przed którego powrotem wymagane jest zabezpieczenie
Płyn
Kategoria
1
2
3
4
5
1. Woda pitna bez domieszek:
- woda pitna z sieci miejskiej
X
- woda pod wysokim ci
ś
nieniem
X
- woda stoj
ą
ca
1)
X
- woda schłodzona
X
- woda podgrzana
X
- para
X
- woda styrylizowana
X
- woda demineralizowana
X
2. Woda pitna z dodatkiem lub w kontakcie z płynami lub ciałami stałymi innymi ni
ż
kategoria 1:
- woda zmi
ę
kczona
X
- woda + czynnik antykorozyjny
X
2)
- woda + płyn niezamarzaj
ą
cy
X
- woda + glony (wodorosty)
X
- woda + płyny spo
ż
. (soki owoc., kawa, zupy, napoje chł.)
X
- woda + art. spo
ż
. (jedzenie)
X
- woda + napoje alkoholowe
X
- woda + mydło (detergenty)
X
- woda +
ś
rodki powierzchniowo czynne
X
- woda +
ś
rodki dezynfekcyjne
X
- woda + czynniki chłodnicze
X
3. Woda pitna wykorzystywana do:
- gotowania potraw
X
- mycia owoców i warzyw (katering)
X
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 17
- namaczania i mycia w zmywaniu naczy
ń
X
- płukania w zmywaniu naczy
ń
X
- centralnego ogrzewania (bez dodatków)
X
- mycia ciała
X
- płuczek ust
ę
powych
X
- pojenia zwierz
ą
t
X
- napełnienia basenów
X
- w kanalizacji,
ś
mietnikach
X
- w szaletach
X
Tablica A.2 Schematy urz
ą
dze
ń
zabezpieczaj
ą
cych
Rodzina A Typ A
Swobodna przerwa powietrzna (h)
AA
Rodzina B Typ A
Izolator przepływów zwrotnych z obni
ż
on
ą
stref
ą
ci
ś
nienia z mo
ż
liwo
ś
ci
ą
nadzoru
BA
Rodzina A Typ B
Przerwa powietrzna
AB
Rodzina C Typ A
Izolator przepływów zwrotnych o ró
ż
nych strefach
ci
ś
nienia bez mo
ż
liwo
ś
ci nadzoru
CA
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 18
Rodzina A Typ C
Przerwa powietrzna z wlotem zatopionym z dopływem
powietrza oraz z przelewem
AC
Rodzina D Typ A
Przerywacz pró
ż
ni
DA
Rodzina A Typ D
Przerwa powietrzna z iniektorem
AD
Rodzina D Typ B
Przerwa na przewodzie z otworem napowietrzaj
ą
cym i
elementem ruchomym
DB
Rodzina D Typ C
Przerwa na przewodzie ze stałym otworem
napowietrzaj
ą
cym
DC
Rodzina E Typ C
Zawór zwrotny antyska
ż
eniowy podwójny z
mo
ż
liwo
ś
ci
ą
nadzoru
EC
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 19
Rodzina D Typ H
Przerywacz pró
ż
ni w kombinacji z zaworem zwrotnym
DH
Rodzina E Typ D
Zawór zwrotny antyska
ż
eniowy podwójny bez
mo
ż
liwo
ś
ci nadzoru
ED
Rodzina E Typ A
Zawór zwrotny antyska
ż
eniowy z mo
ż
liwo
ś
ci
ą
nadzoru
EA
Rodzina G Typ A
Mechaniczne rozł
