UREGULOWANIA FORMALNO-PRAWNE DOTYCZĄCE
OCHRONY ŚRODOWISKA W POLSCE
PAOSTWOWY MONITORING ŚRODOWISKA
Najważniejsze ustawy dotyczące ochrony
środowiska
Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. – o Inspekcji
Ochrony Środowiska
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. –
Prawo ochrony środowiska
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – o
odpadach
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo
wodne
Najważniejsze ustawy dotyczące ochrony
środowiska
Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach
opakowaniowych
Ustawa
z
dnia
11
maja
2001
r.
o
obowiązkach
przedsiębiorców
w
zakresie
gospodarowania
niektórymi
odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej
Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie
zmodyfikowanych
Ustawa z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do
emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji
Najważniejsze ustawy dotyczące ochrony
środowiska
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających
warstwę ozonową
Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i
kontrolowania jakości paliw
Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w
środowisku i ich naprawie
Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym
przemieszczaniu odpadów
Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeostwa w
ochronie
środowiska
oraz
o
ocenach
oddziaływania
na
środowisko
Najważniejsze ustawy dotyczące ochrony
środowiska
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach
Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania
emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji
Ustawa z dnia 22 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy o
odpadach oraz niektórych innych ustaw
Ustawa z dnia 21 maja 2010 r. o zmianie ustawy o
udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeostwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw
Najważniejsze ustawy dotyczące ochrony
środowiska
Ustawa z dnia 25 listopada 2010 r. o zmianie ustawy o
Inspekcji Ochrony Środowiska oraz ustawy o działach
administracji rządowej
Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy - Prawo
ochrony środowiska oraz ustawy o systemie zarządzania
emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo
wodne oraz niektórych innych ustaw
Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i
ich mieszaninach
UREGULOWANIA FORMALNO-PRAWNE
DOTYCZĄCE OCHRONY ŚRODOWISKA W POLSCE
POWIETRZE
Krajowe uregulowania formalno-
prawne związane z ochroną
powietrza
Ustawa z dnia
27 kwietnia 2001 r. –
Prawo
ochrony
środowiska
(
tekst
jednolity Dz. U. z 2008 r. nr 25 poz. 150
)
Ustawa
Prawo ochrony środowiska
Dział II – Ochrona powietrza
Art. 85.
Ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego
jakości, poprzez:
• utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej
dopuszczalnych dla nich poziomów lub co najmniej na tych
poziomach;
• zmniejszanie poziomów substancji w powietrzu co najmniej do
dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane;
• zmniejszanie i utrzymanie poziomów substancji w powietrzu
poniżej
poziomów
docelowych
albo
poziomów
celów
długoterminowych lub co najmniej na tych poziomach.
Prawo ochrony środowiska – Strefy
Art. 87.
1. Oceny jakości powietrza dokonuje się w strefach.
Zgodnie z art. 87 oraz rozp. MŚ z 6.03.2008 r. w sprawie stref, w których dokonuje się
oceny jakości powietrza
2. Strefę stanowi:
aglomeracja o liczbie mieszkaoców > 250 tys.
obszar jednego lub więcej powiatów położonych na
obszarze tego samego województwa, nie wchodzący w
skład aglomeracji.
3. Strefy określa minister właściwy do spraw środowiska, biorąc
pod uwagę substancje, których poziom w powietrzu podlega
ocenie.
Prawo ochrony środowiska – Strefy
Art. 88
Oceny jakości powietrza i obserwacji zmian dokonuje się w
ramach Paostwowego Monitoringu Środowiska
Art. 89.
Podstawę klasyfikacji stref w oparciu o wyniki rocznej oceny
jakości powietrza stanowią:
•
dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu powiększone
o margines tolerancji
•
dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu,
•
poziomy docelowe
•
poziomy celów długoterminowych dla ozonu.
