UREGULOWANIA FORMALNO-

PRAWNE DOTYCZĄCE OCHRONY

ŚRODOWISKA W POLSCE

PAŃSTWOWY MONITORING ŚRODOWISKA

PAŃSTWOWY MONITORING ŚRODOWISKA

Najważniejsze ustawy dotyczące ochrony środowiska



Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. – o

Inspekcji Ochrony Środowiska



Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001

r. – Prawo ochrony środowiska



Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001

r. – o

odpadach



Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. –

Prawo wodne

Najważniejsze ustawy dotyczące ochrony środowiska



Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o

opakowaniach i odpadach opakowaniowych



Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o

obowiązkach

przedsiębiorców

w

zakresie

gospodarowania niektórymi odpadami oraz o
opłacie produktowej i opłacie depozytowej



Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o

organizmach genetycznie zmodyfikowanych



Ustawa z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu

uprawnieniami do emisji do powietrza gazów
cieplarnianych i innych substancji

Najważniejsze ustawy dotyczące ochrony

środowiska



Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o

substancjach zubożających warstwę ozonową



Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie

monitorowania i kontrolowania jakości paliw



Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o

zapobieganiu szkodom w środowisku i ich
naprawie



Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o

międzynarodowym przemieszczaniu odpadów



Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o

udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko

Najważniejsze ustawy dotyczące ochrony

środowiska



Ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i
akumulatorach



Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie
zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i
innych substancji



Ustawa z dnia 22 stycznia 2010 r. o zmianie
ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw



Ustawa z dnia 21 maja 2010 r. o zmianie ustawy o
udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko oraz niektórych innych ustaw

Najważniejsze ustawy dotyczące ochrony

środowiska



Ustawa z dnia 25 listopada 2010 r. o zmianie
ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska oraz
ustawy o działach administracji rządowej



Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o zmianie
ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz
ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów
cieplarnianych i innych substancji



Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie
ustawy - Prawo wodne oraz niektórych innych
ustaw



Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach
chemicznych i ich mieszaninach

UREGULOWANIA FORMALNO-

UREGULOWANIA FORMALNO-

PRAWNE DOTYCZĄCE OCHRONY

PRAWNE DOTYCZĄCE OCHRONY

ŚRODOWISKA W POLSCE

ŚRODOWISKA W POLSCE

POWIETRZE

POWIETRZE

Krajowe uregulowania formalno-

prawne związane z ochroną

powietrza

Ustawa z dnia

27 kwietnia 2001 r. –

Prawo ochrony środowiska

(

tekst

jednolity Dz. U. z 2008 r. nr 25 poz. 150

)

Ustawa

Prawo ochrony środowiska

Dział II – Ochrona powietrza

Art. 85.

Ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak

najlepszej jego jakości, poprzez:

• utrzymanie poziomów substancji w powietrzu

poniżej dopuszczalnych dla nich poziomów lub
co najmniej na tych poziomach;

• zmniejszanie poziomów substancji w powietrzu

co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one
dotrzymane;

• zmniejszanie i utrzymanie poziomów substancji

w powietrzu poniżej poziomów docelowych
albo poziomów celów długoterminowych lub co
najmniej na tych poziomach.

Prawo ochrony środowiska – Strefy

Art. 87.

1. Oceny jakości powietrza dokonuje się w strefach.

Zgodnie z art. 87 oraz rozp. MŚ z 6.03.2008 r. w sprawie stref, w

których dokonuje się oceny jakości powietrza

2. Strefę stanowi:



aglomeracja o liczbie mieszkańców > 250
tys.



obszar jednego lub więcej powiatów
położonych

na

obszarze

tego

samego

województwa,

nie

wchodzący

w

skład

aglomeracji.

3. Strefy określa minister właściwy do spraw

środowiska, biorąc pod uwagę substancje, których
poziom w powietrzu podlega ocenie.

Prawo ochrony środowiska – Strefy

Art. 88

Oceny jakości powietrza i obserwacji zmian

dokonuje

się

w

ramach

Państwowego

Monitoringu Środowiska

Art. 89.

Podstawę klasyfikacji stref w oparciu o wyniki

rocznej oceny jakości powietrza stanowią:

•

dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu
powiększone o margines tolerancji

•

dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu,

•

poziomy docelowe

•

poziomy celów długoterminowych dla ozonu.