ą
czenie przewodu nie wzbudzane
czerpaniem
GA
Rodzina E Typ B
Zawór zwrotny antyska
ż
eniowy bez mo
ż
liwo
ś
ci
nadzoru
EB
Rodzina G Typ B
Mechaniczne rozł
ą
czenie przewodu wzbudzane
czerpaniem
GB
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 20
Rodzina H Typ A
Izolator przepływów zwrotnych na przył
ą
cze w
ęż
a
HA
Rodzina H Typ B
Przerywacz pró
ż
ni na przył
ą
cze w
ęż
a
HB
Rodzina H Typ D
Przerywacz pró
ż
ni w kombinacji z zaworem zwrotnym
na przył
ą
cze w
ęż
a
HD
Tablica A.3 Symbole i nazwy zespołów zabezpieczaj
ą
cych z uwzgl
ę
dnieniem kategorii płynów
Symbol
Zespół zabezpieczaj
ą
cy
Kategoria płynu
1
2
3
4
5
AA
Swobodna przerwa powietrzna
*
X
X
X
X
AB
Przerwa powietrzna z przelewem
*
X
X
X
X
AC
Przerwa powietrzna z wlotem zatopionym z dopływem powietrza
oraz z przelewem
*
X
X
~
~
AD
Przerwa powietrzna z iniektorem
*
X
X
X
X
BA
Izolator przepływów zwrotnych z obni
ż
on
ą
stref
ą
ci
ś
nienia z
mo
ż
liwo
ś
ci
ą
nadzoru
X
X
X
X
~
CA
Izolator przepływów zwrotnych o ró
ż
nych strefach ci
ś
nienia bez
mo
ż
liwo
ś
ci nadzoru
X
X
X
~
~
DA
Przerywacz pró
ż
ni
Ο
Ο
Ο
~
~
DB
Przerwa na przewodzie z otworem napowietrzaj
ą
cym i elementem
ruchomym
Ο
Ο
Ο
Ο
~
DC
Przerwa na przewodzie ze stałym otworem napowietrzaj
ą
cym
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
DH
Przerywacz pró
ż
ni w kombinacji z zaworem zwrotnym
X
X
Ο
~
~
EA
Zawór zwrotny antyska
ż
eniowy z mo
ż
liwo
ś
ci
ą
nadzoru
X
X
~
~
~
EB
Zawór zwrotny antyska
ż
eniowy bez mo
ż
liwo
ś
ci nadzoru
tylko do pewnych
zastosowa
ń
domowych
EC
Zawór zwrotny antyska
ż
eniowy podwójny z mo
ż
liwo
ś
ci
ą
nadzoru
X
X
~
~
~
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 21
ED
Zawór zwrotny antyska
ż
eniowy podwójny bez mo
ż
liwo
ś
ci nadzoru
tylko do pewnych
zastosowa
ń
domowych
GA
Mechaniczne rozł
ą
czenie przewodu nie wzbudzone czerpaniem
X
X
X
~
~
GB
Mechaniczne rozł
ą
czenie przewodu wzbudzane czerpaniem
X
X
X
X
~
HA
Izolator przepływów zwrotnych na przył
ą
cze w
ęż
a
X
X
Ο
~
~
HB
Przerywacz pró
ż
ni na przył
ą
cze w
ęż
a
Ο
Ο
~
~
~
HC
Automatyczne odprowadzenie boczne
tylko do pewnych
zastosowa
ń
domowych
HD
Przerywacz pró
ż
ni w kombinacji z zaworem zwrotnym na przył
ą
cze
w
ęż
a
X
X
Ο
~
~
Uwaga ogólna: Urz
ą
dze
ń
z opró
ż
nieniem do atmosfery nie mo
ż
na instalowa
ć
w miejscach, które mog
ą
by
ć
zalane (np. BA, CA, GA, GB ...)
