Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 175

PROBLEMY OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ

I OCHRONY ŚRODOWISKA NATURALNEGO

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 176

Odporność pożarowa budynków

odporność

pożarowa

budynków

wysokość

obiektu

kategoria

zagrożenia

ludzi

gęstość

obciążenia

ogniowego

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 177

Kategorie zagrożenia ludzi

Obiekty użyteczności publicznej, mieszkalne i zamieszkania zbiorowego
kwalifikuje się do kategorii zagrożenia ludzi (ZL):

ZL I

zawierające pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego
przebywania ponad 50 osób niebędących ich stałymi
użytkownikami, a nieprzeznaczone przede wszystkim do
użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się (np.
teatry, hale widowiskowo-sportowe, duże obiekty handlowe)

ZL II

przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi
o ograniczonej zdolności poruszania się (np. szpitale, żłobki,
przedszkola, hospicja)

ZL III

użyteczności publicznej niezakwalifikowane do ZL I i ZL II

ZL IV

mieszkalne

ZL V

zamieszkania zbiorowego niezakwalifikowane do ZL I i ZL II
(np. hotele, motele, domy wypoczynkowe)

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 178

Gęstość obciążenia ogniowego

gęstość obciążenia ogniowego =

całkowita energia cieplna mogąca

powstać przy spaleniu materiałów

w pomieszczeniu

jednostka powierzchni

pomieszczenia

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 179

Grupy wysokości budynków

Grupy wysokości budynków:

wysokie (W) – od 25 do 55 m włącznie nad poziomem
terenu lub mieszkalne o wysokości od 9 do 18
kondygnacji nadziemnych włącznie

niskie (N) – do 12 m wysokości włącznie
nad poziomem terenu lub mieszkalne
o wysokości do 4 kondygnacji
nadziemnych włącznie

średniowysokie (SW) – od 12 do 25 m włącznie
nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości
do 9 kondygnacji nadziemnych włącznie

wysokościowe (WW) – powyżej 55 m nad poziomem terenu

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 180

Odporność pożarowa budynków

Elementy budynku, odpowiednio do jego klasy odporności pożarowej,

powinny spełniać co najmniej następujące wymagania odporności ogniowej:

Klasa odporności ogniowej elementów

Klasa

odporności

pożarowej

budynku

główna

konstrukcja

nośna

konstrukcja

dachu

strop

ściana

zewnętrzna

ściana

wewnętrzna

przekrycie

dachu

A

R 240

R 30

REI 120

EI 120

EI 60

E 30

B

R 120

R 30

REI 60

EI 60

EI 30

E 30

C

R 60

R 15

REI 60

EI 30

EI 15

E 15

D

R 30

(-)

REI 30

EI 30

(-)

(-)

E

(-)

(-)

(-)

(-)

(-)

(-)

Oznaczenia w tabeli:
R – nośność ogniowa w minutach
E – szczelność ogniowa w minutach
I – izolacyjność ogniowa w minutach
(-) – nie stawia się wymagań

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 181

Trójkąt ognia pożaru

TRÓJKĄT OGNIA POŻARU

CIEPŁO

PALIWO

TLEN

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 182

Materiały pożarowo niebezpieczne

Materiały pożarowo niebezpieczne

• gazy palne
• ciecze palne o temperaturze zapłonu poniżej 328,15 K

(55°C)

• materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne
• materiały zapalające się samorzutnie na powietrzu
• materiały wybuchowe i pirotechniczne
• materiały ulegające samorzutnemu rozkładowi lub

polimeryzacji

• materiały mające skłonności do samozapalenia

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 183

Źródła zapłonu

Źródła zapłonu:

• otwarty płomień (np. zapałki, zapalniczki, świece)
• żar papierosowy
• paleniska
• żarówki
• płomień palników gazowych
• rozżarzone cząstki metalu podczas spawania, cięcia i lutowania
• łuk elektryczny i wyładowania atmosferyczne
• nagrzane powierzchnie zewnętrzne urządzeń grzewczych (np. kuchenek,

piecyków, grzałek, patelni, frytkownic)

• uszkodzona lub wadliwie eksploatowana instalacja elektryczna (wystąpienie

przeciążenia, zwarcia, nagrzania styków osprzętu elektrycznego)

• ciepło powstające podczas tarcia (np. bębnów hamulcowych, łożysk)
• iskry mechaniczne
• iskry udarowe
• wyładowania elektryczności statycznej
• spalanie wybuchowe środków pirotechnicznych