Krajowe uregulowania formalno-prawne związane z

ochroną powietrza



rozporządzenie MŚ z dnia 3 marca

2008

r.

w sprawie

poziomów niektórych substancji w powietrzu



rozporządzenie MŚ z dnia 6 marca

2008

r.

w sprawie

stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza



rozporządzenie MŚ z dnia 19 listopada

2008

r.

w

sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji
dotyczących zanieczyszczenia powietrza



rozporządzenie MŚ z dnia 17 grudnia

2008

r.

w

sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w
powietrzu



Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26
stycznia

2010

r.

w

sprawie wartości odniesienia dla

niektórych substancji w powietrzu

Ocena jakości powietrza

 poziom dopuszczalny

– poziom substancji, który

ma być osiągnięty w określonym terminie i który
po tym terminie nie powinien być przekraczany;

jest standardem jakości powietrza

 poziom docelowy

– poziom substancji, który ma

być osiągnięty w określonym czasie za pomocą
ekonomicznie

uzasadnionych

działań

technicznych i technologicznych;



poziom substancji ustalony w celu unikania

dalszego długoterminowego szkodliwego
oddziaływania na zdrowie ludzi

Ustawa Prawo ochrony środowiska

Ochrona powietrza



poziom celu długoterminowego

– jest to poziom

substancji, poniżej którego, zgodnie ze stanem
współczesnej wiedzy, bezpośredni szkodliwy
wpływ na zdrowie ludzi lub środowisko jako
całość jest mało prawdopodobny;

Bieżąca ocena jakości powietrza



Klasyfikacja stref wykonywana jest co roku, na
podstawie

oceny

poziomu

substancji

w

powietrzu, a jej wynikiem jest określenie klasy
dla każdej strefy ze względu



na ochronę zdrowia



na ochronę roślin (z wyjątkiem stref grodzkich)



Klasyfikacji stref dokonuje się dla każdego
zanieczyszczenia

oddzielnie,

na

podstawie

najwyższych stężeń na obszarze każdej strefy
(monitoring stężeń SO

2

, NO

2

, NO

x

, O

3

, PM10,

C

6

H

6

, CO, oraz Pb, As, Cd, Ni i B(a)P w pyle PM10)



Zaliczenie strefy do określonej klasy wiąże się z
koniecznością podjęcia konkretnych działań na
rzecz poprawy jakości powietrza lub utrzymania
jego jakości na niezmienionym poziomie.

Poziomy dopuszczalne

dla niektórych substancji w

powietrzu, zróżnicowane ze względu na ochronę

zdrowia ludzi i ochronę roślin

na terenie kraju

Lp.

Nazwa

substan

cji

Okres

uśredniania

wyników

pomiarów

Poziom

dopuszczal

ny

substancji

w

powietrzu

[

μ

g/m

3

]

Dopuszczalna

częstość

przekraczania

poziomu

dopuszczalnego w

roku

kalendarzowym

1.

benzen

rok

kalendarzo

wy

5

a)

–

2.

dwutlen

ek azotu

jedna

godzina

200

a)

18 razy

rok

kalendarzo

wy

40

a)

–

tlenki
azotu

b)

rok

kalendarzo

wy

30

c)

–

a) poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi
b) suma dwutlenku azotu i tlenku azotu w przeliczeniu na
dwutlenek azotu
c) poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin

Poziomy dopuszczalne

dla niektórych substancji w

powietrzu, zróżnicowane ze względu na ochronę

zdrowia ludzi i ochronę roślin

na terenie kraju

Lp.

Nazwa

substan

cji

Okres

uśredniania

wyników

pomiarów

Poziom

dopuszczal

ny

substancji

w

powietrzu

[

μ

g/m

3

]

Dopuszczalna

częstość

przekraczania

poziomu

dopuszczalnego w

roku

kalendarzowym

3.

dwutlen

ek

siarki

jedna

godzina

350

a)

24 razy

24 godziny

125

a)

3 razy

rok

kalendarzo

wy

i pora

zimowa

(okres od 1

X do 31 III)

20

c)

–

4.

Ołów

d

)

rok

kalendarzo

wy

0,5

a)

–

a) poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi
c) poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin
d) suma metalu i jego związków w pyle zawieszonym PM10

Poziomy dopuszczalne

dla niektórych substancji w

powietrzu, zróżnicowane ze względu na ochronę

zdrowia ludzi i ochronę roślin

na terenie kraju

Lp
.

Nazwa

substanc

ji

Okres

uśredniania

wyników

pomiarów

Poziom

dopuszczaln

y substancji

w powietrzu

[

μ

g/m

3

]

Dopuszczalna

częstość

przekraczania

poziomu

dopuszczalnego

w roku

kalendarzowym

5.

Pył
zawieszon
y

PM 10

24 godziny

50

a)

35 razy

rok

kalendarzo

wy

40

a)

–

6.