Krajowe uregulowania formalno-prawne związane
z ochroną powietrza
rozporządzenie MŚ z dnia 3 marca
2008
r.
w sprawie poziomów
niektórych substancji w powietrzu
rozporządzenie MŚ z dnia 6 marca
2008
r.
w sprawie stref, w
których dokonuje się oceny jakości powietrza
rozporządzenie MŚ z dnia 19 listopada
2008
r.
w sprawie
zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących
zanieczyszczenia powietrza
rozporządzenie MŚ z dnia 17 grudnia
2008
r.
w sprawie
dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia
2010
r.
w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w
powietrzu
Ocena jakości powietrza
poziom dopuszczalny
– poziom substancji, który ma byd
osiągnięty w określonym terminie i który po tym terminie nie
powinien byd przekraczany;
jest standardem jakości powietrza
poziom docelowy
– poziom substancji, który ma byd
osiągnięty w określonym czasie za pomocą ekonomicznie
uzasadnionych działao technicznych i technologicznych;
poziom substancji ustalony w celu unikania dalszego
długoterminowego
szkodliwego
oddziaływania
na
zdrowie ludzi
Ustawa Prawo ochrony środowiska
Ochrona powietrza
poziom celu długoterminowego
– jest to poziom
substancji, poniżej którego, zgodnie ze stanem współczesnej
wiedzy, bezpośredni szkodliwy wpływ na zdrowie ludzi lub
środowisko jako całośd jest mało prawdopodobny;
Bieżąca ocena jakości powietrza
Klasyfikacja stref wykonywana jest co roku, na podstawie oceny
poziomu substancji w powietrzu, a jej wynikiem jest określenie
klasy dla każdej strefy ze względu
na ochronę zdrowia
na ochronę roślin (z wyjątkiem stref grodzkich)
Klasyfikacji stref dokonuje się dla każdego zanieczyszczenia
oddzielnie, na podstawie najwyższych stężeo na obszarze każdej
strefy (monitoring stężeo SO
2
, NO
2
, NO
x
, O
3
, PM10, C
6
H
6
, CO,
oraz Pb, As, Cd, Ni i B(a)P w pyle PM10)
Zaliczenie strefy do określonej klasy wiąże się z koniecznością
podjęcia konkretnych działao na rzecz poprawy jakości
powietrza lub utrzymania jego jakości na niezmienionym
poziomie.
Poziomy dopuszczalne
dla niektórych substancji w
powietrzu, zróżnicowane ze względu na ochronę
zdrowia ludzi i ochronę roślin
na terenie kraju
Lp.
Nazwa
substancji
Okres
uśredniania
wyników
pomiarów
Poziom
dopuszczalny
substancji w
powietrzu
[
μ
g/m
3
]
Dopuszczalna
częstość
przekraczania poziomu
dopuszczalnego w
roku kalendarzowym
1.
benzen
rok
kalendarzowy
5
a)
–
2.
dwutlenek
azotu
jedna godzina
200
a)
18 razy
rok
kalendarzowy
40
a)
–
tlenki
azotu
b)
rok
kalendarzowy
30
c)
–
a) poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi
b) suma dwutlenku azotu i tlenku azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu
c) poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin
Poziomy dopuszczalne
dla niektórych substancji w
powietrzu, zróżnicowane ze względu na ochronę
zdrowia ludzi i ochronę roślin
na terenie kraju
Lp.
Nazwa
substancji
Okres
uśredniania
wyników
pomiarów
Poziom
dopuszczalny
substancji w
powietrzu
[
μ
g/m
3
]
Dopuszczalna
częstość przekraczania
poziomu
dopuszczalnego w
roku kalendarzowym
3.
dwutlenek
siarki
jedna godzina
350
a)
24 razy
24 godziny
125
a)
3 razy
rok
kalendarzowy
i pora zimowa
(okres od 1 X
do 31 III)
20
c)
–
4.
O
łów
d
)
rok
kalendarzowy
0,5
a)
–
a) poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi
c) poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin
d) suma metalu i jego związków w pyle zawieszonym PM10
Poziomy dopuszczalne
dla niektórych substancji w
powietrzu, zróżnicowane ze względu na ochronę
zdrowia ludzi i ochronę roślin
na terenie kraju
Lp.
Nazwa
substancji
Okres
uśredniania
wyników
pomiarów
Poziom
dopuszczalny
substancji w
powietrzu
[
μ
g/m
3
]
Dopuszczalna
częstość
przekraczania
poziomu
dopuszczalnego w
roku kalendarzowym
5.
Py
ł
zawieszony
PM 10
24 godziny
50
a)
35 razy
rok
kalendarzowy
40
a)
–
6.
Tlenek
w
ęgla
8 godzin
10 000
a)
–
a) poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi
Poziomy docelowe
dla arsenu, kadmu, niklu i
benzo(a)pirenu, określone w dyrektywie nr
2004/107/WE
L.p.
