PROWADZENIE EWIDENCJI BEZROBOTNYCH I REALIZOWANIE SWIADCZEN

Studium Prawa Europejskiego

Warszawa

Ewa Wronikowska

PROWADZENIE EWIDENCJI BEZROBOTNYCH

I REALIZOWANIE WIADCZE

Skrypt przygotowany w ramach działalno ci

Fundacji Prawo Europejskie

Studium Prawa Europejskiego

w Warszawie

ul. Prosta 2/14 lok. 204, 01-850 Warszawa

tel./fax: (0-22) 833-38-90; (0-22) 833-39-90

www.uniaeuropejsak.net.pl e-mail: info@spe.edu.pl

działaj c pod patronatem naukowym i dydaktycznym

Wy szej Szkoły Studiów Mi dynarodowych w Łodzi

ul. Brzozowa 3/5/7/9, 93-101 Łód

Copyright by

Fundacja Prawo Europejskie

Spis tre ci
1. Zagadnienia wst pne………………………………………………………………………...4
1.1. Podstawy prawne
1.2. Zakres przedmiotowy i podmiotowy ustawy
1.3. Poj cie bezrobotnego
2. Rejestracja bezrobotnych…………………………………………………………………..14
2.1. Wła ciwo urz du pracy
2.2. Rejestracja
2.3. Wydanie decyzji administracyjnej
3. Realizowanie wiadcze na rzecz bezrobotnych…………………………………………..28
3.1. Zasiłek dla bezrobotnych
3.2. Dodatek szkoleniowy
3.3. Stypendium
3.4. Dodatek aktywizacyjny
3.5. Szczegółowy tryb przyznawania zasiłku dla bezrobotnych, dodatku szkoleniowego,
stypendium i dodatku aktywizacyjnego
3.6. Inne wiadczenia przysługuj ce bezrobotnym
3.7. wiadczenia nienale ne
Zał czniki:
1. Art. 2 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia (słownik poj ). W wersji obowi zuj cej od
1 lipca 2008 r. art. 85 ustawy z dnia 7 wrze nia 2007 r. o wykonywaniu kary pozbawienia
wolno ci poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego (Dz. U. Nr 191 poz.
1366)………………………………………………………………………………………….73
2.

Wzór karty rejestracyjnej bezrobotnego stanowi cy zał cznik nr 1 do Rozporz dzenia

Ministrostwa Gospodarki i Pracy z dnia 26 listopada 2004 r. w sprawie rejestracji
bezrobotnych i poszukuj cych pracy (Dz. U. Nr 262, poz. 2607 z pó n. zm.)……………….78
3. Przeci tna stopa bezrobocia w kraju oraz na obszarze działania powiatowych urz dów
pracy według stanu na dzie 30 czerwca 2007 r., stanowi ca zał cznik do Obwieszczenia
Prezesa Głównego Urz du Statystycznego z 26 wrze nia 2007 r. w sprawie przeci tnej stopy
bezrobocia w kraju oraz na obszarze działania powiatowych urz dów pracy (M. P. Nr 71 poz.
772)…………………………………………………………………………………………...78

1.Zagadnienia wst pne

1.1. Podstawy prawne

Regulacje w zakresie prowadzenia ewidencji bezrobotnych i realizowania wiadcze

zawarte s w ustawie z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
(Dz. U. nr 99, poz. 1001 z pó n. zm. cytowana dalej jako ustawa o promocji zatrudnienia lub
upz). Zagadnienia te uregulowane s przede wszystkim w rozdziałach:
Dziewi tym zatytułowanym „Rejestracja bezrobotnych i poszukuj cych pracy oraz formy
udzielanego im wsparcia” (art. 33- 34);
Pi tnastym zatytułowanym „ wiadczenia dla bezrobotnych” (art. 71-83).
Oczywi cie odnosz c si do przedmiotowego zagadnienia nale y wskaza w ustawie tak e na
rozdział pierwszy zawieraj cy „Przepisy ogólne”

(art. 1 -2).

Prowadzenie ewidencji bezrobotnych dokładnie okre la rozporz dzenie Ministra

Gospodarki i Pracy z 26 listopada 2004 r. w sprawie rejestracji bezrobotnych i poszukuj cych
pracy (Dz. U. Nr 262, poz. 2607 z pó n. zm. cytowane dalej jako rozp. z 26.11.2004 r.).

Natomiast realizowanie wiadcze uregulowane jest w rozporz dzeniu Ministra

Gospodarki i Pracy z 6 pa dziernika 2004 r. w sprawie szczegółowego trybu przyznawania
zasiłku dla bezrobotnych, dodatku szkoleniowego, stypendium i dodatku aktywizacyjnego
(Dz. U. Nr 219, poz. 2222 z pó n. zm. cytowane jako rozp. z 6.12.2004 r.).

Nale y tak e wskaza na obwieszczenie Prezesa Głównego Urz du Statystycznego

z 5 grudnia 2007 r. w sprawie przeci tnej stopy bezrobocia w kraju oraz na obszarze
powiatów (M. P. Nr 95 poz. 1040) oraz obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z 5 kwietnia 2007 r. w sprawie wysoko ci zasiłku dla bezrobotnych (M. P. Nr 29 poz. 326).

1.2. Zakres przedmiotowy i podmiotowy ustawy

Punktem wyj cia do rozwa a o prowadzeniu ewidencji bezrobotnych i realizowaniu

wiadcze jest okre lenie zakresu podmiotowego ustawy o promocji zatrudnienia (czyli

wskazanie, do kogo stosuje si przepisy ustawy) oraz jej zakresu przedmiotowego (jaki jest
cel wskazanych regulacji).
Zakres przedmiotowy (art. 1 ust. 1 upz). Ustawa o promocji zatrudnienia okre la zadania
pa stwa dotycz ce promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia oraz aktywizacji

zawodowej (art. 1 ust.1.). Zadania te s realizowane przez instytucje rynku pracy działaj ce
w celu:

1) pełnego i produktywnego zatrudnienia;
2) rozwoju zasobów ludzkich;
3) osi gni cia wysokiej jako ci pracy;
4) wzmacniania integracji oraz solidarno ci społecznej.

Instytucje rynku pracy to zgodnie z art. 6 ustawy o promocji zatrudnienia:

1) publiczne słu by zatrudnienia;

2) Ochotnicze Hufce Pracy;

3) agencje zatrudnienia;

4) instytucje szkoleniowe;

5) instytucje dialogu społecznego;

6) instytucje partnerstwa lokalnego.

Publiczne słu by zatrudnienia tworz organy zatrudnienia (czyli zgodnie z art. 2 ust.1 pkt 17 upz minister

wła ciwy do spraw pracy, wojewodowie, marszałkowie województw i starostowie) oraz powiatowe

i wojewódzkie urz dy pracy, urz d obsługuj cy ministra wła ciwego do spraw pracy oraz urz dy wojewódzkie,

realizuj ce zadania okre lone ustaw .

Ochotnicze Hufce Pracy s pa stwow jednostk wyspecjalizowan w działaniach na rzecz młodzie y,

w szczególno ci młodzie y zagro onej wykluczeniem społecznym, oraz bezrobotnych do 25. roku ycia.

Agencje zatrudnienia s niepublicznymi jednostkami organizacyjnymi wiadcz cymi usługi w zakresie

po rednictwa pracy, po rednictwa do pracy za granic u pracodawców zagranicznych, poradnictwa

zawodowego, doradztwa personalnego i pracy tymczasowej.

Instytucjami szkoleniowymi s publiczne i niepubliczne podmioty prowadz ce na podstawie odr bnych

przepisów (przede wszystkim ustawy z 7 wrze nia 1991 r. o systemie o wiaty; tekst jednol. Dz. U. z 2004 r.

nr 256 poz. 2572 z pó n. zm.) edukacj pozaszkoln (s to np. publiczne centrum kształcenia ustawicznego,

publiczny o rodek dokształcania i doskonalenia zawodowego oraz publiczne centrum kształcenia praktycznego).

Instytucjami dialogu społecznego na rynku pracy s zwi zki zawodowe lub organizacje zwi zków zawodowych,

organizacje pracodawców, organizacje bezrobotnych, organizacje pozarz dowe - je eli w ród ich zada

statutowych znajduje si promocja zatrudnienia, łagodzenie skutków bezrobocia oraz aktywizacja zawodowa.

Instytucj partnerstwa lokalnego jest grup instytucji realizuj cych na podstawie umowy przedsi wzi cia

i projekty na rzecz rynku pracy.

Zakres podmiotowy (art. 1 ust. 3 upz). Ustawa o promocji zatrudnienia nie jest wył cznie
stosowana do obywateli polskich zamieszkuj cych na terytorium RP. Jej zakres podmiotowy
jest o wiele szerszy. Ustawa o promocji zatrudnienia ma zastosowanie do:
1) obywateli polskich, którzy poszukuj i podejmuj zatrudnienie lub inn prac zarobkow
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ale tak e za granic u pracodawców zagranicznych;
2) cudzoziemców zamierzaj cych wykonywa lub wykonuj cych prac na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej. W tym wypadku chodzi o:
a. obywateli pa stw członkowskich Unii Europejskiej;
b. obywateli pa stw Europejskiego Obszaru Gospodarczego, nienale cych do Unii
Europejskiej;

c. obywateli pa stw nieb d cych stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
którzy mog korzysta ze swobody przepływu osób na podstawie umów zawartych przez te
pa stwa ze Wspólnot Europejsk i jej pa stwami członkowskimi;
d. posiadaj cych w Rzeczypospolitej Polskiej status uchod cy;
e. posiadaj cych zezwolenie na osiedlenie si w Polsce;
f. posiadaj cych w Polsce zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot
Europejskich;
g. posiadaj cych w Polsce zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony udzielone
w zwi zku z posiadaniem na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 13 ustawy z 13 czerwca 2003 r.
o cudzoziemcach (Dz. U. Nr 128, poz. 1175, z pó n. zm.) zezwolenia na pobyt rezydenta
długoterminowego WE (udzielonego przez inne pa stwo członkowskie Unii Europejskiej),
który zamierza wykonywa prac lub prowadzi działalno gospodarcz na podstawie
przepisów obowi zuj cych w tym zakresie w Polsce, podj lub kontynuowa studia lub
szkolenie zawodowe albo wyka e, e zachodz inne okoliczno ci uzasadniaj ce jego
zamieszkiwanie na terytorium Polski;
h. posiadaj cych w Polsce zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony jako członkowie
rodziny cudzoziemca, posiadaj cego zezwolenie na pobyt rezydenta długotrwałego WE lub
zamieszkuj cego na terenie Polski na podstawie art. 54 ustawy o cudzoziemcach, czyli na
podstawie zezwolenia na osiedlenie si ; posiadania statusu uchod cy lub na podstawie
zezwole na zamieszkanie na czas oznaczony;
i. posiadaj cych w Polsce zgod na pobyt tolerowany;
j. korzystaj cych w Polsce z ochrony czasowej;
k. ubiegaj cych si w Polsce o nadanie statusu uchod cy, którym po upływie roku od dnia
zło enia wniosku o nadanie statusu uchod cy nie została wydana decyzja w pierwszej
instancji i przyczyna przedłu enia post powania nie le y po ich stronie;

Zgodnie z przepisami o promocji zatrudnienia

cudzoziemiec to osoba nieposiadaj ca obywatelstwa

polskiego (art. 2 ust. 1 pkt 7).

Członek rodziny to:

a) osoba pozostaj ca z obywatelem polskim lub cudzoziemcem, o którym mowa w art. 1 ust. 3 pkt 2, w zwi zku

mał e skim uznawanym przez prawo Rzeczypospolitej Polskiej,

b) zst pny, obywatela polskiego lub cudzoziemca, w wieku do 21 lat lub pozostaj cy na jego utrzymaniu

(art. 2 ust.1. pkt 8)

3) cudzoziemców - członków rodzin cudzoziemców, którzy s obywatelami pa stw
członkowskich UE lub obywatelami pa stw Europejskiego Obszaru Gospodarczego
nienale cych do UE, lub obywatelami pa stw nieb d cymi stronami umowy o Europejskim

Obszarze Gospodarczym, którzy mog korzysta ze swobody przepływu osób na podstawie
umów zawartych przez te pa stwa ze Wspólnot Europejsk i jej pa stwami członkowskimi;

Przykładem jest umowa zawarta 21 czerwca 1999 r. pomi dzy Wspólnot Europejsk i jej pa stwami

członkowskimi a Konfederacj Szwajcarsk w sprawie swobodnego przepływu osób, która weszła w ycie
1 czerwca 2002 r.

Członkowie EOG to: Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja,

Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia, Liechtenstein, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy,
Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, W gry, Wielka Brytania, Włochy.

4) cudzoziemców - członków rodzin obywateli polskich, którzy uzyskali zezwolenie na
zamieszkanie na czas oznaczony na terenie Polski;
5) cudzoziemców, którym wła ciwy organ udzielił zezwolenia na prac na terytorium Polski.

Zgodnie z art. 1 ust. 4. upz

prawo do zasiłków i innych wiadcze z tytułu bezrobocia przysługuje

wył cznie osobom, o których mowa w ust. 3 pkt 1 i 2 lit. a-g oraz i, j, oraz cudzoziemcom - członkom rodzin
obywateli polskich.

1.3. Poj cie bezrobotnego

Zasadniczym poj ciem determinuj cym dalsze rozwa ania jest wskazanie, kto na

podstawie rozwi za prawnych mo e by uznany za bezrobotnego. Definicja bezrobotnego
jest podana w ustawie o promocji zatrudnienia w art. 2 ust.1 pkt 2, który zawiera słownik
poj .
Bezrobotnym jest osoba:

o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1 i 2 lit. a-g lub i, j, lub cudzoziemiec, który jest członkiem

rodziny obywatela polskiego,

Bezrobotnym nie mo e by cudzoziemiec posiadaj cy zezwolenie na zamieszkanie w Polsce na czas

oznaczony, który jest członkiem rodziny cudzoziemca, posiadaj cego zezwolenie na pobyt rezydenta
długotrwałego WE lub zamieszkuj cego na terenie Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 54 ustawy
o cudzoziemcach, czyli na podstawie zezwolenia na osiedlenie si ; posiadania statusu uchod cy lub zezwole na
zamieszkanie na czas oznaczony.

Bezrobotnym nie mo e by tak e cudzoziemiec ubiegaj cy si w Rzeczypospolitej Polskiej o nadanie statusu
uchod cy, któremu po upływie roku od dnia zło enia wniosku o nadanie statusu uchod cy nie została wydana
decyzja w pierwszej instancji i przyczyna przedłu enia post powania nie le y po jego stronie (art. 1 ust. 3 pkt 2
lit. h i k upz).

niezatrudniona,

Zatrudnienie w ustawie o promocji zatrudnienia ma szerszy zakres ni w Kodeksie pracy. Zgodnie

z art. 2 ust. 1 pkt 43

przez zatrudnienie rozumie si wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy,

stosunku słu bowego oraz umowy o prac nakładcz .
Bezrobotnymi nie s zarówno osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy, czyli umowy o prac , powołania,
mianowania, wyboru i spółdzielczej umowy o prac , jak te chałupnicy (umowa o prac nakładcz ) ani osoby,
które pozostaj w stosunku słu bowym.

Przykład

Czy osoba zatrudniona wył cznie w połowie wymiaru czasu pracy (1/2 etatu) mo e by

zarejestrowana jako bezrobotna, skoro poszukuje ona zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu

pracy (cały etat) ?

Nie, osoba taka jest zatrudniona, nie mo e zatem by zarejestrowana jako bezrobotna. Mo e

jedynie by zarejestrowana jako osoba poszukuj ca pracy.

niewykonuj ca innej pracy zarobkowej,

Inna praca zarobkowa zgodnie ze słownikiem poj zawartym w art. 2 ust. 1 upz to wykonywanie

pracy lub wiadczenie usług na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie
członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych
(pkt 11).

zdolna i gotowa do podj cia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowi zuj cym

w danym zawodzie lub słu bie albo innej pracy zarobkowej, albo je eli jest osob
niepełnosprawn , zdoln i gotow do podj cia zatrudnienia co najmniej w połowie tego
wymiaru czasu pracy,

Zdolno ci do podj cia zatrudnienia eliminuje z kr gu bezrobotnych osoby czasowo

niezdolne do pracy. Oznacza to, e osoba, która zachorowała po ustaniu zatrudnienia, nie
mo e w okresie choroby zarejestrowa si jako osoba bezrobotna. W celu ustalenia zdolno ci
bezrobotnego do pracy mo na zleci przeprowadzenie bada lekarskich. Inaczej sytuacja
wygl da, gdy bezrobotny zachoruje ju po zarejestrowaniu si i przyznaniu mu prawa do
zasiłku. W takim przypadku w okresie niezdolno ci do pracy bezrobotnemu jest wypłacany

zasiłek, a fakt niezdolno ci stanowi usprawiedliwienie niestawienia si w wyznaczonym
terminie do urz du pracy.

Gotowo do podj cia zatrudnienia nale y rozumie jako wol zainteresowanego do

podj cia pracy. W zwi zku z tym bezrobotnymi mog by tylko te osoby, które pozostaj
w dyspozycji urz du pracy. Oznacza to, e stawiaj si na ka de wezwanie w urz dzie,
a w przypadku otrzymania propozycji odpowiedniego zatrudnienia – podejmuj prac .
Podstawowym obowi zkiem bezrobotnego jest wi c obowi zek zgłaszania si do wła ciwego
powiatowego urz du pracy w wyznaczonych terminach w celu potwierdzenia swej gotowo ci
do podj cia pracy i uzyskania informacji o mo liwo ciach zatrudnienia lub szkolenia.

Wyrok Naczelnego S du Administracyjnego (NSA) z 2.12.1997 r., II SA/Łd 1253/96

(niepublikowany): wyjazd bezrobotnego na wczasy, o którym poinformował wcze niej urz d pracy, oznacza
brak gotowo ci do podj cia zatrudnienia i poci ga za sob utrat prawa do zasiłku dla bezrobotnych za ten okres.

Koszty bada lekarskich przeprowadzanych na wniosek powiatowego urz du pracy, których celem

jest stwierdzenie zdolno ci bezrobotnego do wykonywania pracy, odbywania sta u, przygotowania zawodowego
w miejscu pracy, wykonywania prac społecznie u ytecznych, s finansowane z Funduszu Pracy (art. 2 ust.4
upz).

nieucz ca si w szkole, z wyj tkiem ucz cej si w szkole dla dorosłych lub przyst puj cej do

egzaminu eksternistycznego z zakresu tej szkoły lub w szkole wy szej, gdzie studiuje w formie
studiów niestacjonarnych,
Bezrobotnym nie mo e by osoba ucz ca si w szkole (wyj tek stanowi nauka w szkole dla
dorosłych lub szkole wy szej w systemie zaocznym), gdy w zwi zku z ucz szczaniem na
zaj cia nie posiada nieograniczonej zdolno ci i gotowo ci do podj cia zatrudnienia w pełnym
wymiarze czasu pracy.

zarejestrowana we wła ciwym dla miejsca zameldowania stałego lub czasowego

powiatowym urz dzie pracy,

poszukuj ca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.

Osoba bezrobotna, oprócz wymienionych ju warunków, musi dodatkowo sprosta
okre lonym wymaganiom.

Osoba nab dzie status bezrobotnego, je eli:

uko czyła 18 lat, a nie przekroczyła 60 lat (kobieta), 65 lat (m czyzna).

Przykład
Co dzieje si ze statusem osoby bezrobotnej, która jest zarejestrowana w urz dzie i ko czy 60/
65 lat?
Otó wraz z uko czeniem wieku emerytalnego osoba traci wszelkie uprawnienia przypisane
bezrobotnym, bowiem traci status bezrobotnego. Ustawodawca nie przewiduje dla tych osób

adnych wyj tków ani działa o charakterze osłonowym. Osoby pobieraj ce zasiłek, wraz

z utrat statusu bezrobotnego trac , do niego prawo.

nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolno ci do pracy, renty szkoleniowej,

renty socjalnej, renty rodzinnej w wysoko ci przekraczaj cej połow minimalnego
wynagrodzenia za prac albo po ustaniu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, zaprzestaniu
prowadzenia pozarolniczej działalno ci, nie pobiera zasiłku przedemerytalnego, wiadczenia
przedemerytalnego,

wiadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego, zasiłku

macierzy skiego lub zasiłku w wysoko ci zasiłku macierzy skiego,

Przykład
Osoba zgłaszaj ca si do powiatowego urz du pracy chce si zarejestrowa jako bezrobotna.
Pobiera rent z tytułu cz ciowej niezdolno ci do pracy w najni szej wysoko ci. Czy mo e
uzyska status bezrobotnego?
Nie, osoba ta pobiera wiadczenia z ubezpieczenia społecznego, zatem nie mo e by uznana
za osob bezrobotn . Fakt, e pobierana renta z tytułu niezdolno ci do pracy jest najni szej
wysoko ci nie wpływa na mo liwo zarejestrowania si jako osoba bezrobotna.

Przykład
Bezrobotny bez prawa do zasiłku nabył prawo do renty z tytułu niezdolno ci do pracy.
Poinformował o tym urz d pracy. W jaki sposób wpłynie to na jego status bezrobotnego? Na
podstawie ustawy o promocji zatrudnienia nie spełnia ju warunków zawartych w definicji
bezrobotnego. Zatem zostanie pozbawiony statusu bezrobotnego od dnia wskazanego
w decyzji o przyznaniu renty.

nie jest wła cicielem lub posiadaczem samoistnym lub zale nym nieruchomo ci

rolnej, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny
(Dz. U. Nr 16, poz. 93, z pó n. zm.), o powierzchni u ytków rolnych przekraczaj cej
2 ha przeliczeniowe lub nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym

z tytułu stałej pracy jako współmał onek lub domownik w gospodarstwie rolnym
o powierzchni u ytków rolnych przekraczaj cej 2 ha przeliczeniowe;

Przykład
Czy osoba, która jest współwła cicielem działki rolnej w cz ci ułamkowej mo e by uznana
za bezrobotn ?
Fakt, e osoba jest współwła cicielem działki rolnej w cz ci ułamkowej, oznacza, e jest ona
wła cicielem działki (jej cz ci). W tym przypadku współwła ciciel jest tak samo traktowany
jak wła ciciel. Nale y zatem sprawdzi , czy powierzchnia działki rolnej – u ytków rolnych -
przypadaj ca z tytułu współwłasno ci odpowiada ponad dwóm ha przeliczeniowym. Je eli
nie, to osoba taka mo e by zarejestrowana jako bezrobotna.

Zgodnie z wyrokiem NSA w Warszawie z 6.12.2006 r. I OSK 692/06 (ONSAiWSA 2007 nr 4 poz. 104)

przewidziane w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. d. ustawy o promocji zatrudnienia kryterium obszarowe dotycz ce
wła ciciela nale y odnie tak e do wielko ci udziału współwła ciciela nieruchomo ci rolnej. Statusu
bezrobotnego nie mo e uzyska ten współwła ciciel, którego udział we współwłasno ci nieruchomo ci rolnej
odpowiada b dzie cz ci nieruchomo ci o powierzchni co najmniej dwóch hektarów przeliczeniowych.

nie uzyskuje przychodów podlegaj cych opodatkowaniu podatkiem dochodowym

z działów specjalnych produkcji rolnej, chyba e dochód z działów specjalnych
produkcji rolnej, obliczony dla ustalenia podatku dochodowego od osób fizycznych,
nie przekracza wysoko ci przeci tnego dochodu z pracy w indywidualnych
gospodarstwach rolnych z 2 ha przeliczeniowych, ustalonego przez Prezesa Głównego
Urz du Statystycznego na podstawie przepisów o podatku rolnym, lub nie podlega
ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stałej pracy jako współmał onek
lub domownik w takim gospodarstwie;

nie posiada wpisu do ewidencji działalno ci gospodarczej albo nie podlega, na

podstawie odr bnych przepisów, obowi zkowi ubezpieczenia społecznego, z wyj tkiem
ubezpieczenia społecznego rolników.

Przykład
Osoba prowadz ca działalno gospodarcz postanowiła j zako czy . Organizacyjnie
zlikwidowała działalno (m.in. zlikwidowała siedzib ), ale nie dopełniła pewnych
formalno ci. Czy mo e w trakcie tej procedury zrejestrowa si jako bezrobotna?
Nie, wymogiem wskazanym w definicji bezrobotnego jest brak wpisu do ewidencji
działalno ci gospodarczej. Zatem dopiero po wykre leniu mo e stara si o status
bezrobotnego.

Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego S du Administracyjnego (WSA) w Warszawie z 16.12.2005 r. II SA/Wa

1973/05 (niepublikowany) samo zawieszenie działalno ci gospodarczej jest niewystarczaj ce do uzyskania

statusu osoby bezrobotnej.

nie jest tymczasowo aresztowania lub nie odbywa kary pozbawienia wolno ci;

Art. 2 ust.1 pkt 2 lit. g upz ulegnie zmianie z dniem z 1 lipca 2008 r., kiedy to wejdzie
w ycie ustawa z 7 wrze nia 2007 r. o wykonywaniu kary pozbawienia wolno ci poza
zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego (Dz. U. nr 191 poz. 1366). Ustawa ta
we wskazanym zakresie zmieniła ustaw o promocji zatrudnienia. Omawiany przepis
otrzymał brzmienie:
g) nie jest osob tymczasowo aresztowan lub nie odbywa kary pozbawienia wolno ci,
z wyj tkiem kary pozbawienia wolno ci odbywanej poza zakładem karnym w systemie
dozoru elektronicznego,

nie uzyskuje miesi cznie przychodu w wysoko ci przekraczaj cej połow

minimalnego wynagrodzenia za prac , z wył czeniem przychodów uzyskanych z tytułu
odsetek lub innych przychodów od rodków pieni nych zgromadzonych na
rachunkach bankowych;

Zgodnie z art. 2 ust.1 pkt 24 upz pod poj ciem

przychodów rozumie si przychody z tytułu innego ni

zatrudnienie, inna praca zarobkowa, zasiłek lub inne wiadczenie wypłacane z Funduszu Pracy, podlegaj ce
opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;

Przykład

Czy bezrobotny musi wykaza stan oszcz dno ci na koncie bankowym? Czy posiadanie

takich oszcz dno ci jest przeszkod w uzyskaniu statusu bezrobotnego?
Nie, posiadanie oszcz dno ci nie stanowi przeszkody w nabyciu statusu bezrobotnego.
Urz dy pracy nie wymagaj przedstawienia danych dotycz cych oszcz dno ci.

Na podstawie art. 2 ust. 5 ustawy z 10 pa dziernika 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za prac (Dz.

U. Nr 200, poz. 1679) Rada Ministrów ustala kwot minimalnego wynagrodzenia. Na podstawie rozporz dzenia
Rady Ministrów z 11 wrze nia 2007 r. w sprawie wysoko ci minimalnego wynagrodzenia za prac w 2008 r. - §
1 –

wynagrodzenie minimalne w 2008 r. wynosi 1126 zł (w 2007 r. 936 zł).

nie pobiera na podstawie przepisów o pomocy społecznej zasiłku stałego;
nie pobiera, na podstawie przepisów o wiadczeniach rodzinnych, wiadczenia

piel gnacyjnego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania
dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego
okresu jego pobierania;

nie pobiera po ustaniu zatrudnienia wiadczenia szkoleniowego, o którym mowa

w art. 70 ust. 6 upz.

Kategorie bezrobotnych.

W ustawie o promocji zatrudnienia (art.2 ust.1) okre lono nast puj ce kategorie

bezrobotnych:
•

bezrobotnego bez do wiadczenia zawodowego - oznacza to bezrobotnego, który
wykonywał zatrudnienie oraz inn prac zarobkow przez ł czny okres poni ej sze ciu
miesi cy (pkt 2a);

•

bezrobotnego do 25. roku ycia - oznacza to bezrobotnego, który do dnia zastosowania
wobec niego usług lub instrumentów rynku pracy nie uko czył 25. roku ycia (pkt 3);

•

bezrobotnego powy ej 50. roku ycia - oznacza to bezrobotnego, który w dniu
zastosowania wobec niego usług lub instrumentów rynku pracy uko czył co najmniej 50.
rok ycia (pkt 4);

•

bezrobotnego długotrwale - oznacza to bezrobotnego pozostaj cego w rejestrze
powiatowego urz du pracy ł cznie przez okres ponad 12 miesi cy w okresie ostatnich
dwóch lat, z wył czeniem okresów odbywania sta u i przygotowania zawodowego
w miejscu pracy (pkt 5);

Przykład
Czy w przypadku długotrwale bezrobotnego okres przekraczaj cy 12 miesi cy w odniesieniu
do pozostawania w rejestrze bezrobotnych musi by nieprzerwany?

Nie, okres 12 miesi cy nie musi by okresem ci głym, nieprzerwanym. W tym przypadku
zlicza si poszczególne okresy, w których bezrobotny był zarejestrowany. Oczywi cie, je eli

bezrobotny pozostaje w ewidencji osób bezrobotnych przez okres dłu szy, to jest długotrwale
bezrobotnym.

•

bezrobotnego bez kwalifikacji zawodowych - oznacza to bezrobotnego nieposiadaj cego
kwalifikacji do wykonywania jakiegokolwiek zawodu po wiadczonych dyplomem,

wiadectwem, za wiadczeniem instytucji szkoleniowej lub innym dokumentem

uprawniaj cym do wykonywania zawodu (pkt 6);
Ponadto wyró ni mo na jeszcze dwie kategorie osób znajduj cych si w szczególnej

sytuacji na rynku pracy –

bezrobotnych niepełnosprawnych oraz bezrobotnych samotnie

wychowuj cych co najmniej jedno dziecko w wieku do lat siedmiu. Ustawa jednak w art.2
ust.1 nie wskazuje na te kategorie bezrobotnych, nie definiuje ich. Unormowania dotycz ce
tych bezrobotnych znajduj si w innych przepisach

ustawy.

Bezrobotny a poszukuj cy pracy.

Ustawa o promocji zatrudnienia wyra nie odró nia osoby bezrobotne od

poszukuj cych pracy. I jedne, i drugie s rejestrowane przez powiatowe urz dy pracy. W art.
2 ust.1 pkt 22 ustawodawca zdefiniował

osoby poszukuj ce pracy. S to osoby

niezatrudnione, o których mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1-3, lub cudzoziemcy – członkowie rodziny
obywatela polskiego, poszukuj ce zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej oraz osoby
zatrudnione zgłaszaj ce zamiar i gotowo podj cia innej pracy zarobkowej lub zatrudnienia
w wy szym wymiarze czasu pracy, dodatkowego albo innego zatrudnienia, lub innej pracy
zarobkowej, zarejestrowane w powiatowym urz dzie pracy.

2. Rejestracja bezrobotnych

Rejestracji bezrobotnych dokonuj powiatowe urz dy pracy. Zgodnie z art. 33 ust.1

ustawy o promocji zatrudnienia,

powiatowe urz dy pracy rejestruj bezrobotnych

i poszukuj cych pracy oraz prowadz rejestr tych osób. Rejestracja bezrobotnych
i poszukuj cych pracy nast puje po przedstawieniu przez te osoby dokumentów niezb dnych
do ustalenia ich statusu i uprawnie (ust. 2).

Szczegółowe regulacje w zakresie rejestracji bezrobotnych zawiera rozporz dzenie

Ministra Gospodarki i Pracy z 26 listopada 2004 r. w sprawie rejestracji bezrobotnych
i poszukuj cych pracy, wydane na podstawie delegacji art. 33 ust. 5 upz.

W § 1 tego rozporz dzenia okre lono tryb rejestracji i sposób prowadzenia rejestru

bezrobotnych i poszukuj cych pracy, wzór karty rejestracyjnej, a tak e dokumenty niezb dne
do ustalenia statusu bezrobotnego i uprawnie rejestrowanych osób.

2.1. Wła ciwo urz du pracy

Zgodnie z § 2 rozporz dzenia z 26.11.2004 r., bezrobotny zgłasza si w celu

dokonania rejestracji, do powiatowego urz du pracy, wła ciwego ze wzgl du na
zameldowanie w miejscu pobytu stałego lub czasowego, a je eli nie jest zameldowany - do
powiatowego urz du pracy, na którego obszarze działania przebywa.

Nie jest zatem konieczne zameldowanie danej osoby, by mogła zosta zarejestrowana

jako bezrobotna. Potwierdza to wyrok WSA w Warszawie z 9.03.2005 r. II SA/Wa 2502/04
(niepublikowany) i wskazuje, e wła ciwy dla miejsca zameldowania stałego lub czasowego
powiatowy urz d pracy, o jakim mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy, to urz d odpowiedni dla aktualnego miejsca pobytu przebywania.
Zameldowanie jest bowiem rejestracj miejsca pobytu, a ustawodawca nie wi e ustalenia
wła ciwo ci urz du pracy z bezwzgl dnym obowi zkiem zameldowania osoby bezrobotnej.

Przykład
50 - letnia kobieta przebywa czasowo u córki. Chciałaby si zarejestrowa jako bezrobotna.
Czy mo e tego dokona w powiatowym urz dzie pracy wła ciwym ze wzgl du na miejsce
pobytu?
Tak, mo e si zarejestrowa , je eli w miejscu, w którym czasowo przebywa, nie jest
zameldowana czasowo, ale fizycznie przebywa b dzie w tym miejscu jeszcze przez jaki
czas. Fakt zameldowania nie decyduje o mo liwo ci rejestracji. Rejestracja w miejscu pobytu
b dzie uzasadniona jednak wył cznie w przypadku, gdy pobyt ten b dzie do długi,
w innych przypadkach nie jest to racjonalne.

Poszukuj cy pracy zgłasza si , w celu dokonania rejestracji, do powiatowego urz du pracy.

Poszukuj cy pracy

mo e by zarejestrowany w wi cej ni jednym powiatowym urz dzie pracy (§ 2 ust. 2 rozp. z 26.11.2004 r.)

Osoba, która nie jest zameldowana lub posiada zameldowanie na pobyt stały w innej

miejscowo ci ni miejsce zameldowania na pobyt czasowy,

przy dokonywaniu rejestracji jako

bezrobotna składa o wiadczenie, e nie jest zarejestrowana w innym powiatowym urz dzie
pracy jako bezrobotna.

Wzór o wiadczenia

…………………., dn…………..

O wiadczenie

Ja…………………………………. zamieszkał-y/ -a …………………………………………..

Imi i nazwisko

adres zamieszkania

legitymuj c - y/-a si …………………………………………...…..o wiadczam, e nie jestem

seria i numer dowodu osobistego

zarejestrowan –y/-a jako bezrobotn –y/-a w innym powiatowym urz dzie pracy.

…………………………………….

Data i podpis

Zmiana miejsca zameldowania lub pobytu. Po zarejestrowaniu, zgodnie z § 5 rozp.

z 26.11.2004 r., osoba, która ma zamiar zmieni miejsce zameldowania lub pobytu, informuje
powiatowy urz d pracy, w którym jest zarejestrowana, o terminie tej zmiany i składa wniosek
o przesłanie odpisów karty rejestracyjnej oraz innych dokumentów do powiatowego urz du
pracy wła ciwego ze wzgl du na planowane miejsce zameldowania lub pobytu. Informacj t
bezrobotny przekazuje z własnej inicjatywy w momencie, gdy powe mie zamiar zmiany
miejsca zameldowania lub pobytu. Przepisy nie wskazuj , w jakiej formie powinien
poinformowa urz d pracy. Najwła ciwsz form pod wzgl dem dowodowym jest forma
pisemna. Mo e ona przybra tre poni ej wskazan .

Wzór informacji

………………………….

…………….dn., ………….

………………………….

Imi i nazwisko, adres

Powiatowy Urz d Pracy w

…………………………………

Informuj , e z dniem …………………. zmieniam miejsce pobytu (zamieszkania)/
zameldowania* co wpłynie na wła ciwo powiatowego urz du pracy. Nowe miejsce pobytu
(zamieszkania)/ zameldowania* to …………………………………………………….

Wskaza adres

Wnosz zatem o przesłanie odpisów karty rejestracyjnej oraz innych dokumentów do
powiatowego urz du pracy wła ciwego ze wzgl du na planowane miejsce zameldowania lub
pobytu.

…………………………

Podpis bezrobotnego

* zaznaczy wła ciw opcj

! uwaga, informacja dotyczy zamiaru zmiany miejsca zamieszkania lub zameldowania, czyli musi by
przekazana przed dokonaniem przedmiotowej zmiany. W terminie 14 dni od zmiany bezrobotny ma obowi zek
osobistego stawienia si w nowym powiatowym urz dzie pracy.

Po otrzymaniu takiej informacji powiatowy urz d pracy przesyła odpisy karty

rejestracyjnej wraz z dokumentami i wył cza z rejestru bezrobotnych kart rejestracyjn
wskazanej osoby. Osoba, która zmieniła miejsce zameldowania lub miejsce pobytu, ma
obowi zek zgłoszenia si w powiatowym urz dzie pracy, wła ciwym dla aktualnego miejsca
zameldowania lub pobytu, w terminie 14 dni od dnia zmiany miejsca zameldowania lub
pobytu.

2.2. Rejestracja

Na podstawie rozporz dzenia z 26.11.2004 r. osoba rejestruj ca si ma obowi zek

przedło enia do wgl du pracownikowi powiatowego urz du pracy dokonuj cemu rejestracji
nast puj cych dokumentów:
1) dowodu osobistego lub innego dokumentu to samo ci;
2) dyplomu, wiadectwa uko czenia szkoły lub wiadectwa szkolnego, albo za wiadczenia
o uko czeniu kursu lub szkolenia;
3) wiadectwa pracy oraz inne dokumenty niezb dne do ustalenia jej uprawnie
(np. za wiadczenia z urz du skarbowego, ZUS, urz du gminy);
4) dokumentu stwierdzaj cego przeciwwskazania do wykonywania okre lonych prac, je eli
taki dokument posiada.

Osoba niepełnosprawna, oprócz wy ej wskazanych, dokumentów dodatkowo

przedkłada dokument potwierdzaj cy stopie niepełnosprawno ci.
Na własny u ytek powiatowy urz d pracy mo e sporz dza kserokopie dyplomów
i wiadectw uko czenia szkoły oraz wiadectw pracy i innych dokumentów niezb dnych do
ustalenia uprawnie . Natomiast w przypadku dokumentu to samo ci, za wiadcze
stwierdzaj cych przeciwwskazania do wykonywania okre lonej pracy oraz decyzji
potwierdzaj cych stopie niepełnosprawno ci ma prawo sporz dzania notatek z tych
dokumentów w zakresie niezb dnym do ustalenia uprawnie .
Osoba, która chce by zarejestrowana w powiatowym urz dzie pracy jako bezrobotna,
ma obowi zek wypełni KART REJESTRACYJN BEZROBOTNEGO, której wzór
zawiera zał cznik nr 1 rozp. z 26.11.2004 r. (w zał czeniu)

Rejestracja bezrobotnego oraz poszukuj cego pracy jest czynno ci , która nast puje

w dniu przedło enia wskazanych wy ej dokumentów, po po wiadczeniu przez bezrobotnego
lub poszukuj cego pracy własnor cznym podpisem prawdziwo ci danych i o wiadcze
zamieszczonych w karcie rejestracyjnej, czyli po wypełnieniu i podpisaniu karty
rejestracyjnej.

W przypadku, gdy bezrobotny lub poszukuj cy pracy był ju zarejestrowany

w powiatowym urz dzie pracy, ponowna rejestracja polega na wprowadzeniu do rejestru
nowych danych lub aktualizacji istniej cych.
Rejestracja osoby, o której mowa w przepisach rozporz dzenia unijnego (EWG) Nr 1408/71,
z 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do
pracowników, osób pracuj cych na własny rachunek i członków ich rodzin
przemieszczaj cych si w obr bie Wspólnoty (Dz. Urz. WE L 149 z 5.7.1971 z pó n. zm.,
cytowane dalej jako Rozporz dzenie nr 1408/71) nast puje w dniu przedło enia
odpowiednich dokumentów stwierdzaj cych to samo , po po wiadczeniu przez ni
własnor cznym podpisem prawdziwo ci danych i o wiadcze zamieszczonych w karcie
rejestracyjnej (§ 4 rozp. z 26.11.2004 r.).

Osoba zarejestrowana ma obowi zek zawiadamiania w terminie siedmiu dni powiatowy urz d pracy o wszelkich
zmianach danych zawartych w karcie rejestracyjnej (§ 4 ust. 4 rozp. z 26.11.2004 r).

W przypadku osób, które nie posiadaj miejsca zameldowania, po dokonaniu

rejestracji powiatowy urz d pracy przesyła do urz du obsługuj cego ministra wła ciwego do
spraw pracy, czyli Ministra Pracy i Polityki Społecznej, informacj , w formie elektronicznej,

o zarejestrowaniu lub wył czeniu z rejestru osoby uprawnionej do zasiłku, podaj c
nast puj ce dane:
1) nazwisko i imiona;
2) dat i miejsce urodzenia;
3) miejsce zamieszkania lub pobytu;
4) numer ewidencyjny PESEL;
5) numer identyfikacji podatkowej (NIP);
6) dat zarejestrowania lub wył czenia z rejestru.

! Obowi zek ten dotyczy wył cznie osób, które nie s nigdzie zameldowane.

Rejestr bezrobotnych stanowi zbiór kart rejestracyjnych wraz z zał czon dokumentacj (§ 6 ust. 1 rozp.
z 26.11.2004 r. ). Podobnie jest w przypadku rejestru poszukuj cych pracy (§ 7 ust. 1 rozp. z 26.11.2004 r. )

Powiatowy urz d pracy wydaje osobie zarejestrowanej jako bezrobotna za wiadczenie

o okresach zarejestrowania, pobierania zasiłku i stypendium, o wysoko ci tych wiadcze
oraz o okresach niezdolno ci do pracy w poszczególnych latach kalendarzowych.

Powiatowy urz d pracy przekazuje ponadto do wła ciwego wojewódzkiego urz du pracy

za wiadczenie o okresach pobierania zasiłku i jego wysoko ci w przypadku, o którym mowa
w art. 69 rozporz dzenia nr 1408/71 (§ 8 rozp. z 26.11.2004 r.).

Odmowa rejestracji

Rozporz dzenie z 26.11.2004 r. wskazuje na sytuacj , w których nie dokonuje si

rejestracji bezrobotnego (§ 3 ust. 4). I tak rejestracji nie dokonuje si w przypadku
nieprzedło enia dokumentów:
1) dowodu osobistego lub innego dokumentu to samo ci;
2) dyplomu, wiadectw uko czenia szkoły lub wiadectw szkolnych, albo za wiadcze
o uko czeniu kursu lub szkolenia;
3) wiadectw pracy oraz inne dokumentów niezb dnych do ustalenia jej uprawnie .

Przykład
Czy rejestruj c si jako osoba bezrobotna mo na okaza paszport?
Tak, Paszport jest dokumentem potwierdzaj cym to samo osoby.

Rejestracji nie dokonuje si tak e:

•

w przypadku osób niepełnosprawnych – w razie nieprzedłu enia dokumentu

potwierdzaj cego stopie niepełnosprawno ci;

•

w przypadku odmowy zło enia podpisu na karcie rejestracyjnej przez osob

rejestruj c si .

W szczególnie uzasadnionych przypadkach starosta mo e wyrazi zgod na rejestracj osoby
nieposiadaj cej kompletu dokumentów.

Przykład

W zwi zku z po arem, jaki wydarzył si w domu osoby, która chce si zarejestrowa

jako bezrobotna, nie mo e ona przedło y dokumentu potwierdzaj cego stopie
niepełnosprawno ci. O wystawienie takiego dokumentu ju wyst piła, niestety wymaga to
czasu. Z przedstawionych za wiadcze lekarskich wynika jednak, e jest osob
niepełnosprawn w stopniu znacznym. Ponadto z dokumentów wynika, e była zatrudniona
w zakładzie pracy chronionej na stanowisku dostosowanym do stopnia niepełnosprawno ci.
W takiej sytuacji starosta mo e wyrazi zgod na rejestracj tej osoby, pomimo e nie
przedstawiła dokumentu potwierdzaj cego stopie niepełnosprawno ci.

Wył czenie z rejestru

Wył cznie z rejestru oznacza usuni cie danych osoby, która zarejestrowana była

dotychczas jako osoba bezrobotna. Bezrobotnego wył cza si z rejestru w przypadku utraty
statusu bezrobotnego. W przypadku wył czenia sporz dza si stosown adnotacj w karcie
rejestracyjnej (§ 6 ust.2).

Pozbawienie statusu bezrobotnego dotyczy przypadków okre lonych w przepisach

ustawy o promocji zatrudnienia. Nale y wskaza , e zgodnie z art. 74 tej ustawy, bezrobotny
jest obowi zany zawiadomi w ci gu siedmiu dni powiatowy urz d pracy o podj ciu
zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub pozarolniczej działalno ci oraz zaistnienia innych
okoliczno ci powoduj cych utrat statusu bezrobotnego albo utrat prawa do zasiłku.
Pozbawienie statusu bezrobotnego nast puje w drodze decyzji administracyjnej.
Ka dorazowe pozbawienie statusu osoby bezrobotnej poci ga za sob utrat uprawnie
do wiadcze z tytułu bezrobocia.

Zgodnie z art. 33 ust. 4 upz

starosta, z zastrze eniem art. 75 ust. 3, pozbawia statusu

bezrobotnego, który:

nie spełnia warunków, by by bezrobotnym (art. 2 ust. 1 pkt 2);

Na podstawie art. 75 ust. 3 upz, bezrobotny, który w okresie krótszym ni 30 dni, przebywa za granic lub

pozostaje w innej sytuacji powoduj cej brak gotowo ci do podj cia zatrudnienia, nie zostaje pozbawiony statusu
bezrobotnego, je eli o zamierzonym pobycie lub pozostawaniu w sytuacji powoduj cej brak gotowo ci do
podj cia zatrudnienia zawiadomił powiatowy urz d pracy. Zasiłek za ten okres nie przysługuje.
Wyrok NSA z 09.01.1998 r., II SA 1464/97, niepublikowany (pomimo zmiany stanu prawnego wyrok zachował
swoj aktualno ): tylko w przypadku wyjazdu bezrobotnego za granic po wcze niejszym powiadomieniu
urz du pracy – na okres do 30 dni, nie nast puje utrata statusu bezrobotnego (zasiłku za ten okres nie wypłaca
si ). Dłu szy pobyt skutkuje utrat prawa do zasiłku i statusu bezrobotnego, gdy osoba zatrudniona
u pracodawcy zagranicznego ponad jeden miesi c traci status osoby bezrobotnej, gdy nie spełnia warunków,
o jakich mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu.

otrzymał po yczk z Pa stwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub

instytucji z udziałem rodków publicznych na podj cie działalno ci pozarolniczej lub rolniczej
albo otrzymał jednorazowo rodki na podj cie działalno ci gospodarczej, o których mowa
w art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy.
W tym przypadku pozbawienie statusu bezrobotnego nast puje od nast pnego dnia po dniu
otrzymania rodków na podj cie działalno ci.

2a) otrzymał jednorazowo

rodki z Pa stwowego Funduszu Rehabilitacji Osób

Niepełnosprawnych lub instytucji z udziałem rodków publicznych na podj cie działalno ci
gospodarczej, rolniczej lub na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej;

odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyj cia propozycji odpowiedniego zatrudnienia

lub innej pracy zarobkowej, wykonywania prac, społecznie u ytecznych (art. 73a), prac
interwencyjnych lub robót publicznych albo udziału w szkoleniu, sta u lub przygotowaniu
zawodowym w miejscu pracy.
Pozbawienie statusu bezrobotnego w tym przypadku nast puje na okres 90 dni;

Przykład
Czy bezrobotny ma jakikolwiek wpływ na rodzaj proponowanej pracy?
Zasadniczo nie. Po rednictwo pracy prowadzone przez powiatowe urz dy pracy polega na
znalezieniu odpowiedniego zatrudnienia, czyli zgodnego z kwalifikacjami bezrobotnego.
Oznacza to, e to kwalifikacje, które posiada bezrobotny, maj decyduj ce znaczenie, a nie
jego wola. W przypadku kilku ofert pracy odpowiednich dla danego bezrobotnego mo e
znale si propozycja zatrudnienia najbardziej go interesuj ca.

nie stawił si w powiatowym urz dzie pracy w wyznaczonym terminie i nie powiadomił

w okresie do 7 dni o uzasadnionej przyczynie tego niestawiennictwa; pozbawienie statusu
bezrobotnego nast puje na okres 3 miesi cy od dnia niestawienia si w powiatowym urz dzie
pracy;
Zgodnie z art. 33 ust. 3 bezrobotni maj obowi zek zgłaszania si do wła ciwego
powiatowego urz du pracy w wyznaczonych terminach w celu potwierdzenia swojej
gotowo ci do podj cia pracy i uzyskania informacji o mo liwo ciach zatrudnienia lub
szkolenia.
Od 1.10.2008 r. przepis ten ulegnie zmianie na podstawie art. 40 ustawy z 7 wrze nia
2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. nr 192, poz. 1378) i b dzie
brzmiał:
„Bezrobotni maj obowi zek zgłaszania si do wła ciwego powiatowego urz du pracy
w wyznaczonych terminach w celu potwierdzenia swojej gotowo ci do podj cia pracy
i uzyskania informacji o mo liwo ciach zatrudnienia lub szkolenia. W przypadku
bezrobotnego b d cego dłu nikiem alimentacyjnym, w rozumieniu przepisów o pomocy
osobom uprawnionym do alimentów, wyznaczony termin nie mo e by dłu szy ni 10 dni".

Zgodnie z wyrokiem WSA W Warszawie z 13.10.2005 r. II SA/Wa 1360/05 (niepublikowany) art. 40 § 2 k.p.a.
(w zakresie sposobu dor czenia pisma) nie ma zastosowania do powiadamiania bezrobotnych o terminie
wyznaczonej wizyty w powiatowych urz dach pracy, o której mowa w art. 33 ust. 3 ustawy o promocji
zatrudnienia.

4a)

nie stawił si w powiatowym urz dzie pracy w terminie, o którym mowa w art. 73 ust. 2a

upz.