Tlenek

węgla

8 godzin

10 000

a)

–

a) poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi

Poziomy docelowe

dla arsenu, kadmu, niklu i

benzo(a)pirenu, określone w dyrektywie nr

2004/107/WE

L.p.

Nazwa substancji

Okres

uśredniania

wyników

pomiarów

Poziom docelowy

substancji w

powietrzu

Termin

osiągnięci

a

doceloweg

o poziomu

substancji

w

powietrzu

1. Arsen

rok

kalendarzowy

6

ng/m

3

2013

r.

2. Kadm

rok

kalendarzowy

5 ng/m

3

2013

r.

3. Nikiel

rok

kalendarzowy

20 ng/m

3

2013

r.

4.

Benzo(a)pir
en

rok

kalendarzowy

1 ng/m

3

2013

r.

Ocena jakości powietrza –

klasy stref

i wymagane działania w zależności od poziomów stężeń zanieczyszczenia,

uzyskanych w rocznej ocenie jakości powietrza, dla przypadków,

gdy jest

określony margines tolerancji*

Poziom stężeń

Klas

Klas

a

a

stref

stref

y

y

Wymagane działanie

nie przekraczający poziomu

dopuszczalnego

A

A

brak

powyżej poziomu

dopuszczalnego, lecz nie
przekraczający poziomu
dopuszczalnego

powiększonego o margines
tolerancji

B

B

określenie obszarów
przekroczeń
poziomów

dopuszczalnych

powyżej poziomu
dopuszczalnego
powiększonego o margines

tolerancji

C

C



określenie obszarów

przekroczeń poziomów

dopuszczalnych oraz

poziomów dopuszczalnych

powiększonych o margines

tolerancji
 opracowanie programu

ochrony powietrza POP

* od 1.01.2010 dotyczy tylko pyłu PM2,5

Ocena jakości powietrza –

klasy stref

i wymagane działania w zależności od poziomów stężeń zanieczyszczenia,

uzyskanych w rocznej ocenie jakości powietrza, dla przypadków,

gdy

margines tolerancji nie jest określony

Poziom stężeń

Klas

Klas

a

a

stref

stref

y

y

Wymagane działanie

nie przekraczający poziomu
dopuszczalnego lub

docelowego

A

A

brak

powyżej poziomu
dopuszczalnego lub
docelowego

C

C



określenie obszarów

przekroczeń poziomów
dopuszczalnych lub

docelowych
 działania na rzecz

poprawy jakości
powietrza opracowanie

programu ochrony
powietrza POP

Liczba stref w Polsce dla których dokonuje się oceny rocznej pod

kątem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia i ochrony

roślin – 2009 rok

Klasa A

kryterium ochrony

zdrowia

 dwutlenek

siarki

 tlenek węgla

 ołów

 arsen

 kadm

 nikiel

Klasy stref określone na podstawie 24-godz. stężeń pyłu

PM10

w wyniku oceny jakości powietrza za rok 2009 (wg

kryteriów dotyczących ochrony zdrowia)



Do klasy C zaliczone

zostały wszystkie strefy
woj. małopolskiego.



W województwach

śląskim, łódzkim i
podkarpackim więcej niż
75% stref
zaklasyfikowano do klasy
C.



Jedynym województwem,

na terenie którego nie ma
stref zakwalifikowanych
do klasy C jest
województwo warmińsko-
mazurskie.

Klasa A – 91 stref

(54%)

Klasa C – 79 stref

(46%)

Klasyfikacja stref w UE dla przekroczeń 24-

godzinnych

PM10

w 2007 r.



brakuje danych



obszary nie zostały wyznaczone



brakuje informacji dla strefy



<= wartość dopuszczalna



> wartość dopuszczalna

Klasyfikacja stref w Polsce dla

B(a)P

na podstawie rocznej

oceny jakości powietrza za rok 2009 (ochrona zdrowia)

Do klasy C zaliczono
wszystkie strefy woj.:
małopolskiego,
mazowieckiego i
śląskiego oraz większość
stref woj.
podkarpackiego i
pomorskiego

(norma B(a)P – 1 ng/m

3

dla stężenia średniego

rocznego).

Klasa A – 97 stref (57%)

Klasa C – 73 strefy (43%)

Klasyfikacja stref w Polsce dla

O

3

na podstawie

oceny jakości powietrza za rok 2008 (poziom

docelowy, ochrona zdrowia)

28 stref w kraju:

18 stref (ok. 64%) – klasa A

10 stref – klasa C

;

Do klasy C zakwalifikowano

obszary 4 województw:

lubuskiego, dolnośląskiego

(wraz z Aglomeracją

Wrocławską), opolskiego,

łódzkiego (wraz z

Aglomeracja Łódzką) a

także cztery strefy

obejmujące obszar

województwa z

wyłączeniem aglomeracji:

strefa wielkopolska,

śląska,

zachodniopomorska i

mazowiecka.