Symbole w tablicy oznaczaj
ą
:
X zabezpieczenie jest zapewnione
Ο
zabezpieczenie jest zapewnione tylko, gdy p = ci
ś
nieniu atmosferycznemu
3)
~ zabezpieczenie nie jest zapewnione
* tego przypadku nie rozpatruje si
ę
Tablica A.4 Zastosowanie gospodarczo-bytowe
Nr
Urz
ą
dzenie lub instalacja
AA AB AC AD BA CA DA DB DC DH EA EB EC ED GA GB HA HB HC HD
1
Zlew, umywalka, bidet, prysznic, wanna
X
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
2
Bateria z w
ęż
em elastycznym
X
X
X
X
X
X
Ο
Ο
Ο
Ο
X
X
X
X
X
X
Ο
Ο
Ο
Ο
3
Umywalka, zlew, prysznic, wanna z wlotem
poni
ż
ej kraw
ę
dzi przelewowej
X
X
~
X
X
X
Ο
Ο
Ο
Ο
~
~
~
~
~
X
Ο
~
~
~
4
Płuczka miski ust
ę
powej
X
X
X
X
X
X
Ο
Ο
Ο
Ο
~
~
~
~
X
X
Ο
~
~
~
5
Miska ust
ę
powa, pisuar
X
X
~
X
~
~
Ο
Ο
Ο
Ο
~
~
~
~
~
Ο
Ο
~
~
~
6
Miska ust
ę
powa z automatycznym zaworem
spłukuj
ą
cym
X
X
~
X
~
~
Ο
~
Ο
Ο
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
7
Urz
ą
dzenie zmi
ę
kczaj
ą
ce i odkwaszaj
ą
ce,
wykorzystuj
ą
ce sole
X
X
X
X
X
X
X
Ο
Ο
Ο
~
~
~
~
X
X
Ο
~
~
Ο
8
Punkt napełnienia małego grzejnika < 70 kW,
bez inhibitorów
1)
X
X
X
X
X
X
Ο
Ο
Ο
Ο
X
~
X
~
X
X
X
~
~
Ο
9
Urz
ą
dzenie do napełniania systemu
ogrzewania: woda bez inhibitorów, woda z
inhibitorami (płyn kategoria 3)
X
X
X
X
X
X
Ο
Ο
Ο
Ο
~
~
~
~
X
X
Ο
~
~
Ο
10
Urz
ą
dzenie do napełniania systemu
ogrzewania: woda z inhibitorami (płyn kat. 4)
X
X
~
X
X
~
~
Ο
Ο
Ο
~
~
~
~
~
X
Ο
~
~
~
11
Klimatyzacja: bez dodatków, z dodatkami (płyn
kat. 3)
X
X
X
X
X
X
Ο
Ο
Ο
Ο
~
~
X
~
X
X
Ο
~
~
Ο
12
Klimatyzacja z dodatkami (płyn kat. 4)
X
X
~
X
X
~
~
Ο
Ο
Ο
~
~
~
~
~
X
Ο
~
~
~
13
Urz
ą
dzenie do podgrzewania bezpo
ś
redniego
lub po
ś
redniego ciepłej wody u
ż
ytkowej ze
zbiornikiem
~
~
~
~
X
X
Ο
Ο
Ο
Ο
X
X
X
X
X
X
X
~
~
X
14
Zimna woda do produkcji wody chłodzonej
(zdrój z wod
ą
do picia)
~
~
~
~
X
X
Ο
Ο
Ο
Ο
X
X
X
X
X
X
X
~
~
X
15
Ciepła lub zimna woda do maszyn z napojami
(kaw
ą
)
~
~
~
~
X
X
Ο
Ο
Ο
Ο
X
X
X
X
X
X
X
~
~
X
16
Urz
ą
dzenie do dializy domowej
X
X
~
X
Ο
~
Ο
Ο
Ο
Ο
~
~
~
~
~
X
Ο
~
~
~
17
Zawór czerpalny z gwintem do podł
ą
czenia
w
ęż
a do zastosowa
ń
domowych
2)
X
X
X
X
X
X
Ο
Ο
Ο
Ο
~
~
X
~
X
X
Ο
~
~
Ο
18
Staw ozdobny, (staw z rybami)
X
X
~
Ο
~
~
~
~
Ο
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 22
19
Zraszacz trawnikowy, instalacja nadziemna
X
X
X
X
X
X
Ο
Ο
Ο
Ο
~
~
X
~
X
X
Ο
~
~
Ο
20
Zraszacz trawnikowy, instalacja podziemna
X
X
~
X
X
~
~
Ο
Ο
~
~
~
~
~
~
X
~
~
~
~
21
Basen prywatny, punkt napełniania
patrz zastosowanie inne ni
ż
gospodarczo-bytowe
22
Hydrofor
X
23
Pralka i zmywarka do naczy
ń
X
X
X
Ο
1) Je
ż
eli wymiennik ci epła ma pojedyncz
ą
przegrod
ę
, płyn z obwodu pierwotnego nie mo
ż
e zawiera
ć
ż
adnych produktów toksycznych lub
mikrobiologicznych (kat. 4 lub 5); w przeciwnym razie nale
ż
y zastosowa
ć
wymiennik dwuprzegrodowy.