Nazwa substancji
Okres uśredniania
wyników pomiarów
Poziom docelowy
substancji w
powietrzu
Termin
osiągnięcia
docelowego
poziomu
substancji w
powietrzu
1. Arsen
rok kalendarzowy
6
ng/m
3
2013 r.
2. Kadm
rok kalendarzowy
5 ng/m
3
2013 r.
3. Nikiel
rok kalendarzowy
20 ng/m
3
2013 r.
4.
Benzo(a)piren
rok kalendarzowy
1 ng/m
3
2013 r.
Ocena jakości powietrza –
klasy stref
i wymagane działania w zależności od poziomów stężeń
zanieczyszczenia, uzyskanych w rocznej ocenie jakości powietrza, dla
przypadków,
gdy jest określony margines tolerancji*
Poziom stężeń
Klasa
strefy
Wymagane działanie
nie przekraczający poziomu
dopuszczalnego
A
brak
powyżej poziomu dopuszczalnego,
lecz nie przekraczający poziomu
dopuszczalnego powiększonego o
margines tolerancji
B
określenie obszarów
przekroczeń poziomów
dopuszczalnych
powyżej poziomu dopuszczalnego
powiększonego o margines
tolerancji
C
określenie obszarów
przekroczeń poziomów
dopuszczalnych oraz poziomów
dopuszczalnych powiększonych
o margines tolerancji
opracowanie programu
ochrony powietrza POP
* od 1.01.2010 dotyczy tylko pyłu PM2,5
Ocena jakości powietrza –
klasy stref
i wymagane działania w zależności od poziomów stężeń
zanieczyszczenia, uzyskanych w rocznej ocenie jakości powietrza, dla
przypadków,
gdy margines tolerancji nie jest określony
Poziom stężeń
Klasa
strefy
Wymagane działanie
nie przekraczający poziomu
dopuszczalnego lub docelowego
A
brak
powyżej poziomu
dopuszczalnego lub docelowego
C
określenie obszarów
przekroczeń poziomów
dopuszczalnych lub
docelowych
działania na rzecz
poprawy jakości powietrza
opracowanie programu
ochrony powietrza POP
Liczba stref w Polsce dla których dokonuje się oceny rocznej
pod kątem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia i
ochrony roślin – 2009 rok
Klasa A
kryterium ochrony
zdrowia
dwutlenek siarki
tlenek węgla
ołów
arsen
kadm
nikiel
Klasy stref określone na podstawie 24-godz. stężeń
pyłu
PM10
w wyniku oceny jakości powietrza za rok
2009 (wg kryteriów dotyczących ochrony zdrowia)
Do klasy C zaliczone zostały
wszystkie strefy woj.
małopolskiego.
W województwach śląskim,
łódzkim i podkarpackim więcej
niż 75% stref zaklasyfikowano
do klasy C.
Jedynym województwem, na
terenie którego nie ma stref
zakwalifikowanych do klasy C
jest województwo warmiosko-
mazurskie.
Klasa A – 91 stref
(54%)
Klasa C – 79 stref
(46%)
Klasyfikacja stref w UE dla przekroczeń
24-godzinnych
PM10
w 2007 r.
brakuje danych
obszary nie zostały wyznaczone
brakuje informacji dla strefy
<= wartośd dopuszczalna
> wartośd dopuszczalna
Klasyfikacja stref w Polsce dla
B(a)P
na podstawie
rocznej oceny jakości powietrza za rok 2009 (ochrona
zdrowia)
Do klasy C zaliczono wszystkie
strefy woj.: małopolskiego,
mazowieckiego i śląskiego oraz
większośd stref woj.
podkarpackiego i pomorskiego
(norma B(a)P – 1 ng/m
3
dla
stężenia średniego rocznego).
Klasa A – 97 stref (57%)
Klasa C – 73 strefy (43%)
Klasyfikacja stref w Polsce dla
O
3
na podstawie
oceny jakości powietrza za rok 2008 (poziom
docelowy, ochrona zdrowia)
28 stref w kraju:
18 stref (ok. 64%) – klasa A
10 stref – klasa C
;
Do klasy C zakwalifikowano obszary
4 województw: lubuskiego,
dolnośląskiego (wraz z
Aglomeracją Wrocławską),
opolskiego, łódzkiego (wraz z
Aglomeracja Łódzką) a także
cztery strefy obejmujące obszar
województwa z wyłączeniem
aglomeracji: strefa wielkopolska,
śląska, zachodniopomorska i
mazowiecka.