Zgodnie z art. 73 ust. 2a upz, w przypadku zmiany przez bezrobotnego miejsca zamieszkania skutkuj cej

zmian wła ciwo ci powiatowego urz du pracy bezrobotny jest obowi zany powiadomi o tym fakcie urz d
pracy, w którym jest zarejestrowany, oraz stawi si w powiatowym urz dzie pracy wła ciwym dla nowego
miejsca zamieszkania w terminie 14 dni od dnia zmiany miejsca zameldowania.

Przykład
Bezrobotnemu na 7 stycznia 2008 r. wyznaczono termin stawienia si w urz dzie w celu
potwierdzenia gotowo ci podj cia pracy. Zainteresowany nie stawił si w okre lonym dniu,
lecz telefonicznie poinformował o chorobie. W ci gu siedmiu dni, czyli do 14 stycznia 2008

r., pomimo ustnego pouczenia urz dnika, nie dostarczył za wiadczenia lekarskiego
potwierdzaj cego chorob .
W tym przypadku bezrobotny zostanie pozbawiony statusu na okres trzech miesi cy.

5) odmówił poddania si badaniom lekarskim lub psychologicznym maj cym na celu
ustalenie zdolno ci do pracy; pozbawienie statusu bezrobotnego nast puje na okres
trzech miesi cy od dnia tej odmowy;

6) zło ył wniosek o pozbawienie statusu bezrobotnego;

z własnej winy przerwał sta , szkolenie, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy lub

wykonywanie prac społecznie u ytecznych (art. 73a upz).
W tym przypadku pozbawienie statusu bezrobotnego nast puje na okres 90 dni.

Poszukuj cego pracy wył cza si z rejestru w szczególno ci:
1) na wniosek osoby poszukuj cej pracy;
2) w przypadku niestawienia si w powiatowym urz dzie pracy w okresie dwóch miesi cy od
dnia ostatniego stawienia si .
W przypadku wył czenia sporz dza si stosown adnotacj w karcie rejestracyjnej. Osoba
poszukuj ca pracy wył czona z rejestru jest zawiadamiana przez powiatowy urz d pracy na
pi mie (§ ust. rozp. z 26.11.2004 r.).

2.3. Wydanie decyzji administracyjnej

Rejestracja jest czynno ci materialno–techniczn (potwierdza to niepublikowany wyrok

WSA w Warszawie z 15.12. 2005 r. II SA/Wa 1974/05). Dla uznania danej osoby za
bezrobotn konieczne jest wydanie stosownej decyzji administracyjnej – decyzji o uznaniu za
bezrobotnego.

Do zada samorz du powiatu w zakresie polityki rynku pracy (art. 9 ust.1

upz) nale y m.in. wydawanie decyzji o:

- uznaniu za bezrobotnego,
- odmowie uznania danej osoby za bezrobotn oraz
- utracie statusu osoby bezrobotnej, (pkt 14).

Na podstawie przepisów ustawy o promocji zatrudnienia decyzje administracyjne wydawane s

w sprawach o:
• uznaniu lub odmowie uznania danej osoby za bezrobotn oraz utracie statusu osoby bezrobotnej,
• przyznaniu, odmowie przyznania, wstrzymaniu lub wznowieniu wypłaty oraz utracie lub pozbawieniu prawa
do zasiłku, dodatku szkoleniowego, stypendium i innych finansowanych z Funduszu Pracy wiadcze
niewynikaj cych z zawartych umów,
• obowi zku zwrotu nienale nie pobranego zasiłku, dodatku szkoleniowego, stypendium, innych nienale nie
pobranych

wiadcze

lub

kosztów

szkolenia

finansowanych

Funduszu

Pracy,

• odroczeniu terminu spłaty, rozło eniu na raty lub umorzeniu cz ci albo cało ci nienale nie pobranego

wiadczenia udzielonego z Funduszu Pracy oraz nale no ci z tytułu zwrotu refundacji lub przyznanych

jednorazowo

rodków

podj cie

działalno ci

gospodarczej

przez

bezrobotnego.

• innych decyzji w sprawach zwi zanych z realizacj zada na podstawie innych ustaw.

Zadania samorz du powiatu w zakresie polityki rynku pracy s wykonywane przez

powiatowe urz dy pracy wchodz ce w skład powiatowej administracji zespolonej (ust. 2).
Starosta mo e, w formie pisemnej, upowa ni dyrektora powiatowego urz du pracy lub na
jego wniosek innych pracowników tego urz du do załatwiania w imieniu starosty spraw,
w tym do wydawania decyzji, postanowie oraz za wiadcze w trybie przepisów
o post powaniu administracyjnym (art. 9 ust. 7 upz). Oznacza to, e

nie ka da decyzja musi

by wydana przez starost . Decyzje mog by wydawane przez pracowników urz dów
pracy stosownie do udzielonego im upowa nienia. W praktyce upowa nienia takie s
powszechne.

Z ustawy o promocji zatrudnienia (art. 9 ust. 7) wynika wprost, e

wydawanie decyzji

mo e nale e wył cznie do pracowników zatrudnionych w powiatowym urz dzie pracy.
Zatem ani wicestarosta (wiceprezydent miasta), ani sekretarz powiatu (sekretarz miasta), ani
inni pracownicy starostwa powiatowego (urz du miasta), cho by posiadali pisemne
upowa nienie starosty lub prezydenta miasta, nie s uprawnieni do wydawania decyzji
w sprawach uregulowanych w ustawie o promocji zatrudnienia.

W przypadku uznania za

bezrobotnego z reguły decyzje w imieniu starosty podpisuj upowa nieni pracownicy
powiatowego urz du pracy.

Zgodnie z wyrokiem WSA w Warszawie z 13.02. 2006 r. II SA/Wa 2166/05 (niepublikowany)

upowa nienie udzielone na podstawie art. 9 ust. 7 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001 ze zm.) wywiera ten skutek, e zmienia si osoba
wykonuj ca kompetencje organu. Czynno ci w prawnych formach działania administracji publicznej podejmuje
zatem który z pracowników urz du przydanego do pomocy organowi, a nie sam piastun organu, czyli osoba
powołana na to stanowisko. Pracownik upowa niony do wykonywania kompetencji organu nie staje si przez to

organem administracji publicznej. Wykonuje on tylko kompetencje organu, lecz sam ich nie posiada.
W konsekwencji pracownik ten nie mo e uzyskanego uprawnienia scedowa dalej. Nie ma zatem uprawnienia
do upowa niania innych pracowników do działania w imieniu organu.

W odniesieniu do decyzji administracyjnych maj zastosowanie przepisy Kodeksu

post powania administracyjnego (kpa).
Organ administracji obowi zany jest wyda decyzj zgodnie z terminami okre lonymi
w art. 35 Kpa. I tak:

organy administracji publicznej obowi zane s załatwia sprawy bez zb dnej zwłoki (§ 1).
załatwienie sprawy wymagaj cej post powania wyja niaj cego powinno nast pi nie

pó niej ni w ci gu miesi ca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie pó niej ni w ci gu
dwóch miesi cy od dnia wszcz cia post powania, za w post powaniu odwoławczym -
w ci gu miesi ca od dnia otrzymania odwołania (§ 3).

organy wy szego stopnia mog okre la rodzaje spraw, które załatwiane s w terminach

krótszych ni okre lone, powy ej (§4).

Decyzja administracyjna mo e by wydana w dniu dokonania czynno ci rejestruj cej lub w terminach

okre lonych w Kodeksie post powania administracyjnego. Organ wy szego stopnia mo e ustali krótsze
terminy, w których sprawy s załatwiane. Zgodnie z art. 10 ust. 4 upz, w post powaniu administracyjnym
w sprawach zwi zanych z wykonywaniem zada wynikaj cych z ustawy organem wy szego stopnia jest
wojewoda.

Decyzja administracyjna (art. 107 kpa) powinna zawiera : oznaczenie organu

administracji publicznej, dat wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy
prawnej, rozstrzygni cie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie
słu y od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska słu bowego
osoby upowa nionej do wydania decyzji. Decyzja, w stosunku do której mo e by wniesione
powództwo do s du powszechnego lub skarga do s du administracyjnego, powinna zawiera
ponadto pouczenie o dopuszczalno ci wniesienia powództwa lub skargi.

Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególno ci zawiera : wskazanie

faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których si oparł, oraz przyczyn,
z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodno ci i mocy dowodowej. Natomiast
uzasadnienie prawne - wyja nienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów
prawa. Mo na jednak odst pi od uzasadnienia decyzji, gdy uwzgl dnia ona w cało ci

danie strony. Nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygaj cych sporne interesy stron oraz

decyzji wydanych na skutek odwołania.

Decyzje w sprawie uznania za bezrobotnego musz czyni zado art. 107 § 1 kpa; nie musz jednak

zawiera uzasadnienia, bowiem w cało ci uwzgl dniaj danie strony - bezrobotnego.

O ile w odniesieniu do decyzji uznaj cej dan osob za bezrobotn nie jest wymagane

uzasadnienie decyzji, o tyle

w przypadku decyzji o odmowie uznania danej osoby za

bezrobotn oraz o utracie statusu osoby bezrobotnej decyzje te musz zawiera
uzasadnienie. Zgodnie z Kodeksem post powania administracyjnego (art. 109 § 1), decyzj
dor cza si stronom na pi mie.
Odwołanie od decyzji

Od ka dej decyzji słu y stronom odwołanie. Do odwołania od decyzji w zakresie

uregulowanym ustaw o promocji zatrudnienia maj zastosowanie przepisy Kodeksu
post powania administracyjnego (art. 127-140).

Od decyzji wydanej w pierwszej instancji słu y stronie odwołanie tylko do jednej

– wy szej - instancji. Pouczenie w tym zakresie zawarte jest w ka dej decyzji tak e tej
wydanej przez powiatowe urz dy pracy w imieniu starosty.
Zgodnie z ustaw o promocji zatrudnienia w post powaniu administracyjnym w sprawach
zwi zanych z wykonywaniem zada wynikaj cych z ustawy, je eli ustawa nie stanowi inaczej:
1) organem wła ciwym jest starosta;
2) organem wy szego stopnia jest wojewoda ( art. 10 ust. 4 upz).

Od decyzji wydanych przez starost (organ I instancji) zainteresowane osoby maj
prawo odwołania si do wła ciwego wojewody (organ II instancji).

Odwołanie wnosi si do wła ciwego organu odwoławczego za po rednictwem organu,

który wydał decyzj (art. 129 Kpa § 1). Odwołanie wnosi si w terminie czternastu dni od dnia
dor czenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia
stronie (§ 2).

W przypadku przekroczenia 14 - dniowego terminu zgodnie z art. 58 Kpa mo na wnosi

o przywrócenie terminu. Na podstawie § 1 w razie uchybienia terminu nale y przywróci termin na pro b
zainteresowanego, je eli uprawdopodobni, e uchybienie nast piło bez jego winy. Pro b o przywrócenie
terminu nale y wnie w ci gu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocze nie
z wniesieniem pro by nale y dopełni czynno ci, dla której okre lony był termin (§ 2). Oznacza, to e wraz
z wnioskiem o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania nale y wnie tak e samo odwołanie od decyzji.

Odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy, je eli z odwołania
wynika, e strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji (art. 128 kpa).

Do odwołania mo na

doł czy wszelkie dokumenty, które b d słu yły rozstrzygni ciu sprawy.

Na podstawie art. 132 kpa, je eli odwołanie wniosły wszystkie strony, a organ

I instancji (starosta), który wydał decyzj , uzna, e to odwołanie zasługuje w cało ci na
uwzgl dnienie, mo e wyda now decyzj , w której uchyli lub zmieni zaskar on decyzj .
Organ I instancji ma obowi zek rozpatrzy odwołanie w terminie siedmiu dni. W przypadku
nie uwzgl dnienia odwołania we własnym zakresie przekazuje odwołanie wraz z kserokopiami
dokumentów do organu II instancji (wojewody). Organ II instancji rozpatruje spraw w ci gu
miesi ca i wydaje decyzje ostateczn , na któr słu y skarga do Wojewódzkiego S du
Administracyjnego.
Sposób obliczania terminów

W Kodeksie post powania administracyjnego został uregulowany sposób obliczania

terminów (art. 57). I tak:
1) je eli pocz tkiem terminu okre lonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego
terminu nie uwzgl dnia si dnia, w którym zdarzenie nast piło. Upływ ostatniego
z wyznaczonej liczby dni uwa a si za koniec terminu (§ 1).

Przykład

Zgodnie z kpa, odwołanie wnosi si w terminie czternastu dni od dnia dor czenia

decyzji stronie. Decyzja o odmowie uznania za bezrobotnego została dor czona 4 stycznia
2008 r.
4 stycznia nie wlicza si do 14 - dniowego terminu. Termin do wniesienia odwołania upływa
18 stycznia 2008 r.

2) Terminy okre lone w tygodniach ko cz si z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu,
który nazw odpowiada pocz tkowemu dniowi terminu (§ 2).
3) Terminy okre lone w miesi cach ko cz si z upływem tego dnia w ostatnim miesi cu,
który odpowiada pocz tkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesi cu
nie było - w ostatnim dniu tego miesi ca (§ 3)

Przykład
Pocz tek terminu roda 16 stycznia 2008 r.
Termin tygodniowy upłynie w rod 23 stycznia 2008 r., a miesi czny 16 lutego 2008 r.

4) Je eli koniec terminu przypada na dzie ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzie
terminu uwa a si najbli szy nast pny dzie powszedni (§ 4).

Przykład
Czy sobota jest dniem wolnym od pracy, który spowoduje przesuni cie terminu na najbli szy
dzie powszedni (czyli w tym przypadku poniedziałek)?
Nie, sobota, nie jest uznawana za dzie ustawowo wolny od pracy. Zgodnie z ustaw z 18
stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz. U. Nr 4, poz. 28 z pó n. zm.) s nimi
wył cznie niedziele i wi ta.

3. Realizowanie wiadcze na rzecz bezrobotnych

Zgodnie z ustaw o promocji zatrudnienia (art.34) powiatowe urz dy pracy dla

zarejestrowanych osób (bezrobotnych i poszukuj cych pracy), a w razie braku mo liwo ci
zapewnienia odpowiedniego zatrudnienia:
1) wiadcz usług poradnictwa zawodowego;
2) umo liwiaj udział w zaj ciach klubu pracy;
3) inicjuj , organizuj i finansuj szkolenia bezrobotnych i innych uprawnionych osób oraz
przyznaj i wypłacaj dodatki szkoleniowe lub stypendia;
4) inicjuj i dofinansowuj tworzenie dodatkowych miejsc pracy;
5) inicjuj oraz finansuj w zakresie okre lonym w ustawie inne instrumenty rynku pracy;
6) inicjuj i realizuj projekty lokalne;
7) przyznaj i wypłacaj zasiłki i inne wiadczenia z tytułu bezrobocia.
Katalog wiadcze wypłacanych przez powiatowe urz dy pracy zawarty jest w ustawie
o promocji zatrudnienia. wiadczeniami tymi s :

zasiłek dla bezrobotnych (art. 71 i n),
dodatek szkoleniowy (art. 41),
stypendium (art. 52, art.53 ust.6, art. 55),
dodatek aktywizacyjny (art. 48).

Ponadto starosta mo e bezrobotnym:

zrefundowa koszty przejazdu i zakwaterowania w miejscu pracy (art. 45 ust.1 i 2 upz),
zrefundowa koszty opieki na dzieckiem (art. 61 upz),

dofinansowa podj cie działalno ci gospodarczej (art. art. 46 ust.1 pkt 2 upz).

W ustawie o promocji zatrudnienia wskazane s tak e wiadczenia za wykonywanie

prac społecznie u ytecznych (73a upz) oraz wiadczenia przedemerytalne (art. 58). Jednak e
te dwa ostatnie wiadczenia nie s finansowane z Funduszu Pracy.
Regulacje dotycz ce wypłaty tych wiadcze znajduj si w rozporz dzeniu Ministra
Gospodarki i Pracy z 6 pa dziernika 2004 r. w sprawie szczegółowego trybu przyznawania
zasiłku dla bezrobotnych, dodatku szkoleniowego, stypendium i dodatku aktywizacyjnego.

3.1. Zasiłek dla bezrobotnych

Podstawowym wiadczeniem dla bezrobotnych jest zasiłek dla bezrobotnych.

Uregulowany jest w rozdziale pi tnastym ustawy o promocji zatrudnienia zatytułowanym
„ wiadczenia dla bezrobotnych” (art. 71 – 83).
Zasiłek dla bezrobotnych to wiadczenie:
a) obligatoryjne,
b) powszechne,
c) którego wysoko jest uzale niona od „sta u pracy”,
d) którego okres pobierania uzale niony jest od stopy bezrobocia odnotowanej na terenie
działania – wła ciwego miejscowo – powiatowego urz du pracy (zasiłki wypłaca si przez
okres 6, 12 lub 18 miesi cy),
e) finansowane ze rodków Funduszu Pracy (uzupełniaj co przekazywana jest dotacja
z bud etu pa stwa, po wykorzystaniu rodków tego Funduszu),
f) przyznawane w formie decyzji administracyjnej, gdzie - w toku post powania
administracyjnego – starosta jest organem I instancji, wojewoda jest organem II instancji. Po
wyczerpaniu toku instancyjnego przysługuje skarga do wojewódzkiego s du
administracyjnego, a od wyroku tego s du skarga kasacyjna do Naczelnego S du
Administracyjnego.

Ustalenie prawa do zasiłku, jego wysoko oraz okres, na jaki on przysługuje, nast puje w drodze

decyzji administracyjnej. Tak e odmowa przyznania zasiłku, wstrzymanie lub wznowienie wypłaty oraz utrata
lub pozbawienie prawa do zasiłku jest decyzj administracyjn .

Wyrok NSA z 11.05.1998 r., II SA 345/98, niepublikowany (pomimo zmiany stanu prawnego wyrok

zachował swoj aktualno ): ustawa z 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu nie daje organom
administracji ani s dowi administracyjnemu jakichkolwiek uprawnie do uznaniowego przyznawania zasiłku dla
bezrobotnych.

Okresy wymagane do uzyskania zasiłku dla bezrobotnych

Na pocz tku nale y wyra nie zaznaczy , e

okres wymagany do nabycia prawa do

zasiłku do którego zaliczamy okresy wymienione w art. 71 upz, nale y odró ni od okresu
uprawniaj cego do zasiłku (o czym b dzie mowa dalej).

Prawo do zasiłku przysługuje bezrobotnemu za ka dy dzie kalendarzowy po upływie

siedmiu dni od dnia zarejestrowania si we wła ciwym powiatowym urz dzie pracy,
z zastrze eniem art. 75 (czyli w przypadkach, gdy prawo do zasiłku nie przysługuje
bezrobotnemu), je eli nie ma dla niego propozycji odpowiedniej pracy (art. 71 ust. 1),

Odpowiednia praca oznacza zatrudnienie lub inn prac zarobkow , które podlegaj ubezpieczeniom

społecznym i do wykonywania których bezrobotny ma wystarczaj ce kwalifikacje lub do wiadczenie zawodowe
lub mo e je wykonywa po uprzednim szkoleniu, a stan zdrowia pozwala mu na ich wykonywanie oraz ł czny
czas dojazdu do miejsca pracy i z powrotem rodkami transportu zbiorowego nie przekracza trzech godzin (art. 2
ust.1 pkt 16 upz).

propozycji sta u, przygotowania zawodowego w miejscu pracy, prac interwencyjnych lub
robót publicznych oraz w okresie 18 miesi cy poprzedzaj cych dzie zarejestrowania, ł cznie
przez okres co najmniej 365 dni:

Przykład

Prawo do zasiłku dla bezrobotnych przysługuje dopiero po upływie siedmiu dni od

dnia zarejestrowania si we wła ciwym powiatowym urz dzie pracy. Je eli osoba
zrejestrowała si 3 stycznia 2008 r., faktycznie zasiłek zostanie przyznany w dziewi tym dniu
od dnia rejestracji, tj. 11 stycznia 2008 r., gdy zgodnie z kpa do siedmiu dni nie wlicza si
dnia rejestracji (dnia zdarzenia).

Przykład

Bezrobotny zrejestrował si w urz dzie pracy 10 stycznia 2008 r. Okres osiemnastu

miesi cy jest ustalany wstecz, bior c pod uwag dzie poprzedzaj cy rejestracj (9 stycznia
2008 r.). Zgodnie z kpa, okres osiemnastu miesi cy poprzedzaj cych dat zarejestrowania

zawiera si w okresie od 9 lipca 2006 r. do 9 stycznia 2008 r. (w tym okresie ustalane jest 365
dni).

a) był zatrudniony i osi gał wynagrodzenie w kwocie co najmniej minimalnego
wynagrodzenia za prac , od którego istnieje obowi zek opłacania składki na Fundusz Pracy,
z zastrze eniem art. 105; w okresie tym nie uwzgl dnia si okresów urlopów bezpłatnych
trwaj cych ł cznie dłu ej ni 30 dni,

Art. 105 upz: Przedsi biorcy Polskiego Zwi zku Głuchych i Polskiego Zwi zku Niewidomych oraz

Zwi zku Ociemniałych ołnierzy Rzeczypospolitej Polskiej, Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi, Zakład
Opieki dla Niewidomych w Laskach oraz zakłady aktywno ci zawodowej nie opłacaj składek na Fundusz Pracy
za zatrudnionych pracowników o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawno ci.

Zainteresowany powinien zatem wykaza , e osi gał wskazane wynagrodzenie minimalne
(w 2008 r.- 1126 zł , w 2007 r.- 936 zł, w 2006 r.- 899,10 zł). Nie jest istotny wymiar czasu
pracy, w jakim praca była wiadczona, lecz otrzymywane wynagrodzenie stanowi ce
podstaw opłacania składki na Fundusz Pracy.

Wyrok NSA w Warszawie z 18.07.2006 r. I OSK 175/06 (niepublikowany): kwota co najmniej

minimalnego wynagrodzenia za prac , od którego istnieje obowi zek opłacenia składki na Fundusz Pracy,
dotyczy pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy, osi gaj cego w miesi cu co najmniej
minimalne wynagrodzenie. W stosunku do pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy
wysoko osi ganego przez niego minimalnego wynagrodzenia, od którego opłacana b dzie składka na Fundusz
Pracy, b dzie ustalana według zasad okre lonych w art. 8 ust. 1 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu.

Przykład

Pracownik w czasie zatrudnienia dwa razy korzystał z urlopu bezpłatnego przez 20

i 15 dni. Czy okres tego urlopu bezpłatnego mo na zaliczy do okresu pracy?
Nie. Je eli w ci gu zatrudnienia przebywał na urlopie bezpłatnym, to nale y ustali jego
ł czn długo . W tym przypadku jest to 35 dni. Zatem nale y wył czy 35 dni z okresu
zatrudnienia. Gdyby urlop trwał ł cznie krócej np. 30 dni, to nie byłby brany pod uwag
i traktowany byłby jako okres zatrudnienia.

b) wykonywał prac na podstawie umowy o prac nakładcz i osi gał z tego tytułu dochód
w wysoko ci co najmniej minimalnego wynagrodzenia za prac ,

c) wiadczył usługi na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, albo innej umowy
o wiadczenie usług, do których zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje si przepisy dotycz ce
zlecenia, albo współpracował przy wykonywaniu tych umów, przy czym podstaw wymiaru
składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota co najmniej
minimalnego wynagrodzenia za prac w przeliczeniu na okres pełnego miesi ca.

Je li kwoty stanowi ce podstaw wymiaru składek na Fundusz Pracy pochodz

z ró nych ródeł, to obowi zek opłacania składek na Fundusz powstaje wtedy, gdy ł czna
kwota stanowi ca podstaw wymiaru składek wynosi co najmniej minimalne
wynagrodzenie za prac (art. 104 ust.3 upz).

Przykład

Osoba bezrobotna przed rejestracj wykonywała prac na podstawie umowy o dzieło

(rozliczenia ksi gowe; umowy zawarte były dwa razy na okresy miesi czne). Czy ten okres
mo na zaliczy do 365 dni stanowi cych okres wymagany do nabycia prawa do zasiłku?
Nie, umowa o dzieło, nie jest brana po uwag . Nie jest to umowa o wiadczenie usług i nie
stosuje si w tym przypadku przepisów dotycz cych zlecenia. Ponadto w przypadku umowy
o dzieło nie ma obowi zku odprowadzania składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz
Pracy.

opłacał składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej

działalno ci lub współpracy, przy czym podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia
społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota wynosz ca co najmniej minimalne
wynagrodzenie za prac ,

Wyrok WSA w Warszawie z 24.10.2006 r., II SA/Wa 1057/06 (niepublikowany): prawo do zasiłku dla

bezrobotnych uzale nione jest od faktycznego odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz
Pracy. Bez wpływu przy tym pozostaje fakt pó niejszego regulowania zaległo ci ubezpieczeniowych w systemie
ratalnym.

W przypadku osób prowadz cych działalno gospodarcz zaliczeniu podlegaj okresy,

za które faktycznie opłacono składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia tej
działalno ci. Podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy musi
stanowi kwota wynosz ca co najmniej minimalne wynagrodzenie za prac . Dlatego

okresy,

za które nie odprowadzono składki na ubezpieczenie społeczne, nie podlegaj zaliczeniu
do uprawnie zasiłkowych.