Klasyfikacja stref w UE dla stężeń 8-godzinnych

ozonu

ze względu na zdrowie za 2007 r.



brakuje danych



obszary nie zostały wyznaczone



brakuje informacji dla strefy



<= poziom celu długoterminowego



poziom celu długoterminowego a poziom

docelowy



> poziom docelowy

Roczna ocena jakości powietrza w Polsce w

2009 roku klasa wynikowa

NO

2

Klasa C
– Aglomeracja
Krakowska
– Aglomeracja
Warszawska

Benzen

Klasa B:
2 strefy – woj. kujawsko-pomorskie

Klasa C:
3 strefy – woj. kujawsko-pomorskie
1 strefa – woj. opolskiego

UREGULOWANIA FORMALNO-

UREGULOWANIA FORMALNO-

PRAWNE DOTYCZĄCE OCHRONY

PRAWNE DOTYCZĄCE OCHRONY

ŚRODOWISKA W POLSCE

ŚRODOWISKA W POLSCE

WODY

WODY

Uregulowania formalno-prawne

gospodarki wodnej w Polsce

Ustawa z dnia

27 kwietnia 2001 r. –

Prawo

ochrony

środowiska

(

tekst

jednolity Dz. U. z 2008 r. nr 25 poz. 150

)

Ustawa z dnia

18 lipca 2001 r. – Prawo

wodne

(Dz. U. z 2005 r. nr 239 poz. 2019 późn. zm.)

Ustawa

Prawo ochrony środowiska

Dział III – Ochrona wód

Art. 97.

1. Ochrona wód polega na zapewnieniu ich jak

najlepszej jakości, w tym utrzymywanie ilości wody
na poziomie zapewniającym ochronę równowagi
biologicznej, w szczególności przez:

1) utrzymywanie jakości wód powyżej albo co

najmniej na poziomie wymaganym w przepisach;

2) doprowadzanie jakości wód co najmniej do

wymaganego przepisami poziomu, gdy nie jest on
osiągnięty.

2.

Poziom

jakości

wód

jest

określany

z

uwzględnieniem ilości substancji i energii w
wodach oraz stopnia zdolności funkcjonowania
ekosystemów wodnych.

Ustawa z dnia

18 lipca 2001 r.

Prawo wodne

Podstawowymi celami środowiskowymi w

odniesieniu do wód jest utrzymywanie lub

poprawa jakości wód, biologicznych stosunków

w środowisku wodnym i na terenach

podmokłych tak, aby dla:

a) jednolitych części wód powierzchniowych

uniknąć niekorzystnych zmian w ich stanie
ekologicznym i chemicznym (bądź potencjale
ekologicznym i stanie chemicznym w przypadku
sztucznych i silnie zmienionych jednolitych
części wód) oraz osiągnąć lub zachować dobry
stan ekologiczny (lub potencjał ekologiczny) i
stan chemiczny;

Ustawa z dnia

18 lipca 2001 r. – Prawo wodne

Podstawowymi celami środowiskowymi w

odniesieniu do wód jest utrzymywanie lub

poprawa jakości wód, biologicznych stosunków

w środowisku wodnym i na terenach

podmokłych tak, aby dla:

b) jednolitych części wód podziemnych uniknąć

niekorzystnych zmian ich stanu ilościowego i
chemicznego, odwrócić znaczące i utrzymujące
się tendencje wzrostowe zanieczyszczenia
powstałego w wyniku działalności człowieka,
zapewnić równowagę pomiędzy poborem i
zasilaniem wód podziemnych oraz zachować
lub osiągnąć dobry stan ilościowy i chemiczny.

Ustawa z dnia

18 lipca 2001 r. – Prawo wodne

Realizując powyższe cele, należy zapewnić,

aby wody, w zależności od potrzeb,

nadawały się w szczególności do:

1) zaopatrzenia ludności w wodę

przeznaczoną do spożycia;

2) rekreacji oraz uprawiania sportów

wodnych;

3) bytowania ryb i innych organizmów

wodnych w warunkach naturalnych,
umożliwiających ich migrację.