Klasyfikacja stref w UE dla stężeń 8-godzinnych
ozonu
ze względu na zdrowie za 2007 r.
brakuje danych
obszary nie zostały wyznaczone
brakuje informacji dla strefy
<= poziom celu długoterminowego
poziom celu długoterminowego a poziom
docelowy
> poziom docelowy
Roczna ocena jakości powietrza w Polsce w
2009 roku klasa wynikowa
NO
2
Klasa C
– Aglomeracja Krakowska
– Aglomeracja Warszawska
Benzen
Klasa B:
2 strefy
– woj. kujawsko-pomorskie
Klasa C:
3 strefy
– woj. kujawsko-pomorskie
1 strefa
– woj. opolskiego
UREGULOWANIA FORMALNO-PRAWNE
DOTYCZĄCE OCHRONY ŚRODOWISKA W POLSCE
WODY
Uregulowania formalno-prawne
gospodarki wodnej w Polsce
Ustawa z dnia
27 kwietnia 2001 r. –
Prawo
ochrony
środowiska
(
tekst
jednolity Dz. U. z 2008 r. nr 25 poz. 150
)
Ustawa z dnia
18 lipca 2001 r. – Prawo
wodne
(Dz. U. z 2005 r. nr 239 poz. 2019 późn. zm.)
Ustawa
Prawo ochrony środowiska
Dział III – Ochrona wód
Art. 97.
1. Ochrona wód polega na zapewnieniu ich jak najlepszej jakości,
w tym utrzymywanie ilości wody na poziomie zapewniającym
ochronę równowagi biologicznej, w szczególności przez:
1) utrzymywanie jakości wód powyżej albo co najmniej na
poziomie wymaganym w przepisach;
2) doprowadzanie jakości wód co najmniej do wymaganego
przepisami poziomu, gdy nie jest on osiągnięty.
2. Poziom jakości wód jest określany z uwzględnieniem ilości
substancji i energii w wodach oraz stopnia zdolności
funkcjonowania ekosystemów wodnych.
Ustawa z dnia
18 lipca 2001 r.
Prawo wodne
Podstawowymi celami środowiskowymi w odniesieniu do wód
jest utrzymywanie lub poprawa jakości wód, biologicznych
stosunków w środowisku wodnym i na terenach podmokłych
tak, aby dla:
a)
jednolitych
części
wód
powierzchniowych
uniknąd
niekorzystnych zmian w ich stanie ekologicznym i chemicznym
(bądź potencjale ekologicznym i stanie chemicznym w
przypadku sztucznych i silnie zmienionych jednolitych części
wód) oraz osiągnąd lub zachowad dobry stan ekologiczny (lub
potencjał ekologiczny) i stan chemiczny;
Ustawa z dnia
18 lipca 2001 r. – Prawo wodne
Podstawowymi celami środowiskowymi w odniesieniu do wód
jest utrzymywanie lub poprawa jakości wód, biologicznych
stosunków w środowisku wodnym i na terenach podmokłych
tak, aby dla:
b) jednolitych części wód podziemnych uniknąd niekorzystnych
zmian ich stanu ilościowego i chemicznego, odwrócid
znaczące
i
utrzymujące
się
tendencje
wzrostowe
zanieczyszczenia
powstałego
w
wyniku
działalności
człowieka, zapewnid równowagę pomiędzy poborem i
zasilaniem wód podziemnych oraz zachowad lub osiągnąd
dobry stan ilościowy i chemiczny.
Ustawa z dnia
18 lipca 2001 r. – Prawo wodne
Realizując powyższe cele, należy zapewnid, aby wody, w
zależności od potrzeb, nadawały się w szczególności
do:
1) zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do
spożycia;
2) rekreacji oraz uprawiania sportów wodnych;
3) bytowania ryb i innych organizmów wodnych w
warunkach naturalnych, umożliwiających ich
migrację.