Osoba współpracuj ca tak e ma prawo do zasiłku. Za osob współpracuj c ustawa
o promocji zatrudnienia uznaje osob współpracuj c z osobami prowadz cymi pozarolnicz
działalno oraz zleceniobiorcami w rozumieniu przepisów o systemie ubezpiecze
społecznych. W my l ustawy o systemie ubezpiecze społecznych z 13.10.1998 r. (Dz. U.
z 1998 r. Nr 138, poz. 887 z pó n. zm.) za osob współpracuj c uwa a si : mał onka, dzieci
własne, dzieci drugiego mał onka i dzieci przysposobione, rodziców, macoch i ojczyma oraz
osoby przysposabiaj ce, je eli pozostaj z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym
i współpracuj przy prowadzeniu działalno ci lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub
umowy zlecenia. Nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o prac w celu
przygotowania zawodowego.

e) wykonywał prac w okresie tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia
wolno ci, przy czym podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy
stanowiła kwota co najmniej połowy minimalnego wynagrodzenia za prac ,
W tym przypadku ustawodawca wymaga, by kwota podstawy wymiaru składki stanowiła co
najmniej połow warto ci wynagrodzenia minimalnego. Wynagrodzenie minimalne w 2008 r.
wynosi 1126 zł, w latach poprzednich, natomiast: w 2007 r. - 936 zł, w 2006 r. - 899, 10 zł.
Połowa tej kwoty to odpowiednio: 563 zł (2008 r.), 468 zł (2007 r.), 449,55 zł (2006 r.).

f) wykonywał prac w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub
spółdzielni usług rolniczych, jako członek tej spółdzielni, przy czym podstaw wymiaru
składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota co najmniej
minimalnego wynagrodzenia za prac ,

Praca wykonywana na podstawie spółdzielczego stosunku pracy stanowi podstaw

zatrudniania członków spółdzielni pracy jako współwła cicieli rodków produkcji zrzeszenia
spółdzielczego, prowadz cego wspólnie przedsi biorstwo na podstawie pracy osobistej
członków. Spółdzielczy stosunek pracy jest stosunkiem prawnym niesamodzielnym w tym
znaczeniu, e pozostaje w zwi zku ze stosunkiem członkostwa. Członkowie spółdzielni mog
zatem nabywa prawa do zasiłków dla bezrobotnych, je eli wiadczyli prac w spółdzielniach
na podstawie spółdzielczego stosunku pracy.

g) opłacał składk na Fundusz Pracy w zwi zku z zatrudnieniem lub wykonywaniem innej
pracy zarobkowej za granic u pracodawcy zagranicznego w pa stwie nie wymienionym
w art. 1 ust. 3 pkt 2 lit. a-c, w wysoko ci 9,75 % przeci tnego wynagrodzenia za ka dy

miesi c zatrudnienia

Dotyczy zatrudnienia u pracodawców z pa stw nieb d cych członkami Unii Europejskiej lub pa stw

nienale cych do Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub z pa stwa, które nie zawarło umowy ze Wspólnot
Europejsk i jej pa stwami członkowskimi w zakresie swobody przepływu osób.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 28 upz, przez

przeci tne wynagrodzenie rozumie si przeci tne

wynagrodzenie w poprzednim kwartale, od pierwszego dnia nast pnego miesi ca po ogłoszeniu przez Prezesa
Głównego Urz du Statystycznego w Dzienniku Urz dowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", na
podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze
Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, z pó n. zm.).
Na tej podstawie Prezes GUS ogłosił komunikat z 12 listopada 2007 r. w sprawie przeci tnego wynagrodzenia
w trzecim kwartale 2007 r. (M.P. Nr 85 poz. 920). Przeci tne wynagrodzenie w trzecim kwartale 2007 r.
wyniosło 2.703, 41 zł.

Przykład
Czy w sytuacji, gdy bezrobotny pracował u pracodawcy zagranicznego, w pa stwie
nieobj tym swobod przepływu osób, okres ten wlicza si do okresu wymaganego do nabycia
prawa do zasiłku ?
Tak, pod warunkiem, e bezrobotny był legalnie zatrudniony, a przed wyjazdem zgłosił ch
opłacania składki na Fundusz Pracy i składka ta była opłacana regularnie co miesi c przez
cały okres zatrudnienia za granic lub przynajmniej została opłacona przed powrotem.

h) był zatrudniony za granic przez okres co najmniej 365 dni, w okresie 18 miesi cy przed
zarejestrowaniem si w powiatowym urz dzie pracy, i przybył do Rzeczypospolitej Polskiej
jako repatriant,

i)

był zatrudniony, pełnił słu b lub wykonywał inn prac zarobkow i osi gał

wynagrodzenie lub dochód, od którego istnieje obowi zek opłacania składki na Fundusz
Pracy.

Wyrok WSA w Warszawie z 8.11.2005 r. II SA/Wa 1595/05 (niepublikowany) okresu pobierania zasiłku

stałego (na podstawie przepisów o pomocy społecznej) nie mo na było zakwalifikowa za okres równorz dny
w wykonywaniu pracy, a tym samym za okres, który mo na byłoby zakwalifikowa jako okres uprawniaj cy do
przyznania zasiłku dla bezrobotnego.

Do okresu 365 dni wlicza si nie tylko okresy pracy zarobkowej (wskazane powy ej), ale

tak e szczególne okresy niewykonywania pracy, które ze wzgl du na cel lub okoliczno ci
uniemo liwiały wykonywanie pracy zarobkowej, ale na podstawie ustawy o promocji
zatrudnienia zostały uznane za równorz dne z wykonywaniem pracy, np. sprawowanie opieki
nad dzieckiem w czasie urlopu wychowawczego, odbywanie zasadniczej słu by wojskowej.
Do wymaganego okresu uprawniaj cego do zasiłku zalicza si równie okresy (art. 71
ust. 2 upz):
1) zasadniczej słu by wojskowej, nadterminowej zasadniczej słu by wojskowej,
przeszkolenia wojskowego absolwentów szkół wy szych, słu by wojskowej pełnionej
w charakterze kandydata na ołnierza zawodowego, wicze wojskowych, okresowej słu by
wojskowej oraz zasadniczej słu by w obronie cywilnej i słu by zast pczej, a tak e słu by
w charakterze funkcjonariusza, o którym mowa w ustawie z dnia 18 lutego 1994 r.
o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy policji, Agencji Bezpiecze stwa Wewn trznego,
Agencji Wywiadu, Słu by Kontrwywiadu Wojskowego, Słu by Wywiadu Wojskowego,
Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Stra y Granicznej, Biura Ochrony Rz du, Pa stwowej
Stra y Po arnej i Słu by Wi ziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 67, z pó n.
zm.);
2) urlopu wychowawczego udzielonego na podstawie odr bnych przepisów;

Przepisy w zakresie udzielania urlopu wychowawczego zawiera Kodeks pracy w art. 186 – 186 [6] oraz

rozporz dzenie MGPiPS z 16 grudnia 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu
wychowawczego (Dz. U. Nr 230, poz. 2291).

3) pobierania renty z tytułu niezdolno ci do pracy lub słu by, o której mowa w pkt 1, renty
szkoleniowej oraz przypadaj ce po ustaniu zatrudnienia, wykonywania innej pracy
zarobkowej albo zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalno ci okresy pobierania
zasiłku chorobowego, macierzy skiego, zasiłku w wysoko ci zasiłku macierzy skiego lub

wiadczenia rehabilitacyjnego, je eli podstaw wymiaru tych zasiłków i wiadczenia,

z uwzgl dnieniem kwoty składek na ubezpieczenia społeczne, stanowiła kwota wynosz ca co
najmniej minimalne wynagrodzenie za prac .

Przykład

Pracownik został zwolniony z zakładu pracy po roku zatrudnienia. Po ustaniu
zatrudnienia z powodu choroby nabył prawo do zasiłku chorobowego przez okres 60 dni. Po
okresie pobierania zasiłku, jako osoba zdolna do podj cia zatrudnienia, zgłosił si do urz du
pracy. Udokumentował 365 dni pracy oraz 60 dni pobierania zasiłku chorobowego, którego
podstaw wymiaru stanowiła kwota wynosz ca co najmniej minimalne wynagrodzenie za
prac . Do okresu uprawniaj cego do zasiłku dla bezrobotnych zalicza si 60 dni zasiłku
chorobowego i tylko 305 dni pracy, co daje ł cznie 365 dni w okresie 18 miesi cy przed
rejestracj . (Nie ma potrzeby zaliczania 365 dni zatrudnienia, gdy byłoby razem 425 dni).

niewymienione w ust. 1 pkt 2, za które były opłacane składki na ubezpieczenia

społeczne i Fundusz Pracy, je eli podstaw wymiaru składek stanowiła kwota
wynosz ca co najmniej minimalne wynagrodzenie za prac ;

Wyrok WSA w Warszawie z 14.06.2006 r., II SA/Wa 463/06 (niepublikowany): przyznanie i wypłata

zasiłku jest ostatecznym rodkiem pomocy udzielanym bezrobotnym dopiero wówczas, gdy nie jest mo liwe
zastosowanie, tzw. aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu, a przede wszystkim, gdy nie ma dla danej
osoby propozycji odpowiedniego zatrudnienia. Powy sza zasada znajduje odbicie w tre ci art. 71 ust. 1 pkt 2
ustawy o promocji zatrudnienia. Oprócz braku pracy trzeba jeszcze wykaza 365 - dniowy okres aktywno ci
zawodowej w ci gu 18 miesi cy poprzedzaj cych dzie zarejestrowania. Jednak e na równych prawach
z okresami aktywno ci zawodowej, wymienionymi w art. 71 ust. 1 pkt 2 ustawy, zostały potraktowane równie
okresy, w czasie których, np. nie było obowi zku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i na
Fundusz Pracy, a takie składki faktycznie były odprowadzane.

Wyrok WSA w Warszawie 22.08.2006 r., II SA/Wa 938/06 (niepublikowany): na równych prawach

z okresami aktywno ci zawodowej, wymienionymi w art. 71 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia, zostały
potraktowane równie okresy, w czasie których np. nie było obowi zku odprowadzania składek na
ubezpieczenia społeczne i na Fundusz Pracy, a takie składki faktycznie były odprowadzane. Wskazuje na to tre
art. 71 ust. 2 pkt 4 ustawy. Okresy te, mog stanowi samodzieln podstaw do nabycia prawa do zasiłku, pod
warunkiem, e zostanie wykazane, i wynosiły one co najmniej 365 dni w ci gu osiemnastu miesi cy
poprzedzaj cych dzie zarejestrowania.

5) za które przyznano odszkodowanie z tytułu niezgodnego z przepisami rozwi zania przez
pracodawc stosunku pracy lub stosunku słu bowego, oraz okres, za który wypłacono
pracownikowi odszkodowanie z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o prac .

Nale y zaznaczy , e odszkodowanie z tytułu niezgodnego z przepisami rozwi zania przez
pracodawc stosunku pracy jest zas dzane przez s d pracy, który w tym zakresie wydaje
wyrok. Odszkodowanie to w przypadku umów o prac nie mo e by zas dzone za okres
dłu szy ni trzy miesi ce. Zatem wyrok stanowi podstaw do zaliczenia danego okresu do
365 dni uprawniaj cego do zasiłku. W przypadku skrócenia okresu wypowiedzenia umowy
o prac , z trzymiesi cznego okresu do najwy ej jednego miesi ca, odszkodowanie
przysługuje za okres skrócony, a dokumentem potwierdzaj cym t okoliczno jest

wiadectwo pracy.

Zgodnie z wyrokiem WSA w Warszawie z 13.04.2005 r. II S /Wa 2503/04 (niepublikowany) przepis art. 71 ust.
2 ustawy o promocji zatrudnienia okre la wyczerpuj co sytuacje uznawane za równorz dne przy wykonywaniu
pracy.

Wymienione wy ej okresy zaliczane s na zasadzie sumowania do sta u pracy, od którego
uzale nione jest przyznanie prawa do zasiłku.

Równoprawnie mo na sumowa zarówno

pracowniczy sta pracy, jak i okres prowadzenia pozarolniczej działalno ci, czy te np.
okres pobierania renty z tytułu niezdolno ci do pracy. Zainteresowany musi
udokumentowa okres uprawniaj cy do pobierania zasiłku (co najmniej 365 dni w ostatnich
18 miesi cach). Zatem chc c uzyska zasiłek musi zarejestrowa si jako bezrobotny
maksymalnie w ci gu sze ciu miesi cy od utraty pracy. Ustawa nie przewiduje w tym
zakresie adnych wyj tków.

Wyrok S du Najwy szego (SN) z 27.03.2002 r., SN III RN 168/01, OSNP 2002 nr 20 poz. 478 [wyrok

pomimo zmiany przepisów zachował swoj aktualno ]: opó nienia w zarejestrowaniu si w charakterze
bezrobotnego, spowodowanego dniami ustawowo wolnymi od pracy, nie nale y bra pod uwag przy ocenie
spełnienia warunku zatrudnienia przez okres co najmniej 365 dni w ci gu 18 miesi cy poprzedzaj cych dzie
zarejestrowania (art. 23 ust. 1 pkt 2a ustawy z 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu).
Wyrok NSA z 2.02.2000 r., SA/Sz 529/99, Pr. Pracy 2001 nr 9 s. 40: opó nienie w zgłoszeniu si do
zarejestrowania w charakterze bezrobotnego spowodowane dniami wolnymi od pracy nie powinno by brane
pod uwag przy ocenie dopełnienia wymagania w postaci zatrudnienia przez okres co najmniej 365 dni
w okresie 18 miesi cy poprzedzaj cych dzie zarejestrowania.

Zaliczanie okresów zatrudnienia w pozostałych przypadkach

Prawo do zasiłku przysługuje bezrobotnym zwolnionym z zakładów karnych i aresztów

ledczych, zarejestrowanym w okresie 30 dni od dnia zwolnienia, je eli suma okresów,

uprawniaj cych do zasiłku (wymienionych powy ej), przypadaj cych w okresie 18 miesi cy
przed ostatnim pozbawieniem wolno ci oraz wykonywania pracy w okresie pozbawienia
wolno ci wynosiła co najmniej 365 dni, przy czym podstaw wymiaru składek na
ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota w wysoko ci co najmniej
minimalnego wynagrodzenia za prac przed pozbawieniem wolno ci oraz 50 % minimalnego
wynagrodzenia za prac w okresie pozbawienia wolno ci. W przypadku pozbawienia
wolno ci w okresie pobierania zasiłku, po zwolnieniu z zakładu karnego lub aresztu ledczego
przysługuje prawo do zasiłku na okres skrócony o okres pobierania zasiłku przed
pozbawieniem wolno ci i w trakcie przerw w odbywaniu kary (art. 71 ust. 3 upz).

Warunkiem koniecznym, poza wymaganym sta em pracowniczym, jest obowi zek

zgłoszenia si po zwolnieniu z zakładu karnego w terminie 30 dni do urz du pracy.
Niezachowanie tego terminu powoduje utrat uprawnienia do zasiłku.

Zliczanie natomiast sta u pracy dla osób pozbawionych wolno ci, niezb dnego dla

uprawnie zasiłkowych, ró ni si nieco od ustalania go dla osób przebywaj cych na
wolno ci. Trzeba bowiem zwróci uwag , e owe 18 miesi cy nie liczy si wstecz od dnia
rejestracji w charakterze bezrobotnego, ale wstecz od dnia pozbawienia wolno ci. St d te
wniosek, e fakt pozbawienia wolno ci lub okres tymczasowego aresztowania zawiesza bieg
wskazanego terminu.

Prawo do zasiłku przysługuje bezrobotnym zwolnionym po odbyciu zasadniczej słu by

wojskowej, je eli okres jej odbywania wynosił co najmniej 240 dni i przypadał w okresie 18
miesi cy poprzedzaj cych dzie zarejestrowania si w powiatowym urz dzie pracy (art. 71
ust. 4 upz).

W tym przypadku osoba po odbyciu całej słu by ma w zasadzie 10 miesi cy na to,

eby zarejestrowa si w powiatowym urz dzie pracy i otrzyma prawo do zasiłku.

Zwróci tu tak e nale y uwag , e uprawnienie to zastało przypisane tylko dla ołnierzy
zwolnionych z zasadniczej słu by wojskowej, a nie np. po odbyciu szkole wojskowych,
nadterminowej słu by wojskowej czy słu by zast pczej.

Do okresu wymaganego do nabycia prawa do zasiłku zalicza si tak e okresy

zatrudnienia w pa stwach Unii Europejskiej lub pa stwach nienale cych do Wspólnoty
lecz nale cych do Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub te pa stwach, które zawarły
umowy ze Wspólnot Europejsk i jej pa stwami członkowskimi w zakresie swobody

przepływu osób. Te okresy zalicza si na zasadach okre lonych przepisami o koordynacji
systemów zabezpieczenia społecznego pa stw członkowskich Unii Europejskiej (art. 71 ust. 7
upz).

Podstawowe zasady koordynacji w cz ci dotycz cej bezrobocia zostały sformułowane w nast puj cych

aktach prawnych Unii Europejskiej:
1. Rozporz dzeniu (EWG) Nr 1408/71, z 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia
społecznego do pracowników, osób pracuj cych na własny rachunek i członków ich rodzin przemieszczaj cych
si w obr bie Wspólnoty (Dz. Urz. WE L 149 z 5.7.1971 z pó n. zm., cytowane dalej jako Rozporz dzenie
nr 1408/71)
2. Rozporz dzeniu (EWG) Nr 574/72 z 21 marca 1972 r. w sprawie wykonania rozporz dzenia Rady
nr 1408/71/EWG sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników, osób
pracuj cych na własny rachunek i członków ich rodzin przemieszczaj cych si w obr bie Wspólnoty.

Udokumentowanie prawa do zasiłku

Udokumentowanie okresu, który uprawnia do zasiłku dla bezrobotnych, ma podstawowe

znaczenie przy ubieganiu si o przyznanie tego zasiłku. Najlepiej, aby bezrobotny
w momencie rejestracji udokumentował okres uprawniaj cy do zasiłku, czyli 365 dni
wykonywania pracy (lub innych wskazanych wcze niej okresów) z 18 miesi cy
poprzedzaj cych moment rejestracji. Udokumentowanie tego okresu w ci gu siedmiu dni od
zrejestrowania si tak e nie wpłynie na moment powstania prawa do zasiłku. Sytuacja jest
mniej korzystna, gdy bezrobotny udokumentuje okres uprawniaj cy do zasiłku po upływie
siedmiu dni. Zgodnie z art. 71 ust. 6 upz, w przypadku udokumentowania przez bezrobotnego
okresu uprawniaj cego do zasiłku po upływie 7 dni od dnia zarejestrowania si
w powiatowym urz dzie pracy, jednak w okresie posiadania statusu bezrobotnego, prawo do
zasiłku przysługuje od dnia udokumentowania tego prawa na okres, za który zasiłek
przysługuje, a o którym mowa w art. 73 ust. 1.

Oznacza to, e je eli w chwili rejestracji bezrobotny nie jest w stanie udokumentowa

swoich praw do zasiłku dla bezrobotnych, to w terminie pó niejszym, ale

w trakcie

posiadania statusu bezrobotnego mo e zło y niezb dne dokumenty i naby prawo do
zasiłku od dnia udokumentowania tego prawa. Bezrobotny nabywa zasiłek z dniem
uzupełnienia dokumentów, np. wiadectw pracy, a nie po siedmiu dniach, jak w innych
przypadkach.

Przykład

Bezrobotny zarejestrował si w urz dzie pracy. Nie posiada jednak wiadectwa pracy,

gdy pracodawca wbrew prawu nie wydał mu jeszcze tego dokumentu. Wskutek braku
wymaganego dokumentu – nie ze swojej winy - otrzymuje tylko status bezrobotnego. Je eli
pracodawca wyda mu wiadectwo pracy, to od dnia dostarczenia tego wiadectwa nabywa on
prawo do zasiłku dla bezrobotnych.

Wyrok NSA w Warszawie z 30.06.2006 r., I OSK 113/06 (niepublikowany): dyspozycja art. 71 ust. 6

ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy odnosi si do stanu faktycznego zaistniałego ju po
wydaniu decyzji dotycz cej uznania za osob bezrobotn i odmówienia przyznania prawa do zasiłku. W zwi zku
z tym rozstrzyganie kwestii, o których przepis ten stanowi, nie mo e odbywa si w ramach wznowienia
post powania, ale w ramach nowego post powania.

Okres wymagany do nabycia prawa do zasiłku a okres uprawniaj cy do zasiłku

Okresem wymaganym do nabycia prawa do zasiłku s okresy wymienione w art. 71,
natomiast

okres uprawniaj cy do zasiłku – to okresy wymienione przede wszystkim

w art. 71 ust.1 pkt 2 i ust. 2 tylko pkt. 1, 2, 4 i 5 upz oraz okresy zatrudnienia w pa stwach
WE, EOG oraz tych, które podpisały umowy w zakresie swobody przepływu osób.
Okresy uprawniaj ce do zasiłku – ich ł czna długo – decyduje o wysoko ci zasiłku dla
bezrobotnych (80 %. 100% lub 120%) oraz o długo ci pobierania tego zasiłku (6, 12 lub 18
miesi cy).

Do okresu uprawniaj cego do zasiłku nie zalicza si zatem okresu pobierania renty

z tytułu niezdolno ci do pracy, renty szkoleniowej oraz okresy pobierania zasiłku
chorobowego, macierzy skiego lub wiadczenia rehabilitacyjnego przypadaj ce po ustaniu
zatrudnienia, wykonywania innej pracy zarobkowej albo zaprzestania prowadzenia
pozarolniczej działalno ci.

Przykład

Okres zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia jest okresem wymaganym do

nabycia prawa do zasiłku (uwzgl dnia si go w okresie 365 dniach ustalanych z 18 miesi cy
poprzedzaj cych rejestracj ), natomiast nie uwzgl dnia si tego okresu ani przy ustalaniu
wysoko ci zasiłku czy długo ci jego pobierania.

Do okresu uprawniaj cego do zasiłku, od którego zale y wysoko i okres pobierania

zasiłku, zalicza si równie (art. 72 ust. 4 upz):

•

okresy pobierania gwarantowanego zasiłku okresowego,

•

okresy zatrudnienia na podstawie umowy o prac w celu przygotowania zawodowego
młodocianych pracowników,

•

okres zatrudnienia za granic osoby, która przesiedliła si do kraju na warunkach
repatriacji w rozumieniu przepisów o repatriacji,

•

okresy urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych
urlopów dla matek pracuj cych, opiekuj cych si małymi dzie mi, innych udzielonych
w tym celu urlopów bezpłatnych, a tak e okresy niewykonywania pracy przed dniem
8 czerwca 1968 r. stanowi ce przerw w zatrudnieniu spowodowan opiek nad
dzieckiem:
1) w wieku do czterech lat - w granicach do trzech lat na ka de dziecko oraz ł cznie
z okresami, o których mowa w art. 71 ust. 2 pkt 2, bez wzgl du na liczb dzieci - do
sze ciu lat;
2) na które, ze wzgl du na jego stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny,
przysługuje zasiłek piel gnacyjny - dodatkowo do trzech lat na ka de dziecko.

•

okres podlegania zaopatrzeniu emerytalnemu oraz okresy pracy wymienione w art. 89,
a zatem okres pracy w b. NRD i b. Czechach;

•

okres urlopu bezpłatnego udzielonego na czas skierowania w celu realizacji
budownictwa eksportowego;

•

okresy zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przebyte przed dniem 1 stycznia 1997 r.,
je eli podstaw wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne lub zaopatrzenie emerytalne
i Fundusz Pracy stanowiła kwota wynosz ca co najmniej połow wówczas
obowi zuj cego najni szego wynagrodzenia za prac pracowników, okre lonego na
podstawie odr bnych przepisów;

•

okres prowadzenia działalno ci pozarolniczej przed dniem 1 stycznia 1997 r., pod
warunkiem opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy z tego tytułu,
o ile podstaw wymiaru tych składek stanowiła kwota wynosz ca co najmniej połow
wówczas obowi zuj cego najni szego wynagrodzenia za prac ,

•

okresy zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przebyte przed dniem 1 maja 2004 r. za
granic u pracodawcy zagranicznego w pa stwach WE, EOG oraz tych, które podpisały

umowy w zakresie swobody przepływu osób, za które były opłacane składki na Fundusz
Pracy.

Wysoko zasiłku
Wysoko zasiłku jest zró nicowana i uzale niona od długo ci

okresu uprawniaj cego do

zasiłku (art. 72 upz).
Podstawowa wysoko zasiłku wynosi od 1 czerwca 2007 r.