2) Wykorzystywany do mycia, czyszczenia lub podlewania. Podł
ą
czone urz
ą
dzenie, wyposa
ż
a si
ę
w odpowiedni zespół zabezpieczaj
ą
cy przed
przepływem zwrotnym.
Symbole jak w tablicy A.3
Tablica A.5 Zastosowanie inne ni
ż
gospodarczo-bytowe
Nr
Urz
ą
dzenie lub instalacja
kat.
1)
AA AB AC AD BA CA DA DB DC DH EA EB EC ED GA GB HA HB HC HD
1
W
ę
giel aktywny w aparatach chemicznych
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
2
Wanna k
ą
pielowa i prysznicowa w
szpitalach, domach starców
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
3
Wlot do wanny poni
ż
ej kraw
ę
dzi przelewu w
szpitalach, domach starców
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
4
Napełnianie tankowców, zbiorników
przemysłowych, zbiorników szlamowych
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
5
Przybory do czyszczenia na sucho, np.
perchloroetylen, trichloroetylen
4
X
X
~
X
X
~ ~
Ο Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~
X
~ ~ ~ ~
6
Urz
ą
dzenia dozuj
ą
ce chemikalia (kat. 4), np.
ś
rodki dezynfekcji, nawozy, detergenty,
pestycydy
4
X
X
~
X
X
~ ~
Ο Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~
X
~ ~ ~ ~
7
Urz
ą
dzenia dozuj
ą
ce chemikalia (kat. 3)
3
X
X
X
X
X
X
Ο Ο
Ο Ο
~ ~ ~ ~
X
X
Ο
~ ~ ~
8
Urz
ą
dzenia do wywoływania klisz
fotograficznych
4
X
X
~
X
X
~ ~
Ο Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~
X
~ ~ ~ ~
9
Wanny galwaniczne
4
X
X
~
X
X
~ ~
Ο Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~
X
~ ~ ~ ~
10
Wytwornice gazów, np. acetylenu
4
X
X
~
X
X
~ ~
Ο Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~
X
~ ~ ~ ~
11
Urz
ą
dzenia czyszcz
ą
ce wysokoci
ś
nieniowe
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
12
Stoły laboratoryjne, pracownie chemiczne w
farmacji, szkołach
4
X
X
~
X
X
~ ~
Ο Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~
X
~ ~ ~ ~
13
Stoły laboratoryjne, pracownie
bakteriologiczne, np. w chirurgii
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
14
Urz
ą
dzenia do automatycznego mycia
maszyn mleczarskich z urz
ą
dzeniem
dozuj
ą
cym
ś
rodki dezynfekcyjne
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
15
Maszyny do przetworu mi
ę
sa i ryb
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
16
Ła
ź
nie publiczne i baseny bez urz
ą
dze
ń
do
dezynfekcji
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
17
Ła
ź
nie publiczne i baseny z urz
ą
dzeniami do
dezynfekcji
4
X
X
~
X
X
~ ~
Ο Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~
X
~ ~ ~ ~
18
Urz
ą
dzenia i instalacje do płukania i
czyszczenia odpadów
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
19
Wodopoje dla zwierz
ą
t w gospodarce
hodowlanej
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
20
Maszyny pralnicze
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