(wyciąg z art. 38 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne)
Badania i ocena stanu rzek w Polsce
Zakres i sposób badao oraz kryteria oceny stanu wód
rzecznych określają rozporządzenia do ustawy -
Prawo
wodne
:
-
rozporządzenie MŚ z dnia 4 października 2002 r. w
sprawie wymagao, jakim powinny odpowiadad wody
śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach
naturalnych
(Dz. U. z 2002 r. Nr 176, poz.1455)
;
- rozporządzenie MŚ z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie
kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na
zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (
Dz. U.
z 2002 r. Nr 241, poz. 2093
);
Badania i ocena stanu rzek w Polsce
Zakres i sposób badao oraz kryteria oceny stanu wód
rzecznych określają rozporządzenia do ustawy -
Prawo
wodne
:
-
rozporządzenie MŚ z dnia 27 listopada 2002 r. w
sprawie wymagao, jakim powinny odpowiadad wody
powierzchniowe
wykorzystywane
do
zaopatrzenia
ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. z
2002
r.
Nr
204,
poz.
1728);
- rozporządzenie MŚ z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie
sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód
powierzchniowych (Dz. U. z 2008 r. Nr 162, poz. 1008);
Badania i ocena stanu rzek w Polsce
Zakres i sposób badao oraz kryteria oceny stanu wód rzecznych
określają rozp. do ustawy -
Prawo wodne
:
- rozporządzenie MŚ z dnia 13 maja 2009 r. w sprawie form i
sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód
powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. z 2009 r. Nr 81, poz.
685);
- rozporządzenie MŚ z dnia 22 lipca 2009 r. w sprawie
klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i
stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych
(Dz. U. z 2009 r. Nr 122, poz. 1018).
- rozporządzenie MŚ z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie wykazu
substancji priorytetowych w dziedzinie polityki wodnej (Dz. U. z
2010 r. Nr 138, poz. 934).
Stan wód powierzchniowych
Stan wód powierzchniowych ocenia się, porównując wyniki
monitoringu z kryteriami wyrażonymi jako wartości graniczne
wskaźników jakości wód.
Na stan ogólny składają się
stan ekologiczny
(w którym pod
uwagę brane są
elementy biologiczne
oraz, jako wskaźniki
wspomagające,
elementy
fizykochemiczne
i
hydromorfologiczne) oraz
stan chemiczny
(oceniany na
podstawie
wskaźników
chemicznych
,
charakteryzujących
występowanie
substancji
szczególnie
szkodliwych
dla
środowiska wodnego, w tym tzw. substancji priorytetowych).
Stan wód powierzchniowych
Dla
jednolitych części wód
, stanowiących podstawową
jednostkę
gospodarowania
wodami,
określa
się
stan
ekologiczny
przypadku
naturalnych jednolitych części wód
mówi
się o ich
stanie ekologicznym
,
w przypadku
sztucznych bądź silnie zmienionych
jednolitych części wód
– o
potencjale ekologicznym
.
Stan ekologiczny oraz potencjał ekologiczny klasyfikuje się
przez nadanie jednolitej części wód jednej z
pięciu klas jakości
wód
.
Klasy jakości wód
Klasa
I
–
bardzo
dobry
stan
ekologiczny – wody o niezmienionych
warunkach naturalnych lub zmienionych tylko w
bardzo niewielkim stopniu,
Klasa II – dobry stan ekologiczny –
zmiany warunków naturalnych w porównaniu
do warunków niezakłóconych działalnością
człowieka są niewielkie,
Klasa
III
–
umiarkowany
stan
ekologiczny – wody przekształcone w
średnim stopniu,
Klasy jakości wód
Klasa IV – słaby stan ekologiczny – wody o
znacznie
zmienionych
warunkach
naturalnych
(
biologicznych,
fizykochemicznych,
morfologicznych
),
gdzie gatunki roślin i zwierząt znacznie różnią się od
tych, które zwykle towarzyszą danemu typowi
jednolitej części wód,
Klasa V – zły stan ekologiczny – wody o
poważnie zmienionych warunkach naturalnych, w
których nie występują typowe dla danego rodzaju wód
gatunki fauny i flory.