538,30 zł. Wynika to

z obwieszczenia MPIPS z 5.04.2007 r. w sprawie wysoko ci zasiłku dla bezrobotnych
(wydanego na podstawie delegacji zawartej w art. 72 ust. 8 upz).
Warto zasiłku jest waloryzowana z dniem 1 czerwca o rednioroczny wska nik cen towarów
i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku. Nie dokonuje si waloryzacji zasiłków,
w przypadku gdy rednioroczny poziom cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem nie
zmienił si lub uległ zmniejszeniu (art. 72 ust. 6 upz).
Stawki zasiłku

100 % zasiłku podstawowego przysługuje przy okresie uprawniaj cym do zasiłku

wynosz cym od pi ciu do 20 lat,
Aktualnie 532, 90 zł

80% zasiłku podstawowego przysługuje przy okresie uprawniaj cym do zasiłku poni ej

pi ciu lat,
Aktualnie 426,40 zł

120% zasiłku podstawowego przysługuje przy okresie uprawniaj cym do zasiłku powy ej

20 lat,
Aktualnie 639,50 zł

Okres pobierania zasiłku
Okres pobierania zasiłku, podobnie jak jego wysoko , jest zró nicowany. Istniej trzy
podstawowe okresy pobierania zasiłku, które s uzale nione od stopy bezrobocia na obszarze
działania wła ciwego powiatowego urz du pracy w stosunku do przeci tnej stopy bezrobocia
w kraju (art. 73 upz).
Okres pobierania zasiłku wynosi:
1) 6 miesi cy - dla bezrobotnych zamieszkałych w okresie pobierania zasiłku na obszarze
powiatu, je eli stopa bezrobocia na tym obszarze w dniu 30 czerwca roku poprzedzaj cego
dzie nabycia prawa do zasiłku nie przekraczała 125 % przeci tnej stopy bezrobocia w kraju;
2) 12 miesi cy - dla bezrobotnych:

a) zamieszkałych w okresie pobierania zasiłku na obszarze powiatu, je eli stopa bezrobocia
na tym obszarze w dniu 30 czerwca roku poprzedzaj cego dzie nabycia prawa do zasiłku
przekraczała 125 % przeci tnej stopy bezrobocia w kraju,
b) s bezrobotnymi powy ej 50. roku ycia oraz posiadaj jednocze nie co najmniej 20-letni
okres uprawniaj cy do zasiłku;
3) 18 miesi cy dla bezrobotnych:
a) zamieszkałych w dniu nabycia prawa do zasiłku oraz w okresie jego pobierania na
obszarze powiatu, je eli stopa bezrobocia na tym obszarze w dniu 30 czerwca roku
poprzedzaj cego dzie nabycia prawa do zasiłku przekraczała 2-krotnie przeci tn stop
bezrobocia w kraju, oraz posiadaj c jednocze nie co najmniej 20-letni okres uprawniaj cy do
zasiłku lub
b) którzy maj na utrzymaniu co najmniej jedno dziecko w wieku do 15 lat, a mał onek
bezrobotnego jest tak e bezrobotny i utracił prawo do zasiłku z powodu upływu okresu jego
pobierania po dniu nabycia prawa do zasiłku przez tego bezrobotnego.

W zwi zku ze zmian art. 73 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia od 1.01.2008 r. na podstawie art. 1
ustawy z 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz o zmianie
niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 176 poz.1243)

stopa bezrobocia jest ustalana dla obszaru powiatu. Do

31 grudnia 2007 r. był to „obszar działania powiatowego urz du pracy”.

Przeci tna stopa bezrobocia jest ogłaszana przez Prezesa Głównego Urz du

Statystycznego w terminie do 30 wrze nia ka dego roku na podstawie delegacji art. 82 upz.
Aktualnie obowi zuje Obwieszczenie Prezesa GUS z 5 grudnia 2007 r. w sprawie przeci tnej
stopy bezrobocia w kraju oraz na obszarze działania powiatowych urz dów pracy (M.P. Nr 95
poz. 1040). Obwieszczenie obowi zuje od 1 stycznia 2008 r.
Stopy bezrobocia na obszarze poszczególnych powiatów zostały doł czone na ko cu
niniejszego opracowania

Bezrobotny zachowuje prawo do zasiłku, stypendium lub dodatku szkoleniowego za okres

udokumentowanej niezdolno ci do pracy, za który na podstawie odr bnych przepisów pracownicy zachowuj
prawo do wynagrodzenia lub przysługuj im zasiłki z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub
macierzy stwa (art. 80 upz).

Zmiana miejsca zamieszkania a długo zasiłku
Długo okresu pobierania zasiłku zale y przede wszystkim od miejsca zamieszkania
zainteresowanego w momencie nabywania uprawnienia do zasiłku.

Zmiana miejsca

zamieszkania nie wpływa na długo okresu pobierania zasiłku.
Okres pobierania zasiłku przez bezrobotnego nie ulega zmianie, je eli
w okresie jego pobierania nast puje zmiana miejsca zamieszkania bezrobotnego lub
miejscowo , w której on mieszka, została obj ta obszarem działania innego powiatu (art. 73
ust. 2 upz).

! do 31.12.2007 r. art.73 ust. 2 miał brzmienie „okres pobierania zasiłku przez
bezrobotnych zamieszkałych w miejscowo ciach obj tych obszarem działania innego
powiatowego urz du pracy nie ulega zmianie (art. 73 ust. 2 upz)”.

W przypadku zmiany przez bezrobotnego miejsca zamieszkania skutkuj cej zmian

wła ciwo ci powiatowego urz du pracy bezrobotny jest obowi zany powiadomi o tym
fakcie urz d pracy, w którym jest zarejestrowany, oraz stawi si w powiatowym urz dzie
pracy wła ciwym dla nowego miejsca zamieszkania w terminie 14 dni od dnia zmiany
miejsca zameldowania (art. 73 ust. 2a upz).

Wyrok WSA w Warszawie z 9.03.2005 r., II SA/Wa 2501/04 (niepublikowany): decyduj ce znaczenie

dla ustalenia okresu pobierania zasiłku ma moment nabycia prawa do zasiłku. Długo t ustala si jednorazowo.

Wyrok NSA z 21.01. 2003 r., II SA/Kr 990/02 (niepublikowany): okres pobierania zasiłku dla

bezrobotnych upływa z dniem poprzedzaj cym dzie , który nazw lub dat odpowiada dniowi, od którego
przyznano zasiłek.

Zgodnie z art. 73 ust. 2b upz, w przypadku, gdy wskutek zmiany miejsca zamieszkania
bezrobotny z prawem do zasiłku na okres sze ciu miesi cy zostaje obj ty wła ciwo ci
powiatowego urz du pracy, w którym okres pobierania zasiłku wynosi 12 miesi cy,
bezrobotnemu nie przysługuje prawo do wydłu enia okresu pobierania zasiłku do 12
miesi cy.

Przykład
Jakie skutki powoduje zmiana miejsca zamieszkania bezrobotnego ?

Bezrobotny przed upływem 6-miesi cznego okresu pobierania zasiłku przeprowadził

si do miejscowo ci poło onej w powiecie, gdzie stopa bezrobocia jest wy sza ni przeci tna
stopa bezrobocia w kraju. Niestety, w tym przypadku bezrobotny nie b dzie pobierał zasiłku
do upływu okresu 12-miesi cznego. Natomiast je li zmiana miejsca zamieszkania jest
odwrotna, czyli nast pi do miejscowo ci poło onej w powiecie o sze ciomiesi cznym okresie
wypłacania zasiłku, to bezrobotnemu zasiłek b dzie wypłacany do upływu tylko sze ciu
miesi cy.

Nie mo na natomiast wydłu y okresu pobierania zasiłku do 18 miesi cy wskutek

zmiany miejsca zamieszkania. W tym przypadku ustawodawca wyra nie stwierdza, e stopa
bezrobocia w okre lonej wysoko ci musi wyst powa w dniu nabycia prawa do zasiłku.

Bezrobotny, który nabył w Rzeczypospolitej Polskiej prawo do wiadcze z tytułu

bezrobocia i udaje si do innego pa stwa członkowskiego Unii Europejskiej lub pa stwa
które jest członkiem EOG lub pa stwa, które zawarło umow w zakresie swobody przepływu
osób, w celu poszukiwania pracy, zachowuje prawo do tych wiadcze . wiadczenia te
wypłacane s na zasadach okre lonych przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia
społecznego w tych pa stwach (art. 75 ust. 4 i 5 upz).
Wydłu enie lub skrócenie okresów pobierania zasiłku dla bezrobotnych

Wydłu enie okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych ma miejsce w przypadkach

okre lonych w art. 73 ust. 3 upz, tj. w razie urodzenia dziecka przez kobiet pobieraj c
zasiłek w okresie, o którym mowa w ust. 1, lub w ci gu miesi ca po jego zako czeniu, okres
ten ulega przedłu eniu o czas, przez który przysługiwałby jej, zgodnie z odr bnymi
przepisami, zasiłek macierzy ski.

Okres pobierania zasiłku przez bezrobotn wydłu a si o:
1) 18 tygodni przy pierwszym porodzie,
2) 20 tygodni przy ka dym nast pnym porodzie,
3) 28 tygodni w przypadku urodzenia wi cej ni jednego dziecka przy jednym porodzie,
Bezrobotnej, która wychowuje dziecko przysposobione, wydłu a si okres pobierania zasiłku
o 20 tygodni równie przy pierwszym porodzie.
Reguluje to ustawa z 25 czerwca 1999 r. o wiadczeniach pieni nych z ubezpieczenia społecznego w razie
choroby i macierzy stwa ( Dz. U. Nr 60, poz. 636 z pó n. zm).

Uwaga! Przepis ten nie dotyczy m czyzn, mimo e przepisy o zasiłkach i urlopach macierzy skich dotycz
obojga rodziców, tzn. jedno z nich decyduje si na skorzystanie z tego uprawnienia.

Przykład

Bezrobotna urodziła dziecko cztery dni po dacie zarejestrowania si w powiatowym

urz dzie pracy. Czy w tym przypadku dojdzie do wydłu enia okresu pobierania zasiłku przez
bezrobotn ?
Nie, Prawo do zasiłku przysługuje po upływie siedmiu dni od dnia zarejestrowania. Je eli
poród nast pił przed okresem nabycia tego prawa, to nie b dzie mo na przedłu y okresu
pobierania zasiłku. eby skorzysta z uprawnienia do wydłu enia okresu pobierania zasiłku,
bezrobotna musi:
a) urodzi dziecko w okresie pobierania zasiłku lub
b) w ci gu miesi ca po zako czeniu pobierania zasiłku.

Okresu pobierania zasiłku (tak e tego wydłu onego w zwi zku z urodzeniem dziecka) ulega
skróceniu o okres (art. 74 ust.4):
- zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych, robót publicznych;
- odbywania sta u lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy, który przypada
w okresie przysługiwania zasiłku,
- nieprzysługiwania zasiłku, który jest wymieniony w art. 75 ust. 1-3 upz.
Zgodnie z art. 75 skrócenie pobierania zasiłku nast puje o:
a) 90 dni – w przypadku, gdy bezrobotny odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyj cia
propozycji odpowiedniego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, szkolenia, wykonywania
prac interwencyjnych lub robót publicznych, a tak e udziału w szkoleniach, sta ach,
przygotowaniu zawodowym w miejscu pracy.

Przykład

Powiatowy urz d pracy zaproponował bezrobotnemu prac w miejscowo ci oddalonej

od jego miejsca zamieszkania. Czas dojazdu autobusem przekracza trzy godziny. W takiej
sytuacji bezrobotny mo e odmówi przyj cia takiej pracy. Zgodnie z ustaw o promocji
zatrudnienia, praca ta nie spełnia warunków odpowiedniej pracy, poniewa czas dojazdu do
pracy i powrotu jest zbyt długi - przekracza trzy godziny.

b) 90 dni od dnia zarejestrowania si w powiatowym urz dzie pracy – w przypadku, gdy
bezrobotny – w okresie sze ciu miesi cy przed zarejestrowaniem w powiatowym urz dzie
pracy
rozwi zał stosunek pracy (stosunek słu bowy) za wypowiedzeniem albo na mocy
porozumienia stron,

chyba e porozumienie stron nast piło z powodu upadło ci, likwidacji

pracodawcy lub zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn dotycz cych zakładu pracy, albo
rozwi zanie stosunku pracy za wypowiedzeniem lub na mocy porozumienia stron nast piło
z powodu zmiany miejsca zamieszkania.

Przyczyny dotycz ce zakładu pracy to:
a) rozwi zanie stosunku pracy lub stosunku słu bowego z przyczyn niedotycz cych pracowników, zgodnie
z przepisami o szczególnych zasadach rozwi zywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn
niedotycz cych pracowników (ustawy o zwolnieniach grupowych) lub zgodnie z Kodeksem pracy, w przypadku
rozwi zania stosunku pracy lub stosunku słu bowego z tych przyczyn u pracodawcy zatrudniaj cego mniej ni
20 pracowników,
b) rozwi zanie stosunku pracy lub stosunku słu bowego z powodu ogłoszenia upadło ci pracodawcy, jego
likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo
technologicznych,
c) wyga ni cie stosunku pracy lub stosunku słu bowego w przypadku mierci pracodawcy lub gdy odr bne
przepisy przewiduj wyga ni cie stosunku pracy lub stosunku słu bowego w wyniku przej cia zakładu pracy lub
jego cz ci na innego pracodawc i niezaproponowania przez tego pracodawc nowych warunków pracy i płacy
(art. 2 ust.1 pkt 29 upz).

Przykład

Czy w ka dym przypadku, w którym bezrobotny zainicjował rozwi zanie stosunku

pracy, powiatowy urz d pracy skróci okres pobierania zasiłku o 90 dni? Czy w sytuacji,
w której pracownik wskutek nielegalnego działania pracodawcy został zmuszony do
rozwi zania stosunku pracy tak e dojdzie do skrócenia tego okresu?
Tak. W ka dym przypadku, kiedy sam bezrobotny zainicjował rozwi zanie stosunku pracy,
powiatowy urz d pracy zmuszony jest do skrócenia okresu pobierania zasiłku o wskazany
okres. Przepis ten jest do restrykcyjny, nie przewiduje adnych wyj tków. Nawet
w sytuacji, gdy pracodawca swoim zachowaniem niejako wymusił na pracowniku
rozwi zanie stosunku pracy, dojdzie do skrócenia okresu pobierania zasiłku.

c) 180 dni, od dnia zarejestrowania si w powiatowym urz dzie pracy – w przypadku, gdy
bezrobotny – w okresie sze ciu miesi cy przed zarejestrowaniem si w powiatowym urz dzie
pracy
spowodował rozwi zanie ze swej winy stosunku pracy (stosunku słu bowego) bez
wypowiedzenia.

W tych przypadkach dotyczy to

ci kiego naruszenia obowi zków pracowniczych, wymienionych w

art. 52 Kodeksu pracy. Zgodnie z nim pracodawca mo e rozwi za umow o prac bez wypowiedzenia z winy
pracownika w razie:
1) ci kiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowi zków pracowniczych,
2) popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o prac przest pstwa, które uniemo liwia dalsze
zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, je eli przest pstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone
prawomocnym wyrokiem,
3) zawinionej przez pracownika utraty uprawnie koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym
stanowisku.

Przykład

Pracodawca rozwi zał z pracownikiem umow o prac na podstawie art. 52 § 1 pkt 1

kp z powodu nadu ywania alkoholu w miejscu pracy. Były pracownik zarejestrował si
w powiatowym urz dzie pracy w dniu 04.01.2008 r. Zasiłek przysługiwałby mu po upływie
siedmiu dni od dnia zarejestrowania (od 12 stycznia 2008 r.). Jednak w zwi zku
z rozwi zaniem umowy o prac z winy pracownika w stosunku do bezrobotnego zastosowana
b dzie 180-dniowa karencja. Spowoduje ona, e w okresie od 04.01.2008 r. do 1.07.2008 r.
bezrobotny nie b dzie miał prawa do zasiłku.

d) okres, za który otrzymał przewidziane w odr bnych przepisach wiadczenie w postaci
jednorazowego ekwiwalentu pieni nego za urlop górniczy, jednorazowej odprawy socjalnej,
zasiłkowej, pieni nej po zasiłku socjalnym, jednorazowej odprawy warunkowej lub odprawy
pieni nej bezwarunkowej;

e) o okres, za który bezrobotny otrzymał odszkodowanie za skrócenie okresu wypowiedzenia
umowy o prac .

Art. 36¹ kp je eli wypowiedzenie pracownikowi umowy o prac zawartej na czas nieokre lony nast puje

z powodu ogłoszenia upadło ci lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotycz cych pracowników,
pracodawca mo e, w celu wcze niejszego rozwi zania umowy o prac , skróci okres trzymiesi cznego
wypowiedzenia, najwy ej jednak do jednego miesi ca. W takim przypadku pracownikowi przysługuje

odszkodowanie w wysoko ci wynagrodzenia za pozostał cz

okresu wypowiedzenia. Okres, za który

przysługuje odszkodowanie, wlicza si pracownikowi pozostaj cemu w tym okresie bez pracy do okresu
zatrudnienia.

f) o okres do 30 dni, je eli bezrobotny przebywa za granic lub pozostaje w innej sytuacji
powoduj cej brak gotowo ci do podj cia zatrudnienia. Zgodnie z ust. 3 bezrobotny, który
w okresie krótszym ni 30 dni przebywa za granic lub pozostaje w innej sytuacji
powoduj cej brak gotowo ci do podj cia zatrudnienia, nie zostaje pozbawiony statusu
bezrobotnego, je eli o zamierzonym pobycie lub pozostawaniu w sytuacji powoduj cej brak
gotowo ci do podj cia zatrudnienia zawiadomił powiatowy urz d pracy.

Okresy zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, prowadzenia pozarolniczej działalno ci, pobierania

zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia, zaprzestaniu wykonywania innej pracy zarobkowej, prowadzenia
pozarolniczej działalno ci oraz uzyskiwania przychodu wlicza si do wy ej wskazanych okresów (art.73 ust. 8
upz).

Kontynuacja okresu pobierania zasiłku

Nale y wskaza , e zgodnie z art. 73 ust. 5 upz, bezrobotny, który utracił status

bezrobotnego na okres krótszy ni 365 dni z powodu podj cia zatrudnienia, innej pracy
zarobkowej, pozarolniczej działalno ci lub uzyskiwania przychodu w wysoko ci
przekraczaj cej połow minimalnego wynagrodzenia za prac miesi cznie i zarejestrował si
w powiatowym urz dzie pracy jako bezrobotny w okresie 14 dni od dnia ustania zatrudnienia,
zaprzestania wykonywania innej pracy zarobkowej, prowadzenia pozarolniczej działalno ci,
pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia, zaprzestaniu wykonywania innej
pracy zarobkowej, prowadzenia pozarolniczej działalno ci lub osi gania przychodu
przekraczaj cego połow minimalnego wynagrodzenia za prac miesi cznie, posiada prawo
do zasiłku na czas skrócony o okres pobierania zasiłku przed utrat statusu bezrobotnego
oraz o okresy, o których mowa w art. 73 ust. 4 (czyli o okres zatrudnienia w ramach prac
interwencyjnych, robót publicznych oraz o okres odbywania sta u lub przygotowania
zawodowego w miejscu pracy przypadaj cych na okres, w którym przysługiwałby zasiłek,
oraz o okresy nieprzysługiwania zasiłku, o których mowa w art. 75).

Bezrobotny odzyskuje nabyte prawo, które wywodzi z innego zatrudnienia (z innej

pracy) ni ostatnia krótkotrwała praca (ta nie jest brana pod uwag ). Do nabycia prawa do
zasiłku w ramach 73 ust. 5 ustawy nie zalicza si okresu pracy pomi dzy pobieraniem zasiłku

i nie ma znaczenia np. sposób rozwi zania tego stosunku pracy. Bezrobotny zatem wraca do
swojego uprawnienia po spełnieniu wymogów ustawy – zgłasza si do rejestracji w ci gu 14
dni od dnia zako czenia pracy, pod warunkiem, e nie nast piła utrata statusu na dłu ej ni
365 dni.

Stanowisko to zgodne jest z uchwał NSA z 19.06.2000 r. - OPS 9/00. S d w uchwale wyraził pogl d,

e bezrobotny, który w okresie posiadania prawa do zasiłku utracił status bezrobotnego na okres krótszy ni 365

dni z powodu podj cia zatrudnienia, po ponownej (kolejnej) rejestracji uzyskuje wył cznie prawo do zasiłku na
okres pomniejszony o

poprzedni okres pobierania zasiłku”.

Art. 73 ust. 5 stosuje si odpowiednio w przypadku:
1) powołania i zwolnienia z zasadniczej słu by wojskowej, nadterminowej zasadniczej
słu by wojskowej, przeszkolenia wojskowego absolwentów szkół wy szych, słu by wojskowej
pełnionej w charakterze kandydata na ołnierza zawodowego, wicze wojskowych,
okresowej słu by wojskowej oraz zasadniczej słu by w obronie cywilnej i słu by zast pczej;
2) bezrobotnych odbywaj cych szkolenia lub sta e organizowane przez inny podmiot ni
powiatowy urz d pracy (art. 73 ust.6 upz).

W przypadku, gdy nie został zachowany przewidziany 14 - dniowy okres na

dokonanie rejestracji, stosuje si art. 73 ust. 7 upz: osoba, która utraciła na okres nie dłu szy
ni 365 dni status bezrobotnego, a w dniu kolejnej rejestracji spełnia warunki do nabycia
zasiłku dla bezrobotnych, okre lone w art. 71, uzyskuje prawo do zasiłku na okres
pomniejszony o poprzedni okres pobierania zasiłku oraz o okresy, o których mowa w art. 73
ust. 4.
Zatem bezrobotny, który nie stracił statusu bezrobotnego na dłu ej ni 365 dni, by uzyska
prawo do zasiłku, musi wykaza si okresem pracy uprawniaj cym do zasiłku (365 dni
w ci gu 18 miesi cy) wskazanym w art. 71 ustawy o promocji zatrudnienia. Je eli za
bezrobotny nie wyka e, i posiada 365 dni w ci gu 18 miesi cy przed obecnie dokonan
rejestracj , to nie uzyska zasiłku na uzupełnienie.

Wypłacanie zasiłku

Prawo do zasiłku przysługuje bezrobotnemu za ka dy dzie kalendarzowy po upływie

jednak siedmiu dni od dnia zarejestrowania si (art. 71 ust. 1 upz). Nie dotyczy to jednak
okresów, za które zasiłek nie przysługuje.

Zasiłek wypłaca si w okresach miesi cznych z dołu. Zasiłek za niepełny miesi c

ustala si , dziel c kwot przysługuj cego zasiłku przez 30 i mno c przez liczb dni
kalendarzowych przypadaj cych w okresie, za który przysługuje zasiłek. Do obliczania
okresów, za które przysługuje zasiłek, nie stosuje si przepisów o post powaniu
administracyjnym dotycz cych terminów (art. 73 ust. 10,11 upz).

Przykład

Bezrobotny nabył prawo do zasiłku 10 stycznia 2008 r., a wi c zasiłek nie b dzie

przysługiwał mu za pełny miesi c. W takiej sytuacji dzieli si kwot przysługuj cego zasiłku
lub wiadczenia przez 30 i mno y przez liczb dni kalendarzowych przypadaj cych
w okresie, za który przysługuje zasiłek. W tym przypadku zasiłek za stycze wyniesie 376,81
zł (538,30 zł : 30 dni x 21 dni stycznia = 376, 81 zł).

Wyrok NSA z 6.02.2002 r., II SA 3066/01, niepublikowany [wyrok pomimo zmiany przepisów

zachował swoj aktualno ]. Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, prawo
do zasiłku przysługuje bezrobotnemu za ka dy dzie kalendarzowy. Je eli wi c prawo do zasiłku zostało
przyznane w dniu 12 stycznia 2000 r., to termin 18 miesi cy mijał nie 11 lipca, lecz12 lipca 2001 r. o godzinie
24.00.

Uprawnionym do zasiłku przysługuj odsetki ustawowe, je eli powiatowy urz d pracy

z przyczyn niezale nych od uprawnionych osób nie dokonał ich wypłaty w terminie (art. 72
ust. 12 upz).

Wyrok NSA z 11.05.1999 r., II SA/Łd 979/97, Prawo Pracy 1999 Nr 11 s. 41 [pomimo zmiany stanu

prawnego wyrok zachował swoj aktualno ]: przewidziane w art. 24 ust. 8 ustawy z 14 grudnia 1994 r.
o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu

prawo do ustawowych odsetek przysługuje z tytułu opó nienia

w wypłacie zasiłku dla bezrobotnych, a nie z tytułu opó nienia w ustaleniu prawa do zasiłku.

Starosta ustala i opłaca, na zasadach i w wysoko ciach okre lonych w odr bnych

przepisach, składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od zasiłków wypłaconych
bezrobotnym (art. 72 ust. 13 upz).

Okresy pobierania zasiłku wlicza si do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania

uprawnie pracowniczych oraz okresów składkowych w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpiecze Społecznych. Okresów tych nie wlicza si jednak do:
1) okresów wymaganych do nabycia prawa i długo ci okresu pobierania zasiłku;
2) okresu zatrudnienia, od którego zale y nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego;

3) sta u pracy okre lonego w odr bnych przepisach, wymaganego do wykonywania niektórych zawodów
(art. 79 upz).