21
Poł
ą
czenie zaworu czerpalnego z w
ęż
em
gi
ę
tkim
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
22
Myjnia samochodowa bez obiegu
zamkni
ę
tego
4
X
X
~
X
X
~ ~
Ο Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~
X
~ ~ ~ ~
23
Myjnia samochodowa z obiegiem
zamkni
ę
tym
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
ś
ywienie
24
Maszyna do wyrobu lodu spo
ż
ywczego w
kostkach
2
X
X
X
X
X
X
Ο Ο Ο
X
X
~
X
~
X
X
X
Ο
~
X
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 23
25
Obierak do ziemniaków
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
26
Oddzielacz m
ą
ki ziemniaczanej
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
Ο
27
Urz
ą
dzenia do czyszczenia instalacji
rozlewania alkoholu w barach
3
X
X
X
X
X
X
Ο Ο Ο Ο
~ ~ ~ ~
X
X
Ο
~ ~
Ο
28
Spryskiwacz r
ę
czny
3
X
X
X
X
X
X
Ο Ο Ο Ο
~ ~ ~ ~
X
X
Ο
~ ~
Ο
29
Urz
ą
dzenie do mycia jarzyn
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
30
Sterylizator no
ż
y
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
31
Separator tłuszczu
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
32
Rondle ró
ż
nego przeznaczenia
2
X
X
X
X
X
X
Ο Ο Ο
X
X
~
X
~
X
X
X
Ο
~
X
33
Piekarniki o wymuszonej konwekcji
2
X
X
X
X
X
X
Ο Ο Ο
X
X
~
X
~
X
X
X
Ο
~
X
34
Parnik
2
X
X
X
X
X
X
Ο Ο Ο
X
X
~
X
~
X
X
X
Ο
~
X
35
Kocioł
2
X
X
X
X
X
X
Ο Ο Ο
X
X
~
X
~
X
X
X
Ο
~
X
36
Urz
ą
dzenie konwekcyjne do gotowania na
parze
2
X
X
X
X
X
X
Ο Ο Ο
X
X
~
X
~
X
X
X
Ο
~
X
37
Zlewy do płukania
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
38
Kocioł do gotowania wrz
ą
tku
2
X
X
X
X
X
X
Ο Ο Ο
X
X
~
X
~
X
X
X
Ο
~
X
39
Podgrzewacze płynów
2
X
X
X
X
X
X
Ο Ο Ο
X
X
~
X
~
X
X
X
Ο
~
X
40
Urz
ą
dzenie do sporz
ą
dzania zimnych
napojów
2
X
X
X
X
X
X
Ο Ο Ο
X
X
~
X
~
X
X
X
Ο
~
X
41
Zasobnik/dozownik zimnych napojów
2
X
X
X
X
X
X
Ο Ο Ο
X
X
~
X
~
X
X
X
Ο
~
X
Medyczne
42
Sprz
ę
t do dializy
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
43
Sprz
ę
t do masa
ż
u podwodnego
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
44
Sprz
ę
t dentystyczny - urz
ą
dzenie do
płukania jamy ustnej
4
X
X
~
X
X
~ ~
Ο Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~
X
~ ~ ~ ~
45
Sprz
ę
t dentystyczny - zlew do mycia sprz
ę
tu
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
46
Sprz
ę
t dentystyczny - zasysacz
ś
liny
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
47
Sprz
ę
t dentystyczny - narz
ę
dzia
4
X
X
~
X
X
~ ~
Ο Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~
X
~ ~ ~ ~
48
Urz
ą
dzenia do mycia basenów
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
49
Autoklaw
5
X
X
~
X
~ ~ ~ ~
Ο
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
1)
- Kategoria płynu
Symbole jak w tablicy A.3
PN-92/B-01706
ASLAN - WYDAWNICTWA ELEKTRONICZNE
www.aslan.com.pl
Strona 24