(wyciąg z art. 38 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo

wodne)

Badania i ocena stanu rzek w Polsce

Zakres i sposób badań oraz kryteria oceny
stanu

wód

rzecznych

określają

rozporządzenia do ustawy -

Prawo wodne

:

-

rozporządzenie MŚ z dnia 4 października 2002

r. w sprawie wymagań, jakim powinny
odpowiadać wody śródlądowe będące
środowiskiem życia ryb w warunkach
naturalnych

(Dz. U. z 2002 r. Nr 176, poz.1455)

;

- rozporządzenie MŚ z dnia 23 grudnia 2002 r. w
sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych
na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł
rolniczych (

Dz. U. z 2002 r. Nr 241, poz. 2093

);

Badania i ocena stanu rzek w Polsce

Zakres i sposób badań oraz kryteria oceny

stanu

wód

rzecznych

określają

rozporządzenia do ustawy -

Prawo wodne

:

-

rozporządzenie MŚ z dnia 27 listopada

2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny

odpowiadać

wody

powierzchniowe

wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w

wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. z

2002

r.

Nr

204,

poz.

1728);

- rozporządzenie MŚ z dnia 20 sierpnia 2008

r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu

jednolitych części wód powierzchniowych

(Dz. U. z 2008 r. Nr 162, poz. 1008);

Badania i ocena stanu rzek w Polsce

Zakres i sposób badań oraz kryteria oceny stanu

wód rzecznych określają rozp. do ustawy -

Prawo

wodne

:

- rozporządzenie MŚ z dnia 13 maja 2009 r. w
sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu
jednolitych części wód powierzchniowych i
podziemnych (Dz. U. z 2009 r. Nr 81, poz. 685);

- rozporządzenie MŚ z dnia 22 lipca 2009 r. w
sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego,
potencjału ekologicznego i stanu chemicznego
jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. z
2009 r. Nr 122, poz. 1018).

- rozporządzenie MŚ z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie
wykazu substancji priorytetowych w dziedzinie
polityki wodnej (Dz. U. z 2010 r. Nr 138, poz. 934).

Stan wód powierzchniowych



Stan wód powierzchniowych ocenia się,

porównując wyniki monitoringu z kryteriami
wyrażonymi jako wartości graniczne wskaźników
jakości wód.
 Na stan ogólny składają się

stan ekologiczny

(w

którym pod uwagę brane są

elementy biologiczne

oraz, jako wskaźniki wspomagające, elementy
fizykochemiczne i hydromorfologiczne) oraz

stan

chemiczny

(oceniany na podstawie

wskaźników

chemicznych

, charakteryzujących występowanie

substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska
wodnego, w tym tzw. substancji priorytetowych).

Stan wód powierzchniowych



Dla

jednolitych części wód

, stanowiących

podstawową

jednostkę

gospodarowania

wodami, określa się

stan ekologiczny



przypadku

naturalnych jednolitych

części wód

mówi się o ich

stanie

ekologicznym

,



w przypadku

sztucznych bądź silnie

zmienionych jednolitych części wód

– o

potencjale ekologicznym

.

 Stan ekologiczny oraz potencjał ekologiczny
klasyfikuje się przez nadanie jednolitej części
wód jednej z

pięciu klas jakości wód

.

Klasy jakości wód

 Klasa I – bardzo dobry stan ekologiczny

– wody o niezmienionych warunkach

naturalnych lub zmienionych tylko

w bardzo niewielkim stopniu,

 Klasa II – dobry stan ekologiczny –

zmiany warunków naturalnych w

porównaniu

do

warunków

niezakłóconych

działalnością

człowieka są niewielkie,



Klasa

III

–

umiarkowany

stan

ekologiczny – wody przekształcone w

średnim stopniu,

Klasy jakości wód

 Klasa IV – słaby stan ekologiczny – wody o

znacznie

zmienionych

warunkach

naturalnych

(

biologicznych,

fizykochemicznych, morfologicznych

), gdzie

gatunki roślin i zwierząt znacznie różnią
się od tych, które zwykle towarzyszą
danemu typowi jednolitej części wód,

Klasa V – zły stan ekologiczny – wody o

poważnie

zmienionych

warunkach

naturalnych, w których nie występują
typowe dla danego rodzaju wód gatunki
fauny i flory.