Prawa i obowi zki osób pobieraj cych zasiłek
Osoby pobieraj ce zasiłki dla bezrobotnych maj prawo i obowi zek:
a) potwierdzania gotowo ci do podj cia zatrudnienia (szkolenia), w wyznaczonych przez
urz dy pracy terminach (art. 33 ust. 3 upz) (niestawienie si bezrobotnego w wyznaczonym
terminie powoduje utrat statusu bezrobotnego na okres trzech miesi cy),
b) uzyskiwania informacji o mo liwo ciach zatrudnienia b d szkolenia,
c) podejmowania zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, wykonywania prac interwencyjnych,
robót publicznych – odmowa powoduje pozbawienie statusu bezrobotnego na okres 90 dni,
d) udziału w szkoleniach, sta ach, przygotowaniu zawodowym w miejscu pracy – odmowa
powoduje pozbawienie statusu bezrobotnego na okres 90 dni,
e) składania lub przesyłania, pisemnego o wiadczenia o przychodach oraz innych
dokumentów niezb dnych do ustalenia jego uprawnie do wiadcze :
- w ka dym miesi cu - w przypadku bezrobotnych z prawem do zasiłku;

- w terminie siedmiu dni od dnia uzyskania przychodów - w przypadku bezrobotnych bez
prawa do zasiłku. Nie zło enie tych o wiadcze w terminie powoduje, e zasiłek przysługuje
dopiero od dnia zło enia o wiadczenia lub innych dokumentów - art. 75 ust. 6 upz).
f) zawiadomi w ci gu siedmiu dni powiatowy urz d pracy o podj ciu zatrudnienia, innej
pracy zarobkowej lub pozarolniczej działalno ci oraz zaistnienia innych okoliczno ci
powoduj cych utrat statusu bezrobotnego albo utrat prawa do zasiłku (art. 74 upz).

3.2. Dodatek szkoleniowy

Dodatek szkoleniowy przysługuje w zwi zku ze szkoleniem na który został

skierowany bezrobotny. Regulacje w tym zakresie zawiera art. 40 i 41 ustawy o promocji
zatrudnienia.

Dodatek szkoleniowy to kwota wypłacana bezrobotnemu w okresie szkolenia (art. 2 ust.1 pkt 10 upz).

Natomiast

szkolenie to pozaszkolne zaj cia maj ce na celu uzyskanie, uzupełnienie lub doskonalenie

umiej tno ci i kwalifikacji zawodowych lub ogólnych, potrzebnych do wykonywania pracy, w tym umiej tno ci
poszukiwania zatrudnienia (art. 2 ust.1 pkt 37 upz).

Dodatek jest wypłacany pod warunkiem, i bezrobotnemu w okresie odbywania

szkolenia nie przysługuje z tego tytułu stypendium, dieta lub innego rodzaju wiadczenie
pieni ne w wysoko ci równej lub wy szej ni dodatek szkoleniowy. Dotyczy to
w szczególno ci szkole finansowanych np. ze rodków Europejskiego Funduszu
Społecznego. Dodatek szkoleniowy mo e by pobierany ł cznie z zasiłkiem dla bezrobotnych
i jednocze nie nie pomniejsza okresu pobierania zasiłku. W sytuacji przerwania szkolenia
bezrobotny traci prawo do dodatku szkoleniowego.

Oferta szkole jest podstawow usług rynku pracy (art. 35 ust.1 upz). Organizacja
szkole nale y do zada samorz du powiatu. Zgodnie bowiem z art. 9 upz inicjowanie,
organizowanie i finansowanie usług rynku pracy jest podstawowym zadaniem w zakresie
polityki rynku pracy (ust.1 pkt 6).

Starosta inicjuje, organizuje i finansuje z Funduszu Pracy szkolenia bezrobotnych,

osób pobieraj cych rent szkoleniow i ołnierzy rezerwy w celu zwi kszenia ich szans na
uzyskanie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, podwy szenia kwalifikacji zawodowych
lub zwi kszenia aktywno ci zawodowej, w szczególno ci w przypadku:
1) braku kwalifikacji zawodowych;
2) konieczno ci zmiany lub uzupełnienia kwalifikacji w zwi zku z brakiem propozycji
odpowiedniej pracy;
3) utraty zdolno ci do wykonywania pracy w dotychczas wykonywanym zawodzie;
4) braku umiej tno ci aktywnego poszukiwania pracy.
Szkolenia mog trwa w przypadkach okre lonych:
1) w pkt 1 - do 12 miesi cy, a w sytuacjach uzasadnionych programem szkolenia w danym
zawodzie - do 24 miesi cy;
2) w pkt 2 i 3 - do sze ciu miesi cy, a w sytuacjach uzasadnionych programem szkolenia
w danym zawodzie - do 12 miesi cy.

Przy kierowaniu na szkolenie

obowi zuje zasada równo ci w korzystaniu ze

szkole bez wzgl du na płe , wiek, niepełnosprawno , ras , pochodzenie etniczne,
narodowo , orientacj seksualn , przekonania polityczne i wyznanie religijne lub
przynale no zwi zkow .
Skierowanie na szkolenie bezrobotnego, osoby pobieraj cej rent szkoleniow i ołnierza
rezerwy,

w przypadkach zawodów wymagaj cych szczególnych predyspozycji

psychofizycznych, powinno by poprzedzone okre leniem przez doradc zawodowego

powiatowego urz du pracy predyspozycji do wykonywania zawodu, który osoby te
uzyskaj w wyniku szkolenia; w uzasadnionych przypadkach szkolenie mo e by
poprzedzone skierowaniem na specjalistyczne badania lekarskie finansowane z Funduszu
Pracy.

Ustawa o promocji zatrudnienia umo liwia skierowanie bezrobotnego na wskazane przez niego

szkolenie. Zgodnie z art. 40 ust. 3 starosta kieruje bezrobotnego, osob pobieraj c rent szkoleniow
i ołnierza rezerwy na wskazane przez niego szkolenie, je eli uprawdopodobni, e szkolenie to zapewni uzyskanie
odpowiedniej pracy lub podj cie działalno ci gospodarczej, koszt tego szkolenia nie przekroczy 200%
przeci tnego wynagrodzenia, a tak e jest spełniony przynajmniej jeden z warunków, o których mowa w ust. 1,
czyli
- bezrobotny nie ma kwalifikacji zawodowych;
- istnieje konieczno zmiany lub uzupełnienia kwalifikacji w zwi zku z brakiem propozycji odpowiedniej
pracy;
- nast piła utrata zdolno ci do wykonywania pracy w dotychczas wykonywanym zawodzie;
- bezrobotny nie ma umiej tno ci aktywnego poszukiwania pracy.
Ponadto w powy ej wskazanych sytuacjach starosta, na wniosek bezrobotnego, mo e sfinansowa ze rodków
Funduszu Pracy, do wysoko ci 50 % przeci tnego wynagrodzenia, koszty egzaminów umo liwiaj cych uzyskanie

wiadectw, dyplomów, za wiadcze , okre lonych uprawnie zawodowych lub tytułów zawodowych oraz koszty

uzyskania licencji niezb dnych do wykonywania danego zawodu (art. 40 ust. 3a).

Osoby bezrobotne bior ce udział w szkoleniach finansowanych z publicznych rodków

wspólnotowych i publicznych rodków krajowych na podstawie umowy o dofinansowanie
projektu albo decyzji, o których mowa w przepisach ustawy z 20 kwietnia 2004 r.
o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. Nr 116, poz. 1206, z pó n. zm.) albo ustawy z dnia
6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, organizowanych przez inny
podmiot ni powiatowy urz d pracy, powiadamiaj powiatowy urz d pracy o udziale
w szkoleniu w terminie siedmiu dni przed dniem rozpocz cia szkolenia (art. 41 ust.1).

Wysoko dodatku szkoleniowego
Bezrobotnemu w okresie odbywania szkolenia, na które został skierowany przez starost ,
przysługuje dodatek szkoleniowy, z zastrze eniem art. 52. Wysoko dodatku szkoleniowego
wynosi miesi cznie 20 % kwoty podstawowej zasiłku dla bezrobotnych, o której mowa w art.
72 ust.1 upz (aktualnie dodatek wynosi

106,60 zł ).

Bezrobotnemu do 25. roku ycia skierowanemu przez starost na szkolenie przysługuje w okresie jego

odbywania stypendium w wysoko ci 40 % podstawowej kwoty zasiłku (art. 52 upz) tj. aktualnie 213, 20 zł.

Dodatek szkoleniowy nie przysługuje bezrobotnemu, je eli w okresie odbywania szkolenia
przysługuje mu z tego tytułu stypendium, dieta lub innego rodzaju wiadczenie pieni ne
w wysoko ci równej lub wy szej ni dodatek szkoleniowy (art. 41 upz).
W przypadku skierowania bezrobotnego, osoby pobieraj cej rent szkoleniow lub ołnierza
rezerwy na szkolenie

koszty tego szkolenia s finansowane z Funduszu Pracy.

Osoba, która z własnej winy nie uko czyła szkolenia, jest obowi zana do zwrotu
kosztów szkolenia, chyba e powodem nieuko czenia szkolenia było podj cie zatrudnienia
lub innej pracy zarobkowej.

Przykład

Czy osoba, która została skierowana na szkolenie, ale nie uko czyła go z własnej

winy, b dzie musiała zwróci tak e zasiłek dla bezrobotnych?
Nie, zwrotowi podlegaj wł cznie koszty szkolenia, zdefiniowane w art. 2 ust. 1 pkt 12 upz
takiej jak: uzgodniona nale no instytucji szkoleniowej, koszt ubezpieczenia od nast pstw
nieszcz liwych wypadków, koszty przejazdu, zakwaterowania i wy ywienia, je li szkolenie
odbywa si w miejscowo ci innej ni miejsce zameldowania stałego lub czasowego, koszty
bada lekarskich i psychologicznych wymaganych w odr bnych przepisach, koszty
egzaminów umo liwiaj cych uzyskanie wiadectw, dyplomów, za wiadcze , okre lonych
uprawnie zawodowych lub tytułów zawodowych oraz koszty uzyskania licencji niezb dnych
do wykonywania zawodu.
Ze zwrotem tych kosztów musi si liczy osoba, która nie uko czyła szkole . Oczywi cie
zwraca faktycznie poniesione koszty, bo nie przy ka dym szkoleniu wszystkie powy ej
wskazane koszty wyst puj . Nale y wyra nie zaznaczy , e zasiłek dla bezrobotnych,
dodatek szkoleniowy (art. 41 ust. 1) lub stypendium (art. 52) nie s kosztem szkolenia
w rozumieniu ustawy i w zwi zku z tym w przypadku nieuko czenia szkolenia z winy osoby
bezrobotnej – wiadczenia te nie podlegaj zwrotowi.

Wyrok WSA w Warszawie z 18.05.2006 r. II SA/Wa 446/06 (niepublikowany): fakt utraty statusu

osoby bezrobotnej nie stanowi podstawy do zwrotu kosztów szkolenia na podstawie art. 76 ust. 1 i art. 2 oraz art.
41 ust. 6 ustawy o promocji zatrudnienia.

Instytucja szkoleniowa jest obowi zana ubezpieczy osob , która jest kierowana na

szkolenie od nast pstw nieszcz liwych wypadków. Osobom skierowanym na szkolenie przez
starost , z wyj tkiem osób posiadaj cych z tego tytułu prawo do stypendium, przysługuje
odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia od nast pstw nieszcz liwych wypadków powstałych
w zwi zku ze szkoleniem oraz w drodze do miejsca szkolenia i z powrotem, wypłacane przez
instytucj ubezpieczeniow .
Inne wiadczenia fakultatywne zwi zane ze szkoleniami

Poni ej przedstawione s wiadczenia, które maj charakter fakultatywny - nie wynikaj

z przepisów prawa, ale s zale ne od decyzji starosty.

Starosta mo e, na wniosek bezrobotnego lub ołnierza rezerwy, udzieli po yczki na
sfinansowanie kosztów szkolenia do wysoko ci 400 % przeci tnego wynagrodzenia
obowi zuj cego w dniu podpisania umowy po yczki, w celu umo liwienia podj cia
zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej wymagaj cych szczególnych kwalifikacji
(art. 42 upz).

Przykład

Czy bezrobotny mo e sam wybra szkolenie, czy tez urz d pracy wskazuje mu rodzaj

szkolenia? Czy ograniczona jest długo trwania szkolenia?
Wyboru szkolenia dokonuje sam bezrobotny. Powinno to by szkolenie, które umo liwi mu
podj cie zatrudnienia. W tym przypadku nie ma ogranicze dotycz cych długo ci szkolenia.
Okre lona w ustawie długo szkole dotyczy szkole organizowanych przez starost (art. 40
ust. 4 upz).

Po yczka szkoleniowa to po yczka udzielona bezrobotnemu na sfinansowanie kosztów szkolenia
podejmowanego bez skierowania powiatowego urz du pracy (art.2 ust.1 pkt 27 upz).

Starosta, na wniosek bezrobotnego, mo e sfinansowa z Funduszu Pracy koszty
studiów podyplomowych do wysoko ci 75 %, je eli bezrobotny uprawdopodobni, e
uko czenie danych studiów zapewni uzyskanie odpowiedniej pracy (art. 42 a upz).

3. Starosta mo e sfinansowa z Funduszu Pracy koszty szkolenia poszukuj cego pracy

skierowanego na szkolenie, który:

a) jest w okresie wypowiedzenia stosunku pracy lub stosunku słu bowego z przyczyn

dotycz cych zakładu pracy;
b) jest zatrudniony u pracodawcy, wobec którego ogłoszono upadło lub który jest
w stanie likwidacji, z wył czeniem likwidacji w celu prywatyzacji;

c) otrzymuje wiadczenie socjalne przysługuj ce na urlopie górniczym lub górniczy
zasiłek socjalny, okre lone w odr bnych przepisach;
d) uczestniczy w indywidualnym programie integracji, o którym mowa w przepisach
o pomocy społecznej (art. 43 upz).

3.3. Stypendium

Stypendium to kwota wypłacana z Funduszu Pracy bezrobotnemu w okresie odbywania przygotowania

zawodowego w miejscu pracy lub w okresie odbywania szkolenia, sta u u pracodawcy oraz w okresie nauki
w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej albo w szkole wy szej, gdzie studiuje w formie studiów
niestacjonarnych (art. 2 ust.1 pkt 35 upz);
Sta to nabywanie przez bezrobotnego umiej tno ci praktycznych do wykonywania pracy przez wykonywanie
zada w miejscu pracy bez nawi zania stosunku pracy z pracodawc (art.2 ust.1. pkt 34 upz).

Prawo do sta u, przygotowania zawodowego i stypendium okre lone jest w art. 52 – 55 upz.

Zgodnie z tymi regulacjami:
1)

bezrobotnego w wieku do 25 lat starosta mo e skierowa do odbycia sta u przez okres
nieprzekraczaj cy 12 miesi cy. Sta ten mo e by u pracodawcy lub pełnoletniej osoby
fizycznej, zamieszkuj cej i prowadz cej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
osobi cie i na własny rachunek, działalno w zakresie produkcji ro linnej lub zwierz cej,
w tym ogrodniczej, sadowniczej, pszczelarskiej i rybnej, w pozostaj cym w jej posiadaniu
gospodarstwie rolnym, który obejmuje obszar u ytków rolnych o powierzchni
przekraczaj cej dwa ha przeliczeniowe lub prowadzi dział specjalny produkcji rolnej, o
którym mowa w ustawie z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.
U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25, z pó n. zm.).

Pracodawca to jednostka organizacyjna, chocia by nie posiadała osobowo ci prawnej, a tak e osoba

fizyczna, je eli zatrudniaj one co najmniej jednego pracownika (art.2 ust.1 pkt 25 upz).

Szczegółowe przepisy w zakresie odbywania sta u oraz przygotowania zawodowego w miejscu pracy

okre la rozporz dzenie Ministerstwa Gospodarki i Pracy z 24 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowych
warunków odbywania sta u oraz przygotowania zawodowego w miejscu pracy (Dz. U. z 2005 r. Nr 236 poz.
2003).

2) mo liwo wskazana w punkcie 1) dotyczy tak e bezrobotnego, w okresie 12 miesi cy od
dnia okre lonego w dyplomie, wiadectwie lub innym dokumencie po wiadczaj cym

uko czenie szkoły wy szej, który nie uko czył 27. roku ycia

3) ponadto starosta mo e skierowa bezrobotnych na okres do sze ciu miesi cy do odbycia
przygotowania zawodowego w miejscu pracy, bez nawi zywania stosunku pracy.
Dotyczy to bezrobotnych:
- długotrwale lub kobiet, które nie podj ły zatrudnienia po urodzeniu dziecka,
- powy ej 50. roku ycia,
- bez kwalifikacji zawodowych, bez do wiadczenia zawodowego lub bez wykształcenia

redniego,

- samotnie wychowuj cych co najmniej jedno dziecko do 18. roku ycia,
- którzy po odbyciu kary pozbawienia wolno ci nie podj li zatrudnienia,
- niepełnosprawnych.
.

Przygotowanie zawodowe w miejscu pracy oznacza zdobywanie nowych kwalifikacji lub umiej tno ci
zawodowych poprzez praktyczne wykonywanie zada zawodowych na stanowisku pracy według ustalonego
programu uzgodnionego pomi dzy starost , pracodawc i bezrobotnym (art. 2 ust.1 pkt 31 upz).

Bezrobotny mo e by skierowany do odbywania sta u, przygotowania zawodowego w miejscu
pracy do przedsi biorcy niezatrudniaj cego pracownika na zasadach przewidzianych dla
pracodawców (art. 61a upz).

W celu zorganizowania dla bezrobotnych sta u i przygotowania zawodowego

w miejscu pracy starosta zawiera umow z pracodawc , w której okre lony jest
program sta u. Przy ustalaniu programu powinny by uwzgl dnione predyspozycje
psychofizyczne i zdrowotne, poziom wykształcenia oraz dotychczasowe kwalifikacje
zawodowe bezrobotnego. Program powinien okre la :
1) nazw zawodu lub specjalno ci, której program dotyczy;
2) zakres zada wykonywanych przez bezrobotnego;
3) rodzaj uzyskiwanych kwalifikacji lub umiej tno ci zawodowych;
4) sposób potwierdzenia nabytych kwalifikacji lub umiej tno ci zawodowych;
5) opiekuna osoby obj tej programem przygotowania zawodowego i sta u.
Nadzór nad odbywaniem sta u lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy przez
bezrobotnego sprawuje starosta. Pracodawca po zrealizowaniu programu wydaje opini
zawieraj c informacje o zadaniach wykonywanych przez bezrobotnego i umiej tno ciach

praktycznych pozyskanych w trakcie sta u (lub o zadaniach podejmowanych przez
bezrobotnego, kwalifikacjach lub umiej tno ciach zawodowych pozyskanych w trakcie
przygotowania zawodowego). Starosta wydaje bezrobotnemu za wiadczenie o odbyciu sta u
lub przygotowania zawodowego.

Na wniosek bezrobotnego odbywaj cego sta lub przygotowanie zawodowe w miejscu pracy pracodawca jest
obowi zany do udzielenia dni wolnych w wymiarze dwóch dni za ka de 30 dni kalendarzowych odbywania sta u
lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy. Za dni wolne przysługuje stypendium (art. 53 ust.7 upz).

Wysoko stypendium
Stypendium jako wiadczenie dla bezrobotnych przysługuje z tytułu:

odbywania sta u lub przygotowania zawodowego (art. 53 upz),
uczestniczenia w szkoleniu (art.52 upz),
podj cia nauki (art.55 upz).

Wysoko poszczególnych rodzajów stypendiów jest zró nicowana.
1

. Bezrobotnemu w okresie odbywania sta u lub przygotowania zawodowego w miejscu

pracy do wykonywania zawodu

przysługuje stypendium w wysoko ci 140 % podstawowej

kwoty zasiłku, o której mowa w art. 72 ust. 1 (aktualnie 753, 70 zł), wypłacane przez
starost .

Za okres, za który przysługuje stypendium, zasiłek nie przysługuje.

Bezrobotnemu do 25. roku ycia skierowanemu na szkolenie, przysługuje stypendium

w wysoko ci 40 % podstawowej kwoty zasiłku (aktualnie 215, 40 zł) (art. 52 upz).
3.

Bezrobotnemu do 25. roku ycia, który jest jednocze nie bezrobotnym bez kwalifikacji

zawodowych, który w okresie sze ciu miesi cy od dnia zarejestrowania podj ł dalsz nauk
w szkole ponadpodstawowej lub ponadgimnazjalnej dla dorosłych, albo szkole wy szej
w ramach studiów niestacjonarnych,

starosta przyznaje, na wniosek bezrobotnego

stypendium w wysoko ci 50 % podstawowej kwoty zasiłku (aktualnie 269, 20 zł), które
jest wypłacane przez okres 12 miesi cy od dnia rozpocz cia nauki.

Starosta mo e podj decyzj o kontynuowaniu wypłacania stypendium do momentu uko czenia nauki (zgodnie
z programem nauczania).

Okresy pobierania stypendium przyznanego na podstawie art. 52 i art. 53 ust. 6 wlicza si do
okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnie pracowniczych oraz

okresów składkowych w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpiecze Społecznych. Okresów tych nie wlicza si jednak do:
1) okresów wymaganych do nabycia prawa i długo ci okresu pobierania zasiłku;
2) okresu zatrudnienia, od którego zale y nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego;
3) sta u pracy okre lonego w odr bnych przepisach, wymaganego do wykonywania
niektórych zawodów (art. 79 upz).

3.4. Dodatek aktywizacyjny

Dodatek aktywizacyjny

jest wiadczeniem obligatoryjnym. Otrzymuje go ka dy

bezrobotny, który ma prawo do zasiłku, a wskutek podj cia zatrudnienia lub innej pracy
zarobkowej otrzymuje wynagrodzenie ni sze od minimalnego.

Dodatek aktywizacyjny to kwota wypłacona osobie, która b d c bezrobotn posiadaj c prawo do zasiłku,
podj ła samodzielnie lub w wyniku skierowania przez powiatowy urz d pracy zatrudnienie, lub inn prac
zarobkow (art. 2 ust. 1 pkt 9 upz).

Zgodnie z art. 48 ust.1 upz bezrobotnemu posiadaj cemu prawo do zasiłku przysługuje
dodatek aktywizacyjny, je eli:
1) w wyniku skierowania przez powiatowy urz d pracy podj ł zatrudnienie w niepełnym
wymiarze czasu pracy obowi zuj cym w danym zawodzie lub słu bie i otrzymuje
wynagrodzenie ni sze od minimalnego wynagrodzenia za prac ;
2) z własnej inicjatywy podj ł zatrudnienie lub inn prac zarobkow .

W pierwszym przypadku dodatek aktywizacyjny przysługuje w wysoko ci

stanowi cej ró nic mi dzy minimalnym wynagrodzeniem za prac (w 2007 r. - 936 zł,
w 2008 r. - 1126 zł), a otrzymywanym wynagrodzeniem, nie wi kszej jednak ni 50%
podstawowej kwoty zasiłku, o której mowa w art. 72 ust. 1 (aktualnie 266, 45 zł), przez
okres, w jakim przysługiwałby bezrobotnemu zasiłek (6, 12 lub 18 miesi cy).
W drugim przypadku dodatek aktywizacyjny przysługuje w wysoko ci do 50 % podstawowej
kwoty zasiłku przez połow okresu, w jakim przysługiwałby bezrobotnemu zasiłek.

Zgodnie z § 4 Rozporz dzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 6 pa dziernika 2004 r.

w sprawie szczegółowego trybu przyznawania zasiłku dla bezrobotnych, dodatku
szkoleniowego, stypendium i dodatku aktywizacyjnego (Dz.U. Nr 219, poz. 2222)

dodatek

przysługuje od dnia zło enia wniosku, jednak po udokumentowaniu podj cia
zatrudnienia. Udokumentowanie mo e nast pi np. poprzez dor czenie umowy o prac .

Bezrobotny w celu uzyskania dodatku aktywizacyjnego powinien zło y w powiatowym
urz dzie pracy:

1. wniosek o przyznanie dodatku aktywizacyjnego.
2. umow o prac .

Przykład

Bezrobotny nabył prawo do zasiłku na sze miesi cy i pobrał zasiłek za dwa pełne

miesi ce. Nast pnie podj ł prac na podstawie umowy zlecenia na okres jednego miesi ca.
Wniosek o dodatek zło ył po 15 dniach trwania umowy zlecenia. W tej sytuacji dodatek
przysługuje za pozostałe 15 dni trwania umowy.

Dodatek aktywizacyjny nie przysługuje w przypadku (art. 48 ust. 4 upz):
1) skierowania bezrobotnego przez powiatowy urz d pracy do prac interwencyjnych, robót
publicznych lub na stanowisko pracy, którego koszty wyposa enia lub doposa enia zostały
zrefundowane pracodawcy zgodnie z art. 46 ust. 1 pkt 1;
2) podj cia przez bezrobotnego z własnej inicjatywy zatrudnienia lub innej pracy
zarobkowej u pracodawcy, u którego był zatrudniony lub dla którego wykonywał inn prac
zarobkow bezpo rednio przed zarejestrowaniem jako bezrobotny;
3) podj cia przez bezrobotnego z własnej inicjatywy zatrudnienia lub innej pracy
zarobkowej za granic Rzeczypospolitej Polskiej u pracodawcy zagranicznego.

Wyrok WSA w Bydgoszczy z 16.05. 2006 r., II SA/Bd 317/06 (ZNSA 2006 nr 6 poz. 140): art. 48 ust.

1 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy nie rozró nia ilo ci zatrudnie , które mo na
podj . Ka de kolejne zatrudnienie bezrobotnego z własnej inicjatywy, po przyznaniu dodatku aktywizacyjnego,
nale y traktowa jako kontynuacj zatrudnienia pierwotnego.
Wyrok WSA w Warszawie z 19.09.2005 r., II SA/Wa 025/05 (niepublikowany): po rozwi zaniu umowy o prac
i nawi zaniu kolejnego stosunku pracy z innym pracodawc dodatek aktywizacyjny nie przysługuje, poniewa
w momencie podj cia kolejnego zatrudnienia skar cy nie był ju bezrobotnym, a dodatek aktywizacyjny
przysługuje tylko bezrobotnemu podejmuj cemu zatrudnienie.