Wskaźniki
wspomagające
elementy
biologiczne
Stan ekologiczny
Zasady oceny wód powierzchniowych
Elementy biologiczne
substancje szczególnie
szkodliwe dla środowiska
(priorytetowe i inne
substancje odprowadzane w
znacznych ilościach do wód
powierzchniowych
Stan chemiczny
- fitoplankton
- makrofity i fitobentos
-
bezkręgowce bentosowe
- ichtiofauna (ryby)
Elementy chemiczne
i fizykochemiczne
przejrzystość, warunki termicze, warunki
natlenienia, zasolenie, zakwaszenie, substancje
biogenne, specyficzne zanieczyszczenia
syntetyczne i niesyntetyczne
Elementy hydromorfologiczne
reżim hydrologiczny, ciągłość cieku,
warunki morfologiczne
Stan wód wyznacza gorszy ze stanów
EKOLOGICZNY lub CHEMICZNY
Schemat klasyfikacyjny przedstawiający kolejne działania
zmierzające do uzyskania klasyfikacji stanu ekologicznego
Źródło: http://www.krakow.pios.gov.pl/publikacje/2009/wody_ocena_2008.pdf
Klasyfikacja stanu ekologicznego jednolitych
części wód rzek objętych w roku 2007 i 2008
monitoringiem diagnostycznym (Polska)
2007 r. – spośród 267 jcw
(monitoring diagnostyczny)
–
6 (2,2%) osiągnęło stan dobry, a
więc spełniło wymagania
określone dla II klasy czystości
.
– 73,8% przypisano do klasy III
(stan ekologiczny umiarkowany
).
2008 r. – spośród 181 jcw
rzecznych
– 23 (12,7%) osiągnęło stan
ekologiczny
dobry
lub
bardzo
dobry.
Klasyfikacja stanu ekologicznego JCW
rzek w roku 2007 i 2008; monitoring
diagnostyczny
•
Bardzo dobry
•
Dobry
•
Umiarkowany
•
Słaby
•
Zły
Klasyfikacja
stanu ekologicznego
JCW rzek objętych
monitoringiem diagnostycznym w 2007 i 2008 r.
(źródło: GIOŚ/PMŚ)
Klasyfikacja
stanu chemicznego
jednolitych
części wód rzek objętych monitoringiem
diagnostycznym w 2008 roku
Ocena stanu wód
Stan wód jest wypadkową stanu
ekologicznego i chemicznego, a
określa go gorszy ze stanów.
Stan chemiczny
dobry
poniżej dobrego
bardzo dobry stan
ekologiczny
dobry stan wód
zły stan wód
dobry
stan ekologiczny /
potencj
ał ekologiczny
dobry lub pow
yżej
dobrego
dobry stan wód
zły stan wód
umiarkowany
stan
ekologiczny /
umiarkowany potenc
jał
ekologiczny
zły stan wód
zły stan wód
s
łaby
stan ekologiczny /
s
łaby potencjał
ekologiczny
zły stan wód
zły stan wód
zły stan ekologiczny / zły
potencj
ał ekologiczny
zły stan wód
zły stan wód
Stan/potencjał
ekologi
cz
ny
Klasyfikacja
stanu jednolitych części wód
rzek
objętych monitoringiem diagnostycznym w 2008 r.
5,5 %
70,5%
24%
Zbiorcze wyniki klasyfikacji
jezior
wg stanu
ekologicznego, objętych monitoringiem w
latach 2007-2008
(źródło: GIOŚ/PMŚ)
Ocena jakości wód przeznaczonych do
zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia
A1
A2
A3
Wody
wymagające
prostego
uzdatniania
fizycznego, w
szczególności
filtracji oraz
dezynfekcji.
Wody wymagające
typowego uzdatniania
fizycznego i
chemicznego, w
szczególności utleniania
wstępnego, koagulacji,
flokulacji, dekantacji,
filtracji i dezynfekcji
(chlorowanie końcowe)
Wody wymagające
wysokosprawnego
uzdatniania fizycznego
i chemicznego, w
szczególności
utleniania, koagulacji,
flokulacji, dekantacji,
filtracji, adsorpcji na
węglu aktywnym,
dezynfekcji
(ozonowanie,
chlorowanie końcowe).
UREGULOWANIA FORMALNO-PRAWNE
DOTYCZĄCE OCHRONY ŚRODOWISKA W POLSCE
ODPADY
Uregulowanie formalno-prawne
gospodarki odpadami w Polsce
Kompleksowe rozwiązania w
dziedzinie gospodarki odpadami
zawiera
Ustawa o odpadach
z dnia 27 kwietnia 2001 r.
(Dz. U. Nr 62 poz. 628)
Uregulowanie formalno-prawne gospodarki
odpadami w Polsce
Ustawa
określa
zasady
postępowania
z
odpadami w sposób zapewniający ochronę życia i
zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z
zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności
zasady zapobiegania powstawaniu odpadów lub
ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego
oddziaływania na środowisko, a także odzysku lub
unieszkodliwiania odpadów.