Wskaźniki
wspomagają
ce
elementy
biologiczne

Stan ekologiczny

Zasady oceny wód powierzchniowych

Elementy biologiczne

substancje
szczególnie szkodliwe
dla środowiska

(priorytetowe i inne
substancje
odprowadzane w
znacznych ilościach do
wód powierzchniowych

Stan chemiczny

- fitoplankton
- makrofity i fitobentos
- bezkręgowce bentosowe
- ichtiofauna (ryby)

Elementy chemiczne

i fizykochemiczne

przejrzystość, warunki termicze,
warunki natlenienia, zasolenie,
zakwaszenie, substancje biogenne,
specyficzne zanieczyszczenia
syntetyczne i niesyntetyczne

Elementy hydromorfologiczne

reżim hydrologiczny, ciągłość cieku,
warunki morfologiczne

Stan wód

wyznacza
gorszy ze

stanów

EKOLOGICZNY

lub

CHEMICZNY

Schemat klasyfikacyjny przedstawiający kolejne działania

zmierzające do uzyskania klasyfikacji stanu ekologicznego

Źródło: http://www.krakow.pios.gov.pl/publikacje/2009/wody_ocena_2008.pdf

Klasyfikacja stanu ekologicznego jednolitych części

wód rzek objętych w roku 2007 i 2008

monitoringiem diagnostycznym (Polska)

2007 r. – spośród 267 jcw

(monitoring

diagnostyczny)

–

6 (2,2%) osiągnęło stan

dobry, a więc spełniło

wymagania określone dla

II klasy czystości

.

– 73,8% przypisano do

klasy III

(stan ekologiczny

umiarkowany

).

2008 r. – spośród 181 jcw

rzecznych

– 23 (12,7%) osiągnęło

stan ekologiczny

dobry

lub

bardzo dobry.

Klasyfikacja stanu ekologicznego JCW rzek w

roku 2007 i 2008; monitoring diagnostyczny

•

Bardzo

dobry

•

Dobry

•

Umiarkow

any

•

Słaby

•

Zły

Klasyfikacja

stanu ekologicznego

JCW rzek objętych

monitoringiem diagnostycznym w 2007 i 2008 r.

(źródło: GIOŚ/PMŚ)

Klasyfikacja

stanu chemicznego

jednolitych części

wód rzek objętych monitoringiem diagnostycznym

w 2008 roku

Ocena stanu wód

Stan wód jest

wypadkową stanu

ekologicznego i

chemicznego, a określa

go gorszy ze stanów.

Stan chemiczny

dobry

poniżej

dobrego

bardzo dobry stan

ekologiczny

dobry stan

wód

zły stan wód

dobry

stan

ekologiczny /

potencjał ekologiczny

dobry lub powyżej

dobrego

dobry stan

wód

zły stan wód

umiarkowany

stan

ekologiczny /

umiarkowany

potencjał ekologiczny

zły stan wód

zły stan wód

słaby

stan

ekologiczny / słaby

potencjał ekologiczny

zły stan wód

zły stan wód

zły stan ekologiczny /

zły potencjał

ekologiczny

zły stan wód

zły stan wód

S

ta

n

/p

o

te

n

c

ja

ł

e

k

o

lo

g

ic

zn

y

Klasyfikacja

stanu jednolitych części wód

rzek

objętych monitoringiem diagnostycznym w 2008 r.

5,5 %

70,5%

24%

Zbiorcze wyniki klasyfikacji

jezior

wg stanu

ekologicznego, objętych monitoringiem w latach

2007-2008

(źródło: GIOŚ/PMŚ)

Ocena jakości wód przeznaczonych do

zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia

A1

A2

A3

Wody

wymagające

prostego

uzdatniania

fizycznego,

w

szczególnoś

ci filtracji

oraz

dezynfekcji.

Wody wymagające
typowego
uzdatniania
fizycznego i

chemicznego, w
szczególności
utleniania

wstępnego,
koagulacji,
flokulacji,
dekantacji, filtracji i

dezynfekcji
(chlorowanie
końcowe)

Wody wymagające
wysokosprawnego
uzdatniania
fizycznego i

chemicznego, w
szczególności
utleniania,

koagulacji,
flokulacji,
dekantacji, filtracji,
adsorpcji na węglu

aktywnym,
dezynfekcji
(ozonowanie,
chlorowanie

końcowe).

UREGULOWANIA FORMALNO-

UREGULOWANIA FORMALNO-

PRAWNE DOTYCZĄCE OCHRONY

PRAWNE DOTYCZĄCE OCHRONY

ŚRODOWISKA W POLSCE

ŚRODOWISKA W POLSCE

ODPADY

ODPADY

Uregulowanie formalno-prawne

gospodarki odpadami w Polsce

Kompleksowe rozwiązania w dziedzinie

gospodarki odpadami zawiera

Ustawa o odpadach

Ustawa o odpadach

z dnia 27 kwietnia 2001 r.

(Dz. U. Nr 62 poz. 628)

Uregulowanie formalno-prawne gospodarki

odpadami w Polsce

Ustawa

Ustawa

określa zasady postępowania z

odpadami

w

sposób

zapewniający

ochronę życia i zdrowia ludzi oraz
ochronę środowiska zgodnie z zasadą
zrównoważonego

rozwoju,

a

w

szczególności

zasady

zapobiegania

powstawaniu odpadów lub ograniczania
ilości odpadów i ich negatywnego
oddziaływania na środowisko, a także
odzysku

lub

unieszkodliwiania

odpadów.