Przykład
Ile razy ten sam bezrobotny mo e pobiera dodatek aktywizacyjny?
Ustawa nie przewiduje ogranicze co do tego, ile razy bezrobotny mo e korzysta z prawa do
dodatku aktywizacyjnego w okresie, w którym przysługuje mu prawo do zasiłku. Jedynym
ograniczeniem jest spełnienie warunków okre lonych w art. 48 ustawy.

3.5. Szczegółowy tryb przyznawania zasiłku dla bezrobotnych dodatku
szkoleniowego, stypendium i dodatku aktywizacyjnego

Przyznawanie wiadcze dla bezrobotnych jest unormowane rozporz dzeniem Ministra
Gospodarki i Pracy z 6 pa dziernika 2004 r. w sprawie szczegółowego trybu przyznawania
zasiłku dla bezrobotnych, dodatku szkoleniowego, stypendium i dodatku aktywizacyjnego
wydane na podstawie delegacji art. 83 ustawy o promocji zatrudnienia.
Zasiłek dla bezrobotnych, dodatek szkoleniowy i stypendium s przyznawane przez starost
na podstawie danych bezrobotnego zawartych w rejestrze bezrobotnych.

Dodatek szkoleniowy lub stypendium za okres szkolenia, sta u lub przygotowania

zawodowego w miejscu pracy

jest przyznawany na okres od dnia rozpocz cia szkolenia,

sta u lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy do dnia jego zako czenia lub
zaprzestania uczestnictwa bezrobotnego w szkoleniu, sta u lub przygotowaniu
zawodowym w miejscu pracy.

Dodatek szkoleniowy lub stypendium za okres szkolenia, sta u lub przygotowania

zawodowego w miejscu pracy

nie przysługuje za dni nieobecno ci na szkoleniu, sta u lub

przygotowaniu zawodowym. Nie dotyczy to jednak okresów niezdolno ci do pracy.

Stypendium z tytułu podj cia dalszej nauki jest przyznawane od dnia podj cia

nauki na okres 12 miesi cy, o ile starosta nie podejmie decyzji o kontynuacji wypłacania
stypendium do dnia uko czenia nauki zgodnie z programem nauczania.

Zgodnie z § 4 rozporz dzenia z 6.10.2004 r. starosta przyznaje dodatek aktywizacyjny

po udokumentowaniu podj cia zatrudnienia lub wykonywania innej pracy zarobkowej oraz
wysoko ci osi ganego wynagrodzenia, od dnia zło enia wniosku do:
1) ostatniego dnia przysługiwania zasiłku dla bezrobotnych, przypadaj cego w okresie
zatrudnienia, w przypadku, o którym mowa w art. 48 ust. 1 pkt 1 upz;

2) ostatniego dnia połowy okresu przysługiwania zasiłku dla bezrobotnych, przypadaj cego
w okresie zatrudnienia lub wykonywania innej pracy zarobkowej, w przypadku, o którym
mowa w art. 48 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Dodatek szkoleniowy, stypendium i dodatek aktywizacyjny za niepełny miesi c ustala

si , dziel c kwot dodatku lub stypendium przez 30 i mno c przez liczb dni
kalendarzowych przypadaj cych w okresie, za który wiadczenie przysługuje.
Zasiłek dla bezrobotnych, dodatek szkoleniowy, stypendium i dodatek aktywizacyjny
wypłaca si z dołu, za okresy miesi czne, w terminach ustalonych przez powiatowy urz d
pracy, nie pó niej ni w ci gu 14 dni od dnia upływu okresu, za który wiadczenie jest
wypłacane.

Zgodnie z art. 72 ust. 12 upz, uprawnionym do zasiłku, dodatku szkoleniowego, stypendium i innych

wiadcze wypłacanych z Funduszu Pracy przysługuj odsetki ustawowe, je eli powiatowy urz d pracy

z przyczyn niezale nych od uprawnionych osób nie dokonał ich wypłaty w terminie.

Zgodnie z rozporz dzeniem z 6.10.2004 r. niezło enie przez bezrobotnego o wiadczenia
o przychodach do dnia poprzedzaj cego termin wypłaty wiadczenia powoduje wstrzymanie
wypłaty wiadczenia przez powiatowy urz d pracy.
Po przedło eniu o wiadczenia o przychodach wypłata wiadczenia nast puje w terminie
ustalonym przez powiatowy urz d pracy, nie pó niej jednak ni w terminie siedmiu dni od
dnia zło enia tego o wiadczenia.

Art. 80 upz bezrobotny zachowuje prawo do zasiłku, stypendium lub dodatku szkoleniowego za okres

Bezrobotnemu uprawnionemu do zasiłku dla bezrobotnych, stypendium lub dodatku

szkoleniowego, w przypadku niezdolno ci do pracy z powodu choroby lub pobytu
w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej, konieczno ci osobistego sprawowania opieki
nad członkiem rodziny, w przypadkach, o których mowa w przepisach o wiadczeniach
pieni nych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzy stwa, powiatowy urz d
pracy wypłaca zasiłek, dodatek szkoleniowy lub stypendium po przedstawieniu
odpowiedniego za wiadczenia lekarskiego. Bezrobotny zawiadamia powiatowy urz d pracy

o niezdolno ci do pracy w terminie dwóch dni od dnia wystawienia za wiadczenia, o którym
mowa w ust. 1, oraz dostarcza to za wiadczenie niezwłocznie po ustaniu przyczyny
niezdolno ci do pracy (§ 7 rozp. z 6.10.2004 r.).

Zasiłki dla bezrobotnych, dodatki szkoleniowe, stypendia oraz dodatki aktywizacyjne podlegaj waloryzacji
z dniem 1 czerwca o rednioroczny wska nik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku.
Nie dokonuje si waloryzacji zasiłków, w przypadku gdy rednioroczny poziom cen towarów i usług
konsumpcyjnych ogółem nie zmienił si lub uległ zmniejszeniu (art. 72 ust. 6 i 7 upz)

Na podstawie przepisów dotycz cych koordynacji systemów zabezpieczenia

społecznego pa stw członkowskich Unii Europejskiej tj. rozporz dzenia nr 1408/71,
marszałek województwa:
1) przyznaje zasiłek dla bezrobotnych;
2) stwierdza zachowanie prawa do zasiłku dla bezrobotnych nabytego w Rzeczypospolitej
Polskiej w przypadku bezrobotnego udaj cego si do innego pa stwa członkowskiego Unii
Europejskiej;
3) stwierdza zachowanie prawa do zasiłku dla bezrobotnych nabytego w innym ni
Rzeczpospolita Polska pa stwie członkowskim Unii Europejskiej w przypadku bezrobotnego
poszukuj cego pracy w Rzeczypospolitej Polskiej.
Przyznanie bezrobotnemu tych praw nast puje na podstawie za wiadcze wydanych
w pa stwach członkowskich lub za wiadczenia powiatowego urz du pracy o rejestracji
bezrobotnego.
Marszałek województwa przekazuje wła ciwemu powiatowemu urz dowi pracy kopi
wydanej decyzji w terminie siedmiu dni od dnia jej wydania (§ 2 rozp. z 6.10.2004 r.).

3.6. Inne wiadczenia przysługuj ce bezrobotnym

Bezrobotni oprócz zasiłku dla bezrobotnych, dodatku szkoleniowego, stypendium i dodatku
aktywizacyjnego mog na podstawie ustawy o promocji zatrudnienia uzyska prawo do
innych wiadcze .
Refundacja kosztów dojazdu. Zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia,
Starosta mo e dokonywa z Funduszu Pracy przez okres do 12 miesi cy zwrotu kosztów
przejazdu z miejsca zamieszkania i powrotu do miejsca zatrudnienia lub innej pracy
zarobkowej, odbywania u pracodawcy sta u, przygotowania zawodowego w miejscu pracy,

szkolenia lub odbywania zaj z zakresu poradnictwa zawodowego osobie, która spełnia
ł cznie nast puj ce warunki:
1) na podstawie skierowania powiatowego urz du pracy podj ła zatrudnienie lub inn
prac zarobkow , przygotowanie zawodowe w miejscu pracy, szkolenie, sta lub została
skierowana na zaj cia z zakresu poradnictwa zawodowego poza miejscem zamieszkania;

uzyskuje wynagrodzenie w wysoko ci nieprzekraczaj cej 200% minimalnego

wynagrodzenia za prac .

Refundacja kosztów przejazdu jest uzale niona od decyzji starosty (dyrektora urz du
pracy). Oznacza to, i nawet w sytuacji spełniania obu powołanych wy ej warunków mo e on
wyrazi zgod na refundacj lub odmówi przyznania refundacji. Równie wysoko
refundacji zale y od jego uznania – refundacja mo e obejmowa cało kosztów
poniesionych na przejazdy lub tylko cz

tych kosztów.

Przykład

Czy mo na stara si o refundacj kosztów przejazdu w sytuacji, gdy osoba

skierowana do pracy przez powiatowy urz d doje d a prywatnym samochodem?

Ustawa nie wskazuje e refundowane s koszty dojazdu rodkami transportu

zbiorowego (publicznego). Oznacza to, e je eli najbardziej dogodnym komunikacyjnie

rodkiem transportu jest własny samochód, mo na wnosi o refundacje, kosztów przejazdu.

W interesie osoby jest umotywowanie tego wniosku w sposób jak najbardziej zasadny
(niedogodne poł czenia PKP, brak poł cze PKS i inne). Nie oznacza to jednak, e zwrot
kosztów dojazdu b dzie zrefundowany ka demu pracownikowi. Niektóre urz dy pracy
wprowadzaj czytelne zasady przyznawania refundacji. Warto zatem zainteresowa si , czy
takie funkcjonuj we wła ciwym powiatowym urz dzie pracy.

Refundacja nast puje za konkretne okresy (najcz ciej miesi czne), po przedło eniu
dokumentów potwierdzaj cych faktyczne poniesienie okre lonych kosztów na przejazd
(biletu miesi cznego lub biletów jednorazowych).

Przykład
Czy mo na otrzyma refundacj kosztów dojazdu w sytuacji, gdy bezrobotny z własnej
inicjatywy podj ł prac ?
Nie, dotyczy to wył cznie kosztów dojazdu zwi zanego z zatrudnieniem podj tym na
podstawie skierowania powiatowego urz du pracy.

Pozostałe refundacje zwi zane z przejazdami. Na gruncie ustawy o promocji zatrudnienia
starosta mo e:
- zwróci bezrobotnemu koszt przejazdu do pracodawcy i powrotu do miejsca zamieszkania
w przypadku skierowania go do pracodawcy, który zgłosił ofert pracy, je eli siedziba tego
pracodawcy znajduje si poza miejscem zamieszkania bezrobotnego (art. 45 ust. 4 upz);
- zwróci bezrobotnemu koszt przejazdu na badania lekarskie i powrotu do miejsca
zamieszkania, je eli na badania te bezrobotny został skierowany przez powiatowy urz d pracy
i odbywaj si one poza miejscem zamieszkania bezrobotnego (art. 45 ust. 5 upz);
- zwróci bezrobotnemu koszt przejazdu do miejsca wykonywania prac społecznie
u ytecznych, o których mowa w art. 73a ust. 1, i powrotu do miejsca zamieszkania lub pobytu,
je eli prace, do wykonywania których został skierowany bezrobotny, s wykonywane poza
miejscem jego zamieszkania lub pobytu (art. 45 ust. 6 upz).
Refundacja kosztów zakwaterowania.

Starosta mo e dokonywa przez okres do 12 miesi cy zwrotu z Funduszu Pracy

kosztów zakwaterowania osobie, która spełnia ł cznie nast puj ce warunki (art. 45 ust.
2 upz):
1) na podstawie skierowania powiatowego urz du pracy podj ła zatrudnienie lub inn
prac zarobkow , sta , przygotowanie zawodowe w miejscu pracy lub szkolenie poza
miejscem zamieszkania w miejscowo ci, do której czas dojazdu i powrotu do miejsca stałego
zamieszkania wynosi ł cznie ponad trzy godziny dziennie;
2) mieszka w hotelu lub wynaj tym mieszkaniu w miejscowo ci lub w pobli u miejscowo ci,
w której jest zatrudniona, wykonuje inn prac zarobkow , odbywa sta lub przygotowanie
zawodowe w miejscu pracy;
3) uzyskuje wynagrodzenie w wysoko ci nieprzekraczaj cej 200% minimalnego
wynagrodzenia za prac obowi zuj cego w miesi cu, za który jest dokonywany zwrot kosztów
zakwaterowania.

Starosta finansuje z Funduszu Pracy koszty zakwaterowania i wy ywienia

bezrobotnego lub innej uprawnionej osoby, skierowanej na szkolenie odbywane poza
miejscem zamieszkania, je eli wynika to z umowy zawartej z instytucj szkoleniow (art. 45
ust.3 upz).

Refundacja kosztów opieki na dzieckiem

Zgodnie z art. 61 ustawy o promocji zatrudnienia, bezrobotnym samotnie

wychowuj cym co najmniej jedno dziecko, o których mowa w art. 49 pkt 5,

starosta mo e,

po udokumentowaniu poniesionych kosztów, refundowa koszty opieki nad dzieckiem
lub dzie mi do lat siedmiu w wysoko ci uzgodnionej, nie wy szej jednak ni połowa
podstawowej kwoty zasiłku, o którym mowa w art. 72 ust. 1 (aktualnie jest to kwota
266,45 zł), na ka de dziecko, na opiek którego poniesiono koszty, je eli bezrobotny
podejmie zatrudnienie lub inn prac zarobkow , lub zostanie skierowany na sta ,
przygotowanie zawodowe w miejscu pracy lub szkolenie oraz pod warunkiem
nieprzekroczenia wysoko ci kryterium dochodowego na osob w rodzinie w rozumieniu
przepisów o pomocy społecznej (obecnie wysoko dochodu nie mo e przekroczy 461 zł dla
osoby samotnie gospodaruj cej i 316 zł na osob w rodzinie).

Osoba samotnie wychowuj ca dzieci to osoba, która wychowuje samotnie co najmniej jedno dziecko

w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych (art.2 ust.1 pkt 20 upz). Zgodnie z ustaw
z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 14 poz. 176 z pó n. zm.), za osob
samotnie wychowuj c dzieci uwa a si jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, je eli osoba ta jest pann ,
kawalerem, wdow , wdowcem, rozwódk , rozwodnikiem albo osob , w stosunku do której orzeczono separacj
w rozumieniu odr bnych przepisów. Za osob samotnie wychowuj c dzieci uwa a si równie osob
pozostaj c w zwi zku mał e skim, je eli jej mał onek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa kar
pozbawienia wolno ci (art. 6 ust. 5).

Refundacja kosztów opieki nad dzieckiem do lat siedmiu nast puje:
1) na okres do trzech miesi cy, je eli bezrobotny podj ł zatrudnienie lub inn prac
zarobkow na okres co najmniej sze ciu miesi cy;
2) na okres do sze ciu miesi cy, je eli bezrobotny podj ł zatrudnienie lub inn prac
zarobkow na okres co najmniej 12 miesi cy.
W przypadku skierowania na sta , przygotowanie zawodowe w miejscu pracy lub szkolenie
refundacja kosztów opieki nad dzieckiem do lat siedmiu nast puje na okres odbywania sta u,
przygotowania zawodowego w miejscu pracy lub szkolenia.
Na wniosek osoby samotnie wychowuj cej dzieci starosta mo e wypłaci zaliczk na
refundacj kosztów opieki nad dzieckiem.
Na zasadach wy ej wskazanych mo e nast pi równie refundacja kosztów opieki nad osob
zale n .

Osoba zale na to osoba wymagaj c ze wzgl du na stan zdrowia lub wiek stałej opieki, poł czona

wi zami rodzinnymi lub powinowactwem z osob obj t usługami lub instrumentami rynku pracy lub
pozostaj ca z ni we wspólnym gospodarstwie domowym (art. 2 ust.1 pkt 21 upz).

Dofinansowanie podj cia działalno ci gospodarczej
Na podstawie art. 46 ust.1 pkt 2

starosta mo e przyzna bezrobotnemu jednorazowo

rodki na podj cie działalno ci gospodarczej, w tym na pokrycie kosztów pomocy prawnej,

konsultacji i doradztwa zwi zanych z podj ciem tej działalno ci, w wysoko ci okre lonej w
umowie, nie wy szej jednak ni pi ciokrotnej wysoko ci przeci tnego wynagrodzenia
(obecnie jest to kwota 12650 zł). W przypadku, gdy działalno jest podejmowana na
zasadach okre lonych dla spółdzielni socjalnych, wysoko rodków przyznanych
bezrobotnemu nie mo e przekracza trzykrotnego przeci tnego wynagrodzenia (aktualnie
7590,54 zł) na jednego członka zało yciela spółdzielni oraz dwukrotnego przeci tnego
wynagrodzenia (aktualnie 5060,36 zł) na jednego członka przyst puj cego do spółdzielni
socjalnej po jej zało eniu.

Osoba, która otrzymała z Funduszu Pracy jednorazowo rodki na podj cie

działalno ci gospodarczej, zało enie lub przyst pienie do spółdzielni socjalnej, jest
obowi zana dokona zwrotu otrzymanych rodków wraz z odsetkami, je eli prowadziła
działalno gospodarcz lub była członkiem spółdzielni socjalnej przez okres krótszy ni
12 miesi cy albo naruszone zostały inne warunki umowy dotycz ce przyznania tych

rodków.

Szczegółowe regulacje dotycz ce przyznawania rodków zawiera rozporz dzenie

Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 21 listopada 2005 r. w sprawie szczegółowych
warunków i trybu dokonywania refundacji ze rodków Funduszu Pracy, kosztów wyposa enia
lub doposa enia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego, przyznawania
bezrobotnemu rodków na podj cie działalno ci gospodarczej oraz formy zabezpieczenia
zwrotu otrzymanych rodków (Dz. U. Nr 236 poz. 2002 z pó n. zm.).

wiadczenie w zwi zku z wykonywaniem prac społecznie u ytecznych

Prace społecznie u yteczne to prace wykonywane przez bezrobotnych bez prawa do zasiłku na skutek

skierowania przez starost , organizowane przez gmin w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej,
organizacjach lub instytucjach statutowo zajmuj cych si pomoc charytatywn lub na rzecz społeczno ci
lokalnej (art. 2 ust.1 pkt 23a upz).

Art. 73a upz wskazuje, e na wniosek gminy starosta mo e skierowa bezrobotnego bez
prawa do zasiłku, który korzysta ze wiadcze z pomocy społecznej do wykonywania prac
społecznie u ytecznych na terenie gminy, w której bezrobotny zamieszkuje lub przebywa,
w wymiarze do 10 godzin w tygodniu. Wykonywanie prac społecznie u ytecznych odbywa
si na podstawie porozumienia zawartego mi dzy starost a gmin , na rzecz której prace
społecznie u yteczne b d wykonywane.

Bezrobotnemu nieposiadaj cemu prawa do zasiłku przysługuje wiadczenie

w wysoko ci nie ni szej ni 6, 20 zł za ka d godzin wykonywania prac społecznie
u ytecznych. wiadczenie podlega waloryzacji na zasadach okre lonych obowi zuj cych
przy zasiłku dla bezrobotnych. Zatem jest ono waloryzowane z dniem 1 czerwca
o rednioroczny wska nik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku.
Nie dokonuje si waloryzacji w przypadku, gdy rednioroczny poziom cen towarów i usług
konsumpcyjnych ogółem nie zmienił si lub uległ zmniejszeniu (art. 72 ust. 6 upz).

wiadczenie nie przysługuje za okres niewykonywania pracy, w tym za okres

udokumentowanej niezdolno ci do pracy.
Starosta refunduje gminie ze rodków Funduszu Pracy do 60% minimalnej kwoty

wiadczenia przysługuj cego bezrobotnemu (obecnie jest to kwota 3,72 zł za godzin ).

Szczegółowe regulacje w tym zakresie zawiera rozporz dzenie Ministra Gospodarki i Pracy
z 25 pa dziernika 2005 r. w sprawie trybu organizowania prac społecznie u ytecznych
(Dz. U. nr 210 poz. 1745).

wiadczenie przedemerytalne. Osoby starsze, które s w wieku przedemerytalnym, je li

spełniaj warunki okre lone w ustawie, mog otrzyma wiadczenie przedemerytalne. Celem
tego wiadczenia jest umo liwienie osobom, którym z racji wieku trudno znale prac ,
dotrwanie do emerytury. Zgodnie z art. 58 upz, bezrobotni powy ej 50. roku ycia, o których
mowa w art. 49 pkt 3, po upływie sze ciu miesi cy od dnia zarejestrowania w powiatowym
urz dzie pracy mog ubiega si o przyznanie prawa do wiadczenia przedemerytalnego,
je eli spełniaj warunki do nabycia tego wiadczenia, okre lone w ustawie z 30 kwietnia 2004

r. o wiadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. Nr 120, poz. 1252). Ustawa o wiadczeniach
przedemerytalnych przewiduje

mo liwo uzyskania wiadczenia przedemerytalnego dla

kilku grup osób. Nale do nich:

- osoby zwolnione z zakładów pracy wskutek likwidacji lub niewypłacalno ci pracodawcy,
a tak e z przyczyn dotycz cych zakładu pracy;

- przedsi biorcy, którzy ogłosili upadło ;

- pracownicy zakładów produkuj cych azbest;

- osoby, które utraciły prawo do renty z tytułu niezdolno ci do pracy.

Niezale nie od tego, z jakiego tytułu wnioskodawca ubiega si o wiadczenie
przedemerytalne, musi posiada status osoby bezrobotnej zarejestrowanej w powiatowym
urz dzie pracy.

3.7. wiadczenia nienale ne

Zdarza si , e bezrobotny otrzymał wiadczenie, do którego nie jest uprawniony.

W takiej sytuacji zobowi zany jest do jego zwrotu. Reguluje to art. 76 ustawy o promocji
zatrudnienia.
Zgodnie z nim

za nienale nie pobrane wiadczenie pieni ne uwa a si :

1) wiadczenie pieni ne wypłacone mimo zaistnienia okoliczno ci powoduj cych ustanie
prawa do jego pobierania, je eli pobieraj cy to wiadczenie był pouczony o tych
okoliczno ciach;
2) wiadczenie pieni ne wypłacone na podstawie nieprawdziwych o wiadcze lub
sfałszowanych dokumentów, albo w innych przypadkach wiadomego wprowadzenia w bł d
powiatowego urz du pracy przez osob pobieraj c to wiadczenie;
3) zasiłek, dodatek szkoleniowy, stypendium lub inne wiadczenie pieni ne finansowane
z Funduszu Pracy wypłacone osobie za okres, za który nabyła prawo do emerytury,

wiadczenia przedemerytalnego, renty z tytułu niezdolno ci do pracy, renty szkoleniowej,

renty rodzinnej, renty socjalnej, zasiłku macierzy skiego, zasiłku w wysoko ci zasiłku
macierzy skiego, zasiłku chorobowego lub wiadczenia rehabilitacyjnego, je eli organ
rentowy, który przyznał wiadczenie, nie dokonał jego pomniejszenia na zasadach
okre lonych w art. 78;

Art. 78 1 upz: w przypadku przyznania bezrobotnemu lub innej uprawnionej osobie prawa do

emerytury, wiadczenia przedemerytalnego, renty z tytułu niezdolno ci do pracy lub słu by, o której mowa w art.
71 ust. 2 pkt 1, renty szkoleniowej, renty socjalnej, zasiłku macierzy skiego, zasiłku w wysoko ci zasiłku
macierzy skiego, zasiłku chorobowego, wiadczenia rehabilitacyjnego lub renty rodzinnej w wysoko ci
przekraczaj cej połow minimalnego wynagrodzenia za prac za okres, za który pobierała zasiłek, dodatek
szkoleniowy, stypendium, dodatek aktywizacyjny albo inne wiadczenie pieni ne z tytułu pozostawania bez
pracy, pobrane z tego tytułu kwoty w wysoko ci uwzgl dniaj cej zaliczk na podatek dochodowy od osób
fizycznych i składk na ubezpieczenie zdrowotne zalicza si na poczet przyznanego przez organ rentowy

wiadczenia. Kwoty te traktuje si jak wiadczenia wypłacane w kwocie zaliczkowej w rozumieniu przepisów

o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Społecznych.

4) koszty szkolenia, w przypadku gdy osoba nie uko czyła szkolenia z własnej winy na
podstawie art. 41 ust.1 upz;
5) zasiłek wypłacony za okres, za który, w zwi zku z orzeczeniem s du, wypłacono
wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy lub odszkodowanie z tytułu wadliwego
wypowiedzenia umowy o prac ;
6) wiadczenie pieni ne wypłacone z Funduszu Pracy za okres po mierci uprawnionego;
7) wiadczenie przedemerytalne wypłacone w kwocie zaliczkowej, je eli organ rentowy
odmówił wydania decyzji ustalaj cej wysoko emerytury w celu ustalenia wysoko ci

wiadczenia przedemerytalnego.