Ustawa o odpadach
1. Ustawa podaje zasady gospodarowania odpadami
Nakłada na wytwórcę odpadów obowiązek zapobiegania
powstawaniu odpadów lub ograniczenia ich ilości a także
zmniejszenie ich negatywnego oddziaływania na środowisko;
Nakazuje
zapewnienie,
zgodnego
z
zasadami
ochrony
środowiska, odzysku;
Wprowadza, zgodny z zasadami ochrony środowiska, obowiązek
unieszkodliwiania odpadów;
Nakazuje selektywne zbieranie odpadów;
Zakazuje mieszania różnego rodzaju odpadów,
Transport odpadów niebezpiecznych musi byd zgodny z
narzuconymi przepisami obowiązującymi przy transporcie
materiałów niebezpiecznych.
Ustawa o odpadach
2. Ustawa wprowadza obowiązek przygotowania planów
gospodarki odpadami
Plany określają:
Opis aktualnego stanu gospodarki odpadami;
Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami;
Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie
gospodarowania odpadami;
Instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych
celów;
System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów.
Ustawa o odpadach
3. Ustawa reguluje zadania samorządu terytorialnego w
zakresie gospodarki odpadami komunalnymi
Do obowiązkowych zadao gmin w zakresie gospodarki
odpadami komunalnymi należy:
zapewnianie
warunków
funkcjonowania
systemu
selektywnego
zbierania
i
odbierania
odpadów
komunalnych wszystkim mieszkaocom gminy;
zapewnianie budowy, utrzymania i eksploatacji instalacji i
urządzeo do odzysku i unieszkodliwiania odpadów
komunalnych
oraz
odpadów
niebezpiecznych
wydzielonych z odpadów komunalnych;
zapewnianie warunków ograniczenia masy odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji;
inicjowanie i ułatwianie tworzenia punktów zbierania
zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego;
Ustawa o odpadach
4. Ustawa nakłada obowiązki dla posiadaczy
odpadów i transportujących odpady
Wytwórca odpadów powinien:
Uzyskad pozwolenie na wytwarzanie odpadów;
Uzyskad decyzję zatwierdzającą program gospodarki
odpadami niebezpiecznymi;
Przedłożyd informację o wytwarzanych odpadach oraz o
sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami,
określid ilośd odpadów przewidzianych do wytwarzania w
ciągu roku, wskazad sposoby zapobiegania powstawaniu
odpadów lub ograniczania ich ilości, wskazad miejsca i
sposoby ich magazynowania.
Ustawa o odpadach
Ustawa określa także:
5.
Szczególne zasady gospodarowania niektórymi rodzajami
odpadów.
6.
Zasady termicznego przekształcania odpadów.
7.
Zasady składowania i magazynowania odpadów i rodzaje
składowisk.
8.
Przepisy karne i opłaty sankcyjne.
Ustawa o odpadach
Załączniki:
Załącznik nr 1 określa kategorie odpadów
Załącznik nr 2 wymienia kategorie lub rodzaje
odpadów niebezpiecznych
Załącznik nr 3 podaje składniki odpadów, które
kwalifikują je jako odpady
niebezpieczne
Załącznik nr 4 podaje właściwości odpadów, które
powodują, że odpady są
niebezpieczne
Załącznik nr 5 definiuje procesy odzysku
Załącznik nr 6 definiuje procesy unieszkodliwiania
odpadów
Odpady wytworzone w Polsce według rodzajów w
2009 r. (z wyłączeniem odpadów komunalnych)
Odpady wytworzone w latach 2000-2009 (z
wyłączeniem odpadów komunalnych)
Odpady wytworzone według województw w 2009 r.
(z wyłączeniem odpadów komunalnych)
Lubuskie
730
tys. ton
Warmińsko-mazurskie – 755 tys. ton
Podlaskie
738
tys. ton
Dolnośląskie – 33 307
tys. ton
Śląskie
–
32 257
tys. ton
Małopolskie
–
6 682
tys. ton
111 060
tys. ton
PAOSTWOWY MONITORING
ŚRODOWISKA
Państwowy Monitoring Środowiska
Źródłem informacji o środowisku jest PMŚ
Powołany
Ustawą
o
Paostwowej
Inspekcji
Ochrony
Środowiska z dnia 20 lipca 1991
Jego rangę wzmocniła 10 lat później ustawa Prawo ochrony
środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r.