Ustawa o odpadach

1. Ustawa podaje zasady gospodarowania

odpadami



Nakłada

na

wytwórcę

odpadów

obowiązek

zapobiegania

powstawaniu

odpadów

lub

ograniczenia ich ilości a także zmniejszenie ich
negatywnego oddziaływania na środowisko;



Nakazuje zapewnienie, zgodnego z zasadami
ochrony środowiska, odzysku;



Wprowadza,

zgodny

z

zasadami

ochrony

środowiska, obowiązek unieszkodliwiania odpadów;



Nakazuje selektywne zbieranie odpadów;



Zakazuje mieszania różnego rodzaju odpadów,



Transport odpadów niebezpiecznych musi być
zgodny z narzuconymi przepisami obowiązującymi
przy transporcie materiałów niebezpiecznych.

Ustawa o odpadach

2. Ustawa wprowadza obowiązek przygotowania

planów gospodarki odpadami

Plany określają:



Opis

aktualnego

stanu

gospodarki

odpadami;



Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki
odpadami;



Działania zmierzające do poprawy sytuacji w
zakresie gospodarowania odpadami;



Instrumenty finansowe służące realizacji
zamierzonych celów;



System monitoringu i oceny realizacji
zamierzonych celów.

Ustawa o odpadach

3. Ustawa reguluje zadania samorządu

terytorialnego w zakresie gospodarki odpadami

komunalnymi

Do

obowiązkowych

zadań

gmin

w

zakresie

gospodarki odpadami komunalnymi należy:



zapewnianie warunków funkcjonowania systemu

selektywnego zbierania i odbierania odpadów

komunalnych wszystkim mieszkańcom gminy;



zapewnianie budowy, utrzymania i eksploatacji

instalacji

i

urządzeń

do

odzysku

i

unieszkodliwiania odpadów komunalnych oraz

odpadów

niebezpiecznych

wydzielonych

z

odpadów komunalnych;



zapewnianie

warunków

ograniczenia

masy

odpadów

komunalnych

ulegających

biodegradacji;



inicjowanie i ułatwianie tworzenia punktów

zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i

elektronicznego;

Ustawa o odpadach

4. Ustawa nakłada obowiązki dla posiadaczy odpadów i

transportujących odpady

Wytwórca odpadów powinien:



Uzyskać pozwolenie na wytwarzanie odpadów;



Uzyskać decyzję zatwierdzającą program

gospodarki odpadami niebezpiecznymi;



Przedłożyć

informację

o

wytwarzanych

odpadach oraz o sposobach gospodarowania

wytworzonymi

odpadami,

określić

ilość

odpadów przewidzianych do wytwarzania w

ciągu roku, wskazać sposoby zapobiegania

powstawaniu odpadów lub ograniczania ich

ilości, wskazać miejsca i sposoby ich

magazynowania.

Ustawa o odpadach

Ustawa określa także:

5.

Szczególne zasady gospodarowania

niektórymi rodzajami odpadów.

6.

Zasady termicznego przekształcania

odpadów.

7.

Zasady składowania i magazynowania

odpadów i rodzaje składowisk.

8.

Przepisy karne i opłaty sankcyjne.

Ustawa o odpadach

Załączniki:

Załącznik nr 1 określa kategorie odpadów
Załącznik nr 2 wymienia kategorie lub

rodzaje

odpadów niebezpiecznych

Załącznik nr 3 podaje składniki odpadów,

które kwalifikują je jako odpady

niebezpieczne

Załącznik nr 4 podaje właściwości odpadów,

które

powodują, że odpady są

niebezpieczne

Załącznik nr 5 definiuje procesy odzysku
Załącznik

nr

6 definiuje

procesy

unieszkodliwiania

odpadów

Odpady wytworzone w Polsce według rodzajów

w 2009 r. (z wyłączeniem odpadów komunalnych)

Odpady wytworzone w latach 2000-2009 (z

wyłączeniem odpadów komunalnych)

Odpady wytworzone według województw w 2009 r.