Osoba, która pobrała nienale ne wiadczenie pieni ne, jest obowi zana do zwrotu,

w terminie 14 dni od dnia dor czenia decyzji, kwoty otrzymanego wiadczenia wraz
z przekazan od tego wiadczenia zaliczk na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz
składk na ubezpieczenie zdrowotne.
Roszczenia z tytułu zasiłków, dodatków szkoleniowych, stypendiów i innych wiadcze
pieni nych finansowanych z Funduszu Pracy ulegaj przedawnieniu z upływem trzech lat od
dnia spełnienia warunków do ich nabycia przez uprawnion osob , a roszczenia powiatowego
urz du pracy ulegaj przedawnieniu z upływem trzech lat od dnia ich wypłaty.

Uchwała SN z 12.06.2002 r., SN III CZP 35/02,OSNC 2003 nr 6 poz. 77 [pomimo zmiany stanu

prawnego uchwała zachowała swoj aktualno ]: przez „inne wiadczenie pieni ne finansowane z Funduszu
Pracy” w rozumieniu przepisu art. 28 ust. 3 ustawy z 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu
bezrobociu rozumie nale y tak e po yczk udzielon z Funduszu Pracy na podj cie działalno ci gospodarczej.

Kwoty nienale nie pobranych wiadcze podlegaj ci gni ciu w trybie przepisów
o post powaniu egzekucyjnym w administracji.

Starosta mo e odroczy termin płatno ci lub rozło y na raty nienale nie pobrane

wiadczenie, zwrot refundacji albo po zasi gni ciu opinii powiatowej rady zatrudnienia

umorzy te nale no ci w cało ci albo w cz ci, je eli wyst piła jedna z przesłanek:
1) w post powaniu egzekucyjnym lub na podstawie innych okoliczno ci lub dokumentów
stwierdzono, e osoba lub inny podmiot, które pobrały nienale ne wiadczenie, refundacj nie
posiadaj maj tku, z którego mo na dochodzi nale no ci;
2) dochodzenie nale no ci mogłoby pozbawi osob , która pobrała nienale ne wiadczenie
albo osob pozostaj c na jej utrzymaniu niezb dnych rodków utrzymania;
3) osoba, która pobrała nienale ne wiadczenie zmarła, nie pozostawiaj c maj tku,
z którego mo na dochodzi nale no ci;
4) zachodzi uzasadnione przypuszczenie, e w post powaniu egzekucyjnym nie uzyska si
kwoty nienale nie pobranego wiadczenia, refundacji przewy szaj cej wydatki egzekucyjne.

Od nale no ci, której termin zapłaty odroczono lub któr rozło ono na raty, nie

nalicza si odsetek za zwłok , je eli odsetki takie wynikaj z przepisów ustawy lub wydanych
na jej podstawie przepisów, za okres od wydania decyzji do dnia upływu terminu zapłaty
okre lonego w decyzji. Je eli jednak w terminie okre lonym w decyzji nie zostanie dokonana
zapłata odroczonej nale no ci lub nale no ci rozło onej na raty, od kwot pozostałych do
spłaty nalicza si odsetki za zwłok od terminu płatno ci (czyli 14 dni od dnia dor czenia
decyzji).

Wyrok NSA z 20.10.1997 r., II SA 653/97 (niepublikowany) w sprawie o zwrot nienale nego zasiłku dla
bezrobotnych organ zatrudnienia nie mo e równocze nie orzeka z urz du o odmowie umorzenia tej nale no ci.

Zał cznik 1.

Ustawa o promocji zatrudnienia art. 2. 1. Ilekro w ustawie jest mowa o:

akademickim biurze karier - oznacza to jednostk działaj c na rzecz aktywizacji zawodowej studentów

i absolwentów szkoły wy szej, prowadzon przez szkoł wy sz lub organizacj studenck , do której zada nale y
w szczególno ci:
a) dostarczanie studentom i absolwentom szkoły wy szej informacji o rynku pracy i mo liwo ciach podnoszenia
kwalifikacji zawodowych,
b) zbieranie, klasyfikowanie i udost pnianie ofert pracy, sta y i praktyk zawodowych,
c) prowadzenie bazy danych studentów i absolwentów uczelni zainteresowanych znalezieniem pracy,
d) pomoc pracodawcom w pozyskiwaniu odpowiednich kandydatów na wolne miejsca pracy oraz sta e zawodowe,
e) pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy;
2)

bezrobotnym - oznacza to osob , o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1 i 2 lit. a-g lub i, j, lub cudzoziemca - członka

rodziny obywatela polskiego, niezatrudnion i niewykonuj c innej pracy zarobkowej, zdoln i gotow do podj cia
zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowi zuj cym w danym zawodzie lub słu bie albo innej pracy zarobkowej,
albo je eli jest osob niepełnosprawn , zdoln i gotow do podj cia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu
pracy, nieucz c si w szkole, z wyj tkiem ucz cej si w szkole dla dorosłych lub przyst puj cej do egzaminu
eksternistycznego z zakresu tej szkoły lub w szkole wy szej, gdzie studiuje w formie studiów niestacjonarnych,
zarejestrowan we wła ciwym dla miejsca zameldowania stałego lub czasowego powiatowym urz dzie pracy oraz
poszukuj c zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, je eli:
a) uko czyła 18 lat,
b) nie uko czyła 60 lat - kobieta lub 65 lat - m czyzna,
c) nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolno ci do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, renty
rodzinnej w wysoko ci przekraczaj cej połow minimalnego wynagrodzenia za prac albo po ustaniu zatrudnienia, innej
pracy zarobkowej, zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalno ci, nie pobiera zasiłku przedemerytalnego, wiadczenia
przedemerytalnego, wiadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego, zasiłku macierzy skiego lub zasiłku w wysoko ci
zasiłku macierzy skiego,
d) nie jest wła cicielem lub posiadaczem samoistnym lub zale nym nieruchomo ci rolnej, w rozumieniu przepisów ustawy
z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z pó n. zm.), o powierzchni u ytków rolnych
przekraczaj cej 2 ha przeliczeniowe lub nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stałej pracy jako
współmał onek lub domownik w gospodarstwie rolnym o powierzchni u ytków rolnych przekraczaj cej 2 ha przeliczeniowe,
e) nie uzyskuje przychodów podlegaj cych opodatkowaniu podatkiem dochodowym z działów specjalnych produkcji rolnej,
chyba e dochód z działów specjalnych produkcji rolnej, obliczony dla ustalenia podatku dochodowego od osób fizycznych,
nie przekracza wysoko ci przeci tnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 2 ha przeliczeniowych
ustalonego przez Prezesa Głównego Urz du Statystycznego na podstawie przepisów o podatku rolnym, lub nie podlega
ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stałej pracy jako współmał onek lub domownik w takim gospodarstwie,
f) nie posiada wpisu do ewidencji działalno ci gospodarczej albo nie podlega, na podstawie odr bnych przepisów,
obowi zkowi ubezpieczenia społecznego, z wyj tkiem ubezpieczenia społecznego rolników,
g)

nie jest osob tymczasowo aresztowan lub nie odbywa kary pozbawienia wolno ci, z wyj tkiem kary pozbawienia

wolno ci odbywanej poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego,
h) nie uzyskuje miesi cznie przychodu w wysoko ci przekraczaj cej połow minimalnego wynagrodzenia za prac ,
z wył czeniem przychodów uzyskanych z tytułu odsetek lub innych przychodów od rodków pieni nych zgromadzonych na
rachunkach bankowych,
i) nie pobiera na podstawie przepisów o pomocy społecznej zasiłku stałego,

j) nie pobiera, na podstawie przepisów o wiadczeniach rodzinnych, wiadczenia piel gnacyjnego lub dodatku do zasiłku
rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu
ustawowego okresu jego pobierania,
k) nie pobiera po ustaniu zatrudnienia wiadczenia szkoleniowego, o którym mowa w art. 70 ust. 6;
2a)

bezrobotnym bez do wiadczenia zawodowego - oznacza to bezrobotnego, który wykonywał zatrudnienie oraz inn

prac zarobkow przez ł czny okres poni ej sze ciu miesi cy;
3)

bezrobotnym do 25. roku ycia - oznacza to bezrobotnego, który do dnia zastosowania wobec niego usług lub

instrumentów rynku pracy nie uko czył 25. roku ycia;
4)

bezrobotnym powy ej 50 roku ycia - oznacza to bezrobotnego, który w dniu zastosowania wobec niego usług lub

instrumentów rynku pracy uko czył co najmniej 50. rok ycia;
5)

bezrobotnym długotrwale - oznacza to bezrobotnego pozostaj cego w rejestrze powiatowego urz du pracy ł cznie

przez okres ponad 12 miesi cy w okresie ostatnich dwóch lat, z wył czeniem okresów odbywania sta u i przygotowania
zawodowego w miejscu pracy;
6)

bezrobotnym bez kwalifikacji zawodowych - oznacza to bezrobotnego nieposiadaj cego kwalifikacji do

wykonywania jakiegokolwiek zawodu po wiadczonych dyplomem, wiadectwem, za wiadczeniem instytucji szkoleniowej
lub innym dokumentem uprawniaj cym do wykonywania zawodu;
7)

cudzoziemcu - oznacza to osob nieposiadaj c obywatelstwa polskiego;

członku rodziny - oznacza to:

a) osob pozostaj c z obywatelem polskim lub cudzoziemcem, o którym mowa w art. 1 ust. 3 pkt 2, w zwi zku mał e skim
uznawanym przez prawo Rzeczypospolitej Polskiej,
b) zst pnego, obywatela polskiego lub cudzoziemca, w wieku do 21 lat lub pozostaj cego na jego utrzymaniu;
9)

dodatku aktywizacyjnym - oznacza to kwot wypłacon osobie, która b d c bezrobotnym posiadaj cym prawo do

zasiłku, podj ła samodzielnie lub w wyniku skierowania przez powiatowy urz d pracy zatrudnienie lub inn prac
zarobkow ;
10)

dodatku szkoleniowym - oznacza to kwot wypłacan bezrobotnemu w okresie szkolenia;

10a)

indywidualnym planie działania - oznacza to plan działa obejmuj cy podstawowe usługi rynku pracy wspierane

instrumentami rynku pracy w celu zatrudnienia bezrobotnego lub poszukuj cego pracy;
11)

innej pracy zarobkowej - oznacza to wykonywanie pracy lub wiadczenie usług na podstawie umowy agencyjnej,

umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek
rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych;
12)

koszcie szkolenia - oznacza to:

a) uprzednio uzgodnion nale no przysługuj c instytucji szkoleniowej,
b) koszt ubezpieczenia od nast pstw nieszcz liwych wypadków,
c) koszty przejazdu, zakwaterowania i wy ywienia, je eli szkolenie odbywa si w miejscowo ci innej ni miejsce
zameldowania stałego lub czasowego,
d) koszty bada lekarskich i psychologicznych wymaganych w przepisach odr bnych,
e) koszty egzaminów umo liwiaj cych uzyskanie wiadectw, dyplomów, za wiadcze , okre lonych uprawnie zawodowych
lub tytułów zawodowych oraz koszty uzyskania licencji niezb dnych do wykonywania danego zawodu;
13)

nielegalnym zatrudnieniu lub nielegalnej innej pracy zarobkowej - oznacza to:

a) zatrudnienie przez pracodawc osoby bez potwierdzenia na pi mie w wymaganym terminie rodzaju zawartej umowy i jej
warunków,
b) niezgłoszenie osoby zatrudnionej lub wykonuj cej inn prac zarobkow do ubezpieczenia społecznego,
c) podj cie przez bezrobotnego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalno ci bez powiadomienia o tym wła ciwego
powiatowego urz du pracy,

d) zatrudnienie lub powierzenie wykonywania innej pracy zarobkowej bezrobotnemu bez zawiadomienia wła ciwego
powiatowego urz du pracy,
e) powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi nieposiadaj cemu zezwolenia na prac wydanego przez wła ciwy organ,
z wyj tkiem cudzoziemców zwolnionych na podstawie art. 87 z obowi zku posiadania takiego zezwolenia, lub powierzenie
wykonywania pracy na innym stanowisku lub na innych warunkach ni okre lone w zezwoleniu na prac ,
f) wykonywanie pracy przez cudzoziemca bez zezwolenia na prac wydanego przez wła ciwy organ, z wyj tkiem
cudzoziemców zwolnionych na podstawie art. 87 z obowi zku posiadania takiego zezwolenia, lub na innym stanowisku lub
na innych warunkach ni okre lone w zezwoleniu na prac ;
14)

nielegalnym wykonywaniu pracy przez cudzoziemca - oznacza to wykonywanie pracy przez cudzoziemca bez

zezwolenia na prac , z wyj tkiem cudzoziemców zwolnionych na podstawie art. 87 z obowi zku posiadania takiego
zezwolenia, lub na innych warunkach lub na innym stanowisku ni okre lone w zezwoleniu na prac , niezgodnie
z deklarowanym celem pobytu oraz bez zawarcia wymaganych umów o prac lub umów cywilnoprawnych;
15)

(uchylony);

16)

odpowiedniej pracy - oznacza to zatrudnienie lub inn prac zarobkow , które podlegaj ubezpieczeniom społecznym

i do wykonywania których bezrobotny ma wystarczaj ce kwalifikacje lub do wiadczenie zawodowe lub mo e je wykonywa
po uprzednim szkoleniu, a stan zdrowia pozwala mu na ich wykonywanie oraz ł czny czas dojazdu do miejsca pracy
i z powrotem rodkami transportu zbiorowego nie przekracza 3 godzin;
17)

organach zatrudnienia - oznacza to ministra wła ciwego do spraw pracy oraz wojewodów, marszałków województw

i starostów;
18)

organizacji pozarz dowej - oznacza to nieb d ce jednostkami sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów

o finansach publicznych i niedziałaj ce w celu osi gni cia zysku osoby prawne lub jednostki nieposiadaj ce osobowo ci
prawnej, utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia, z wyj tkiem partii politycznych
i utworzonych przez nie fundacji;
19)

osobie samotnie wychowuj cej dzieci - oznacza to osob samotnie wychowuj c co najmniej jedno dziecko

w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;
20)

osobie współpracuj cej - oznacza to osob współpracuj c z osobami prowadz cymi pozarolnicz działalno oraz

zleceniobiorcami w rozumieniu przepisów o systemie ubezpiecze społecznych;
21)

osobie zale nej - oznacza to osob wymagaj c ze wzgl du na stan zdrowia lub wiek stałej opieki, poł czon wi zami

rodzinnymi lub powinowactwem z osob obj t usługami lub instrumentami rynku pracy lub pozostaj c z ni we wspólnym
gospodarstwie domowym;
21a)

partnerstwie transgranicznym EURES - oznacza to działania sieci EURES w regionach przygranicznych

Rzeczypospolitej Polskiej, zatwierdzone przez Komisj Europejsk na podstawie odr bnych procedur, realizowane na
podstawie umowy przez słu by zatrudnienia, zwi zki zawodowe i organizacje pracodawców z pa stw, o których mowa w art.
1 ust. 3 pkt 2 lit. a-c;
22)

poszukuj cym pracy - oznacza to osob niezatrudnion , o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1-3, lub cudzoziemca -

członka rodziny obywatela polskiego, poszukuj c zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej oraz osob zatrudnion
zgłaszaj c zamiar i gotowo podj cia innej pracy zarobkowej lub zatrudnienia w wy szym wymiarze czasu pracy,
dodatkowego albo innego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, zarejestrowan w powiatowym urz dzie pracy;
23)

pozarolniczej działalno ci - oznacza to pozarolnicz działalno w rozumieniu przepisów o systemie ubezpiecze

społecznych;
23a)

pracach społecznie u ytecznych - oznacza to prace wykonywane przez bezrobotnych bez prawa do zasiłku na skutek

skierowania przez starost , organizowane przez gmin w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, organizacjach lub
instytucjach statutowo zajmuj cych si pomoc charytatywn lub na rzecz społeczno ci lokalnej;

24)

przychodach - oznacza to przychody z tytułu innego ni zatrudnienie, inna praca zarobkowa, zasiłek lub inne

wiadczenie wypłacane z Funduszu Pracy, podlegaj ce opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od

osób fizycznych;
25)

pracodawcy - oznacza to jednostk organizacyjn , chocia by nie posiadała osobowo ci prawnej, a tak e osob

fizyczn , je eli zatrudniaj one co najmniej jednego pracownika;
26)

pracach interwencyjnych - oznacza to zatrudnienie bezrobotnego przez pracodawc , które nast piło w wyniku

umowy zawartej ze starost i ma na celu wsparcie osób b d cych w szczególnej sytuacji na rynku pracy, o których mowa
w art. 49;
26a)

projektach - oznacza to projekty w rozumieniu art. 5 pkt 9 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia

polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227, poz. 1658 oraz z 2007 r. Nr 140, poz. 984) realizuj ce działania w zakresie promocji
zatrudnienia, w tym przeciwdziałania bezrobociu, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej bezrobotnych
wynikaj ce z programów operacyjnych współfinansowanych ze rodków Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu
Pracy;
27)

po yczce szkoleniowej - oznacza to po yczk udzielon bezrobotnemu na sfinansowanie kosztów szkolenia

podejmowanego bez skierowania powiatowego urz du pracy na to szkolenie;
28)

przeci tnym wynagrodzeniu - oznacza to przeci tne wynagrodzenie w poprzednim kwartale, od pierwszego dnia

nast pnego miesi ca po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urz du Statystycznego w Dzienniku Urz dowym
Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpiecze Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, z pó n. zm.);
29)

przyczynach dotycz cych zakładu pracy - oznacza to:

a) rozwi zanie stosunku pracy lub stosunku słu bowego z przyczyn niedotycz cych pracowników, zgodnie z przepisami
o szczególnych zasadach rozwi zywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotycz cych pracowników lub
zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z pó n. zm.

w przypadku rozwi zania stosunku pracy lub stosunku słu bowego z tych przyczyn u pracodawcy zatrudniaj cego mniej ni
20 pracowników,
b) rozwi zanie stosunku pracy lub stosunku słu bowego z powodu ogłoszenia upadło ci pracodawcy, jego likwidacji lub
likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych,
c) wyga ni cie stosunku pracy lub stosunku słu bowego w przypadku mierci pracodawcy lub gdy odr bne przepisy
przewiduj wyga ni cie stosunku pracy lub stosunku słu bowego w wyniku przej cia zakładu pracy lub jego cz ci na
innego pracodawc i niezaproponowania przez tego pracodawc nowych warunków pracy i płacy;
30)

przyrzeczeniu - oznacza to przyrzeczenie wydania cudzoziemcowi zezwolenia na prac pod warunkiem uzyskania

przez niego odpowiedniej wizy lub zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony albo za wiadczenia o zarejestrowaniu
pobytu obywatela Unii Europejskiej b d karty pobytu członka rodziny obywatela Unii Europejskiej;
31)

przygotowaniu zawodowym w miejscu pracy - oznacza to zdobywanie nowych kwalifikacji lub umiej tno ci

zawodowych poprzez praktyczne wykonywanie zada zawodowych na stanowisku pracy według ustalonego programu
uzgodnionego pomi dzy starost , pracodawc i bezrobotnym;
32)

robotach publicznych - oznacza to zatrudnienie bezrobotnego w okresie nie dłu szym ni 12 miesi cy przy

wykonywaniu prac organizowanych przez gminy, organizacje pozarz dowe statutowo zajmuj ce si problematyk : ochrony

rodowiska, kultury, o wiaty, kultury fizycznej i turystyki, opieki zdrowotnej, bezrobocia oraz pomocy społecznej, a tak e

spółki wodne i ich zwi zki, je eli prace te s finansowane lub dofinansowane ze rodków samorz du terytorialnego, bud etu
pa stwa, funduszy celowych, organizacji pozarz dowych, spółek wodnych i ich zwi zków;
33)

sieci EURES - oznacza to sie europejskich słu b zatrudnienia;

34)

sta u - oznacza to nabywanie przez bezrobotnego umiej tno ci praktycznych do wykonywania pracy przez

wykonywanie zada w miejscu pracy bez nawi zania stosunku pracy z pracodawc ;

35)

stypendium - oznacza to kwot wypłacan z Funduszu Pracy bezrobotnemu w okresie odbywania przygotowania

staro cie - oznacza to starost powiatu lub prezydenta miasta na prawach powiatu, sprawuj cego zwierzchnictwo nad

powiatowym urz dem pracy;
37)

szkoleniu - oznacza to pozaszkolne zaj cia maj ce na celu uzyskanie, uzupełnienie lub doskonalenie umiej tno ci

i kwalifikacji zawodowych lub ogólnych, potrzebnych do wykonywania pracy, w tym umiej tno ci poszukiwania
zatrudnienia;
38)

składkach na ubezpieczenia społeczne - oznacza to składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe,

finansowane z własnych rodków płatnika tych składek;
39)

usługach EURES - oznacza to usługi rynku pracy realizowane przez publiczne słu by zatrudnienia oraz zwi zki

zawodowe i organizacje pracodawców, obejmuj ce w szczególno ci po rednictwo pracy wraz z doradztwem z zakresu
mobilno ci na rynku pracy Rzeczypospolitej Polskiej oraz pa stw, o których mowa w art. 1 ust. 3 pkt 2 lit. a-c;
40)

wykonywaniu pracy przez cudzoziemca - oznacza to zatrudnienie, wykonywanie innej pracy zarobkowej lub

pełnienie funkcji w zarz dach osób prawnych, które uzyskały wpis do rejestru przedsi biorców na podstawie przepisów
o Krajowym Rejestrze S dowym lub s spółkami kapitałowymi w organizacji;
41)

zasiłku - oznacza to zasiłek dla bezrobotnych;

42)

zaj ciach aktywizacyjnych - oznacza to zaj cia dla bezrobotnych i poszukuj cych pracy, które maj na celu

przygotowanie ich do samodzielnego poszukiwania i podj cia zatrudnienia oraz innej pracy zarobkowej;
43)

zatrudnieniu - oznacza to wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku słu bowego oraz umowy

o prac nakładcz ;
44)

zwolnieniu monitorowanym - oznacza to rozwi zanie stosunku pracy lub stosunku słu bowego z przyczyn

dotycz cych zakładu pracy, w zwi zku z którym s wiadczone usługi rynku pracy dla pracowników b d cych w okresie
wypowiedzenia stosunku pracy lub stosunku słu bowego, a tak e zagro onych wypowiedzeniem;
45)

ołnierzach rezerwy - oznacza to osoby zwolnione z zawodowej słu by wojskowej w wyniku restrukturyzacji Sił

Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, które nie nabyły uprawnie do wiadcze emerytalnych lub rentowych w pełnej
wysoko ci; status ołnierza rezerwy przysługuje przez okres 36 miesi cy od dnia zwolnienia z zawodowej słu by wojskowej.
2. Wykonywanie przez wolontariuszy wiadcze odpowiadaj cych wiadczeniu pracy na zasadach okre lonych w przepisach
o działalno ci po ytku publicznego i o wolontariacie nie stanowi przeszkody do nabycia oraz posiadania statusu
bezrobotnego, je eli wolontariusz przedstawi wła ciwemu powiatowemu urz dowi pracy porozumienie z korzystaj cym.
3.

Koszty bada lekarskich maj cych na celu stwierdzenie zdolno ci bezrobotnego do wykonywania pracy, odbywania sta u,

przygotowania zawodowego w miejscu pracy, wykonywania prac społecznie u ytecznych, przeprowadzanych na wniosek
powiatowego urz du pracy, s finansowane z Funduszu Pracy.

Zał cznik 2

[przesłany w oddzielnym pliku]

Zał cznik 3

Przeci tna stopa bezrobocia w kraju oraz na obszarze powiatów według stanu

na dzie 30 czerwca 2007 r.

Zał cznik do

Obwieszczenia Prezesa Głównego Urz du Statystycznego 5 grudnia 2007 r.

!$% &

!$%&

((

) *

(

)

(

0 % 1

23%

(

2 - 14

(

# $

% 1&

;

=15&

,>5

/ $&

/$ 6

03%

? &

(

/ $&

(

@ $%

((

!$% -

!$%

A> 1&

(

!$%

' > 1

,$%

,$> &

(

*+ ,

)

6 -

A> 1

+ %

+ 4

+ -

2 $&

A C

+ -

/1%$

# *

6 &

(

'1*

) $

)* >

/ - &

(

1,3

(

# , !

1 &

(

' &

) - >

) -

+ &

+ 1 $

+$-

, 5

, 6

, 1

###

(

) - >

'D-

$% 1

$ %

)

((

(

!$%

A & $

(

= 5 1

:,>

,- 1

(

8$ $ -

@ 4

(

, 4 &

1 -

# $

(

96 4

9 $ 6

!>%

' %

,$5

0 4

, -

(

,$5

, 5 -

(

9 > - 6

((

!$%

=1%

: >

((

(

9 > - 6

- >% :2

1.3

=1%

. >- 6

/1 61

2 %

? 1

! 01

$,2

)(

)5 -

(

) -

(

! $# 3

" # , $

# (

(

E%3

;

(

>- 1&

(

! %

(

' 3

(

)

) -

(

1 &

(

E%3

)

: /

>5&

(

* &

' > 1 6

- 1

) -

,$5

(

2 -

((

, .4

# $

(

1F&

(

A %

'1*%

(

+1 1