Koordynatorem PMŚ jest Główny Inspektor Ochrony
Środowiska
PMŚ stanowi system pomiarów, ocen i prognoz stanu
środowiska
oraz
gromadzenia,
przetwarzania
i
rozpowszechniania informacji o środowisku.
Celem PMŚ jest zwiększenie działao na rzecz ochrony
środowiska poprzez zbieranie, analizowanie i udostępnianie
danych dotyczących stanu środowiska i zmian w nim
zachodzących.
Państwowy Monitoring Środowiska – zadania
Podstawowe zadanie – dostarczanie informacji o:
• aktualnym stanie i stopniu zanieczyszczeo poszczególnych
komponentów środowiska
• ładunkach zanieczyszczeo doprowadzanych do środowiska
• dynamice
antropogenicznych
przemian
środowiska
przyrodniczego
• przewidywanych skutkach użytkowania środowiska
Państwowy Monitoring Środowiska – zadania
• jakości
elementów
przyrodniczych,
dotrzymywania
standardów jakości środowiska określonych przepisami oraz
obszarach występowania przekroczeo tych standardów.
• występujących
zmianach
jakości
elementów
przyrodniczych
i
przyczynach
tych
zmian,
w
tym
powiązaniach
przyczynowo-skutkowych
występu-jących
pomiędzy emisjami i stanem elementów przyrodniczych.
PMŚ
wspomaga
działania
na
rzecz
ochrony
środowiska poprzez systematyczne informowanie
organów administracji i społeczeństwa o:
PMŚ – zakres danych
PMŚ na podstawie badao monitoringowych obejmuje informacje w
zakresie:
• jakości powietrza
• jakości wód śródlądowych, powierzchniowych i podziemnych oraz
morskich wód wewnętrznych i wód morskich terytorialnych
• jakości gleby i ziemi
• hałasu
• promieniowania jonizującego i pól elektromagnetycznych
• stanu zasobów środowiska, w tym lasów
• rodzajów i ilości substancji lub energii wprowadzanych do
powietrza, wód, gleby i ziemi
• wytwarzania i gospodarki odpadami
Państwowy Monitoring Środowiska
PMŚ zbiera dane na podstawie:
pomiarów dokonywanych przez organy administracji zobowiązane
na podstawie ustaw do wykonywania badao monitoringowych
danych zbieranych w ramach statystyki publicznej
informacji udostępnianych przez inne organy administracji
pomiarów stanu środowiska, wielkości i rodzajów emisji a także
ewidencji, do których prowadzenia obowiązane są podmioty z
mocy prawa lub na mocy decyzyjnej
innych informacji uzyskanych odpłatnie lub nieodpłatnie od
podmiotów niebędących organami administracji
Badania monitoringowe przeprowadza
się cyklicznie
stosując
ujednolicone
metody
zbierania,
gromadzenia i przetwarzania danych
Państwowy Monitoring Środowiska
PMŚ jest narzędziem oceny polityki ekologicznej paostwa
Zasady funkcjonowania PMŚ określają przepisy Ustawy o
Inspekcji Ochrony Środowiska z dnia 20 lipca 1991 r.
Struktura
PMŚ
Państwowy Monitoring Środowiska -
Struktura
Blok PRESJE na środowisko
–
pozyskiwanie
informacji o ładunkach zanieczyszczeo wprowadzanych do
powietrza, wód i ziemi, niezbędne do realizacji celów PMŚ
Państwowy Monitoring Środowiska -
Struktura
Blok STAN środowiska
– obejmuje działania związane z
pozyskiwaniem,
gromadzeniem,
analizowaniem
i
upowszechnianiem informacji o poziomach substancji i
innych wskaźników charakteryzujących stan poszczególnych
elementów przyrodniczych
–
wykonywane
są
oceny
poszczególnych komponentów środowiska, uwzględniające
w coraz szerszym zakresie wpływ elementów presji
Państwowy Monitoring Środowiska -
Struktura
Blok OCENY I PROGNOZY
– określa rodzaje i
intensywnośd oddziaływania na środowisko przy pomocy
wybranych wskaźników środowiskowych lub wskaźników
zrównoważonego rozwoju
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