(z wyłączeniem odpadów komunalnych)

Lubuskie
730

tys. ton

Warmińsko-mazurskie – 755 tys. ton

Podlaskie
738

tys. ton

Dolnośląskie – 33 307

tys. ton

Śląskie

–

32 257

tys.

ton

Małopolskie

–

6 682

tys. ton

111 060

tys.

ton

PAŃSTWOWY MONITORING

PAŃSTWOWY MONITORING

ŚRODOWISKA

ŚRODOWISKA

Państwowy Monitoring Środowiska

 Źródłem informacji o środowisku jest PMŚ


Powołany Ustawą o Państwowej Inspekcji

Ochrony Środowiska z dnia 20 lipca 1991



Jego rangę wzmocniła 10 lat później ustawa

Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia

2001 r.

 Koordynatorem PMŚ jest Główny Inspektor

Ochrony Środowiska
 PMŚ stanowi system pomiarów, ocen i prognoz

stanu

środowiska

oraz

gromadzenia,

przetwarzania i rozpowszechniania informacji o

środowisku.
 Celem PMŚ jest zwiększenie działań na rzecz

ochrony

środowiska

poprzez

zbieranie,

analizowanie i udostępnianie danych dotyczących

stanu środowiska i zmian w nim zachodzących.

Państwowy Monitoring Środowiska – zadania

Podstawowe zadanie – dostarczanie informacji o:
• aktualnym stanie i stopniu zanieczyszczeń

poszczególnych komponentów środowiska

• ładunkach zanieczyszczeń doprowadzanych do

środowiska

• dynamice

antropogenicznych

przemian

środowiska przyrodniczego

• przewidywanych

skutkach

użytkowania

środowiska

Państwowy Monitoring Środowiska – zadania

•

jakości

elementów

przyrodniczych,

dotrzymywania standardów jakości środowiska
określonych

przepisami

oraz

obszarach

występowania przekroczeń tych standardów.

• występujących zmianach jakości elementów

przyrodniczych i przyczynach tych zmian, w
tym powiązaniach przyczynowo-skutkowych
występu-jących pomiędzy emisjami i stanem
elementów przyrodniczych.

PMŚ wspomaga działania na rzecz ochrony
środowiska

poprzez

systematyczne

informowanie

organów

administracji

i

społeczeństwa o:

PMŚ – zakres danych

PMŚ na podstawie badań monitoringowych

obejmuje informacje w zakresie:

• jakości powietrza
• jakości wód śródlądowych, powierzchniowych i

podziemnych oraz morskich wód wewnętrznych i
wód morskich terytorialnych

• jakości gleby i ziemi
• hałasu
• promieniowania jonizującego i pól

elektromagnetycznych

• stanu zasobów środowiska, w tym lasów
• rodzajów i ilości substancji lub energii

wprowadzanych do powietrza, wód, gleby i ziemi

• wytwarzania i gospodarki odpadami

Państwowy Monitoring Środowiska

PMŚ zbiera dane na podstawie:

 pomiarów dokonywanych przez organy administracji

zobowiązane na podstawie ustaw do wykonywania
badań monitoringowych

 danych zbieranych w ramach statystyki publicznej
 informacji

udostępnianych

przez

inne

organy

administracji

 pomiarów stanu środowiska, wielkości i rodzajów emisji

a także ewidencji, do których prowadzenia obowiązane
są podmioty z mocy prawa lub na mocy decyzyjnej

 innych

informacji

uzyskanych

odpłatnie

lub

nieodpłatnie od podmiotów niebędących organami
administracji

Badania monitoringowe przeprowadza się

cyklicznie stosując ujednolicone metody

zbierania, gromadzenia i przetwarzania

danych

Państwowy Monitoring Środowiska

PMŚ

jest

narzędziem

oceny

polityki

ekologicznej państwa

Zasady funkcjonowania PMŚ określają przepisy
Ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska z dnia
20 lipca 1991 r.

Struktura

PMŚ

Państwowy Monitoring Środowiska -

Struktura

Blok PRESJE na środowisko

– pozyskiwanie

informacji o ładunkach zanieczyszczeń
wprowadzanych do powietrza, wód i ziemi,
niezbędne do realizacji celów PMŚ

Państwowy Monitoring Środowiska -

Struktura

Blok STAN środowiska

– obejmuje działania

związane z pozyskiwaniem, gromadzeniem,
analizowaniem

i

upowszechnianiem

informacji o poziomach substancji i innych
wskaźników

charakteryzujących

stan

poszczególnych elementów przyrodniczych

– wykonywane są oceny

poszczególnych komponentów środowiska,
uwzględniające w coraz szerszym zakresie
wpływ elementów presji

Państwowy Monitoring Środowiska -

Struktura

Blok OCENY I PROGNOZY

– określa rodzaje i

intensywność oddziaływania na środowisko przy
pomocy wybranych wskaźników środowiskowych
lub wskaźników zrównoważonego rozwoju

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