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 184

Techniczne systemy zabezpieczeń przeciwpożarowych

Techniczne systemy

zabezpieczeń przeciwpożarowych

systemy sygnalizacji

pożarowej

tryskaczowe

urządzenia gaśnicze

gazowe urządzenia

gaśnicze

wentylacja pożarowa

(klapy dymowe)

czujka dymowa

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 185

Zasady zachowania się w sytuacji pożaru

Procedury działania w sytuacji pożaru przyjęte w danym zakładzie

pracy powinny odpowiadać na pytania:

• Jaki jest tryb podejmowania decyzji w sytuacjach awaryjnych,

zagrożenia?

• Jaki jest obieg informacji?

• Jakie ustalono sygnały alarmowania i ostrzegania?

• Jakie są zadania kadry kierowniczej, personelu

inżynieryjno-technicznego, służby ochrony, pracowników?

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 186

Rodzaje gaśnic

Rodzaje gaśnic powinny być dostosowane do gaszenia grup

pożarów, które mogą wystąpić w obiekcie.

Grupa

pożarów

Charakterystyka materiałów

A

pożary ciał stałych pochodzenia organicznego, przy których
spalaniu obok innych zjawisk powstaje zjawisko żarzenia, np.
drewno, papier, węgiel, tworzywo sztuczne, tkaniny, słoma

B

pożary cieczy palnych i substancji stałych topiących się
wskutek ciepła wytworzonego podczas pożaru, np. benzyna,
alkohole, aceton

C

pożary gazów, np. wodór, acetylen, gaz ziemny

D

pożary metali lekkich, np. magnez, glin, potas, sód

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 187

Typy gaśnic

TYPY GAŚNIC

gaśnice śniegowe

gaśnice proszkowe

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 188

Rozmieszczenie sprzętu gaśniczego

Zasady rozmieszczania sprzętu gaśniczego

9

Sprzęt powinien być umieszczony w miejscach łatwo dostępnych,

widocznych, przy wejściach i klatkach schodowych, przy przejściach
i korytarzach, przy wyjściach na zewnątrz pomieszczeń.

9

W obiektach wielokondygnacyjnych sprzęt należy rozmieszczać w tych

samych miejscach na każdej kondygnacji, jeżeli istniejące warunki na
to pozwalają.

9

Do sprzętu powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej

1 m.

9

Odległość dojścia do sprzętu nie powinna być większa niż 30 m.

9

Sprzęt należy umieszczać w miejscach nienarażonych na uszkodzenie

mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 189

Środowisko - definicja

Pod pojęciem środowiska przyjmuje się ogół elementów przyrodniczych,
w szczególności:

ƒ

powierzchnię ziemi

ƒ

kopaliny

ƒ

wody

ƒ

powietrze

ƒ

zwierzęta i rośliny

ƒ

klimat

ƒ

a także krajobraz

zarówno w stanie naturalnym, jak i przekształcony w wyniku działalności człowieka.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 190

Ochrona środowiska

Ochrona środowiska

jest rozumiana jako działania lub zaniechanie działań, których

celem jest zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej.

Ochrona środowiska polega w szczególności na:

racjonalnym kształtowaniu środowiska

i gospodarowaniu jego zasobami

przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom

przywracaniu elementów przyrodniczych

do stanu właściwego

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 191

Zanieczyszczenie środowiska

Zanieczyszczenie środowiska to:

wprowadzenie do środowiska (bezpośrednio lub pośrednio)

przez człowieka, w wyniku prowadzonej przez niego działalności

substancji stałych, ciekłych lub gazowych, energii takiej jak: ciepło, hałas,

wibracje lub pola elektromagnetyczne

w takich ilościach lub w takim składzie, że emisja ta może być

szkodliwa dla zdrowia ludzi lub stanu środowiska

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 192

Korzystający ze środowiska

ƒ

przedsiębiorca w rozumieniu ustawy Prawo działalności gospodarczej

ƒ

osoba prowadząca działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw

rolnych, chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa

i rybactwa śródlądowego

ƒ

osoba wykonująca zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki

lub indywidualnej specjalistycznej praktyki

ƒ

jednostka organizacyjna niebędąca przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy

Prawo działalności gospodarczej

ƒ

osoba fizyczna korzystająca ze środowiska w zakresie, w jakim korzystanie

ze środowiska wymaga pozwolenia

Podmiotem korzystającym ze środowiska jest każdy:

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 193

Obowiązki pracodawcy

podejmowanie działań zapobiegających zanieczyszczeniu środowiska
w przyszłości

odpowiednią organizację pracy

zapewnienie osób zajmujących się ochroną środowiska i posiadających
odpowiednie kwalifikacje zawodowe do wykonywania zadań w tym zakresie

zapoznanie pracowników z wymaganiami ochrony środowiska, jeżeli praca
przez nich wykonywana może mieć wpływ na środowisko

podejmowanie działań mających na celu eliminację lub ograniczenie szkód
w środowisku, które mogą powstać w wyniku nieprzestrzegania przez
pracowników wymagań ochrony środowiska

Każdy podmiot (w tym pracodawca) ma obowiązek zapewnić przestrzeganie
wymagań ochrony środowiska, w szczególności przez:

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 194

Obowiązki pracodawcy cd.

Każdy, kto prowadzi działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko,

zobowiązany jest do zapobiegania takiemu oddziaływaniu.

Każdy przedsiębiorca (z wyjątkiem zwolnionych przepisami prawa) prowadzący
zarówno zakład produkcyjny, jak i przedsiębiorstwo handlowo-usługowe jest
zobowiązany posiadać pozwolenie:

‰

na wprowadzanie

gazów lub pyłów

do powietrza lub zgłoszenie instalacji

emitującej substancje do powietrza

‰

na wprowadzanie

ścieków

do wód lub do ziemi

‰

na wytwarzanie

odpadów

lub decyzję zatwierdzającą program gospodarki

odpadami niebezpiecznymi oraz/lub potwierdzenie przedłożenia informacji
o wytwarzanych odpadach oraz sposobach gospodarowania wytworzonymi
odpadami

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 195

Pozwolenie na eksploatację instalacji

Eksploatacja instalacji mającej negatywny wpływ na środowisko (jeżeli pozwolenie

na jej użytkowanie jest wymagane) jest dozwolona jedynie po uzyskaniu

pozwolenia.

Rodzaje instalacji, dla których nie jest wymagane pozwolenie, a jedynie
zgłoszenie

właściwemu organowi ochrony środowiska,

zostały

określone przepisami prawa.

Są to m.in.:

9

instalacje energetyczne opalane paliwem gazowym, węglem

kamiennym, olejem napędowym, olejem opałowym jeżeli ich moc
cieplna nie przekracza 15 MW

9

instalacje do przesyłu, przeładunku lub magazynowania paliw

płynnych

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 196

Obowiązek prowadzenia ewidencji

wielkości, rodzaju i sposobie zagospodarowania terenu, z którego odprowadzane są ścieki
oraz prowadzenia ewidencji odpadów w postaci:

ƒ

karty ewidencji odpadów

ƒ

karty przekazania odpadu

ilości i rodzajach gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza oraz dane, na podstawie
których określono te ilości

ilości i jakości pobranej wody powierzchniowej i podziemnej

ilości, stanie i składzie ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi

Każdy przedsiębiorca jest zobowiązany do prowadzenia ilościowych i jakościowych ewidencji
zawierających informacje o:

W przypadku małych i średnich przedsiębiorstw może być prowadzona uproszczona ewidencja odpadów
jedynie w postaci Karty odpadów, ale tylko w przypadku gdy wytwarzają one odpady niebezpieczne w
ilości do 100 kg rocznie lub inne odpady niż niebezpieczne, niebędące odpadami komunalnymi, w ilości
do 5 ton rocznie.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 197

Opłaty za korzystanie ze środowiska

Każdy podmiot ma obowiązek ponosić opłaty za korzystanie ze środowiska,

które są pobierane za następujące rodzaje korzystania ze środowiska:

·

wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza

wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi

pobór wód

składowanie odpadów

Wysokość należnej opłaty ustala we własnym zakresie podmiot korzystający ze
środowiska i przekazuje je na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 198

Kontrola przestrzegania przepisów

Kontrolę przestrzegania przepisów prawa o ochronie środowiska,

badanie stanu środowiska oraz przeciwdziałanie nadzwyczajnym

zagrożeniom środowiska (poważnym awariom) wykonuje

Inspekcja Ochrony Środowiska.

Za nieprzestrzeganie przepisów dotyczących przekroczenia
określonych w pozwoleniach wartości dopuszczalnych w zakresie
korzystania ze środowiska wojewódzki inspektor ochrony środowiska
wymierza w drodze decyzji kary pieniężne.